PRAKTIJKRAPPORT BESCHIKBAARHEID EN BEREIKBAARHEID VAN HET

Transcriptie

1 PRAKTIJKRAPPORT BESCHIKBAARHEID EN BEREIKBAARHEID VAN HET HULPAANBOD BREDE INSTAP IN DE NETWERKEN RTJ Zoals voorgelegd aan het Managementcomité op 7 juli Praktijkrapport: toegang tot de RTJ Toelichting bij de eerste rapportage over de brede instap Proces en instrumenten Beschrijving van de beschikbaarheid en de bereikbaarheid van de brede instap Kwantiteit van de brede instap (instapprocedure, informatie, korte hulp) Aanbod K&G: preventieve zorg consultatiebureau inloopteams prenatale steunpunten Aanbod CLB Aanbod AWW Bijzonder aandachtspunt in de regio Brussel Hoofdstedelijk Gewest Niet-gemoduleerd aanbod in de brede instap Opvoedingswinkels: partners in de brede instap De tekorten in de jeugdhulp belemmeren de bereikbaarheid van de brede instap Kwaliteit van de brede instap (instapprocedure, informatie, korte hulp) Markante vaststellingen M.b.t. de gebruikte instrumenten De moduleoverzichten Het draaiboek cliëntperspectief M.b.t. het proces M.b.t. de kwantiteit van de brede instap M.b.t. de kwaliteit van de brede instap M.b.t. de context van implementatie van de brede instap Beleidsvoorstellen aan het managementcomité IJH M.b.t. de instrumenten M.b.t. de context M.b.t. de kwantiteit M.b.t. de kwaliteit BIJLAGEN Bijlage 1 : Inhoud van het Vlaams beleidsplan mbt de brede instap Bijlage 2 :brede instap: overzicht van het netwerk RTJ (aantal minderjarigen: ) Bijlage 3 : Overzicht van de 25 netwerkanalyses

2 1. TOELICHTING BIJ DE EERSTE RAPPORTAGE OVER DE BREDE INSTAP Netwerken Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp (RTJ) hebben de opdracht om de toegang tot de rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp te verbeteren, zodat cliënten sneller de gepaste hulp krijgen. Het Vlaamse Beleidsplan IJH concretiseert deze opdracht in strategische doelstelling 1 1 en in 3 bijhorende operationele doelstellingen. Acties op netwerkniveau rond bekendheid, bereikbaarheid en beschikbaarheid van de brede toegang staan daarin centraal. De typemodules van de CAW, de CLB en de preventieve diensten van K&G positioneren deze voorzieningen als toegangsdeuren tot de jeugdhulp. Zij hebben de opdracht om de brede instap te organiseren door te voorzien in een instapprocedure (onthaal, vraagverheldering, aanbodsverheldering, hulpverleningsvoorstel, dispatching), informatie en kortdurende hulp. Een dienst die de brede instap aanbiedt staat open voor alle potentiële hulpvragers, er zijn geen contraindicaties 2. Iedereen met een vraag naar jeugdhulp, kan in principe terecht bij een CLB, een CAW of bij de preventieve zorg van K&G. 2. PROCES EN INSTRUMENTEN In uitvoering van het convenant 3 maakten alle 25 netwerken RTJ in Vlaanderen en het Brussels hoofdstedelijk gewest een kwantitatieve analyse over de toegang. Aan de hand van het draaiboek cliëntperspectief evalueerden zij ook de kwaliteit van de bestaande toegang. De kwantitatieve analyse is gebaseerd op de typemodules, vastgelegd in de intersectorale richtlijn m.b.t. de toegang tot de RTJ 4. Vertrekpunt was de moduledatabank: welke modules worden waar aangeboden in het kader van de brede instap? Het regioteam IJH maakte voor elk netwerk RTJ een overzicht van de aanwezige modules, de bijhorende openingsuren en de geografische spreiding. Gaandeweg werd duidelijk dat de aanwezigheid van deze modules niet voldoende duidelijk maakte hoe bereikbaar deze modules wel zijn. Om de noden en prioriteiten scherper te formuleren hebben de netwerken deze beperkte kwantitatieve analyse aangevuld met relevante informatie uit de regioplannen, ervaringen en vaststellingen. De kwalitatieve analyse is gemaakt op basis van het draaiboek cliëntperspectief. Het gebruik van dit instrument werd gestimuleerd vanuit de netwerken en heeft vooral impact op het kwaliteitsbeleid van de voorziening. In enkele netwerken is men nog niet toegekomen aan deze kwalitatieve analyse. Anderen wensen eerst duidelijkheid over het statuut van dit instrument t.a.v. de eigen sectorale kwaliteitseisen en over de verhouding tussen het draaiboek enerzijds en het zelfevaluatie-instrument anderzijds. Elk netwerk heeft een reëel beeld opgebouwd van de brede instap. Dit beeld, aangevuld met beleidsadviezen, is voorgelegd aan en goedgekeurd door elke regionale stuurgroep. Het resultaat is een intersectoraal gedragen regionale analyse van de kwantiteit en kwaliteit van de brede instap. Deze regionale analyses zijn samengebracht in voorliggend rapport. Het effect van dit netwerkoverleg is opnieuw groter dan de rapportage alleen. De discussies resulteren in afspraken over gezamenlijke bekendmaking, betere communicatie, gebruik van instrumenten, kwaliteitsverbetering van onthaal en verwijzing. 1 Deze analyse kadert in het Vlaamse beleidsplan: SD 1 OD 1 Actie 1.1 en SD1 OD 2 Actie Intersectorale richtlijn m.b.t. toegang, Goedgekeurd in het MC Convenant: Gericht kiezen voor het samen opnemen van verantwoordelijkheid 4 idem 2

3 3. BESCHRIJVING VAN DE BESCHIKBAARHEID EN DE BEREIKBAARHEID VAN DE BREDE INSTAP. Beschikbaarheid: zijn de modules noodzakelijk voor de organisatie van de toegang aanwezig? Bereikbaarheid: in welke mate kunnen cliënten effectief gebruik maken van het aanbod? 3.1 Kwantiteit van de brede instap (instapprocedure, informatie, korte hulp) Op basis van de bespreking van het moduleoverzicht, stelt elk netwerk blinde vlekken vast 5. We geven per sector een beeld van de beschikbaarheid van de brede instap Aanbod K&G: preventieve zorg consultatiebureau inloopteams prenatale steunpunten Elk netwerk beschikt over een laagdrempelig onthaal en vraagverheldering (module ). Het gaat over de basiswerking van de Kind&Gezinlijn, de werking van de consultatiebureaus, de activiteiten van de regioverpleegkundigen (bezoek aan bed huisbezoek - ). Enkel in het netwerk Waas en Dender ontbreekt een consultatiebureau in de gemeenten Moerbeke, Wichelen en Laarne Laagdrempelig onthaal en vraagverheldering voor maatschappelijk kwetsbare (aanstaande) ouders/gezinnen met jonge kinderen (modules ), een aanbod van de inloopteams, is slechts in 7 van de 25 netwerken aanwezig; in 2 netwerken van West Vlaanderen (Menen, Oostende), in het netwerk Brussel (Huis der Gezinnen, zita Inloop Dansaert), in 2 netwerken in Antwerpen (Mechelen, Antwerpen Stad), in 2 netwerken in Oost Vlaanderen (Sint Niklaas, Ronse,). In Vlaams- Brabant en Limburg is er helemaal geen inloopteam. Sterktes Het aanbod van K&G is recent ruim beschikbaar via de centrale K&G-lijn (telefoonlijn). De bereikbaarheid is daardoor sterk toegenomen: van 8.00 u u. Via de telefoonlijn verwijst men cliënten door naar het dichtstbijzijnde consultatiebureau. Consultatiebureaus zijn goed verspreid Zwaktes Een 078 nummer wordt (ten onrechte) gezien als een duurder te betalen nummer (i.p.v. zonaal tarief) De K&G-lijn is voor kwetsbare gezinnen drempelverhogend: er is enkel (betalend) telefonisch contact mogelijk. Vanuit cliëntperspectief betreurt men dat er geen binnenloopmogelijkheid meer bestaat voor dit aanbod van K&G. De vroegere regionale permanentie van K&G gaf een betere fysieke toegankelijkheid voor een kansarm, allochtoon publiek. De regioverpleegkundigen bewaakten de continuïteit van de hulpverlening door de cliënten door te verwijzen naar het consultatiebureau waar zijzelf aan verbonden zijn. Dit persoonlijk contact staat meer borg voor continuïteit bij moeilijk bereikbare groepen. Uitzonderlijk meldt een netwerkstuurgroep een tekort aan een consultatiebureau. Inloopteams en prenatale steunpunten zijn een krachtig middel voor een laagdrempelig onthaal, vooral voor kwetsbare en moeilijk bereikbare groepen. Netwerkstuurgroepen stellen vast dat de parameters/criteria waarop de inplanting van inloopteams en prenatale steunpunten stoelt, niet altijd stroken met de geconstateerde behoeften in een regio. 5 Zie bijlage 2 3

4 Door beperkte aanwezigheid van de inloopteams wordt de doelgroep van maatschappelijk kwetsbare gezinnen onvoldoende bereikt Aanbod CLB In 25 netwerken heeft elk CLB hetzelfde aanbod. Alle kinderen en jongeren, hun gezin en anderen uit hun leefomgeving, die school lopen in de school waarmee het CLB een contract afsluit, kunnen terecht in dat CLB ( ). Sterktes De aanwezigheid van CLB-medewerkers in alle scholen tijdens de schooluren. Hun aanwezigheid op oudercontacten, klassenraden. Het CLB is een sterk merk door haar band met de school. Deze band vormt een opportuniteit voor kinderen, jongeren en ouders de instapplek naar hulp is de school en niet de vestigingsplaats van het CLB. De CLB-vestigingen zijn voornamelijk bereikbaar tijdens kantooruren Men garandeert dat de hulpvrager er zo vlug mogelijk in contact gebracht wordt met de onthaalmedewerker voor een eerste inschatting van de vraag. Zwaktes De ruime aanwezigheid blijkt niet uit de moduledatabank. De aanwezigheid in de school is beperkt en veranderlijk waardoor de bereikbaarheid niet zo groot is tijdens schoolvakanties is de bereikbaarheid van het CLB beperkt : gesloten van 15 juli tot 15 augustus, in de Paasvakantie en Kerstvakantie op 2 dagen na. CLB-medewerkers zijn bezorgds over het nieuwe CLB-profiel. Zij vrezen dat zij hun rol in de brede instap niet ten volle kunnen waarmaken.. Door haar contract met de scholen, kan niet iedereen in een CLB terecht voor de brede instap. Men verwijst wel meteen door naar het juiste CLB indien nodig. In praktijk betreft het hier meestal de aanwezigheid van een secretariaatsfunctie. Een secretariaatsfunctie kan niet de kwaliteit voor de opdracht brede instap waarmaken. In het algemeen weinig beschikbaarheid in de avonduren, enkel op afspraak Aanbod AWW Het aanbod brede instap in de CAW verschilt sterk per netwerk. Het onderstaande overzicht betreft het netwerkperspectief, wat niet weergeeft dat regelmatig vernoemd wordt dat in sub-netwerkregio s modules niet terug te vinden zijn Teleonthaal (module 01000) is in elk netwerk beschikbaar Instap en informatieverstrekking voor kinderen jongeren, ouders, opvoedingsverantwoordelijken en anderen uit leefomgeving Mobiel onthaal en vraagverheldering voor kinderen en jongeren (01010): ontbreekt in 11 netwerken: West-Limburg, Maasland, Westhoek, Vilvoorde, Noord- Hageland, Zuid-Hageland, Brussel, A pen Periferie, Rupel, Zuiderkempen en Mechelen Ambulant onthaal en vraagverheldering voor jongeren (01011): ontbreek in 4 netwerken: West- Limburg, Maasland, A pen Periferie, Rupel 4

5 Ambulant onthaal, vraagverheldering, informatie en advies voor ouders (01012): ontbreekt in 1 netwerk: Maasland Ambulant informatie en advies voor jongeren (01014): ontbreekt in 4 netwerken: West-Limburg, Maasland, Antwerpen Periferie, Rupel Korte hulp voor ouders, opvoedingsverantwoordelijken en anderen uit leefomgeving en voor jongeren Korte ambulante groepsbegeleiding voor ouders (01016): ontbreekt in 22 op 25 netwerken: West- Limburg, Noord-Limburg, Maasland, Hasselt, Genk, Zuid-Limburg, Westhoek, Brugge-Oostende, Kortrijk-Roeselare-Tielt, Brussel, Vilvoorde, Asse, Halle, Leuven, Noord-Hageland, Zuid-Hageland, ZO-Vlaanderen, Waas en Dender, Deinze-Eeklo-Gent, Rupel, Mechelen, Zuiderkempen Mobiele en ambulante integrale gezinsbegeleiding (01020): ontbreekt in 3 op 25 netwerken: Maasland, Westhoek, Antwerpen periferie Ambulante psychosociale begeleiding voor ouders (01021): ontbreekt in 2 op 25 netwerken: Maasland, Leuven Mobiele psychosociale begeleiding voor kinderen en jongeren (01022): ontbreekt in 22 op 25 netwerken: West-Limburg, Noord-Limburg, Maasland, Hasselt, Genk, Zuid-Limburg, Westhoek, Roeselare-Tielt, Brugge-Oostende, Brussel, Leuven, Asse, Halle, Vilvoorde, Noord-Hageland, Zuid- Hageland, Waas en Dender, Deinze-Eeklo-Gent, Rupel, Mechelen, Zuiderkempen, Antwerpen periferie Ambulante psychosociale begeleiding voor jongeren (01023): ontbreekt in 2 op 25 netwerken: Maasland, Antwerpen periferie Korte intensieve mobiele en ambulante vraagverheldering en psychosociale begeleiding voor jongeren (01026): ontbreekt in 22 op 25 netwerken: West-Limburg, Noord-Limburg, Maasland, Hasselt, Genk, Zuid-Limburg, Westhoek, Roeselare-Tielt, Brugge-Oostende, Brussel, Vilvoorde, Asse, Halle, Leuven, Noord-Hageland, Zuid-Hageland, Waas en Dender, Deinze-Eeklo-Gent, Rupel, Mechelen, Zuiderkempen, Antwerpen periferie Slechts in één netwerkregio (netwerk Antwerpen Stad) dekken 3 CAW s gezamenlijk het volledige aanbod. Er is 1 netwerken waar het AWW-aanbod brede toegang volledig ontbreekt (Maasland). Drie modules ontbreken in heel de provincie Limburg en Vlaams Brabant (01016, 01022, 01026), 2 van deze drie modules ook in heel de provincie West Vlaanderen (01022, 01026). Sterktes Zwaktes de kernopdracht van het CAW sluit het meest aan bij de intersectorale kwaliteiten zoals omschreven in de brede instap. Het aanbod is noodzakelijk en complementair aan K&G en CLB om het brede publiek te bereiken. CAW richt zich bij voorkeur op kansengroepen. Zij zorgen ervoor dat alle potentiële cliënten ergens terecht kunnen en dat er een keuzemogelijkheid is om ook buiten de schoolcontext een hulpvraag te stellen, In de steden is het aanbod vlot bereikbaar Het JAC is duidelijk geprofileerd op de jongeren als een belangrijk segment van de doelgroep van IJH. Via JAC winkelmodel en jongerenonthaalpunten bereiken zij een deel van de jongeren. Recente ontwikkelingen leveren ook beperkte In praktijk is er nauwelijks aanbod voor kinderen van 3 tot 11 jaar. Kinderen worden wel betrokken bij de begeleiding van hun ouders wanneer ze zich samen met hen bij het CAW aanmelden. Maar er is geen specifieke hulp op maat voor kinderen voorzien, waardoor zij aangewezen zijn op CLB. In de landelijke gemeenten zijn CAW s moeilijk te bereiken. Modules mobiel werken en modules korte hulp zijn opvallend afwezig in de netwerken, Het aanbod algemeen onthaal van de CAW s dat als brede instap is geprofileerd, is meer gericht op volwassenen. In praktijk nemen echter de andere modules het merendeel van de opdracht van CAW in. 5

6 chat mogelijkheden, een medium dat aanslaat bij de doelgroep jarigen die minder vlot te bereiken is via het winkelmodel. We stellen vast dat Teleonthaal zeer beschikbaar en bereikbaar is. Zij doen provinciaal een telefonisch aanbod en hun specifieke werking is uitgebouwd met vrijwilligers. Deze module is 24u/24u en 7d/7d beschikbaar. Tele-onthaal is als enige in het weekend bereikbaar De meeste CAW s zijn beperkt open. Het aanbod is onvoldoende gespreid. In landelijke gebieden is mobiel aanbod van groot belang. Dit ontbreekt in zeer veel netwerken Bijzonder aandachtspunt in de regio Brussel Hoofdstedelijk Gewest Naast het Nederlandstalig aanbod zijn er in Brussel ook Franstalige en bicommunautaire diensten die de brede instap aanbieden. Omdat voorzieningen vaak te maken hebben met Franstalige cliënten, is het noodzakelijk om ook een zicht te hebben op de Franstalige hulpverlening. Bij de Brusselse Welzijnsraad maakt men daarom (samen met Franstalige en bicommunautaire partners) een Brusselse sociale kaart Niet-gemoduleerd aanbod in de brede instap Een tekort aan beschikbaarheid genereert neveneffecten. We stellen in netwerken vast dat andere partners van IJH de rol van brede instap opnemen wanneer enkel preventieve zorg van K&G en CLB aanwezig is. CKG s zijn vaak ingebed in landelijke regio s. Daar zijn ze soms als enige zichtbaar als vorm van jeugdhulp. Dit maakt hen soms tot de enige laagdrempelige plaats waar ouders hulp kunnen zoeken 6. Deze CKG s nemen dan de opdracht van de brede instap op, hoewel ze daar niet voor erkend of vergoed worden. De CKG s beschikken niet over een typemodule met functie onthaal en vraagverheldering. Vanuit de administratie van K&G wordt er trouwens niet gekozen om deze werkvorm mee in te schakelen in de brede instap. In een andere regio wordt ook verwezen naar het Comité voor Bijzondere Jeugdzorg, dat deze rol opneemt Opvoedingswinkels: partners in de brede instap Opvoedingswinkels hebben in hun aanbod de vooropgestelde kwaliteiten van de brede instap tot jeugdhulp. Hun aanbod wordt echter anders benoemd De tekorten in de jeugdhulp belemmeren de bereikbaarheid van de brede instap Vele netwerken geven aan dat een algemeen capaciteitstekort in de jeugdhulp effect heeft op de bereikbaarheid van de brede instap. Jongeren of ouders die zich aanmelden bij de brede instap kunnen wel onthaald worden maar moeten dikwijls nog een lange tijd op een wachtlijst staan. Er is een tekort aan verwijsmogelijkheden voor de partners brede instap. Tijdens deze periode verkleint de kans om vroegtijdig in de probleemwording in te grijpen en ernstige problemen te voorkomen. Deze lange wachtlijsten bij andere diensten in het netwerk RTJ (vooral een te beperkte uitstroom van cliënten naar de GGZ) hebben ook een effect op de bereikbaarheid van korte hulp, die juist bedoeld is om via een kort 6 Vaststelling in de regio Limburg - West Vlaanderen - Antwerpen 7 Vaststelling in de regio West Vlaanderen. 6

7 hulpaanbod een uitstroom te realiseren. Modules korte hulp, als ze al aanwezig zijn, worden hierdoor langdurige begeleidingen bij CLB, AWW, K&G. Daarnaast signaleren de diensten van de brede instap specifieke sectorale situaties. CLB-medewerkers geven aan dat de diagnostische opdracht een groeiende inzet van hun middelen opeist, dit gegeven wordt nog versterkt door de voortdurende uitbreidingen van hun takenpakket met nieuwe opdrachten. In het AWW is er de specifieke en toenemende zorg voor de jongvolwassenen tussen 18 en 25 jaar. Dit maakt dat de brede instap in sommige regio s dichtslibt. 3.2 Kwaliteit van de brede instap (instapprocedure, informatie, korte hulp) Het onderzoek naar een betere bereikbaarheid van het aanbod in de regio s heeft geleid tot een aantal voorstellen en acties. Deze acties zijn van een beperkte impact. Ze richten zich vooral op de kwaliteitsverbetering van een onderlinge afgestemde communicatie. Zoals: Cliënten via het antwoordapparaat verwijzen naar Teleonthaal (sommige voorzieningen hebben al afspraken hierover met hen) of bij dringende noden naar noodnummers (zijn vaak niet goed gekend bij jongeren). Ook naar de Kinder- en Jongerentelefoon kan verwezen worden op het antwoordapparaat (mits afspraken te maken met hen hierover). Sluitingstijden van de voorziening duidelijk afficheren aan de deur en een duidelijke boodschap op het antwoordapparaat Websites linken: op de website verwijzen naar andere diensten brede instap (met vermelding van adres en openingsuren) Basispakketten met folders voor het netwerk Afspraken met tolkendiensten. Cliënten benadrukken het belang van een aanspreekpunt dicht bij de cliënt. Scholen zijn een belangrijke toeleider naar de jeugdhulp. Daarom pleiten ze voor het oprichten en/of versterken van aanspreekpunten op scholen. Ook vragen ze om de bruggen tussen bestaande diensten en scholen te versterken, om vroege detectie van problemen en hulpvragen mogelijk te maken. De aanwezigheid van CLB s op scholen speelt een belangrijke rol. In hoeverre een CLB dit opneemt is afhankelijk van middelen en prioriteiten, maar hangt ook in grote mate af van de ruimte die een school hiervoor biedt. De kwaliteit van de samenwerking tussen de school en CLB bepaalt de bereikbaarheid van de jeugdhulp voor kinderen en jongeren en hun ouders. Het onderzoek naar de kwaliteit van de toegang leert ons dat netwerken in staat zijn de kwaliteit van de toegang te verbeteren door concrete afspraken te maken op het vlak van verwijzing en samenwerking. De bereidheid om te leren van elkaars praktijk is daarbij essentieel. Hiervoor verwijzen we naar het rapport continuïteit en coördinatie. 4. MARKANTE VASTSTELLINGEN 4.1 M.b.t. de gebruikte instrumenten De moduleoverzichten Overzichten van (type)modules beschrijven de inhoud van wat tot de kernopdracht van de diensten behoort. De resultaten van het onderzoek zeggen iets over de globale beschikbaarheid van het aanbod wat een rol speelt in de toegang tot de jeugdhulpverlening. De opsomming van de aanwezige modules is echter niet voldoende om te weten hoe bereikbaar deze modules zijn. Zij geven geen informatie over: de beschikbaarheid van hulpverleners, die tijdens de openingsuren tal van andere taken opnemen, 7

8 de personeelscapaciteit om die module effectief aan te bieden, hoe de voorzieningen in praktijk de instapprocedure, informatieverstrekking en korte hulp hanteren en aanbieden, de behoefte aan bepaalde modules. Soms ontbreken bepaalde modules, maar is er ook geen vraag naar dit aanbod (aanbod creëert vraag). Anderzijds zijn sommige modules er wel, maar is het aanbod zo beperkt dat er nog steeds een grote nood is. Om een juist beeld te krijgen van de toegang tot jeugdhulp is het onvoldoende om het gemoduleerd aanbod op te lijsten. We weten ondertussen dat: in bepaalde regio s ook andere partners in IJH de rol opnemen van brede instap om de schaarste het hoofd te bieden, ook al zijn ze daartoe formeel niet gemoduleerd, partners die niet in het toepassingsgebied van IJH zijn opgenomen ook een rol spelen in de brede instap. in Brussel ook Franstalige en bicommunautaire diensten de brede instap aanbieden Er is geen intersectorale programmatienorm brede instap die netwerken RTJ toelaten om in te schatten of een voldoende brede instap beschikbaar is voor het brede publiek (bereik voor alle minderjarigen, hun ouders en opvoedingsverantwoordelijken) Het draaiboek cliëntperspectief Het draaiboek is een valabel instrument om de kwaliteit van de brede instap te evalueren en bij te stellen. Het draaiboek kan als spiegel gehanteerd worden voor kwaliteitsverbetering binnen de voorzieningen. Het heeft echter geen duidelijk statuut waardoor het moeilijk als referentiepunt kan gehanteerd worden ten opzichte van de sectorale kwaliteitseisen. De vraag is dan ook hoe richtinggevend het draaiboek is voor de voorzieningen die de brede instap aanbieden? Het draaiboek stelt de netwerken in staat om te werken aan een verbetering van de kwaliteit: dat zal zich wellicht beperken tot het afstemmen van een aantal materiële middelen (antwoordapparaat e.d.), en het afstemmen van de communicatie met het publiek. Verbetertrajecten van voorzieningen, het uitwisselen van informatie over intern gebruikte instrumenten en methoden, zijn aanleidingen voor besprekingen op netwerktafels. De borging van de kwaliteit is echter een aangelegenheid van de individuele voorziening. 4.2 M.b.t. het proces Precieze informatie geven over de feitelijke situatie is moeilijk. Voorzieningen hanteren oplossingen om leemtes op te vullen. Zij beschouwen dit als oneigenlijk gebruik en willen dit niet formaliseren, omdat zij vrezen dat dit de tekorten verdoezelt of dat de Vlaamse overheid dit als structurele oplossing beschouwt. 4.3 M.b.t. de kwantiteit van de brede instap Algemene lijnen in de huidige situatie vatten we als volgt samen: de kwantitatieve foto leidt, in tegenstelling tot het spiegelen van het aanbod aan het draaiboek, wel tot scherpe vaststellingen. Er zijn duidelijk blinde vlekken in het aanbod (fysieke bereikbaarheid) en er is een te beperkte beschikbaarheid van de brede toegang (capaciteit voor de instapprocedure, de korte hulp en dispatching). 1. Organisaties in de brede instap staan open voor iedereen in de jeugdhulp en zijn los van probleemkenmerken toegankelijk. De brede instap is sectoraal georganiseerd door drie 8

9 sectoren. Zowel CLB, AWW als K&G staan open voor het brede publiek, ongeacht de probleemkenmerken. 2. CLB en K&G zijn duidelijk en sterk aanwezig in heel Vlaanderen en Brussel. Doordat ze werken vanuit een specifieke kernopdracht hebben zij een duidelijk profiel dat een afbakening inhoudt. Hun aanbod is vooral gerelateerd aan de opvoeding van jonge kinderen en aan schoolgebonden problemen. Voor ouders van jonge en schoolgaande kinderen en voor kinderen en jongeren van 6-18 jaar is er binnen schooltijd en langs de school of de Kind en Gezinlijn om, een behoorlijk aanbod. 3. De aard van de brede instap, aangeboden door de diensten AWW, sluit het meest aan bij de kwaliteiten, omschreven door IJH. Dit aanbod is noodzakelijk complementair ten aanzien van het aanbod van de sectoren K&G en CLB. 4. AWW heeft een prominente opdracht in het bereiken van kwetsbare groepen maar in de CAW s is er zeer duidelijk een structureel tekort aan middelen en capaciteit. Ook binnen het specifieke kader van de brede toegang tot de jeugdhulpverlening beschikt men over te weinig middelen. 5. Het opnemen van de ene opdracht gaat altijd ten koste van de andere: als men meer vestigingsplaatsen organiseert gaat dit ten koste van de beschikbaarheid per vestigingsplaats, als men een module mobiel onthaal aanbiedt, gaat dit ten koste van het aanbieden van korte hulp. Dus verschuivingen van inzet van bestaande middelen bieden geen structurele oplossing omdat daardoor andere opdrachten in het gedrang komen of goede service afgebouwd wordt. Enkele netwerken hebben eerste verkennende contacten met lokale besturen om de financiering van het bestaande aanbod in het AWW te verhogen Men beschouwt deze vorm van ondersteuning niet als een structurele oplossing. Tegelijkertijd vraagt dergelijke werkwijze veel tijd en inzet van de diensten om contacten te leggen, te onderhouden en projecten te ontwikkelen. 6. Korte hulp zijn de modules die het meest ontbreken. 7. Te beperkte openingsdagen en uren hebben als gevolg dat de bereikbaarheid effectief niet groot is. De K&G lijn is een afsprakensysteem dat de toegang tot het aanbod garandeert. Men kan bellen binnen ruime kantooruren. Bij de CLB s is de beschikbaarheid voor kinderen/jongeren en ouders gelijklopend. Er is een grote beschikbaarheid tijdens de schooluren. Het AWW is beperkt bereikbaar. 8. De mobiele modules en de modules die de korte hulp moeten verzekeren in het AWW, zijn opvallend afwezig. Dit hypothekeert de doelstelling om een uitstroom uit de jeugdhulp te realiseren door snel, korte hulp aan te bieden. 9. Netwerken hebben geen middelen en kunnen niet aangesproken worden op het invullen van deze tekorten. 10. Twee regio s 8 maakten een zeer concrete oefening om in elk netwerk de noodzakelijk complementaire aanwezigheid van het AWW te voorzien. Telkens ging men uit van de context van het netwerkgebied, de aanwezigheid van Kind en Gezin, CLB en andere partners (bv opvoedingswinkel) en de mogelijkheid om al of niet aan te sluiten op een bestaande aanwezigheid van het AWW. In dezelfde oefening voorzag men - een aanbod van een fysieke beschikbaarheid van een minimum aantal dagen/uren, - de mogelijkheid van een mobiel aanbod - chat mogelijkheden (organiseerbaar vanuit een grotere schaal) - een intergemeentelijke spreiding. Iedereen vindt dan hoogstens in een aangrenzende gemeente een instappunt. Deze entiteit is klein genoeg om overzichtelijk en bereikbaar te zijn, groot genoeg ifv potentieel cliënteel; De concrete oefeningen maakten duidelijk dat er voor de regio Antwerpen een behoefte is aan 16 FTE en voor Limburg 10 FTE. 4.4 M.b.t. de kwaliteit van de brede instap 1. Acties die netwerken kunnen ondernemen ifv het verbeteren van de bereikbaarheid situeren zich op drie terreinen: 8 Procincie Antwerpen en Limburg 9

10 Netwerken kunnen door communicatie af te stemmen de bereikbaarheid beperkt optimaliseren, echter niet de beschikbaarheid. Het beperkt zich tot bv. gezamenlijke bekendmaking, afspraken bij afwezigheid. Een tweede opportuniteit is dat netwerken engagementen aangaan om rond de kwaliteit van het brede onthaal te werken door elkaar te informeren, te bevragen via het draaiboek cliëntperspectief, kortom een leerproces aan te gaan ifv kwaliteitsverbetering. Netwerken hebben echter geen impact op de kwaliteit die een voorziening levert. En als derde terrein komen afspraken m.b.t. coördinatie en continuïteit naar voor. Netwerken kunnen de kwaliteit van de overgangen (dispatching) verbeteren door afspraken te maken en informatie over de eigen werking uit te wisselen zodat trajecten goed lopen (zie rapportage coördinatie en continuïteit). 2. Er is een groot spanningsveld tussen de noodzaak om het aanbod breed bekend te maken enerzijds, en de capaciteit aan brede instap én vervolghulp anderzijds. Meer publiek aantrekken kan pas wanneer de grotere instroom ook kan opgevangen worden. 3. Het aanbod korte hulp werkt niet in de praktijk ook al zijn er modules omschreven en dit omwille van personeelsgebrek en de context van de jeugdhulp. 4. Methoden om beschikbaarheid en bereikbaarheid te vergroten moeten weldoordacht zijn en doelgroepspecifiek. o o o Voor een meer kansarm publiek is telefoon, internet e.d. niet zo evident: geen belsaldo meer, geen pc, geen aansluiting, te moeilijk om te zoeken. Inloopteams werken meer vindplaatsgericht, met folders en mond aan mond reclame: een doelgroepspecifieke aanpak. In het AWW is mobiel werken gecombineerd met aanwezigheid van een winkelmodel/inlooppunt een succesvolle combinatie. Dit aanvullen met chatten en e- mailen is voor jongeren een kleinere en gemakkelijkere (eerste) stap dan naar een dienst gaan. 4.5 M.b.t. de context van implementatie van de brede instap Er is een duidelijke beleidskeuze gemaakt om het verbeteren van de toegankelijkheid van de jeugdhulp en de ontwikkeling van opvoedingsondersteuning gescheiden te houden. De implementatie van beide bewegingen impliceert echter inhoudelijke en organisatorische overlappingen (allebei willen ze voor ouders en jongeren een makkelijke, laagdrempelige toegang voorzien voor informatie, ondersteuning en korte hulp met betrekking tot opvoeding. Hulpverlening noemt het brede instap met korte hulp, bij opvoedingswinkel of lokaal netwerk opvoedingsondersteuning heet het onthaal met pedagogisch advies). Het is voor partners en lokale besturen erg verwarrend om het verschil te zien tussen beide initiatieven. Netwerkontwikkeling interfereert met de ontwikkelingen opvoedingsondersteuning. Ook zijn dezelfde organisaties betrokken (K&G, CLB, AWW) en dit vraagt veel overlegtijd op deze twee beleidssporen. 5. BELEIDSVOORSTELLEN AAN HET MANAGEMENTCOMITÉ IJH Het is opvallend dat de netwerken in de 6 regio s zeer vergelijkbare vaststellingen doen. Vandaar dat er een grote eensgezindheid is in de regio s IJH over de onderstaande beleidsvoorstellen. 5.1 M.b.t. de instrumenten 1. De moduledatabank dient geoptimaliseerd zodat het beter tegemoet komt aan de doelstelling van transparantie van het aanbod brede instap. Hiertoe kunnen volgende acties in het verbetertraject van (type)modules in het najaar 2008 ondernomen worden: De modules K&G regiogericht maken door zichtbaar te maken waar de consultatiebureaus, regiohuizen, inloopteams zich bevinden, door de regionale contactpersonen op te nemen in de modules, 10

11 De CLB-modules dienen het effectieve aanbod juister te omschrijven: ze geven best aan dat CLBmedewerkers ook aanwezig zijn op school en benadrukken de aard van de samenwerking met de scholen. Voor het AWW is de opmaak van een module voor chat en elektronische dienstverlening aangewezen. 2. De sectorale administraties van het CLB, AWW en K&G geven het draaiboek een duidelijk statuut in het eigen sectorale kwaliteitsbeleid. Zo ondersteunen zij de implementatie van het draaiboek brede instap. 3. De richtlijn toegang dient aangepast zodat het voor de diensten in het netwerk RTJ die zich achter de brede instap bevinden, duidelijk is wat van hen verwacht wordt wanneer iemand zich met een eerste hulpvraag bij hen aanmeldt. Verwijzen zij dan best naar de brede instap of dienen zij dezelfde kwaliteiten van de brede instap dan aan te bieden? M.b.t. de context 4. De voorzieningen van de brede instap kunnen zich maar optimaal op hun kerntaken toespitsen wanneer de globale beschikbaarheid en bereikbaarheid van de hulpverlening verbetert M.b.t. de kwantiteit 5. Er wordt een Vlaamse intersectorale programmatienorm brede instap ontwikkeld die de minimaal noodzakelijke beschikbaarheid en bereikbaarheid van de brede instap vastlegt (gewenste spreiding, gewenste openingstijden, gewenste methoden van dienstverlening). Bij verder onderzoek naar het versterken van de capaciteit, is het wenselijk om hoe dan ook te vertrekken van de omschrijvingen in het draaiboek. Het draaiboek zegt heel precies wat van deze brede instap verwacht wordt. De tot dusver gebruikte verdeelsleutel in IJH, nl. het aantal minderjarigen zegt iets over het brede publiek maar zegt niets over de aanwezige problematiek, de spreiding enz. Er worden hiervoor andere parameters ontwikkeld. 6. Versterking van de netwerken RTJ is absoluut noodzakelijk om hun rol en opdrachten ten volle te kunnen opnemen. Wij verwachten de meeste winst ifv de brede toegang voor het ruime publiek wanneer de capaciteit van het AWW in kader van de brede instap verhoogd wordt. Dit moet gepaard gaan met enerzijds een goede spreiding in (sub)regio s, anderzijds met een noodzakelijke stevige verankering in het (sub)regionale netwerk. Op basis van de reeds gemaakte oefeningen, kan voor heel Vlaanderen en Brussel een vergelijkbare berekening gemaakt worden. 7. De bestaande toegangswegen van de sectoren brede instap laagdrempeliger maken levert evenzeer verbetering op m.b.t. de bereikbaarheid voor het brede publiek. K&G-lijn gratis maken. Bestaande programmatiecriteria voor de inloopteams intersectoraal afstemmen en verbreden. Chat en e-dienstverlening wint aan belang als belangrijke opstap naar hulp voor jongeren tussen 12 en 15 jaar, een groep die nu moeilijk bereikbaar is.. 8. De operationalisering van de decreten IJH, opvoedingsondersteuning en lokaal sociaal beleid struikelen op het werkveld over elkaars voeten. We nemen de opvoedingswinkels structureel op in de netwerken RTJ als vaste partner M.b.t. de kwaliteit 9. Sectorale ontwikkelingen en Integrale Jeugdhulp moeten verder op elkaar afgestemd worden én communicatie vanuit de sectorale administraties aan de voorzieningen is een zeer belangrijke kritische succesfactor. Zo is de onduidelijkheid over het profiel van het CLB ifv hun rol in de brede instap een scherp voorbeeld van hoe dit de werking van netwerken bemoeilijkt. Een duidelijk profiel is nodig. 11

12 10. Een heldere afstemming tussen de rol van leerkrachten, zorgcoördinatoren, CLB-medewerkers is noodzakelijk ifv een kwaliteitsvolle brede instap. 12

13 6. BIJLAGEN BIJLAGE 1 : INHOUD VAN HET VLAAMS BELEIDSPLAN MBT DE BREDE INSTAP SD 1: IJH verbetert de toegankelijkheid van de rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp en de crisisjeugdhulp, zodat de cliënt sneller gepaste hulp vindt en krijgt. VISIE Een meer toegankelijke jeugdhulp is één van de centrale doelstellingen van Integrale Jeugdhulp. Het kaderdecreet Integrale Jeugdhulp concretiseert het begrip toegankelijkheid in vijf dimensies: bekendheid, bereikbaarheid, beschikbaarheid, begrijpbaarheid en betaalbaarheid (art. 7, 1 ). Integrale Jeugdhulp streeft hiermee naar een maximaal toegankelijke rechtstreeks toegankelijke en crisisjeugdhulp. Zonder elke vraag naar jeugdhulpverlening verplicht toe te leiden naar de voorzieningen die de brede toegang aanbieden, geldt voor Integrale Jeugdhulp het zogenaamde two steps- model. Dat betekent dat cliënten vlot de toegang tot de jeugdhulpverlening vinden via de brede toegang en dat ze daarna en maximaal via één verwijzing bij de aangewezen vervolghulp in of buiten het netwerk rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp terecht komen. Wat het aanbod van de crisisnetwerken betreft geldt het subsidiair inzetten van de hulpprogramma s. Het zijn hulp- en dienstverleners die, geconfronteerd met een crisissituatie en nadat hun eigen hulpverlenende mogelijkheden zijn uitgeput, bij de meldpunten van de hulpprogramma s het inzetten van crisisjeugdhulpverlening kunnen aanvragen. OD 1: IJH verbetert via intersectorale afstemming binnen de brede toegang de bereikbaarheid en beschikbaarheid van het rechtstreeks toegankelijk jeugdhulpaanbod. Met brede toegang worden bedoeld: de Centra voor Leerlingenbegeleiding, de Centra voor Algemeen Welzijnswerk en de preventieve diensten van Kind en Gezin. De netwerken Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp maken een foto van wat kwantitatief beschikbaar is aan brede toegang. Hun signalen over objectiveerbare tekorten, overlappingen en afstemmingsnoden worden opgenomen binnen het sectorale (programmatie)beleid. Daartoe toetst de sectorale beleidsvoering de eigen ontwikkelingen en opties permanent intersectoraal af. Acties 1.1. IJH maakt een globale kwantitatieve en kwalitatieve evaluatie van de bereikbaarheid en beschikbaarheid van het aanbod in de netwerken Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp over heel Vlaanderen. Het Managementcomité formuleert daarop geënt eerste intersectorale beleidsconclusies op Vlaams niveau met het oog op de versterking van het jeugdhulpaanbod (flexibilisering, hertekening aanbod, ) (2008) IJH gaat op basis van de eerste conclusies en de ervaringen met deze wijzigingen over tot een tweede meer verfijnde kwantitatieve evaluatie per netwerk, met oog voor de impact van de wijzigingen op de cliëntstromen (2009) Het Managementcomité ontwikkelt na deze evaluatie een Vlaamse norm voor wat minimaal noodzakelijke beschikbaarheid en bereikbaarheid van de brede toegang per netwerk is (2009) De sectorale administraties toetsen hun plannen voor uitbreiding of herschikking van het aanbod inzake de brede toegang intersectoraal af ( ). OD 2: IJH ontwikkelt instrumenten voor en ondersteunt voorzieningen in de kwaliteitsvolle uitbouw van de brede toegang op basis van het cliëntperspectief. De Centra voor Leerlingenbegeleiding, de Centra voor Algemeen Welzijnswerk en de preventieve diensten van Kind en Gezin vormen samen de toegangsdeur van de netwerken Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp. Het is belangrijk dat deze diensten als onthaalpunten van het netwerk komen tot een grotere uitwisseling van informatie, een nauwere samenwerking en meer afstemming. Acties 2.1. Een externe partner ontwikkelt, met betrokkenheid van de actoren in de brede toegang, een zelfevaluatieinstrument op basis van intersectorale kwaliteitseisen (2008) IJH onderzoekt de wenselijkheid om ook voor de andere jeugdhulpaanbieders (van de niet-brede toegang) analoge kwaliteitseisen en/of een zelfevaluatie-instrument te (laten) ontwikkelen ( ). 13

14 2.3. IJH introduceert het gebruik van dit zelfevaluatie-instrument in de netwerken Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp, alsook van een meer globaal draaiboek brede toegang (2008) IJH maakt een analyse van de resultaten uit de zelfevaluatie in de netwerken en distilleert daaruit beleidsaanbevelingen met het oog op de versterking van het jeugdhulpaanbod (2008) Een externe partner ontwikkelt, met betrokkenheid van de actoren uit de netwerken Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp, een vaardigheidstraining (2008) en het Managementcomité biedt de hulpverleners in de netwerken deze vaardigheidstraining aan ( ) De sectorale administraties geven het zelfevaluatie-instrument en de vaardigheidstraining een plaats in hun eigen vormingsinitiatieven en beleid. Ze moedigen hun voorzieningen aan tot gebruik en participatie ( ). OD 3: IJH werkt aan een betere bekendmaking van het jeugdhulpaanbod (brede toegang rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp en meldpunten crisis) bij ouders en minderjarigen en bij wie namens hen op zoek is naar jeugdhulp. Netwerken maken gezamenlijk hun hulpaanbod bekend bij ouders, minderjarigen en bij wie namens hen op zoek is naar jeugdhulp. Acties 3.1. IJH maakt een inventaris en een analyse van wat er op het vlak van communicatie gebeurt in de netwerken, en distilleert daaruit beleidsaanbevelingen (2008) IJH financiert communicatie-acties van netwerken Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp om het aanbod, onder regie van de Regionale Stuurgroep, beter bekend te maken ( ) IJH analyseert de bestaande sectorale communicatie(strategieën) en het Managementcomité ent hierop beleidsconclusies met betrekking tot gewenste (inter)sectorale ontwikkelingen (2009) IJH gaat de haalbaarheid van één Vlaamse jeugdhulpdesk na en onderzoekt hoe deze kan ontwikkeld worden in overleg met alle relevante partners (Kinder- en Jongerentelefoon, Vlaams Informatiepunt Jeugd, ) ( ) IJH ontwikkelt een globaal communicatieplan voor de bekendmaking van de rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp en de hulpprogramma s crisisjeugdhulp. Het plan bestaat uit een meersporenbeleid zodat de verschillende doelgroepen bereikt worden. Het Managementcomité keurt dit plan goed (2010) De sectorale administraties stemmen hun communicatiestrategie en de middelen voor communicatie op elkaar en op de globale en de netwerkaanpak af. Zij maken gebruik van een gemeenschappelijk logo (kwaliteitslabel) voor de brede toegang (2010) Het Managementcomité beslist over bijkomende inspanningen inzake communicatie van het jeugdhulpaanbod naar (zeer) moeilijk te bereiken (multiculturele) doelgroepen ( ). 14

15 BIJLAGE 2: BREDE INSTAP: OVERZICHT VAN HET NETWERK RTJ (AANTAL MINDERJARIGEN: ) 15 oktober ONTWERP LEESWIJZER Dit document geeft een beschrijving van de huidige situatie betreffende de brede instap tot de jeugdhulp voor het netwerk RTJ. Het is met andere woorden een toepassing van de richtlijn toegang op het netwerk. Die richtlijn geeft aan welke typemodules van de sectoren Algemeen Welzijnswerk, Centra voor Leerlingenbegeleiding en Kind en Gezin de brede instap verzorgen. In dit document vind je antwoorden op drie vragen: 1. Als we de typemodules uit de richtlijn toegang bekijken, over welke concrete modules gaat het dan in dit netwerk? Is daar een kostprijs aan verbonden voor de cliënt 9? 2. Hoe zit het met de beschikbaarheid van onthaal in dit netwerk, uitgedrukt in openingsuren en opgesplitst volgens doelgroepen? 3. Waar zijn die modules gevestigd in de netwerkregio? Dit document levert zowel op het netwerkniveau als op Vlaams niveau een aantal resultaten op. Op netwerkniveau: Dit document geeft aan het netwerk een overzicht van de huidige situatie m.b.t. brede instap. Het kan lokaal voor eigen gebruik aangevuld worden, bvb. met adresgegevens. Het stelt de netwerkstuurgroep in staat om een beperkte kwantitatieve evaluatie uit te voeren. Op Vlaams niveau: Dit document geeft een beeld over de brede instap over heel Vlaanderen, bvb. de mate waarin de typemodules uit de richtlijn toegang effectief aanwezig zijn. Het biedt ook een basis voor gesprekken over sectorale profilering betreffende de brede instap. 9 Voorzieningen die een bijdrage vragen aan de cliënt staan aangeduid met een sterretje. 1 5

16 1. OVERZICHT VAN MODULES OP BASIS VAN DE TYPEMODULES BREDE INSTAP In het volgende overzicht schetsen we een beeld van de beschikbare modules uit de brede instap in de netwerkregio. Je vindt hier alle organisaties per vestigingsplaats die modules hebben op basis van de typemodules uit de intersectorale richtlijn toegang en waarvan de vestigingsplaats gelegen is in de netwerkregio. Dit geeft weer of de drie opdrachten uit de brede instap voorzien zijn in de regio. Structurele tekorten komen zo in beeld. AANBOD BREDE INSTAP IN DE RECHTSTREEKS TOEGANKELIJKE JEUGDHULP NETWERK RTJ AWW INSTAP INFORMATIE- VERSTREKKING KORTE HULP Telefonisch onthaal, informatie- en adviesverlening, vraagverheldering en begeleiding Ambulant onthaal, vraagverheldering, informatie- en adviesverlening voor ouders, opvoedingsverantwoordelijken en anderen uit de leefomgeving van kinderen en jongeren Korte ambulante groepsbegeleiding voor ouders en opvoedingsverantwoordelijken met opvoedingsvragen Ambulante psychosociale begeleiding voor ouders, opvoedingsverantwoordelijken en andere uit de leefomgeving van kinderen en jongeren met opvoedingsproblemen Ambulant onthaal en vraagverheldering voor jongeren Mobiel onthaal en vraagverheldering voor kinderen en jongeren Ambulante informatieen adviesverlening voor jongeren Mobiele en ambulante integrale begeleiding voor gezinnen met kinderen Mobiele psychosociale begeleiding voor kinderen en jongeren Ambulante psychosociale begeleiding voor jongeren Korte, intensieve, mobiele en ambulante vraagverheldering en psychosociale begeleiding voor jongeren, hun gezin en anderen uit hun leefomgeving 16

17 CLB (aantal scholen in het netwerkgebied) INSTAP INFORMATIE VERSTREKKING KORTE HULP Elk CLB biedt modules aan op basis van elk van de 5 typemodules Ambulant onthaal voor schoolgaande kinderen, jongeren, hun gezin en andere uit hun leefomgeving Ambulante vraagverheldering voor schoolgaande kinderen, jongeren, hun gezin en andere uit hun leefomgeving Ambulante informatie- en adviesverlening voor schoolgaande kinderen, jongeren, hun gezin en andere uit hun leefomgeving Ambulante begeleiding van gezinnen in het kader van de begeleiding van de leerling Korte ambulante begeleiding van schoolgaande kinderen en jongeren 17

18 K&G INSTAP INFORMATIE VERSTREKKING KORTE HULP Laagdrempelig onthaal ten aanzien van (aanstaande) ouders/gezinnen met jonge kinderen (preventieve zorg) Laagdrempelige vraagverheldering ten aanzien van maatschappelijk kwetsbare (aanstaande) ouders/gezinnen met jonge kinderen (preventieve zorg) Het aanbod van zowel de preventieve zorg als van de inloopteams is ook gericht op informatieverstrekking en kortdurende begeleiding. De mogelijkheid om instap te combineren met informatieverstrekking en korte hulp is er dus in de praktijk Laagdrempelig onthaal ten aanzien van maatschappelijk kwetsbare (aanstaande) ouders/ gezinnen met jonge kinderen (inloopteam) Laagdrempelige vraagverheldering ten aanzien van maatschappelijk kwetsbare (aanstaande) ouders/ gezinnen met jonge kinderen (inloopteam) Nummer = modules op basis van deze typemodule aanwezig in het netwerk RTJ Nummer = geen modules op basis van deze typemodule aanwezig in het netwerk RTJ 18

19 OVERZICHT VAN BESCHIKBAARHEID, IN AANTAL OPENINGSUREN EN OPGESPLITST VOLGENS DOELGROEPEN We nemen het aantal openingsuren per week als een grootheid waar we de capaciteit van de toegang mee meten. Dit cijfer dient niet om de betrokken diensten te normeren of te waarderen. We gebruiken deze grootheid om over de regio heen een beeld te krijgen hoeveel toegang er voor welke cliënten voorzien is. Zo komen lacunes en overlap duidelijk in beeld. We nuanceren het aantal openingsuren naar vorm en naar tijd: - We maken een verschil tussen telefonische toegang, fysieke toegang of elektronische toegang. Met elektronische toegang bedoelen we fora waar er via de computer directe interactie is tussen hulpverlener en cliënt. (chatrooms, msn, icq, enz.) Het is een pluspunt dat cliënten ook per kunnen aanmelden, maar dat is niet in tijd te kwantificeren. - We maken ook een verschil tussen schooluren, woensdagnamiddag, avonduren en weekenduren. Een volledige werkweek van 8 tot 17 is 40 schooluren of 35 uren als je van 9 tot 17 rekent met daarbij 5 uur woensdagnamiddag. Een 24/24 en 7/7 dienstverlening scoort 168 uren ofwel 40 schooluren, 5 uur woensdagnamiddag, 60 avonduren en 48 weekenduren. Deze toegangsuren nuanceren het schema met de typemodules. Zelfs als er geen structurele tekorten zijn, kan de aanwezigheid van een bepaalde typemodule in de netwerkregio in verhouding toch tekort schieten. Dit schema geeft ook weer of de aanwezigheid van de modules garandeert dat zowel kinderen, jongeren als ouders over voldoende toegang beschikken. Sommige Centra voor Algemeen Welzijnswerk hebben meerdere deelwerkingen (bijvoorbeeld een algemeen onthaal en een JAC) op hetzelfde adres en bediend door hetzelfde team. Dit aanbod wordt maar één keer vermeld in het overzicht. De Centra voor Leerlingenbegeleiding bieden de vermelde toegang enkel aan voor leerlingen van die scholen waar ze een contract mee hebben. Deze toegang is niet beschikbaar van 15 juli tot 15 augustus. In het overzicht nemen we alle vestigingsplaatsen op die scholen in de netwerkregio bedienen, ook al ligt de vestigingsplaats zelf soms buiten de netwerkregio. Die CLB s zijn immers bereikbaar in de netwerkregio via hun scholen. Kind & Gezin voorziet een dekkend netwerk van consultatiebureaus dat bijna per gemeente georganiseerd is. Elke ouder met een kind tussen 0 en 3 kan in zijn gemeente of in een naburige gemeente terecht in een consultatiebureau. Vandaar worden de openingsuren van de consultatiebureaus niet in kaart gebracht. Legende: S: schooluren elke dag van 8u - 17u behalve woensdag van 8u - 12u WN: woensdagnamiddag van 12u - 17u A: avonduren en nachturen tussen 17u tot 8u WE: weekenduren op zaterdag en zondag. 19

20 T: telefonisch bereikbaar B: binnenstappen E: elektronische fora waar via de computer met cliënten interactie is 20

21 Sector AWW Voorziening Ouders met kinderen van 0 tot 3 jaar Ouders met kinderen van 3 tot 18+ Kinderen van 3 tot 11 jaar Jongeren van 12 tot 18+ S WN A WE S WN A WE S WN A WE S WN A WE 1 T B E 2 T B E 3 T B E 4 T B E 5 T B E 6 T B E 7 T B E 21

22 Sector CLB Voorziening Ouders met kinderen van 0 tot 3 jaar Ouders met kinderen van 3 tot 18+ Kinderen van 3 tot 11 jaar Jongeren van 12 tot 18+ S WN A WE S WN A WE S WN A WE S WN A WE 1 T B E 2 T B E 3 T B E 4 T B E 5 T B E 6 T B E 22

23 Sector K&G Voorziening Ouders met kinderen van 0 tot 3 jaar Ouders met kinderen van 3 tot 18+ Kinderen van 3 tot 11 jaar Jongeren van 12 tot 18+ S WN A WE S WN A WE S WN A WE S WN A WE 1 Kind en Gezin lijn (MA-VR 8-20u) T B E 2 T B E 3 T B E 4 T B E 5 T B E 23

24 Totaal per sector Totaal voor de sector Ouders met kinderen van 0 tot 3 jaar Ouders met kinderen van 3 tot 18+ Kinderen van 3 tot 11 jaar Jongeren van 12 tot 18+ S WN A WE S WN A WE S WN A WE S WN A WE Algemeen Welzijnswerk Centra voor leerlingenbegeleiding Kind en Gezin T B E T B E T B E 24