4. ZORG Gezond ouder worden

Transcriptie

1 4. ZORG Gezondheid is een groot goed. Een goede reden om het onderwerp zorg uitgebreid te behandelen. In dit hoofdstuk worden personen en organisaties beschreven die bepaalde zorg kunnen verlenen Gezond ouder worden Over het algemeen genomen is er bij het ouder worden meer aandacht en zorg voor gezondheid nodig. Door lichamelijke slijtage en veranderingen in de sociale sfeer (wegvallen van taken door pensionering, volwassen worden van kinderen, overlijden van partner, vrienden en kennissen) is er meer kans op het ondervinden van lichamelijke en/of geestelijke beperkingen. Enkele tips met betrekking tot verzorging van lichamelijk en geestelijk welzijn: zorg voor voldoende lichaamsbeweging onderhoud sociale contacten met medemensen blijf geestelijk actief bespreek klachten en gezondheidsproblemen tijdig met de huisarts zorg voor een gevarieerde, gezonde voeding Voeding Ouderen hebben over het algemeen minder voedsel nodig dan jongeren. Vanaf vijftig jaar kan dagelijks volstaan worden met onderstaande aanbevelingen. Er is rekening gehouden met de noodzakelijke eiwitten, vitaminen en mineralen die het lichaam vraagt. 50 tot 70 jaar 70 plus Brood Aardappelen (of rijst, pasta, peulvruchten) 4-6 sneetjes ( gram) gram 3-4 aardappelen of opscheplepels rijst/pasta /peulvruchten 3-4 sneetjes ( gram) gram 2-3 aardappelen of opscheplepels rijst/pasta /peulvruchten Groente 200 gram (4 groentelepels) 150 gram (3 groentelepels) Fruit Zuivel 2 vruchten (200 gram) 500 ml melk(producten) en 20 gram kaas (1 2 vruchten (200 gram) 550 ml melk(producten) en 20 gram kaas (1 plak)

2 plak) Vlees(waren), vis, kip, ei of vleesvervanger Halvarine, margarine, bak- en braadproducten gram gram gram gram Naarmate men ouder wordt hebben de nieren meer vocht nodig: anderhalve liter per dag. De stevigheid van botten gaat door ontkalking achteruit. Ze worden brozer en daardoor breekbaarder. Belangrijk in dit verband zijn lichaamsbeweging, vitamine D (daglicht) en voldoende kalkrijk voedsel (melk/melkproducten en kaas). Extra kalk kan ontkalking niet voorkomen. Regelmatig en gevarieerd eten kan voorkomen dat lichaamsfuncties sneller dan nodig achteruit gaan. Voedingscentrum telefoon: (070) , maandag t/m vrijdag van uur Internet: Diëtisten Thuiszorg Pantein telefoon: (0900) ( 0,10 per minuut) Diëtistenpraktijk Oss Obrechtstraat AT Oss telefoon: (0412) Voedingsadviesburo Oss Heischeutstraat VX Oss telefoon: (0412) Verkeerd medicijngebruik voorkomen Ouderen gebruiken vaak meer geneesmiddelen dan andere leeftijdsgroepen. Jaarlijks komen nogal wat ouderen in het ziekenhuis door verkeerd gebruik van medicijnen. Tips om verkeerd medicijngebruik tegen te gaan: Vraag een (huis)arts om uitleg. Waarvoor wordt het middel gegeven? In welke hoeveelheden? Wanneer moet het worden gebruikt? Mag er direct mee gestopt worden? Et cetera Er zijn medicijnpaspoorten waarop door arts/apotheker op verzoek bijgehouden kan worden welke middelen worden gebruikt (gratis verkrijgbaar bij arts en apotheek)

3 Zorg voor een goede ordening van pillen; bijvoorbeeld met behulp van speciale medicijndozen met dag- of weekordening, waardoor vergissing voorkomen kan worden Geneesmiddeleninfolijn telefoon: (0900) ( 0,15 per minuut) maandag t/m vrijdag van uur Internet: Uiteraard kan men ook bij de apotheek in de woonplaats terecht voor vragen over geneesmiddelen. Zie hiervoor paragraaf Zorg voor een goede nachtrust Mensen die slecht slapen hebben veel tijd nodig om in slaap te komen, zijn s morgens al heel vroeg wakker of worden s nachts vaak tussendoor wakker. Het is niet zo dat iedereen acht uur slaap nodig heeft. Belangrijk is een regelmatig verlopende slaap van goede kwaliteit. Twintig procent van alle ouderen heeft slaapproblemen. De oorzaak ligt meestal in slaapverstorende prikkels, zoals: teveel licht of teveel geluid in de slaapkamer, of lichamelijke klachten. De belangrijkste geestelijke oorzaken van slapeloosheid zijn angst, zorgen, eenzaamheid, neerslachtigheid e.d. Een middagdutje zorgt voor minder behoefte aan slaap; het is normaal dat u s nachts dan minder slaapt; Samenvattend: Probeer wat te doen aan slaapverstorende prikkels. Probeer overdag actief bezig te zijn. Drink voor het slapen gaan een glas melk met honing of een glas rode wijn of port. GGD De GGD levert diverse producten en diensten met betrekking tot algemene gezondheidszorg, sociaal-medische advisering en gezondheidsbevordering, bijvoorbeeld gezondheidsvoorlichting voor 50-plussers. GGD Hart voor Brabant, vestiging Oss Raadhuishof HR Oss telefoon: (0412) Internet: Openingstijden: maandag tot en met donderdag uur en vrijdag uur Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) Ieder die in aanmerking denkt te komen voor zorg kan zich melden bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Het CIZ geeft toegang tot zorg. Hulp van thuiszorg of opname in een zorg/dienstencentrum of verpleeghuis wordt geregeld nadat een indicatie is afgegeven.

4 Wanneer iemand door bijvoorbeeld ziekte, handicap of ouderdom zorg nodig heeft, wordt die meestal via de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) geregeld. Sinds 1 januari 2007 is er echter ook een nieuwe wet van kracht. De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Hulp bij het huishouden moet men aanvragen bij de gemeente; niet meer bij het CIZ. Dit geldt ook voor voorzieningen als een rolstoel en traplift, die eerst onder de Wet voorzieningen gehandicapten (Wvg) maar nu onder de Wmo vallen. (zie hoofdstuk 5). Voor alle zorg uit de AWBZ dient men een indicatie van CIZ te hebben. De eerste stap is een aanvraag indienen bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). De indicatiesteller van het CIZ beoordeelt de aanvraag. Als men in aanmerking komt, wordt een indicatie afgegeven in zorgfuncties, zoals: persoonlijke verzorging, verpleging, (verblijf :kan er uit), etcetera. De benodigde zorg kan via een (thuis)zorginstelling geleverd worden, bijvoorbeeld verpleging en verzorging thuis. Dit wordt zorg in natura genoemd. Men kan ook kiezen voor een persoonsgebonden budget (PGB). Met een PGB wordt een hoeveelheid geld toegekend, deze is vastgesteld op grond van de toegekende indicatie en waarmee zelf de benodigde zorg kan worden ingekocht. Voor iedere functie vraagt de indicatiesteller of men deze zelf wil inkopen met een PGB of dat men de zorg in natura wil ontvangen. Voor meer informatie over een PGB, zie ook hoofdstuk 5. Het besluit van het CIZ over het recht op zorg thuis of opname in een zorg/dienstencentrum of verpleeghuis wordt schriftelijk kenbaar gemaakt. Wanneer het verzoek om opname in een zorg/dienstencentrum of verpleeghuis is afgewezen, kijkt het CIZ welke andere vorm van zorg de problemen kan helpen oplossen. Het CIZ bepaalt de soort en hoeveelheid zorg waar iemand recht op heeft, maar regelt niet de uitvoering van de benodigde zorg of opname. Dat doen de zorgverlenende instellingen zelf. Het moment waarop de zorg of opname ingaat hangt af van de mogelijkheden van de zorgverlenende instanties. Bezwaar en beroep Wanneer iemand het niet eens is met het indicatiebesluit, kan binnen zes weken schriftelijk bezwaar aangetekend worden bij het CIZ. CIZ Takenhofplein SZ Nijmegen Postbus GA Nijmegen telefoon: (088) Internet: Thuiszorg Thuiszorg is bedoeld voor mensen die thuis hulp of begeleiding nodig hebben bij de huishouding, verzorging of verpleging. Dat kunnen ouderen zijn, mensen met een chronische

5 ziekte of mensen met een lichamelijke of verstandelijke handicap of mensen die net uit het ziekenhuis komen en nog hulp nodig hebben. De hulp kan langdurig of tijdelijk nodig zijn. Het doel van de thuiszorg is om mensen te ondersteunen bij zelfstandigheid of helpen de zelfstandigheid te herwinnen. In deze paragraaf beschrijven we verschillende thuiszorgorganisaties. Verschillende diensten worden aangeboden. Het kan gaan om verpleging/verzorging, huishoudelijke hulp, terminale zorg, 24-uursverzorging/-verpleging en ondersteunende begeleiding. Iedere organisatie voor thuiszorg heeft een eigen aanpak, eigen prijs en eigen voorwaarden. De diensten die aangeboden kunnen worden zijn: Huishoudelijke verzorging; wanneer men ouder wordt, ziek is of een handicap heeft, kan men vaak niet zelf de huishouding doen. In zulke gevallen kunnen verzorgenden huishoudelijke taken (gedeeltelijk) overnemen. Bijvoorbeeld het huis schoonhouden, eten koken, wassen en strijken Verpleging en verzorging; bijvoorbeeld hulp bij aan- en uitkleden, wassen en lichamelijke verzorging of het toezien op medicijngebruik. Meer gespecialiseerd is de verpleging. Zoals bijvoorbeeld wondverzorging of insuline spuiten Uitleen van hulpmiddelen en verpleegartikelen Voeding- en dieetvoorlichting Gespecialiseerde verzorging Ouder- en kindzorg De kosten worden vergoed door het Zorgkantoor als de hulp ingeroepen is via een AWBZ erkende thuiszorginstelling. De huishoudelijke hulp kan worden geleverd door een instelling die door de gemeente is gecontracteerd. Wel geldt een wettelijke eigen bijdrage. Tevens is het mogelijk om thuiszorg te ontvangen via een Persoonsgebonden Budget (PGB) Thuiszorginstellingen Thuiszorg Pantein Thuiszorg Pantein biedt zorg en advies bij verpleging, verzorging of in het huishouden. Deze stichting kan een compleet pakket zorg bieden. Thuiszorg Pantein telefoon: (0900) ( 0,10 per minuut) Voor spoedgevallen 24 uur per dag bereikbaar internet: Thuiszorgwinkel Pantein De Thuiszorgwinkel beschikt over een uitgebreid assortiment praktische hulpmiddelen, verzorgende producten en producten die bijdragen aan een gezonde leefstijl.

6 Gespecialiseerde medewerkers geven deskundig advies over het ruime assortiment van de winkel. Iedereen in Nederland kan bepaalde artikelen lenen volgens de bepalingen van het basispakket AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten). Voorbeelden uit het assortiment van de Thuiszorgwinkel: Handige hulpen, bijvoorbeeld: aangepast bestek, speelkaarten met vergroot symbool Loophulpmiddelen, bijvoorbeeld: rollatoren, wandelstokken, looprekken rolstoelen Vervoersmiddelen, bijvoorbeeld: driewielfietsen, scootermobielen Sanitair en hygiëne, bijvoorbeeld: douche- en schappenwagentjes Fitness en zelfzorg, bijvoorbeeld: hometrainer, bloeddrukmeter, sportbandages Zitcomfort, bijvoorbeeld: wigkussen, lenderol, seniorenstoelen Lig- en slaapcomfort, bijvoorbeeld: seniorenbedden, allergeendichte hoezen Alle artikelen zijn te koop. Een aantal ervan is te huur of te leen. Advies Naast verkopen, verhuren en uitlenen van artikelen geven de medewerkers van de Thuiszorgwinkel gratis advies. Thuiszorgwinkel Boxmeer Bilderbeekstraat 44 Openingstijden: ma t/m vr uur en uur Thuiszorgwinkel Cuijk Irenestraat 33a Openingstijden: ma en vr uur en wo uur Thuiszorgwinkel Oss Schadewijkstraat BC OSS telefoon: (0900) Openingstijden: maandag t/m vrijdag uur en uur Thuiszorgwinkel Uden Industrielaan AA Uden telefoon: (0900) Openingstijden: maandag t/m vrijdag uur. zaterdag uur BrabantZorg

7 BrabantZorg biedt wonen, zorg en welzijn in en vanuit 24 locaties in de regio Oss-Uden- Veghel. Locatie Maaszicht in Grave biedt ook thuiszorg in de vorm van persoonlijke verzorging, ondersteunende begeleiding en verpleging. BrabantZorg Klantenservice telefoon (0412) BrabantZorg locatie Maaszicht Telefoon (0486) VDA VDA is een grote aanbieder in de regio oost Noord-Brabant. Zij bieden diensten op het gebied van verpleging en verzorging en huishoudelijke hulp. Edisonweg AR Veghel telefoon: (0413) Tijdelijke zorg en verblijf Wanneer men door beperkingen ten gevolge van ziekte of aandoeningen extra zorg of aandacht nodig heeft zijn er mogelijkheden voor tijdelijke zorg en verblijf bijvoorbeeld in zorgcentra. Hierbij kan gedacht worden aan dagopvang met verzorging en begeleiding of een tijdelijk verblijf in een zorg/dienstencentrum. In deze paragraaf komen de verschillende mogelijkheden aan bod. Dagactiviteit ouderen basis Groepsgewijze verzorging, begeleiding en opvang aan zelfstandig wonende ouderen die problemen hebben met de dagstructuur, zodat zij zich in de thuissituatie kunnen handhaven en/of ter ontlasting van de mantelzorg. Het accent ligt op het behoud en herstel van de zelfredzaamheid. Voor Dagactiviteit ouderen basis is een indicatie nodig van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Dagactiviteit ouderen: extra psychogeriatrie Ouderen met lichte psychogeriatrische problematiek die zelfstandig of in het zorg/dienstencentrum wonen kunnen in aanmerking komen voor dagactiviteit extra psychogeriatrie. Deze bestaat uit geïntegreerde verzorging, verpleging en begeleiding gedurende een of meerdere dagen per week. Het doel is dat deze ouderen, mogelijk ondersteund door mantelzorg en professionele zorg, in hun thuissituatie kunnen blijven functioneren. Om in aanmerking te komen voor dagactiviteit ouderen extra psychogeriatrie, is een indicatie nodig van het CIZ. Het vervoer wordt geregeld. Kortdurend verblijf

8 Een aantal zorgcentra biedt mogelijkheden voor kortdurend verblijf. Het gaat hierbij om ouderen die tijdelijk verzorging, verpleging en/ of begeleiding nodig hebben, met als doel: mantelzorg tijdelijk ontlasten; crisissituaties opvangen; specifieke zorg realiseren, Het doel van kortdurend verblijf is om terug te keren naar de eigen en/of aangepaste woonsituatie. De hulpverlenende instantie (bijvoorbeeld ziekenhuis, huisarts, thuiszorg), de oudere zelf of familie, dient een aanvraag in bij het CIZ. Een indicatieadviseur beoordeelt de situatie van de oudere; daarna wordt een indicatiebesluit afgegeven. Dagbehandeling Voor revalidatie, maar ook om opname in een verpleeghuis te voorkomen of uit te stellen en de thuissituatie ontlasten is er een mogelijkheid tot dagbehandeling. Afhankelijk van de zorgbehoefte van de cliënt wordt in overleg bepaald hoe vaak een cliënt deelneemt aan de dagbehandeling. Iedere dag is er een therapeutisch en recreatief programma. De cliënt krijgt zorgbegeleiding en/of therapie. Om in aanmerking te komen voor dagbehandeling is een indicatie nodig van het CIZ. Het vervoer wordt geregeld. De kosten worden vergoed door de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Bovengenoemde voorzieningen worden geboden door diverse diensten/zorgcentra en verpleeghuizen in het Land van Cuijk en de regio Maasland. Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) Takenhofplein SZ Nijmegen Postbus GA Nijmegen telefoon: (088) Voorzieningen Pantein: Toewijzingsbureau Pantein telefoon: (0845) Voorzieningen Brabant Zorg: Klantenservice BrabantZorg Voor vragen over zorg, wonen, welzijn en diensten Bereikbaar op werkdagen van uur en van uur telefoon: (0412) Oss: klantenservice.oss@brabantzorg.nl Veghel: klantenservice.veghel@brabantzorg.nl

9 4.4. Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) De GGZ is een gespecialiseerde instelling voor behandeling en begeleiding bij geestelijke problemen wanneer huisarts, thuiszorg of maatschappelijk werk onvoldoende hulp kunnen bieden. Ouderen (ouder dan 60 jaar) kunnen terecht bij de ouderenzorg van GGZ Land van Cuijk. Het team ouderenzorg bestaat uit een psychiater, een klinisch geriater, een psycholoog, een arts en sociaal-psychiatrisch verpleegkundigen. Geestelijke klachten bij ouder worden Klachten van oudere mensen hangen vaak samen met het ouder worden. Het werk is weggevallen en de hele dag thuis kan leiden tot spanningen, irritaties of depressies. Ook kan het idee ontstaan er niet meer bij te horen. Het wordt moeilijker zin aan het leven te geven. Mensen in de naaste omgeving overlijden. De kinderen zijn het huis uit. Een gevoel van eenzaamheid gaat overheersen. Klachten kunnen een combinatie zijn van lichamelijke en geestelijke problemen. Daarbij komt dat bij het ouder worden de lichamelijke krachten afnemen. Wat vroeger heel gewoon was, kost nu meer moeite en inspanning. Ook kan dementie een rol spelen. Veel ouderen hebben het moeilijk met de overgang van zelfstandig wonen naar wonen in een zorg/dienstencentrum. Behandeling De behandeling kan ambulant, in deeltijd of klinisch geboden worden. Een ambulante behandeling omvat een aantal gesprekken in het GGZ-centrum of zonodig thuis. Deeltijdbehandeling houdt in dat men het GGZ-centrum een aantal dagdelen per week bezoekt. Soms is voor een klinische behandeling een tijdelijke opname in het GGZ-centrum noodzakelijk. Iemand kan in aanmerking komen voor Psychiatrische Intensieve Thuiszorg (PIT), waarbij een hulpverlener aan huis komt. Bij de behandeling worden mensen uit de omgeving zoals partner en familieleden betrokken, mits de cliënt daarmee instemt. Voordat de behandeling begint, vindt een onderzoek plaats naar de lichamelijke en geestelijke gezondheid, indien dit nodig is. Tevens worden huisarts en familieleden erbij betrokken. GGZ werkt veel samen met andere instellingen die zich bezig houden met hulp aan ouderen zoals huisarts, maatschappelijk werk, thuiszorg, zorgcentra en verpleeghuizen. Aanmelding Bij klachten wordt eerst de huisarts bezocht. Voor problemen die specifieke behandeling vereisen of zo ingewikkeld zijn dat de huisarts zelf niet kan helpen, wordt de patiënt door verwezen naar GGZ. Vervolgens neemt de cliënt zelf contact op met GGZ. Het eerste gesprek vindt binnen veertien dagen na aanmelding plaats. Voor acute problemen heeft GGZ een 24-uursdienst die altijd via de huisarts bereikbaar is. Kosten De behandeling bij GGZ wordt betaald door de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten. Voor psychotherapie wordt een eigen bijdrage gevraagd. Ook voor opname langer dan een jaar wordt een eigen bijdrage in rekening gebracht.

10 GGZ Land van Cuijk Loerangelsestraat 1a 5831 HA Boxmeer Telefoon: (0485) Internet: Ziekenhuizen/klinieken Mensen die door de huisarts worden verwezen naar een medisch specialist komen eerst op het spreekuur van de specialist in de polikliniek. Daar kan blijken dat opname nodig is. In de meeste gevallen kunnen de medewerkers van de afdeling opname aan de patiënt vertellen hoe lang het ongeveer duurt voordat zij/hij kan worden opgenomen. Bij het vaststellen van de datum van opname wordt geprobeerd met de wensen van de patiënt rekening te houden. Zodra een plaats vrij is, krijgt de patiënt, meestal één of twee dagen voor opname, telefonisch bericht. Als een opname in het ziekenhuis voor de patiënt of zijn/haar familie tot problemen leidt, kan een beroep worden gedaan op het maatschappelijk werk. De maatschappelijk werker kan een oplossing zoeken en eventueel behulpzaam zijn bij het leggen van contacten met andere hulpverlenende instanties, bijvoorbeeld thuiszorg, GGZ of RIGOM. Heeft de patiënt na ontslag nog vragen over hulp thuis of andere voorzieningen, dan is het raadzaam contact op te nemen met de RIGOM- ouderenadviseur, telefoon: (0412) Ziekenhuis Bernhoven locatie Oss Joannes Zwijsenlaan 121 Postbus BE Oss telefoon: (0412) Ziekenhuis Bernhoven locatie Veghel Burg. De Kuyperlaan 7 Postbus DA Veghel telefoon: (0413) Internet: Maasziekenhuis Pantein Loerangelsestraat 1 Postbus AB Boxmeer telefoon: (0485)

11 Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Weg door Jonkerbos SZ Nijmegen telefoon: (024) St. Maartenskliniek Hengstdal JV Nijmegen telefoon: (024) Gespecialiseerd ziekenhuis voor orthopedie, reumatologie en revalidatiegeneeskunde Universitair Medisch Centrum - UMC St. Radboud Geert Grooteplein Zuid GA Nijmegen telefoon: (024) Universitair Longcentrum Dekkerswald Nijmeegsebaan KE Groesbeek telefoon: (024) Overige zorgverleners Sensis (per 1 januari 2010: Koninklijke Visio) Sensis is een instelling die hulpverlening biedt aan blinden en slechtzienden. Slechtziendheid komt veel voor bij ouderen. In Nijmegen is het Regionaal Centrum van Sensis waar informatie of hulp verkrijgbaar is als iemand met slechtziendheid te maken krijgt. Zonder verwijzing kan een afspraak worden gemaakt met de afdeling informatie en voorlichting. Daar is een permanente tentoonstelling van hulpmiddelen voor blinden en slechtzienden. Een medewerker geeft hierover uitleg en hulpmiddelen kunnen uitgeprobeerd worden. Tevens wijst men de weg naar bijvoorbeeld verkoopadressen van hulpmiddelen en kosten en vergoedingen bij aanschaf van hulpmiddelen, verdere hulpverlening voor blinden en slechtzienden. Sensis is een AWBZ-voorziening (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten). Sensis Regio Nijmegen Javastraat MJ Nijmegen telefoon: (024) Internet: Gezondheidstelefoon voor senioren De Gezondheidstelefoon is bedoeld als wegwijzer voor senioren met vragen als: Bij welke instantie kan ik terecht voor aanpassingen in mijn woning? Ik wil van huisarts veranderen, maar wat moet ik dan doen?

12 Waar kan ik terecht met klachten over het ziekenhuis? Wat zijn de kosten voor een zorg/dienstencentrum of verpleeghuis? Kan ik een vergoeding krijgen voor de taxikosten naar het ziekenhuis? De Gezondheidstelefoon is een initiatief van de ouderenorganisatie Unie KBO. Gezondheidstelefoon Op werkdagen van uur telefoon: (0900) ( 0,22 per minuut) of stel een vraag via gezondheidstelefoon@uniekbo.nl Patiëntenorganisaties Er zijn in Nederland diverse organisaties, die zich ten doel stellen mensen met eenzelfde ziekte bijeen te brengen om hun welzijn te bevorderen, hun belangen te behartigen en hulp te bieden. NP / CF (Nederlandse Patiënten / Consumenten Federatie) Postbus BM Utrecht telefoon: (030) Korrelatie Postbus GL Utrecht telefoon: (0900) ( 0,10 per minuut) Zorgbelang Brabant Berlicumseweg NT Rosmalen telefoon (073) rosmalen@zorgbelang-brabant.nl en Klachten Buro Gezondheidszorg (IKG) Telefoon (0900) ( 0,10 per minuut), bereikbaar op werkdagen van uur ikg@zorgbelang-brabant.nl MEE MEE is een onafhankelijke cliëntondersteuner. Zij helpen waar nodig en wijzen de weg naar instanties. MEE werkt onafhankelijk van zorgaanbieders en is er voor iedereen met een beperking. Bijvoorbeeld een lichamelijke of verstandelijke beperking maar ook een beperking door ouderdom.

13 Hoe werkt MEE? Men kan bij MEE met vragen of problemen terecht, bijvoorbeeld: Tips en adviezen om uw dagelijkse leven zo zelfstandig mogelijk in te richten, vakantieadressen met aangepaste voorzieningen etc. MEE zoekt samen met de cliënt naar mogelijkheden en houdt daarbij rekening met beperkingen. centrum Uden Volkelseweg NA Uden telefoon: (0413) openingstijden: op werkdagen van 8:30 tot 17:30 uur Internet: Fysiotherapeuten Fysiotherapie is gericht op het voorkomen of genezen van lichamelijke en geestelijke functiestoornissen ten gevolge van specifieke aandoeningen. Wanneer bijvoorbeeld bewegen moeilijker wordt en misschien zelfs met pijn gepaard gaat, kan de huisarts doorverwijzen naar de fysiotherapeut. Deze probeert de bewegingsvrijheid weer op peil te brengen en/of de pijn te bestrijden. Fysiotherapie M. de Wit-de Jong St. Elisabethstraat 15b 5361 HJ Grave telefoon: (0486) Fysiotherapie Bardoel-van Dijk St. Machutusweg RA Escharen telefoon: (0486) Maatschap Fysiotherapie Grave Stoofweg HZ Grave telefoon: (0486) Zorgcentrum Maaszicht Prinsenstal GK Grave Telefoon: (0486)

14 Huisartsen en apotheken Groepspraktijk Grave Hengel PH Grave telefoon: (0486) spoednummer: (0486) Huisartsenpraktijk Dr. W.J.B. Swart en Dr. J.M.G. Vos- Van der Coer Hengel PH Grave telefoon: (0486) Huisartsenpost (avond, nacht, weekend) Voor dringende hulp s avonds en s nachts en in het weekend kan men zich wenden tot de huisartsenpost. telefoon: (0900) Apotheek Apotheek Grave Hengel PH Grave telefoon: (0486)