Kroniek. kleinzoon Gerrit Rietveld: Onze gelijkenis viel me opeens op toen ik in een spiegel keek, terwijl ik op de achtergrond een poster van hem zag

Transcriptie

1 Kroniek magazine voor DELA-leden jaargang 58, voorjaar 2008 de appel & de boom Egbert over zijn opa Gerrit Rietveld Anne van der Meiden over nieuwe rituelen de dood in beeld Uitvaart Museum geopend kleinzoon Gerrit Rietveld: Onze gelijkenis viel me opeens op toen ik in een spiegel keek, terwijl ik op de achtergrond een poster van hem zag 1

2 inhoud DELA Kroniek jaargang 58 voorjaar het roer om 6 Egbert Rietveld: Hij dacht al in machines die er nog niet waren 4 kort nieuws 6 de appel & de boom Egbert Rietveld over zijn opa Gerrit Rietveld 9 erfgoed 10 Anne van der Meiden over nieuwe rituelen 12 een kippenvel moment 13 eigen wensen verzekerd 14 kids 16 bijzondere vorm van opbaren 17 complete hulp na de uitvaart 18 de dood in beeld Uitvaart Museum geopend 20 lezersaanbiedingen 2

3 geen verrassingen een kippenvel 12 moment Op weg naar onze wintersportbestemming werd ik gebeld over een tv-programma waarin grote uitvaartverzekeraars, waaronder DELA, het moesten ontgelden. Wat betreft DELA ging het om een ongelofelijke verdraaiing van feiten. Toch is het nooit fijn als jouw organisatie zo in het nieuws komt. Mijn kinderen zagen mijn verontwaardiging en werden nieuwsgierig. Mijn korte uitleg vonden ze heel duidelijk, maar waarom begrijpen anderen dat dan niet? Een goede vraag natuurlijk. Het antwoord is dat wij het beter moeten uitleggen, maar ook dat we moeten voorkomen dat andere partijen met de waarheid aan de haal kunnen gaan. Waar heb ik het over? eigen wensen 13 verzekerd 21 een persoonlijke uitvaart zonder verrassingen achteraf 22 Stichting DELA Fonds 25 reacties op wijzigingen pakket 26 puzzelen voor het goede doel 27 het roer om Caroline Fossum startte praktijk in Frankrijk DELA zou te weinig vergoeden wanneer nabestaanden een lokale uitvaartondernemer kiezen. Ik vertelde mijn kinderen dat onze oprichters een vereniging oprichtten die zélf voor haar leden de uitvaart verzorgt en daarbij zoveel mogelijk inkoopvoordelen realiseert zonder dat er winst gemaakt moet worden. Naast onze natura uitvaartverzekering, waarbij DELA de basisvoorzieningen van een uitvaart voor haar leden regelt, ongeacht de kosten ervan, zorgen wij voor een persoonlijke invulling van die uitvaart tegen zo laag mogelijke kosten. Dit kan een lokale uitvaartondernemer niet bieden. Het resultaat? Een veel duurdere uitvaart. Als nabestaanden toch kiezen voor een lokale (commerciële) uitvaartondernemer, dan is dat uiteraard prima. DELA vergoedt dan de waarde van de naturaverzekering, zodat de andere leden van DELA niet worden benadeeld. Dat is immers het meest eerlijk voor alle leden van onze vereniging. Goede uitvaartondernemers wijzen nabestaanden vooraf op het risico van bijbetalingen. Dat voorkomt teleurstellingen. In dergelijke gevallen verloopt de afwikkeling doorgaans zonder problemen. Helaas verzaken teveel ondernemingen hun informatieplicht en vertellen nabestaanden dat ze dat met die polis later wel zullen regelen. Dat zou niet moeten mogen. Daarom gaan wij met andere uitvaartverzekeraars en -ondernemingen werken aan een protocol om nabestaanden beter voor te lichten over uitvaartkosten. Met de nodige strijdbaarheid die u van DELA mag verwachten, proberen wij de misstanden vanwege onvoldoende transparantie aan te pakken. Edzo Doeve, Algemeen Directeur 3

4 kort nieuws In deze rubriek houden wij u op de hoogte van allerlei DELA-zaken. gewenst is. In Nederland zijn avondcrematies met deze invulling uniek. Voor meer informatie belt u met de DELA Uitvaartinformatielijn op schoonheid en herinnering verenigd Het levend houden van herinneringen: dat veel mensen daar behoefte aan hebben, blijkt wel uit de groeiende vraag naar herinneringsproducten. DELA biedt al jaren herinneringssieraden aan, maar startte onlangs met een eigen huiscollectie. Enerzijds om hoogwaardige producten te bieden, anderzijds om een zo laag mogelijke prijs te garanderen. Een extra voordeel is dat sieraden uit de huiscollectie direct uit voorraad leverbaar zijn. Bent u benieuwd naar het assortiment? Neemt u dan contact op met de DELA Uitvaartinformatielijn op resultaten 2007 DELA heeft wederom een mooi jaar achter de rug. Wij kunnen onze jaarcijfers pas bekend maken nadat de Algemene Vergadering hier toestemming voor geeft. Deze vergadering vindt 24 mei plaats. Wel kunnen wij u alvast vertellen dat DELA zowel op het gebied van uitvaartverzekering als op het gebied van uitvaartverzorging is gegroeid en dat onze reserves verder versterkt zijn. Daardoor blijven de premies laag en blijven wij een royaal pakket dienstverlening tegen lage kosten aanbieden. Precies datgene wat de oprichters van Draagt Elkanders Lasten 70 jaar geleden voor ogen hadden. Trots zijn wij ook op het feit dat nabestaanden in 2007 opnieuw onze persoonlijke dienstverlening met ruim een 9 waardeerden. avondcrematies In alle rust op persoonlijke wijze afscheid nemen is wat elke nabestaande wil. DELA vindt het belangrijk dat ze daarbij alle mogelijkheden hebben dit te doen op het moment dat zij dat wensen. Daarom is het voortaan mogelijk om in de eigen crematoria van DELA een avondcrematie te houden. Dit avondarrangement bestaat uit een ontvangst met mogelijkheid tot bijvoorbeeld een buffet, de auladienst, de crematie en een condoleance met een hapje en drankje. Daarbij beslissen nabestaanden zelf hoeveel tijd voor elk onderdeel nieuwe directeur DELA Uitvaartverzorging Vorig jaar trad Joris Huizinga (45) in dienst als directeur van DELA Uitvaartverzorging. DELA is blij met zijn komst vanwege zijn brede achtergrond en ervaring met vernieuwingsprocessen. Zijn brede maatschappelijke oriëntatie geeft nieuwe impulsen aan de verdere ontwikkeling van DELA. Joris Huizinga: Ik ben trots om bij Nederlands grootste uitvaartorganisatie en tevens marktleider te werken. DELA is innovatief, een voorbeeld is de nazorgdienstverlening, iets wat ik zelf ook hoog in het vaandel heb staan. Maar ook de nieuwe kleurrijke crematoria en uitvaartcentra laten zien dat ik nu bij een organisatie werk die niet stil zit. DELA kijkt vooruit en dat past bij mij. 4

5 gemeenten willen niet Daar waar de overheid via wetten, regels en toezicht burgers en bedrijven dwingt tot openheid van zaken, laat diezelfde overheid het afweten wanneer zij zelf wordt aangesproken op onduidelijkheid van de tarieven op het begraven. Terwijl mensen juist tijdens de meest kwetsbare periodes van hun leven beschermd zouden moeten worden. In de praktijk leidt dat tot enorme prijsverschillen tussen gemeenten, variërend van een paar honderd tot vele duizenden euro s voor een graf. In het rapport bodemprijzen heeft DELA de overheid vorig jaar wederom gevraagd hieromtrent open te zijn en duidelijkheid te verschaffen. Tevens heeft DELA aangeboden om samen te komen tot een goede vergelijking in de opbouw van de tarieven. Slechts één gemeente heeft positief gereageerd. zó wil ik het graag Om het afscheid te laten aansluiten bij de manier van leven, kan iedereen persoonlijke wensen kenbaar maken. Dat kan schriftelijk of digitaal met behulp van het uitvaartkompas. In het persoonlijk uitvaartkompas kunt u aangeven wat de wensen zijn met betrekking tot de uitvaart. Dit kompas dient als leidraad voor het regelen van de uitvaart. Als u uw wensen rechtsgeldig wilt vastleggen dan moet u deze eigenhandig uitschrijven (niet typen). Vervolgens zet u de datum en uw handtekening eronder. U maakt dan een zogeheten codicil. Bij DELA kunt u uw persoonlijke uitvaartwensen schriftelijk en digitaal vastleggen. Ga naar voor meer informatie over het uitvaartkompas van DELA, zó wil ik het graag. een stapje terug en twee vooruit! Wij zijn trots op de grenzeloze inzet van onze meiden om hun Olympische droom waar te maken. Dat is waar je bij topsport voor gaat. Hun road to Beijing voerde de meiden langs allerlei emoties: zowel euforie en opluchting, als teleurstelling en boosheid. Ondanks dat zij niet geplaatst zijn, vinden wij hun prestatie podiumwaardig en een onvergetelijke herinnering. En zoals dat bij ons past zijn we er straks ook ná de Spelen. Daar ligt de ambitie om door te gaan, de draad weer op te pakken in een sport waarin je alleen sámen kunt winnen. Precies het voor elkaar waar DELA voor staat. 5

6 de appel & de boom Kleinkinderen vertellen over hun beroemde grootouders. 6 Zijn stem, ook die is mij bijgebleven. Hij had een heel warme, wat hoge stem, die ik jaren later weer terughoorde in het museum.

7 Hij dacht al in machines die er nog niet waren Egbert Rietveld bewaakt erfgoed van zijn grootvader Zijn handjes worden door zijn moeder in een stempelkussen gedrukt, voor een boekje dat opa Rietveld zou krijgen voor zijn 75 e verjaardag. Het is één van de eerste herinneringen van Egbert Rietveld (47), het jongste kleinkind van Gerrit Rietveld, aan zijn grootvader. Qua uiterlijk ben ik bijna een kopie van hem. Mijn vader was uitvinder en had een unieke fabriek. Als kind leefde ik zo n beetje in die fabriek. Ik weet nog dat daar een tweede aluminium chair gemaakt werd door een medewerker van mijn vader, Dries van der Belt, onder toeziend oog van mijn grootvader. De eerste aluminium stoel was vele jaren daarvoor gemaakt door mijn oom Wim, uit de vleugel van een neergestort vliegtuig. Vooral het popnagelen met de poptang staat me nog goed bij; dat vond ik altijd zo n leuk geluid. Aan het woord is Egbert Rietveld, het kleinkind van Gerrit Thomas Rietveld. De meubelmaker, ontwerper en architect overleed op 25 juni 1964 op 76-jarige leeftijd. Egbert was toen drie jaar oud, dus heel veel herinneringen heeft hij niet aan zijn beroemde opa. Ik weet nog dat ik aan de rand van de vijver zat met mijn voetjes in het water en dan het grasveld over rende als ik de Ford Taunus van mijn opa zag aankomen. Een viezige kleur geel had zijn auto. Ik herinner me dat ik een dubbeltje van hem kreeg om een kauwgombal te gaan halen. Van zijn 75 e verjaardag weet ik nog dat ik op het achterste wagonnetje stond van zo n pretparktreintje, heel eng vond ik dat. En zijn stem, ook die is mij bijgebleven. Hij had een heel warme, wat hoge stem, die ik jaren later weer terughoorde in een museum. uren puzzelen In 1972 werd de familie Rietveld benaderd door meubelfabrikant Cassina. Zij waren bezig met een nieuwe meubellijn waarin ontwerpen van meesters opnieuw in productie gebracht worden. In eerste instantie kregen zij het alleenrecht om de ontwerpen van Rietveld opnieuw uit te brengen. Egbert: Als elfjarig jongetje was ik mee naar de fabriek in Milaan. Toen was er discussie over de uitvoering: moest de Zig Zag-stoel in elkaar geschroefd worden, zoals mijn opa dat destijds deed, of is plakken beter? Toen zei ik al: je moet 7

8 geen dingen doen die onzin zijn. Met die instelling sluit Egbert aan bij het karakter van Gerrit Rietveld: hij probeerde dingen zo gemakkelijk mogelijk te maken. Hij dacht al in machines terwijl die er toen nog niet waren, was heel modern in zijn opvattingen. In die lijn proberen Egbert en zijn achterneef Ries Seijler Rietvelds erfgoed verder voort te laten leven. Precies veertig jaar na zijn dood, op 25 juni 2004, richtten zij het bedrijf Rietveld by Rietveld op. Cassina brengt maar vijf van de door hem ontworpen meubels uit. De bekende Rood-Blauwe stoel uit 1918, de Zig Zag-stoel, het Divantafeltje, de gestoffeerde Leunstoel en de bank Utrecht. Terwijl het oeuvre van mijn opa véél omvangrijker is. Wij willen zijn gedachtegoed graag verder verspreiden. In eerste instantie probeerde de Stichting Auteursrechten Rietveld zijn meubels door andere meubelmakers te laten maken, maar dat bleek geen succes. Uiteindelijk verzuchtte ik dan doe ik het nog liever zelf, waarop Ries serieus voorstelde het dan met z n tweeën te gaan doen. Zo gingen we van start. hedendaagse kwaliteit De twee kersverse ondernemers startten met een tocht langs musea, waarbij Egbert ontdekte dat de meubels vaak sterk van elkaar verschilden. De uitvoering verschilde vaak van het ontwerp en dezelfde meubels verschilden ook onderling van elkaar. Rietveld was natuurlijk vaak afhankelijk van het materiaal waar hij mee kon werken, had het niet altijd voor het uitkiezen. En het is handwerk. Ik ben daarin wel eigenwijs; ik wil absoluut geen concessies doen in de uitvoering. Ik heb dan ook uren gepuzzeld op zijn ontwerpen en regelmatig de zaag gezet in een prototype. De ontwerpen van mijn opa zijn in de loop der jaren geïdealiseerd, dus wij moeten Mijn opa was een milde man, maar als hij echt vond dat iets op een bepaalde manier moest gebeuren, gebeurde dat ook. tegemoet komen aan die verwachtingen. Het moet recht zijn, vormvast. Om dat te bereiken, gebruiken we kunststof en roestvrij staal in plaats van triplex en staal. Ik weet zeker dat Gerrit Rietveld dat ook gedaan had, als hij die keuze had gehad. Zeven modellen zijn nu wereldwijd verkrijgbaar via Rietveld by Rietveld. En als het aan Egbert ligt, is dat nog maar het begin. Bij de Kratstoel junior hoort nog een tafeltje. En verder ben ik bezig met de Tuinbank, een ontwerp uit geen krullenjongen Qua uiterlijk lijkt Egbert op zijn opa. Die gelijkenis viel me opeens op toen ik in een spiegel keek, terwijl ik op de achtergrond een poster van hem zag. We hebben dezelfde haarlijn. Een andere overeenkomst is dyslexie; zowel Egbert als zijn zoon hebben last van die erfenis. Het is erfelijk in de mannelijke lijn en het blijft lastig. Gerrit Rietveld wilde ontwerper of architect worden, maar moest de meubelmakerij overnemen van zijn vader. Hij wilde absoluut geen krullenjongen worden, dat stomme gekrul vond hij helemaal niks. Hij dreef mijn oma tot wanhoop toen hij alle krullen van het harmonium liet afzagen en rood schilderen. Mijn opa was een milde man, maar als hij echt vond dat iets op een bepaalde manier moest gebeuren, gebeurde dat ook. Een ander voorbeeld daarvan is zijn woning in Utrecht. Hij woonde op het Vreeburg boven de bioscoop, in één grote ruimte zonder muren. Hij kon zich daar niet inschrijven, dus officieel woonde hij op de Oudegracht. Egbert: Ook ik woon in een licht huis zonder veel gangen, net als mijn zus Mieke. Die heeft gewoon haar eigen huis gebouwd. We hebben allemaal het nodige geërfd van onze grootvader! 8

9 erfgoed Dierbare bezittingen en voorwerpen waar een verhaal achter zit. Veel mensen koesteren voorwerpen en verhalen, omdat ze herinneringen levend willen houden. Denk bijvoorbeeld aan de wandelstok waarmee opa liep (en soms mee zwaaide). Bij DELA hebben we met ons ruim 70-jarige bestaan intussen ook een heel leven en dus een historie opgebouwd. Daarmee groeide in de loop der jaren ons erfgoed. Eén van onze meest bijzondere erfstukken hangt in het Uitvaart Museum Tot Zover in Amsterdam. Dit erfstuk is een kostuum dat dragers van DELA tussen 1950 en midden jaren tachtig bij een uitvaart droegen. Daarbij hadden zij een speciale traditie: je droeg zwarte handschoenen als je getrouwd was, witte als dat niet zo was. Volgens Twan Derkx, medewerker van het archief bij DELA, hangt het nu op een plek die het verdient: het museum. Iedere geïnteresseerde kan het nu bekijken. Bovendien kan het museum het kostuum veel beter conserveren, zodat het nog lang behouden blijft. Bij DELA zijn we zuinig op ons erfgoed. Gelukkig is veel bewaard gebleven. Toch willen we ons eigen historisch archief graag nog verder aanvullen. Bijvoorbeeld met polissen van vóór 1965, bonnenboekjes die tot 1963 gebruikt werden voor het betalen van de premie of jubileummateriaal zoals sigaren. Kunt u ons daarbij helpen? Neem dan contact met ons op. Dat kan via delaarchief@dela.org. 9

10 Van het planten van een boom bij geboorten tot het uitdelen van gekleurde brillen bij een uitvaart; rituelen rond belangrijke levensmomenten veranderen sterk. Predikant, publicist en emeritus hoogleraar massacommunicatie Anne van der Meiden bekijkt en becommentarieert. 10

11 professor Anne van der Meiden: nieuwe rituelen bevestigen verbondenheid Als communicatiewetenschapper overziet hij de grote maatschappelijke bewegingen. Als predikant ervaart hij dagelijks de kleine gevoeligheden van de mens. En als schrijver van het boek In de dood kun je niet wonen laat prof. dr. Anne van der Meiden zien dat hij met z n ruim zeventig jaar, levenswijsheid met originaliteit combineert. Volgens hem worden feestelijke hoogtepunten in het leven steeds meer publiekelijk gevierd, zoals het planten van een boom bij de geboorte van een kind. Maar ook het afscheid van het leven kent nieuwe rituelen: We zien met tekeningen beplakte kisten, videopresentaties, kleine cd-spelers die met het lievelingslied van de overledene hoorbaar de kist in gaan en er wordt gedanst en gezongen. Ook zijn er grote manifestaties als een bekende landgenoot zoals André Hazes overlijdt. Boven alles staat hierbij de persoon voorop. Anne van der Meiden vertelt het verhaal van een uitvaart waar bij de ingang van de aula een doos met verschillend gekleurde brillen stond. Vrienden, vage kennissen en bedroefde familieleden konden zo n bril uitkiezen en op deze manier zijn of haar letterlijk en figuurlijk gekleurde beeld van de overledene vasthouden en gelijktijdig zien hoe de beleving van de anderen was. bij leven Wat betreft het afscheid, vervolgt Van der Meiden, vinden we het uitvoeren van rituelen tijdens de uitvaart niet meer voldoende. Mensen willen graag bij leven nog dingen zeggen en samen zaken regelen. Bovendien zoeken we tegenwoordig meer naar zinvolle rituelen dan vroeger. Waarom moeten kinderen een dankwoord spreken als vader of moeder al dood is? Waarom kan dat niet bij leven, zodat de betrokkene nog kan reageren en zelf misschien ook nog een boodschap voor tijdens de uitvaart kan schrijven? samen vormgeven Er zijn tal van mogelijkheden om gezamenlijk vorm te geven aan afscheid. De uitvaartverzorgers van DELA adviseren graag over passende mogelijkheden en de uitvoering hiervan. Ook helpt DELA nabestaanden de draad weer op te pakken door het bieden van hulp bij het regelen van allerlei zaken die ná de uitvaart om aandacht vragen. warme wind van verbondenheid Deze nieuwe rituelen laten zien dat ons denken over de dood en onze omgang met rouw en verlies is veranderd. Het herfstgevoel rondom de dood vervaagt en maakt plaats voor een warme wind van dankbaarheid en verbondenheid. Daarbij hoort dat we zelf bepalen hoe we afscheid willen nemen, vertelt Anne van der Meiden. Waarom de hernieuwde behoefte aan rituelen is ontstaan, daarover zegt hij: Openheid. We spreken vaker en opener over het afscheid nemen. Maar ook benutten we deze bijzondere momenten om goedbewaarde geheimen te openbaren. Anne van der Meiden was gastspreker op het Nationaal Uitvaartcongres 2007, met het thema Hang naar verbondenheid. Van der Meiden sprak over anders kijken naar weggaan en achterblijven. DELA initieerde dit congres voor de gehele uitvaartbranche in het kader van haar 70-jarig bestaan en maatschappelijke betrokkenheid. 11

12 in beeld De uitvaart van Danny van Gestel. een kippenvel moment Iedereen verdient de uitvaart die bij hem of haar past. En wie kent de overledene nu beter dan de nabestaanden? Naast ruime ervaring bieden onze uitvaartverzorgers nabestaanden daarom alle ruimte om aan te geven hoe zij de uitvaart graag vorm willen geven. Zo hielp DELA de ouders, broer en zus van de 19-jarige Danny van Gestel bij het vormgeven en regelen van zijn uitvaart: een afscheid dat bij hem paste en dat hij verdiende. Zijn vader Jacques van Gestel vertelt: Op 6 oktober 2007 overleed onze zoon Danny, 19 jaar jong, geheel onverwacht. Een complete schok voor ons. Danny was zo n bijzondere en sociale jongen. In die dagen is de enige houvast die je hebt het regelen van de uitvaart. Mijn vrouw, kinderen en ik wilden dat Danny een uitvaart zou krijgen die bij hem paste. Zo werden de rouwbrieven en bidprentjes gedrukt door de drukkerij waar Danny werkte. Als trouwe fan van voetbalclub Vitesse vond Danny s afscheidsdienst plaats in het supportershome van Vitesse. Danny s vrienden vormden met brandende fakkels een haag waarmee de rouwstoet onthaald werd bij het stadion. Een kippenvel moment. Heel mooi was dat veel van zijn vrienden spraken tijdens de afscheidsdienst. We waarderen het enorm dat DELA zo met ons meedacht en zaken voor ons regelde. En dat de uitvaart was zoals wij die graag voor Danny wilden. 12

13 eigen wensen verzekerd Ieder mens is bijzonder, dus waarom zou een uitvaart dan standaard moeten zijn? Deze gedachte past bij de ontwikkeling in onze samenleving om zaken persoonlijker te maken: alles is op maat te verkrijgen. Dit geldt ook voor de uitvaart. Maar daardoor moet er vóór een uitvaart vaak meer geregeld worden. Terwijl het hoofd van de achterblijvers hier niet naar staat. Yvon Niemeijer is adviseur bij DELA en zit bij mensen aan tafel die hun nabestaanden liever niet met teveel praktische en financiële zorg belasten. Tijdens mijn bezoek vraag ik mensen altijd eerst wat de aanleiding is voor het maken van een afspraak, vertelt Yvon. Vaak blijkt dan dat ze door een overlijden in hun nabije omgeving zelf zijn gaan nadenken over hoe zij het eigenlijk zouden willen. Dat is natuurlijk goed, al zou eigenlijk iedereen daar over na moeten denken. Maar er is vaak enige persoonlijke moed voor nodig om alles daarvoor goed te regelen. Ik help daar graag bij. Via een wensenlijst breng ik samen met de familie in kaart wat op dit moment hun uitvaartwensen zijn, zodat de verzekering deze ook dekt en de nabestaanden daar later houvast aan hebben. Ik maak de premie inzichtelijk en vertel wat ze daarvoor krijgen. Tijdens het adviesgesprek bespreken we de wensen van een ieder persoonlijk. Eén verzekeringspolis betekent immers niet dat alle gezinsleden ook dezelfde uitvaart willen. Iedereen kan zijn eigen, persoonlijke uitvaartwensen aangeven. Uiteraard kan de polis altijd aangepast worden wanneer persoonlijke wensen veranderen. Het DELA Uitvaartplan heeft een basisverzekering in natura. Dit betekent dat DELA de basisvoorzieningen levert, ongeacht de werkelijke kosten op dat moment. Yvon: Dubbel voordeel dus. Praktische hulp enerzijds en waardevastheid anderzijds. Niet verkeerd nu de kosten in de uitvaartbranche zo hard stijgen. Daarnaast bevat het DELA Uitvaartplan een standaard Plusverzekering van 500 voor diensten die niet in de basisvoorzieningen zitten, zoals videoopnames van de dienst of een rouwkaart met kleurenfoto. Veel mensen verhogen dit bedrag om meer kosten, zoals kosten van een eigen graf, te verzekeren. Zo komen nabestaanden niet voor extra kosten te staan. Soms klinkt in de pers door dat een verzekering in natura niet persoonlijk zou zijn. Yvon verzucht: Wat een onzin! Dan zouden wij in Nederland meer dan klachten per jaar ontvangen, terwijl nabestaanden onze dienstverlening juist met een negen waarderen. De adviseurs, uitvaartverzorgers én nazorgconsulenten van DELA zorgen er samen voor dat onze leden tijdens het leven zekerheid hebben, persoonlijke zorg rondom overlijden krijgen en dat nabestaanden weer door kunnen met hun leven. Dat is wat wij bedoelen met voor elkaar. 13

14 kids Maak je eigen schilderij vol herinneringen. ontwerp je eigen kunstwerk Met kunst kun je vertellen wat je voelt. Ook jij kunt een eigen kunstwerk ontwerpen! Denk daarbij aan iemand die je lief vindt. We helpen je een stukje op weg: je ouders, familie, een vriendje, vriendinnetje of een huisdier. Knip de lijst uit en plak deze op een vel papier. Als je dat hebt gedaan, zoek je een mooie foto uit en ga je dingen bedenken die iets over die persoon vertellen. Je kunt een tekening maken, maar je kunt ook op zoek naar foto s en plaatjes in tijdschriften en kranten. Of misschien heb je wel kleine voorwerpen of stofjes die je aan die persoon doen denken. Is je kunstwerk klaar? Zoek dan een mooie plek uit om het op te hangen. Als je er dan naar kijkt, komen er meteen allemaal leuke herinneringen naar boven. Tip: je mag natuurlijk ook je ouders of een familielid om hulp vragen. Zij helpen je vast bij het vinden van spulletjes of foto s! Hierlangs uitknippen 14

15 15

16 bijzondere vorm van opbaren voor iedereen mogelijk 16 In de loop van dit jaar verandert naar verwachting de Wet op de Lijkbezorging. Vanaf dat moment wordt thanatopraxie toegestaan. Dit is een vorm van lichte balseming die in veel andere Europese landen al langer is toegestaan. Het heeft namelijk veel voordelen. Een willekeurige uitvaartverzorger kan niet zomaar op het verzoek tot lichte balseming ingaan. Het vraagt veel specifieke vakkennis en training; komende zomer heeft slechts een handvol specialisten de opleiding afgerond. DELA vindt het belangrijk om deze dienstverlening direct na de wetswijziging aan te kunnen bieden. Daarom volgden maar liefst drie medewerkers van DELA al de zware opleiding tot thanatopracteur. Een vierde startte onlangs. Zij volgden langdurige stages in Parijs; in Nederland is het niet mogelijk om dit vak in de praktijk te leren. Rens de Peijper is één van de medewerkers van DELA die eind 2007 startte met deze opleiding. Hoe verschilt het van een normale balseming? Bij normale balseming worden alle bacteriën in het lichaam gedood. Er komt dan geen ontbindingsproces op gang. Bij de lichte vorm worden de bacteriën in het lichaam tijdelijk verdoofd. Na tien dagen komt het natuurlijke proces weer op gang, zoals bij een lichaam dat niet gebalsemd is. Wordt het in Nederland nu helemaal niet toegepast? In Nederland mogen alleen de leden van het Koninklijk Huis worden gebalsemd. Uitzondering zijn mensen die na overlijden vanuit Nederland naar hun thuisland teruggebracht worden. Dankzij de wetswijziging kan iedereen straks kiezen voor de lichte vorm van balseming. Waarom zou iemand hier voor kiezen? Na de wetswijziging is de maximale termijn waarbinnen een uitvaart moet plaatsvinden verruimd van vijf dagen naar vijf werkdagen. Vaak dus een langere periode waarin een overledene opgebaard is. Dankzij lichte balseming blijft de overledene, thuis of in één van onze (24-uurs) kamers in het uitvaartcentrum er mooier, natuurlijker uitzien en voelt bovendien niet meer koud aan. Ook verdwijnen tekenen van een eventuele ziekte. Een praktisch voordeel is dat er géén koelinstallatie nodig is. Zijn er ook nadelen? Eén van de gevolgen van lichte balseming kan zowel positief als negatief uitgelegd worden. Het lichaam van de overledene blijft langer mooi, bijna levensecht. Dit bevordert het in stand houden van mooie herinneringen. Maar omdat iemand er zo levensecht uitziet, is het soms moeilijker te accepteren dat iemand er echt niet meer is. Onze uitvaartverzorgers helpen nabestaanden daarom ook altijd bij de beslissing om lichte balseming wel of niet toe te passen. En de kosten? We weten nog niet precies wat het gaat kosten. Maar omdat DELA een vereniging is, kan DELA de kosten voor haar leden laag houden. We verwachten dat de kosten misschien nèt hoger zijn dan thuis opbaren met koeling.

17 complete hulp na de uitvaart Heeft u vragen over de wijze waarop de DELA-nazorgconsulent u kan ondersteunen? Bel dan tijdens kantooruren naar DELA, telefoonnummer of ga naar Hier vindt u ook meer informatie over de Opzegdienst en Formaat Notarissen. Als de uitvaart achter de rug is, begint t pas. Een veelgehoorde opmerking die helaas maar al te vaak waar is. Na de uitvaart stuiten nabestaanden regelmatig op allerlei zaken die nog geregeld moeten worden. Terwijl ze soms niet eens weten dát ze die moeten regelen. DELA vindt dat haar leden hier niet alleen voor moeten staan. nazorgconsulent: hulp ná de uitvaart Bij zaken als het inlichten van instanties, het afronden van bankzaken of het doen van een laatste belastingaangifte kan DELA helpen. Na de uitvaart brengt onze nazorgconsulent in kaart wat er allemaal moet gebeuren. De consulent biedt een luisterend oor en weet de weg in het doolhof van administratieve, financiële en juridische zaken. Samen met nabestaanden wordt gekeken wie welke zaken gaat regelen. Om zorg uit handen te nemen, werkt DELA met diverse, betrouwbare instanties met net zoals wij, een landelijke dekking. Formaat Notarissen De Formaat Notarissen hebben veel kennis over en ervaring met de afhandeling van nalatenschappen. Vaak merkt een notaris echter dat door het verdriet belangrijke informatie zoals verzekeringsdocumenten en contracten verloren is gegaan. Terwijl die informatie bij de afhandeling van een nalatenschap vaak erg belangrijk is. Om nabestaanden ná de uitvaart te helpen, brengt de nazorgconsulent van DELA de persoonlijke situatie in kaart en stelt voor de notaris een basisdossier samen. Vervolgens staat de notaris de nabestaanden met raad en daad bij, bij verdeling van de erfenis of bij het leegruimen of verkopen van een huis. voorlichting Omdat veel mensen niet precies weten wat een notaris na een overlijden kan betekenen, bundelde Formaat Notarissen eerder verschenen artikelen over dit onderwerp in een brochure. De brochure dient als wegwijzer bij de afhandeling na een overlijden en meer in het bijzonder: de nalatenschap. De DELA-nazorgconsulent kan u meer vertellen over de rol van de notaris en brengt u ook graag in contact met de Formaat Notaris bij u in de buurt. Opzegdienst Zo bespaart Opzegdienst u veel ongemak door in één keer het overlijden te melden bij veel instanties zoals banken, verzekeraars, kranten en tijdschriften. Opzegdienst zorgt er vervolgens voor dat automatische incasso s worden stopgezet en restituties van reeds betaalde abonnements- of lidmaatschapsgelden worden aangevraagd. Als u via DELA gebruikmaakt van deze dienst, betaalt u geen 49 maar slechts

18 de dood in beeld Over het doorgeven van onze tradities. 18

19 Uitvaart Museum Tot Zover opent haar deuren Eind 2007 opende Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover haar deuren. Dit museum geeft op prikkelende wijze een overzicht van tradities en gebruiken op het gebied van sterven, begraven en rouwverwerking in Nederland. De collectie van het museum omvat onder meer historische haarschilderijen, dodenmaskers, grafzerken, kisten en urnen. Maar bijvoorbeeld ook miniatuurlijkwagentjes en ingrediënten voor een moderne moslimuitvaart zoals lotuspoeder, kamfer en musk. Opmerkelijk is de expositie Tot zover Jij en Ik: portretten van overleden dierbaren, ingezonden en voorzien van persoonlijke informatie door bezoekers. U kunt via jijenik@totzover.nl een foto insturen van een overleden persoon aan wie u de herinnering levend wilt houden. Ook DELA vindt het belangrijk dat tradities en herinneringen worden doorgegeven. Daarom steunt DELA het museum, onder andere door het in bruikleen geven van verschillende voorwerpen, zoals een drageruniform en beeldmateriaal van oude commercials. ook naar het museum? Laat u ook verrassen door de collectie van het museum en de activiteiten die er georganiseerd worden. Voor jong en oud valt er iets te beleven en te leren. Leden van DELA profiteren van het feit dat wij hoofdsponsor zijn: u krijgt namelijk het tweede toegangskaartje gratis. Neemt u daarvoor wel de bon op pagina 20 mee. DELA is hoofdsponsor van het Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover. Zo draagt DELA haar steentje bij aan het in stand houden van cultuurhistorisch erfgoed. Door verrijking van ons collectief geheugen, vergeten we de ware betekenis van voorwerpen, tradities en rituelen niet. En geven we ze door aan toekomstige generaties. 19

20 lezersaanbiedingen Verwennen, spelen, reizen, lezen, shoppen, eten. Samen! uitknippen puzzelen in spiegelbeeld! De Mirror Image Puzzle van Ravensburger is een legpuzzel waar niets is zoals het lijkt! De puzzel uit de doos is namelijk het spiegelbeeld van de afbeelding op het deksel. Een Mirror Image Puzzle is hersengymnastiek en vergt concentratie, beheersing en geduld. De fantasierijke Mirror Image cartoons van de hand van William Rudling verschaffen uren plezier. Er zijn vijf verschillende Mirror Image Puzzles in 1000 stukjes verkrijgbaar: Shopping Center, Vakantiedorp, Luchthaven, Tuincentrum en Pretpark. Een Mirror Image Puzzle kost normaal 19,90 inclusief 4,95 verzendkosten. DELA-leden ontvangen de puzzel voor slechts 14,95 (incl. verzendkosten) per post thuis. Ga voor het bestellen van deze exclusieve aanbieding naar fotogravure Een fotogravure is een prachtig sieraad waarmee u de herinnering aan een dierbare altijd bij u kunt dragen. Voor de gouden gravure betaalt u slechts 69,50 en voor de zilveren gravure 24,50. U kunt het sieraad bestellen door de onderstaande bestelbon in te vullen en samen met de foto ongefrankeerd op te sturen naar: Kroniek aanbieding Antwoordnummer VC s-hertogenbosch U ontvangt de hanger binnen vier weken. Voor vragen kunt u bellen met de leverancier van dit sieraad via De foto moet aan de volgende eisen voldoen: - origineel - scherp - niet gevouwen (geen kopie) - goed belicht - onbeschadigd uitknippen bon fotogravure Stuur de fotogravure naar (invullen in blokletters): 20 met korting naar het Uitvaart Museum Tot Zover DELA is hoofdsponsor van het Uitvaart Museum Tot Zover in Amsterdam. Op pagina 18 van deze uitgave leest u meer over de bijzondere collectie van dit unieke museum. Leden van DELA profiteren van het feit dat wij hoofdsponsor zijn: u krijgt namelijk het tweede toegangskaartje gratis. Neemt u daarvoor wel deze bon mee. Deze is geldig tot 1 januari U vindt het museum naast de hoofdingang van begraafplaats De Nieuwe Ooster in Amsterdam. Op kunt u terecht voor meer informatie zoals een routebeschrijving en de openingstijden. naam adres postcode plaats polisnummer aantal gouden fotogravures aantal zilveren fotogravures rekeningnummer naam rekeninghouder ( zoals op bankafschrift vermeld) handtekening Ik ga akkoord dat de leverancier éénmalig het bedrag van mijn rekening afschrijft.