DISCUSSIE EN CONCLUSIES 28 Discussie 28 Beschikbare data 28 Kostprijsberekening 28 Resultaten 29 Conclusies LITERATUUR BIJLAGEN

Transcriptie

1

2 m f D ~- Z 0 z 0 c CJ cn 0 73 fa D<m

3 * DISCUSSIE EN CONCLUSIES 28 Discussie 28 Beschikbare data 28 Kostprijsberekening 28 Resultaten 29 Conclusies 29 LITERATUUR BIJLAGEN REEDS EERDER VERSCHENEN PROEFVERSLAGEN , Praktijkonderzoek Varkenshouderij, Rosmalen Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. 3

4 SAMENVATTING De varkenshouderij in Europa is de laatste jaren sterk gegroeid. In verschillende landen neemt de omvang en dus ook de zelfvoorzieningsgraad van de varkenshouderij gestaag toe. Denemarken heeft de hoogste zelfvoorzieningsgraad: 459% (1997). Nederland, België/Luxemburg en Ierland hebben al jarenlang een zelfvoorzieningsgraad van boven de 100%. Ook Frankrijk en Spanje hebben de laatste jaren, in tegenstelling tot de jaren daarvoor, een zelfvoorzieningsgraad van boven de 100% en zijn dus van netto importeur, netto exporteur geworden. De zelfvoorzieningsgraad is sinds 1990 in Denemarken, België/Luxemburg, Frankrijk, Ierland en Spanje toegenomen, terwijl deze in Nederland is afgenomen. De genoemde landen zijn dan ook belangrijke concurrenten van Nederland op de internationale markt voor varkensvlees. Duitsland, Griekenland, Italië, Portugal en het Verenigd Koninkrijk hebben een zelfvoorzieningsgraad lager dan 100%. Deze landen zijn belangrijke afzetlanden voor Nederland. Naast de ontwikkelingen op de Europese markt worden de ontwikkelingen op de wereldmarkt steeds belangrijker. Met name de Verenigde Staten en Canada exporteren veel varkensvlees en zijn belangrijke concurrenten. Het doel van het onderzoek is het vergelijken van de gemiddelde kostprijs per kg varkensvlees over de jaren 1996 en 1997 voor de deelnemende EU-landen. Dit gebeurt met het model EuroporC (Vaessen en Backus, 1997) versie 3. Daarnaast wordt de te verwachten invloed op de kostprijs van EU-beleid en nationaal beleid ten aanzien van milieu, welzijn en gezondheid voor de varkenshouderij in de deelnemende EUlanden voor de komende jaren beoordeeld. Aan de hand van de kostprijs wordt de positie van de Nederlandse varkenshouderij bepaald ten opzichte van de Europese concurrenten enerzijds en de potentiële afzetlanden anderzijds. De uitgangspunten in het model zijn gebaseerd op representatieve gegevensbestanden van de deelnemende EU-landen (België, Denemarken, Frankrijk, Griekenland, Italië, Nederland en het Verenigd Koninkrijk). Het EuroporC-model bevat de (uniform berekende) kostenposten: voer, uitval, algemene kosten, huisvesting, rente, en arbeid. In tabel 1 staan de belangrijkste technische resultaten van de deelnemende landen in 1996 en 1997 weergegeven. Tabel 1: Belangrijkste technische resultaten Kengetal B DK* F3 GW 15 NL6 UK Afgeleverde vleesvarkens/zeug/jaar 16,3 21,0 19,9* 17,o 18,O 21,o 20,3 Gecorrigeerde groei (gr/dier/dag) Geslacht gewicht (kg) Karkas per zeug jaar per (kg) Afgeleverde vleesvarkens/zeug/jaar 16,5 21,2 20,28 17,o 18,9 21,o 20,5 Gecorrigeerde groei (gr/dier/dag) Geslacht gewicht (kg) Karkas per zeug jaar per (kg) België, * Denemarken, 3 Frankrijk, 4 Griekenland, 5 Italië, 6 Nederland, 7 Verenigd Koninkrijk 8 gecorrigeerd voor de zeugdefinitie; correctiefactor is 1,088 voor 1996 en 1,091 voor 1997

5 Denemarken en Nederland hebben in 1996 en 1997 het grootste aantal afgeleverde vleesvarkens per zeug per jaar. Daarna komen respectievelijk het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Italië, Griekenland en tenslotte België. De karkasproductie per zeug per jaar is in Italië het grootst. Daarna komen Nederland, Frankrijk, Denemarken en België. De rij wordt gesloten door het Verenigd Koninkrijk en Griekenland. De gecorrigeerde groei per dier per dag is in Frankrijk het hoogst. Daarna volgen Nederland, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk. Griekenland, Italië en België hebben een aanzienlijk lagere groei per dier per dag dan de overige vier landen. In tabel 2 zijn de kostprijs, de opbrengstprijs en het dekkingspercentage van de deelnemende landen weergegeven in 1996 en Er bestaat een grote variatie in de verschillende kostenposten tussen de landen. De verschillen in algemene kosten en huisvestingskosten zijn groot. België en Denemarken hebben een laag aandeel algemene kosten ten opzichte van de overige landen. Griekenland, Italië en het Verenigd Koninkrijk hebben een lager aandeel huisvestingskosten dan de overige landen. In Griekenland is in verhouding tot de overige landen het aandeel rentekosten hoog en het aandeel arbeidskosten laag. De totale kostprijs per kg karkas is in 1996 in Frankrijk het laagst en in 1997 in Denemarken. Na Frankrijk en Denemarken komen respectievelijk Nederland en België. Na Nederland en België komt in 1996 het Verenigd Koninkrijk en daarna Italië. In 1997 komt eerst Italië en daarna het Verenigd Koninkrijk. Griekenland heeft in beide jaren de hoogste kostprijs. Als de kostprijs wordt vergeleken met de opbrengstprijs hebben Denemarken, Frankrijk en België in beide jaren een positief resultaat met een dekkingspercentage van boven de 100%. In Italië en Nederland ligt het dekkingspercentage in 1996 onder de 100% en in 1997 boven de 100%. Het Verenigd Koninkrijk heeft in 1996 een dekkingspercentage van 99% en in 1997 een van 85%. Griekenland heeft de hoogste opbrengstprijs, maar door de eveneens hoogste kostprijs een dekkingspercentage van maar ongeveer 90%. Nederland heeft met name ten opzichte van de belangrijkste concurrenten Denemarken en Frankrijk een hoge kostprijs. Door het nieuwe Varkensbesluit, de varkensheff ing en toenemende mestkosten zal de kostprijs in Nederland hoger worden en het verschil ten opzichte van de concurrenten waarschijnlijk groter. De gemiddelde bedrijfsomvang, die vergeleken met de andere Europese landen al hoog is, zal dan waarschijnlijk nog verder toenemen om toch een goede concurrentiekracht te blijven houden. Niet alleen het kosten- en opbrengstniveau van een land is bepalend voor de concurrentiepositie. De handels-, kennis-, en infrastructuur, de gemiddelde omvang van Tabel 2: Kostprijs, opbrengstprijs en dekkingspercentage Kengetal B DK F GR I NL UK 1996 Kostprijs (f/kg karkas) 3,53 3,17 3,16 3,91 3,76 3,37 3,66 Opbrengstprijs (flkg karkas) 3,65 3,31 3,29 3,43 3,60 3,15 3,62 Dekkingspercentage (%) Kostprijs (flkg karkas) 3,39 2,93 3,22 4,36 3,66 3,31 4,35 Opbrengstprijs (f/kg karkas) 3,5l 3,46 3,41 3,95 3,76 3,30 3,69 Dekkingspercentage (%)

6 milieu- en welzijnsbeleid op de kostprijs noodzakelijk. Ook verder onderzoek naar het aantal bestede arbeidsuren per jaar en de uitsplitsing van de algemene kosten is ge- wenst, om zodoende meer inzicht te krijgen in eventuele verschillen. Tenslotte ontbreken in dit onderzoek belangrijke landen op het gebied van de varkenshouderij binnen en buiten Europa, zoals Duitsland, Spanje, de Verenigde Staten en Canada. de bedrijven en het productenpakket met bijbehorende kwaliteit spelen ook een belangrijke rol bij het bepalen van de concurrentiepositie. Ook factoren als Europese en nationale regelgeving en sociale factoren zijn van grote invloed op de ontwikkelingen van de varkenshouderij in de verschillende regio s. Om een uitspraak te kunnen doen over de toekomstige concurrentiepositie van een land, is verder onderzoek naar het effect van

7 SUMMARY The pig industry in Europe has considerably grown the past few years. In some countries the pig industry is increasing steadily and thus, in these countries the self-sufficiency rate will also increase. Denmark has the hig hest self-suff iciency rate: 459% (1997). For years the Netherlands and Belgium/ Luxembourg have had a self-sufficiency rate of over 100%. The past few years also France and Spain have a self-sufficiency rate of over 100% and have become a net exporting country instead of a net importing country. Since 1990, the self-suff iciency rates in Denmark, Belgium/Luxembourg, France, Ireland and Spain have increased, while it has decreased in the Netherlands. These countries are thus the main competitors of the Netherlands on the international pig market. Germany, Greece, Italy, Portugal and the United Kingdom have a self-sufficiency rate lower than 100% and are potential markets for the Netherlands. Besides the development on the European market, the development on the world market is becoming more and more important. Particularly, the United States and Canada export much pork and are important competitors. The aim of the study was to compare the average tost price for pigs per kg of car- cass in 1996 and 1997 for the participating EU-countries with the EuroporC model version 3. Moreover, the anticipated influence on the tost price of EU and national legislation as to environment, welfare and health for the pig industry in the participating EUcountries were considered for the next few years. On the basis of the tost price, the position of the Dutch pig industry was compared with European competitors on the one hand and the potential markets on the other. The assumptions in the model were based on representative data bases of the participating EU-countries (Belgium, Denmark, France, Greece, Italy, the Netherlands and the United Kingdom). The EuroporC model contains the (uniformly calculated) tost items: feed, mortality, miscellaneous costs, housing, interest and labour. Table 1 shows the most important technical results of the participating countries in 1996 and In 1996 and 1997 Denmark and the Netherlands produced the highest number of finished pigs per sow per year, followed by the United Kingdom, France, Italy, Greece and Belgium respectively. The number of kg Table 1: Most important technical results Result B DK* F3 GR4 15 NL6 UK 1996 Finished pigs/sow/year o o 20.3 Corrected daily gain (gr/pig/day) Slaug hterweight (kg) Carcass per sow per year (kg) 1,401 1,580 1,6878 1,346 2,302 1,842 1, Finished pigs/sow/year o 20.5 Corrected daily gain (gr/pig/day) Slaug hterweight (kg) Carcass per per sow year (kg) 1,461 1,610 1,706* 1,346 2,414 1,858 1,376 1 Belgium, * Denmark, 3 France, 4 Greece, 5 Italy, 6 Netherlands, 7 United Kingdom 8 corrected for sow definition, correction factor is for 1996 and for 1997

8 of carcass produced per sow per year was highest in Italy, followed by the Netherlands, France, Denmark and Belgium respectively. The United Kingdom and Greece were last. The corrected daily gain was highest in France, followed by the Netherlands, Denmark and the United Kingdom respectively. Greece, Italy and Belgium had a considerably lower daily gain than the other four countries. In table 2 the tost price, market price and the percentage of cover of the participating countries are presented. The variation between the different tost items is large. The differences between miscellaneous and housing costs are great. Belgium and Denmark have a low percentage of miscellaneous costs compared with the other countries. Greece, Italy and the United Kingdom have a low percentage of housing costs compared with the other countries. In Greece the percentage of interest costs is high and the percentage of labour costs is low compared with the other countries. Total tost price per kg of carcass was lowest in France in 1996 and lowest in Denmark in 1997, followed by the Netherlands and Belgium respectively. After Belgium and the Netherlands, the United Kingdom and Italy respectively followed. In 1997 Italy had a lower tost price than the United Kingdom. Greece had the highest tost price per kg of carcass in both years. If the tost price is compared with the meat price, Denmark, France and Belgium have a positive result with a percentage of cover above 100% in both years. In Italy and the Netherlands the percentage of cover was Iower than 100% in 1996 and higher than 100% in The United Kingdom had a percentage of cover of 99% in 1996 and 85% in Greece had the highest meat price, but due to also having the highest tost price, the percentage of cover was only about 90%. The Netherlands has a high tost price, particularly if compared with the most important competitors, Denmark and France. The new pig regulations for welfare, the pig tax and the increasing manure costs will result in a higher tost price in the Netherlands and the differente in tost price between the Netherlands and the main competitors will likely be greater. To keep a good competitive position, farm size in the Netherlands will likely increase. Farm size in the Netherlands is already larger than in the other countries in Europe. The competitive position in the pig industry of a country not only depends on the tost and meat price, but also farm size, production market and the quality of the products play an important role in determining the competitive position. Also other, non-economic factors, such as trade, knowledge and infrastructure, national and European legislation and social factors influence the development of the pig industry in different areas. Tabel 2: Cost price, market price and percentage of cover B DK F GR I NL UK 1996 Cost price (flkg carcass) Market price (flkg carcass) Percentage of cover (%) Cost price (f/kg carcass) Market price (flkg carcass) Percentage of cover (%)

9

10 1 INLEIDING 1.1 Probleemstelling De concurrentiepositie van de varkenshouderij in de verschillende productiegebieden in Europa is sterk afhankelijk van de ontwikkeling van de kostprijs en de opbrengstprijs. De opbrengstprijs wordt vooral bepaald door de vraag en het aanbod. De kostprijs is een resultante van productieresultaten en prijzen van productiemiddelen. De varkenshouderij heeft zich in Europa de laatste jaren sterk ontwikkeld. In sommige gebieden in de Europese Unie is de groei sterker dan in andere gebieden. De toename van de varkensstapel in verschillende landen leidt bij een minder grote toename van de vraag naar varkensvlees tot een hogere zelfvoorzieningsgraad. De zelfvoorzieningsgraad wordt berekend door de totale productie van een land te delen door de totale consumptie en dit getal te vermenigvuldigen met 100%. De zelfvoorzieningsgraad van verschillende EU-landen is weergegeven in tabel 3. Denemarken heeft de hoogste zelfvoorzieningsgraad. Nederland, België/Luxemburg en Ierland hebben al jarenlang een zelfvoorzieningsgraad van boven de 100%. Een zelfvoorzieningsgraad hoger dan 100% betekent dat deze landen meer produceren dan consumeren en dus het overschot exporteren. Frankrijk en Spanje hebben de laatste jaren, in tegenstelling tot de jaren daarvoor, een zelfvoorzieningsgraad van boven de 100% en zijn van netto importeur, netto exporteur geworden. De zelfvoorzieningsgraad is sinds 1990 in Denemarken, België/Luxemburg, Frankrijk, Ierland en Spanje toegenomen, terwijl deze in Nederland is afgenomen. De genoemde landen zijn dan ook belangrijke concurrenten van Nederland op de internationale markt voor varkensvlees. Duitsland, Griekenland, Italië, Portugal en het Verenigd Koninkrijk hebben een zelfvoorzieningsgraad lager dan 100%. Deze landen zijn belangrijke afzetlanden voor Nederland. De zelfvoorzieningsgraad in Duitsland, Italië en het Verenigd Koninkrijk is in de periode vanaf 1990 ongeveer op hetzelfde niveau gebleven. In Griekenland en Portugal is de zelfvoorzieningsgraad in de periode vanaf à 14% gedaald. De zelfvoorzieningsgraad in Finland, Oostenrijk en Zweden ligt rond de 100%. Deze landen Tabel 3: Ontwikkeling van de zelfvoorzieningsgraad in de EU-landen van 1985 tot en met 1997 in procenten Land Nederland België/Luxemburg Denemarken Duitsland Finland Frankrijk Griekenland Ierland Italië Oostenrijk Portugal Spanje Verenigd Koninkrijk Zweden Bron: PVE

11 spelen een minder belangrijke rol op de Europese varkensmarkt, omdat ze niet of nauwelijks importeren of exporteren. Naas de ontwikkelingen op de Europese markt worden de ontwikkelingen op de wereldmarkt steeds belangrijker. Met name de Verenigde Staten en Canada exporteren veel varkensvlees en zijn belangrijke conc urrenten. Dit rapport beperkt zicht echter tot landen binnen de EU. Verschillen in ontwikkeling van de varkenshouderij tussen landen worden veroorzaakt door onder andere economische, politieke, fiscale, sociale en natuurlijke factoren. Bij economische factoren -wordt gedacht aan de handels-, kennis- en infrastructuur, de gemiddelde omvang van de bedrijven en het productenpakket met bijbehorende kwaliteit in een bepaald land. Daarnaast is ook het gemiddelde kostenniveau van primaire bedrijven van belang. Dit kostenniveau wordt bepaald door de prijs en de kwaliteit van de productiefactoren en de gemiddelde productieresultaten. Onder politieke factoren valt onder andere regelgeving ten aanzien van milieu en dierlijk welzijn. Het beleid is voor ieder land anders. Afhankelijk van de milieusituatie en vaak daarmee samenhangend de concentratie van het aantal varkensbedrijven wordt de varkenssector in bepaalde landen gestimuleerd (subsidies) of juist afgeremd. Ook de regelgeving ten aanzien van dierlijk welzijn is verschillend per land. Daarnaast spelen de sociale factoren een rol bij de ontwikkeling van de varkenshouderij in een land. Voorbeelden zijn sociale status, beschikbare kennis en alternatieve mogelijkheden voor het aanwenden van arbeid en kapitaal binnen en buiten de landbouw. Weersfactoren spelen in Europa geen dominante rol, omdat in de meeste landen de varkens het hele jaar binnen zijn gehuisvest. Monitoring van kengetallen (productieresultaten en prijsniveaus) in de verschillende productiegebieden in Europa geeft een goed beeld van de ontwikkeling van de kostprijsverschillen. Uit eerder onderzoek blijkt echter dat het vergelijken van kengetallen in Europa moeilijk is door de grote diversiteit aan rekenregels, definities, gewichtsen leeftijdsaanduidingen, houderijsystemen en prijsniveaus (Van den Elzen 1989). Definitieverschillen doen zich bijvoorbeeld voor bij zeugen. Daarnaast is het verkrijgen van representatieve gegevens uit de verschillende landen een probleem. Daarom moeten eerst de eventuele verschillen in datadefinities en rekenregels worden gecorrigeerd. Vervolgens kunnen mogelijke oorzaken voor verschillen in technisch-economische resultaten worden geanalyseerd. De volgende posten spelen hierbij onder andere een rol: technische productieresultaten, toegerekende kosten (KI, gezond heidszorg, elektriciteit et cetera), renteniveau, loonvoet, aantal arbeidsuren per dierplaats en vaste kosten (bouwwerken, kosten onroerend goed, milieumaatregelen en verzekeringen et cetera). Aan de hand van deze analyse kan worden bekeken wat de positie van Nederland is ten opzichte van de Europese concurrenten wat betreft kostprijs en onderliggende kengetallen. 1.2 Doelstelling Het doel van het onderzoek dat in dit rapport wordt beschreven is het vergelijken van de gemiddelde kostprijs per kg varkensvlees over de jaren 1996 en 1997 voor de deelnemende EU-landen. Dit gebeurt met het model EuroporC (Vaessen en Backus, 1997) versie 3. Daarnaast wordt de te verwachten invloed op de kostprijs van EUbeleid en nationaal beleid ten aanzien van milieu, welzijn en gezondheid voor de varkenshouderij in de deelnemende EU-landen voor de komende jaren beoordeeld. Aan de hand van de kostprijs wordt de positie van de Nederlandse varkenshouderij bepaald ten opzichte van de Europese concurrenten enerzijds en de potentiële afzetlanden anderzijds. 1.3 Opbouw Hoofdstuk 2 gaat in op de variabelen die aan de kostprijsberekening ten grondslag liggen en de opbouw van de kostprijs. In hoofdstuk 3 worden de (uniform berekende) technische en economische kengetallen weergegeven. Hierbij komen zowel de kos- 11

12

13 2 MATERIAAL EN METHODE In paragraaf 2.1 wordt besproken welke landen en instituten de informatie hebben verstrekt voor het berekenen van de verschillende kostprijzen. In paragraaf 2.2 worden de belangrijkste rekenregels en definities van het model EuroporC versie 3 besproken en in paragraaf 2.3 de verschillende kostenposten. De opbouw van de kostprijs in 1996 en 1997 voor de verschillende landen is opgenomen in bijlage Herkomst gebruikte data De data voor het project EuroporC zijn door instituten uit de betreffende landen beschikbaar gesteld. Hierbij is zo veel mogelijk nagestreefd om landelijk gemiddelde resultaten te verkrijgen. België: De data uit België zijn afkomstig uit het boekhoudnet van het Centrum voor LandbouwEconomie in Brussel. Hieraan namen in bedrijven met zeugen en 190 bedrijven met vleesvarkens deel. In 1997 namen 197 bedrijven met zeugen en 174 bedrijven met vleesvarkens deel. In België ligt het totaal aantal bedrijven met varkens op ongeveer Denemarken: In Denemarken worden de data ieder jaar verzameld door het Danish Agricultural Advisory Centre in Skeybej. Dit gebeurt op zo n van de ongeveer bedrijven met varkens in Denemarken. Frankrijk: De data voor het berekenen van de Franse kostprijs zijn afkomstig van het Institut Technique du Porc in Le Rheu. Ze zijn voornamelijk gebaseerd op de kostprijsberekening van het en het GTE-systeem (economische data). Het aantal bedrijven in het GTEsysteem ligt rond de Dit is in vergelijking met de overige landen behoorlijk veel, maar Frankrijk heeft ook meer dan bedrijven met varkens. Griekenland: De data uit Griekenland zijn afkomstig van ongeveer 20 bedrijven. Deze gegevens zijn verzameld door de Aristotelian University of Thessaloniki in Thessaloniki. In Griekenland zijn ongeveer bedrijven met varkens. Italië: De data uit Italië zijn gebaseerd op gegevens van het Centro Ricerche Produzioni Animali in Reggio Emilia, Deze data zijn afkomstig van ongeveer 60 bedrijven met varkens. Italië heeft ongeveer bedrijven met varkens, die net als in Griekenland erg kleinschalig zijn (gemiddeld 29 varkens per bedrijf). Nederland: De Nederlandse gegevens zijn voornamelijk afkomstig uit de Kengetallenspiegel van Siva-software BV.. In 1996 namen hier 736 bedrijven met zeugen en bedrijven met vleesvarkens aan deel. In 1997 namen maar 602 bedrijven met zeugen en 509 bedrijven met vleesvarkens deel. Het kleinere aantal deelnemers in 1997 wordt veroorzaakt doordat veel bedrijven zijn be invloed door de varkenspest en daarom buiten het bestand zijn gelaten. Andere bronnen zijn het Landelijk Biggenprijzenschema, KWIN-V en het Stamboek-verkoopprijzenschema. Nederland heeft ongeveer bedrijven met varkens. Verenigd Koninkrijk: Het Meat en Livestock Centre in Milton in het Verenigd Koninkrijk presenteert ieder jaar een Pig Yearbook gebaseerd op Pigplan. Hieraan namen in zeugenbedrijven, 154 opfokbedrijven en 179 vleesvarkensbedrijven deel. In 1997 waren dit respectievelijk 228, 137 en 155 bedrijven. Het totaal aantal bedrijven met varkens in het Verenigd Koninkrijk is ongeveer Voor de wisselkoersen en rentepercentages van de verschillende landen is gebruik 13

14 gemaakt van Eurostat. Voor het corrigeren van de voederconversie en de groei per dier per dag zijn de uniformeringsafspraken voor de varkenshouderij gebruikt. 2.2 Uniformering gebruikte data De kostprijs van een product geeft de kosten weer die het maken van één eenheid product met zich meebrengt. Het berekenen van de kostprijs op bedrijven die een homogeen product voortbrengen is relatief eenvoudig. Alle kosten worden toegerekend aan het desbetreffende product. In de landbouw is veelal sprake van gemengde bedrijven. Hierdoor moeten keuzes worden gemaakt voor het toerekenen van kosten aan de verschillende bedrijfsonderdelen. Dit geldt met name voor de vaste kosten, zoals arbeid en rente. Voor de kostprijsberekening van varkensvlees in verschillende landen komt daar nog bij dat de methode voor kostprijsberekening is gerelateerd aan de structuur van de varkenshouderij in het betreffende land. In Nederland en België is het vanwege de hoge specialisatiegraad gebruikelijk om de productieresultaten apart voor de zeugenhouderij en de vleesvarkenshouderij te berekenen. In Denemarken, Engeland, Frankrijk, Griekenland en Italië is het gebruikelijk om de kostprijs op basis van de karkasproductie per zeug per jaar te berekenen, dus over de gehele productiecyclus zeugenhouderij inclusief vleesvarkenshouderij. Ook de verschillen in rekenregels en definities van de managementsystemen in de verschillende landen kunnen problemen opleveren bij het berekenen van een kostprijs voor varkensvlees. In dit rapport is het model EuroporC versie 3 gebruikt voor het berekenen van de verschillende kostprijzen. Dit model is ontwikkeld om een uniforme kostprijs per kg karkas te kunnen berekenen. Om te komen tot uniforme rekenregels en definities moet voor eventuele verschillen worden gecorrigeerd. De belangrijkste correcties in EuroporC versie 3 zijn de correctie voor verschillende zeugdefinities en correcties voor verschillende gewichtstrajecten bij vleesvarkens., Zeugdefinitie Een zeug kan op verschillende tijdstippen als zeug worden benoemd. Dit kan bijvoorbeeld bij aanvoer in de zeugenstapel (circa 200 dagen), bij de eerste levensinseminatie of bij de eerste worp. Ook kan een zeug op verschillende tijdstippen niet meer als zeug worden gedefinieerd, bijvoorbeeld bij laatste keer spenen, bij selectie of bij afvoer van het bedrijf. In de managementsystemen waaruit voor dit onderzoek gegevens zijn gebruikt wordt, met uitzondering van het Franse systeem, een dier een zeug genoemd vanaf de eerste inseminatie tot aan de afvoer van het bedrijf. In het Franse GTE-model wordt de definitie aanvoer in de zeugenstapel tot afvoer van het bedrijf gehanteerd. Deze afwijkende zeugdefinitie in Frankrijk levert voor het berekenen van de kostprijs per kg karkas geen problemen op. Wel ontstaan problemen als de technische en economische kengetallen per zeug worden vergeleken. Daarom is hierbij voor Frankrijk een correctiefactor gebruikt. Deze correctiefactor is berekend hand van het aantal zeugdagen. Afvoerleeftijd zeug in dagen - lee opfokzeugen in dagen = x Afvoerleeftijd zeug in dagen - lee inseminatie in dagen = y X/Y = correctiefactor de inzet eerste De kengetallen van Frankrijk die uitgedrukt zijn per zeug zijn vermenigvuldigd met deze correctiefactor, om de primaire kengetallen te kunnen vergelijken met die van andere landen Gewichtstraject van vleesvarkens Een verschil in gewichtstrajecten van vleesvarkens b~invloedt de groei per dier per dag en de voederconversie van de vleesvarkens. Het kengetal groei per dag wordt be invloed omdat de groei per dag verschilt gedurende het leven van de vleesvarkens. In het begin van het gewichtstraject is de groei per dier per dag lager dan aan het einde. Bij de zware vleesvarkens in Italië is ook de groei per dier per dag aan het einde van het groeitraject weer lager. Om de groei per dier per dag tussen de verschillende landen vergelijkbaar te maken is deze gecorrigeerd naar het Nederlandse niveau. De Nederlandse gemiddelde groei per dier per dag is hierbij als referentiewaarde gebruikt. Om de groei per dier per dag te

15 corrigeren naar het Nederlandse gewichtstraject is formule 1 gebruikt. De voederconversie wordt beïnvloed omdat de voederconversie eveneens verandert gedurende het groeitraject. Ook de voederconversie wordt gecorrigeerd naar het Nederlandse niveau, om deze vergelijkbaar te maken tussen de verschillende landen. De gecorrigeerde voerderconversie is berekend met behulp van formule Opbouw kostprijsberekening Als basis voor de rekenregels in het model EuroporC zijn met name het Nederlandse Biggenprijzenschema (LTO) en het Franse -model (, 1996) gebruikt. Aanvullend zijn rekenregels afkomstig uit de Uniformeringsafspraken Vleesvarkenshouderij en Zeugenhouderij (Bens, 1996) gebruikt. Ook is overleg gevoerd met de deelnemende landen over de opbouw van het model, met name over onderliggende rekenregels en definities en de kwantitatieve invulling van de kostenposten arbeid, huisvesting en algemene kosten. Deze kosten zijn namelijk niet uit de managementinformatiesystemen af te leiden en zijn dus door de deelnemende instanties aangeleverd. Het model EuroporC berekent de gemiddelde kostprijs voor het produceren van één kg karkas. De kostprijsberekening is opgebouwd uit de variabelen voer, uitval, algemene kosten, huisvesting, rente en arbeid. Voor iedere variabele worden de totale kosten berekend. Dit betekent dat de kosten voor Formule 1: G.nat. G.gecor. = x G.ned (Gtrajnat. + (Lft.eind - Lft.begin) x G.gecor. = Gecorrigeerde gemiddelde groei per dier per dag (gr) Gnat. = Gemiddelde groei per dier per dag (nationaal) (gr) G.traj.nat. = Gemiddeld groeitraject (nationaal) (kg) Lfteind = Eindleeftijd volgens Uniformeringsafspraken Vleesvarkenshouderij (dgn) Lft. begin = Beginleeftijd volgens Uniformeringsafspraken Vleesvarkenshouderij (dgn) G.ned. = Groei per dier per dag in Nederland (gr) (Bens et al., 1996) Formule 2: VCgecor. = VC.nat. x VC.ned. (VO.eind - VO.begin) + G.traj.nat. VCgecor. = VCnat. = VO.eind = Gecorrigeerde voederconversie (kg voer / kg groei) Voederconversie (nationaal) (kg voer / kg groei) Standaard-voeropname volgens Uniformeringsafspraken Vleesvarkenshouderij eind periode (kg) VO.begin = Standaard-voeropname volgens Uniformeringsafspraken Vleesvarkenshouderij begin periode (kg) G traj. nat. = Gemiddeld groeitraject (nationaal) (kg) VC ned. = Voederconversie in Nederland (kg voer / kg groei) (Bens et al., 1996) 15

16 de zeugenhouderij inclusief de kosten voor de vleesvarkenshouderij worden weergegeven. Deze kosten worden gedeeld door het totaal aantal kilogrammen karkas geproduceerd per zeug per jaar. De uiteindelijke kostprijs per kg karkas wordt berekend door alle afzonderlijke kostenposten per geproduceerde kg karkas op te tellen. De kostprijs per big wordt in het model EuroporC niet afzonderlijk weergegeven. Om ook het verschil in opbrengsten duidelijk te maken worden ook het saldo, arbeidsinkomen en de netto winst berekend. In het model wordt uitgegaan van een bedrijf zonder grond, zoals in het Nederlandse Biggenprijzenschema. Met eventuele quota wordt geen rekening gehouden. Alle prijzen en kosten in het model zijn met de weergegeven wisselkoers omgerekend naar Nederlandse guldens en zijn exclusief BTW Karkasproductie per zeug per jaar Het belangrijkste kengetal in het model is de karkasproductie per zeug per jaar. Dit kengetal is berekend door het aantal afgeleverde vleesvarkens per zeug per jaar te vermenigvuldigen met het geslacht gewicht per vleesvarken. In het model is uitgegaan van het werkelijk aantal afgeleverde vleesvarkens per zeug per jaar, als dit kengetal tenminste als zodanig aanwezig is. Anders is het aantal afgeleverde vleesvarkens per zeug per jaar berekend aan de hand van het aantal afgeleverde of gespeende biggen per zeug per jaar en de uitval tijdens de mestperiode en eventueel na spenen Voer De kostenpost totale voerkosten is een optelsom van de kosten van het zeugenvoer, biggenvoer en vleesvarkensvoer. In de kosten van het zeugenvoer zijn ook de kosten van het voer voor de opfokzeugen (aanvoer in de zeugenstapel tot eerste inseminatie) en voor de aanwezige beren op het zeugenbedrijf meegenomen. Voor landen waarin een gedeelte van de bedrijven gebruik maakt van zelf geproduceerd voer op het eigen bedrijf, zoals Denemarken, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, zijn de gemiddelde voerkosten genomen van bedrijven met zelf geproduceerd voer en van bedrijven die het voer aankopen. Hierbij zijn de kosten van de grondstoffen en de kosten van het mengen van deze grondstoffen zo veel mogelijk meegenomen Kosten van uitval De kosten van uitval zijn berekend op basis van de uitval in de vleesvarkenshouderij (LTO, 1997). Het percentage uitval in de vleesvarkenshouderij wordt vermenigvuldigd met de gemiddelde waarde van een vleesvarken en dit wordt vervolgens gedeeld door één min het percentage uitval Algemene kosten De kostenpost algemene kosten in EuroporC is een optelsom van de volgende posten: vervangingskosten, gezondheidskosten, inseminatiekosten, algemene kosten (gas, water, elektra, auto, telefoon, verzekering, lidmaatschappen enzovoort), kosten van mestafvoer en transportkosten van vermeerdering naar vleesvarkenshouderij. In Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk worden deze kosten per zeug inclusief vleesvarkens berekend. Voor de overige landen worden de kosten apart voor de zeugen en voor de vleesvarkens berekend Huisvesting Bij de huisvestingskosten is uitgegaan van nieuwbouw. In de huisvestingskosten per zeugenplaats zijn de kosten voor biggen tot aflevering (circa 25 kg) en de kosten voor de aanwezige opfokzeugen en beren inbegrepen. De totale investeringen per zeugenplaats (inclusief vleesvarkens) zijn berekend door de investeringen voor een vleesvarkensplaats te vermenigvuldigen met het aantal vleesvarkensplaatsen dat aanwezig is per gemiddeld aanwezige zeug. Hierbij zijn de investeringen per zeugenplaats opgeteld. De totale investering per plaats is omgerekend naar de investeringen per gemiddeld aanwezig dier met de bezettingsgraad. De totale investering voor huisvesting per zeug per jaar (inclusief vleesvarkens) wordt lineair afgeschreven. Om de totale huisvestingskosten per zeug per jaar te berekenen zijn bij de afschrijving de onderhoudskosten opgeteld. 16

17 2.3.6 Rente De rentekosten zijn uitgesplitst in rentekosten voor lange-termijnleningen (vreemd kapitaal), rentekosten voor korte-termijnleningen (vreemd kapitaal) en rentekosten voor eigen kapitaal. Voor de lange-termijnleningen is aangenomen dat het gemiddeld geinvesteerd vermogen waarover de rente is berekend de helft is van het huidige ge investeerde vermogen en dat 80% van het ge investeerde vermogen gefinancierd is met vreemd kapitaal en 20% met eigen kapitaal. De rentekosten voor korte-termijnleningen zijn berekend over de waarde van de gemiddeld aanwezige levende have, de waarde van het gemiddeld aanwezige voer op het bedrijf en het aanwezige geld in kas. Hierbij is aangenomen dat 50% hiervan gefinancierd wordt met vreemd kapitaal en 50% met eigen kapitaal. Uit het rentepercentage voor de lange-termijnleningen (Eurostat, 1998) is het rentepercentage voor het eigen kapitaal vastgesteld door de lange-termijnrente te halveren, Het rentepercentage voor de korte termijn is verkregen door bij de langetermijnrente één procentpunt op te tellen Arbeid De arbeidskosten worden berekend door het totaal aantal uren per zeug per jaar (inclusief de uren besteed aan het aantal grootgebrachte vleesvarkens per zeug per jaar en de aanwezige opfokzeugen en beren in de zeugenstapel) te vermenigvuldigen met de loonvoet per uur. Zowel het aantal uren per zeug per jaar als de loonvoet per uur zijn afkomstig van de deelnemende instituten. 17

18 3 RESULTATEN In dit hoofdstuk worden de resultaten van de kostprijsberekening over 1996 en 1997 weergegeven. De bijbehorende basisberekeningen voor 1996 en 1997 zijn opgenomen in bijlage 1. In paragraaf 3.1 worden de productieresultaten van de zeugen- en vleesvarkenshouderij van de deelnemende EU-landen met elkaar vergeleken. In paragraaf 3.2 komen de verschillende kostenposten aan de orde, in paragraaf 3.3 de kostprijs en de opbrengstprijs van het varkensvlees. De economische positie van Nederland en van de andere Europese landen wordt in paragraaf 3.4 besproken. Tot slot wordt in paragraaf 3.5 een gevoeligheidsanalyse uitgevoerd op de resultaten. 3.1 Belangrijkste technische resultaten De belangrijkste technische resultaten over 1996 en 1997 van ieder land zijn in tabel 4 weergegeven. Denemarken en Nederland hebben in 1996 en 1997 het grootste aantal afgeleverde vleesvarkens per zeug per jaar. Daarna komen respectievelijk het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Italië, Griekenland en tenslotte België. Het verschil tussen het hoogste en laagste aantal bedraagt meer dan vier afgeleverde vleesvarkens per zeug per jaar. De karkasproductie per zeug per jaar is in Italië ongeveer 500 tot 1.OOO kg groter dan in de overige lar,den. De oorzaak hiervan is vooral het hogere aflevergewicht (160 kg) en dus ook het hoger geslacht gewicht. Nederland volgt qua karkasproductie per zeug per jaar na Italië. De grote karkasproductie van Nederland wordt veroorzaakt door de combinatie van een relatief hoog aflevergewicht van ongeveer 115 kg en een relatief groot aantal afgeleverde vleesvarkens per zeug per jaar (21,S). Na Nederland volgen Frankrijk, Denemarken en België. De rij wordt gesloten door het Verenigd Koninkrijk en Griekenland. De geringe karkasproductie in het Verenigd Koninkrijk wordt veroorzaakt door een laag levend eindgewicht (ongeveer 87 kg) en in Griekenland door het lage aantal afgeleverde vleesvarkens per zeug per jaar (17). De gecorrigeerde groei per dier per dag is in Frankrijk het hoogst met ongeveer 780 gram groei per dier per dag. Daarna volgen Tabel 4: Belangrijkste technische resultaten Kengetal B DK F GR I NL UK 1996 Afgeleverde biggen/zeug/jaar 17,0 2-l,7 20,7 17,4 18, ,2 Afgeleverde vleesvarkens/zeug/jaar 16,3 21,o 19,9 17,o 18,O 21,o 20,3 Gecorrigeerde groei (grldierldag) Levend eindgewicht (kg) Geslacht gewicht (kg) Karkas per zeug jaar per (kg) Afgeleverde biggen/zeug/jaar 17,2 21,9 21,O l7,4 19,3 21,5 21,3 Afgeleverde vleesvarkens/zeug/jaar 16,5 21,2 20,2 17,0 18,9 21,o 20,5 Gecorrigeerde groei (gr/dier/dag) Levend eindgewicht (kg) Geslacht gewicht (kg) Karkas per zeug jaar per (kg) gecorrigeerd voor de zeugdefinitie; correctiefactor is 1,088 voor 1996 en 1,091 voor

19 Nederland, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk, met ook een gecorrigeerde groei van boven de 700 gram per dier per dag. In Denemarken is de groei per dier per dag in 1997 aanzienlijk gestegen ten opzichte van Griekenland, Italië en België hebben een aanzienlijk lagere groei (670 tot 610 gram groei per dier per dag). 3.2 Kosten van varkensvleesproductie De kosten van de productie van varkensvlees zijn op te splitsen in de voerkosten, overige variabele kosten (uitval en algemene kosten) en vaste kosten (huisvesting, rente en arbeid) Voerkosten In tabel 5 zijn de voerprijzen, voerhoeveelheden en voerkosten per kg karkas voor de deelnemende landen weergegeven. Uit tabel 5 blijkt dat Nederland en Denemarken relatief lage en het Verenigd Koninkrijk, Griekenland, Italië en België relatief hoge voerkosten hebben. De lage voerkosten in Nederland worden voornamelijk veroorzaakt door de lage voerprijzen in combinatie met een lage voergift. Omdat het aantal geproduceerde vleesvarkens per zeug per jaar in Nederland relatief hoog is, blijkt deze lage voergift niet uit de tabel. In het Verenigd Koninkrijk is de voergift voor de biggen opvallend laag. Bij de vleesvarkens is daarentegen een relatief hoge voergift te zien. Door de hoge prijzen in het Verenigd Koninkrijk zijn, ondanks de lage voergift voor de biggen, de voerkosten per kg karkas toch hoog. In Italië is de voergift voor de vleesvarkens hoog. Door het hoge aflevergewicht zijn de voerkosten per kg karkas niet abnormaal hoog. De voerprijzen in 1997 zijn over het algemeen gestegen ten opzichte van die van Vooral in het Verenigd Koninkrijk en Griekenland zijn de voerprijzen fors gestegen. In het Verenigd Koninkrijk is deze stijging te verklaren door de koersstijging van het Engelse Pond. De prijsstijging van het voer in Griekenland wordt veroorzaakt door de prijsstijging van de granen in Griekenland in 1997 ten opzichte van Overige variabele kosten In tabel 6 zijn de overige variabele kosten met betrekking tot uitval en de algemene kosten weergegeven. De uitval van de vleesvarkens is in België en het Verenigd Koninkrijk het hoogst. Hier zijn Tabel 5: Hoeveelheid voer, voerprijzen en voerkosten per kg karkas Kengetal B DK F GR I NL UK 1996 Zeugenvoer (kg/zeug/jaar) Biggenvoer (kg/zeug/jaar) Vleesvarkensvoer (kg/zeug/jaar) Prijs zeugenvoer (f/loo kg) 43,56 41,53 42,52 39,634 48,67 39,62 39,lO Prijs biggenvoer (f/loo kg) 69,16 55,80 67,57 68,36 71,19 58,94 76,00 Prijs vleesvarkensvoer (f/loo kg) 44,ll 40,oo 38,56 42,79 43,97 41,63 45,49 Voerkosten per kg karkas (f) 1,922 1,631 1,746 1,877 1,940 1,609 1, Zeugenvoer (kg/zeug/jaar) Biggenvoer (kg/zeug/jaar) Vleesvarkensvoer (kg/zeug/jaar) Prijs zeugenvoer (f/loo kg) 42,55 39,09 43,13 48,60 49,41 39,54 45,19 Prijs biggenvoer (fllo0 kg) 69,28 62,22 69,88 73,74 73,19 58,75 73,04 Prijs vleesvarkensvoer (f/loo kg) 44,13 38,15 39,79 52,76 44,28 42,50 53,56 Voerkosten per kg karkas (f) 1,855 1,558 1,793 2,258 1,893 1,625 2,267 1 gecorrigeerd voor de zeugdefinitie; correctiefactor is 1,088 voor 1996 en 1,091 voor

20 Tabel 6: Uitval vleesvarkens, waarde vleesvarken, kosten uitval per kg karkas en algemene kosten per kg karkas B DK F GR I NI- UK 1996 Uitval vleesvarkens (%) 4,3 3,2 3,6 Waarde vleesvarken (f) Kosten uitval per kg karkas (f) 0,112 0,075 0, , ,086 0,100 0,049 0,155 Algemene kosten per kg karkas (f) 0,290 0,414 0,329 0,752 0,637 0,560 0, Uitval vleesvarkens (%) 4,2 3,2 3,8 Waarde vleesvarken (f) Kosten uitval per kg karkas (f) 0,106 0,078 0,078 2,5 2, , ,099 0,064 0,047 0,176 Algemene kosten per kg karkas (f) 0,285 0,215 0,362 0,768 0,707 0,529 0,616 dan ook de kosten voor uitval het hoogst. Ook Italië heeft hoge kosten voor uitval. Deze worden veroorzaakt door de relatief hoge waarde van het dier. Nederland heeft de laagste kosten voor uitval, wat toe te schrijven is aan het lage percentage uitval. Griekenland heeft ook een laag percentage uitval, maar door een hogere waarde van het vleesvarken zijn de kosten voor uitval wat hoger. De algemene kosten variëren sterk tussen de landen. Griekenland en Italië hebben de hoogste algemene kosten, daarna volgen Nederland en het Verenigd Koninkrijk. De rij wordt gesloten door België, Denemarken en Frankrijk. Bij deze kosten is veel ruis aanwezig doordat de opbouw van deze kosten niet volledig bekend is Vaste kosten In tabel 7 zijn verschillende vaste kosten op een rijtje gezet. Uit tabel 7 blijkt dat de investering per zeugenplaats, inclusief aanwezige vleesvarkens, opfokzeugen en beren, in Griekenland en het Verenigd Koninkrijk respectievelijk ongeveer f 5.000,- en f 2.500,- lager is dan in België, Denemarken, Frankrijk en Italië. Nederland heeft de hoogste investering voor huisvesting. In het Verenigd Koninkrijk is opvallend dat de investeringskosten in 1997 met ongeveer 20 procent zijn gestegen ten opzichte van Dit is echter een gevolg van de grote koersstijging van het Engelse Pond ten opzichte van de overige valuta. De jaarlijkse huisvestingskosten (onderhoud en afschrijving) zijn het laagst in Italië, Griekenland, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. In België, Denemarken en Nederland zijn deze kosten beduidend hoger. In verhouding tot de totale investering per zeugenplaats (ongeveer 32 procent hoger dan in de overige landen) zijn de huisvestingskosten in Nederland laag (ongeveer 3 procent hoger dan in de overige landen). Dit wordt veroorzaakt doordat Nederland relatief veel kg karkas per zeug produceert. Verder is opvallend in tabel 7 dat Griekenland ten opzichte van de overige landen een hoog rentepercentage heeft. Nederland heeft het laagste rentepercentage. Dit reduceert de kosten voor de hoge investeringen enigszins. De rentekosten per kg karkas zijn het hoogst in Griekenland en het laagst in Denemarken. Tot slot is in tabel 7 het aantal arbeidsuren per zeug per jaar weergegeven. In dit aantal arbeidsuren is het benodigde aantal uren voor het bijbehorend aantal vleesvarkens per zeug per jaar meegenomen. Opvallend is het grote aantal arbeidsuren in Griekenland, Italië en het Verenigd Koninkrijk. In de 20

21 Tabel 7: investering per zeugenplaats, huisvestingskosten per kg karkas, lange-ter~ijnrente, rentekosten per kg karkas, arbeid per zeug per jaar, uurloon en arbeidskosten per kg karkas B DK F GR I NL UK 1996 Inv. per zeugenplaatsl (f) Huisv.kst. per kg karkas (f) 0,431 0,391 0,366 0,328 0,289 0,442 0,301 Lange-termijnrente (%) ,l ,l Rentekosten per kg karkas (f) 0,288 0,267 0,237 0,604 0,302 0,246 0,333 Arbeid per zeug per jaar (uur) 27,4 17,2 27,32 51,2 46,9 22,5 36,3 Uurloon (f) 25,lO 36,06 24,99 7,00 24,34 37,81 17,55 Arbeidskosten per kg karkas (f) 0,491 0,392 0,405 0,266 0,496 0,462 0, Inv. per zeugenplaats (f) Huiswkst. per kg karkas (f) 0,420 0,431 0,369 0,335 0,316 0,429 0,369 Lange-termijnrente (%) , ,2 791 Rentekosten per kg karkas (f) 0,251 0,245 0,211 0,625 0,226 0,212 0,355 Arbeid per zeug per jaar1 (uur) 27,5 17,2 26,62 51,2 40,8 22,7 36,3 Uurloon (f) 25,04 37,82 25,86 7,15 26,67 38,54 21,32 Arbeidskosten per kg karkas (f) 0,470 0,404 0,404 0,272 0,451 0,471 0,562 1 inclusief biggen, vleesvarkens, ongedekte opfokzeugen en beren 2 gecorrigeerd voor de zeugdefinitie; correctiefactor is 1,088 voor 1996 en 1,091 voor 1997 landen met hoge uurlonen ligt de arbeidsproductiviteit over het algemeen hoger dan in landen met lagere uurlonen. De totale arbeidskosten zijn in Griekenland het laagst, ondanks het hoogste aantal arbeidsuren. Daarna volgen Denemarken en Frankrijk. In de overige landen zijn de arbeidskosten hoger, maar het verschil tussen deze landen is niet groot. 33. Kostprijs en opbrengstprijs varkensvlees Kostprijs In tabel 8 is de kostprijs weergegeven voor de verschillende landen. Verder zijn de verschillende kostenposten onderverdeeld in procenten naar aandeel van de totale kostprijs. In alle landen is het aandeel van de voerkosten in de kostprijs het hoogst. Ten opzichte van de andere landen is in Denemarken dit aandeel het hoogst en in Nederland het laagst: een verschil van ongeveer 3%. Verder is opvallend dat het aandeel van de voerkosten in alle landen, behalve het Verenigd Koninkrijk, in 1997 is gestegen ten opzichte van De kosten voor uitval zijn in alle landen relatief beperkt. De verschillen in algemene kosten en huisvestingskosten zijn tussen de landen groot. België en Denemarken hebben een gering aandeel algemene kosten. Griekenland, Italië en het Verenigd Koninkrijk hebben een kleiner aandeel huisvestingskosten in de kostprijs dan de overige landen. In Griekenland is in verhouding tot de overige landen het aandeel rentekosten in de kostprijs hoog en het aandeel arbeidskosten laag. De totale kostprijs is in 1996 in Frankrijk het laagst en in 1997 in Denemarken. Na Frankrijk en Denemarken komen respectievelijk Nederland en België. Na Nederland en België komt in 1996 het Verenigd Koninkrijk en daarna Italië. In

22 Tabel 8: Kostprijs per kg karkas en aandeel diverse kostenposten van de totale kosten B DK F GR I NL UK 1996 Kostprijs per kg karkas (f) 353 3,17 3,16 3,91 3,76 3,37 3,66 Voerkosten (%) Kosten uitval (%) Algemene kosten (%) Huisvestingskosten (%) Rentekosten (%) Arbeidskosten (%) Kostprijs per kg karkas (f) 3,39 2,93 3,22 4,36 3,66 3,31 4,35 Voerkosten (%) Kosten uitval (%) Algemene kosten (%) Huisvestingskosten (%) Rentekosten (%) Arbeidskosten (%) komt eerst Italië en daarna het Verenigd Koninkrijk. Griekenland heeft in beide jaren de hoogste kostprijs. Opvallend is dat het Verenigd Koninkrijk een toename in kostprijs heeft van 69 cent, waarschijnlijk veroorzaakt door de forse stijging van het Engelse Pond ten opzichte van de overige valuta. In Griekenland is de kostprijs gestegen met 45 cent. Ook in Frankrijk is de kostprijs licht gestegen. In de overige landen is de kostprijs gedaald, waarbij in Denemarken de grootste daling is te zien van 24 cent Opbrengstprijs In tabel 9 is voor de verschillende landen de opbrengstprijs per kg karkas weergegeven. De opbrengstprijs is in 1997 ten opzichte van 1996 in alle landen, behalve België, toegenomen. Dit is waarschijnlijk te verklaren doordat het jaar waarover de data in België zijn verzameld loopt van 1 mei tot 30 april. Griekenland en Italië hebben de hoogste kostprijs, maar daar tegenover staat ook de hoogste opbrengstprijs. In het Verenigd Koninkrijk is in 1997 de kostprijs ten opzichte van 1996 met 69 cent gestegen. De opbrengstprijs daarentegen is maar met 7 cent gestegen. Nederland heeft de laagste opbrengstprijs Saldo, arbeidsinkomen en dekkingspercentage Het resultaat van de opbrengsten en kosten geeft een indruk van de inkomenspositie in de verschillende landen. In de figuren 1 en 2 zijn de kostprijs en de opbrengstprijs per kg karkas weergegeven. Tabel 9: Opbrengstprijs per kg karkas B DK F GR I NL UK 19% (f) 3,65 3,3l 3,29 3,43 3,60 3,15 3, (f > 3,51 3,46 3,41 3,95 3,76 3,30 3,69 22