Verhalen door de eeuwen heen

Transcriptie

1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Anne-Marie Radstake-Polet 02 December 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Deel 1 Verhalen vertellen Het boekwinkeltje Vraag 1 Vraag 2 Deel 2: Soorten verhalen Mythen Vraag 3 Sagen Sage Westenschouwen Vraag 4 Legenden Joris en de draak Volkssprookjes / Cultuursprookjes Opdrachten Opdracht 1 Opdracht 2 De beoordeling. Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Uitleg. Jullie gaan kijken en luisteren naar verschillende teksten, illustraties en filmpjes over verhalen door de eeuwen heen. Je krijgt vier vragen te beantwoorden.bij elk filmpje wordt één vraag gesteld. Die antwoorden schrijf je op en je neemt ze mee naar school. Al die antwoorden doe je in een mapje. Je maakt voor dat mapje een mooie voorkant en je mag zelf weten hoe je dat doet. Helemaal aan het eind van deze les vind je twee opdrachten, waarvan je er één uitkiest. Die eindopdracht doe je ook in het mapje, je levert alles tegelijk in. Deel 1 Verhalen vertellen Het boekwinkeltje Het duizelt hier van de boeken, een flitsende rondgang in "Boven het Dal." Het boekwinkeltje kn.nu/ww.e6c4d7f (youtu.be) Minstreels trokken al vertellend rond in de middeleeuwen. Vraag 1 Filmfragment 1: Vraag 1 kn.nu/ww.8e75ead (youtu.be) Vraag 1 minstreels Luister goed naar het fragment hierboven en geef antwoord op de vraag die gesteld wordt aan het eind van het filmpje: Mensen vertelden elkaar al heel lang verhalen wanneer er tijd was om uit te rusten van de jacht, of van het werken op het land. Pagina 2

4 Vraag 2 Filmfragment: vraag 2 kn.nu/ww.888cb7e (youtu.be) Vraag 2 Kinderen gingen naar school, dat zijn de laatste woorden die je in het fragment hierboven hoort... Hoe leerden kinderen vroeger lezen toen er nog niet zoveel boeken waren? Ga maar eens kijken of je daar iets meer over kan vinden op internet en schrijf op wat je gevonden hebt. Pagina 3

5 Deel 2: Soorten verhalen We kennen onder andere de volgende verhaalvormen: mythen, sagen, legenden en sprookjes. Mythen De Mythe De term mythe komt uit de 5e eeuw voor Christus en werd geintroduceerd door de Griekse Herodotus. Een mythos was een gesproken woord, een verhaaltype. Pagina 4

6 Nog meer over de mythe. De eerste mythen werden mondeling overgeleverd en (veel) later opgeschreven; Goden, halfgoden of helden uit het verleden spelen de hoofdrol; Het verhaal hoort bij een bepaalde cultuur. Er worden natuurverschijnselen verklaard en mythen geven vaak verklaringen voor een geografische naam, of een eigen cultuur. Voorbeelden: de Keltische mythologie, de Griekse mythologie. Vraag 3 Pagina 5

7 Filmfragment: vraag 3 kn.nu/ww.6fb45b0 (youtu.be) Vraag 3 Jullie zijn vast wel eens mythologische verhalen tegengekomen! Zoek een mythologisch verhaal op en neem het mee naar de volgende les. Sagen De sage: een sage is een mondeling overgeleverde volksvertelling die gepresenteerd wordt als een waargebeurd verhaal. Het woord 'sage' betekent: 'was gesagt wird' of 'wat gezegd wordt' De sage heeft een historische kern en daardoor een duidelijke plaats- en tijdbepaling: bijvoorbeeld het verhaal van Westenschouwen. Sage Westenschouwen Westenschouwen. Waarom nu alleen de toren nog maar aan de Oosterschelde staat als je vanuit Burgh Haamstede naar school fietst, hoor je in het fragment hieronder: De Plompe Toren kn.nu/ww.85974a5 (youtu.be) Vraag 4 Filmfragment: vraag 4 kn.nu/ww.fdcb9d6 (youtu.be) Vraag 4 Pagina 6

8 De sage van de Witte Wieven. Willen jullie deze sage van de Witte Wieven opzoeken en het verhaal afmaken? Legenden Een andere verhaalsoort is de legende. De legende is een Christelijk volksverhaal waarin een centrale rol is weggelegd voor een heilige, Jezus Christus, Maria of een hielig voorwerp. Zoals bijvoorbeeld het verhaal van Sint Maarten. Andere kenmerken van een legende zijn: De legende is ontstaan in de Middeleeuwen; De naam 'legenda' betekent: wat gelezen moet worden; Door een heiligenleven te combineren met een spannend verhaal, leek de legende wel een godsdienstige tegenhanger van de sage. Joris en de draak De legende van Joris en de draak. Het verhaal wordt verteld. Luister naar het volgende fragment. Joris en de draak kn.nu/ww.8e91683 (youtu.be) Volkssprookjes / Cultuursprookjes Pagina 7

9 Volkssprookjes Volkssprookjes versus cultuursprookjes. Het volkssprookje is ontstaan uit mondelinge overlevering. Die doorvertelde sprookjes waren van oorsprong verhalen voor volwassenen. Ze zijn pas later opgeschreven. Het cultuursprookje was een geschreven verhaal voor kinderen, ze zijn dus niet ontstaan door mondeling overgebrachte verhalen, maar direct opgetekend. Pagina 8

10 Twee voorbeelden: De (volks)sprookjes van de gebroeders Grimm en de (cultuur)sprookjes van Andersen. Pagina 9

11 Pagina 10

12 Opdrachten De schrijfopdrachten volgen hieronder. Het zijn er twee en aan jou de keuze welke je wilt maken. Opdracht 1 Vertel in je eigen woorden een mythe, sage of een legende na. Je zoekt één van die verhaalvormen op, in de bibliotheek of op internet. Je leest het verhaal. Je schrijft het verhaal in je eigentijdse taal (zoals je het je vrienden zou vertellen) op. Het verhaal moet prettig om te lezen zijn. Je levert het verhaal in, samen met de vier antwoorden op de vragen uit deze les. Opdracht 2 Je gaat een sprookje opzoeken, in de bibliotheek, of op internet, of misschien heb je wel sprookjes thuis. Je herschrijft het sprookje. Je maakt er een modern sprookje van, bijvoorbeeld: Roodkapje reed op haar skateboard naar de flat van haar oma. Ze kwam door het park en. Je levert het moderne sprookje in, samen met de vier antwoorden op de vragen uit deze les. De beoordeling. De opdrachten. Opdracht 1 en 2 mogen gepresenteerd worden, maar dat is niet verplicht. De presentaties worden met feedback van de klas en de docent beoordeeld en wanneer je je mapje inlevert, beoordeelt de docent je werk. De vragen. De antwoorden op de 4 vragen lever je samen met de opdracht in. Zorg dat je mapje er verzorgd uitziet; Zorg dat de vier vragen op de goede manier beantwoord worden; Probeer iets origineels van de opdracht te maken; Zorg voor een goed taalgebruik; Maar vooral: geniet van de verschillende verhalen die je te lezen krijgt! Pagina 11

13 Antwoorden Vraag 1 minstreels Luister goed naar het fragment hierboven en geef antwoord op de vraag die gesteld wordt aan het eind van het filmpje: Waarom werden verhalen gezongen? Lees goed de instructie over hoe de antwoorden ingeleverd moeten worden. Vraag 2 Kinderen gingen naar school, dat zijn de laatste woorden die je in het fragment hierboven hoort... Hoe leerden kinderen vroeger lezen toen er nog niet zoveel boeken waren? Ga maar eens kijken of je daar iets meer over kan vinden op internet en schrijf op wat je gevonden hebt. Gebruik een internet zoekmachine zoals Google. Lees goed de instructie over hoe de antwoorden ingeleverd moeten worden. Vraag 3 Jullie zijn vast wel eens mythologische verhalen tegengekomen! Zoek een mythologisch verhaal op en neem het mee naar de volgende les. Je kunt voor deze vraag ook weer gebruik maken van het internet. Lees goed de instructie over hoe de antwoorden ingeleverd moeten worden. Vraag 4 De sage van de Witte Wieven. Willen jullie deze sage van de Witte Wieven opzoeken en het verhaal afmaken? Gebruik internet om het sage te vinden. Lees goed de instructie over hoe de antwoorden ingeleverd moeten worden. Pagina 12

14 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Anne-Marie Radstake-Polet Laatst gewijzigd 02 December 2016 om 14:56 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau HAVO 1; VWO 1; Leerinhoud en Nederlands; Interpreteren; Literatuur; Lezen van fictionele teksten en literaire doelen teksten (Nederlands); Tekstkenmerken; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Bronnen Bron Het boekwinkeltje Filmfragment 1: Vraag 1 Filmfragment: vraag 2 Filmfragment: vraag 3 De Plompe Toren Filmfragment: vraag 4 Joris en de draak Type Video Video Video Video Video Video Video Pagina 13