Politiek en Cultuur DRIE DOCUMENTEN: prijs f. 1 Rede P. de Groot op 18 juli 1963

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Politiek en Cultuur DRIE DOCUMENTEN: prijs f. 1 Rede P. de Groot op 18 juli 1963"

Transcriptie

1 --=~ ~- ~ ~- - 23e jaargang no. 9 september 1963 Politiek en Cultuur maandblad, gewijd aan de theorie en praktijk van het marxisme-leninisme onder leiding van het partijbestuur der c.p.n. DRIE DOCUMENTEN: 1 Rede P. de Groot op 18 juli Brief van het Centraal Comité van de C.P.C. aan het Centraal Comité van de C.P.S.U., van 14 juni Open brief van Centraal Comité van de C.P.S.U. gericht aan de partijorganisaties en aan alle communisten van de Sowjet-Unie. prijs f

2 Over de geschillen in de communistische wereldbeweging Rede van P. de Groot op de zitting van het Parttjbastuur der C.P.N. op 18 juli 1963 Het is noodzakelijk geworden om stelling te nemen in de geschillen, die in de internationale communistische beweging aan de dag treden, omdat de strijd, in het bijzonder tussen de leiding van de Communistische Partij van China en van de Communistische Partij van de Sowjet-Unie, scherpere vormen heeft aangenomen. De imperialisten speculeren op tweedracht in het socialistische kamp, op scheuring en ontbinding van dit kamp. Ik wil voorop stellen, dat mijns inziens deze imperialistische wensdromen niet zullen uitkomen. De veiligheid van alle socialistische landen is afhankelijk van hun onderlinge samenwerking. Een breuk tussen China en de Sowjet-Unie zou niet tot die landen beperkt kunnen blijven. De imperialisten zouden erdoor aangemoedigd kunnen worden om hun slag te slaan en het gevaar van een atoomoorlog zou erdoor vergroot worden... Wij zijn ervan overtuigd, dat noch de Communistische Partij van de Sowjet-Unie, noch de Communistische Partij van China met elkaar wensen te breken, omdat zij dit natuurlijk nog beter weten dan wij. Maar de vormen, waarin de discussie tot nu toe gevoerd is, geven reden tot ongerustheid, omdat de imperialistische propaganda nodeloos de kans krijgt verwarring te zaaien en de aandacht af te leiden van de ontbindingsverschijnselen in het kapitalistische kamp, die dagelijks toenemen en die de grondslagen van het kapitalistische stelsel schokken. Wat nu de geschillen in het socialistische kamp betreft, is de door de leiders van de Chinese Communistische Partij verkondigde politiek van dien aard, dat een bestrijding van deze politiek in een discussie onvermijdelijk is. Wij mogen hiervoor niet terugschrikken. De zaak is om de discussie zo te voeren, dat zij tot klaarheid leidt, de foutieve stellingen van de leiding van de Chinese Communistische Partij een ideologische nederlaag wordt toegebracht en zo de krachten van het communisme zich in de strijd versterken. Lange tijd, in feite sinds 1960, is tussen de persorganen van de CPCh en. andere partijen een polemiek met zijdelingse toespelingen gevoerd, wat wel een van de meest ongewenste methoden was, omdat een niet-ingewijde er niets van begrijpen kon en de discussie in feite aan de beoordeling van de massa onttrokken werd. 377

3 11 Chroestsjow heeft kortgeleden voorgesteld deze "openbare" debatten te staken en een internationale conferentie voor te bereiden samen met de C.P. van China. In twee brieven is daartoe een openbare grondslag gegeven en de C.P. van China heeft ook in het openbaar geantwoord. WAT IS ER AAN DE HAND? 11 1: 11 I.I Nu is het dus nodig om als CPN ook onze mening kenbaar te maken. Er wordt door vele partijgenoten gevraagd, wat er nu eigenlijk aan de hand is. Het treurige is, dat ons partijbestuur dit niet precies weet. Er worden in de persorganen van de CPSU en CPCh een reeks van ideologische en politieke stellingen naar voren gebracht. Maar in wezen gaat het m.i. om conflicten tussen de socialistische staten, over economische kwesties, om de machtsverhoudingen binnen het socialistische kamp en in de communistische beweging internationaal. Het gaat niet in de eerste plaats om "subjectieve", d.w.z. persoonlijke tegenstellingen tussen de leiders van de C.P. van China en die van de CP SU, zoals in de eerste brief van de CP SU werd gezegd. In de politieke strijd zijn persoonlijke sympathieën of antipathieën nevenverschijnselen, die niet van groot belang zijn en die weer verdwijnen als de essentiële tegenstellingen overwonnen zijn. Deze tegenstellingen zijn mijns inziens van zeer materiële aard en de ideologische en politieke.argumenten zijn er een uitvloeisel van. Deze ideologische argumenten staan op papier en voor ons, die. een en ander alleen van verre kunnen beoordelen, vormen zij het enige ter beschikking staande materiaal om ons een denkbeeld over het conflict te maken. Allereerst dus een overzicht over deze stellingen. Ik ga hierbij af op de kennis, die onze delegatie op de conferentie van de 81 partijen in 1960 hierover heeft kunnen opdoen. Want in de grond van de zaak zijn de problemen thans nog dezelfde als in Toen werden zij binnenskamers behandeld en nu kan men ze terugvinden in de drie brieven, die tussen de CPSU en de C.P. van China zijn gewisseld en die in "Politiek en Cultuur" zijn afgedrukt; en in de nieuwe brief van de C.P. van China van 14 juni j.l., waarop een open brief van de CPSU is verschenen. Het scherpst zijn ze nog te vinden in de gemeenschappelijke verklaring van Viet-Nam en China en in een gemeenschappelijke verklaring van China en Korea, getekend door Liao Sjao-tsji en Tsjoi Jong Koen op 23 juni

4 HET CHINESE STANDPUNT In de brief van de Communistische Partij van China van 14 juni j.l. staat onder anderen: "De verschillende soorten tegenstellingen in de tegenwoordige wereld zijn geconcentreerd in de reusachtige gebieden van Azië, Afrika en Zuid-Amerika; dit zijn de meest kwetsbare gebieden onder imperialistisch bewind en het zijn de stormcentra van de wereldrevolutie, waar directe slagen aan het imperialisme worden toegediend" "In zekere zin hangt de gehele zaak van de internationale proletarische revolutie af van de resultaten van de revolutionaire strijd van de volkeren van deze gebieden, die de overweldigende meerderheid van de wereldbevolking omvatten"... Hier hebben wij het uitgangspunt van de gehele lijn van de leiding van de C.P. van China. Daaruit volgt de stelling, dat vreedzame coëxistentie met de kapitalistische staten wel wenselijk is, doch dat de communisten zich hiertoe niet beperken mogen. De socialistische staten moeten alle hulp, dus ook gewapende hulp, aan de revolutionaire strijd in de onderontwikkelde gebieden verlenen. Zij moeten krachtdadig tegen de imperialistische machten optreden, hun eigen militaire macht ongeremd vergroten, met "inbegrip van de ontwikkeling van het overwicht van atoomwapens van de socialistische landen". (letterlijk uit de verklaring van China en Korea) Dat betekent de eis tot het bezit van atoomwapens voor China en andere socialistische. staten buiten de Sowjet-Unie. Ook vloeit daaruit voort de uiterst felle bestrijding van de Joegoslavische Bond van Communisten, waarvan de C.P. van China zegt, dat zij in de Afro-.A.ziatische landen de nationale bourgeoisie steunt tegen de communisten en met de imperialisten samenwerkt. Deze korte schets van het standpunt van de C.P. van China in de vraag van oorlog en vrede willen wij bestrijden. Maar om dit op zuivere grondslag te doen, is het eerst nodig om de vervalsing ervan door de imperialistische propaganda aan de kaak te stellen. Het is een gemene imperialistische leugen als beweerd wordt, dat de leiders van de C.P. van China op een wereldoorlog met atoombommen uit zijn om dan op de puinhopen daarvan het communisme op te bouwen. De leugen is zelfs niet nieuw. Men kan haar bij ons bijvoorbeeld in het boekje van dominee Banning vinden over het communisme als "oosterse religie". Wij stellen voorop, dat het imperialisme en zijn slippendragers in de NAVO zelf bezig zijn een atoomoorlog voor te bereiden om door massa-slachting en wereld-ruïnes zijn eigen heerschappij te redden. Het imperialisme en allen, die de ruïnes en de slachtingen van de Tweede Wereldoorlog op hun geweten hebben, die verantwoordelijk zijn voor de barbaarsheid van het Hitler-regiem, mag 379

5 niet worden toegestaan zulk een barbaarsheid aan de Chinese communisten toe te dichten. Wij willen met de Chinese kameraden zonder rassenvooroordeel, los van imperialistische inblazingen, discussiëren en gaan er van uit, dat zij net zo de vrede willen en liefhebben als wij. Waar het om gaat, is, de wegen en de middelen om het doel te bereiken. IN STRIJD MET BEPROEFDE POLITIEK De weg, die de Chinese kameraden voorstellen is fout en zou ons aan gevaarlijke avonturen bloot stellen. Wat zou er bijvoorbeeld gebeuren, als er een tweede Koreaoorlog zou ontbranden eri ditmaal met atoomwapens gevoerd zou worden? De Korea-oorlog kon in 1950 gelocaliseerd worden en tenslotte geliquideerd, onder de bescherming van Noord-Korea door de atoommacht van de Sowjet-Unie. Doch Stalin was wel zo wijs om geen atoombommen aan het Noord-Koreaanse leger te leveren. MacArthur zou zijn kans hebben gekregen om een wereld-atoomoorlog te ontketenen. Die weg is in strijd met de beproefde politiek van het internationale proletariaat sinds Marx en Engels. De leiders van de C.P. van China zeggen ook, dat de algemene ontwapening gewenst is, doch dat zij niet de inzet kan zijn voor de strijd voor het socialisme. Dit alles gaat ermee samen, dat de C.P. van China tegen de economische eenmaking en internationale arbeidsdeling in het socialistische kamp is. "leder socialistisch land moet in hoofdzaak op zichzelf steunen bij zijn opbouw". (pag. 45, brief van 14 juni, Eng. tekst.) De economie van ieder. socialistisch land moet afzonderlijk en onafhankelijk blijven. De Europese integratie en de Europese markt van de kapitalistische staten kunnen niet als voorbeeld voor de socialistische landen genomen worden (tekst brief van 14 juni blz. 46 ): De Chinese economie moet op de landbouw berusten, met de industrie als hulpkracht van de landbouw. Verder. "De as Bonn-Parijs is een reactionair verdrag, dat de ontwikkeling van het Westduitse mili-tarisme bevordert", zo zegt de gemeenschappelijke verklaring van Korea en China. Maar "het Amerikaanse imperialisme blijft de hoofdmacht van de Westduitse militaristische krachten en om de krachten van het Westduitse militarisme te bestrijden, moet de spits van de scherpste strijd hoofdzakelijk tegen het Amerikaanse imperialisme gericht worden". (Chinees-Koreaanse verklaring pag. 10, Peking Rev., no. 26). Dit is een van de meest krasse staaltjes van foutieve tactiek in de strijd tegen het imperialisme. Verder de lijn doortrekkende, spreken de leiders van de C.P. van 380

6 China hun wantrouwen uit in de leiding van de CPSU. Zij ver~ langen voor zichzelf een leidende positie in de internationale com~ munistische beweging op gelijke voet met de CPSU. Zij zeggen, dat er een tijd was, dat de toetssteen van het prole~ tarische internationalisme voor iedere communist was of hij al of niet met beslistheid het enige socialistische land, de Sowjet~Unie, verdedigde. Nu is de toetssteen of hij al of niet het gehele socialis~ tische kamp verdedigt. (pag. 10, brief van 14 juni.) Ik wil me tot het bovenstaande beperken. Het is voldoende om enig denkbeeld te krijgen van de stellingname en de algemene lijn van de leiding van de C.P. van China. STRIJDEN EN OVER TUIGEN Voor deze algemene lijn werft zij aanhangers onder de andere com~ munistische partijen en organiseert zij fracties binnen enige com~ munistische partijen. Dit laatste vooral is een ontoelaatbare zaak. Er moet dus strijd gevoerd worden tegen de opvattingen en methoden van de leiding van de C.P. van China. Deze strijd moet ten doel hebben de Chinese, en de met hen meegaande, communisten te overtuigen van hun ongelijk. We moeten daarbij echter nooit vergeten, wie we voor ons hebben. Het zijn strijders uit de voormalige koloniën. Zij steunen in hoofdzaak op de enorme, doodarme, sinds eeuwen in achterlijkheid gehouden boerenmassa's in die landen. Hun ervaringen in de nationale bevrijdingsstrijd zijn geheel andere dan die van het industriële proletariaat van Europa en in het bijzonder van de Sowjet-Unie. Wij mogen deze kameraden niet bestrijden op de manier, waarop men klassevijanden bestrijdt. Ook al is hun politiek foutief, er is geen andere weg dan die van geduldige overtuiging en het geven van het goede voorbeeld, om hen voor onze politiek te winnen. Met geweld, boycot, het uitjouwen van Chinese gedelegeerden op congressen, zoals in Rome en Berlijn gebeurd is, wordt de discussie alleen maar vertroebeld. Op het internationale congres van de vrouwenbeweging te Moskou werd de Chinese delegatie door Russische journalisten en een deel van de Russische toehoorders op de publieke tribune uitgejouwd. Wat er op dit congres is voorgevallen, is een zaak voor de vrouwenbeweging., Ons interesseert alleen het feit, dat afgevaardigden van de Chinese vrouwenbeweging in Moskou in het openbaar werden uitgefloten en gehoond. Dergelijke praktijken moeten streng worden veroordeeld. De discussies met kameraden uit de voormalige koloniën ver~ eisen onzerzijds veel tact. 381

7 De imperiaiistische propaganda werkt op de rassensentimenten. Zij stelt het voor alsof de Europese communisten "hulp bij het Westen" moeten zoeken tegen het "gele gevaar". Aan de andere kant "is het nationale fanatisme licht ontvlambaar in de Aziatische landen. Ik ben van mening, dat een communist dit nooit uit het oog mag verliezen en geen enkele uiting mag toelaten, die rassensentimenten ook maar in het minst opwekt. Des te vastberadener kunnen en moeten wij de marxistischleninistische lijn tegenover de opvattingen van de Chinese kameraden stellen. Er kan geen twijfel bestaan over de waardering door de CPN van de nationaal-democratische strijd in de gebieden van Azië, Afrika en Latijns Amerika. Onze gehele partijgeschiedenis is verbonden met de vrijheidsstrijd van Indonesië. Elke slag, die het imperialisme in deze gebieden wordt toegebracht is een hulp voor onze strijd in de metropolen. CENTRUM IN EUROPA Maar het centrum van de algemene crisis van het kapitalisme ligt toch in Europa zelve en de hoofdmacht in de strijd voor het socialisme is de arbeidersklasse in de Europese landen, in de socialistische en kapitalistische landen van Europa. Om een voorbeeld te geven. De Tweede Wereldoorlog was toch wel de scherpste uiting van de crisis van het kapitalisme in deze eeuw. Overal in de wereld werd gevochten, doch de beslissing viel in Europa. Een ander voorbeeld. Het Indonesische volk vocht jarenlang voor zijn nationale bevrijding. Maar deze werd eerst reëel bereikt na de nederlaag van Duitsland in Europa, waardoor ook het lot van Japan bezegeld werd, door de strijd van de Nederlandse arbeiders voor "Indonesië los van Holland nu", door de hulp van de Sowjet-Unie aan Indonesië, door de tegenstelling tussen Amerikaans en Nederlands imperialisme ten aanzien van Indonesië. De lijn van de Chinese kameraden, waarbij de communisten in de Europese landen slechts als hulpkrachten worden beschouwd voor de nationale revoluties in Azië, Afrika en Latijns Amerika, zou tot de passiviteit en het isolement van die communisten leiden en de positie van het imperialisme versterken in de grote industriële centra van Europa en Amerika. De imperialisten zouden daardoor ook de handen vrij krijgen om de nationale revoluties in Azië, Afrika en Latijns Amerika te onderdrukken. De ontwapening is wel degelijk de voornaamste inzet voor de strijd tot het vervangen van de imperialistische regeringen door democratische en vredelievende regeringen en daardoor tot het behoud van de vrede. De bewapeningsuitgaven zijn in de NAVO-landen de voornaamste drijfveer in de politieke crisis van het imperialisme. 382

8 Zelfs bij onze kabinetsformatie speelt de bewapening de hoofdrol. De ontwapening, de vreedzame coëxistentie en de verlossing van de steeds zwaarder wordende bewapeningslasten zijn voor de grote meerderheid van het werkende volk geme.enschappelijke eisen, die echter alleen door een regering van de arbeidersbeweging vervuld kunnen worden. Als wij zouden doen wat onze Chinese kameraden willen, zouden wij het verzet in de kapitalistische landen tegen de bewapening verlammen en daarmede zouden ook de volkeren van Azië, Afrika en Latijns-Amerika niet geholpen zijn. WEG VAN DE VREDE De beweging voor het socialisme moet tot het uiterste de weg van de vrede gaan. Zij mag geen enkel militair initiatief nemen, dat de imperialisten de kans zou geven de hartstochten op te zwepen en de volkeren door de oorlog te overrompelen. De arbeidersbeweging in de kapitalistische landen moet tot het uiterste de vreedzame weg gaan in haar streven tot verovering van de staatsmacht. Zij moet tot het uiterste gebruik maken van de mogelijkheden, die de grondwet biedt voor de democratisering van de staat en de socialisering van de monopolies. Of dit vreedzame pad tot aan de eindoverwinning bewandeld kan worden, zal alleen van de houding van de grote kapitalisten mogen afhangen en niet van ons. Voor de arbeidersbeweging en voor de communisten vooral is de vreedzame weg het voordeligst. Onze Chinese kameraden begaan hun grootste fout in de beoordeling van de jongste ontwikkeling in West-Europa en het optreden van de as Bonn-Parijs. Hun standpunt betekent, dat de communistische partijen De Gaulle en West-Duitsland in de kaart zouden moeten spelen. Het Amerikaanse imperialisme is inderdaad het machtigste imperialisme. Het richten van de spits van onze strijd tegen de Westduitse en Franse militaristen is daarmede niet in tegenspraak, want dat treft het Amerikaanse imperialisme in zijn meest kwetsbare plaats. Het concentreren van onze strijd tegen de as Bonn-Parijs plaatst ons in een zeer breed front, niet alleen met de meerderheid van de sociaal-democraten, maar met alle anti-fascistische krachten en met die belangengroepen in Engeland en Amerika zelve, die geen hegemonie van West-Duitsland in Europa verdragen kunnen. De vredespolitiek van de CPSU, gelanceerd door haar laatste congressen, is absoluut juisf. Het is dezelfde politiek, die door de Sowjet-Unie vanaf de Oktoberrevolutie is gevolgd, onder leiding van Lenin en ook gedurende de dertig jaar, dat Stalin de politiek uitvoerde. De politiek van coëxistentie werd toegepast zowel bij de vrede van Brest- 383

9 Litowsk ten tijde van Lenin als bij het pact Stalin-Van Ribbentrop vóór, en het verdrag van Potsdam ná de Tweede Wereldoorlog, of bijvoorbeeld het sluiten van de vrede na de oorlog in Korea, ten tijde van Stalin. De Chinese kameraden geven geen aannemelijke redenen op, waarom die politiek gewijzigd zou moeten worden. Vooral niet nu zij vruchten afwerpt en de imperialisten van de Verenigde Staten de laatste jaren tot een grotere terugtocht gedwongen werden. GEEN SPREIDING VAN ATOOMWAPENS Er is reden om aan te nemen, dat zij thans de eerste stappen zullen. moeten doen om tot een kernproefstop te geraken. Zij worden daartoe genoodzaakt, niet alleen door de communisten, maar ook omdat zij de uitbreiding van de atoombewapening tot Frankrijk en West-Duitsland vrezen, waardoor de Amerikaanse leiding van de NAVO bedreigd wordt. Als aan de wens van de Chinese kameraden tot bewapening van alle socialistische landen met atoomwapens voldaan zou worden, zou dit onze weerstand tegen de Westduitse revanchisten en de Franse Gaullisten verzwakken en zouden alle imperialisten op een hoop gedreven worden. De bewapening van West-Duitsland met atoomwapens zou hierdoor vergemakkelijkt worden en dat is voor ons en heel de wereld het grootste gevaar. Het aantal atoommogendheden moet 'zoveel mogelijk beperkt blijven en verminderd worden door atoomontwapening van de reeds bestaande atoommogendheden. De afwijzing door de Chinese en Albanese kameraden van de socialistische integratie betekent een vertraging van de ontwikkeling van het socialisme en van zijn overgang naar het communisme. Wij strijden niet tegen de Euromarkt en de EEG, omdat wij tegen integratie en de eenwording van de economie over de nationale grenzen heen zouden zijn. Dit is een objectieve wet van de moderne productie, voorgeschreven door de vooruitgang van de techniek. Wij strijden tegen de toe-eigening van de vruchten van de integratie door de grote monopolies ten koste van het volk. Het socialisme is noodzakelijk om deze toe-eigening door het grote kapitaal stop te zetten en de vruchten van de moderne productiewijze aan de werkers te doen toekomen. Socialisme vereist zo groot mogelijke economische eenheid bij zo groot mogelijke zelfstandigheid van de naties op bestuurlijk en cultureel gebied. Het is onbegonnen werk om in deze inleiding alle foutieve stellingen van onze Chinese kameraden te bespreken. Wij kunnen echter niet voorbijgaan aan hun opvatting, dat de communisten aller landen het geheel van het socialistische kamp onvoorwaardelijk zouden moeten volgen en verdedigen. Ten aanzien van de Sowjet-Unie is dit sinds de overwinning in

10 de Tweede Wereldoorlog al niet meer noodzakelijk. De Sowjet-Unie is nu zo machtig geworden, dat zij niet alleen zichzelve, maar ook anderen kan verdedigen. Cuba is er het voorbeeld van. Niet alles wat er in de Sowjet-Unie gedaan en gezegd wordt, kunnen wij voor onze rekening nemen of als socialistisch voorbeeld aan de Nederlandse bevolking voorhouden. De Communistische Partij van de Sowjet-Unie moet thans ook openbare critiek kunnen verdragen. Doch dat neemt niet weg, dat de Sowjet-Unie in de internationale arbeidersbeweging de toon aangeeft en een bron blijft van inspiratie voor allen, die voor het sdciatisme strijden. Dat is geen kunstmatige bepaling in een brief of een resolutie, maar dat is het logische gevolg van de prestaties van de CPSU bij de opbouw van een socialistische maatschappij, haar prestaties in de strijd tegen het Hit1er-fascisme, haar voorbeeldige successen bij de ontwikkeling van de allermodernste wetenschap en techniek, waardoor het imperialisme moreel ondermijnd en militair in bedwang gehouden wordt. Waar zijn echter de prestaties van China in de bijna veertien jaar van de Volksrepubliek? China s overwinning in de burgeroorlog heeft zeker grote invloed op de bevrijdingsbeweging der koloniale volkeren gehad. Maar van socialistische productie en industrie is maar weinig te merken. Ongetwijfeld is dit een gevolg van het isolationisme van de Chinese economie, het "ieder voor zich", dat in de brief van 14 juni j.l. nog eens nadrukkelijk tot principe wordt verheven. Er is du:, geen reden om de C.P. van China een leidende rol in de wereldbeweging van het communisme toe te kennen. Een van de besluiten van de 81 partijen-conferentie in 1960 is geweest dit begrip van "internationaal leidende partij" af te schaffen, ook voor wat betreft de CPSU. VERANTWOORDELIJK TEGENOVER EIGEN BEVOLKING Wat moet nu onze houding zijn in dit conflict en welke wegen zouden in staat zijn om tot versterking van de ideologische eenheid en praktische samenwerking van alle communisten in de wereld te.komen? Ik heb al gezegd, dat er een steeds grotere afstand is ontstaan tussen de communistische partijen, die de staatsmacht uitoefenen en de andere. Deze partijen met staatsmacht beschikken over enorme middelen om hun wil door te zetten, hun enorme staatsapparaat om hun propaganda te voeren in binnen- en buitenland. Zij bepalen hun houding uitgaande van hun staatsbelangen. Wij kunnen hun dat recht niet ontzeggen. Zij zijn verantwoordelijk tegenover hun volkeren. Maar ook wij zijn verantwoordelijk tegenover de werkende bevolking van Nederland. Wij kunnen slechts onze taak als partij in dienst van die bevolking vervullen, wanneer wij onze politiek uitsluitend bepalen uit- 385

11 gaande van de conçrete toestanden en mogelijk~eden in ons eigen land. Dat is onze primaire taak. Onze partij zal nooit het vertrouwen van de meerderheid der werkers winnen, en dat is toch ons doel, als zij niet volkomen en ondubbelzinnig duidelijk kan maken, dat ons uitgangspunt Neder~ land is. Onze binnenlandse activiteit is nummer één. Onze internationale activiteit heeft alleen zin als ze in dienst staat van onze primaire taak. Daarom solidariseren wij ons wel met de internationale politiek van de CPSU en niet met die van de C.P. van China of Albanië of Joegoslavië. De CPSU heeft de politiek van de CPN voor de neutraliteit van Nederland ondersteund en dat is in het landsbelang en dus in het belang van onze partij. De leiding van de S.E.D. (DDR) bijvoorbeeld heeft ons een jaar geleden een artikel toegestuurd voor opname in "Politiek en Cul~ tuur", waarin in feite de neutraliteitspolitiek van de CPN bestreden werd. Daarin werd de stelling opgeworpen, dat Nederland slechts neutraäl kan worden, nadat het Duitse vraagstuk zou zijn opge~ lost. En het Duitse vraagstuk zou eerst zijn opgelost, als in West~ Duitsland het socialisme zou hebben overwonnen. Het Dagelijks Bestuur heeft natuurlijk geweigerd een dergelijke stellingname in ons tijdschrift te publiceren. Wij moeten in onze internationale betrekkingen alleen datgene doen wat onze partij dient en alles afwijzen wat schadelijk is voor ons werk. GEEN INMENGING Wij geven niemand het recht zich in onze partij te mengen, of het de leiders van een socialistisch land betreft of niet. Wie dat probeert zal door ons op de vingers worden getikt, of hij groot is of klein (in omvang althans). Zo heeft de Chinese uitgever van het in de Engelse taal verschij~ nende blad "Peking Review" enkele maanden geleden een grote advertentie aan De Waarheid aangeboden om lezers aan te werven voor dit tijdschrift. Wij hebben dit geweigerd, omdat de inhoud van dit blad schadelijk is voor onze partij. Daarna heeft de leiding van de buitenlandse handel van China haar contract met De Waarheid voor zakelijke advertenties op~ gezegd. Ik wilde nu een gedragslijn voorstellen voor onze partij inzake de discussie. Eerst wil ik nog opmerken, dat de polemieken van de leiders van de C.P. van China vooral in de ongrijpbare vormen, waarin zij destijds zijn gepubliceerd, het werken van onze partij hebben ge~ schaad. 386

12 Het gaf onze kameraden een gevoel van onzekerheid en een en ander is ongetwijfeld ook van nadelige invloed geweest op de verj kiezingsuitslag. Het gevaar van fractievorming is ook niet denkbeeldig. Wij moeten hiertegen waken. De Chinese partijleiding speculeert vooral op de gevoelens van onbehagen, die bij vele communisten zijn overgebleven na de critiek op Stalin door de tegenwoordige leiding van de CPSU. Het is niet nodig om over het doel en de inhoud van deze critiek nu weer opnieuw te spreken. Ieder weet nu, dat zij voor de Sowjet-Unie noodzakelijk en nuttig is geweest. Maar ook weten wij, dat er hele horden op die critiek zijn neergestreken, vanaf de Amerikaanse Foster Dulles tot Gortzak, die het poogden voor te stellen alsof hiermede het communisme als zodanig gediscrediteerd was. Ook in de Sowjet-Unie blijken er van die ziekelijke overdrijvers te zijn. De laatste zittingen van de CPSU over ideologische vraagstukken waren voor een groot deel gewijd aan het rechtzetten van deze overdrijvingen die onder het mom van bestrijding van de persoonj lijke eredienst voor Stalin voorkomen. Er werd gezegd, dat deze overdrijving pogingen waren om de autoriteit van de leiding van de CPSU neer te halen. Inderdaad. Wanneer men in zijn geheel de activiteit van Stalin veroordeelt, dan geeft men de Chinese C.P.-leiders de kans als "correctors" op te treden en ontneemt men zichzelf het recht om hen erop te wijzen, dat de huidige politiek van de CPSU in de grote lijnen niets anders is dan een voortzetting van de internationale politiek van de CPSU, door Lenin gegrondvest, die ook gedurende dertig jaar door de CPSU werd gevolgd, toen StaJin algemeen secretaris was. De leiders van de C.P. van China nemen Stalin schijnbaar in bescherming, doch vallen juist een positieve kant van zijn werkzaamheden aan. VOLLE GLANS VAN OKTOBERREVOLUTIE Onze partij heeft er goed aan gedaan om zich niet door imperialisten of revisionisten en ook niet door hysterische zelfkastijders in de Sowjet-Unie te laten beïnvloeden inzake de beoordeling van de Stalin-kwestie. Zij was er terecht niet voor te vinden om de heldj haftige. strijd van het wereldcommunisme voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog door d~ modder te sleuren. Dat maakt ons thans sterk in de huidige discussie met de Chinese kameraden. Wij erkennen volledig de noodzakelijkheid van liquidatie van de eredienst voor Stalin, die in de Sowjet-Unie bestond en van de opheffing van het terreur-regiem binnen de partij van de Sowjet Unie. Maar voor de CPN en de andere communistische partijen in de kapitalistische landen bestaat in dit verband de taak voornamelijk 387

13 hierin, te zorgen, dat de critiek op Stalin bij ons niet tot nihilisme leidt, tot anti-leidersopvattingen, tot anarchie in de organisatie en haar leiding die de partij onbestuurbaar maken. Voor ons behouden de Oktoberrevolutie, de oorlog, tegen Hitier en de socialistische successen van de Sowjet-Unie hun volle glans en inspiratie, die niet door fouten of zelfs misdrijven door een of meer personen overschaduwd mag en kan worden. Daarom geloof ik dat onze partij goed bewapend is tegen pogingen tot fractievorming van welke zijde ook. Onze partij is door succesvolle interne partijstrijd gepantserd tegen zulke intriges. Wij zullen ook niet mogen aarzelen om elke poging om de huidige discussie te misbruiken voor fractievorming in eigen partij of internationaal, tegen te gaan. Het is niet uitgesloten, dat dit ook vanuit andere landen geprobeerd zal worden. Vacanties, persoonlijk bezoek, cocktail-parties op ambassades en dergelijke kunnen misbruikt worden voor individuele beïnvloeding van leden van ons partijbestuur, waardoor het P.B. niet meer vrij staat bij zijn besluitvorming. CONTACT MET ZUSTERPARTIJEN Naar mijn mening moeten, althans zolang de eenheid niet is hersteld, de contacten van onze partij met andere partijen uitsluitend door middel van door het P.B. gekozen delegaties onderhouden worden en elk individueel contact worden stopgezet. Maar wij mogen ons natuurlijk niet internationaal afzîjdig houden. Juist omgekeerd. De moeilijkheden van tegenwoordig zijn voor een groot deel veroorzaakt door te weinig beraad in internationaal verband en teveel bilaterale contacten. De leiding der Chinese C.P. heeft door bilaterale contacten volledige steun gekregen van de communistische partijen van Viet Nam en Noord-Korea, van Japan en Malakka, van Nieuw-Zeeland en Albanië. Een zelfstandige positie wordt ingenomen door de PKI, de Communistische Partij van Indonesië. Om internationale eenheid te bevorderen, wil ik voorstellen om allereerst onze contacten met de partijen in de kapitalistische landen te versterken en op te treden voor een afzonderlijk internationaal beraad van deze partijen. In dit verband zouden wij de Communistische Partij van Indonesië kunnen uitnodigen een delegatie naar Nederland te zenden, hetgeen beter zou zijn dan wanneer wij een delegatie naar Indonesië zenden, waartoe wij herhaaldelijk door de KPI zijn uitgenodigd, doch waarmede voor ons grote moeilijkheden gemoeid zijn. Verder contact door middel van een delegatie op te nemen met de Italiaanse en Franse communistische partijen. Met de partijen uit de socialistische landen zou ik voorlopig bilaterale contacten willen 388

14 afraden. Wij ontvingen een uitnodiging van de SED om een delegatie naar de DDR te sturen vóor een studiereis en besprekingen met haar leiders. Ik stel voor eerst te informeren wat de bedoeling is. Voor wat de internationale discussie in onze krant betreft, geloof ik dat wij het stilzwijgen moeten verbreken en geregeld onze lezers moeten inlichten en voorlichten over deze strijd. Wij behoeven de meningenstrijd niet te vrezen, zij zal ons sterker maken en onze positie als partij in de massa verbeteren. Nadat ik deze inleiding had voorbereid, is het Centraal Comité van de CPSU op zijn besluit teruggekomen om de brief van de C.P. van China van 14 juni niet te publiceren. Deze is zondag j.l. in de Prawda verschenen, voorzien van een antwoord in de vorm van een open brief aan de eigen partij van de Sowjet-Unie. Ook zonder dat zou het voor ons geen zin hebben gehad om de Chinese brief dood te zwijgen. Ik stel voor om zowel deze brief als de open brief van de CPSU in P. en C. te publiceren, of althans uittreksels ervan, want voor onze draagkracht zijn deze brieven veel te lang. Er is nog geen tijd geweest om de open brief van de CPSU te bestuderen. Maar na een eerste lezing kan ik wel verklaren, dat het een zeer goed document is en dat d"e algemene lijn ervan door ons kan worden onderschreven. Wij stellen er echter prijs op om in de eerste plaats ons eigen geluid te laten horen, vooral omdat er vraagstukken zijn die onze speciale aandacht als CPN vragen en omdat wij een rijke ervaring hebben als partij op het gebied van het koloniale vraagstuk. (Waarheid, 19 juli '63 ). 389

15 Brief van het Centraal Comité van de C. P. China aan de C.P.S.U. van 14 juni 1963 Een voorstel inzake de algemene lijn van de internationale communistische beweging Waarde Kameraden, Aan het Centraal Comité van de Communistische Partij van de Sowjet-Unie Het Centraal Comité van de Communistische Partij van China heeft de brief van 30 maart 1963 van het Centraal Comité van de Communistische Partij van de Sowjet-Unie bestudeerd. Allen, wie de eenheid van het socialistische kamp en de internationale communistische beweging ter harte gaat, hebben grote belangstelling voor de gesprekken tussen de partijen van China en de Sowjet-Unie en hopen, dat onze gesprekken zullen bijdragen tot het oplossen van de meningsverschillen, tot het versterken van de eenheid en het scheppen van gunstige voorwaarden voor het bijeenroepen van een bijeenkomst van vertegenwoordigers van alle communistische en arbeiderspartijen. Het is de gemeenschappelijke en heilige plicht van de communistische en arbeiderspartijen van alle landen, de eenheid van de internationale communistische beweging te bewaren en te versterken. De partijen van China en de Sowjet-Unie dragen de zwaarste verantwoordelijkheid voor de eenheid van het gehele socialistische kamp en moeten zich natuurlijk, daarmee in overeenstémming, de grootste inspanning getroosten. Er bestaan thans in de internationale communistische beweging een aantal belangrijke meningsverschillen. Maar hoe ernstig deze meningsverschillen ook mogen zijn, we moeten voldoende geduld oefenen en wegen vinden om ze te overwinnen, zodat we onze krachten kunnen verenigen en de strijd tegen onze gemeenschappelijke vijand kunnen versterken. Met dit ernstige verlangen beziet het Centraal Comité van de Communistische Partij van China de komende besprekingen tussen de partijen van China en de Sowjet-Unie. In zijn brief van 30 maart zet het Centraal Comité van de CPSU systematisch zijn opvattingen over de vraagstukken uiteen, die naar zijn mening in de besprekingen tussen de partijen van China en de Sowjet-Unie moeten worden behandeld, en stelt het vooral het vraagstuk van de algemene lijn van de internationale communistische beweging aan de orde. In deze brief zouden ook wij onze meningen uiteen willen zetten, die ons voorstel vormen voor de algemene lijn van de internationale communistische beweging en over ~een aantal daarmee verband houdende principiële vraagstukken. 390

16 We hopen dat deze uiteenzetting zal leiden tot wederzijds begrip van onze twee partijen en dat de daarin vermelde opvattingen tij~ dens de besprekingen in bijzonderheden en punt voor punt zullen worden behandeld. We hopen ook dat dit zal leiden tot het begrijpen van onze me~ ningen door de zusterpartijen en tot een alzijdige uitwisseling van meningen op een bijeenkomst van de zusterpartijen. 1) De algemene lijn van de internationale communistische he~ weging moet de marxistisch~leninistische theorie over de histori~ sche missie van het proletariaat als leidend beginsel nemen en mag hiervan niet afwijken. De bijeenkomsten, die in 1957 en 1960 in Moskou werden gehou~ den, namen de Declaratie en de Verklaring aan, na een volledige uitwisseling van meningen en in overeenstemming met het principe van het bereiken van eenstemmigheid door beraadslaging. De twee documenten wijzen op de karakteristieke kenmerken van onze tijd en de gemeenschappelijke wetten van de socialistische revolutie en de socialistische opbouw en leggen de gemeenschappelijke lijn voor alle communistische en arbeiderspartijen vast. Zij zijn het gemeen~ schappelijk program van de internationale communistische bewe~ ging. Het is waar, dat er reeds verscheidene jaren geschillen in de internationale communistische beweging zijn geweest over de uit~ leg van en de houding tegenover de Declaratie van 1957 en de Verklaring van Het centrale punt daarbij is of men al dan niet de revolutionaire principes van de Declaratie en de Verkla~ ring aanvaardt. In laatste instantie is het zuiver een zaak van het al dan niet aanvaa!'den van de universele waarheid van het marx~ isme-leninisme, van het al dan niet erkennen van de universele betekenis van de weg van de Oktober~revolutie, van het al dan niet aanvaarden van het feit, dat de mensen, die nog onder het imperialistische en kapitalistische stelsel leven en die tweederden van de wereldbevolking uitmaken, de revolutie moeten ontketenen, en van het al dan niet aanvaarden van het feit, dat de mensen, die zich reeds op de socialistische weg bevinden en die een derde van de wereldbevolking omvatten, de revolutie tot het eind moeten doorzetten. Het is een dringende en zeer belangrijke taak van de interna~ tionale communistische beweging geworden, de revolutionaire prin~ cipes van de Declaratie van 1957 en de Verklaring van 1960 vast~ besloten te verdedigen. Alleen door strikt vast te houden aan de revolutionaire leer van het marxisme-leninisme en aan de algemene weg van de Oktober~ revolutie is het mogelijk een juist begrip te hebben van de revolu~ tionaire principes van de Declaratie en de Verklaring en een juiste houding hiertegenover aan te nemen. 2) Wat zijn de revolutionaire principes van de Declaratie en de Verklaring? Zij kunnen als volgt worden samengevat: Arbeiders van alle landen, verenigt U; arbeiders van de wereld, verenigt U met de onderdrukte volkeren en onderdrukte naties; 391

17 verzet U in alle landen tegen imperialisme en reactie; streeft naar wereldvrede, nationale bevrijding, volksdemocratie en socialisme; consolideert het socialistische kamp en breidt het uit; brengt de proletarische wereldrevolutie stap voor stap naar de volledige overwinning; en vormt een nieuwe wereld zonder imperialisme, zonder kapitalisme en zonder uitbuiting van de ene mens door de andere. Dit is naar onze mening in hef huidige stadium de algemene lijn van de internationale communistische beweging. 3) Deze algemene lijn gaat uit van de huidige wereldsituatie in haar geheel en van een klasse-analyse van de fundamentele tegenstellingen in de huidige wereld, en zij is gericht tegen de contra-revolutionaire wereldstrategie van het Amerikaanse imperialisme. Deze algemene lijn is een lijn van het vormen van een breed verenigd front, met het socialistische kamp en het internationale proletariaat als kern, van verzet tegen de imperialisten en reactionairen, die geleid worden door de Verenigde Staten; het is een lijn van het stoutmoedig in beweging brengen van de massa's, van uitbreiding van de revolutionaire krachten, van het winnen van de middenkrachten en het isoleren van de reactionaire krachten. Deze algemene lijn is er een van vastbesloten revolutionaire strijd van de volkeren van alle landen en van het tot het einde doorzetten van de proletarische wereldrevolutie; het is de lijn, die op de doeltreffendste wijze het imperialisme bestrijdt en de wereldvrede verdedigt. Indien de algemene lijn van de internationale communistische beweging eenzijdig wordt teruggebracht tot "vreedzame coëxistentie", "vreedzame wedijver" en "vreedzame overgang", schendt men de revolutionaire principes van de Declaratie van 1957 en de Verklaring van 1960, verwerpt men de historische missie van de proletarische wereldrevolutie en verlaat men de revolutionaire leer van het marxisme-leninisme. De algemene lijn van de internationale communistische bewe ging moet de algemene ontwikkelingswet der wereldgeschiedenis weerspiegelen. De revolutionaire strijd van het proletariaat en van de volkeren in de verschillende landen doorloopt verschillende stadia en heeft zijn eigen kenmerken, maar hij zal niet ontkomen aan de algemene ontwikkelingswet der wereldgeschiedenis. De algemene lijn moet de fundamentele richting aangeven voor de revolutionaire strijd van het proletariaat en de volkeren van alle landen. Bij het uitwerken van haar specifieke lijn en politiék is het voor iedere communistische of arbeiderspartij uiterst belangrijk, vast te houden aan het principe van het samenvoegen van de universele waarheid van het marxisme-leninisme met de concrete praktijk van de revolutie en de opbouw in haar eigen land. 4) Bij het definiëren van de algemene lijn van de internationale communistische beweging is het uitgangspunt de concrete klasse-analyse van de wereldpolitiek en -economie in hun geheel en van de bestaande voorwaarden in de wereld, d.w.z. van de fun damentele tegenstellingen in de huidige wereld.

18 Indien men geen concrete klasse~analyse maakt, zich willekeurig aan bepaalde oppervlakkige verschijnselen vastgrijpt en subjectieve, ongegronde conclusies trekt, kan men onmogelijk tot juiste con clusies komen met betrekking tot de algemene lijn van de interna~ tionale communistische beweging, maar zal men onvermijdelijk af~ glijden op een weg, die volkomen verschillend is van die van het marxisme~ leninisme. Wat zijn de fundamentele tegenstellingen in de huidige wereld? Marxisten~leninisten zijn consequent van mening, dat dit zijn: de tegenstelling tussen het socialistische kamp en het imperia~ listische kamp; de tegenstelling tussen het proletariaat en de bourgeoisie in de kapitalistische landen; de tegenstelling tussen de onderdrukte naties en het imperia~!isme; en de onderlinge tegenstellingen tussen imperialistische landen en tussen monopolie~kapitalistische groeperingen. De tegenstelling tussen het socialistische kamp en het imperia~ listische kamp is een tegenstelling tussen twee fundamenteel ver~ schillende sociale stelsels, het socialisme en het kapitalisme. Zij is ongetwijfeld zeer scherp. Maar de marxisten~leninisten moeten de tegenstellingen in de wereld niet beschouwen als uitsluitend en alleen bestaande uit de tegenstelling tussen het socialistische en het imperialistische kamp. De internationale krachtsverhoudingen zijn veranderd en steeds gunstiger geworden voor het socialisme en voor alle onderdrukte volkeren en naties in de wereld, en zeer ongunstig voor het impe~ rialisme en de reactionairen van alle landen. Toch bestaan objectief gezien de bovengenoemde tegenstellingen nog. Deze tegenstellingen en de strijd, waartoe zij aanleiding geven, staan met elkaar in verband en beïnvloeden elkaar. Niemand kan een van die fundamentele tegenstellingen wegcijferen of een van die tegenstellingen subjectief in de plaats stellen van alle andere.. Het is onvermijdeijk, dat aeze tegenstellingen aanleiding zullen zijn van volksrevoluties, het enige waardoor zij opgelost kunnen worden. 5) De volgende verkeerde inzichten inzake het vraagstuk van de fundamentele tegenstellingen in de huidige wereld moeten wor~ den verworpen: a) de opvatting, die de klasse~inhoud van de tegenstelling tussen het socialistische kamp en het imperialistische kamp uitwist en deze tegenstelling niet ziet als een tegenstelling tussen staten onder de dictatuur van het proletariaat en staten onder de dictatuur van de monopolie~kapitalisten; b) de opvatting, die alleen de tegenstelling erkent tussen het socialistische en het imperialistische kamp, terwijl zij de tegen~ stellingen tussen het proletariaat en de bourgeoisie in de kapita~ listische wereld, tussen de onderdrukte naties en het imperialisme, tussen de imperialistische landen en tussen de monopolie-kapita~ 393

19 .' i '.I listische groeperingen onderling, en de strijd, waartoe deze tegen stellingen àanleiding geven, verwaarloost of onderschat; c) de opvatting, die meent dat, met betrekking tot de kapita listische wereld, de tegenstelling tussen het proletariaat en de bourgeoisie opgelost kan worden zonder proletarische revolutie in ieder land en dat de tegenstelling tussen de onderdrukte naties en het imperialisme kan worden opgelost zonder revolutie van de onderdrukte naties; d) de opvatting, die ontkent, dat de ontwikkeling van de interne tegenstellingen in de huidige kapitalistische wereld onvermijdelijk leiden tot een nieuwe situatie, waarin de kapitalistische landen in een felle strijd gewikkeld zijn, en die beweert, dat de tegenstellingen tussen de kapitalistische landen verzacht of zelfs opgeheven kunnen worden door "internationale overeenkomsten tussen de grote monopolies"; en e) de opvatting, die zegt, dat de tegenstelling tussen de twee wereldstelsels van socialisme en kapitalisme automatisch zal verdwijnen in de loop van,,economische wedijver", dat de andere fundamentele wereldtegenstellingen ook automatisch zullen verdwijnen met het verdwijnen van de tegenstelling tussen de twee stelsels, en dat "een wereld zonder oorlogen", een nieuwe wereld van "alzijdige samenwerking" zal ontstaan. Het is duidelijk, dat deze misvattingen onvermijdelijk leiden tot een foutieve en schadelijke politiek en daardoor tot tegenslagen en verliezen van de een of andere aard voor de zaak van het volk en het socialisme. 6) De krachtsverhoudingen tussen het imperialisme en het so cialisroe hebben sinds de Tweede Wereldoorlog een fundamentele verandering ondergaan. De voornaamste aanwijzing hiervoor is, dat de wereld nu niet slechts één socialistisch land heeft, maar een aantal socialistische landen, die het machtige socialistische kamp vormen, en dat de mensen, die de socialistische weg zijn opgegaan, nu geen tweehonderd miljoen in aantal zijn, maar duizend miljoen, of een derde van de wereldbevolking. Het socialistische kamp is het resultaat van de strijd van het in ternationale proletariaat en de werkende bevolking. Het behoort aan het internationale proletariaat en de werkers evenzeer als aan de volkeren van de socialistische landen. De voornaamste gemeenschappelijke eisen van de volkeren in de landen van het socialistische kamp en van het internationale pro letariaat en de werkers zijn, dat alle communistische en arbeiderspartijen in het socialistische kamp: moeten vasthouden aan de marxistisch-leninistische lijn en een juiste marxistisch-leninistische buitenlandse politiek moeten voe ren; de dictatuur van het proletariaat en het bondgenootschap tussen arbeiders en boeren onder leiding van het proletariaat moeten con solideren en de socialistische revolutie tot het eind moeten door voeren op het economische, politieke en ideologische front; 394

20 het initiatief en de scheppende vermogens van de brede massa's moeten bevorderen, de socialistische opbouw op planmatige wijze moeten doorvoeren, de productie moeten ontwikkelen, de levensstandaard van het volk moeten verbeteren en de nationale verdediging moeten versterken; de eenheid van het socialistische kamp op basis van het marxismeleninisme moeten versterken en andere socialistische landen moeten steunen op grondslag van het proletarische internationalisme; zich moeten te weer stellen tegen de imperialistische politiek van agressie en oorlog en de wereldvrede moeten verdedigen; zich moeten verzetten tegen de anti-communistische, tegen het volk gerichte en contra-revolutionaire politiek van de reactionairen van alle landen; en de revolutionaire strijd van de onderdrukte klassen en naties in de hele wereld moeten steunen. Alle communistische en arbeiderspartijen in het socialistische kamp zijn aan hun eigen volk en het internationale proletariaat en de werkers verplicht aan deze eisen te voldoen. Door het voldoen aan deze eisen zal het socialistische kamp een beslissende invloed uitoefenen op de loop van de geschiedenis der mensheid. Juist daarom trachten de imperialisten en reactionairen onveranderlijk op duizend-en-een wijze de binnen- en buitenlandse politiek van de landen van het socialistische kamp te beïnvloeden, het kamp te ondermijnen en de eenheid van de socialistische landen te verbreken en vooral de eenheid tussen China en de Sowjet-Unie. Zij trachten onveranderlijk binnen te dringen in de socialistische landen, er ondermijnende acties op touw te zetten en' zij koesteren zelfs de fantastische hoop het socialistische kamp te vernietigen. Het vraagstuk van wat de juiste houding is tegenover het socialistische kamp is een zeer belangrijk principieel vraagstuk voor alle communistische en arbeiderspartijen. De communistische en arbeiderspartijen voeren nu de taken van proletarische internationalistische eenheid en strijd onder nieuwe' historische voorwaarden uit. Toen er slechts één socialistisch land bestond en dit land vijandig bejegend en in gevaar gebracht werd door alle imperialisten en.reactionairen, omdat het standvastig een juiste marxistisch-leninistische lijn en politiek aanhield, was de maatstaf van het proletarische internationalisme voor iedere communistische partij de vraag, of zij al dan niet op vastberaden wijze het enige socialistische land verdedigde. Nu is er een socialistisch kamp, dat uit dertien landen bestaat, nl. Albanië, Bulgarije, China, Cuba, de Duitse Democratische Republiek, Hongarije, de Democratische Volksrepubliek Korea, Mongolië, Polen, Roemenië, de Sowjet-Unie, Tsjechoslowakije en de Democratische Republiek Vietnam. Onder deze omstandigheden is de maatstaf voor het proletarische internationalisme voor iedere communistische partij, of zij al dan niet vastberaden het gehele socialistische kamp verdedigt, of zij al dan niet de eenheid van alle landen in het kamp verdedigt op basis van het marxisme-leninisme en of zij al dan niet de marx- 395

21 istisch-leninistische lijn en politiek verdedigt, die de socialistische landen dienen te voeren. Indien iemand niet de juiste marxistisch-leninistische lijn en politiek volgt, niet de eenheid van het socialistische kamp verdedigt, maar integendeel daarbinnen spanning schept en scheuringen veroorzaakt, of zelfs de politiek volgt van de Joegoslavische revisionisten, het socialistische kamp,tracht te liquideren of de kapitalistische landen helpt bij hun aanvallen op socialistische broederlanden, dan verraadt hij de belangen van het gehele internationale proletariaat en de volkeren van de wereld. Indien iemand in de voetstappen van anderen treedt en de verkeerde opportunistische lijn en politiek verdedigt, die gevolgd wordt door een zeker socialistisch land, in plaats van dat hij de juiste marxistisch-leninistische lijn en politiek volgt, die de socialistische landen zouden moeten volgen, de politiek van scheuring verdedigt in plaats van de politiek van eenheid, dan wijkt hij af van het marxisme-leninisme en het proletarische internationalisme. 7) Gebruikmakende van de toestand na de Tweede Wereldoorlog, namen de Amerikaanse imperialisten de plaats in van de Duitse, Italiaanse en Japanse fascisten en hebben zij getracht een enorm wereldrijk te scheppen, zoals de mensheid nooit heeft gekend. De strategische doeleinden van het Amerikaanse imperialisme waren, de tussenzöne, die ligt tussen de Verenigde Staten en het socialistische kamp, in handen te krijgen en te overheersen, de revoluties van de onderdrukte volkeren en naties te onderdrukken, voort te gaan met het vernietigen van de socialistische landen en zo alle volkeren en landen in de wereld, zijn bondgenoten inbegrepen, te onderwerpen aan de overheersing en slavernij door het Amerikaanse monopoliekapitaal Sinds de Tweede Wereldoorlog hebben de Amerikaanse imperialisten steeds propaganda gemaakt voor een oorlog tegen de Sowjet-Unie en het socialistische kamp. Aan deze propaganda zitten twee kanten. Terwijl de Amerikaanse imperialisten werkelijk zo'n oorlog voorbereiden, gebruiken zij deze propaganda ook als rookgordijn voor de onderdrukking van het Amerikaanse volk en de uitbreiding van hun agressie tegen de rest van de kapitalistische wereld. De Verklaring van 1960 zegt: "Het Amerikaanse imperialisme is de grootste internationale uitbuiter geworden." "Het voornaamste bolwerk van het moderne kolonialisme zijn de Verenigde Staten van Amerika." "De voornaamste kracht van agressie en oorlog is het Amerikaanse imperialisme." "De loop van de internationale gebeurtenissen in de afgelopen jaren heeft steeds opnieuw bewezen, dat het Amerikaanse imperialisme het voornaamste bolwerk van de wereldreactie, de wereldgendarme, de vijand van de volkeren van de hele wereld is." Het Amerikaanse imperialisme voert een politiek van agressie en oorlog in de gehele wereld, maar het resultaat zal. tegenovergesteld

HOUDING CPN IN HET CONFLICT MOSKOU-PEKIHG

HOUDING CPN IN HET CONFLICT MOSKOU-PEKIHG Behoort bij schrijven no. 695,792 Ex, no. 2> HOUDING CPN IN HET CONFLICT MOSKOU-PEKIHG S am Op 18 juli j. l, besprak het partijbestuur van de CPN het conflict tussen Moskou en Peking. Partijvoorzitter

Nadere informatie

Hoofdstuk 5: Koude Oorlog en Dekolonisatie

Hoofdstuk 5: Koude Oorlog en Dekolonisatie Hoofdstuk 5: Koude Oorlog en Dekolonisatie Geschiedenis VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Nieuwe ontwikkelingen na de Tweede Wereldoorlog Nieuwe machtsverhoudingen: Verenigde Staten en de Sovjet-Unie nieuwe supermachten

Nadere informatie

7,5. Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april keer beoordeeld. Geschiedenis. Russische Revolutie

7,5. Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april keer beoordeeld. Geschiedenis. Russische Revolutie Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april 2017 7,5 7 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Russische Revolutie Meeste mensen zijn boeren/boerinnen in Rusland Ze waren straatarm, ze wisten niks en ze gingen

Nadere informatie

HET ONTWERP BEGINSELPROGRAM VAM DE SWP.

HET ONTWERP BEGINSELPROGRAM VAM DE SWP. y' Behoort bij schrijven no. : HET ONTWERP BEGINSELPROGRAM VAM DE SWP. S a m e n v a t t i n g Tijdens een landelijke conferentie van de Bruggroep dd. 12 juli 1959 werd besloten tot de oprichting van een

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog h1 en h2

Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog h1 en h2 Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog h1 en h2 Samenvatting door een scholier 568 woorden 9 juni 2016 7,3 15 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Kapitalisme-Communisme: Kapitalisme: West -landen:

Nadere informatie

INTERNATIONAAL COMITÉ TER BJSVOEDERING VAN DE HANDEL. S_a menvatting

INTERNATIONAAL COMITÉ TER BJSVOEDERING VAN DE HANDEL. S_a menvatting Behoort bij schrijven no.: INTERNATIONAAL COMITÉ TER BJSVOEDERING VAN DE HANDEL. S_a menvatting Het Internationale Comité ter Bevordering van de Handel (International Committee for the Promotion of Trade,

Nadere informatie

/I ' J ' Behoort bij schrijven nr. 792.086 Ex. no. \t exemplaar b DE VIERDE INTERNATIONALE

/I ' J ' Behoort bij schrijven nr. 792.086 Ex. no. \t exemplaar b DE VIERDE INTERNATIONALE /I ' J ' Behoort bij schrijven nr. 792.086 Ex. no. \t exemplaar b cuplm DE VIERDE INTERNATIONALE S a m e n v a t t i n g De allerwegen ontstane ideologische discussie in de communistische beweging biedt

Nadere informatie

De Sovjet-Unie (9.3) Tijd van wereldoorlogen De Sovjet Unie.

De Sovjet-Unie (9.3) Tijd van wereldoorlogen De Sovjet Unie. De Sovjet-Unie (9.3) Onderzoeksvraag: Kenmerkende aspecten: Waardoor kreeg Rusland een communistische regering en hoe werd het land een totalitaire staat. Het in praktijk brengen van totalitaire ideologieën

Nadere informatie

LANDELIJKE CONFERENTIE VAN DE SWP OP 1 en 2 OKTOBER 1960

LANDELIJKE CONFERENTIE VAN DE SWP OP 1 en 2 OKTOBER 1960 Behoort bij schrijven no. 557»6?3 LANDELIJKE CONFERENTIE VAN DE SWP OP 1 en 2 OKTOBER 1960 S a m e n v a t t i n Op 1 en 2 oktober 19^0 hield de Socialistische Werkers Partij te Amsterdam een landelijke

Nadere informatie

Behoort bij schrijven no VERTROUWELIJK

Behoort bij schrijven no VERTROUWELIJK Ex. no. DISCUSSIEGRONDSLAG VOOR HET 20ste CONGRES VAN DE CPN S a m e n v a t t i n Ter voorbereiding van het met Pinksteren te houden 20ste Congres van de CPN heeft het partijbestuur een discussiegrondslag

Nadere informatie

De Koude Oorlog: het begin (les 10 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich

De Koude Oorlog: het begin (les 10 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich (les 10 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW --- www.degeschiedenisles.com --- VTI Kontich 1. Samenwerking slaat om in wantrouwen in 1945 => Tijdens WO 2: USSR en VSA werken samen tegen Duitsland => In

Nadere informatie

BUITENLANDSE CONTACTEN VAN DE CPN. S_a_m_e_n_v_a_t_t_i_n_g

BUITENLANDSE CONTACTEN VAN DE CPN. S_a_m_e_n_v_a_t_t_i_n_g Behoort bij schrijven nr. 760.8^5 Ex. no. "7 Dit exemplaar bestaat uit 6 blz, BUITENLANDSE CONTACTEN VAN DE CPN S_a_m_e_n_v_a_t_t_i_n_g In overeenstemming met de voorstellen, door CPN-voorzitter P. de

Nadere informatie

CONFERENTIE VAN COMMUNISTISCHE PARTIJEN IN MOSKOU (november. Rede van P, de GROOT namens de Nederlandse delegatie

CONFERENTIE VAN COMMUNISTISCHE PARTIJEN IN MOSKOU (november. Rede van P, de GROOT namens de Nederlandse delegatie Behoort bij schrijven no. 583-563 i Dit ex. bestaat uit 11 blz. CONFERENTIE VAN COMMUNISTISCHE PARTIJEN IN MOSKOU (november Rede van P, de GROOT namens de Nederlandse delegatie Samenvatting en commentaar

Nadere informatie

PACIFISTISCH SOCIALISTISCHE PARTIJ (P.S.P.).

PACIFISTISCH SOCIALISTISCHE PARTIJ (P.S.P.). Behoort bij schrijven no. ^51.^05. PACIFISTISCH SOCIALISTISCHE PARTIJ (P.S.P.). Ontstaan. Eind 1955 verenigde een aantal personen, voortgekomen uit de vredesbeweging "De Derde Weg", "Kerk en Vrede" en

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 10: tijd van televisie en computer

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 10: tijd van televisie en computer Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 10: tijd van televisie en computer Verslag door Lotte 1361 woorden 19 juni 2017 6,2 10 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van televisie

Nadere informatie

KOUDE OORLOG

KOUDE OORLOG KOUDE OORLOG 1945-1991 Waarom is de gebeurtenis afgebeeld in deze bron zo cruciaal geweest voor de KOUDE OORLOG? 37. De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie

Nadere informatie

Koude Oorlog. SE 3 Tijdvak 1 AVONDMAVO MIDDAGMAVO GESCHIEDENIS Deze toets bestaat uit 38 vragen

Koude Oorlog. SE 3 Tijdvak 1 AVONDMAVO MIDDAGMAVO GESCHIEDENIS Deze toets bestaat uit 38 vragen SE 3 Tijdvak 1 AVONDMAVO MIDDAGMAVO GESCHIEDENIS 017-018 Koude Oorlog Deze toets bestaat uit 38 vragen Voor deze SE zijn maximaal 76 punten te behalen Deze SE bestaat uit 7 aantal bladzijden 1 1 Wat wilden

Nadere informatie

Rode Jeugd. wil aktie

Rode Jeugd. wil aktie Rode Jeugd wil aktie Onze aktie richt zich eerst op de grootste wantoestandenezoals op de schandalige uitbuiting van de jeugd door de jeugd.lonen 7 de lange werktijden on bet behandelen van de jongeren

Nadere informatie

1. WAT VOORAFGING...1 2. HET CONGRES VAN WENEN...2 2.1. BESLISSINGEN...3 2.2. GEVOLGEN...6 2.3. BELANG VAN HET CONGRES VAN WENEN...

1. WAT VOORAFGING...1 2. HET CONGRES VAN WENEN...2 2.1. BESLISSINGEN...3 2.2. GEVOLGEN...6 2.3. BELANG VAN HET CONGRES VAN WENEN... HET CONGRES VAN WENEN 1. WAT VOORAFGING...1 2. HET CONGRES VAN WENEN...2 2.1. BESLISSINGEN...3 2.2. GEVOLGEN...6 2.3. BELANG VAN HET CONGRES VAN WENEN...7 3.1. Het Congres van Wenen en de restauratie Het

Nadere informatie

Examen HAVO. Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)

Examen HAVO. Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen HAVO Vragenboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Woensdag 22 mei 9.00 12.00 uur 20 02 Voor dit examen

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines De sociale kwestie.

Tijd van burgers en stoommachines De sociale kwestie. Onderzoeksvraag: Waardoor ontstonden het liberalisme en het socialisme, en hoe dachten liberalen en socialisten over de sociale kwestie? Kenmerkende aspect: De opkomst van de politiek maatschappelijke

Nadere informatie

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht SO 1 Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014 Historisch Overzicht 1. Welke doelstelling had Wilhelm II bij zijn aantreden als Keizer van Duitsland? 2. Welk land behoorde niet tot de Centralen tijdens de Eerste

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Examenkatern: dekolonisatie en koude oorlog in vietnam

Samenvatting Geschiedenis Examenkatern: dekolonisatie en koude oorlog in vietnam Samenvatting Geschiedenis Examenkatern: dekolonisatie en koude oorlog in vietnam Samenvatting door een scholier 1145 woorden 18 januari 2011 6,5 8 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis Wat was

Nadere informatie

Plein 1813 nr. 4- 's-geavewhage. Onderwerp: Weekoverzicht.

Plein 1813 nr. 4- 's-geavewhage. Onderwerp: Weekoverzicht. REGERINGSCOMMISSARIS IN ALGEMENE DIENST MINISTERIE VANALGEMENE ZAKEN Kenmerk: Nr. 3H7/HP/69. Bijlage(n): één. Onderwerp: Weekoverzicht. 's-gravenhage, 19 juni 1969' Plein 1813 nr. 4 Hiermede heb ik de

Nadere informatie

Behoort bij schrijven no. 619.828. Dit exemplaar bestaat uit 5 blz. NEDERLAND

Behoort bij schrijven no. 619.828. Dit exemplaar bestaat uit 5 blz. NEDERLAND Dit exemplaar bestaat uit 5 blz. HET WERELDVAKVERBOND EN DE COMMUNISTISCHE VAKBEWEGING IN NEDERLAND S a m e n v a t t i n g In 1961 zijn de banden tussen het secretariaat van het Wereldvakverbond te Praag

Nadere informatie

T4 Oefen SED Geschiedenis Module 6

T4 Oefen SED Geschiedenis Module 6 T4 Oefen SED Geschiedenis Module 6 1. Bekijk bron 1. De titel van de onderstaande Russische cartoon is: De Amerikaanse stemmachine. De Verenigde Staten drukken op het knopje voor, dat naast het knopje

Nadere informatie

Een conflict niet alleen maar om macht en belangen, maar ook tussen 2 ideologieën: Kapitalisme/democratie en Communisme

Een conflict niet alleen maar om macht en belangen, maar ook tussen 2 ideologieën: Kapitalisme/democratie en Communisme Samenvatting door M. 508 woorden 21 juni 2016 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Samenvatting GS Definitie Koude Oorlog: Conflict waarbij alle middelen (economisch, politiek, ideologisch, etc.) worden

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis vwo II

Eindexamen geschiedenis vwo II Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen Vanaf de zomer van 1789 trokken veel Franse vluchtelingen naar Oostenrijk. 1p 1 Waarom vormde dit voor het Franse revolutionaire

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Dekolonisatie en koude oorlog in Vietnam, hoofdstuk 1

Samenvatting Geschiedenis Dekolonisatie en koude oorlog in Vietnam, hoofdstuk 1 Samenvatting Geschiedenis Dekolonisatie en koude oorlog in Vietnam, hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 1944 woorden 2 maart 2011 4,5 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Centraal examen Hfst

Nadere informatie

Союз СоветскихСоциалистических Республик

Союз СоветскихСоциалистических Республик Союз СоветскихСоциалистических Республик SojoezSovjetskichSotsialistitsjeskichRespoeblik http://www.youtube.com/watch?v=hle4inigsee&feature=related De Romanovs De Romanov familie komt in 16313 aan de macht

Nadere informatie

VERGADERING VAN HET ALGEMEEN BESTUUR VAN DE NEDERLANDSE VREDESRAAL OP 5 NOVEMBER 1960

VERGADERING VAN HET ALGEMEEN BESTUUR VAN DE NEDERLANDSE VREDESRAAL OP 5 NOVEMBER 1960 Behoort bij schrijven no. 573«8?5 VERGADERING VAN HET ALGEMEEN BESTUUR VAN DE NEDERLANDSE VREDESRAAL OP 5 NOVEMBER 1960 S a m e n v a t t i n De bijeenkomst van het Algemeen Bestuur van de Nederlandse

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis havo 2009 - I

Eindexamen geschiedenis havo 2009 - I Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In de Coalitieoorlogen voerde de Franse regering de dienstplicht in. 2p 1 Leg uit dat zij hiermee de betrokkenheid van Franse

Nadere informatie

Archief Jan de Boo

Archief Jan de Boo Archief Jan de Boo 1975-2012 Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis Cruquiusweg 31 1019 AT Amsterdam Nederland hdl:10622/arch03473 IISG Amsterdam 2015 Inhoudsopgave Archief Jan de Boo...3 Archiefvorming...3

Nadere informatie

Dit exemplaar bestaat uit 3 blz.. * G E H E I M EEN GEMEENSCHAPPELIJKE VERKLARING VAM DE COMMUNISTISCHE PARTIJEN VAN NEDERLAND EN INDONESIË

Dit exemplaar bestaat uit 3 blz.. * G E H E I M EEN GEMEENSCHAPPELIJKE VERKLARING VAM DE COMMUNISTISCHE PARTIJEN VAN NEDERLAND EN INDONESIË Behoort bij schrijven no. 619.?04 Ex. no., Dit exemplaar bestaat uit 3 blz.. * G E H E I M EEN GEMEENSCHAPPELIJKE VERKLARING VAM DE COMMUNISTISCHE PARTIJEN VAN NEDERLAND EN INDONESIË Tijdene het 22e CPSU-congres

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis De Koude Oorlog

Samenvatting Geschiedenis De Koude Oorlog Samenvatting Geschiedenis De Koude Oorlog Samenvatting door een scholier 2027 woorden 26 juni 2005 6 127 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Paragraaf 1: Toenemend wantrouwen tussen Oost en West Al sinds

Nadere informatie

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie) Praktische-opdracht door J. 1743 woorden 12 september 2011 6,1 32 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Nadere informatie

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS Q1. Denkt u dat het voor de toekomst van Nederland het beste is als wij actief deelnemen in de wereldpolitiek of moeten wij ons niet in de wereldpolitiek mengen? 1

Nadere informatie

8*. Na de dood van Karel de Grote werd de eerste grondslag gelegd voor Grenzen in Europa. Leg uit.

8*. Na de dood van Karel de Grote werd de eerste grondslag gelegd voor Grenzen in Europa. Leg uit. Gebruik bron 1 en 2 In 1897 werd in de venen bij Yde het lijk van een ongeveer zestienjarig meisje gevonden. Deze vondst gaf aanleiding tot twee voorlopige conclusies over de leefwijze van het volk waartoe

Nadere informatie

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00.

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00. 1 SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS 31 oktober 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit 38 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE KOUDE OORLOG + NEDERLAND EN DE VERENIGDE STATEN NA DE TWEEDE WERELDOORLOG Gebruik bron 1. 1p 1 De bron maakt duidelijk dat de

Nadere informatie

RECENTE ONTWIKKELINGEN IN DE VERHOUDING VAN HET WERELDVAKVERBOND TOT HET CENTRUM (DE EVC-1938) EN DE "OUDE" EVC.

RECENTE ONTWIKKELINGEN IN DE VERHOUDING VAN HET WERELDVAKVERBOND TOT HET CENTRUM (DE EVC-1938) EN DE OUDE EVC. RECENTE ONTWIKKELINGEN IN DE VERHOUDING VAN HET WERELDVAKVERBOND TOT HET CENTRUM (DE EVC-1938) EN DE "OUDE" EVC. S a m e n v a t t i n.6 In de houding welke het Wereldvakverbond sinds het uittreden van

Nadere informatie

Dr. J. TINBERGEN. 1===================== SAMENVATTING

Dr. J. TINBERGEN. 1===================== SAMENVATTING Behoort bij schrijven no. 416.149 COMMUNISTISCHE ========================================== REACTIES OP EEN ARTIKEL VAN Prof, 1===================== Dr. J. TINBERGEN. SAMENVATTING Door de communisten worden

Nadere informatie

CPN. Manifest der Communistische Partij

CPN. Manifest der Communistische Partij CPN Manifest der Communistische Partij Een spook waart door Nederland het spook van het communisme. Alle machten van het oude Nederland hebben zich tot een heilige drijfjacht tegen dit spook verbonden,

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis nieuwe stijl havo 2008-II

Eindexamen geschiedenis nieuwe stijl havo 2008-II Door de tijd heen De volgende revoluties staan in willekeurige volgorde: 1 De Franse Revolutie werpt het ancien régime omver. 2 In de Oktoberrevolutie grijpen de Russische communisten onder leiding van

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje b Bijlage VMBO-KB 2008 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje Staatsinrichting van Nederland bron 1 Uit een openbare brief van iemand die zich zorgen maakt over de ontwikkelingen

Nadere informatie

Eén Korea, twee landen

Eén Korea, twee landen 1 Doelgroep De lesbrief is bedoeld voor leerlingen in de onderbouw vmbo, havo en vwo. Het uitwerken van de opdrachten kost de leerling ongeveer een tot anderhalf lesuur (van 50 minuten). De onderzoeksvragen

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis vwo 2009 - I

Eindexamen geschiedenis vwo 2009 - I Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In de landen die Napoleon veroverde, voerde hij een beleid dat: enerzijds paste binnen het gelijkheidsideaal van de Franse Revolutie

Nadere informatie

CPN-AGITATIE IN DE KWESTIE BERLIJN

CPN-AGITATIE IN DE KWESTIE BERLIJN Behoort bij schrijven no, 611.033 CPN-AGITATIE IN DE KWESTIE BERLIJN S a m e n v a t t i n g De verscherpte toestand rondom Berlijn blijkt voor de communisten - ook in ons land - een stimulans te zijn

Nadere informatie

1. WAT VOORAFGING...1 2. HET CONGRES VAN WENEN...2 2.1. BESLISSINGEN...3 2.2. GEVOLGEN...6 2.3. BELANG VAN HET CONGRES VAN WENEN...

1. WAT VOORAFGING...1 2. HET CONGRES VAN WENEN...2 2.1. BESLISSINGEN...3 2.2. GEVOLGEN...6 2.3. BELANG VAN HET CONGRES VAN WENEN... HET CONGRES VAN WENEN 1. WAT VOORAFGING...1 2. HET CONGRES VAN WENEN...2 2.1. BESLISSINGEN...3 2.2. GEVOLGEN...6 2.3. BELANG VAN HET CONGRES VAN WENEN...7 3.1. Het Congres van Wenen en de restauratie Het

Nadere informatie

1.1 Eensgezind tegen Hitler

1.1 Eensgezind tegen Hitler Samenvatting door Nathalie 1840 woorden 30 september 2015 6,2 5 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 1. Bondgenoten tegenover elkaar 1.1 Eensgezind tegen Hitler Vanaf 1941 > SU, VS en GB vochten

Nadere informatie

8,4. Samenvatting door een scholier 1600 woorden 23 juni keer beoordeeld. Geschiedenis

8,4. Samenvatting door een scholier 1600 woorden 23 juni keer beoordeeld. Geschiedenis Samenvatting door een scholier 1600 woorden 23 juni 2016 8,4 14 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdsvolgorde gebeurtenissen: 1917: Russische Revolutie 1922: Oprichting S-U 1939: Stalin

Nadere informatie

Examenopgaven VMBO-KB 2004

Examenopgaven VMBO-KB 2004 Examenopgaven VMBO-KB 2004 tijdvak 1 dinsdag 25 mei 9.00 11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VBO-MAVO-C Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit

Nadere informatie

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 1 Voorwoord Tijdens het maken van mijn spreekbeurt over Amerika kwam ik de Koude oorlog tegen. De koude oorlog leek mij een heel interessant onderwerp waar ik niet

Nadere informatie

geschiedenis geschiedenis

geschiedenis geschiedenis Examen HAVO 2009 tijdvak 1 woensdag 20 mei 9.00-12.00 uur tevens oud programma geschiedenis geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

POSITIE-BEPALING CPN

POSITIE-BEPALING CPN Behoort bij schrijven nr. 78^.520 Ex. no. \K POSITIE-BEPALING CPN S a m e n v a t t i n Medio mei j.l. heeft de CPN-leiding voor het eerst openlijk in "De Waarheid" - in twee resoluties en een verkorte

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8: Tijd van burgers en stoommachines

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8: Tijd van burgers en stoommachines Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8: Tijd van burgers en stoommachines Samenvatting door Larissa 665 woorden 18 januari 2016 5,4 5 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Hoofdstuk 8: Tijd van

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 26 november 2003 (27.11) (OR. fr) 15314/03 Interinstitutioneel dossier: 2003/0274 (COD) CULT 66 CODEC 1678

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 26 november 2003 (27.11) (OR. fr) 15314/03 Interinstitutioneel dossier: 2003/0274 (COD) CULT 66 CODEC 1678 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 26 november 2003 (27.11) (OR. fr) 15314/03 Interinstitutioneel dossier: 2003/0274 (COD) CULT 66 CODEC 1678 VOORSTEL van: de Europese Commissie d.d.: 18 november 2003

Nadere informatie

5,7. Opdracht door een scholier 1331 woorden 3 december keer beoordeeld. Geschiedenis. Wat staat er in dit werkstuk?

5,7. Opdracht door een scholier 1331 woorden 3 december keer beoordeeld. Geschiedenis. Wat staat er in dit werkstuk? Opdracht door een scholier 1331 woorden 3 december 2001 5,7 56 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Wat staat er in dit werkstuk? Dit werkstuk gaat over de Spaanse Burgeroorlog (1936 1940) en dan voornamelijk

Nadere informatie

Dodenherdenking. Beuningen, 4 mei 2015

Dodenherdenking. Beuningen, 4 mei 2015 Dodenherdenking Beuningen, 4 mei 2015 Voor het eerst in mijn leven bezocht ik twee weken geleden Auschwitz en Birkenau. Twee plekken in het zuiden van Polen waar de inktzwarte geschiedenis van Europa je

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl II

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl II Historisch overzicht vanaf 1900 14 maximumscore 2 Kaart A: 1 (= 1900-1914) 1 Kaart B: 2 (= 1919-1937) 1 15 maximumscore 2 Afbeelding 1 verwijst naar het bondgenootschap tussen Duitsland en Oostenrijk-Hongarije

Nadere informatie

PERMANENTE VERTEGENWOORDIGING VAN NEDERLAND

PERMANENTE VERTEGENWOORDIGING VAN NEDERLAND PERMANENTE VERTEGENWOORDIGING VAN NEDERLAND bij de Ij Naar aanleiding van ons telefonisch onderhoud van II hedenmorgen doe ik U hierbij een Nota toekomen die enige Jl_S bedachten bevat over de wijze waarop

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk : Koude Oorlog

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk : Koude Oorlog Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5.1-5.3: Koude Oorlog Samenvatting door een scholier 1708 woorden 19 juni 2008 6,9 143 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Samenvatting geschiedenis klas 3

Nadere informatie

februari 1960 Politiek en Cultuur

februari 1960 Politiek en Cultuur februari 1960 Politiek en Cultuur FEBRUARI 1960 Vreedzame coëxistentie en de ideologische strijd Nieuwe patronen in de wereldeconomie Kon.-Shell, 70 jaar olie-monopolie Het avontuur met de dieren en de

Nadere informatie

UNIVERSELE VERKLARING van de RECHTEN van de MENS: De 30 artikelen:

UNIVERSELE VERKLARING van de RECHTEN van de MENS: De 30 artikelen: UNIVERSELE VERKLARING van de RECHTEN van de MENS: De 30 artikelen: Artikel 1 Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren. Zij zijn begiftigd met verstand en geweten, en behoren

Nadere informatie

CONFERENTIE VAN DE COMMUNISTISCHE PARTIJEN VAN DE ZES EEG-LANDEN. BRUSSEL, *f tot 6 MAART 1963

CONFERENTIE VAN DE COMMUNISTISCHE PARTIJEN VAN DE ZES EEG-LANDEN. BRUSSEL, *f tot 6 MAART 1963 Behoort bij schrijven no. 678,865 Ex. no. I)- Dit exemplaar bestaat uit 8 blz. CONFERENTIE VAN DE COMMUNISTISCHE PARTIJEN VAN DE ZES EEG-LANDEN BRUSSEL, *f tot 6 MAART 1963 S a m e n v a t t i n Van ^f-6

Nadere informatie

TRANSATLANTIC TRENDS - NETHERLANDS

TRANSATLANTIC TRENDS - NETHERLANDS TRANSATLANTIC TRENDS - NETHERLANDS VRAAG 10 Denkt u dat het voor de toekomst van Nederland het beste is als wij actief deelnemen in de wereldpolitiek of moeten wij ons niet in de werelpolitiek mengen?

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis havo 2008-I

Eindexamen geschiedenis havo 2008-I De koloniale relatie tussen Nederland(ers) en Nederlands-Indië De volgende gebeurtenissen uit de geschiedenis van Nederlands-Indië staan in willekeurige volgorde: 1 Johannes van den Bosch introduceert

Nadere informatie

Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)

Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen HAVO Vragenboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Dinsdag 20 mei 9.00 12.00 uur 20 03 Voor dit examen zijn

Nadere informatie

DINGEN DIE JE MOET WETEN

DINGEN DIE JE MOET WETEN 50 Maar wat gebeurde er precies? Welke landen en mensen waren belangrijk? Dit boek staat vol met weetjes, landkaarten en foto s over een tragische periode in de wereldgeschiedenis. JIM ELDRIDGE ISBN 978

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 3 november 2004 (05.11) (OR. en) 14028/04 EUROPOL 50 JAI 409

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 3 november 2004 (05.11) (OR. en) 14028/04 EUROPOL 50 JAI 409 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 3 november 2004 (05.11) (OR. en) 14028/04 EUROPOL 50 JAI 409 NOTA van: de Franse, de Duitse, de Italiaanse, de Spaanse en de Britse delegatie aan: het Comité van artikel

Nadere informatie

Behoort bij schrijven no. : 501.798. Samenvatting

Behoort bij schrijven no. : 501.798. Samenvatting DE OPRICHTING VAN EEK NIEUWE POLITIEKE PARTIJ DOOR DE BRUGGROEP. Samenvatting De oprichting van een nieuwe politieke partij door de Bruggroep heeft in een op zondag 12 juli 1959 gehouden landelijke conferentie

Nadere informatie

Opdracht: De Eerste Wereldoorlog

Opdracht: De Eerste Wereldoorlog Opdracht: De Eerste Wereldoorlog Rollenspel: Het Verdrag van Versailles ROL Vittorio Orlando Doel van de opdracht: De klas wordt verdeeld in groepjes van vier leerlingen. Elk groepslid speelt de rol van

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door S. 1030 woorden 18 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting H2 1: Wetenschappelijke Revolutie 17 e eeuw Kenmerken: Observeren

Nadere informatie

Tijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie. Kenmerkende aspecten. Begrippen

Tijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie. Kenmerkende aspecten. Begrippen Tijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie 1. De levenswijze van jager-verzamelaars. 2. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen. 3. Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen.

Nadere informatie

SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013. Staat en Natie. Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen.

SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013. Staat en Natie. Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen. SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013 Staat en Natie Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen. In de 17 e en de 18 e eeuw ontstond er in Europa een politieke en filosofische stroming,

Nadere informatie

Uit: J.A. Jungman en F.K. van Iterson, red., Parlement en kiezer. Jaarboekje , Den Haag, 1934, REVOLUTIONNAIR SOCIALISTISCHE PARTIJ

Uit: J.A. Jungman en F.K. van Iterson, red., Parlement en kiezer. Jaarboekje , Den Haag, 1934, REVOLUTIONNAIR SOCIALISTISCHE PARTIJ Uit: J.A. Jungman en F.K. van Iterson, red., Parlement en kiezer. Jaarboekje 1933 1934, Den Haag, 1934, 99-102. REVOLUTIONNAIR SOCIALISTISCHE PARTIJ BEGINSELVERKLARING 1. De Revolutionnair Socialistische

Nadere informatie

Waardoor raakte Europa verdeeld in 2 ideologische blokken en waardoor groeide de spanning tussen deze blokken, ?

Waardoor raakte Europa verdeeld in 2 ideologische blokken en waardoor groeide de spanning tussen deze blokken, ? Samenvatting door K. 1439 woorden 18 juni 2016 5 5 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De Koude Oorlog (1945-1991) Koude oorlog= Een periode van spanning tussen de grootmachten SU en VS. Zij en hun bondgenoten

Nadere informatie

KOUDE OORLOG. Opgavenblad

KOUDE OORLOG. Opgavenblad ARUBA SE 3 MIDDAGMAVO AVONDMAVO GESCHIEDENIS 2018-2019 Tijdvak-1 KOUDE OORLOG Opgavenblad Dit School Examen (SE) bestaat uit 42 vragen. Voor dit SE zijn maximaal 70 punten te behalen. Dit SE bestaat uit

Nadere informatie

1 systematische werkzaamheid om aanhangers te winnen voor zekere principes

1 systematische werkzaamheid om aanhangers te winnen voor zekere principes Praktische-opdracht door een scholier 1610 woorden 6 februari 2003 7,6 10 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Mijn onderzoeksvraag die ik ga onderzoeken luidt: Wat is de rol van de propaganda in

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis vwo 2008-II

Eindexamen geschiedenis vwo 2008-II De koloniale relatie tussen Nederland(ers) en Nederlands-Indië In 1596 bereikte een Nederlandse expeditie onder Cornelis de Houtman Bantam. 2p 1 Leg uit welk verband er bestaat tussen deze expeditie en

Nadere informatie

Behoort bij schrijven no. 628.982 Ex. no. X2. Dit ex. bestaat uit 5 blz. HET 9e QPSJ-CONGRES

Behoort bij schrijven no. 628.982 Ex. no. X2. Dit ex. bestaat uit 5 blz. HET 9e QPSJ-CONGRES Behoort bij schrijven no. 628.982 Ex. no. X2. Dit ex. bestaat uit 5 blz. HET 9e QPSJ-CONGRES S a m e n v a t t i n g Op 5j 6 en 7 januari j.l. werd in Soest het 9e congres gehouden van de Organisatie Progressieve

Nadere informatie

7. Het imperialisme De dominantie van het westen p

7. Het imperialisme De dominantie van het westen p 7. Het imperialisme 7.1. De dominantie van het westen p. 167-179 Deel 1 Restauratie en transformatie, Europa in de 19de eeuw congres van Wenen ondermijning van het congres van Wenen: liberalisme, nationalisme,

Nadere informatie

Zie voor actuele informatie over welke landen dit protocol getekend en geratificeerd hebben http://www.unicef.org/crc/opcac-tableweb.

Zie voor actuele informatie over welke landen dit protocol getekend en geratificeerd hebben http://www.unicef.org/crc/opcac-tableweb. PROTOCOL KINDSOLDATEN Zie voor actuele informatie over welke landen dit protocol getekend en geratificeerd hebben http://www.unicef.org/crc/opcac-tableweb.htm Facultatief Protocol bij het Verdrag inzake

Nadere informatie

Als bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring of uitleg ontbreekt.

Als bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring of uitleg ontbreekt. Examen VWO 2009 tijdvak 2 woensdag 24 juni 9.00-12.00 uur geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 28 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 76 punten te behalen. Voor elk vraagnummer

Nadere informatie

Propaganda: "systematische werkzaamheid om aanhangers te winnen voor zekere principes"

Propaganda: systematische werkzaamheid om aanhangers te winnen voor zekere principes Praktische-opdracht door een scholier 1492 woorden 17 februari 2006 5,8 32 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Algemene inleiding propaganda Naar aanleiding van deze praktische opdracht 'propaganda'

Nadere informatie

f / Behoort bij schrijven no. ^25.555

f / Behoort bij schrijven no. ^25.555 f / Behoort bij schrijven no. ^25.555 DE SCHOLING IN DE CPN. Samenvatting. De scholing neemt in het communistische partijleven een belangrijke plaats in o Alleen van een theoretisch goed geschoolde aanhang

Nadere informatie

35 oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1

35 oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1 35 Oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1. De Tweede Wereldoorlog dankt zijn naam aan: a. Het aantal landen dat erbij betrokken was b. Het feit dat de oorlog in meerdere werelddelen werd uitgevochten

Nadere informatie

UIT DE TIJDSCHRIFTEN De arbeidersklasse in de technischwetenschappelijke. Studenten en anti-amerikaanse acties De promotie van Marx

UIT DE TIJDSCHRIFTEN De arbeidersklasse in de technischwetenschappelijke. Studenten en anti-amerikaanse acties De promotie van Marx MAART 1969 De opvattingen van de CPN over internationale discussie en internationale conferenties 97 De betekenis van de Communistische Internationale (1919-1943) A. van Ommeren-Averink 117 De uitzonderingstoestand

Nadere informatie

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN STUDIONLINE JAARGANG 2, NR. 10 ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN DL 2 D O M I N E E O N L I N E. O R G Vierhonderd jaar geleden vergaderde de synode in Dordrecht. Je weet inmiddels wat een synode is: een

Nadere informatie

5.5. Boekverslag door L woorden 13 december keer beoordeeld. Geschiedenis. Propaganda. Afbeelding 1:

5.5. Boekverslag door L woorden 13 december keer beoordeeld. Geschiedenis. Propaganda. Afbeelding 1: Boekverslag door L. 1626 woorden 13 december 2004 5.5 53 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Propaganda Afbeelding 1: a. Deze afbeelding is gemaakt in de jaren 30 door Hitler aanhangers. b. Er

Nadere informatie

Voorstel van resolutie. betreffende het onderhandelen van een cultureel samenwerkingsakkoord tussen Vlaanderen en de Republiek China (Taiwan)

Voorstel van resolutie. betreffende het onderhandelen van een cultureel samenwerkingsakkoord tussen Vlaanderen en de Republiek China (Taiwan) stuk ingediend op 1536 (2011-2012) Nr. 1 21 maart 2012 (2011-2012) Voorstel van resolutie van de heren Filip Dewinter, Frank Creyelman en Christian Verougstraete en mevrouw Marijke Dillen betreffende het

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/25770 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/25770 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/25770 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Van Thuy, Pham Title: Beyond political skin : convergent paths to an independent

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis havo II

Eindexamen geschiedenis havo II Dynamiek en stagnatie in de Republiek In de late middeleeuwen waren er weinig aanwijzingen voor de economische bloei van Holland in de zestiende eeuw. 2p 1 Geef aan: dat natuurlijke omstandigheden in de

Nadere informatie

De Bilderberg Groep. Democratie? Welke Democratie?

De Bilderberg Groep. Democratie? Welke Democratie? De Bilderberg Groep. Democratie? Welke Democratie? http://www.youtube.com/watch?v=vsax6nds1ey Vorige dinsdag eindigde de Bilderberg conferentie uitgave 2014 in Denemarken in plaats van het gebruikelijke

Nadere informatie

'S-G R AVE N H AG E. 9 k APR iqc"7 /J 4 i*^7 Datum: </~&'

'S-G R AVE N H AG E. 9 k APR iqc7 /J 4 i*^7 Datum: </~&' M I N I S T E R I E VAN B U I T E N L A N D S E Z A K E N 'S-G R AVE N H AG E 2C. y. s 7 / /On V E R Z O E K E BI) B E A N T W O O R D I N G. K E N M E R K, O N D E R W E R P, D A T U M EN N U M M Ministerraad,

Nadere informatie

Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost-Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen?

Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost-Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen? Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost-Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen? Kenmerkende aspect: De moderne vorm van imperialisme die verband hield met

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis koude oorlog

Samenvatting Geschiedenis koude oorlog Samenvatting Geschiedenis koude oorlog Samenvatting door een scholier 2281 woorden 20 juni 2010 5,3 5 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Februari 145- Conferentie in Jalta Juni 145- Oprichting Verenigde

Nadere informatie

Examenopgaven VMBO-GL en TL 2004

Examenopgaven VMBO-GL en TL 2004 Examenopgaven VMBO-GL en TL 2004 tijdvak 2 woensdag 23 juni 9.00-11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE GL EN TL GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VBO-MAVO-D Gebruik het bronnenboekje. Dit examen

Nadere informatie

De Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. Twee grote processen

De Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. Twee grote processen Koude Oorlog Amerikaanse buitenlandse politiek communisme rivaliteiten tussen de Sovjet-Unie en China nationalistische bewegingen dekolonisatie Twee grote processen Koude oorlog Nationalisme en dekolonisatie

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Koude Oorlog

Samenvatting Geschiedenis Koude Oorlog Samenvatting Geschiedenis Koude Oorlog Samenvatting door een scholier 1107 woorden 20 juni 2016 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedenis samenvattingen Katern Koude Oorlog 1 Blokvorming

Nadere informatie