TILBURGSE ZAKEN VOOR EN DOOR TILBURGERS

Transcriptie

1 T ISSUES TILBURGSE ZAKEN VOOR EN DOOR TILBURGERS 1

2 TOELICHTING 2 T ISSUES T issues vertelt over het ontstaan en de opbouw van het stedelijk weefsel van Tilburg. Het geeft een visie op de geschiedenis en identiteit van deze stad. In de afgelopen decennia zijn delen van Tilburgs oorspronkelijke hoofdstructuur, de beroemde linten, doorbroken om ruimte te maken voor de moderne stad en de auto. Het gevolg ervan is, dat er littekenweefsel is ontstaan. Kijk bijvoorbeeld eens naar de Gasthuisring, de Zomerstraat of het NS-plein. Leegstand, onprettige situaties en lelijke achterkanten, kortom plekken waar niemand wil en hoeft te zijn. T issues is een strategie voor het herstellen van verbroken verbindingen tussen delen van de Tilburgse hoofdstructuur. De strategie heeft tot doel de Tilburgse eigenheid en identiteit te versterken en een spin-off te creëren in het gebied rond deze littekens. Door te beredeneren vanuit de identiteit en de kwaliteiten van de plek blijkt dat je vaak tot totaal andere voorstellen voor het grotere geheel komt. Voor meer informatie over T issues kunt u terecht op de site van buro plot stedenbouw. LINKS OPGAVE EN DOEL Naar aanleiding van de strategie zijn verschillende locaties gekozen waar door middel van een relatief kleine ruimtelijke ingreep de identiteit en de herkenbaarheid van de plek versterkt kan worden. Dit kan een ingreep in de buitenruimte zijn, de transformatie van een gebouw of bijvoorbeeld het toevoegen van nieuw programma. Deze aanpak vertegenwoordigt de strategie van T issues. Deze ingrepen hebben tot doel de manier van denken zichtbaar te maken in de stad en te laten zien dat een dergelijke aanpak een positief effect kan hebben op het gebruik en de beleving van de stad vanuit de voetganger, gebruiker en de fietser. De gekozen locatie/ingreep moet voldoen aan een aantal criteria: 1. Eigendom gemeente, en/of eventueel eigendom van een particulier die mogelijkheden ziet (wil investeren). 2. Nieuwe stromen van voetgangers/fietsers creëren en/of samenvoegen. 3. Het mag niet veel kosten, realiseren/financieren met bestaande budgetten of geschikt voor Crowdfunding. 4. Herkenbare/nieuwe beleving creëren, nieuwe kijk (standpunt) op de stad. 5. De identiteit van de stad versterken door de lagen uit de geschiedenis beter te verknopen. Voor deze set opgaves ligt de voorkeur bij een locatie aan het lint.

3 OVERZICHT LOCATIES 1. GASTHUISRING - BROKXLAAN 2. GASTHUISRING - TWEE 3. GASTHUISRING - HVB-LAAN 4. RESIDENCE NOORDHOEK 5. NOORDHOEKRING - BOOMSTRAAT 6. ZOMERSTRAAT - CITYPARK 7. STADHUISPLEIN - KONINGSPLEIN 8. SPOORLAAN - NS-PLEIN 9. KOEPELHAL - NS-PLEIN PAG

4 01 GASTHUISRING - BROKXLAAN HOEKPAND GASTHUISRING (STRAAT) De Gasthuisstraat hersteld als krachtige noord-zuid verbinding tussen het Museumkwartier en het Dwaalgebied. De kunstroute/textielroute. De Gasthuisring(straat) is afgelopen decenia erg veel veranderd. Dit is de kwaliteit van de straat niet ten goede gekomen. Veel statige fabrikantenwoningen, kerken en kloostergebouwen hebben plaats gemaakt voor asfalt. Door de vele parkeerplaatsen, de cityring en het verhoogd spoor is de route uiteengevallen in verschillende losse delen. PAND AUTOSCHOP DE TIJGER NU HIER STOND HET FRATER KLOOSTER...NU EEN LEGE PARKEERPLAATS 4 Door op strategische plekken bebouwing toe te voegen wordt de historische eenheid verbeterd. Het toevoegen van nieuw programma dat zich oriënteert aan de Gasthuisstraat kan een eerste aanzet zijn in het verlevendigen en terughalen van de historische kwaliteit. De ontwikkelingen en voorzieningen in de omgeving bieden een hoop kansen voor het aantrekken van nieuw programma in deze straat. Locatie: Parkeerterrein Zwijsen, Kruising Gasthuisring - Brokxlaan Eigendom perceel: TBV Huidige functie: Parkeren Referentieprojecten Klein en fijn, Rotterdam (ZIE BIJLAGE) Meerdere locaties zijn nader te onderzoeken

5 Het FRATER KLOOSTER was een van de meest BIJZONDERE, HISTORISCHE, verdwenen TILBURGSE complexen. FRATERKLOOSTER PAND AUTOSHOP DE TIJGER VROEGER De TOEKOMST? Een plek voor bijzondere architectonische invulling... SCHAARSE GROND BIEDT KANSEN VOOR BIJZONDERE VERNIEUWENDE STADSWONINGEN 5 EEN COMPACTE INDELING MET PARKEREN ONDER EN WONEN EN WERKEN BOVEN

6 02 GASTHUISRING - TWEE Een GROENE VERBLIJFSPLEK tussen het LINT en het SPOOR De Gasthuisstraat hersteld als krachtige noord-zuid verbinding tussen het Museumkwartier en het Dwaalgebied. De kunstroute/textielroute. De overgang van de fabrikantenwoningen en het spoor is sinds de oplevering van het verhoogd spoor niet meer in samenhang. De openbare ruimte tussen het pand en het verhoogd spoor bleef oningevuld. In de loop van de tijd is het een onprettige ruimte geworden met veel begroeing en een nare donkere voetgangerstunnel onder het spoor. Een plek waar niemand wil en hoeft te zijn. EEN LEGE PLEK... DICHTE WAND AAN DE KANT VAN HET SPOOR 6 Een dergelijke ruimte tussen historisch bijzondere panden en een belangrijk spoortraject is uniek in Tilburg en zelfs in Nederland. Het is een zichtlocatie langs het spoor en dus beeldbepalend voor de stad. Deze plek biedt kansen voor een unieke Tilburgse invulling. Het kan een fijne plek zijn om te verblijven, maar kan ook een belangrijke verbinding zijn met het onlangs realiseerde woongebouw twee en het toekomstige spoorpark aan de overkant van de straat. De aanpak van de plek kan ook een nieuwe typologie opleveren voor vergelijkbare locaties in deze stad. Locatie: Perceel tussen verhoogd spoor en coffeeshop Casa Eigendom perceel: gemeente? Huidige functie: onbekend De transformatie van de plint van het hoekpand is al gestart

7 De TRAMLIJN naar Waalwijk was een belangrijke VERBINDING VAN TILBURG met de regio. EEN HIPPE PLEK VOOR DE JONGE EN OUDERE BEWONERS IN DE OMGEVING GEMARKEERDE PAND FOTO LINKS VERHOOGD PLEIN EEN VOETGANGERSBRUG VERBINDT WOONGEBOUW TWEE MET HET TOEKOMSTIGE SPOORPARK NAAR HET STATION 7 DE VERDWENEN PANDEN OP DE NU LEGE PLEK...

8 03 GASTHUISRING - HVB-LAAN DE KNUSSE HOEK De Gasthuisstraat hersteld als krachtige noord-zuid verbinding tussen het Museumkwartier en het Dwaalgebied. De kunstroute/textielroute. Dit is de plek waar de Gasthuisring aansluit op de Cityring. Vroeger liep hier de Gasthuisstraat door richting de Noordstraat. Onlangs is dit gebied volledig opnieuw ontwikkeld met het zogeheten Heastrechtkwartier. Met deze ontwikkelingen is de kans om de historische verbinding van de Gasthuisring met de Noordstraat te herstellen niet opgepakt. De achterkant/zijkant van het huidige Stadskantoor 3 (nieuwbouw) van de gemeente is georiënteerd aan de Gasthuisring en de voorkant ligt aan de Cityring. ZIJDE GASTHUISRING EEN GESLOTEN PLINT 8 De ambitie is om een open en toegankelijke plint te creëren aan de zijde van de Gasthuisring. Deze straat is ruimtelijk en historisch gezien namelijk minstens zo belangrijk als de Cityring. Het idee is om een doorbraak te maken in de plint, waardoor de visuele verbinding met de Gasthuisring wordt versterkt. De plint zou een openbare functie kunnen krijgen, waardoor deze meer toevoegt aan de beleving op straat. Bij Talent Square is dit ook geslaagd. Met de verhuizing van de gemeente uit het gebouw over een aantal jaar zouden de overige etages in de kantoortoren herbestemd kunnen worden voor eventueel wonen, werken of culturerele instellingen. Dan is er meer draagvlak voor het programma in de plint en bovendien meer levendigheid op straat. Locatie: Stadskantoor 3 Eigendom perceel: gemeente/vgz? Huidige functie: kantoor en openbare ruimte (groen, trottoir)

9 Vroeger stond hier de WOLLENSTOFFEN fabriek van Frans Mutsaerts & zonen DE HOEK VAN DE GASTHUISRING MET DE CITYRING VRAAGT OM EEN GELIJKWAARDIGE BEHANDELING DE GESCHIEDENIS VAN DE PLEK ALS INSPIRATIE TEXTIEL EEN FIJNE PLEK OM TE ZIJN 9 TOEN NU BIJ TALENT SQUARE IS HET GELUKT OM DE HOEK EEN AANTREKKELIJKE UITSTRALING TE GEVEN

10 04 RESIDENCE NOORDHOEK Een MARKEERPUNT in de stad De Gasthuisstraat weer terug als krachtige noord-zuid verbinding tussen het Museumkwartier en het Dwaalgebied. Residence de Noordhoek is gesitueerd op de plek waar vroeger de Noordhoekse kerk het straatbeeld domineerde. Dit complex is de eerste aanzet tot de grootschalige moderne ontwikkelingen die georiënteerd zijn aan de Cityring. Het appartementencomplex stamt uit 1986 en behoort niet bepaald tot een architectonisch hoogstandje. Het goedkope materiaalgebruik en de slechte aansluiting op straatniveau zorgen ervoor dat dit gebied door veel gebruikers niet als prettig wordt ervaren. EEN GESLOTEN WAND......BIEDT MOGELIJKHEDEN 10 Het appartementencomplex bevind zich op een dynamisch punt in de stad. De blinde muur van het trappenhuis vraagt om een toegankelijkere en biedt kansen voor een meer iconische uitstraling. Om de uitstraling te verbeteren zijn er verschillende mogelijkheden. Een goedkope ingreep is bijvoorbeeld om het bestaande metselwerk te transformeren met een grote historische foto van de Noordhoekse kerk. Hierdoor maak je de historische context ook voor toekomstige generaties zichtbaar in de stad. Een meer structurele ingreep is bijvoorbeeld om de hoek op te vullen met apartementen, waardoor het trappenhuis niet meer zichtbaar is en het gebouw van een levendigere hoekoplossing wordt voorzien (de opties hiervoor moeten nog nader onderzocht worden). Locatie: Residence de Noordhoek Eigendom perceel: TBV Wonen/Tiwos/WonenBreburg en St. Lambertus? Huidige functie: woonzorg appartementen

11 1. NIEUW PROGAMMA TOEVOEGEN - Appartementen - studio s - Lofts De NOORDHOEKSE KERK domineerde hier eerst het straatbeeld 2. DE BLINDE MUUR GEBRUIKEN OM DE HISTORIE ZICHTBAAR TE MAKEN 11 EEN STEDELIJKE HUISKAMER VOOR DE BEWONERS

12 05 NOORDHOEKRING - BOOMSTRAAT (collectief)particulier OPDRACHTGEVERSCHAP Kleinschalige verdichting op specifieke doelgerichte locaties levert spannende stadse plekken op, KLEIN EN FIJN TILBURG Tilburg is door zijn organisch gegroeide opbouw bijzonder. De historische linten vormen de basis van ruimtelijke identiteit van de stad. Kenmerkend voor deze structuur zijn de ruime en flexibele bouwblokken en gevarieerde stadsgezichten. Elke straat ziet er anders uit en bestaat vaak uit verschillende gevels en typen woningen. EEN BLINDE GEVEL RUIMTE VOOR VERDICHTING 12 De ruimtelijke opbouw van Tilburg biedt de mogelijkheid om op een kleinschalige manier voort te bouwen op deze structuur. De open plekken in de stad kunnen een nieuwe invulling krijgen door middel van particulier en/of collectief particulier opdrachtgeverschap. Het aanbieden van kleinere kavels biedt Tilburgers de kans om letterlijk een steentje bij te dragen aan de stad. De gemeente Tilburg zou mogelijkheden daarvoor kunnen creëren. Een voorbeeld daarvan is Klein en fijn Rotterdam, zie bijlage. Méér inwoners draagt bij aan een aantrekkelijke stad. Samen maken de inwoners de binnenstad levendig en bieden ze draagvlak voor de lokale economie waarmee ook de verblijfskwalitieit toeneemt. Locatie: Hoek Boomstraat - Noordhoekring - Laagstraat Eigendom perceel: Gemeente Huidige functie: Openbare ruimte (groen) Referenties: Klein en fijn, Rotterdam (ZIE BIJLAGE) Meerdere locaties zijn nader te onderzoeken

13 Kruising Boomstraat - Langs Schijfstraat. Hoekpand is hier onlangs gesloopt, historische contouren zijn nog zichtbaar RUIMTE VOOR KLEINSCHALIGE VERDICHTING GESCHIKT VOOR VOORUITSTREVENDE EN UITDAGENDE ARCHITECTUUR 13 HERSTELLEN HISTORISCHE VERKAVELING DERGELIJKE HOEKPANDEN ZIJN AFGELOPEN DECENNIA VOLLEDIG UIT HET TILBURGSE STRAATBEELD VERDWENEN DE LOCATIE BIEDT MOGELIJKHEDEN VOOR ALLERLEI SOORTEN PROGRAMMA

14 06 ZOMERSTRAAT - CITYPARK CITYPARK VERBINDEN MET DE ZOMERSTRAAT De positionering van de tuin (Citypark) aan het lint versterken door deze aan elkaar te koppelen. De Zomerstraat is van oudsher een van de belangrijkste verbindingsroutes vanuit de Korvel naar de Heuvel. Met de aanleg van de Schouwburgring is dit gebied verworden tot de achterkant van het centrum. Het Citypark, vroeger een tuin, is sinds de afbraak van het pand van Notaris Hoekx openbaar gebied. Door de ligging van de garage en het stenige plein met de fontein word je niet uitgenodigd om het park in te lopen. 14 De ambitie is om de tuin toegankelijker te maken en beter te verbinden met de Zomerstraat. Het idee is om de countouren van de gevel van de statige panden na te bouwen. Op deze manier creëer je een bijzondere entree en geef je de historische functie een nieuwe betekenis. De bezoeker begrijpt op deze manier wat hier vroeger stond en waarom het Citypark is zoals het is. Deze ingreep zou een eerste aanzet kunnen zijn voor het herstellen van de verbinding Zomerstraat - Heuvelstraat. Locatie: Zomerstraat - Citypark Eigendom perceel: Gemeente Huidige functie: park/tuin Binnen het netwerk van buro plot is een ontwikkkelaar actief die potentie ziet om dit gebied te transformeren

15 Het Citypark is de oude achtertuin van de verdwenen woning van notaris Hoekx SCHETSONTWERP EEN MOOIE ENTREE NAAR HET PARK FONTEIN DE CONTOUREN VAN DE STATIGE PANDEN ZICHTBAAR MAKEN BOOMSTRUCTUUR VB. MOERENBURG 15 DE UITGEVOERDE PLANNEN VAN DE SCHOUWBURG DOOR BURGERMEESTER BECHT IN DE JAREN 60 HUIDIGE CITYPARK DE GEBORGENHEID VAN EEN TUIN

16 07 STADHUISPLEIN - KONINGSPLEIN VERBINDEN KONINGSPLEIN met de BINNENSTAD TOEKOMSTIGE VERSMARKT?? 16 Een aantrekkelijk plein als eerste aanzet om de binnenstad en het Koningsplein goed te verbinden. Het Koningsplein heeft sinds de oplevering nooit de centrumfunctie gekregen zoals ooit de bedoeling was. De bezoeker wordt niet uitgenodigd om over te steken en het Koningsplein te bezoeken. Er is nauwelijks groen en de bebouwing heeft geen gezellige uitstraling. Een programmatische trekker of een goede openbare ruimte ontbreekt. Alleen de zaterdagmarkt op het Koningsplein wordt altijd druk bezocht. Met de mogelijke komst van een versmarkt in het gebouw van de huidige bibliotheek zou de eerste aanzet gemaakt kunnen worden om dit gebied aantrekkelijker te maken. De komst van deze trekker vraagt om goede verbinding met de binnenstad. Wij hebben inmiddels contact met de investeerder van de versmarkt Het voorstel is om het plein en de oversteekplaats te transformeren tot een overzichtelijke, groene en aantrekkelijke verblijfsplek. Je faciliteert hiermee de entree van de versmarkt en de aanwezige horeca. De plint van de Kattenrug zou kunnen worden meegenomen in de transformatie. Daar ligt de mogelijkheid om een twee-laagse plint te maken en deze uit te breiden richting het plein. Locatie: Kattenrugflat en omgeving. Eigendom: Gemeente Huidige functie: buitenruimte, oversteekplaats/winkels

17 Op deze plek was ooit de VISMARKT VAN TILBURG gevestigd EEN HERKENBAAR PLEIN VOOR DE NIEUWE VERSMARKT DE VERKOOP VAN VIS IN HET OUDE MARKT GEBOUW VERTICAAL GROEN EEN FIJNE PLEK OM TE ZIJN 17

18 08 SPOORLAAN - NS-PLEIN Invulling parkeerplaats tussen VERHOOGD SPOOR en CITYRING De verbinding tussen Oud-Noord en de Binnenstad versterken en de inpassing van het verhoogd spoor verbeteren. 18 Al sinds de aanleg van de Spoorlaan en het verhoogd spoor vormt de parkeerplaats aan de zuidzijde van het spoor een verloren stukje Tilburg. Door de ligging tussen de weg en het spoor is het moeilijk dit kavel een nieuwe invulling te geven. Het huidige spoorviaduct oogt armoedig en de brede infrastructuur vormt een fysieke bariëre tussen noord en zuid. Maar, de ligging nabij de drukke verkeersstromen kun je ook als kwaliteit zien. De goeddraaiende seizoenswinkel Intermezzo is een voorbeeld daarvan. Mensen eten hier ijs en kijken naar de drukte op straat, naar goed Italiaans voorbeeld. Maar Intermezzo ligt op de noordzijde en het terras ligt in de schaduw. Zou het niet een goed idee zijn om deze ondernemer de ruimte te bieden op deze parkeerplaats die goed ligt op de zon. De winkel kan een basis vormen voor het creëren van een tuin die refereert aan het voormalige lint. Door van de parkeerplaats een groengebied te maken, presenteert Tilburg zich als een aantrekkelijke stad vanuit de trein en creëer je een mooie groene plek voor de Tilburgers. Dit park zou op lange termijn onderdeel kunnen zijn van een parkzone die start bij Van Gend en Loos en eindigt bij de Tivolituin. Achter de ijszaak kunnen sportfaciliteiten komen, zoals bijvoorbeeld een skatepark (een dependance van de Hall of fame). Locatie: Hoek Spoorlaan - NS-plein Eigendom perceel: Gemeente Huidige functie: parkeerplaats HET IS HIER KAAL... EN STENIG......ONGEZELLIG!!

19 EEN STEDELIJK PARK LANGS HET SPOOR EN DE BINNENSTAD CAFE, RESTAURANT KRAS WAS HIER VOORHEEN GEVESTIGD HORECA PAVILJOEN KANS OM HET HOOGTEVERSCHIL MET HET SPOOR TE BENUTTEN Veel historische bebouwing is verdwenen waardoor er een leegte is ontstaan. MOGELIJKHEDEN VOOR RECREATIE EN EVENTUEEL EEN UITZICHTPUNT OVER DE STAD...

20 09 KOEPELHAL - NS-PLEIN Verbinden KOEPELHAL met de DIRECTE OMGEVING De verbinding tussen Oud-Noord en de Binnenstad versterken en de inpassing van het verhoogd spoor verbeteren. KOEPELHAL KOMT NIET TOT ZIJN RECHT 20 De Koepelhal komt in de huidige situatie niet goed tot zijn recht. Het pand wordt afgescheiden door een verouderd hekwerk en vanaf het trottoir valt eigenlijk niet op hoe bijzonder dit pand is. De ambitie is om de zichtbaarheid en toegankelijkheid van de Koepelhal en de Spoorzone te verbeteren en het gebied aantrekkelijker te maken voor voetgangers en fietsers. Door het hek te verwijderen wordt de Koepelhal meer bij de omgeving betrokken. De Koepelhal ligt verhoogd en haar monumentale industriële uitstraling valt dan extra op. Het hoogteverschil tussen het trottoir en de Koepelhal kan gebruikt worden als zitgelegenheid voor wandelaars. Aan de zuidkant kan een aflopend plein worden gemaakt, waardoor dit gebied beter toegankelijk wordt vanaf de binnenstad. Deze verbeteringen kunnen nog versterkt worden door het toevoegen van groen en eventueel een terras met horeca aan de zuidkant van de Koepelhal. Locatie: Koepelhal, NS-plein Eigendom perceel: Gemeente Huidige functie: trottoir, openbare ruimte EEN LELIJK HEK

21 EEN PODIUM VOOR DE KOEPELHAL DE KOEPELHAL ZICHTBAAR VROEGER WAS DE KOEPELHAL GEDEELTELIJK ZICHTBAAR VANAF HET SPOOR TOEGANKELIJK MAAR TOCHT GEBORGENHEID 21 HIGHLINE NEW YORK KOEPELHAL ZITGELEGENHEID EEN TERRAS OP HET ZUIDEN HERGEBRUIK INDUSTRIËLE ELEMENTEN VERHOOGD SPOOR

22 RERENTIE PROJECTEN Bijlage: Klein en fijn, Rotterdam (Quote) Klein en Fijn biedt kansen voor de Rotterdammers om letterlijk een steentje bij te dragen aan de stad. In ruil daarvoor krijgen zij een unieke woonlocatie terug. Er zijn diverse voorbeeld-ontwikkellocaties in de binnenstad waar ruimte is voor nieuwe unieke woonvormen. 22 Maar wellicht heeft u zelf ideeën om ergens op, naast of tussen te bouwen. Méér inwoners draagt bij aan een aantrekkelijke Rotterdamse binnenstad. Immers, samen maken de inwoners de binnenstad levendig en bieden ze draagvlak voor de lokale economie waarmee ook het verblijfskwalitieit toeneemt. De laatste jaren zijn in Rotterdam al veel woningen bijgebouwd en ook in de toekomst zal de stad zich blijven inspannen om meer inwoners in de binnenstad te kunnen huisvesten. Na jarenlange inspanning op grootschalige ontwikkelingen ligt de focus voor deze verdichtingsopgave nu breder, met ook aandacht voor kleinschalige ontwikkelingen. De voorbeeld-ontwikkellocaties zijn terug te vinden op PLUG Rotterdam, een initiatief van AIR, architectuurcentrum van Rotterdam. PLUG Rotterdam brengt beweging rond kleine bouwprojecten die de stad vormen. Bronnen:

23 ROTTERDAMSE VOORBEELDEN IN ANDERE STEDEN (landen) 23

24 24 buro plot stedenbouw Gebouw 68, Spoorzone Burgemeester Brokxlaan SG Tilburg +31(0) Bart Jonkers T: