MODELLEN EN BOUWTEKENINGEN

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "MODELLEN EN BOUWTEKENINGEN"

Koenraad Maes
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 BIJLAGE B MODELLEN EN BOUWTEKENINGEN Model : Overnaads waterschip ZM22 uit de zestiende eeuw Functie : Reconstructie van het gevonden wrak voor archeologisch onderzoek Schaal : 1:10 Plaats : Rijksdienst voor Cultuur Erfgoed Lelystad Nummer : geen (in vitrine) BIJLAGE B - 1

2 Model : Karveel gebouwd waterschip OW10 uit de zestiende eeuw Functie : Reconstructie van het gevonden wrak voor archeologisch onderzoek Schaal : 1:20 Plaats : Rijksdienst voor Cultuur Erfgoed Lelystad Nummer : geen (vitrine) Opmerkingen: Vergeleken met ZM22 lijkt dit model een iets lager boord te hebben en een minder grote bolling van het onderwaterschip. BIJLAGE B - 2

3 Model : Marker waterschip omstreeks 1800 Functie : Tentoonstelling, maker en oorspronkelijk doel onbekend Schaal : 1:40 Plaats : Rijksmuseum Amsterdam Nummer : NM 11404? Opmerkingen: Het afgebeelde model is 43 cm lang, 14 cm breed en heeft en holte van 7 cm. Het schip draagt de naam Zeevaard. Opvallend is het verhoudingsgewijs grote oppervlak onderwater van voor- en achtersteven, in vergelijking met de ZM22 en OW10. Volgens Le Comte heeft Marken 13 waterschepen in bedrijf als sleper, maar de bijbehorende particuliere onderneming komt in geldelijke moeilijkheden. Daarom besluit het Gouvernement in 1802 om het beheer van de waterschepen op zich te nemen Het aantal waterschepen wordt uitgebreid naar achttien stuks. De namen zijn: Neptunes Europa Aurora Mercuur Zeepaard Noordzee Marken Boreas De Sleper Amsterdam Zeevaard Zeemeeuw IJ-stroom Dolfijn Papenbraak Zephier Vigilante De Bruinvisch BIJLAGE B - 3

4 Model : Marker waterschip omstreeks 1800 Functie : Opengewerkt model om de constructie te kunnen zien, maker onbekend Schaal : onbekend Plaats : Rijksmuseum Amsterdam Nummer : MC514 Opmerkingen: Het afgebeelde model is 141,5 cm lang, 47,7 cm breed en 46,5 cm diep. Het is gemaakt van hout en messing. Delen van huid en dek zijn weggelaten om de constructie te tonen. Kenmerken zijn de hoge verticale voorsteven en rechte vallende achtersteven. Er is één dek met een roef die de visbun en het leefgedeelte overdekt. De roef is overnaads gebouwd, met in de lengterichting een gekromd dak. Ook is een kleine opening te zien voor een schoorsteen. Voor tegen de opbouw is een braadspil waarneembaar voor bediening van het zeiltuig. In de boeg is een braadspil aangebracht voor het anker. Een braadspil in het achterschip en drie kleine braadspillen op het achterdek completeren het geheel. De rompvorm is rond, en de huid is geperforeerd zodat er vrije in- en uitstroom is van water in de bun. Op het achterdek is een overloop te zien voor de grootschoot en op het voordek een mastgat, het model heeft vier puttingijzers aan iedere kant voor het staand want waarmee de mast op zijn plaats wordt gehouden. BIJLAGE B - 4

5 Model : Marker waterschip uit 1800 Functie : Tentoonstelling, maker en oorspronkelijk doel onbekend Schaal : 1:50 Plaats : Maritiem Museum Rotterdam Nummer : M199 Opmerkingen: Het afgebeelde model is 44 cm lang, 14 cm breed en 43,6 cm hoog (inclusief tuigage). Het model laat goed zien, hoe een waterschip was getuigd. BIJLAGE B - 5

6 Tekening Plaats Nummer : Waterschip : Maritiem Museum Rotterdam : T2310 Opmerkingen: Deze tekening is niet voorzien van enig opschrift of onderschrift. Het lijkt een overlevende werktekening te zijn van de bouwtekeningen die hierna genoemd zijn. BIJLAGE B - 6

7 Tekening : Waterschip uit 1802 Plaats : Maritiem Museum Rotterdam Nummer : T2311 Opmerking: De tekening draagt het onderschrift den 16 April 1802 van SLANDSWERF in Amsterdam te waater gelopen de WAATERSCHEPEN de NEPUNUS en MERCUUR Het is vermoedelijk een feestelijk aangeklede versie van de bouwtekening ter ere van de tewaterlating. De namen van de ingenieurs zijn weergegeven linksonder in de door twee figuren opgehouden schelpvorm. Het is bijna niet te lezen, maar het volgende namen kunnen worden onderscheiden: P. Glavimans J. Pieterse A. Baart W. Ris J.P. Asmus BIJLAGE B - 7

8 Tekening : Waterschip uit 1802 Plaats : Maritiem Museum Rotterdam Nummer : T2312 Opmerkingen: In de legenda van de tekening staat (voor zover te ontcijferen): Lang over Steven 73 voet Wijdt binnen d Huid 22 voet???? Hol op het boord 9 voet?? duim? Gebouwd in het jaar 1802?????????????????????? D. Luym? P. Glavimans J. Pieterse A. Baart W. Ris P. Schuijt Jr Waarschijnlijk is deze bouwtekening de zakelijke versie van hetzelfde schip als T Een betere versie kon niet van microfiche worden afgehaald. Maar er kan een speciale aanvraag worden gedaan om onder begeleiding de originele tekening te zien, die een afmeting ter grootte van A0 schijnt te hebben. De originele tekeningen zijn in slechte staat. Opgegeven contact is Dhr. Kees van Putten, assistent conservator , k.vanputten@maritiemmuseum.nl. BIJLAGE B - 8

9 Tekening : Waterschip uit 1802 Plaats : Algemeen Rijksarchief (Nationaal Archief) te Den Haag Nummer : ARA-MST-512 Opmerkingen: In de legenda van de bouwtekening staat: WAATER-SCHIP Lang over Steven, 71 voet. Wijdt binnen d Huid 22 3/22 voet. Hol op het boord 9 10/11 voet. Gebouwd in Amsterdam 1802 Verder is de tekening voorzien van het stempel: NEDERLANDSCHE MARINE Ook deze bouwtekening is waarschijnlijk een zakelijke versie van hetzelfde waterschip als T2310, T2311 en T2312. BIJLAGE B - 9

10 Tekening : AUTOCAD model Waterschip uit 1802 Schaal : Flexibel Gemaakt : Joep Verweij Opmerkingen: Dit model is gemaakt in AUTOCAD door bouwtekeningen T2311 en ARA-4MST-512 in te scannen, en vervolgens te digitaliseren. Het nut hiervan is dat afmetingen kunnen worden bepaald in AUTOCAD. De oorspronkelijke tekeningen zijn voorzien van een maatlint in Amsterdamse voeten en duimen. In de AUTOCAD tekening is het maatlint weergegeven (rood), met daaraan de meetbalken (blauw) in meters gerelateerd. BIJLAGE B - 10

Vergelijkbare documenten

GEWICHTSBEREKENING STANDAARD SCHIP. Commissie Evaluatie Zeilformule

GEWICHTSBEREKENING STANDAARD SCHIP Commissie Evaluatie Zeilformule Versie: 8 Datum: 5maart2016 INHOUD 3 Algemene informatie 4 Totaal gewicht van het standaard skutsje 5 Extra gewicht bij verlenging 6 Extra