Additionele beoordeling van de bachelor- en masteropleiding Geneeskunde van de Universiteit Utrecht

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Additionele beoordeling van de bachelor- en masteropleiding Geneeskunde van de Universiteit Utrecht"

Transcriptie

1 Additionele beoordeling van de bachelor- en masteropleiding Geneeskunde van de Universiteit Utrecht Dit rapport vormt een aanvulling op het QANU-rapport Geneeskunde (juni 2004), waarin verslag wordt gedaan van de beoordeling van de ongedeelde opleidingen Geneeskunde. April 2006 QANU (Quality Assurance Netherlands Universities) Catharijnesingel 56 Postbus RA UTRECHT T F E info@qanu.nl I Additionele beoordeling bachelor- en masteropleiding Geneeskunde, Universiteit Utrecht pagina 1

2 INHOUD 0. Inleiding 1. De doelstellingen van de opleidingen 2. Het programma van de opleidingen 3. Inzet van het personeel 4. Voorzieningen 5. Interne kwaliteitszorg 6. Resultaten 7. Reactie op aanbevelingen visitatie 2004 Bijlagen 1. Profiel en eindtermen van de bacheloropleidingen geneeskunde, december Taak, uitgangspunten en werkwijze van de commissie 3. Overzicht van de beoordeling van de commissie 4. Curricula vitae van de leden van de visitatiecommissie Geneeskunde Additionele beoordeling bachelor- en masteropleiding Geneeskunde, Universiteit Utrecht pagina 2

3 0. Inleiding Administratieve gegevens Bacheloropleiding Geneeskunde Naam opleiding: Geneeskunde CROHO-nummer: Niveau: bachelor Oriëntatie: WO Studielast: 180 ECTS Graad: Bachelor of Science Variant(en): voltijds Locatie(s): Utrecht Masteropleiding Geneeskunde Naam opleiding: Geneeskunde CROHO-nummer: Niveau: master Oriëntatie: WO Studielast: 180 ECTS Graad: Master of Science Variant(en): voltijds Locatie(s): Utrecht De opleidingen die in dit rapport worden beschreven zijn een voortzetting van de ongedeelde opleiding Geneeskunde (CROHO-nummer 6551), die is beoordeeld in het kader van de meest recente onderwijsvisitatie Geneeskunde. Het eindrapport van de visitatiecommissie Geneeskunde verscheen in juni Het is openbaar en te vinden op de website van QANU, ( In dit rapport zal op onderdelen worden verwezen naar het eindrapport van de visitatiecommissie. Taak en samenstelling van de commissie De beoordelingscommissie ten behoeve van de additionele beoordeling van de bachelor- en masteropleidingen Geneeskunde heeft een beoordeling uitgevoerd in overeenstemming met de Overgangsregeling Bekostigd WO uit De commissie bestond uit de volgende personen: Prof. dr. H.J. (Henk) Huisjes, voorzitter Prof. dr. F. (Ferd) Sturmans Dr. S.M. (Sanneke) Bolhuis Prof. dr. M.A. (Marian) Verkerk Drs. G.B.S. (Jurriaan) Penders De leden van de commissie waren allen ook lid van de commissie die de ongedeelde opleidingen Geneeskunde heeft beoordeeld. De taakstelling en de werkwijze van de commissie zijn beschreven in bijlage 2 bij dit rapport. De curricula vitae van de commissieleden zijn opgenomen in bijlage 4. Als secretaris van de commissie fungeerde mr. W.J. (Willemien) Krijn. De eindredactie van dit rapport werd verzorgd door drs. S. (Sietze) Looijenga, medewerker van het bureau van QANU. Additionele beoordeling bachelor- en masteropleiding Geneeskunde, Universiteit Utrecht pagina 3

4 Vanwege persoonlijke betrokkenheid (in het recente verleden of op het moment waarop de beoordeling plaatsvond) bij de te beoordelen opleidingen hebben prof. dr. H.J. Huisjes en prof. dr. M.A. Verkerk niet bijgedragen aan de beoordeling van de bachelor- en masteropleiding van de Rijksuniversiteit Groningen, terwijl dr. S.M. Bolhuis en drs. G.B.S. Penders niet deelgenomen hebben aan de beoordeling van de bachelor- en masteropleiding van de Radboud Universiteit Nijmegen. Een gemeenschappelijke basis voor de opleidingen geneeskunde in Nederland Bij de beoordeling van de kwaliteit van een opleiding Geneeskunde en dat geldt zowel voor een bacheloropleiding als voor een masteropleiding moet in aanmerking worden genomen dat de opleidingen Geneeskunde in Nederland een gemeenschappelijke basis en achtergrond hebben: in 1993 is een richtlijn uitgevaardigd door de Raad van Europese gemeenschappen, waarin de eisen op het gebied van inzicht, kennis en vaardigheden zijn geformuleerd waarover een afgestudeerd arts dient te beschikken voor hij het beroep van arts mag en kan uitoefenen. De eisen zijn opgenomen in de Richtlijn van 5 april 1993, 93/16/EEG. Deze richtlijn is door de Nederlandse wetgever vertaald in de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG), waarin een grondslag is opgenomen voor een algemene maatregel van bestuur waarin de beroepsvereisten voor de in Nederland afgestudeerde artsen zijn omschreven: het Besluit van 19 juli 1997, houdende regels inzake de opleiding tot arts (Besluit opleidingseisen arts, Stb. 1997, 379). Het besluit is inmiddels gewijzigd bij Besluit van 3 mei 2004, houdende wijziging van het Besluit opleidingseisen arts in verband met actualisering van de eindtermen van de artsopleiding (Stb. 2004, 286). De Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek geeft vervolgens in artikel 7.6 aan dat instellingen die een opleiding aanbieden gericht op een bepaald beroep waarvoor bij of krachtens de wet eisen zijn gesteld aan kennis, inzicht en vaardigheden van de afgestudeerde, er zorg voor dienen te dragen dat de afgestudeerden ook aan die eisen kunnen voldoen. De vereisten zijn door de beroepspraktijk zelf vertaald in eindtermen en eindkwalificaties voor de opleidingen Geneeskunde en opgenomen in het Raamplan 2001 Artsopleiding, een opsomming van algemene onderwerpen die in de artsopleiding aan de orde moeten worden gesteld en een lijst met problemen die de afgestudeerde arts moet kunnen aanpakken. Voor een beschrijving van het profiel en de eindtermen van de artsopleiding wordt verwezen naar het visitatierapport Geneeskunde, pagina 13 en 14. Dit profiel en de eindtermen zijn na de invoering van de bachelor-masterstructuur automatisch van toepassing op de masteropleiding. De wettelijke eisen die worden gesteld aan een afgestudeerde arts blijven immers ongewijzigd. Ten behoeve van de omzetting van de ongedeelde opleidingen in een bachelor- en een masteropleiding hebben de opleidingsdirecteuren van de geneeskundeopleidingen onder meer op basis van het rapport De arts van straks uit 2002 een gezamenlijk kaderdocument opgesteld, genaamd Profiel en eindtermen van de bacheloropleidingen geneeskunde en vastgesteld in december 2004 (en als bijlage 1 bij dit rapport gevoegd), waarin de eindtermen van de bacheloropleiding Geneeskunde zijn vastgelegd. Het document volgt de structuur van het Raamplan en neemt als uitgangspunt dat de eindtermen met betrekking tot kennis, vaardigheden en professioneel gedrag die zijn vastgelegd in het Additionele beoordeling bachelor- en masteropleiding Geneeskunde, Universiteit Utrecht pagina 4

5 Raamplan ook van toepassing zijn op bacheloropleidingen, maar dan op een lager niveau. Het doet daarmee recht aan het (onder andere in De arts van straks uitgewerkte) uitgangspunt dat de bachelor- en de masteropleiding deel uitmaken van een medisch opleidingscontinuüm. De uitgangspunten van het kaderdocument en de nadere uitwerking daarvan zijn overgenomen door alle instellingen die de bachelor-masterstructuur hebben ingevoerd. Daarmee ligt ook het kader voor de eindtermen voor de bacheloropleidingen Geneeskunde landelijk vast. Uit het voorafgaande mag niet worden afgeleid dat er geen verschillen tussen de programma s van de bachelor- of masteropleidingen Geneeskunde (kunnen) bestaan. Het advies van de opleidingsdirecteuren biedt voldoende ruimte voor een instellingsspecifieke invulling van het programma van de bacheloropleiding. De verschillen kunnen bijvoorbeeld gelegen zijn in de selectie van problemen (uit de lijst in het Raamplan) die al in de bachelorfase aan de orde worden gesteld en in de door de instellingen gehanteerde werkvormen. De commissie heeft het kaderdocument van de opleidingsdirecteuren bestudeerd en komt tot de conclusie dat het een zinvolle invulling vormt van het wettelijke kader waarbinnen de opleidingen Geneeskunde in Nederland opereren en een goede inhoudelijke aanpassing van dat kader voor de bacheloropleidingen. Zij waardeert het dat het kaderdocument opleidingen de mogelijkheid biedt om eigen keuzes te maken bij de programmering en de vormgeving van het onderwijs. Zij beschouwt het document als de pendant van het Raamplan voor de bacheloropleidingen. Waar dat noodzakelijk is, zal de commissie bij de beoordeling van de bachelor- en masteropleidingen Geneeskunde naar de hier beschreven gemeenschappelijke basis verwijzen. Formele eisen De formele eisen die aan een bachelor- en een masteropleiding in het wetenschappelijk onderwijs worden gesteld zijn opgenomen in hoofdstuk 7 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW). Artikel 7.3 geeft een definitie van het begrip opleiding, zowel van toepassing op een bachelor- als op een masteropleiding: Een opleiding is een samenhangend geheel van onderwijseenheden gericht op de verwezenlijking van welomschreven doelstellingen op het gebied van kennis, inzicht en vaardigheden, waarover degene die de opleiding voltooit, dient te beschikken. Artikel 7.4 vermeldt dat de studielast van zowel de bacheloropleiding Geneeskunde als de masteropleiding Geneeskunde 180 ECTS-studiepunten bedraagt. De opleidingen De opleidingen die in dit rapport worden beschreven worden verzorgd door het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMC Utrecht, ontstaan uit een fusie van het Academisch Ziekenhuis Utrecht en de Faculteit der Geneeskunde van de Universiteit Utrecht). De invoering van het bachelor-mastersysteem leidt bij het UMC Utrecht afgezien van de cesuur na drie jaar niet tot wijzigingen in het programma. Dit betekent dat het programma van de bacheloropleiding zal bestaan uit het programma van de eerste drie jaar van de ongedeelde opleiding CRU 99 en dat het programma van de masteropleiding de onderdelen Additionele beoordeling bachelor- en masteropleiding Geneeskunde, Universiteit Utrecht pagina 5

6 uit de laatste drie jaar van de ongedeelde opleiding zal bevatten. Volgens de additionele informatie die de commissie ontving acht het UMC Utrecht herziening van de programma s niet nodig, omdat de eerste drie studiejaren van de ongedeelde opleiding al een adequate concretisering van het profiel en de eindtermen van de bacheloropleiding vormen. In wat volgt worden de bachelor- en de masteropleiding Geneeskunde die worden verzorgd door het UMC Utrecht beschreven en beoordeeld aan de hand van de onderwerpen, facetten en criteria uit het Beoordelingskader bestaande opleidingen van de NVAO. Daarbij hanteert de commissie de Overgangsregeling Bekostigd WO van de NVAO (uit 2003) als uitgangspunt. De werkwijze van de commissie wordt uitgebreider beschreven in bijlage De doelstellingen van de opleidingen 1.1. Domeinspecifieke eisen Criterium: De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Beschrijving: Het UMC Utrecht is volgens de additionele informatie van oordeel dat het belangrijkste doel van de bacheloropleiding Geneeskunde is om studenten voor te bereiden op de masteropleiding. De eindtermen van de bacheloropleiding zijn daarom, net als die van de masteropleiding, afgeleid van het Raamplan De problemen die in het Raamplan zijn opgenomen in de problemenlijst vormen zowel voor de bacheloropleiding als voor de masteropleiding de uitgangspunten van het onderwijs. Het profiel en de eindtermen van de bacheloropleiding zijn overgenomen uit het kaderdocument Profiel en eindtermen voor de bacheloropleiding Geneeskunde dat hierboven al genoemd is. Het profiel en de eindtermen van de masteropleiding zijn overgenomen uit het Raamplan. De invoering van de bachelor-masterstructuur in het medisch onderwijs heeft geen invloed op de eindtermen van de masteropleiding: het Raamplan blijft het uitgangspunt. Oordeel: De commissie heeft om te beginnen vastgesteld dat bij het vaststellen van de eindtermen van de bacheloropleiding het kaderdocument Profiel en eindtermen voor de bacheloropleiding Geneeskunde is gevolgd. Zoals eerder gezegd is de commissie van mening dat dit kaderdocument een adequate inhoudelijke aanpassing voor de bacheloropleiding vormt van het Raamplan Naar het oordeel van de commissie voldoet de bacheloropleiding daarom aan de domeinspecifieke eisen die aan de opleiding mogen worden gesteld. De commissie heeft vervolgens vastgesteld dat de eindtermen van de masteropleiding aansluiten bij het Raamplan Naar het oordeel van de commissie voldoet de masteropleiding daarmee ook aan de domeinspecifieke eisen die aan de opleiding mogen worden gesteld. De commissie is daarom van oordeel dat de eindkwalificaties van de bachelor- en de masteropleiding Geneeskunde in voldoende mate aansluiten bij de eisen die gesteld mogen worden aan een opleiding in het domein van de geneeskunde. Additionele beoordeling bachelor- en masteropleiding Geneeskunde, Universiteit Utrecht pagina 6

7 Oordeel commissie over de bacheloropleiding: + Oordeel commissie over de masteropleiding: Niveau Criterium: De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor of een master. Beschrijving: In het document Profiel en eindtermen voor de bacheloropleiding Geneeskunde, dat het uitgangspunt vormt voor de eindtermen van de bacheloropleiding Geneeskunde van het UMC Utrecht, wordt vastgelegd dat studenten die een bacheloropleiding hebben afgerond duidelijke en aantoonbare vorderingen hebben gemaakt in het bereiken van de eindtermen van de artsopleiding die zijn opgenomen in het Raamplan, maar dat ze die eindtermen nog niet hebben gerealiseerd. Het verschil in niveau tussen de bachelor- en de masteropleiding wordt op deze manier duidelijk geëxpliciteerd. In de eindtermen van zowel de bachelor- als de masteropleiding wordt expliciet verwezen naar alle Dublin-descriptoren. De eindtermen besteden uitgebreid aandacht aan het verwerven van kennis en inzicht, het toepassen ervan, oordeelsvorming, communicatieve vaardigheden en leervaardigheden. De formulering van de eindtermen is in veel gevallen gelijk voor de bachelor- en de masteropleiding. Zoals hierboven al werd vermeld, is het uitgangspunt voor het kaderdocument geweest dat eindtermen tijdens de bacheloropleiding voor een deel worden verworven en dat studenten na het voltooien van de masteropleiding de eindtermen volledig hebben gerealiseerd. Oordeel: De commissie komt op grond van het bovenstaande tot het oordeel dat de eindkwalificaties van zowel de bachelor- als de masteropleiding in voldoende mate aansluiten bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor- en een masteropleiding. Zij is van mening dat de gekozen methode om het niveauverschil tussen de bachelor- en de masteropleiding tot uitdrukking te brengen adequaat is en recht doet aan de praktijk van de medische opleidingen. Zij heeft vastgesteld dat de eindtermen van de bachelor- en de masteropleiding expliciete verwijzingen bevatten naar alle Dublindescriptoren. Oordeel commissie over de bacheloropleiding: + Oordeel commissie over de masteropleiding: Oriëntatie Criterium: De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een bachelor en een master in het WO: de eindkwalificaties zijn ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening en voor daarvoor in aanmerking komende opleidingen de relevante praktijk in het toekomstige beroepenveld; een WO-bachelor heeft de kwalificaties voor toegang tot tenminste één verdere WO-studie op masterniveau en eventueel voor het betreden van de arbeidsmarkt; een WO-master heeft de kwalificaties om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten of multi- en interdisciplinaire vraagstukken op te lossen in een beroepspraktijk waarvoor een WO-opleiding vereist is of dienstig is. Additionele beoordeling bachelor- en masteropleiding Geneeskunde, Universiteit Utrecht pagina 7

8 Beschrijving: Zowel het kaderdocument voor de bacheloropleidingen als het Raamplan verwijzen in de beschrijving van het profiel naar de wetenschappelijke vorming van artsen. In de eindtermen wordt dit punt verder uitgewerkt. Uit de nadere beschrijving van de medische aspecten van de kennis, de vaardigheden en het professioneel gedrag van een afgestudeerd basisarts blijkt dat een afgestudeerde in staat is medische problemen te interpreteren en te evalueren en te reflecteren over zijn diagnose. De wetenschappelijke aspecten van de kennis, de vaardigheden en het professioneel gedrag waarover een arts moet beschikken worden ook geëxpliciteerd. Uit die uitwerking blijkt onder andere dat een arts de grondbeginselen van wetenschappelijk onderzoek beheerst, de betekenis van het wetenschappelijk denken voor het handelen van de arts doorziet. De eisen van de beroepspraktijk vormen het uitgangspunt van het kaderdocument en het Raamplan, die een beschrijving bieden van de kennis, de vaardigheden en het gedrag waarover een arts in de beroepspraktijk dient te beschikken. In het profiel in het kaderdocument voor de bacheloropleiding wordt expliciet gesteld dat een bachelor de leervaardigheden bezit die noodzakelijk zijn om een vervolgstudie aan te gaan die een hoog niveau van autonomie veronderstelt. In het profiel in het Raamplan staat vermeld dat een afgestudeerde basisarts in staat is om elke vervolgopleiding in te gaan. Studenten die de bacheloropleiding Geneeskunde met succes hebben afgerond hebben rechtstreeks toegang tot de aansluitende masteropleiding Geneeskunde. Oordeel: De commissie is van oordeel dat de eindtermen van de bachelor- en de masteropleiding in voldoende mate zijn ontleend aan de eisen die de medische wetenschap in het bijzonder en de internationale wetenschapsbeoefening in het algemeen stelt. Zij is van mening dat de uitgangspunten van het kaderdocument en het Raamplan een voldoende waarborg bieden voor de wetenschappelijke gerichtheid van de opleidingen. De commissie is ervan overtuigd dat studenten die de bacheloropleiding hebben afgerond in staat zijn om de masteropleiding te volgen en dat studenten die de masteropleiding hebben voltooid over de kennis en vaardigheden beschikken die vereist zijn voor een medische vervolgopleiding of voor een functie in het medisch-wetenschappelijk onderzoek. De commissie is dus van mening dat de oriëntatie van de bachelor- en de masteropleiding wetenschappelijk is. Oordeel commissie over de bacheloropleiding: + Oordeel commissie over de masteropleiding: Eindoordeel doelstellingen Op basis van de beoordelingen per facet concludeert de commissie dat het samenvattend oordeel over het onderwerp Doelstellingen opleiding zowel voor de bacheloropleiding als voor de masteropleiding luidt: voldoende. Additionele beoordeling bachelor- en masteropleiding Geneeskunde, Universiteit Utrecht pagina 8

9 2. Programma opleidingen 2.1. Eisen wetenschappelijk onderwijs Criterium: Het programma sluit aan bij de volgende criteria voor het programma van een WO-opleiding: Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats in interactie tussen het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek binnen relevante disciplines Het programma sluit aan bij ontwikkelingen in de relevante wetenschappelijke discipline(s) door aantoonbare verbanden met actuele wetenschappelijke theorieën Het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek Bij daarvoor in aanmerking komende opleidingen heeft het programma aantoonbare verbanden met de actuele praktijk van de relevante beroepen. Beschrijving: Het programma van de bacheloropleiding bouwt sterk voort op het programma van de ongedeelde opleiding dat in het eindrapport van de commissie is beschreven. De onderdelen van programma s van de bachelor- en de masteropleiding worden ontwikkeld en gecoördineerd door coördinatoren en examinatoren die vrijwel allemaal naast een onderwijstaak ook een veelal leidinggevende onderzoekstaak hebben. Ook de docenten hebben in veel gevallen zowel onderwijs- als onderzoektaken. Dit betekent volgens de additionele informatie dat er in de praktijk sprake zal zijn van interactie tussen onderwijs en onderzoek en van aansluiting op actuele wetenschappelijke theorieën. Het UMC Utrecht geeft toe dat de interactie en de aansluiting nog niet geborgd worden, maar geeft aan dat de coördinatoren van de studieonderdelen zal worden gevraagd de interactie met en aansluiting bij (actueel) wetenschappelijk onderzoek te (blijven) realiseren in onder meer de formulering van studieopdrachten. In de cyclus van kwaliteitsbewaking zal hierop gecontroleerd worden door in de eindgesprekken standaard te vragen die interactie/ aansluiting zichtbaar te maken. De aansluiting tussen onderwijs en onderzoek in de masterfase zal worden aangestuurd door de coördinator van het onderwijs in Evidence Based Medicine in jaar 3 van de masteropleiding. Vanaf het eerste jaar worden studenten van de bacheloropleiding getraind in het vergaren en op waarde schatten van informatie en in mondeling of schriftelijk rapporteren. In het derde jaar van de opleiding is het onderdeel Architectuur van klinisch wetenschappelijk onderzoek geprogrammeerd, dat is gericht op het helder formuleren van een onderzoeksvraag, het definiëren van de randvoorwaarden die noodzakelijk zijn voor de beantwoording ervan, het virtueel uitvoeren van onderzoek, het kritisch beoordelen van de eigen onderzoekresultaten in een bredere context en het presenteren van het onderzoek. De verbanden met de actuele beroepspraktijk worden in het programma van de bacheloropleiding bij uitstek gelegd tijdens de derdejaars co-assistentschappen. Ter voorbereiding van deze co-assistentschappen volgen de studenten eerder onder andere een oriënterende stage in een instelling voor gezondheidszorg en onderwijs in medischtechnische vaardigheden. Ook het programma van de masteropleiding ruimt veel plaats in voor de ontwikkeling van vaardigheden die nodig zijn voor het verrichten van wetenschappelijk onderzoek. Deze vaardigheden krijgen in het bijzonder aandacht in het derde jaar van de masteropleiding, in een training in de techniek van evidence based medicine, die studenten in staat stelt om op inzichtelijke wijze een beknopt en helder evidence based case report te maken, en in de wetenschappelijke stage van 12, 18 of 24 weken. In het programma van de masteropleiding vormen de co-assistentschappen minimaal de helft van het onderwijsprogramma. Met name in het laatste jaar van de masteropleiding, dat Additionele beoordeling bachelor- en masteropleiding Geneeskunde, Universiteit Utrecht pagina 9

10 is vormgegeven als een schakeljaar naar de vervolgopleiding, voeren studenten veelal authentieke leertaken uit, dat wil zeggen activiteiten, bedoeld om te leren, die ontleend zijn aan of overeenkomen met de praktijk. Oordeel: De commissie is, op grond van de additionele informatie die zij ontving, van oordeel dat de programma s van de bacheloropleiding en de masteropleiding voldoen aan de eisen die aan een opleiding in het wetenschappelijk onderwijs gesteld worden. Zij is van mening dat het onderwijs in voldoende mate gevoed wordt vanuit en aansluit bij het medisch onderzoek, niet alleen omdat de coördinatoren en docenten zelf actief zijn in het onderzoek, maar ook vanwege de manier waarop het onderwijs is ingericht en vormgegeven. Zij heeft vastgesteld dat de programma s voldoende aandacht besteden aan de verwerving en ontwikkeling van wetenschappelijke vaardigheden en evidente verbanden vertonen met de medische beroepspraktijk. De commissie is dan ook van oordeel dat zowel het programma van de bacheloropleiding als dat van de masteropleiding voldoet aan de criteria die voor dit facet zijn vastgesteld. Oordeel commissie over de bacheloropleiding: + Oordeel commissie over de masteropleiding: Relatie doelstellingen programma Criteria: Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Beschrijving: Het voornaamste uitgangspunt bij de ontwikkeling van de het nieuwe curriculum CRU 99, waaruit de programma s van de bachelor- en de masteropleiding zijn afgeleid, was een op doelstellingen gebaseerde benadering: wat moet de student leren en welke vaardigheden moet hij ontwikkelen? De inhoud van het programma is dus expliciet en nadrukkelijk vanuit de eindkwalificaties ontwikkeld. Het UMC Utrecht heeft volgens de additionele informatie, op basis van de resultaten van evaluaties van de co-assistentschappen, recent vastgesteld dat er in de eerste twee jaar van de masteropleiding te weinig aandacht wordt besteed aan farmacotherapie. De opleidingsdirecteur heeft de afdeling Farmacologie gevraagd om een voorstel te ontwikkelen om dit tekort ongedaan te maken. Inmiddels is de afdeling Farmacologie op verzoek van de opleidingsdirecteur bezig een farmacotherapielijn te ontwikkelen. Volgens de additionele informatie bereiken studenten tijdens het derde jaar van de bacheloropleiding, waarin zij voor het eerst co-assistentschappen lopen en ook het onderdeel Architectuur Klinisch Wetenschappelijk Onderzoek volgen, de klinische en wetenschappelijke eindtermen van de opleiding, omdat zij in die onderdelen voor het eerst zij het op een elementair niveau en onder intensieve begeleiding zelf integrale klinische taken uitvoeren en een (virtueel) onderzoek opzetten en uitvoeren. Daarom kunnen de eerste drie jaar van het programma van de ongedeelde opleiding volgens de additionele informatie als een afgerond geheel worden beschouwd. Voor de lijnen en blokken waaruit de programma s van de bacheloropleiding en de masteropleiding zijn opgebouwd zijn steeds doelstellingen en eindtermen geformuleerd. De Additionele beoordeling bachelor- en masteropleiding Geneeskunde, Universiteit Utrecht pagina 10

11 additionele informatie legt een expliciet verband tussen de eindtermen van de opleidingen en de onderdelen van het programma. De medische aspecten van de eindtermen van de bacheloropleiding komen aan de orde in het blokonderwijs, het praktisch lijnonderwijs (medisch-technisch en communicatie/attitude) en de co-assistentschappen, de wetenschappelijke aspecten in het blokonderwijs, het theoretisch lijnonderwijs en het onderdeel Architectuur Klinisch Wetenschappelijk Onderzoek, de persoonlijke aspecten in het praktisch lijnonderwijs (communicatie/attitude) en de co-assistentschappen en de aspecten in relatie tot de maatschappij en het gezondheidszorgsysteem in het blokonderwijs (oriëntatie geneeskunde) en het keuzeonderwijs (zorgmanagement, gezondheidsrecht, medische ethiek). De additionele informatie expliciteert op een vergelijkbare manier hoe de eindtermen van de masteropleiding in het programma zijn geconcretiseerd. Dat de inhoud van het programma van de bacheloropleiding studenten de mogelijkheid biedt om daadwerkelijk de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken, blijkt volgens de additionele informatie uit het niveau van de papers en presentaties waarmee het onderdeel Architectuur Klinisch Wetenschappelijk Onderzoek wordt afgesloten en uit de (positieve) beoordelingen van de co-assistentschappen in het derde jaar. Dat de inhoud van het programma van de masteropleiding de studenten eveneens de mogelijkheid biedt om daadwerkelijk de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken kon op het moment waarop de additionele informatie werd vastgesteld nog niet worden aangetoond. De eerste signalen zijn volgens de additionele informatie positief. Oordeel: De commissie heeft vastgesteld dat de eindtermen van de bachelor- en de masteropleiding op een adequate manier zijn vertaald in de programma s van de opleidingen. De additionele informatie maakt in de ogen van de commissie voldoende duidelijk dat de programma s een evenwichtige concretisering vormen van de eindtermen, verdeeld in medische aspecten, wetenschappelijke aspecten, persoonlijke aspecten en aspecten in relatie tot de maatschappij en het gezondheidszorgsysteem. De commissie waardeert het dat het UMC Utrecht daadwerkelijk bewaakt of de eindtermen alle aan de orde komen in de programma s en actie onderneemt wanneer dat niet voldoende het geval is, zoals in het hierboven beschreven geval. De commissie is van oordeel dat het programma van de bacheloropleiding studenten inderdaad de mogelijkheid biedt om de eindkwalificaties van de opleiding te verwerven. Zij is positief over de invulling van het programma van het derde jaar, dat zo ingericht is dat studenten integrale klinische taken uitvoeren en een (virtueel) onderzoek opzetten en uitvoeren en daarmee inderdaad laten zien dat zij de eindkwalificaties hebben bereikt. De commissie heeft er, op grond van de additionele informatie en haar oordeel over de ongedeelde opleiding, vertrouwen in dat ook het programma van de masteropleiding studenten in staat zal stellen om de eindtermen van de opleiding te bereiken. De commissie is dan ook van oordeel dat de programma s van de bachelor- en de masteropleiding voldoen aan de criteria die betrekking hebben op de relatie tussen de doelstellingen en de inhoud van het programma. Oordeel commissie over de bacheloropleiding: + Oordeel commissie over de masteropleiding: Samenhang programma Criterium: Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Additionele beoordeling bachelor- en masteropleiding Geneeskunde, Universiteit Utrecht pagina 11

12 Beschrijving: Het programma van CRU 99, waarop de programma s van de bachelor- en de masteropleiding zijn gebaseerd, is ontworpen en ontwikkeld als een centraal gestuurd en gecoördineerd programma dat een sterke samenhang vertoont. Behalve in de sterke focus op de te behalen eindtermen is dit volgens de additionele informatie ook terug te zien in de heldere en systematische opbouw van het programma. Het programma van de bacheloropleiding (dat in wezen gelijk is aan het programma van de eerste drie jaar van de ongedeelde opleiding) is opgebouwd uit: blokonderwijs, waarin theorie en toepassing geïntegreerd zijn, hoofdzakelijk opgezet rondom zeven thema s die in alle drie de jaren terugkomen; co-schapsgebonden blokonderwijs, voorbereidend op en direct voorafgaand aan de derdejaars co-schappen; lijnonderwijs dat over meerdere jaren doorloopt (de eerste twee jaar klinisch redeneren, als voorbereiding op de co-assistentschappen, en studiereflectie; alle drie de jaren praktisch lijnonderwijs en het derde jaar parallel aan de co-assistentschappen theoretisch lijnonderwijs). Het programma van de masteropleiding (dat in wezen gelijk is aan het programma van de laatste drie jaar van de ongedeelde opleiding) is opgebouwd uit: co-schapsgebonden blokonderwijs, hoofdzakelijk voorbereidend op en direct voorafgaand aan de co-assistentschappen in jaar 1 en 2; praktisch en theoretisch lijnonderwijs dat over de jaren 1 en 2 doorloopt; een afsluitend jaar, vormgegeven als schakeljaar naar de vervolgopleiding, bestaande uit een startblok, semi-artsstages, een wetenschappelijk stage waarin de student de kerntaken van het beroep van arts bijna zelfstandig uitvoert en een afsluitende week (en optioneel een onderwijsstage). Daarnaast wordt de samenhang, zowel in de bachelor als in de master versterkt door de onderwijskundige uitgangspunten van het programma: een op doelstellingen gebaseerde en constructivistische benadering. Dit komt terug in de didactische vormgeving van alle studieonderdelen. Belangrijke gemeenschappelijke elementen zijn de nadruk op zelfwerkzaamheid en de eigen verantwoordelijkheid voor het leerproces, gebruik van portfolio als middel om het leerproces te structureren en te stimuleren en reflectie te bevorderen, toepassing van kennis, waar mogelijk kleinschalige werkvormen, integratie van theorie en praktijk en toenemende zelfstandigheid van de student. Uit evaluaties komt naar voren dat zowel studenten als docenten positief oordelen over de samenhang van het programma. Oordeel: De commissie heeft vastgesteld dat de programma s van de bachelor- en de masteropleiding systematisch zijn opgebouwd. De keuzes voor lijnen die de programma s structuur en samenhang verlenen en voor blokonderwijs dat goed aansluit bij de fase van de opleiding waarin studenten zich bevinden leiden tot programma s die voldoende inhoudelijk samenhang vertonen. Zij is dan ook van oordeel dat de programma s voldoen aan het criterium voor samenhang. Oordeel commissie over de bacheloropleiding: + Oordeel commissie over de masteropleiding: Studielast Criterium: Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de Additionele beoordeling bachelor- en masteropleiding Geneeskunde, Universiteit Utrecht pagina 12

13 studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Beschrijving: In de evaluaties van het onderwijs wordt in principe de studielast van programmaonderdelen bevraagd. Uit de evaluaties blijkt, volgens de additionele informatie, dat de feitelijke studielast voor het blokonderwijs in de bacheloropleiding eerder aan de lage dan aan de hoge kant ligt. Wanneer de studielast onder of boven de norm komt die de opleiding hanteert (dat wil zeggen: wanneer de feitelijke studielast kleiner dan 75% of groter dan 100% van de geprogrammeerde studielast is), worden er maatregelen genomen. Zo is het probleem dat studenten in vierde jaar van de ongedeelde opleiding (het eerste jaar van de masteropleiding) te weinig tijd aan zelfstudie besteedden aangepakt door extra toetsmomenten in te stellen en voorwaarden te creëren voor de toelating tot de coassistentschappen. De studielast is, mede door de afwisseling van verschillende werkvormen, goed gespreid over het jaar. Studenten worden door regelmatige toetsing gestimuleerd om hun tijd gelijkmatig te verdelen over de onderwijsperiodes. In het kader van de kwaliteitszorg wordt ook aandacht besteed aan eventuele struikelvakken. Als de slagingspercentages voor een programmaonderdeel daartoe aanleiding geven, maken de opleidingsdirecteur en de coördinator van het onderdeel afspraken over maatregelen om de resultaten te verbeteren. De gegevens die worden verzameld tijdens de evaluaties geven volgens de additionele informatie geen aanleiding om te veronderstellen dat de programma s onvoldoende studeerbaar zouden zijn. De studeerbaarheid blijft wel een permanent punt van aandacht. De additionele informatie bevat een aantal voorbeelden van maatregelen die zijn genomen wanneer bleek dat de studeerbaarheid verbeterd kon worden. Oordeel: De commissie heeft geen aanwijzingen dat de programma s van de bacheloropleiding en de masteropleiding struikelblokken kennen. Zij heeft vastgesteld dat de opleidingen op een systematische manier informatie verzamelen die betrekking heeft op studeerbaarheid en studielast en dat zij maatregelen nemen wanneer die informatie daartoe aanleiding geeft. De commissie is daarom van mening dat de opleidingen in staat zijn om eventuele struikelblokken of factoren die de studeerbaarheid belemmeren tijdig te herkennen en om adequaat te reageren. De commissie is dan ook van oordeel dat de programma s van de bachelor- en de masteropleiding voldoen aan het criterium dat betrekking heeft op de studielast. Oordeel commissie over de bacheloropleiding: + Oordeel commissie over de masteropleiding: Instroom Criterium: Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten. Oordeel: De commissie heeft ervoor gekozen in het eindrapport geen kwalitatief oordeel te geven voor het aspect Instroom, omdat alle opleidingen Geneeskunde een numerus fixus hanteren en slechts in beperkte mate invloed hebben op de kwaliteit en kwantiteit van de instroom, gegeven het feit dat het grootste deel van de eerstejaars studenten (van de ongedeelde opleiding) wordt toegewezen in de selectieprocedure die wordt uitgevoerd door de Informatie Beheer Groep (IBG) (eindrapport, p. 13). De commissie heeft in het opleidingsrapport voor Additionele beoordeling bachelor- en masteropleiding Geneeskunde, Universiteit Utrecht pagina 13

14 de Universiteit Utrecht (eindrapport, p. 107) wel een aantal positieve opmerkingen over de aansluiting VWO-WO gemaakt. Zij heeft in de aanvullende informatie die zij heeft ontvangen van de opleidingen geen aanleiding gezien om die opmerkingen te herzien. Op grond daarvan komt de commissie tot een positief oordeel voor dit facet. Oordeel commissie over de bacheloropleiding: + Oordeel commissie over de masteropleiding: Duur Criterium: De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: WO-bachelor: in de regel 180 ECTS studiepunten WO-master: minimaal 60 ECTS studiepunten, afhankelijk van de opleiding Het programma van de bacheloropleiding Geneeskunde omvat 180 ECTS-studiepunten en voldoet daarmee aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum. Het programma van de masteropleiding Geneeskunde omvat ook 180 ECTS-studiepunten en voldoet daarmee eveneens aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum. Oordeel commissie over de bacheloropleiding: + Oordeel commissie over de masteropleiding: Afstemming vorm en inhoud Criteria: Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Oordeel: De commissie heeft in de aanvullende informatie die zij heeft ontvangen van de opleidingen geen aanleiding gezien om af te wijken van haar oordelen in de derde paragraaf van het opleidingsrapport voor de Universiteit Utrecht (eindrapport, p ), waarin zij positief oordeelde over verschillende aspecten van de leeromgeving, waaronder het didactisch concept en de werkvormen die werden gehanteerd voor de (ongedeelde) opleiding. Oordeel commissie over de bacheloropleiding: + Oordeel commissie over de masteropleiding: Beoordeling en toetsing Criterium: Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Oordeel: De commissie heeft in de aanvullende informatie die zij heeft ontvangen van de opleidingen geen aanleiding gezien om af te wijken van haar oordelen in de derde paragraaf van het opleidingsrapport voor de Universiteit Utrecht (eindrapport, p ), waarin zij positief oordeelde over verschillende aspecten van de leeromgeving, waaronder de toetsing en beoordeling van het niet-klinische en het klinische deel van de (ongedeelde) opleiding. Additionele beoordeling bachelor- en masteropleiding Geneeskunde, Universiteit Utrecht pagina 14

15 Oordeel commissie over de bacheloropleiding: + Oordeel commissie over de masteropleiding: Gewogen eindoordeel programma Op basis van de beoordelingen voor de relevante facetten concludeert de commissie dat het samenvattend oordeel over het onderwerp Programma zowel voor de bacheloropleiding als voor de masteropleiding Geneeskunde luidt: voldoende. 3. Inzet personeel Criteria: Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door onderzoekers die een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het vakgebied Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma Oordeel: De commissie heeft in de aanvullende informatie die zij heeft ontvangen van de opleidingen geen aanleiding gezien om af te wijken van haar oordelen op dit punt in de achtste paragraaf van het opleidingsrapport voor de Universiteit Utrecht (eindrapport, p ), waarin zij positief oordeelde over verschillende aspecten van de kwaliteiten van de staf, waaronder de docentenprofessionalisering en de personele inzet ten behoeve van het onderwijs. Op basis van het bovenstaande concludeert de commissie dat het samenvattend oordeel over het onderwerp Inzet personeel zowel voor de bacheloropleiding als voor de masteropleiding Geneeskunde luidt: voldoende. 4. Voorzieningen Criteria: De huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten sluiten aan bij de behoefte van studenten. Oordeel: De commissie heeft in de aanvullende informatie die zij heeft ontvangen van de opleidingen geen aanleiding gezien om af te wijken van haar oordelen in de negende paragraaf van het opleidingsrapport voor de Universiteit Utrecht (eindrapport, p. 111), waarin zij positief oordeelde over de faciliteiten en voorzieningen voor zowel het niet-klinische als het klinische deel van de (ongedeelde) opleiding. De commissie heeft in de aanvullende informatie die zij heeft ontvangen evenmin aanleiding gezien om af te wijken van haar oordelen in de vijfde paragraaf van het opleidingsrapport voor de Universiteit Utrecht (eindrapport, p ), waarin zij positief oordeelde over verschillende aspecten van de studeerbaarheid van het programma, waaronder de advisering, begeleiding en voortgangsregistratie. Additionele beoordeling bachelor- en masteropleiding Geneeskunde, Universiteit Utrecht pagina 15

16 Op basis van het bovenstaande concludeert de commissie dat het samenvattend oordeel over het onderwerp Voorzieningen zowel voor de bacheloropleiding als voor de masteropleiding Geneeskunde luidt: voldoende. 5. Interne kwaliteitszorg 5.1. Evaluatie resultaten Criterium: De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Beschrijving: Voor de kwaliteitszorg van de opleidingen is binnen het UMC Utrecht het Kwaliteitsplan Onderwijs uit 2001, met een aantal aanpassingen, richtinggevend. Dit plan kent vier deelgebieden: programma, toetsing, docenten en voorzieningen. In juli 2004 is voor de eerste keer een apart Jaarverslag Kwaliteit Onderwijs verschenen, waarin verslag wordt gedaan van de kwaliteitszorg op de vier deelgebieden. Het verslag heeft primair betrekking op de periode , maar in het hoofdstuk over het onderwijsprogramma zijn ook oudere gegevens verwerkt. Het Kwaliteitsplan bevat criteria voor het meten van de kwaliteit van het onderwijsprogramma. Met betrekking tot de inhoud van het programma als geheel zijn de volgende criteria geformuleerd: alle algemene eindtermen van het Raamplan komen aan de orde in het programma alsmede tenminste 75 % van de problemen en de disciplinegebonden eindtermen. de Opleidingsraad Geneeskunde is in meerderheid van oordeel dat alle onderwerpen de facto aan bod komen en op een adequate wijze over de studieonderdelen verdeeld zijn Volgens de additionele informatie zal (centrale) controle op de mate waarin de eindtermen uit het Raamplan in het programma aan bod komen goed mogelijk worden bij de introductie van de curriculumdatabase, waarin klinische en preklinische onderwerpen worden opgenomen en waarin ook wordt aangegeven in welk studieonderdeel deze aan bod komen. Deze database maakt het mogelijk om lacunes en overlap in het curriculum te signaleren. De database is inmiddels gevuld met informatie, die systematisch geanalyseerd is. Uit die analyse bleek dat vier onderwerpen nog beter in het curriculum kunnen worden ingebed: embryologie, ethiek en recht, farmacotherapie en gender- en cultuurverschillen. Aan de versterking van deze onderwerpen in het curriculum wordt nu gewerkt. Ten aanzien van de uitvoering van het curriculum is in het Kwaliteitsplan het volgende criterium opgenomen: uit studiemateriaal en rooster- en evaluatiegegevens blijkt dat het onderwijs wordt uitgevoerd zoals afgesproken en vastgelegd. Het referentiekader wordt daarbij gevormd door de Blauwdruk van het curriculum en de afspraken over inhoudelijke aanpassingen die worden gemaakt in de eindgesprekken tussen de opleidingsdirecteur en de coördinatoren van de studieonderdelen ter afsluiting van de jaarlijkse evaluatiecyclus. In het Kwaliteitsplan zijn ook criteria met betrekking tot de studierendementen opgenomen, waaronder de volgende: het slaagpercentage voor de propedeuse bedraagt na 1 jaar tenminste 65 % en na 2 jaar tenminste 85 % Additionele beoordeling bachelor- en masteropleiding Geneeskunde, Universiteit Utrecht pagina 16

17 het slaagpercentage van het artsexamen bedraagt 5 jaar na de propedeuse tenminste 15 %, 6 jaar na de propedeuse tenminste 40 % en 7 jaar na de propedeuse tenminste 70 % Jaarlijks wordt in het Kwaliteitsverslag gerapporteerd over de behaalde rendementen. Het Kwaliteitsplan bevat, naast de hierboven beschreven criteria, die primair betrekking hebben op de programma s als geheel, ook criteria die (mede) betrekking hebben op afzonderlijke studieonderdelen. Alle studieonderdelen worden met behulp van vragenlijsten onder studenten en docenten periodiek geëvalueerd. Ook alle toetsen ondergaan een beperkte screening. Jaarlijks wordt een steekproef van toetsen uitgebreider onderzocht. Oordeel: De commissie heeft vastgesteld dat het UMC Utrecht de programma s van de bachelor- en de masteropleiding op een systematische manier evalueert. De criteria voor de programma s en de programmaonderdelen die in het Kwaliteitsplan zijn geformuleerd zijn in de ogen van de commissie streefdoelen die een sturende rol in het proces van interne kwaliteitszorg spelen. De commissie is dan ook van oordeel dat zowel de bacheloropleiding als de masteropleiding voldoet aan het criterium dat betrekking heeft op de evaluatie van resultaten. Oordeel commissie over de bacheloropleiding: + Oordeel commissie over de masteropleiding: Maatregelen tot verbetering Criterium: De uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan realisatie van de streefdoelen Beschrijving: Volgens de additionele informatie worden afspraken gemaakt over verbetermaatregelen wanneer uit evaluaties of beoordelingen blijkt dat streefdoelen niet worden gehaald. Vervolgens wordt nagegaan of de maatregelen daadwerkelijk zijn uitgevoerd en of zij het gewenste effect hebben gehad. Voor de toetsing geldt dat de Commissie Kwaliteitszorg Toetsing de gegevens van verschillende jaren vergelijkt en vaststelt of slaagpercentage, validiteit en betrouwbaarheid zijn toegenomen. Met betrekking tot de overige onderwerpen maakt de opleidingsdirecteur met de coördinatoren van studieonderdelen afspraken over aanpassingen op grond van de evaluatieresultaten. Op grond van evaluaties op het niveau van het programma zijn inmiddels verschillende verbeteringen gerealiseerd: het aandeel van anatomie in het programma is vergroot en verdeeld over passende onderwijsonderdelen; in zijn de blokken Zintuigen, hersenen en beweging II en Zintuigen, hersenen en beweging III inhoudelijk omgewisseld. Deze maatregel had tot doel de aansluiting binnen het programma te verbeteren. vanaf is op verzoek van diverse coördinatoren een inleidend college ingelast voorafgaand aan een serie practica; afspraken ten aanzien van het weekstramien zijn minder rigide geworden met ingang van september 2004 zijn werkgroeppunten (op grond van prestaties van studenten tijdens het onderwijs) afgeschaft, onder andere omdat was gebleken dat de beoordelingen niet altijd objectief tot stand kwamen; de plaats en het aandeel van farmacotherapie wordt aangepast, naar aanleiding van de evaluaties van co-assistenten. Additionele beoordeling bachelor- en masteropleiding Geneeskunde, Universiteit Utrecht pagina 17

18 Oordeel: De commissie is van oordeel dat de additionele informatie die zij ontving in voldoende mate aantoont dat de uitkomsten van de evaluaties van het onderwijs leiden tot concrete verbetermaatregelen. Zij heeft reeds vastgesteld dat de streefdoelen (de criteria ) een sturende rol spelen in het systeem van kwaliteitszorg. Zij komt dan ook tot de conclusie dat de maatregelen bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. Zij vindt de voorbeelden van verbetermaatregelen die in de additionele informatie worden beschreven zinvolle aanpassingen die de kwaliteit van de programma s van de opleidingen bevorderen. Oordeel commissie over de bacheloropleiding: + Oordeel commissie over de masteropleiding: Betrekken medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld Criterium: Bij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld van de opleiding actief betrokken. Beschrijving: Studenten zijn intensief betrokken bij de kwaliteitszorg: zij vullen evaluatieformulieren en enquêtes in, nemen via de jaarvertegenwoordiging deel aan panelgesprekken en participeren in de Opleidingscommissie, het Coördinatieteam Opleidingsraad en de Commissie Kwaliteitszorg Onderwijs. Ook docenten en coördinatoren dragen bij aan de kwaliteitszorg door het invullen van docentenenquêtes, door te participeren in panelgesprekken, als lid van de opleidingscommissie en als gesprekspartner van de opleidingsdirecteur tijdens de jaarlijkse eindgesprekken. Vertegenwoordigers van het afnemend veld zijn direct betrokken bij de kwaliteitszorg als begeleiders en docenten binnen het UMC Utrecht, de geaffilieerde ziekenhuizen. Hoewel de alumni (van de ongedeelde opleiding) ondervraagd worden in het kader van de landelijke WO-monitor, wordt de informatie hieruit nog niet systematisch bij de kwaliteitszorg betrokken. Het UMC Utrecht is voornemens om na het afstuderen van het eerste cohort van het nieuwe programma CRU 99 de alumni intensiever en meer systematisch te betrekken bij de kwaliteitszorg. Oordeel: De commissie heeft vastgesteld dat het UMC Utrecht docenten, studenten en het afnemend veld op een systematische manier betrokken worden bij de kwaliteitszorg. Zij heeft ook vastgesteld dat de bijdrage van de alumni nog voor verbetering vatbaar is en dat het UMC Utrecht reeds plannen heeft ontwikkeld om die bijdrage te vergroten. Zij heeft er vertrouwen in dat de rol van de alumni in de nabije toekomst, wanneer de eerste studenten die CRU 99 hebben gevolgd afstuderen, zal worden versterkt. Zij is dan ook van oordeel dat zowel de bacheloropleiding als de masteropleiding voldoet aan het criterium voor de betrokkenheid van medewerkers, docenten, het afnemend veld en alumni. Oordeel commissie over de bacheloropleiding: + Oordeel commissie over de masteropleiding: Eindoordeel interne kwaliteitszorg Additionele beoordeling bachelor- en masteropleiding Geneeskunde, Universiteit Utrecht pagina 18

Additionele beoordeling van de bachelor- en masteropleiding Geneeskunde van de Universiteit Maastricht

Additionele beoordeling van de bachelor- en masteropleiding Geneeskunde van de Universiteit Maastricht Additionele beoordeling van de bachelor- en masteropleiding Geneeskunde van de Universiteit Maastricht Dit rapport vormt een aanvulling op het QANU-rapport Geneeskunde (juni 2004), waarin verslag wordt

Nadere informatie

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs 2 december 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 pagina 2 1 Inleiding Dit beoordelingskader bevat een aantal facetten

Nadere informatie

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase 11 februari 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Accreditatiekader, toegespitst

Nadere informatie

De NVAO heeft voor de beoordeling van de aanvraag op 27 oktober 2005 een panel van deskundigen ingesteld. Het panel kende de volgende samenstelling:

De NVAO heeft voor de beoordeling van de aanvraag op 27 oktober 2005 een panel van deskundigen ingesteld. Het panel kende de volgende samenstelling: College van bestuur Universiteit Utrecht Postbus 80125 3508 TC UTRECHT Besluit Besluit strekkende tot positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding wo-master Selective Utrecht Medical Master

Nadere informatie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie Breakout sessie 2-5 Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling De voorstellen beschreven in deze notitie dienen als uitwerking van (aangekondigde) wetswijzigingen. Op basis van deze wetswijzigingen

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool NAO nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool Datum: 1 oktober

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV College van bestuur NHTV Internationale Hogeschool Breda Postbus 3917 4800 DX BREDA Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture

Nadere informatie

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht Dit rapport hoort bij het rapport Rechtsgeleerdheid (VSNU, juli 2004) van de ongedeelde opleiding Nederlands Recht, Fiscaal

Nadere informatie

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Informatievergadering Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Wie zijn we? Besluit Vlaamse Regering Visitatieprotocol Planning ZER en beoordelingskader Visitatieproces Visitatiecommissie 23/04/2014 2

Nadere informatie

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 12 november 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Handreiking voor specifieke invulling van de standaarden

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool datum 29 december

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe College van Bestuur Hogeschool Drenthe Postbus 2080 7801 CB EMMEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool

Nadere informatie

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige opleiding. Positionering

Nadere informatie

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014 PEER REVIEWS Managementgroep Interactum September 2014 Met peer review wordt een systeem bedoeld waarbij de betreffende opleidingen structureel gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam ,nvao ~ n e d e rla n d s- vlaam se a c c re d ita tie o rg a n is a tie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam

Nadere informatie

Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland

Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige

Nadere informatie

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR 2015-2016 Deel B: opleidingsspecifiek deel 1. Algemene bepalingen Artikel 1.1 Begripsbepalingen Artikel 1.2

Nadere informatie

Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 4 november 2011 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 3 Procedure 6 pagina 2 1 Inleiding Instellingsbesturen kunnen voor opleidingen met kleinschalig,

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Beste student, U heeft onlangs alle onderdelen van uw bacheloropleiding Wijsbegeerte afgerond en kunt nu het BA-diploma aanvragen. Het bestuur van het Instituut voor

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam nuao w nederlands -vlaam se accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam datum 29 juli 2016 Onderwerp

Nadere informatie

Protocol TNO Educatieve Master

Protocol TNO Educatieve Master Protocol TNO Educatieve Master NVAO 14 maart 2016 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Werkwijze toets nieuwe opleiding educatieve master (womaster) 4 3 Toelichting op het beoordelingskader beperkte toets nieuwe opleiding

Nadere informatie

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Vrije Universiteit

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Vrije Universiteit Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Vrije Universiteit Dit rapport hoort bij het rapport Rechtsgeleerdheid (VSNU, juli 2004) van de ongedeelde opleiding Nederlands Recht en Notarieel

Nadere informatie

Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Radboud Universiteit Nijmegen

Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Radboud Universiteit Nijmegen ,m)ao r nederlands -vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Radboud Universiteit Nijmegen datum 31 augustus

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam ,wao v nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam datum 30 november

Nadere informatie

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Radboud Universiteit Nijmegen

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Radboud Universiteit Nijmegen Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Radboud Universiteit Nijmegen Dit rapport hoort bij het rapport Rechtsgeleerdheid (VSNU, juli 2004) van de ongedeelde opleiding Nederlands Recht,

Nadere informatie

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V.

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. {nvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. datum 29

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor nuao nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Logistics Engineering van de NHTV internationale hogeschool Breda datum

Nadere informatie

Concept. Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA

Concept. Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA Versie juli 2013 Concept Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders April 2012 0 Inhoud Gebruikte begrippen en afkortingen... 2 Inleiding... 5 Opbouw

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor nvao w n e d e rla n d s- vlaam se a c c re d ita tie o rg a n is a tie ; fluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Aarde en Economie van de Vrije Universiteit

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Filosofie

Curriculumevaluatie BA Filosofie Curriculumevaluatie BA Filosofie Beste student, U heeft onlangs het laatste onderdeel van uw bacheloropleiding Filosofie afgerond en staat op het punt het bachelorexamen aan te vragen. Om de kwaliteit

Nadere informatie

Bijlage 1: Toetsingskader opleidingsschool

Bijlage 1: Toetsingskader opleidingsschool Bijlage 1: Toetsingskader opleidingsschool NVAO, 3 maart 2009 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Definitie 5 3 Beoordelingskader 6 4 Werkwijze 12 pagina 2 1 Inleiding In de kwaliteitsagenda voor het opleiden van leraren

Nadere informatie

Politieonderwijs & externe kwaliteitszorg op weg naar accreditatie

Politieonderwijs & externe kwaliteitszorg op weg naar accreditatie Politieonderwijs & externe kwaliteitszorg op weg naar accreditatie dr. Steven Van Luchene [VLIR Cel Kwaliteitszorg] op weg naar accreditatie 1. routebeschijving: tno visita e accredita e 2. de meet: generieke

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie (na herstel) aan de opleiding hbobachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie (na herstel) aan de opleiding hbobachelor fnvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie @S 1(UI ït Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie (na herstel) aan de opleiding hbobachelor Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs

Nadere informatie

Neerlandistiek CROHO 60849

Neerlandistiek CROHO 60849 Faculteit der Letteren Onderwijs- en Eamenregeling (OER) Deel B: Masteropleiding CROHO 60849 voor het studiejaar 2017-2018 Inhoud: 1. Algemene bepalingen 2. Toelating 3. Inhoud en inrichting van de opleiding

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie () Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september 2016.

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM College van Bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Media,

Nadere informatie

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 2018-2019 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische studies Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Utrecht

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Utrecht Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Utrecht Dit rapport hoort bij het rapport Rechtsgeleerdheid (VSNU, juli 2004) van de ongedeelde opleiding Nederlands Recht, Notarieel

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Raamplan Artsopleiding 2009

Raamplan Artsopleiding 2009 Raamplan Artsopleiding 2009 Prof. dr. Roland Laan UMC St Radboud Nijmegen Onderwerpen - Historie en Doel - Student wordt Arts; wordt Specialist - Rollen en competenties - Kennis, vaardigheden en attitudes

Nadere informatie

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs OCW Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs 22 mei 2003/Nr. WO/BS-2003/24136-I Nederlandse Accreditatie Organisatie 1 Opbouw toetsingskader Het toetsingskader voor nieuwe opleidingen in het hoger

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Engelse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

Kwaliteitszorgactiviteiten reformatorische academische opleidingsschool (RAOS)

Kwaliteitszorgactiviteiten reformatorische academische opleidingsschool (RAOS) Kwaliteitszorgactiviteiten reformatorische academische (RAOS) Wat? (Kwaliteitsstandaarden NVAO) Hoe? Wanneer? Door wie? Bij wie? Output Standaard 1: Beoogde eindkwalificaties 1. De heeft een geëxpliciteerde

Nadere informatie

Vanuit de NVAO werd het panel ondersteund door lic. Rik Belmans, beleidsmedewerker.

Vanuit de NVAO werd het panel ondersteund door lic. Rik Belmans, beleidsmedewerker. College van bestuur Universiteit van Amsterdam Postbus 19268 1000 GG AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot positieve beoordeling van de aanvraag Toets nieuwe opleiding wo-master Master in International

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Italiaanse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs Mededelingen OCenW Bestemd voor: instellingen voor hoger onderwijs Voorlichting Datum: 12 juni 2003 Kenmerk: WO/BS-2003/24136-I Datum inwerkingtreding: n.v.t. Geldigheidsduur beleidsregel: n.v.t. Juridische

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Hebreeuwse en Joodse studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische Studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van

Nadere informatie

Beknopte instructies voor het schrijven van een zelfevaluatierapport basiskwaliteit

Beknopte instructies voor het schrijven van een zelfevaluatierapport basiskwaliteit Beknopte instructies voor het schrijven van een zelfevaluatierapport basiskwaliteit QANU (Quality Assurance Netherlands Universities) Leidseveer 35 Postbus 8035 3503 RA UTRECHT T 030-2363800 F 030-2363805

Nadere informatie

BEOORDELINGSKADER ERKENNINGSAANVRAAG VERPLEEGKUNDIGE VERVOLGOPLEIDING

BEOORDELINGSKADER ERKENNINGSAANVRAAG VERPLEEGKUNDIGE VERVOLGOPLEIDING BEOORDELINGSKADER ERKENNINGSAANVRAAG VERPLEEGKUNDIGE VERVOLGOPLEIDING Toelichting bij het gebruik van het beoordelingskader: Het beoordelingskader is een werkdocument voor opleidingscommissies om zo op

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Slavische talen en culturen Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies Toetsplan Masteropleiding Studies 2017-2018 JAAR 1 semester 1 Blok 1 Blok 2 vaktitel vakcode week 1-7 colleges week 8/9/10 (her)toetsing week 11-17 colleges week 18/19/20 (her)toetsing Conflicten in het

Nadere informatie

Handreiking voor het schrijven van een kritische reflectie voor een uitgebreide opleidingsbeoordeling

Handreiking voor het schrijven van een kritische reflectie voor een uitgebreide opleidingsbeoordeling Handreiking voor het schrijven van een kritische reflectie voor een uitgebreide opleidingsbeoordeling September 2015 QANU (Quality Assurance Netherlands Universities) Catharijnesingel 56 Postbus 8035 3503

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam }nvao r n e d e rlcw d s- vlaam se a ccre d ita tie o rg a n is a tie les Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam

Nadere informatie

Politicologie Faculteit der Sociale Wetenschappen. Universiteit Leiden

Politicologie Faculteit der Sociale Wetenschappen. Universiteit Leiden Politicologie Faculteit der Sociale Wetenschappen Universiteit Leiden April 2010 Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus 8035 3503 RA Utrecht Telefoon: 030

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt

Nadere informatie

ICLON Powerpoint sjabloon

ICLON Powerpoint sjabloon ICLON Powerpoint sjabloon Een voorbeeld van een ICLON presentatie Piet Presentator & Co Copresentator (ICLON) Coby Collega (Leiden University) Max Medewerker (Instituut voor Cooperatie) [Congresnaam, Plaats,

Nadere informatie

6. Het eindniveau van de onderzoeksvaardigheden die via (1), (2) en (3) verworven zijn, komt tot uitdrukking in het bacheloreindwerkstuk.

6. Het eindniveau van de onderzoeksvaardigheden die via (1), (2) en (3) verworven zijn, komt tot uitdrukking in het bacheloreindwerkstuk. Opleidingsspecifieke deel OER, 0-0 BA Keltische talen en cultuur Artikel Tekst. Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.9 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt.2014, nr. 9832).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt.2014, nr. 9832). n ed erl a n d s - v I a a m s e a ccr ed t tati eor gani sati e Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Facility Management van

Nadere informatie

Richtlijn voor het schrijven van een zelfevaluatierapport voor een beperkte opleidingsbeoordeling

Richtlijn voor het schrijven van een zelfevaluatierapport voor een beperkte opleidingsbeoordeling Richtlijn voor het schrijven van een zelfevaluatierapport voor een beperkte opleidingsbeoordeling Versie 1.0.3, 1 mei 2012 QANU (Quality Assurance Netherlands Universities) Catharijnesingel 56 Postbus

Nadere informatie

Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor

Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor se a ccreditati eorganísati e Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychologie van de Rijksuniversiteit Groningen datum 23 januari 201 3 onderwerp Defìnitief

Nadere informatie

Normkader: Onderwijsmonitor 2017 (facultair).

Normkader: Onderwijsmonitor 2017 (facultair). 00 Executive summary Geef een samenvatting op basis van de signalen uit de monitor en geef op hoofdlijnen aan welke acties er gepland zijn. 0 Inleiding Dit kader bestaat uit zeven paragrafen waarin de

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Engelse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifieke deel: Bacheloropleiding: Kunstgeschiedenis Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: XXXX De kleuren worden in definitieve versie verwijderd. Geel: In te vullen door opleiding/ Opleidingsspecifiek

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool ,nuao r nederlands - viaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool datum 29 september 2017 onderwerp

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam wo-bachelor Biologie (180 EC) 23 maart 2016 Bachelor of Science voltijd Amsterdam

Universiteit van Amsterdam wo-bachelor Biologie (180 EC) 23 maart 2016 Bachelor of Science voltijd Amsterdam ,nvao w nederlands-vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Universiteit van Amsterdam datum 29 juli 2016

Nadere informatie

PORTFOLIO Senior Kwalificatie Onderwijs (SKO) Naam : Functie : Faculteit : Instituut : Telefoonnummer : Datum :

PORTFOLIO Senior Kwalificatie Onderwijs (SKO) Naam : Functie : Faculteit : Instituut :   Telefoonnummer : Datum : PORTFOLIO Senior Kwalificatie Onderwijs (SKO) Naam : Functie : Faculteit : Instituut : Email : Telefoonnummer : Datum : 1 Inhoud Onderwijscv... 3 1. Onderwijsvisie... 7 2. Didactisch ontwerp en uitwerking

Nadere informatie

es luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Epidemiologie van de Vrije Universiteit Amsterdam

es luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Epidemiologie van de Vrije Universiteit Amsterdam ,nvao r nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie es luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Epidemiologie van de Vrije Universiteit Amsterdam datum 30 september

Nadere informatie

Midden-Oostenstudies CROHO 60842

Midden-Oostenstudies CROHO 60842 Faculteit der Letteren Onderwijs- en Examenregeling (OER) Deel B: Masteropleiding Midden-Oostenstudies CROHO 60842 Programma Midden-Oostenstudies voor het studiejaar 2016-2017 Inhoud: 1. Algemene bepalingen

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifieke deel: Bacheloropleiding: Kunstgeschiedenis Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van

Nadere informatie

Datum locatiebezoek(en) : 31 mei 2017 Datum paneladvies : 21 juni 2017 Instellingstoets kwaliteitszorg : ja, positief besluit van 17 oktober 2013

Datum locatiebezoek(en) : 31 mei 2017 Datum paneladvies : 21 juni 2017 Instellingstoets kwaliteitszorg : ja, positief besluit van 17 oktober 2013 ,nvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie es luit Besluit strekkende tot een oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de wo-master Commercieel Privaatrecht van de Erasmus

Nadere informatie

Handreiking voor het schrijven van een kritische reflectie voor een beperkte opleidingsbeoordeling

Handreiking voor het schrijven van een kritische reflectie voor een beperkte opleidingsbeoordeling Handreiking voor het schrijven van een kritische reflectie voor een beperkte opleidingsbeoordeling September 2015 QANU (Quality Assurance Netherlands Universities) Catharijnesingel 56 Postbus 8035 3503

Nadere informatie

2. Afgestudeerden in de bacheloropleiding Taalwetenschap:

2. Afgestudeerden in de bacheloropleiding Taalwetenschap: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op vwo-niveau:

Nadere informatie

Toetsingskaders opleidingsschool en academische kop 2013

Toetsingskaders opleidingsschool en academische kop 2013 Toetsingskaders opleidingsschool en academische kop 2013 NVAO 10 juni 2013 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Definitie 6 3 Toetsingskaders 7 4 Werkwijze 12 pagina 2 1 Inleiding 1.1 Vooraf Beoordeling kwaliteit opleidingsschool

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN College van bestuur Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Facility

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Talen en culturen van Latijns Amerika/ Spaans Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Opleidingsspecifiek deel Masteropleiding: Italiaanse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie (120 EC) Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1. 1 INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.4 Onderwijs- en examenregeling... 4 2. TOELATING TOT DE OPLEIDING...

Nadere informatie

2. Selectie van studenten geschiedt op basis van een oordeel over de volgende kerncompetenties van belangstellenden:

2. Selectie van studenten geschiedt op basis van een oordeel over de volgende kerncompetenties van belangstellenden: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Theologie en Religiewetenschappen Programma: Religie en Samenleving Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding 1. Voor toelating tot de

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master Engineering van de Hogeschool Utrecht

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master Engineering van de Hogeschool Utrecht ,nvao v nederiands - vlaamse accreditatieorganisatie es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master Engineering van de Hogeschool Utrecht datum 30 november 2017 onderwerp

Nadere informatie

Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FFTR 2014-2015

Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FFTR 2014-2015 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FFTR 2014-2015 Deel 2 Opleidingsspecifiek deel: Master Theologie Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt

Nadere informatie

Normkader: Onderwijsmonitor 2017 (opleidingen)

Normkader: Onderwijsmonitor 2017 (opleidingen) 00 Executive summary Geef een samenvatting op basis van de signalen uit de monitor en geef op hoofdlijnen aan welke acties er gepland zijn. 0 Inleiding Dit kader bestaat uit zeven paragrafen waarin de

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Opleidingsspecifiek deel Masteropleiding: Talen en culturen van Latijns Amerika/ Spaans Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master nvao nederiands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master Executive MBA van de Business School Nederland datum 28 april 2017 onderwerp

Nadere informatie

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE MASTEROPLEIDING FILOSOFIE 120 EC (WIJSBEGEERTE VAN EEN BEPAALD WETENSCHAPSGEBIED) FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN 2016-2017 Deel

Nadere informatie

15 november januari Kader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832).

15 november januari Kader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832). ,nvao w nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie esiuif Wijzigingsbesluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Business Studies Logistiek van Hogeschool

Nadere informatie

Besluit. Fontys Hogescholen. Raad van bestuur Postbus AH EINDHOVEN

Besluit. Fontys Hogescholen. Raad van bestuur Postbus AH EINDHOVEN Fontys Hogescholen Raad van bestuur Postbus 347 5600 AH EINDHOVEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor Circus & Performance

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Duitse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus EJ ARNHEM

Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus EJ ARNHEM College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus 5375 6802 EJ ARNHEM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

QANU-KADER. Gids voor de externe kwaliteitsbeoordeling van wetenschappelijke bacheloren masteropleidingen ten behoeve van accreditatie. Versie 3.

QANU-KADER. Gids voor de externe kwaliteitsbeoordeling van wetenschappelijke bacheloren masteropleidingen ten behoeve van accreditatie. Versie 3. QANU-KADER Gids voor de externe kwaliteitsbeoordeling van wetenschappelijke bacheloren masteropleidingen ten behoeve van accreditatie Versie 3.1 QANU Quality Assurance Netherlands Universities QANU (Quality

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Bachelorprogramma Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Bachelorprogramma Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Onderwijs- en Examenregeling (OER) Bachelorprogramma Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2018-2019 Bijlage: het programma PARAGRAAF 1 - ALGEMENE

Nadere informatie

Toetsing en beoordeling en de beperkte opleidingsbeoordeling

Toetsing en beoordeling en de beperkte opleidingsbeoordeling Toetsing en beoordeling en de beperkte opleidingsbeoordeling Conferentie Onderwijsinspectie, Amersfoort, 20 mei 2015 Sietze Looijenga, QANU In deze workshop: Hoe wordt in visitaties aandacht besteed aan

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de wo-master Executive MBA

Besluit strekkende tot een oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de wo-master Executive MBA ,nvao r nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de wo-master Executive MBA datum 31 mei 2018 onderwerp Besluit

Nadere informatie

Opleidingsspecfiek deel BA Kunstgeschiedenis. colloquium doctum

Opleidingsspecfiek deel BA Kunstgeschiedenis. colloquium doctum Opleidingsspecfiek deel Art.2.3 colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende vakken op het daarbij vermelde niveau: Nederlands,

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Bedrijfskunde van de Stichting Hogeschool NHA

Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Bedrijfskunde van de Stichting Hogeschool NHA ,nuao nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie es luit Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Bedrijfskunde van de Stichting Hogeschool

Nadere informatie