OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.2 Evolutie van de energienorm

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.2 Evolutie van de energienorm"

Transcriptie

1 OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.2 Evolutie van de energienorm LENTE 2016 Op basis van de presentatie van ECORCE bvba Anne-Laure MAERCKX Cenergie cvba

2 2 DOELSTELLING(EN) VAN DE PRESENTATIE De volgens de verschillende energienormen in acht te nemen criteria kunnen formuleren Op de hoogte zijn van de tools die voor het ontwerpen van performante gebouwen beschikbaar zijn

3 3 INHOUDSOPGAVE DEFINITIES EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM: VAN REGLEMENTAIR PROJECT TOT NULENERGIEPROJECT TOOLS BETER DAN DE NORM

4 4 DEFINITIES ENERGIENORMEN Lage-energiegebouw Zeer-lage-energiegebouw Passiefgebouw

5 5 DEFINITIES Energienormen LE-gebouw Definitie obv premies in BHG voor lage-energierenovatie: PHPP-berekening Criteria Eenheid Type gebouw Woning Tertiair Netto-energiebehoefte voor verwarming kwh/m².jaar Netto-energiebehoefte voor koeling kwh/m².jaar - - Luchtdichtheidtest (n 50 ) [vol/h] - - Waarschijnlijkheid van oververhittingrisico (> 25 C) % - - Criterium primaire energie (PE) kwh/m².jaar Uittreksel uit het VADEMECUM Residentieel 2013 (residentiële gebouwen) en het VADEMECUM 2012 van PHPP (tertiaire gebouwen) NB: premie B10 laag energie en passief gebouwen is sinds 2016 niet meer van toepassing

6 6 DEFINITIES ENERGIENORMEN Lage-energiegebouw Zeer-lage-energiegebouw Passiefgebouw

7 7 DEFINITIES Energienormen ZLE-gebouw Definitie obv premies in BHG voor zeer lage-energierenovatie: PHPPberekening Criteria Eenheid Type gebouw Woning Tertiair Netto-energiebehoefte voor verwarming kwh/m².jaar Netto-energiebehoefte voor koeling kwh/m².jaar - - Luchtdichtheidtest (n 50 ) [vol/h] - Waarschijnlijkheid van oververhittingrisico (> 25 C) % - - Criterium primaire energie (PE) kwh/m².jaar 95 - Uittreksel uit het VADEMECUM Residentieel 2013 (residentiële gebouwen) en het VADEMECUM 2012 van PHPP (tertiaire gebouwen)

8 8 DEFINITIES ENERGIENORMEN Lage-energiegebouw Zeer-lage-energiegebouw Passiefgebouw

9 9 DEFINITIES Energienormen Passiefgebouw Passiefcertificatie: PHPP-berekening Criteria Eenheid Woning Type gebouw Tertiair Netto-energiebehoefte voor verwarming kwh/m².jaar 15 Netto-energiebehoefte voor koeling kwh/m².jaar - 15 Luchtdichtheidtest (n 50 ) [vol/h] 0,6 Waarschijnlijkheid van oververhittingrisico (> 25 C) % 5 5 (1) Criterium primaire energie (PE) kwh/m².jaar - (2) 90-2,5 * C (1) Dynamische simulatie vereist (2) Geen criterium maar de waarde moet worden berekend Uittreksel uit het VADEMECUM Residentieel 2013 (residentiële gebouwen) en het VADEMECUM 2012 van PHPP (tertiaire gebouwen)

10 10 DEFINITIES Energienormen Passiefgebouw Door de passiefnorm geïnspireerde EPB-eisen 2015 : EPBberekening Criteria Eenheid Woning Type gebouw Tertiair Netto-energiebehoefte voor verwarming kwh/m².jaar 15 of X Netto-energiebehoefte voor koeling kwh/m².jaar - 15 (vanaf 2017) Luchtdichtheidtest (n 50 ) [vol/h] 0,6 (vanaf 2018) Waarschijnlijkheid van oververhittingrisico (> 25 C) % 5 (vanaf 2017) 5 (1) (vanaf 2017) Criterium primaire energie (PE) kwh/m².jaar 45 + max (0;30-7,5*C)+15*ma x(0;192/vepr- 1) 95-2,5*C ou 95-2,5*C + 1,2.(X- 15) (1) Dynamische simulatie vereist (> m²) Uittreksel uit de formulieren voor de aanvraag van Brusselse premies 2015

11 12 DEFINITIES Energienormen Passiefgebouw Vroeger, premieaanvraag BHG voor passieve renovatie: PHPPberekening Criteria Eenheid Woning Type gebouw Tertiair Netto-energiebehoefte voor verwarming kwh/m².jaar 15 of X Netto-energiebehoefte voor koeling kwh/m².jaar - 15 Luchtdichtheidtest (n 50 ) [vol/h] 0,6 Waarschijnlijkheid van oververhittingrisico (> 25 C) % 5 5 (1) Criterium primaire energie (PE) kwh/m².jaar 45 of ,2.(X-15) 95-2,5*C of 95-2,5.C + 1,2.(X- 15) (1) Dynamische simulatie vereist (> m²) Uittreksel uit de formulieren voor de aanvraag van Brusselse premies 2015

12 14 DEFINITIES Energienormen Passiefgebouw Définitie PHI N Een passiefhuis is een gebouw waarvoor de naverwarming of - koeling van de hygiënischeventilatielucht volstaat om het vereiste thermische comfort (ISO 7730) te verzekeren. N Nieuwbouwconcept N Tot een vermindering van energieverbruik van 90% Isolatie en luchtdichtheid Gebruik van energiebronnen binnen het gebouw Ventilatiesysteem met warmteterugwinning Passieve strategïen Bron :

13 15 DEFINITIES Energienormen Passiefgebouw Orde van grootte Bestaande gebouwen Passiefhuizen Verwarming; 10 kw Verwarmingsaanvulling; max. 1 kw Bron:

14 16 DEFINITIES Energienormen Passiefgebouw Dit weekend wordt het werkelijk koud! Kunnen we misschien vrienden uitnodigen om het huis te verwarmen? NEV = warmteverliezen (transmissie, ventilatie, infiltratie) - Zonnewinsten - Interne warmtewinsten (bezetting, verlichting, toestellen)

15 17 DEFINITIES Energienormen Passiefgebouw Transmissieverliezen Infiltratieverliezen Ventilatieverliezen Zonnewinsten Interne warmtewinsten Netto energiebehoeftes voor verwarming Bron : Le Guide PEB 2015 Région Wallonne

16 18 DEFINITIES Energienormen Passiefgebouw Netto energiebehoeftes voor verwarming Verliezen verwarmingsinstallatie Mogelijke bijdraag zonneboiler Productieverliezen Finaal energieverbruik voor verwarming Bron : Le Guide PEB 2015 Région Wallonne

17 27 INHOUDSOPGAVE DEFINITIES EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM: VAN REGLEMENTAIR PROJECT TOT NULENERGIEPROJECT TOOLS BETER DAN DE NORM

18 28 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM 016

19 29 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM 016

20 30 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM Energiebalans van het gebouw met 2 duplexen: 016 Duplex m² Duplex m² Basissituatie K40 Lage-energiegebouwschil en ventilatie van type C Lage-energiegebouwschil en ventilatie van type D Passieve gebouwschil Niet-gemene muren Passiefgebouw en thermische zonnepanelen Fotovoltaïsche panelen

21 31 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM K40, type C Gebouwschil K40 Dichtheid: 7,8 h -1 Ventilatie van type C BNE = 75 kwh/m²jaar Energiebalans voor duplex Ugem. = 0, Nettoenergiebehoefte [kwh/m²jaar] 9 15 Elektriciteit hulpapparatuur SWW Verwarming Ugemid. = 0, K40

22 32 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM LE-gebouwschil, type C Gebouwschil K35 Dichtheid: 1,5 h -1 Ventilatie van type C BNE = 60 kwh/m²jaar Energiebalans voor duplex Ugemid. = 0, Nettoenergiebehoefte [kwh/m²jaar] Elektriciteit hulpapparatuur SWW Verwarming Ugemid. = 0, K40 K35 - type C

23 33 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM LE-gebouwschil, type D Gebouwschil K35 Dichtheid: 1,5 h -1 Ventilatie van type D BNE = 40 kwh/m²jaar Energiebalans voor duplex Ugemid. = 0, Nettoenergiebehoefte [kwh/m²jaar] Elektriciteit hulpapparatuur SWW Verwarming Ugemid. = 0, K40 K35 - type C Lage energie

24 34 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM Passieve gebouwschil Gebouwschil K20 Dichtheid: 0,6 h -1 Ventilatie van type D BNE = 15 kwh/m²jaar Drievoudige beglazing en verbeterde isolatie Energiebalans voor duplex Ugemid. = 0, Nettoenergiebehoefte [kwh/m²a] Elektriciteit hulpapparatuur SWW Verwarming Ugemid. = 0, K40 K35 - type C Lage energie Passieve gebouwschil

25 35 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM Niet-gemene muren Dichtheid: 0,6 h -1 Ventilatie van type D BNE = 25 kwh/m²jaar Energiebalans voor duplex 1 De volumieke compactheid gaat van 2,3 naar 1, Nettoenergiebehoefte [kwh/m²a] Elektriciteit hulpapparatuur SWW Verwarming Ugemid. = 0, Passieve gebouwschil 25 Niet-gemene muren

26 36 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM Passief (gas) + zonnepanelen Gebouwschil K20 Dichtheid: 0,6 h -1 Ventilatie van type D BNE = 15 kwh/m²jaar Toevoeging van thermische zonnepanelen Energiebalans voor duplex Ugemid. = 0, PE-verbruik [kwh/m²jaar] Elektriciteit hulpapparatuur SWW Verwarming Ugemid. = 0, K40 K35 - type C Lage energie Passieve gebouwschil Passieve + ZP

27 37 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM Passief + PV PE-behoeften voor passiefgebouwen (2 duplexen) bepaling van de oppervlakte van de fotovoltaïsche panelen ter compensatie (verwarming, SWW en elektriciteit hulpapparatuur). 016 Pelletketel Fotovoltaïsche panelen Thermische zonnepanelen PE-behoeften [kwh/jaar] 40 m² 32 m² Oppervlakte van de fotovoltaïsche panelen ter compensatie 24 m² Bron: LOOSSENSSTRAAT INFOFICHE_BATIMENT EXEMPLAIRE_FR2007.DOC - 02/02/ Condenserende gasketel Condenserende gasketel en zonnepanelen Pelletketel

28 38 INHOUDSOPGAVE DEFINITIES EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM: VAN REGLEMENTAIR PROJECT TOT NULENERGIEPROJECT TOOLS BETER DAN DE NORM

29 39 TOOLS PHPP-SOFTWARE EPB-SOFTWARE DYNAMISCHE SIMULATIE

30 40 TOOLS PHPP-software PHPP plugin DesignPH

31 41 TOOLS PHPP-software PHPP 8.5 Conception bâtiment passif Photo ou dessin Projet: Adresse: Code postal / localité: Pays: Belgique Type de bâtiment: Bureaux Climat: [BE] - Brussels Altitude de l'emplacement du bâtiment (m au-dessus NZ): 65 vers sélection des données climatiques Maître(s) de l'ouvrage: Adresse: Code postal / localité: Architecte: Adresse: Code postal / localité: Calcul besoin en électricité / apports internes Type de bâtiment: Bâtiment non résidentiel Bureau d'étu. fluides: écorce sprl Apports internes Adresse: Rue Sohet, 9b Usage: Bureau/Administration Code postal / localité: B-4000 Liège Valeurs de référence: Standard Année de construction: Température intérieure en hiver: 20.0 C Vol. ext. du bâtiment Ve: Nombre de logements: Température intérieure en été: 25.0 C Refroidissement mécanique: - Nombre d'occupants: 16.6 Apports de chaleur internes en hiver: 3.5 W/m 2 Nombre d'occupants projetés: Capacité therm. surf.: 180 m² surface habitable idem été: 3.5 W/m 2 Standard Wh/K / Caractéristiques du bâtiment par rapport à la surface de référence de l'énergie et de l'année Lors de la conception de bâtiments non résidentiels sélectionnez pour Vérifica Surface de référence énergétique: m ² Critères Respectés?* Chauffer Besoin de chaleur de chauffage 15 kwh/(m 2 a) 15 kwh/(m²a) oui Puissance de chauffage 13 W/m 2 10 W/m² - Refroidir Demande totale de refroidissement kwh/(m 2 a) - - Puissance de refroidissement W/m Fréquence de surchauffe (> 25 C) 1.7 % - - Energie primaire Chauffer, refroidir, Déhumidification, ECS, éclairage, électricité kwh/(m 2 a) 120 kwh/(m²a) électricité auxiliaire ECS, chauffage et électricité auxiliaire kwh/(m 2 a) - - Réduction énergie prim. par la prod. d'élec. solaire kwh/(m 2 a) - - Etanchéité à l'air Test d'infiltrométrie n /h 0.6 1/h oui * cellule vide: données manquantes; '-': aucune exigence Bâtiment passif? Type de certification Bâtiment passif Afficher les cellules de résultat EnerPhit des exigences de la qualité Le soussigné déclare que les résultats ci-dessus ont Prénom: PHPP Version 8.5 éléments de construction (rénovation) en activant le symbole de plan été fournis et calculés suivant la méthode de calcul PHPP Ôtez pour ceci d'abord la protection de la feuille. Puis afficher d'autres sur base des caractéristiques du bâtiment. Nom: Fait le: La note de calcul avec le PHPP est fournie en annexe. Entreprise: Signature:

32 42 TOOLS PHPP-software Vertrek Gebouw Speciale technieken Verificatie Weersgegevens Ventilatie zomer Zomer SWW+ verdeling Oppervlakten Vensters Ventilatie Lijst U-waarden Vloer Typevensters Schaduw U- waarden nee ja Aan eis voldaan? ja Schaduw zomer Meerv. geïnt. systeem PEberekening Stadsverwarming SWW op zonne-energie Elektriciteit Aanvullende elektriciteit Doorlatendheidstest Verwarmingsvermogen Verwarmingsbehoefte Verwarmingsketel Aan eis voldaan? ja nee Certificaat

33 43 TOOLS PHPP-software Tertiaire gebouwen: Vademecum (geconsolideerd) 2012 Residentiële gebouwen: Vademecum Residentieel 2013 Vade-Mecum (consolidé) PHPP2007 Effectuer chronologiquement un choix dans chacun des 4 menus déroulants ci-dessous. Toute modification de choix nécessitera de revalider les menus déroulants suivants. (v.o. 2.3) Secteur Niveau Standard - Tertiaire - Certification PMP/PHP - Passif Date de permis - Après 6 mars 2012 Généralités Le présent VADE MECUM est applicable uniquement pour le secteur TERTIAIRE. Il est en vigueur pour les demandes de certification en Belgique et, par extension, pour les demandes de primes (Prime énergie B10a en RBC). Nous précisons également que cet outil est complémentaire au manuel PHPP. Les régles définies dans le présent VADE MECUM prévalent sur celles reprises dans le manuel. Si certains points ne devaient pas être abordés ni dans le manuel, ni dans le VADE MECUM ou que ces derniers prêtent à confusion, l'encodeur prendra alors contact avec la Plate-forme Maison Passive a.s.b.l. ou la Passief Huis Platform v.z.w. La demande sera alors traitée par le Service Certification. Une réponse sera fournie dans les plus brefs délais. Valeurs à prendre en compte De manière générale, si aucune justification n'est fournie, les valeurs par défaut sont d'application. Les protections présentes dans le logiciel PHPP ne peuvent être dévérouillées. Si un déverrouillage des cellules est effectué, il devra être clairement signalé à la Plate-forme Maison Passive avant le traitement du dossier (primes et/ou certification). Dans la mesure du possible, on demandera à l'auteur de projet de faire une demande de"pré-certification" du bâtiment. Pour la demande de certification, il sera demandé de remplir toutes les feuilles du classeur Excel PHPP 2007 ou plus récent. Guidances Nous conseillons vivement au responsable de projet de suivre une guidance. Cette réunion permet de parcourir le projet et de s'assurer que les hypothèses de départ ainsi que les conditions techniques sont réunies pour mener le projet jusqu'à la certification ou l'octroi de la prime. Pour toute information complémentaire sur les guidances, rendez-vous sur notre site internet rubrique "Nos services". Dans le doute ou pour toute question relative aux critères, n'hésitez pas à contacter la PMP a.s.b.l. ou PHP v.z.w. Pour toute question relative à un projet situé en Région Wallonne, ces guidances gratuites sont assurées par la PMP a.s.b.l. Pour toute question relative à un projet situé en Région Bruxelloise, les guidances gratuites sont assurées par le facilitateur passif (0800/ facilitateur@ibgebim.be). Complémentairement, la PMP a.s.b.l. assure désormais des expertises techniques pour tout type de projet. Pour les modalités pratiques, veuillez contacter la PMP au 081/ ou surfez sur (rubrique 'Nos services'). Pour tout projet extérieur à la Belgique, la PMP assure également des expertises techniques pour le résidentiel et le tertiaire, sous régime payant.

34 44 TOOLS PHPP-software Gerelateerde tools: N ConnecTools:

35 45 TOOLS PHPP-software Gerelateerde tools: N ConnecTools FEUILLE Desc. Données Facteur_X DESCRIPTION La présente feuille reprend l'entièreté des outils développés et en développement ainsi qu'une brève description de leur contenu. Données administratives du projet et informations requises pour le fonctionnement des outils PHPP Détermination de la température d'équilibre et du facteur de réduction de la température (facteur X) d'un EANC OUTILS ANNEXES SYSTÈMES ENVELOPPE Fenêtre_Uf-Uw Uf: Saisie des valeurs U des profilés d'encadrement. Le résultat (Uf) est ensuite encodé dans le PHPP comme valeur moyenne de l'ensemble du châssis Uw: Détermination du coefficient de transmission thermique d'une fenêtre (Uw) constituée de plusieurs composants (panneau opaque, grille ventilation, ) FormFenêtres Permet de déterminer les dimensions d'une fenêtre équivalente à encoder en lieu et place d'une fenêtre circulaire ou trapézoïdale. λ_équival. Détermination d'une conductivité thermique (λ) équivalente pour une fenêtre ou un matériau homogène. U_EpVar Permet de déterminer la valeur U d'un élément à épaisseur variable PontsThermiques Encodage des ponts thermiques et détermination de leur valeur Ψ. Liste des ponts thermiques exportables vers le PHPP. PT_B sol Calcul de la dimension caractéristique d'un plancher sur sol (Bsol). Cette valeur permet l'encodage d'un pont thermique - sol - dans le logiciel THERM PUR Calcul de la correction de la résistance thermique d'une isolation au PUR projetée in situ Niveau K Indique le niveau K du bâtiment sur base des données chargées depuis le PHPP ou d'un encodage manuel Condensation Méthode Glaser permettant d'analyser la diffusion de vapeur d'eau à travers les parois encodées manuellement ou dans le PHPP Sols Calcul le "Facteur sol" équivalent de plusieurs types de sol Ombrage Permet le calcul d'un ombrage asymétrique simple ou double. Ombrage_II Calcul du facteur d'ombrage supplémentaire relatif à la présence de séparations décoratives dans une fenêtre PAC Encodage d'une pompe à chaleur et calcul de son FPS Photovoltaïque Ct: Calcul de la production d'électricité photovoltaïque et export du résultat vers le PHPP. Puits Permet le calcul de l'efficacité d'un puits géothermique à air ou eau glycolée. COLLECTIFS_Syst BETA Application de la procédure de calcul décrite dans le Vadémécum 2013 pour la répartition des consommations dans les bâtiments multi-résidentiels COLLECTIFS_Vent Gestion des systèmes de ventilation (dé)centralisés dans les bâtiments multi-résidentiels DebitAirMoyen Détermination du "coefficientstandart" (Vademecum 2013) pour le calcul du renouvellement d'air moyen RécupérationDouche Calcul d'un facteur de réduction de la consommation en ECS en présence d'un échangeur de chaleur sur l'eau de douche(s) Graphiques DEV Graphiques "user-friendly" permettant à l'utilisateur lambda de visualiser certains aspects de son projet passif. TransfertPHPP Transfert l'encodage d'un PHPP vers un autre et compare les résultats obtenus Tertiaire Injection d'hypothèses différentes dans le PHPP afin de calculer les BNE Chaud et BNE Froid d'un projet tertiaire FEnPrim Mise à jour des facteurs de conversion en énergie primaire dans la feuille "Données" du PHPP Climat Recherche de la station climatique à appliquer dans le PHPP sur base de l'encodage de la localité du projet RBC-PassifPrimes Teste un projet encodé dans le PHPP afin de vérifier sa position face aux nouvelles exigences pour les primes passives en RBC TERTIAIRE-ApportsInternes Permet un calcul personnalisé des apports internes pour un projet tertiaire en considérant la configuration des locaux, les occupants, l'équipement et l'éclairage N CalculAid: Nederlandstalig equivalent van ConnecTools maar minder volledig

36 46 TOOLS PHPP-SOFTWARE EPB-SOFTWARE DYNAMISCHE SIMULATIE

37 47 TOOLS EPB-software Versie beschikbaar op de site van Leefmilieu Brussel:

38 48 TOOLS EPB-software De energetische boomstructuur N Administratieve knoop N Structurele elementen N Systemen

39 49 TOOLS EPB-software Gegevensinvoer

40 50 TOOLS EPB-software Resultaten

41 51 TOOLS PHPP-SOFTWARE EPB-SOFTWARE DYNAMISCHE SIMULATIE

42 Temperatuur [ C] 52 TOOLS Dynamische simulatie Verplicht voor passiefgebouwen voor de tertiaire sector > m² Verschillende softwareprogramma s N TRNSYS N CAPSOL N Design Builder N Pleiade&Comfie N Ecotect N Bovengrens comforttemperatuur (zonder klimaatregeling Ukkel) Uur

43 53 INHOUDSOPGAVE DEFINITIES EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM: VAN REGLEMENTAIR PROJECT TOT NULENERGIEPROJECT TOOLS BETER DAN DE NORM

44 54 BETER DAN DE NORM Het bijna-energieneutraalconcept (nearly zero energy) Het energieneutraalconcept Het klimaatneutraalconcept

45 55 BETER DAN DE NORM Het bijna-energieneutraalconcept Europese definitie voor toekomstige eisen (Richtlijn 2010/30/EU van 19 mei 2010) De dichtbij nul liggende of zeer lage hoeveelheid energie die is vereist, dient in zeer aanzienlijke mate te worden geleverd uit hernieuwbare bronnen, en dient energie die ter plaatse of dichtbij uit hernieuwbare bronnen wordt geproduceerd te bevatten Ingangsdata voor de toepassing van Richtlijn 2010/30/EU van 19 mei 2010 voor nieuwbouw N 2018 voor openbare gebouwen N 2020 voor de andere gebouwen Momenteel niets voorzien voor bestaande gebouwen

46 56 BETER DAN DE NORM Het bijna-energieneutraalconcept (nearly zero energy) Het energieneutraalconcept Het klimaatneutraalconcept

47 BETER DAN DE NORM Het energieneutraalconcept Voorbeeld: voorbeeldgebouwproject GLOBE PE-verbruik [kwh/m²jaar] 80 Aardgas (ketel) Pelletketel Aardgas (ketel + WKK) Aardgas ketel + PO WKK Productie PV Productie WKK Elektriciteit hulpapparatuur SWW m² m² m² 110 m² "energieplusgebouw" Verwarming

48 BETER DAN DE NORM Het energieneutraalconcept Voorbeeld: voorbeeldgebouwproject GLOBE N Om als absoluut energieneutraal gebouw te gelden, moet het volledige verbruik van het gebouw (elektriciteit, verwarming, SWW, gas om te koken, enz.) worden gecompenseerd. PE-verbruik [kwh/m²jaar] 150 Aardgas (ketel) Aardgas ketel + PO WKK Productie PV 100 Productie WKK m² de PV 400 m² de PV Elek. huishoudelijk gebruik Gas om te koken Elektriciteit hulpapparatuur SWW Verwarming -150

49 59 BETER DAN DE NORM Het bijna-energieneutraalconcept (nearly zero energy) Het energieneutraalconcept Het klimaatneutraalconcept

50 BETER DAN DE NORM Het klimaatneutraalconcept Voorbeeld: voorbeeldgebouwproject GLOBE De omzettingsfactoren worden gebruikt om de CO 2 -balans te evalueren Brandstof CO 2- emissie [kg/kwh EindE ] Aardgas 0,217 Biomassa 0 Elektriciteit 0,395 CO2-emissies [kg/jaar] Aardgas (ketel) Aardgas ketel + PO WKK Productie PV CO2-emissies [kg/jaar] Aardgas (ketel) Aardgas ketel + PO WKK Productie PV Productie WKK Productie WKK Elektriciteit hulpapparatuur SWW Elek. huishoudelijk gebruik Gas om te koken m² de PV "Negatieve CO2-balans" Verwarming m² de PV 110 m² de PV Elektriciteit hulpapparatuur

51 61 OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE Van de LE-norm tot de passiefnorm zijn de criteria duidelijk gedefinieerd en laten ze toe duidelijke doelen te stellen.

52 62 TOOLS EN REFERENTIES Nuttige hulpmiddelen, websites, enz.: N Site van het passiefhuis-platform (php): Bronnen: N VADEMECUM PHPP

53 63 CONTACT Anne-Laure MAERCKX Adviseur duurzaam bouwen : 02/ : anne_laure.maerckx@cenergie.be

54 64?

55 65 DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.2 Evolutie van de energienorm

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.2 Evolutie van de energienorm OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.2 Evolutie van de energienorm HERFST 2015 Charline LANGEROCK Cenergie cvba training.passive@cenergie.be 2 DOELSTELLING(EN) VAN DE PRESENTATIE

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.2 Evolutie van de energienorm

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.2 Evolutie van de energienorm OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.2 Evolutie van de energienorm LENTE 2015 Muriel BRANDT écorce sprl team@ecorce.be www.ecorce.be 2 DOELSTELLING(EN) VAN DE PRESENTATIE De

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.3 Evolutie van de energienorm

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.3 Evolutie van de energienorm OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.3 Evolutie van de energienorm LENTE 2013 Stéphan Truong Beheerder van de opleiding voor rekening van Leefmilieu Brussel TRAINING.IBGEBIM@ecorce.be

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 3.1 Systemen: inleiding Piotr Wierusz-Kowalski LENTE 2015 p.kowalski@mkengineering.be www.mkengineering.be 2 DOELSTELLING(EN) VAN DE PRESENTATIE

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.3 Evolutie van de energienorm

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.3 Evolutie van de energienorm OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.3 Evolutie van de energienorm LENTE 2014 Muriel BRANDT écorce sprl team@ecorce.be www.ecorce.be 2 DOELSTELLING(EN) VAN DE PRESENTATIE De

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 3.1 Systemen: inleiding HERFST 2015 Op basis van de presentatie van MK engineering Stéphane BARBIER Pulsis sprl info@pulsis.be www.pulsis.be

Nadere informatie

Tabel orde van grootte. 15 of X kwh/m².jaar ,2x15 of 1,2 x X. 0.6 (vanaf 2018) Luchtdichtheidstest n50 [vol/h] x0.6 (vanaf 2018) % - -

Tabel orde van grootte. 15 of X kwh/m².jaar ,2x15 of 1,2 x X. 0.6 (vanaf 2018) Luchtdichtheidstest n50 [vol/h] x0.6 (vanaf 2018) % - - Criteria Eenheid EPB Brussel 20 (NE of NGE) LE ZLE Huisvesting Tertiair Netto-energiebehoeften voor verwarming of X kwh/m².jaar 60 30 1,2x of 1,2 x X 0.6 (vanaf 2018) Luchtdichtheidstest n50 [vol/h] -

Nadere informatie

FABRIKANT VAN CELLENBETONPRODUCTEN FABRICANT DE PRODUITS EN BÉTON CELLULAIRE. Pascal Vandelannoote, Commercieel Directeur Cellumat

FABRIKANT VAN CELLENBETONPRODUCTEN FABRICANT DE PRODUITS EN BÉTON CELLULAIRE. Pascal Vandelannoote, Commercieel Directeur Cellumat FABRIKANT VAN CELLENBETONPRODUCTEN FABRICANT DE PRODUITS EN BÉTON CELLULAIRE Pascal Vandelannoote, Commercieel Directeur Cellumat Ing. Marc Lacrosse, Directeur Technique Cellumat CHALLENGER & INNOVATOR

Nadere informatie

Seminarie Duurzaam Bouwen

Seminarie Duurzaam Bouwen Seminarie Duurzaam Bouwen De EPB in 2015 Hoe toepassen? David DAEMS Hoe de EPB resultaten van een residentieel project optimaliseren? Departement EPB Rekenmethodes en instrumenten Divisie Lucht-Klimaat-Energie-Duurzame

Nadere informatie

Installatie van versie 2.2 van Atoum

Installatie van versie 2.2 van Atoum Version française en seconde partie du document. Installatie van versie 2.2 van Atoum U moet in uw databases een nieuwe tabel aanmaken na de installatie van versie 2.2 van de toepassing Atoum. Hiervoor

Nadere informatie

LOGEMENTS WAUTERS HUISVESTINGEN WAUTERS

LOGEMENTS WAUTERS HUISVESTINGEN WAUTERS LOGEMENTS WAUTERS HUISVESTINGEN WAUTERS Construction d'une maison passive à Bruxelles 5 étapes "clés" de décisions à prendre pour atteindre cet objectif Bouw van een Passief Huis in Brussel 5 sleutelmomenten

Nadere informatie

Vers une achitecture responsable

Vers une achitecture responsable Vers une achitecture responsable Rénovation basse énergie = Laag energie renovatie = => bâtiment peu énergivoire => gebouw met weinig energie verbrijk Contexte : - respect du minimum légal en rénovation

Nadere informatie

DE EPB 2015, Anderhalf jaar later

DE EPB 2015, Anderhalf jaar later Seminarie Duurzaam Bouwen: DE EPB 2015, Anderhalf jaar later 27 mei 2016 Leefmilieu Brussel Toepassen van de rekenmethodiek EPB-res om te voldoen aan de EPBeisen 2015 David DAEMS Departement EPB Rekenmethodes

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN RENOVATIE MET HOGE ENERGIE-EFFICIËNTIE IN DE BRUSSELSE CONTEXT HERFST 2017 Uitdagingen en aanpak voor een energie-efficiënte renovatie Florence GREGOIRE 2 DOELSTELLINGEN VAN

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw:

Opleiding Duurzaam Gebouw: Opleiding Duurzaam Gebouw: De EPB-eisen vanaf 2015: hoe ze toe te passen? Leefmilieu Brussel EPB-eisen: welke evoluties mogen we verwachten vanaf 2015 Charline LANGEROCK Cenergie Doelstelling(en) van de

Nadere informatie

Primes Energie 2018 Energiepremies

Primes Energie 2018 Energiepremies Primes Energie 2018 Energiepremies Sarah POLIZZI CHEF DE SERVICE DPT. PRIMES ENERGIE DIV. ÉNERGIE, AIR, CLIMAT ET BÂTIMENTS DURABLES DIENSTHOOFD - DPT. ENERGIEPREMIES ADF. ENERGIE, LUCHT, KLIMAAT EN DUURZAAME

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE

Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE Leefmilieu Brussel Een performantieniveau bepalen Isabelle BRUYERE MATRIciel sa Doelstelling(en) van de presentatie Waarom een energiedoelstelling bepalen? Benadering

Nadere informatie

MICRO-RÉSEAUX DE CHALEUR

MICRO-RÉSEAUX DE CHALEUR Séminaire Bâtiment Durable MICRO-RÉSEAUX DE CHALEUR 18 novembre 2016 L ÉTUDE DE FAISABILITÉ, ÉLÉMENT CLÉ D AIDE À LA DÉCISION Pedro PATTIJN Ingenium 2 3 4 ORDRE DU JOUR Chauffage & refroidissement 2020

Nadere informatie

Opleiding duurzaam bouwen: Duurzaam bouwen van A tot Z

Opleiding duurzaam bouwen: Duurzaam bouwen van A tot Z Opleiding duurzaam bouwen: Duurzaam bouwen van A tot Z Leefmilieu Brussel Renovatie van de zetel van de «European Foundation House» Ontwerpstrategieën Marc-Antoine NOBELS MATRIciel Inleiding Locatie: 94

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE

Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE 1 Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE Leefmilieu Brussel VERWARMINGSINSTALLATIES EN SWW INSTALLATIES EFFICIENT ONTWERPEN Kasper DERKINDEREN CENERGIE Doelstellingen van de presentatie Hoe een verwarmings

Nadere informatie

Nulenergie in Brussel: perspectieven?

Nulenergie in Brussel: perspectieven? Nulenergie in Brussel: perspectieven? Seminarie Duurzaam Gebouw 22 maart 2013 Ir. Ismaël Daoud Politiek adviseur, Duurzaam bouwen en Energie Kabinet d'evelyne Huytebroeck, Brussels Minister voor Leefmilieu,

Nadere informatie

THINK INSIDE THE BOX

THINK INSIDE THE BOX THINK INSIDE THE BOX WWW.LITO.BE LITOBOX: de slimste 3m² in huis. Warmtepomp Verwarmen en Koelen Elektrische kast Smart Grid ready Internet netwerk Uplink monitoring Zonneboiler Sanitair en verwarming

Nadere informatie

Conseils de sécurité importants

Conseils de sécurité importants Conseils de sécurité importants SKF Lubrication Systems Germany GmbH Heinrich-Hertz-Strasse 2-8, 69190 Walldorf, Allemagne Pompe ZPU Pompe HJ 2 Mesures volontaires de sécurité relatives à des pompes utilisées

Nadere informatie

Rénovation bureaux Fondation Roi Baudouin Vernieuwing kantoren Koning Boudewijnstichting

Rénovation bureaux Fondation Roi Baudouin Vernieuwing kantoren Koning Boudewijnstichting Rénovation bureaux Fondation Roi Baudouin Vernieuwing kantoren Koning Boudewijnstichting 1. Cadre bâti 2. Programme FRB Amélioration de la communication Démarche globale et citoyenne responsable Bâtiment

Nadere informatie

BELGISCH STAATSBLAD MONITEUR BELGE

BELGISCH STAATSBLAD MONITEUR BELGE BELGISCH STAATSBLAD 04.07.2008 MONITEUR BELGE 35679 variabele bezetting en het rendement van de warmteterugwinningsvoorziening, ligt lager dan 2 % van het jaarlijks energieverbruik van een ventilatiesysteem

Nadere informatie

1 Bruxelles Energie 2015

1 Bruxelles Energie 2015 1 Bruxelles Energie 2 Brussel-Energie Uitbater van waste to energy installatie. Aandeelhouders: 3 Combustion avec valorisation énergétique 2012 2013 2014 DECHETS MENAGERS RESIDUELS 393.346 377.577 364.176

Nadere informatie

22490 BELGISCH STAATSBLAD MONITEUR BELGE

22490 BELGISCH STAATSBLAD MONITEUR BELGE 22490 BELGISCH STAATSBLAD 04.04.2016 MONITEUR BELGE FEDERALE OVERHEIDSDIENST BINNENLANDSE ZAKEN [C 2016/00214] Omzendbrief van 23 maart 2016 tot wijziging van de omzendbrief van 21 juni 2007 betreffende

Nadere informatie

Document préparé par Marie Spaey, en collaboration avec Pauline de Wouters. Novembre 2009.

Document préparé par Marie Spaey, en collaboration avec Pauline de Wouters. Novembre 2009. . Déclaration environnementale Document préparé par Marie Spaey, en collaboration avec Pauline de Wouters. Novembre 2009. Définition dans le cadre de Clé Verte Dans le cadre de l éco-label Clé Verte, l

Nadere informatie

Brussel bepaalt een nieuw toegankelijk passief

Brussel bepaalt een nieuw toegankelijk passief EPB-eisen vanaf 2015 Brussel bepaalt een nieuw toegankelijk passief Seminarie Duurzaam Bouwen 13 februari 2014 Ir. Ismaël Daoud Beleidsadviseur Duurzaam Bouwen en Energie Kabinet van Evelyne Huytebroeck,

Nadere informatie

Parts de marché / Maarktaandelen

Parts de marché / Maarktaandelen Les marchés du gaz et de l électricité en région de Bruxelles-Capitale en chiffres De aardgas- en elektriciteitsmarkten in het Brussels Hoofdstedelijk gewest in cijfers Parts de marché / Maarktaandelen

Nadere informatie

Logements collectifs: La rénovation à haute performance énergétique

Logements collectifs: La rénovation à haute performance énergétique Séminaire Bâtiment Durable : Logements collectifs: La rénovation à haute performance énergétique 11 décembre 2015 Bruxelles Environnement UNE EXPERIENCE / EEN PROEF FLORAIR 1 & 4, JETTE Paola Michialino

Nadere informatie

PASSIEVE GEBOUWEN. Thomas Daye Projectleider - SWECO. De aanpak van het studiebureau ten aanzien van passiefbouw 08/02/2018.

PASSIEVE GEBOUWEN. Thomas Daye Projectleider - SWECO. De aanpak van het studiebureau ten aanzien van passiefbouw 08/02/2018. PASSIEVE GEBOUWEN De aanpak van het studiebureau ten aanzien van passiefbouw 08/02/2018 Thomas Daye Projectleider - SWECO Est devenu Samenvatting Casestudy 1. Voorstelling van het project 2. Thermisch-dynamische

Nadere informatie

Aqua Dimension Geothermal heat pumps Aqua Dimension geothermische warmtepompen Aqua Dimension pompes à chaleur geothermique

Aqua Dimension Geothermal heat pumps Aqua Dimension geothermische warmtepompen Aqua Dimension pompes à chaleur geothermique Aqua Dimension Geothermal heat pumps Aqua Dimension geothermische warmtepompen Aqua Dimension pompes à chaleur geothermique Met de Aqua Dimension grond-warmtepomp systemen is het mogelijk om gratis energie

Nadere informatie

Formation Bâtiment Durable : Suivi et monitoring des bâtiments durables

Formation Bâtiment Durable : Suivi et monitoring des bâtiments durables Formation Bâtiment Durable : Suivi et monitoring des bâtiments durables Bruxelles Environnement Vivre le passif, retour d expériences Projet Espoir Cleo Swinnen Maison de Quartier Bonnevie Cleo Swinnen

Nadere informatie

33662 BELGISCH STAATSBLAD 02.07.2008 MONITEUR BELGE

33662 BELGISCH STAATSBLAD 02.07.2008 MONITEUR BELGE 33662 BELGISCH STAATSBLAD 02.07.2008 MONITEUR BELGE MINISTERIE VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST N. 2008 2191 [C 2008/31345] 19 JUNI 2008. Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering tot vaststelling

Nadere informatie

De EPB-2015, anderhalf jaar later

De EPB-2015, anderhalf jaar later Seminarie Duurzaam Bouwen: De EPB-2015, anderhalf jaar later 27/05/2016 Leefmilieu Brussel Gevalstudie Toepassing van de EPB 2015-criteria op een flatgebouw Maxime BARGIBANT BBT Energy Doelstellingen van

Nadere informatie

BELGISCH STAATSBLAD 21.02.2012 MONITEUR BELGE

BELGISCH STAATSBLAD 21.02.2012 MONITEUR BELGE 11971 Art. 15. De Minister aan wie de bevoegdheid voor Energie toegewezen is, wordt belast met de uitvoering van dit besluit. Art. 15. Le Ministre qui a l Energie dans ses attributions est chargé de l

Nadere informatie

Rénovation basse énergie

Rénovation basse énergie Milieu-impact en kostenanalyse van een renovatie tot passiefhuisstandaard Impact environnemental et économique d une rénovation passive KVIV studiedag 18-11-2009 Laetitia Delem Jeroen Vrijders WTCB Labo

Nadere informatie

Warmte-krachtkoppeling introduction généralle

Warmte-krachtkoppeling introduction généralle Warmte-krachtkoppeling introduction généralle Daan Curvers COGEN Vlaanderen Yves Lebbe Bruxelles environement Algemene inleiding WKK Algemene inleiding Trias Energetica Wat is WKK? WKK = de gelijktijdige

Nadere informatie

SPOT UV Vernis Sélectif UV

SPOT UV Vernis Sélectif UV SPOT UV Vernis Sélectif UV Taal Nederlands Langue Français SPOT UV Nederlands Eén van de opties voor luxe-afwerking, bijvoorbeeld bij visitekaartjes, is SPOT UV. SPOT UV is een glanzende lak die je op

Nadere informatie

Inventaris OV - Inventaire EP BIV - IBE 2011 2012-10-18

Inventaris OV - Inventaire EP BIV - IBE 2011 2012-10-18 Om de drie jaar wordt een inventaris opgemaakt van alle lampentypes en hun vermogens van de openbare verlichting in België. Deze driejaarlijkse gegevens worden verzameld door Synergrid, de federatie van

Nadere informatie

Impact van luchtdichtheid op de energieprestatie van gebouwen

Impact van luchtdichtheid op de energieprestatie van gebouwen Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf http://www.wtcb.be Impact van luchtdichtheid op de energieprestatie van gebouwen 02.02.2012 C. Mees, Ch. Delmotte, L. Lassoie, F. Dobbels WTCB

Nadere informatie

Technische fiche details Solidstone Fiche technique détaillée Solidstone. 1. Gewicht. De berekening van de gewichten gaat als volgt :

Technische fiche details Solidstone Fiche technique détaillée Solidstone. 1. Gewicht. De berekening van de gewichten gaat als volgt : 1. Gewicht De berekening van de gewichten gaat als volgt : - Gewicht douchebak = 0 9 * lengte (mm) * breedte (mm) * 30 mm * 2,1/1.000000 Gemiddeld is dit ongeveer 50 kg/m2 voor de douchebak. 2. Afmetingen

Nadere informatie

PRESENTATION DE L AVANT-PROJET VOORONTWERP PRESENTATIE

PRESENTATION DE L AVANT-PROJET VOORONTWERP PRESENTATIE REGIE FONCIERE DES PROPRIETES COMMUNALES - VILLE DE BRUXELLES GRONDREGIE VAN DE STADSEIGENDOMMEN - STAD BRUSSEL PRESENTATION DE L AVANT-PROJET VOORONTWERP PRESENTATIE MAISON DE QUARTIER BUURTHUIS ROSSIGNOL

Nadere informatie

Clientèle Sociale / Beschermde Klanten

Clientèle Sociale / Beschermde Klanten Les marchés du gaz et de l électricité en région de Bruxelles-Capitale en chiffres De aardgas- en elektriciteitsmarkten in het Brussels Hoofdstedelijk gewest in cijfers Clientèle Sociale / Beschermde Klanten

Nadere informatie

WETTEN, DECRETEN, ORDONNANTIES EN VERORDENINGEN LOIS, DECRETS, ORDONNANCES ET REGLEMENTS

WETTEN, DECRETEN, ORDONNANTIES EN VERORDENINGEN LOIS, DECRETS, ORDONNANCES ET REGLEMENTS 71498 BELGISCH STAATSBLAD 11.09.2014 MONITEUR BELGE WETTEN, DECRETEN, ORDONNANTIES EN VERORDENINGEN LOIS, DECRETS, ORDONNANCES ET REGLEMENTS GEMEENSCHAPS- EN GEWESTREGERINGEN GOUVERNEMENTS DE COMMUNAUTE

Nadere informatie

ONTWERP VAN HET WARMTENET VAN HET PROJECT TIVOLI GREEN CITY

ONTWERP VAN HET WARMTENET VAN HET PROJECT TIVOLI GREEN CITY Seminarie Duurzaam Gebouw MICRO-WARMTENETTEN 18 november 2016 (versie met errata) ONTWERP VAN HET WARMTENET VAN HET PROJECT TIVOLI GREEN CITY Ir. Nejc BRELIH Boydens Engineering UITDAGINGEN 2 DOELSTELLING(EN)

Nadere informatie

57936 MONITEUR BELGE BELGISCH STAATSBLAD

57936 MONITEUR BELGE BELGISCH STAATSBLAD 57936 MONITEUR BELGE 15.09.2015 BELGISCH STAATSBLAD Les propositions sont introduites auprès du Ministre-Président du Gouvernement flamand et comprennent au moins les données suivantes : 1 les prénoms

Nadere informatie

NGI Vision Debat

NGI Vision Debat NGI Vision 2030 Debat Résultats que nous voulons obtenir Les sources authentiques de données géographiques sont des données de qualité et mises à jour, à disposition comme «données ouvertes». Les services

Nadere informatie

Le Gouvernement de la Région de Bruxelles- Capitale, De Brusselse Hoofdstedelijke Regering,

Le Gouvernement de la Région de Bruxelles- Capitale, De Brusselse Hoofdstedelijke Regering, 21 février 2013 - Arrêté du Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale modifiant l arrêté du Gouvernement de la Région de Bruxelles- Capitale du 21 décembre 2007 déterminant des exigences en matière

Nadere informatie

BELGISCH STAATSBLAD 08.01.2010 Ed. 2 MONITEUR BELGE

BELGISCH STAATSBLAD 08.01.2010 Ed. 2 MONITEUR BELGE BELGISCH STAATSBLAD 08.01.2010 Ed. 2 MONITEUR BELGE 731 MINISTERIE VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST N. 2010 45 [C 2010/31002] 17 DECEMBER 2009. Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering tot

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw:

Opleiding Duurzaam Gebouw: Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzame renovatie: kort overzicht Leefmilieu Brussel Duurzaam bouwen vanuit de invalshoek van energie. Anne-Laure MAERCKX CENERGIE Doelstelling(en) van de presentatie Een denkoefening

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE

Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE Opleiding Duurzaam Gebouw : ENERGIE Leefmilieu Brussel VERWARMINGSINSTALLATIES EN SWW INSTALLATIES EFFICIENT ONTWERPEN Jonathan FRONHOFFS CENERGIE Doelstellingen van de presentatie Hoe een verwarmings

Nadere informatie

LUX op energiezuinige stand

LUX op energiezuinige stand Seminarie Duurzaam Bouwen: LUX op energiezuinige stand 5 maart 2015 Leefmilieu Brussel Casestudy: Nieuwe kantoorgebouwen François LECLERCQ MATRIciel Doelstelling van de presentatie Het energiebesparingspotentieel

Nadere informatie

Unternehmen Weishaupt. Weishaupt : Geothermie Centre de formation et Centre logistique Geothermie : Opleidingscentrum en logistiek centrum

Unternehmen Weishaupt. Weishaupt : Geothermie Centre de formation et Centre logistique Geothermie : Opleidingscentrum en logistiek centrum Weishaupt : Geothermie Centre de formation et Centre logistique Geothermie : Opleidingscentrum en logistiek centrum Energiewinning Production de l énergie Energietechniek Technique de l énergie Energiemanagement

Nadere informatie

& Toe te voegen documenten aan het kandidatuurdossier 2009

& Toe te voegen documenten aan het kandidatuurdossier 2009 Bijlage 1: Objectieven in het kader van energieconcept & Toe te voegen documenten aan het kandidatuurdossier 2009 1.OMSCHRIJVING ENERGIECONCEPT: Voorbeeldgebouwen m.b.t hun energieconcept minimaliseren

Nadere informatie

BETON DE LA LOMME TECHNISCHE INFORMATIE BEKISTINGSBLOKKEN STEPOC

BETON DE LA LOMME TECHNISCHE INFORMATIE BEKISTINGSBLOKKEN STEPOC BETON DE LA LOMME TECHNISCHE INFORMATIE BEKISTINGSBLOKKEN STEPOC P A G 1 BEWAPENINGEN Il n existe PAS de plan d armatures-type correspondant à une application ou à une épaisseur de blocs. Les armatures

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw : Renovatie met een hoge energie-efficiëntie : technische details. Leefmilieu Brussel

Opleiding Duurzaam Gebouw : Renovatie met een hoge energie-efficiëntie : technische details. Leefmilieu Brussel Opleiding Duurzaam Gebouw : Renovatie met een hoge energie-efficiëntie : technische details Leefmilieu Brussel VOORBEELD VAN DUURZAME EN ENERGETISCHE RENOVATIE: VOORBEELDGEBOUW [120] BOOMGAARDSTRAAT Thomas

Nadere informatie

Le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale, De Brusselse Hoofdstedelijke Regering,

Le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale, De Brusselse Hoofdstedelijke Regering, COORDINATION OFFICIEUSE DE : Arrêté du Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale du 19 juin 2008 déterminant le contenu de la proposition PEB et de l étude de faisabilité AE22 - Arrêté du Gouvernement

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN RENOVATIE MET HOGE ENERGIE-EFFICIËNTIE IN DE BRUSSELSE CONTEXT HERFST 2017 Focus op bouwknopen Florence GREGOIRE 2 DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE N N N Basisbegrippen met

Nadere informatie

Taux de Switch / Switch percentage

Taux de Switch / Switch percentage Les marchés du gaz et de l électricité en région de Bruxelles-Capitale en chiffres De aardgas- en elektriciteitsmarkten in het Brussels Hoofdstedelijk gewest in cijfers Taux de Switch / Switch percentage

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.4 Comfortcriteria LENTE 2013 Stéphan Truong Beheerder van de opleiding voor rekening van Leefmilieu Brussel TRAINING.IBGEBIM@ecorce.be 2

Nadere informatie

COMMISSION PARITAIRE POUR LES ENTREPRISES DE TRAVAIL ADAPTE ET LES ATELIERS SOCIAUX CONVENTION COLLECTIVE TRAVAIL DU 10/12/2002

COMMISSION PARITAIRE POUR LES ENTREPRISES DE TRAVAIL ADAPTE ET LES ATELIERS SOCIAUX CONVENTION COLLECTIVE TRAVAIL DU 10/12/2002 COMMISSION PARITAIRE POUR LES ENTREPRISES DE TRAVAIL ADAPTE ET LES ATELIERS SOCIAUX CONVENTION COLLECTIVE TRAVAIL DU 10/12/2002 RELATIVE A LA A 58 ANS. Art. La présente convention collective de travail

Nadere informatie

Bedrukte envelop C5 Enveloppes personnalisées C5

Bedrukte envelop C5 Enveloppes personnalisées C5 Bedrukte envelop C5 Enveloppes personnalisées C5 Taal Langue Bedrukte envelop C5 Formaat 229 x Opmaakformaat 235 x Envelop Formaat (mm) Materiaalsoort Opties sluiting* Opties venster* C5 229 x 162 90 gr.

Nadere informatie

MINIMAL UNO. Uno 4.0 trekker / tirant inox look M77 KLEUR EN/OF GLAS VOLGENS UW KEUZE COULEUR ET/OU VITRAGE SUIVANT VOTRE CHOIX

MINIMAL UNO. Uno 4.0 trekker / tirant inox look M77 KLEUR EN/OF GLAS VOLGENS UW KEUZE COULEUR ET/OU VITRAGE SUIVANT VOTRE CHOIX 115 MINIMAL UNO Uno 4.0 trekker / tirant inox look 115 115 115 115 Uno 1.0 Uno 2.0 Uno 3.0 Uno 4.0 M77 MINIMAL UNO 115 MINIMAL UNO Uno 5.0 trekker in andere kleur / tirant couleur différent 115 115 115

Nadere informatie

I Olympia 100 D I I n b o u w c a s s e t t e s o p h o u t - I n s e r t s à b o i s

I Olympia 100 D I I n b o u w c a s s e t t e s o p h o u t - I n s e r t s à b o i s I Olympia 100 D I I n b o u w c a s s e t t e s o p h o u t - I n s e r t s à b o i s 2 0 1 0-2 0 1 1 HOUTCASSETTES VAN OLYMPIA : EEN BEREDENEERDE KEUZE! UW KEUZE VOOR FUNCTIONALITEIT De houtcassettes

Nadere informatie

Foto op hout Photo sur bois

Foto op hout Photo sur bois Foto op hout Photo sur bois Taal Langue Foto op hout natuurproduct en de scherpte van de afdruk zullen je verbazen. - Zorg dat je tekst in je ontwerp altijd omzet naar contouren/outlines. - Full color

Nadere informatie

Bedrukte envelop EA5 Enveloppes personnalisées EA5

Bedrukte envelop EA5 Enveloppes personnalisées EA5 Bedrukte envelop EA5 Enveloppes personnalisées EA5 Taal Langue Bedrukte envelop EA5 Formaat 220 x Opmaak formaat 226 x Envelop Formaat (mm) Materiaalsoort Opties sluiting* Opties venster* EA5 220 x 156

Nadere informatie

FAVV -AFSCA AC- Kruidtuin - FSC Kruidtuinlaan 55 1000 Brussel / Bruxelles. Verslag van infosessie bestek FAVV_DGLABO_CPM_2016 (29/06/2015)

FAVV -AFSCA AC- Kruidtuin - FSC Kruidtuinlaan 55 1000 Brussel / Bruxelles. Verslag van infosessie bestek FAVV_DGLABO_CPM_2016 (29/06/2015) FAVV -AFSCA AC- Kruidtuin - FSC Kruidtuinlaan 55 1000 Brussel / Bruxelles Verslag van infosessie bestek FAVV_DGLABO_CPM_2016 (29/06/2015) Rapport de la session d information Cahier spécial des charges

Nadere informatie

G /1 18/04/ /12/2015

G /1 18/04/ /12/2015 Page 1/6 S.A. CALORIBEL N.V. Rue De Koninckstraat, 4 Boite - Bus : 1-3 18 Bruxelles - Brussel Tél:2/529.63. Fax:2/529.63.11 caloribel@techem.be - www.caloribel.be Concerne / Betreft : Immeuble / Gebouw

Nadere informatie

DECLARATION OF PERFORMANCE In overeenstemming met/conformément à : Annex III of Regulation (EU) No.305/2011 (Construction Product Regulation)

DECLARATION OF PERFORMANCE In overeenstemming met/conformément à : Annex III of Regulation (EU) No.305/2011 (Construction Product Regulation) DECLARATION OF PERFORMANCE In overeenstemming met/conformément à : Annex III of Regulation (EU) No.305/2011 (Construction Product Regulation) Voor het product/pour le produit : Demula PLAST Nummer/Numéro

Nadere informatie

Siemens SITRAIN Institute Mode d emploi Website

Siemens SITRAIN Institute Mode d emploi Website Siemens SITRAIN Institute Mode d emploi Website Edition 01 Réservation d un cours au Siemens SITRAIN Institute 1.1 Commencer sur le site web A partir de la page de démarrage https://www.sitrain-learning.siemens.com/bel-pl/en/index.do

Nadere informatie

QUESTIONS RÉPONSES Réf. FIN/PRO/JND/KH/GVDD/2016/42

QUESTIONS RÉPONSES Réf. FIN/PRO/JND/KH/GVDD/2016/42 QUESTIONS RÉPONSES Réf. FIN/PRO/JND/KH/GVDD/2016/42 Marché public de services Q1. De buitendiameter van de kern is 44,45 mm. De dikte van de kern is 6,35 mm (±0,762mm). Kunnen jullie bevestigen of de binnendiameter

Nadere informatie

GOUVERNEMENTS DE COMMUNAUTE ET DE REGION GEMEENSCHAPS- EN GEWESTREGERINGEN GEMEINSCHAFTS- UND REGIONALREGIERUNGEN

GOUVERNEMENTS DE COMMUNAUTE ET DE REGION GEMEENSCHAPS- EN GEWESTREGERINGEN GEMEINSCHAFTS- UND REGIONALREGIERUNGEN 61276 MONITEUR BELGE 12.12.2007 Ed. 2 BELGISCH STAATSBLAD GOUVERNEMENTS DE COMMUNAUTE ET DE REGION GEMEENSCHAPS- EN GEWESTREGERINGEN GEMEINSCHAFTS- UND REGIONALREGIERUNGEN VLAAMSE GEMEENSCHAP COMMUNAUTE

Nadere informatie

Bedrukte envelop C4 Enveloppes personnalisées C4

Bedrukte envelop C4 Enveloppes personnalisées C4 Bedrukte envelop C4 Enveloppes personnalisées C4 Taal Langue Bedrukte envelop C4 Formaat 229 x Opmaakformaat 235 x * R = Rechts L = Links B = Boven(kant) Envelop Formaat (mm) Materiaalsoort Opties sluiting*

Nadere informatie

Taux de Switch / Switch percentage

Taux de Switch / Switch percentage Les marchés du gaz et de l électricité en région de Bruxelles-Capitale en chiffres De aardgas- en elektriciteitsmarkten in het Brussels Hoofdstedelijk gewest in cijfers Taux de Switch / Switch percentage

Nadere informatie

LA COLOMBE JOYEUSE REGLEMENTEN KAMPIOENSCHAPPEN

LA COLOMBE JOYEUSE REGLEMENTEN KAMPIOENSCHAPPEN LA COLOMBE JOYEUSE - 2017 REGLEMENTEN KAMPIOENSCHAPPEN Er worden drie voorbereidende klassementen opgesteld. 1 KLASSEMENT 1 ste AFGEGEVEN: ( max. 20 personen) Hier worden alle liefhebbers geklasseerd die

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN GEDEELTELIJKE EN GEFASEERDE RENOVATIE HERFST 2018 Gefaseerd renoveren: Technisch-economische benadering die de toetsing aan de werkelijkheid aankan. Tussen gewenste prestaties

Nadere informatie

Telebib2 Edifact Validation - Tool introduction page 2 / 15

Telebib2 Edifact Validation - Tool introduction page 2 / 15 Tool introduction Telebib2 Edifact Validation page 1 / 15 10.01.2012 Er is nu een tool beschikbaar die het mogelijk maakt een tekstbestand met inhoud op basis van de Telebib2 Edifact syntaxis the valideren.

Nadere informatie

Algemene vergadering KBDB Assemblée Générale RFCB

Algemene vergadering KBDB Assemblée Générale RFCB 20/02/2013 Algemene vergadering KBDB Assemblée Générale RFCB STATUTAIRE 1. Inbreuk op de Plichtenleer (achter gesloten deuren) Infraction au Code de Déontologie (à huis clos) Algemene vergadering KBDB

Nadere informatie

e-procurement 04/02 (FR) 11/02 (NL) 18/03 (NL) FORMATION / OPLEIDING 9:00 à/tot 12:30 En collaboration avec / in samewerking met:

e-procurement 04/02 (FR) 11/02 (NL) 18/03 (NL) FORMATION / OPLEIDING 9:00 à/tot 12:30 En collaboration avec / in samewerking met: FORMATION / OPLEIDING e-procurement 04/02 (FR) 11/02 (NL) 18/03 (NL) 9:00 à/tot 12:30 En collaboration avec / in samewerking met: Anja Palmaerts www.apexpro.be Elektronisch inschrijven op overheidsopdrachten

Nadere informatie

MONITEUR BELGE BELGISCH STAATSBLAD. Gratis tel. nummer : 0800-98 809 N. 250. Numéro tél. gratuit : 0800-98 809 INHOUD SOMMAIRE. 178 bladzijden/pages

MONITEUR BELGE BELGISCH STAATSBLAD. Gratis tel. nummer : 0800-98 809 N. 250. Numéro tél. gratuit : 0800-98 809 INHOUD SOMMAIRE. 178 bladzijden/pages BELGISCH STAATSBLAD MONITEUR BELGE Publicatie overeenkomstig artikelen 472 tot 478 van de programmawet van 24 december 2002, gewijzigd door de artikelen 4 tot en met 8 van de wet houdende diverse bepalingen

Nadere informatie

Par ici! Langs hier! HOME PAGE

Par ici! Langs hier! HOME PAGE Par ici! Langs hier! HOME PAGE Account Zie bladzijde 11, 12, 13 Voir page 11, 12, 13 Home Page CATALOG PAGE CATALOG PAGE Obtenir les désignations des produits en FR Productbeschrijving in het NL Recherche

Nadere informatie

BELGISCH STAATSBLAD 15.07.2014 MONITEUR BELGE

BELGISCH STAATSBLAD 15.07.2014 MONITEUR BELGE 53805 BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST [C 2014/31492] 10 JUNI 2014. Ministerieel besluit tot vaststelling van de typeinhoud en de algemene uitvoeringsmodaliteiten van de energieaudit opgelegd door het Besluit

Nadere informatie

01/08/ /08/2010) AE16

01/08/ /08/2010) AE16 COORDINATION OFFICIEUSE DE : Arrêté du Gouvernement de la Région de Bruxelles- Capitale du 19 juin 2008 déterminant la forme et le contenu de la notification du début des travaux, de la déclaration PEB

Nadere informatie

52686 MONITEUR BELGE Ed. 2 BELGISCH STAATSBLAD

52686 MONITEUR BELGE Ed. 2 BELGISCH STAATSBLAD 52686 VLAAMSE OVERHEID Leefmilieu, Natuur en Energie [C 2015/36016] 30 JULI 2015. Ministerieel besluit tot wijziging van de kaart van de focusgebieden, opgenomen in de bijlage bij het besluit van de Vlaamse

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzaam bouwen van A tot Z

Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzaam bouwen van A tot Z Opleiding Duurzaam Gebouw: Duurzaam bouwen van A tot Z Leefmilieu Brussel TERTIAIRE GEBOUWEN: (R)EVOLUTIE VOORBEELDGEBOUWEN IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Anne-Laure MAERCKX CENERGIE Doelstellingen

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN VERLICHTING: ONTWERP EN AFSTELLING HERFST 2017 Waarom aandacht schenken aan de verlichting? Florence GREGOIRE 2 DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE N De uitdagingen op het vlak

Nadere informatie

Norm / Norme Titel / Titre Taal / Langue

Norm / Norme Titel / Titre Taal / Langue CERTIFICATIE METSELMORTEL CERTIFICATION MORTIERS certifmortar@be-cert.be Lijst met de van toepassing zijnde normen Liste des normes en vigueur (vervangt de versie van / remplace la version du 26.02.2018)

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw:

Opleiding Duurzaam Gebouw: Opleiding Duurzaam Gebouw: De EPB-eisen vanaf 2015: hoe ze toe te passen? Leefmilieu Brussel Voorbeeld 2: Kantoren en diensten Thomas LECLERCQ - Manuel da CONCEIÇÃO NUNES MATRIciel Doelstelling van de

Nadere informatie

SANITAIR WARM WATER. Seminarie Duurzaam Bouwen. 10 februari 2017

SANITAIR WARM WATER. Seminarie Duurzaam Bouwen. 10 februari 2017 Seminarie Duurzaam Bouwen SANITAIR WARM WATER 10 februari 2017 Kiezen tussen de verschillende alternatieven voor de productie en verdeling van SWW: op basis van welke criteria? Thomas LECLERCQ Matriciel

Nadere informatie

Architecture is one part science, one part craft and two parts art. David Rutten

Architecture is one part science, one part craft and two parts art. David Rutten Architecture is one part science, one part craft and two parts art. David Rutten Breevast Belgium ontwikkelt, realiseert en beheert kantoren, commercieel en residentieel vastgoed in België en Luxemburg.

Nadere informatie

Cadre légal. Descriptif

Cadre légal. Descriptif Cadre légal Descriptif Les données enregistrées dans le tachygraphe doivent être téléchargées tous les deux mois minimum et celles contenues dans la carte du chauffeur tous les 21 jours. Toutes ces données

Nadere informatie

energieprestatiecertificaat

energieprestatiecertificaat energieprestatiecertificaat straat Sint-Bernardsesteenweg nummer 269 bus 3 bestemming appartement type softwareversie 1.3.3 berekend energieverbruik (kwh/m2): 379 Het berekende energieverbruik is een inschatting

Nadere informatie

Renovatie kantoorgebouw CIT-Blaton

Renovatie kantoorgebouw CIT-Blaton Renovatie kantoorgebouw CIT-Blaton Alain Bossaer 14 maart 2007 A 2 M Waarom passief bouwen? Bron: Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) 2 A 2 M 1 3 A 2 M 4 A 2 M 2 Een passief gebouw Duitse

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 6.1 Systemen: ontwerpproces Verwarming & SWW Piotr Wierusz-Kowalski LENTE 2015 p.kowalski@mkengineering.be www.mkengineering.be 2 DOELSTELLING(EN)

Nadere informatie

Eco bedrukte envelop C4 Enveloppes ECO imprimées C4

Eco bedrukte envelop C4 Enveloppes ECO imprimées C4 Eco bedrukte envelop C4 Enveloppes ECO imprimées C4 Taal Langue Eco Bedrukte envelop C4 Formaat 229 x Opmaakformaat 235 x Voorkeur plaatsing *1 110 mm 110 mm Aan te leveren formaat 235 x (breedte x hoogte)

Nadere informatie

Collectieve woningen: renovaties met hoge energieprestatie

Collectieve woningen: renovaties met hoge energieprestatie Seminarie Duurzaam Bouwen : Collectieve woningen: renovaties met hoge energieprestatie 11/12/2015 Leefmilieu Brussel Het belang van het compensatiesysteem voor de warmtebehoefte, een besparing op collectieve

Nadere informatie

Streefdoel Nulenergie voor een Voorbeeldgebouw

Streefdoel Nulenergie voor een Voorbeeldgebouw 1 Streefdoel Nulenergie voor een Voorbeeldgebouw Leefmilieu Brussel 2007-2013 : (R)EVOLUTIE VOORBEELDGEBOUWEN IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Anne-Laure MAERCKX CENERGIE Doelstellingen van de presentatie

Nadere informatie

Leveranciers directory

Leveranciers directory 1 Leveranciers directory 2019-2020 Register van de leveranciers en dienstverleners voor Waalse culturele, patrimoniale en toeristische instellingen Musées et Société en Wallonie1 heeft tot doel haar leden

Nadere informatie