PROMETA patient education

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "PROMETA patient education"

Transcriptie

1 PROMETA patient education HANDBOOK patiënten HANDBOeK I n d er w i s c h & K o u w e n b e r g C o a c h i n g C o u n s e l l i n g

2 PROMETA / PATIENTEN HANDBOEK Inhoudsopgave VERSLAVING VERSUS AFHANKELIJKHEID 2 VIER PRINCIPES VAN HET OMGAAN MET AFHANKELIJKHEID 4 het prometa behandelingsprotocol 7 VOORBEREIDING, PROCEDURE EN DOORGAANDE ZORG 8 THERAPIE & ONDERSTEUNINGSOPTIES 10 VOEDING, BEWEGING EN WELZIJN 11 5 VOEDINGSRICHTLIJNEN VOOR HERSTEL 12 AANTEKENINGEN 14

3 2 / 3 PROMETA / PATIENTEN HANDBOEK Verslaving VS. afhankelijkheid Verslaving staat gelijk aan Afhankelijkheid van Middelen en kan zowel naar alcohol als andere verdovende middelen verwijzen. De groei van het aantal mensen dat afhankelijk is van middelen neemt meer dan grimmige vormen aan. Dit aantal wordt nog eens beduidend hoger wanneer we daar de groep bij optellen die de emotionele en lichamelijke tol moeten betalen voor het leven met een verslaafd persoon, of degenen die zich zorgen maken om iemand die lijdt aan een verslaving..miljoen Nederlanders lijden aan een alcohol- of drugsverslaving. Gebruik van cocaïne en amfetamine Binnen de volwassen bevolking (van 15 tot 64 jaar) van de Europese Unie Amfetamines 10 miljoen volwassenen of 3% van de bevolking hebben ten minste één keer amfetamine geprobeerd. 2 miljoen daarvan, oftewel 0,6 % van de bevolking hebben binnen de afgelopen 12 maanden gebruikt volwassenen, oftewel 0.5 % van de bevolking heeft tijdens de afgelopen dertig dagen gebruikt. Cocaïne 10 miljoen volwassenen of meer dan 3 % van de bevolking heeft ten minste één keer cocaïne geprobeerd. 3,5 miljoen daarvan, oftewel 1% van de bevolking heeft in de afgelopen 12 maanden gebruikt. 1,5 miljoen van de bevolking heeft tijdens de afgelopen dertig dagen gebruikt. Bron: 2006 jaarlijks rapport betreffende het gebruik van verdovende middelen in Europa. Volgens het wereldrapport aangaande verdovende middelen (uitgegeven door de Wereld Gezondheidsorganisatie), gedateerd te 2006, gebruiken 200 miljoen mensen (4,7 % van de bevolking van 15 jaar en ouder) verdovende middelen. Daarvan zijn 34 miljoen amfetaminegebruikers. In de Verenigde Staten maakt men zich in het bijzonder ongerust over methamphetamine, een synthetische drug die een gevoel van euforie en sterke mentale stimulatie teweeg brengt, maar die zeer verslavend is. Parallel daaraan gebruiken 15 miljoen mensen cocaïne. Volgens de Wereld Gezondheidsorganisatie zijn 76,3 miljoen mensen afhankelijk van alcohol. Afhankelijkheid van middelen wordt nu erkend als een ziekte die uit vele facetten is opgebouwd. afhankelijkheid Van Middelen

4 PROMETA / PATIENTEN HANDBOEK 4 PRINCIPEs van OMgAAN MET AFHANKELIJKHEID Afhankelijkheid van middelen is een chronische ziekte die door voortdurende terugvallen wordt gekenmerkt en die bij veel mensen lijden veroorzaakt. 1 2 Zoals bij veel ziekten, heeft afhankelijkheid zijn wortels in de biologie, maar ook de omgeving kan een sterke invloed hebben. A F H A N K E L IJ K H E I D 3 4 Wetenschap en medische benadering kunnen de voortgang van een ziekte behandelen en terugdringen. Kennis, vertrouwen, discipline en bewustzijn van het gedrag kunnen het verloop van een ziekte in positieve zin beïnvloeden. De Amerikaanse Vereniging van Verslaving en Medische wetenschap (The American Society of Addiction Medicine) erkent afhankelijkheid van middelen als een ziekte. Het ziektebeeld wordt gekarakteriseerd door het dwangmatige gebruik van een specifi eke psychoactieve substantie dat wordt doorgezet ondanks het lichamelijke, psychische en sociale leed dat deze substantie aanricht. symptomen van AFHANKELIJKHEID van MIDDELEN NIET ALLE symptomen HOEvEN AANWEZIg TE ZIJN: Gewenning (behoefte aan meer van het middel om het oorspronkelijke effect te sorteren) Ontwenning (onbehagen wanneer het gebruik van het middel wordt beëindigd of verminderd) Sociaal disfunctioneel gebruik Gebruik ondanks bijkomende problematiek Niet kunnen stoppen Het gebruik niet kunnen beperken Voorgrond (er wordt meer belang gehecht aan het gebruik dan aan andere behoeften) Er voortdurend mee bezig zijn Smachten, de zucht naar. Vorderingen binnen de neurologie maken verslaving behandelbaar door het inzetten van innovatieve diagnostische instrumenten en psychotherapeutische zowel als farmaceutische behandelingen. (Wereld Gezondheidsorganisatie).

5 4 / 5 PROMETA / PATIENTEN HANDBOEK Het uit vier onderdelen bestaande circuitmodel van afhankelijkheid er ontstaat kortsluiting in de bheersing 1. beloning 2. herinnering 3. aansporing 4. beheersing De behoefte aan een middel heeft onder meer als typering dat ze krachtiger is dan basale behoeften en beloningen zoals sociaal contact, recreatie, voedsel en seks. Genetische aanleg, omgevingsfactoren en blootstelling aan verslavende middelen dragen allemaal bij tot de ontwikkeling van afhankelijkheid van middelen. Het beloningscentrum in de hersenen wordt gestimuleerd door gedrag en substanties (middelen). Typische voorbeelden zijn onder meer: het bereiken van een doel, tijd die met geliefden wordt doorgebracht, seks en voedsel Het individu leert welk gedrag leidt tot beloning Dit zet het individu aan tot herhaling van het gedrag

6 PROMETA / PATIENTEN HANDBOEK Verdovende middelen en alcohol brengen wijzigingen aan in het beloningscentrum van de hersenen. Het individu ontwikkelt een onweerstaanbare drang om te blijven gebruiken. Het verslaafde brein gelooft dat verdovende middelen of drank nodig zijn om te overleven. Objectieve beoordeling gaat verloren in de kortsluiting die plaats vindt in het brein. De persoon heeft de beheersing over het middel verloren. Dit controleverlies is voor anderen moeilijk te begrijpen en vaak minstens zo moeilijk te accepteren voor het verslaafde individu. Onderzoek suggereert dat specifieke gebieden in de hersenen betrokken zijn bij verslaving. Een gecompliceerd boodschappensysteem coördineert de communicatie tussen de verschillende gebieden. Dit systeem is volledig verstoord in de hersenen van een verslaafde. De hersenen van iemand die verslaafd is aan verdovende middelen en/of alcohol zijn veranderde hersenen. Ze verschillen van die van een niet-verslaafd persoon. CHEMIsCHE BOODsCHAPPERs WORDEN NEuROTRANsMITTERs (PRIKKELOvERDRAgERs) genoemd BOODsCHAPPEN WORDEN ONTvANgEN DOOR RECEPTOREN.

7 6 / 7 PROMETA / PATIENTEN HANDBOEK PROMETA IS EEN DOOR MEDICI ONTWIKKELDE INNOVATIEVE BEHANDELINGS- BENADERING. DE BENADERING RICHT ZICH OP DE BIOLOGISCHE, VOEDINGS- EN PSYCHOLOGISCHE ASPECTEN VAN ALCOHOL-, COCAÏNE- EN METAMPHETAMINE- AFHANKELIJKHEID.

8 PROMETA / PATIENTEN HANDBOEK PROMETA BEHANDELINGS- PROTOCOLLEN OMVATTEN: EEN MEDISCH ONDEZOEK 1 EEN MEDISCH ONDERZOEK ORALE EN INTRAVENEUZE MEDICATIE. DRIE DAGEN VOOR ALCOHOL EN DRIE DAGEN VOOR STIMULERENDE MIDDELEN (ONGEVEER 2 UUR PER DAG) 2 OP HET INDIVIDU GERICHTE PSYCHOSOCIALE BEHANDELING. 3 DE VOORTZETTING HIERVAN WORDT STERK AANBEVOLEN EEN TWEEDE, TWEEDAAGSE OPVOLGPROCEDURE IS NOODZAKELIJK BIJ AFHANKELIJKHEID VAN COCAÏNE EN METHAMPHETAMINE. 4 1 MAAND INNEMEN VAN VOORGESCHREVEN (ORALE) MEDICATIE EN VOEDINGSSUPPLEMENTEN. 5

9 8 / 9 PROMETA / PATIENTEN HANDBOEK VOORBEREIDING, PROCEDURE EN VOORTGEZETTE ZORG Men zal u vragen stellen met betrekking tot uw algemene gezondheid en uw gebruik van middelen Voorbehandelingscriteria: Worden gewoonlijk op de dag voor de behandeling onderzocht. Bloedtest en urinetest. Bespreking Anamnese en lichamelijk onderzoek uitgevoerd door een arts. Psychosociale taxatie. Behandeling wordt voorlopig gepland, maar blijft afhankelijk van de uitslagen van de vooronderzoeken. Uw arts zal de procedure met u tot in detail bespreken. Als u vragen heeft met betrekking tot de behandeling, is het belangrijk dat u deze aan uw arts stelt. Voor de behandeling: tenminste een uur voordat de behandeling begint op en wakker zijn u mag een lichte maaltijd gebruiken voorafgaande aan de behandeling drink veel water Tijdens de procedure: Wordt u aan een infuus gekoppeld dat gebruikt wordt om de medicatie toe te dienen Het kan zijn dat u wat slaperig wordt tijdens de behandeling, maar de meeste mensen blijven wakker gedurende de gehele behandeling Uw bloeddruk, hartslag en andere vitale tekenen worden gemeten tijdens de behandeling. Uw arts zal tijdens de behandeling steeds informeren naar uw gesteldheid De procedure neemt slechts korte tijd in beslag (minder dan twee uur) Na de behandeling neemt u rust (veel patiënten doen een dutje) NB: Het is belangrijk dat u blijk geeft van iedere lichamelijke of emotionele gewaarwording tijdens de procedure. Na de procedure: U kunt, tot verscheidene uren na de behandeling, moe of hongerig zijn U ontvangt medicatie om uw nachtrust te reguleren Bestuur geen auto tot minstens vier uur na de behandeling Doorgaan met uw behandelingsmedicatie: Het is van groot belang dat u de medicijnen en voedingssupplementen na uw ontslag uit de kliniek blijft nemen zoals aangegeven. Zij vormen een belangrijk deel van het PROMETA behandelingsprotocol en het succes van de behandeling in zijn algeheel

10 PROMETA / PATIENTEN HANDBOEK Professionele counseling: We kunnen de waarde van een degelijk en doorlopend psychosociaal programma niet genoeg benadrukken wanneer het gaat om het vervolg op de behandeling. Vanwege de complexiteit van verslaving, de triggers en de gevolgen daarvan is het onze stellige overtuiging dat patiënten enorm profiteren van een behandeling die zowel gebaseerd is op medische ondersteuning als op gedragstherapie. Volgens het National Institute of Drug Abuse (NIDA): Is er geen enkele behandeling die geschikt is voor alle individuele verslaafden IHoudt effectieve behandeling zich bezig met de meervoudige behoeften van het individu en niet slechts met zijn gebruik van verdovende middelen IHeeft onderzoek onweerlegbaar aangetoond dat goede uitkomsten gerelateerd zijn aan een toereikende lengte van de behandeling. Voor de meeste patiënten geldt dat aanzienlijke verbeteringen worden bereikt rond drie maanden van behandeling. Extra behandeling kan nog meer vooruitgang opleveren. IZijn counseling (individueel of in groepsverband) of andere vormen van gedragsgerelateerde therapieën bepalende componenten bij de effectieve behandeling van verslaving. Professionele counseling is er op gericht u te ondersteunen en de toename van persoonlijke hulpbronnen te faciliteren. Hulpbronnen die u een bevredigender leven zullen verschaffen. Verschillende methoden passen bij verschillende mensen, maar het doel is hetzelfde. Counseling of groepstherapie kan u tevens helpen om vaardigheden en gewoonten te ontwikkelen die een positieve bijdrage leveren aan uw relaties, werk, gezondheid, stemming en vele andere terreinen van uw leven. Het kan u helpen: De verhoudingen te begrijpen tussen uw gedachten, emoties en handelingen Manieren te leren die u helpen om meer op uw gemak te zijn in situaties die u normaal gesproken zou associëren met drinken of het gebruik van verdovende middelen zoals bijvoorbeeld bij feestjes, sportevenementen, etentjes of tijd die u alleen doorbrengt. Hulpbronnen te ontwikkelen. Manieren te leren die u helpen om te gaan met gevoelens zonder te drinken of te gebruiken zoals bij: Eenzaamheid Verveling Angst Stress Onthoud: het zoeken naar en het accepteren van steun met als doel de kwaliteit van uw leven te verbeteren is een teken van kracht en een positief zelfbeeld. Het kan zijn dat u tijdens de duur van uw behandeling extra informatie ontvangt aangaande mogelijke hulpbronnen. Vraag het uw arts gerust.

11 10 / 11 PROMETA / PATIENTEN HANDBOEK Therapie en opties ter ondersteuning THERAPIE GESTRUCTUREERDE AMBULANTE BENADERING Kan individueel zijn of in groepsverband of een combinatie van beide en kan variëren qua frequentie. De benadering van de therapie kan per therapeut verschillen, maar al deze benaderingen (zoals cognitieve gedragstherapie of motivatiebekrachtiging) richten zich er op om het individu te helpen zichzelf technieken aan te leren die hem in staat stellen om onthouding vol te houden. Gewoonlijk in groepen. De focus varieert, maar kan verscheidene zaken omvatten zoals voorlichting over chemische afhankelijkheid, therapeutische groepen en het voorkomen van terugval. INTENSIEVE AMBULANTE BENADERING Dit is een programma dat meer structuur biedt en soms een aantal uren op dagelijkse basis in beslag neemt. De focus is soortgelijk aan de thematiek die bij de hierboven beschreven gestructureerde benadering geldt. INTERN Kan medisch of niet-medisch zijn. De duur van de behandeling varieert, maar is vaak gebaseerd op het 28 dagen programma. De focus is soortgelijk aan die bij het ambulante traject, maar is omvangrijker en levert een meer beschermde omgeving op. NUCHTER LEVEN TWAALFSTAPPEN PROGRAMMA Dit is niet meer dan een verblijfsgerichte aanpak, er op gericht om een herstelondersteunende leefomgeving te creëren. Er zijn gewoonlijk 6-12 gasten en veel van hen nemen ook deel aan de programma s die ambulante patiënten volgen. Dit zijn zelfhulpgroepen bestaande uit mannen en vrouwen die hun ervaringen delen zodat ze elkaar kunnen steunen in het bereiken van nuchterheid. De twaalf stappen vertegenwoordigen een verzameling principes en praktijken die er op gericht zijn om het individu te helpen bij het in stand houden van zijn nuchterheid. Over het algemeen worden ze gezien als spiritueel van aard. Belangrijke zaken om NIET te doen: Volg uw Prometa behandeling Overdrijf niet; experimenteer niet Sta anderen niet toe dat ze u een ongemakkelijk gevoel proberen te geven omdat u niet drinkt of gebruikt Vergeet niet waarom u de Prometa behandeling hebt ondergaan

12 PROMETA / PATIENTEN HANDBOEK Voeding, Lichaamsbeweging en Welzijn Om uw lichamelijke gezondheid te onderhouden en verbeteren raden we u aan om uw huisarts te consulteren aangaande de gebruikelijke controles of onderzoeken. Hieronder volgt een lijst van aspecten die behoren tot een gezond leven en die kunnen helpen bij het terugdringen van stress en het verbeteren van uw algehele herstel. VOEDING: U heeft wellicht geen aandacht geschonken aan uw eetpatroon. Sommige mensen slaan maaltijden over, eten junk food of houden zich totaal niet bezig met gezonde eetgewoonten. Voeding beïnvloedt uw stemming, uw concentratiespanne en uw slaap vanwege zijn invloed op specifieke chemicaliën in de hersenen en bloedsuikerspiegels. Een veel voorkomend gevolg van verslaving is ondervoeding. Tijdens het herstelproces en bij het onderhouden van een lichaam en brein dat vrij is van verslaving, is goede voeding die gericht is op uw specifieke behoeften van vitaal belang. Om uw inspanningen te ondersteunen bij het voortzetten van uw herstel, hebben we vijf voedingsrichtlijnen geïdentificeerd en ontwikkeld. De eerste drie benadrukken het belang van, gezonde koolhydraten, vet en eiwittenopname. De vierde richtlijn benadrukt de verbinding tussen slaap en voedingspatroon en de vijfde richt zich op vitamines en voedingssupplementen. LICHAAMSBEWEGING: Lichaamsbeweging is niet alleen belangrijk voor uw hart, gewichtsbeperking, toename van energie en uw uiterlijk; het oefent ook een krachtige invloed uit op uw stemming in positieve zin. Het milder worden van een depressie, vermindering in stressniveaus en het ervaren van een toegenomen welzijn zijn toegevoegde waarden. Wees redelijk en begin langzaam. Over dit onderwerp zijn veel hulpbronnen beschikbaar zoals boeken, geluidsbanden, DVD S en cursussen. Als u niet aan lichaamsbeweging hebt gedaan of zorgen van medische aard hebt, is het verstandig eerst uw arts te raadplegen over uw plan van aanpak met betrekking tot lichaamsbeweging. Het verdient trouwens aanbeveling voor iedereen die aan een nieuwe benadering van lichaamsbeweging begint om eerst de huisarts te raadplegen. MEDITATIE: Meditatie is een hele goede manier om stress terug te dringen. Het helpt u ook bij het scherp krijgen van zaken. Er zijn vele verschillende vormen en het is wellicht raadzaam dat u er een aantal uitprobeert. SLAAP: Het kan even duren voordat uw slaappatroon zich normaliseert. Wees geduldig. Probeer iedere dag rond dezelfde tijd naar bed te gaan. Drink geen grote hoeveelheden vocht, in het bijzonder geen dranken die cafeïne bevatten drie tot vier uur voordat u gaat slapen. Meditatie kan helpen. Heftige inspanningen vlak voor het slapen kunnen eerder stimulerend zijn dan kalmerend. Houd u er verre van om verslavende slaapmedicatie te gebruiken.

13 12 / 13 PROMETA / PATIENTEN HANDBOEK 5 Voedingsrichtlijnen voor herstel Deze vijf richtlijnen zijn er op gebaseerd om u te helpen bij het focussen op eenvoudige principes die uw gezondheid en welzijn kunnen verbeteren. Richtlijn # 1 Handhaaf gematigde bloedsuikerniveaus Een gematigd, maar goed onderhouden glucoseniveau is een fundamenteel principe van menselijke voeding. Voor herstellende alcohol-, cocaïne- en methamphetamine patiënten is het in het bijzonder belangrijk om het jojo-effect heftige schommelingen tussen een laag en hoog bloedsuikergehalte tengevolge van teveel slechte koolhydraten te vermijden. Onthoud: Goede koolhydraten zoals vers fruit, bonen, havermout en gerst helpen om het snelle stijgen van het bloedsuikergehalte na een maaltijd te matigen of te voorkomen. Dit helpt om uw stemming en energie tijdens de gehele dag op een stabiel en voorspelbaar niveau te houden, hetgeen een zeer belangrijk element van herstel vormt. Richtlijn # 2 Nuttig gezonde vetten Gezonde vetten van olijf- en canola-olie, noten, koudwatervis en avocado s bevatten omega-3 vetzuren, die van groot belang zijn voor gezond bloed. Een eetpatroon waarbij veel gefrituurd voedsel wordt genuttigd, bevat hoge hoeveelheden verzadigde vetzuren en omega-6 vetzuren. We zouden allemaal ongeveer gelijke hoeveelheden omega-3 en omega-6 vetzuren moeten eten; onze inname van verzadigde vetzuren, die we gewoonlijk aantreffen in gefrituurd voedsel, terugdringen en onze inname van gezonde vetten verhogen. Denk eraan: Gezonde vetten zoals in vis, noten, olijf- en canola-olie verbeteren werkelijk uw algehele gezondheid en helpen bij het in de juiste balans houden van omega-3 en omega-6 vetzuren in uw voedingspatroon. Richtlijn # 3 Verhoog concentratie met hoge-kwaliteits proteïnen Proteïnen die rijk zijn aan tyrosine stimuleren de toename van dopamineproductie in de hersenen en verhogen bijgevolg zowel de tijdsduur en intensiteit van uw concentratie. Voor herstellende patiënten levert het consumeren van proteïnen bij het ontbijt en tijdens de lunch een goede basis voor een goede concentratie tijdens de normale werkuren. Het aminozuur dat het meest overvloedig is in het lichaam is meteen het meest overvloedig aanwezig in de hersenen. Daarom is het van cruciaal belang voor herstellende patiënten om voedsel te eten dat rijk is aan tyrosine. Met name tijdens de dag wanneer concentratie belangrijk is. De inname van proteïnen dient s avonds teruggebracht te worden om beter te kunnen ontspannen voor het slapen. Onthoud: Kies hoge-kwaliteits proteïnen (voeding die uw dagelijkse prestaties verbetert) tijdens de dag. Tyrosinerijk voedsel is onder meer: kipfilet, zalm, witte tonijn, heilbot, biefstuk van de haas, mager rundgehakt, eieren (eiwit is beter), tofu, magere kaas en magere melk.

14 PROMETA / PATIENTEN HANDBOEK RICHTLIJN # 4 BEREIK HET TRYPTOFAAN-EFFECT VOOR ONTSPANNING EN SLAAP Tryptofaan (een van de 7 aminozuren die strijden om toegang te krijgen tot het brein), zet de productie van het antidepressivum serotonine in gang. Tryptofaan komt echter zeldzaam voor in de meeste voedingsmiddelen. U vindt het voornamelijk in kalkoen, taptemelk, tofu, pompoen en zonnebloempitten. Het is daarom praktischer om uw inname van eiwitrijk voedsel (alle andere aminozuren) te verlagen en uw inname van koolhydraten tegen de avond te verhogen. Dit houdt in dat een avondmaaltijd die rijk is aan koolhydraten de sleutel vormt tot de toename van tryptofaan in de hersenen. Denk eraan: we zouden er allemaal goed aan doen het normale voedingspatroon om te draaien. We zouden onze primaire inname van proteïne moeten verplaatsen naar ons ontbijt en onze lunch en s avonds voornamelijk gezonde koolhydraten moeten eten. Met deze aanpak bent u verzekerd van de juiste voeding op de juiste tijd en een gezonder en productiever leven. RICHTLIJN # 5 NEEM DAGELIJKS VITAMINES EN VOEDINGSSUPPLEMENTEN Slechte voeding en een laag bloedsuikergehalte kunnen ernstige stemmingswisselingen teweeg brengen en daardoor bijdragen aan een terugval. Een dagelijkse multi-vitaminepil kan een gezond eetpatroon op effectieve wijze aanvullen. Andere voedingssupplementen zoals gezuiverde visolie (Omega-3 vetzuren) kunnen ook op belangrijke wijze bijdragen aan het herstelproces. Remember: Het aangaan van een levenslange toewijding aan een dagelijks regime van multi-vitamines en supplementen zoals Omega-3 kan het herstelproces ondersteunen en een gezond eetpatroon en algemeen welzijn bevorderen NB: Omdat de medische status van ieder persoon uniek is, raden wij u aan overleg te voeren met uw huisarts alvorens u een van onze richtlijnen ter harte neemt.

15 14 / 15 PROMETA / PATIENTEN HANDBOEK AANTEKENINGEN

16 PROMETA / PATIENTEN HANDBOEK

17 16 PROMETA / PATIENTEN HANDBOEK AANTEKENINGEN

18 02PEDM-INTL-07 PROMETA HELPLINE: CLINICAL STUDIES ARE UNDERWAY TO EVALUATE PROMETA AND TO CONFIRM REPORTS FROM PHYSICIANS USING PROMETA IN THEIR PRACTICES. ONLY A PHYSICIAN LICENSED TO TREAT WITH THE PROMETA PROTOCOLS CAN DETERMINE IF THEY ARE APPROPRIATE FOR ANY INDIVIDUAL PATIENT. THE MEDICATIONS USED IN THE PROMETA TREATMENT PROTOCOLS APPROVED FOR USES OTHER THAN TREATING DEPENDENCE ON ALCOHOL, COCAINE OR METHAMPHETAMINE. HYTHIAM DOES NOT MANUFACTURE, DISTRIBUTE, OR SELL ANY MEDICATIONS AND HAS NO RELATIONSHIP WITH ANY MANUFACTURERS OR DISTRIBUTORS OF MEDICATIONS USED IN THE PROMETA PROTOCOLS. HYTHIAM DOES NOT PROVIDE TREATMENT OR MAKE TREATMENT RECOMMENDATIONS. HYTHIAM DOES NOT PRACTICE MEDICINE OR PROVIDE MEDICAL CARE TO PATIENTS. HYTHIAM DOES NOT ENDORSE OR RECOMMEND ANY PARTICULAR PHYSICIAN AND IDENTIFIES FOR INFORMATION PURPOSES ONLY THOSE PHYSICIANS WHO HAVE OBTAINED LICENSE RIGHTS TO USE THE PROMETA PROTOCOLS. HYTHIAM MAKES NO REPRESENTATIONS ABOUT THE QUALITY OF CARE RENDERED BY THESE OR ANY OTHER PHYSICIANS HYTHIAM, INC. ALL RIGHTS RESERVED. THE PROMETA PROTOCOLS ARE PROPRIETARY AND PATENT PENDING. HYTHIAM, THE HYTHIAM LOGO, PROMETA, THE PROMETA TREATMENT PROTOCOLS, AND THE PROMETA LOGO ARE TRADEMARKS OF HYTHIAM, INC. ALL PEOPLE DEPICTED WITHIN ARE MODELS. THEY DO NOT ENDORSE ANY OF THE PRODUCTS NOR ARE THEY CONNECTED IN ANY WAY WITH THE SUBJECT MATTER. hythiam, SWITZERLAND SARL 52 AVENUE DU CASINO CH-1820, MONTREUX T: F: HYTHIAM.COM

lyondellbasell.com Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid

lyondellbasell.com Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid Verander je keuzes, verander je leven Deze presentatie heeft als doel om u betere beslissingen te laten nemen m.b.t. voeding om zo uw gezondheid te verbeteren. Belangrijke

Nadere informatie

Slaapstoornissen bij ouderen

Slaapstoornissen bij ouderen Slaapstoornissen bij ouderen Een goede nachtrust is belangrijk. Tijdens de slaap krijgt het lichaam de tijd om te herstellen. Daarnaast lijkt slaap ook invloed te hebben op het geheugen. Met het ouder

Nadere informatie

Slaapstoornissen bij ouderen

Slaapstoornissen bij ouderen Slaapstoornissen bij ouderen Een goede nachtrust is belangrijk. Tijdens de slaap krijgt het lichaam de tijd om te herstellen. Daarnaast lijkt slaap ook invloed te hebben op het geheugen. Met het ouder

Nadere informatie

28-9-2014. Inhoud. Voeding en leefstijl bij en na kanker. 1. Voeding van vroeger tot nu. 1. Voeding van vroeger tot nu. 2.

28-9-2014. Inhoud. Voeding en leefstijl bij en na kanker. 1. Voeding van vroeger tot nu. 1. Voeding van vroeger tot nu. 2. Voeding en leefstijl bij en na kanker Malu van Geel Inhoud 1. Voeding van vroeger tot nu 2. Voeding en kanker 3. Aanbevelingen 4. Veel gestelde vragen 1. Voeding van vroeger tot nu 1 Hippocrates Laat voeding

Nadere informatie

DE BASIS VOOR EEN VITAAL LEVEN

DE BASIS VOOR EEN VITAAL LEVEN DE BASIS VOOR EEN VITAAL LEVEN ALOE INSPIRED 2016 EEN GEZONDE BASIS. DE DRUKTE VAN HET DAGELIJKS LEVEN MAAKT DAT WE OP HET GEBIED VAN VOEDING SOMS VOOR DE MAKKELIJKSTE WEG GAAN. DE KEUZE VALT DAN SNELLER

Nadere informatie

Peter Vossenberg Tactus Verslavingszorg. Verslavingsarts KNMG Arts voor Maatschappij en Gezondheid Opleider voor opleiding tot verslavingsarts

Peter Vossenberg Tactus Verslavingszorg. Verslavingsarts KNMG Arts voor Maatschappij en Gezondheid Opleider voor opleiding tot verslavingsarts Peter Vossenberg Tactus Verslavingszorg Verslavingsarts KNMG Arts voor Maatschappij en Gezondheid Opleider voor opleiding tot verslavingsarts 3 t/m 10 oktober is de themaweek De Kennis van Nu: Verbeter

Nadere informatie

VOEDING, LEEFSTIJL & GEDRAG! lesdag 6

VOEDING, LEEFSTIJL & GEDRAG! lesdag 6 VOEDING, LEEFSTIJL & GEDRAG! lesdag 6 ! HOE GAAT HET MET JE PROEFCLIENTEN? WEET JE NOG? DIETEN LAGE GRAADS ONTSTEKINGEN = INFLAMMATIE Aan veel chronische ziekten, ontsteking aan ten grondslag: - Overgewicht

Nadere informatie

BEWEGING EN VOEDING VOOR OUDEREN

BEWEGING EN VOEDING VOOR OUDEREN BEWEGING EN VOEDING VOOR OUDEREN BELANG VAN BEWEGEN Lichamelijk inactief, gevolgen? Actieve geest Wat gebeurt er als je beweegt? HERSENEN INDELING HERSENEN GEHEUGEN EN EMOTIONELE LADING HERSENCELLEN WAT

Nadere informatie

Brijder Verslavingszorg Hoofddorp

Brijder Verslavingszorg Hoofddorp Ons Team Ons team is zeer divers. We bestaan uit het secretariaat, psychologen, maatschappelijk werkers, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, cognitief gedragstherapeutisch werkers, ervaringsdeskundigen,

Nadere informatie

Voeding en zwangerschapsbraken Algemene informatie

Voeding en zwangerschapsbraken Algemene informatie Voeding en zwangerschapsbraken Algemene informatie Afdeling Diëtetiek IJsselland Ziekenhuis In deze folder vindt u algemene informatie over ernstig braken tijdens de zwangerschap. Wat is zwangerschapsbraken?

Nadere informatie

Daarbij kan er sprake zijn van minder eten door bijvoorbeeld: toenemende vermoeidheid; kortademigheid; minder beweging; angst; depressie.

Daarbij kan er sprake zijn van minder eten door bijvoorbeeld: toenemende vermoeidheid; kortademigheid; minder beweging; angst; depressie. Voeding bij COPD Inleiding Een gezond, afwisselend eetpatroon is voor iedereen goed. Voedsel is immers de brandstof van ons lichaam. Klachten als kortademigheid, vermoeidheid en hoesten kunnen uw lichamelijke

Nadere informatie

Stress Reductie Programma

Stress Reductie Programma Stress Reductie Programma HeartMath Stress Reductie Programma Het programma is gebaseerd op jarenlang onderzoek van het Heartmath Instituut (gevestigd in Californië, USA) in samenwerking met neurologen

Nadere informatie

Middelengebruik en alcohol in relatie tot NAH. Twan van Duijnhoven Verpleegkundig Specialist GGZ

Middelengebruik en alcohol in relatie tot NAH. Twan van Duijnhoven Verpleegkundig Specialist GGZ Middelengebruik en alcohol in relatie tot NAH Twan van Duijnhoven Verpleegkundig Specialist GGZ Programma Stellingen Geschiedenis van verslaving Wat zijn drugs? Fasen van gebruik Soorten middelen Effecten

Nadere informatie

Stress Reductie Programma

Stress Reductie Programma Stress Reductie Programma HeartMath Stress Reductie Programma Het programma is gebaseerd op jarenlang onderzoek van het Heartmath Instituut (gevestigd in Californië, USA) in samenwerking met neurologen

Nadere informatie

Langdurige slapeloosheid. Diagnose en behandeling van insomnie

Langdurige slapeloosheid. Diagnose en behandeling van insomnie Langdurige slapeloosheid Diagnose en behandeling van insomnie We spreken van langdurige slapeloosheid ofwel chronische insomnie als het niet in slaap vallen, het niet kunnen doorslapen en/of veel te vroeg

Nadere informatie

Doelgroepen kasteelplus. Kerngedachten bij de visie. Ontwennen meer dan stoppen. Visie : controleverlies betekent totale abstinentie

Doelgroepen kasteelplus. Kerngedachten bij de visie. Ontwennen meer dan stoppen. Visie : controleverlies betekent totale abstinentie Doelgroepen kasteelplus Ontwennen meer dan stoppen. Hoe helpen we mensen om te veranderen? dag van de zorg 17/03/2013 Patrick Lobbens Hoofdverpleegkundige verslavingszorg kasteelplus Kasteelplus 1 : mensen

Nadere informatie

Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen

Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen 1 oktober 2014 Marielle van den Heuvel, Gezondheidszorgpsycholoog Afdeling Medische Psychologie Orbis Medisch Centrum Inhoud

Nadere informatie

Sportief bewegen met een depressie. Depressie

Sportief bewegen met een depressie. Depressie Sportief bewegen met een depressie Depressie Sportief bewegen met een depressie...................................... Bewegen: gezond en nog leuk ook! Regelmatig bewegen heeft een positieve invloed op

Nadere informatie

Intakeformulier VoedingGezond

Intakeformulier VoedingGezond Intakeformulier VoedingGezond Persoonsgegevens Naam: Adres: Postcode: Woonplaats: Tel.nr.: Mobiel: E-mailadres: Geboortedatum: Man / vrouw Datum: / /_20 Bent u doorverwezen? Ja / Nee Zo ja: Welke arts?

Nadere informatie

Omgaan met slaapproblemen

Omgaan met slaapproblemen Leven met Multipele Sclerose uitgave 12 Omgaan met slaapproblemen EEN UITGAVE VAN HET NATIONAAL MS FONDS Tekst: drs. Bep Franke-Barendse Uitgever: Nationaal MS Fonds 2 Inleiding We besteden ongeveer eenderde

Nadere informatie

Kliniek Nijmegen. Informatie voor patiënten

Kliniek Nijmegen. Informatie voor patiënten Kliniek Nijmegen Informatie voor patiënten We spreken van een verslaving wanneer bepaald gedrag zoals middelengebruik of gokken uw leven gaat beheersen. Steeds meer tijd en energie gaan op aan de verslaving.

Nadere informatie

Verslaving. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving. Als iemand niet meer zonder... kan

Verslaving. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving. Als iemand niet meer zonder... kan ggz voor doven & slechthorenden Verslaving Als iemand niet meer zonder... kan Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving Herkent u dit? Veel mensen gebruiken soms

Nadere informatie

Het chemobrein. concentratie- en geheugenverlies na chemo

Het chemobrein. concentratie- en geheugenverlies na chemo Het chemobrein concentratie- en geheugenverlies na chemo Vriendin op visite. Ik probeer normaal te doen, maar: Het lukt me nauwelijks om haar aan te kijken, ik weet niet wat te zeggen en heb ook helemaal

Nadere informatie

Het belang van een toekomst in een nieuw perspectief.

Het belang van een toekomst in een nieuw perspectief. Het belang van een toekomst in een nieuw perspectief. Afterwork netwerk Den Haag, 19 mei, 2015. Jan A. Walburg 1 Wat is positieve psychologie? 2 3 Carla Leurs 4 Bloei Bloei is de ontwikkeling van het fysieke

Nadere informatie

SLAAP- EN KALMEERMIDDELEN, DENK EERST AAN ANDERE OPLOSSINGEN. BEWEGING, VOEDING, RELAXATIE,...

SLAAP- EN KALMEERMIDDELEN, DENK EERST AAN ANDERE OPLOSSINGEN. BEWEGING, VOEDING, RELAXATIE,... SLAAP- EN KALMEERMIDDELEN, DENK EERST AAN ANDERE OPLOSSINGEN. BEWEGING, VOEDING, RELAXATIE,... SLAAP- EN KALMEERMIDDELEN MOETEN DE LAATSTE OPTIE ZIJN. 1.260.034 ELKE DAG WORDEN ER EENHEIDSDOSISSEN SLAAP-

Nadere informatie

Staat uw leven in het teken van drank en drugs? Een opname biedt uitkomst!

Staat uw leven in het teken van drank en drugs? Een opname biedt uitkomst! Staat uw leven in het teken van drank en drugs? Een opname biedt uitkomst! KLINISCHE BEHANDELING: ALS U DE CONTROLE OVER UW LEVEN TERUG WILT Onderdeel van Arkin Stoppen met alcohol of drugs en uw manier

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij problematisch alcoholgebruik

Cognitieve gedragstherapie bij problematisch alcoholgebruik Cognitieve gedragstherapie bij problematisch alcoholgebruik Informatie voor mensen die hun probleem willen aanpakken 2 Kortdurende motiverende interventie en cognitieve gedragstherapie Een effectieve behandeling

Nadere informatie

NB: Voordat je start met oefeningen/sporten raadpleeg eerst je (huis)arts.

NB: Voordat je start met oefeningen/sporten raadpleeg eerst je (huis)arts. Wellness Guide Lichaamsbeweging Hoe kan lichaamsbeweging je leven verbeteren Voordelen Meer eigenwaarde Betere lichamelijke conditie Meer energie Beter geestelijk uithoudingsvermogen Gelukkiger in het

Nadere informatie

Depressie bij ouderen

Depressie bij ouderen Depressie bij ouderen 2 Depressie bij ouderen komt vaak voor, maar is soms moeilijk te herkennen. Deze folder geeft informatie over de kenmerken en de behandeling van een depressie bij ouderen. Wat is

Nadere informatie

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het

Nadere informatie

Slaapadviezen. Havenziekenhuis. Bij slapeloosheid

Slaapadviezen. Havenziekenhuis. Bij slapeloosheid Slaapadviezen Bij slapeloosheid Heeft u moeite met inslapen en/of doorslapen? In deze folder leest u een aantal tips voor een goede nachtrust. Ga voor uzelf na of u deze slaapadviezen echt toepast en neem

Nadere informatie

Omgaan met chronische verm index:omgaan met chronische verm index :39 Pagina. Voorwoord 13

Omgaan met chronische verm index:omgaan met chronische verm index :39 Pagina. Voorwoord 13 Inhoud Voorwoord 13 1 Wat is er aan de hand? 17 Twee typerende voorbeelden 17 Vermoeidheid 19 Vermoeidheid als een nuttig signaal 19 Vermoeidheid en stress 20 Vermoeidheid bij een ziekte 20 Vermoeidheid

Nadere informatie

Hormonale therapie bij borstkanker

Hormonale therapie bij borstkanker Hormonale therapie bij borstkanker Academisch Borstkankercentrum Erasmus MC-Havenziekenhuis Uw arts heeft met u besproken de borstkanker te behandelen met een hormonale therapie. Bij de normale ontwikkeling

Nadere informatie

BASIS GGZ: DOEN WAT WERKT BEHANDELING VAN SLAAPSTOORNISSEN IN DE BASIS GGZ

BASIS GGZ: DOEN WAT WERKT BEHANDELING VAN SLAAPSTOORNISSEN IN DE BASIS GGZ BASIS GGZ: DOEN WAT WERKT BEHANDELING VAN SLAAPSTOORNISSEN IN DE BASIS GGZ PROF. DR. ANNEMIEKE VAN STRATEN & DR. ELS DOZEMAN WORKSHOP 45 MINUTEN Introductie Definitie, omvang en gevolgen slaapproblemen

Nadere informatie

MELATONINE. Het natuurlijke slaapmiddel

MELATONINE. Het natuurlijke slaapmiddel MELATONINE Het natuurlijke slaapmiddel Wat is Melatonine Melatonine is een hormoon dat in de pijnappelklier (epifyse) geproduceerd wordt uit serotonine (neurotransmitter betrokken bij stemming en pijn)

Nadere informatie

Wat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips

Wat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips Vetten 1 Onderwerpen Wat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips 2 Wat zijn vetten? Vetten zijn naast eiwitten en koolhydraten, een van de drie

Nadere informatie

Medische technieken. Maar dat is toch niet nieuw? Wat is. gebruiken voor verbetering. Mensverbetering

Medische technieken. Maar dat is toch niet nieuw? Wat is. gebruiken voor verbetering. Mensverbetering A1 Van verandering van de natuur naar verandering van het lichaam Wat is mens? A2 Medische technieken A3 gebruiken voor Maar dat is toch niet nieuw? A4 Sinds mensenheugenis zijn wij bezig de wereld om

Nadere informatie

namens Jellinek dank voor uw uitnodiging

namens Jellinek dank voor uw uitnodiging namens Jellinek dank voor uw uitnodiging Bani da Lima - Ahrendt Manager Behandelzaken JellinekMinnesota Franca Hasenbos Manager Bedrijfsvoering Jellinek Gooi- en Vechtstreek & JellinekMinnesota Onderwerpen

Nadere informatie

Chronische pijn, wat kunt u zelf doen?

Chronische pijn, wat kunt u zelf doen? Chronische pijn, wat kunt u zelf doen? CHRONISCHE PIJN, WAT KUNT U ZELF DOEN U heeft chronisch pijn. Chronische pijn is pijn die langer bestaat dan drie tot zes maanden, die (afhankelijk van het soort

Nadere informatie

Omgaan met nachtdiensten

Omgaan met nachtdiensten Omgaan met nachtdiensten ALLES OVER WISSELENDE SLAAPDIENSTEN Week 7.2 RAOUL DE BRUIN OVERWINSLAPELOOSHEID.NL Omgaan met nachtdiensten De wereldeconomie is in de laatste jaren flink veranderd waardoor de

Nadere informatie

Intakeprocedure IKK Onderzoek Kosten Hoe kom je bij Novaru m terecht? Nazorggroep Novarum ANOrexIA NervOsA Nabehandeling

Intakeprocedure IKK Onderzoek Kosten Hoe kom je bij Novaru m terecht? Nazorggroep Novarum ANOrexIA NervOsA Nabehandeling ANOrexIA NervOsA ANOrexIA NervOsA Wat is anorexia nervosa? Mensen met anorexia eten zo weinig, dat ze extreem mager worden. Vaak zijn ze ernstig ondervoed. Maar al zijn ze vel over been, toch zien ze in

Nadere informatie

Voeding in vechtsporten

Voeding in vechtsporten Voeding in vechtsporten Hoe je prestaties verbeteren met voeding? Mogelijke voordelen van voeding Goede gezondheid Voldoende energie Optimale spieropbouw Herstel naar de training Betere prestaties Controle

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Slaap bevorderende adviezen Slaap bevorderende adviezen.indd 1

Patiënteninformatie. Slaap bevorderende adviezen Slaap bevorderende adviezen.indd 1 Patiënteninformatie Slaap bevorderende adviezen 20170044 Slaap bevorderende adviezen.indd 1 01-09-17 13:41 Slaap bevorderende adviezen Slaapcentrum, route 1.5 Telefoon (050) 524 5930 Medische Psychologie,

Nadere informatie

PLUSEPA MorEPA. Verbetert de concentratie en is goed voor de gemoedstoestand

PLUSEPA MorEPA. Verbetert de concentratie en is goed voor de gemoedstoestand Een positieve stemming? Geconcentreerd blijven? Q PLUSEPA MorEPA Verbetert de concentratie en is goed voor de gemoedstoestand Slechts één capsule per dag voorziet u van de hoogst mogelijke EPA-concentratie

Nadere informatie

Prepare for the Switch Make the Switch. Keep the Switch. Producten in het sportvastentraject. www.sportvasten.nl

Prepare for the Switch Make the Switch. Keep the Switch. Producten in het sportvastentraject. www.sportvasten.nl Prepare for the Switch Make the Switch Producten in het sportvastentraject Keep the Switch www.sportvasten.nl Inleiding Sportvasten is een trainingsmethode waarmee je de metabole switch van suiker- naar

Nadere informatie

OMEGA-3- SUPPLEMENT. Doelgerichte voeding

OMEGA-3- SUPPLEMENT. Doelgerichte voeding OMEGA-3- Negen capsules (aanbevolen dagelij kse dosis) bevatten: 4500 mg visolie, waarvan 1026 mg EPA en 675 mg DHA. Personen die antistollingsmiddelen op recept gebruiken, dienen hun arts te raadplegen

Nadere informatie

Eetstoornissen. Mellisa van der Linden

Eetstoornissen. Mellisa van der Linden Eetstoornissen Mellisa van der Linden Inhoud Hoofdstuk 1: Wat houdt een eetstoornis in? Hoofdstuk 2: Welke eetstoornissen zijn er? Hoofdstuk 3: Wat zijn bekende oorzaken voor een eetstoornis? Hoofdstuk

Nadere informatie

dat BANANEN heel speciale eigenschappen hebben?

dat BANANEN heel speciale eigenschappen hebben? Wist u dat BANANEN heel speciale eigenschappen hebben? Dit is interessant... Nadat u dit hebt gelezen zult u een BANAAN nooit meer op dezelfde manier bekijken als tot nog toe! Bananen bevatten drie natuurlijke

Nadere informatie

Verslaving apart? Dubbele diagnostiek als standaardbehandeling. dr. C.A. Loth

Verslaving apart? Dubbele diagnostiek als standaardbehandeling. dr. C.A. Loth Verslaving apart? Dubbele diagnostiek als standaardbehandeling in de GGz dr. C.A. Loth Cijfers 1,2 miljoen alcoholisten/problematische drinkers 1,8 miljoen dagelijkse gebruikers benzo s, 22 % gebruikt

Nadere informatie

Maatschap Cardiologie. Boezemfibrilleren en cardioversie

Maatschap Cardiologie. Boezemfibrilleren en cardioversie Maatschap Cardiologie Boezemfibrilleren en cardioversie Datum en tijd U wordt (dag), (datum) om uur verwacht op de afdeling hartbewaking (CCU). Voorbereiding Wij verzoeken u twee dagen voor de elektrische

Nadere informatie

Gezond eten in de nacht

Gezond eten in de nacht Gezond eten in de nacht Marjolein van Kleef 28 oktober 2016 Over Marjolein van Kleef Voedingsdeskundige ploegendienst Organisatieadviseur Bedrijfsdiëtist Voorlichter Trainer Enerjoy Enerjoy motiveert medewerkers

Nadere informatie

Vermoeidheid bij CNA. hoe gaan we ermee om?

Vermoeidheid bij CNA. hoe gaan we ermee om? Vermoeidheid bij CNA hoe gaan we ermee om? Inhoud Wat is vermoeidheid? Wat is géén vermoeidheid? Hoe ervaart de cliënt vermoeidheid? Behandeling lichamelijke vermoeidheid Behandeling chronische vermoeidheid

Nadere informatie

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition HERBALIFE FITCHECK WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition BMI Body Mass Index = gewicht in kg lengte x lengte in m BMI < 18,5 ondergewicht 18,5 24,9 normaal 25 29,9 overgewicht 30 34,9 zwaar

Nadere informatie

Kennisquiz 1 Alcohol

Kennisquiz 1 Alcohol Kennisquiz 1 Alcohol Weet u welke klachten het gevolg kunnen zijn van alcoholgebruik? Test uw eigen kennis door de antwoorden te omcirkelen. Aan het einde van de quiz geven we de juiste antwoorden en de

Nadere informatie

Prikkelbare Darm Syndroom (PDS/IBS)

Prikkelbare Darm Syndroom (PDS/IBS) Prikkelbare Darm Syndroom (PDS/IBS) MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl U heeft van uw arts gehoord dat u een Prikkelbare Darm heeft. Een andere benaming voor Prikkelbare Darm Syndroom

Nadere informatie

Hoe word je 100? (en willen we dat eigenlijk wel?)

Hoe word je 100? (en willen we dat eigenlijk wel?) Hoe word je 100? (en willen we dat eigenlijk wel?) Gezond zijn levert dus niet alleen meer Als voorbeeld vergelijken we twee jaren op, vijftigjarigen zonder en met diabetes maar ook veel betere en vitalere

Nadere informatie

Achtergronden. De verslaving. Controleverlies

Achtergronden. De verslaving. Controleverlies Achtergronden We beschouwen verslaving vandaag als een ziekte. Door veranderingen in de hersenen zijn verslaafden niet goed in staat om hun innamegedrag onder controle te houden. Een verslaafde drinker

Nadere informatie

DE (BASIS) SPORTVOEDING Bo van Rooij, sportdiëtist

DE (BASIS) SPORTVOEDING Bo van Rooij, sportdiëtist DE (BASIS) SPORTVOEDING Bo van Rooij, sportdiëtist bo@myfoodcoach.nl 06-41705083 WORKSHOP SPORTVOEDIG HET MENU Een goede basis (sport)voeding Koolhydraten Eiwitten Vetten Vocht Timing sportvoeding DOELSTELLINGEN

Nadere informatie

Superfoods voor meer energie

Superfoods voor meer energie Superfoods voor meer energie Je bent nu al lekker op weg om een gezonde levensstijl te creëren. Je voelt al meer energie nu je aan het afvallen bent. We zijn ervan overtuigd dat het belangrijk is om continue

Nadere informatie

Cardiologie Leefregels na een hartkatheterisatie

Cardiologie Leefregels na een hartkatheterisatie Cardiologie Leefregels na een hartkatheterisatie Inleiding U heeft een hartkatheterisatie van de kransslagader ondergaan (coronair angiografie) dit is een onderzoek van de kransslagaders of de grote lichaamsslagader.

Nadere informatie

Producten overzicht van Antroz antroposofische ouderenzorg. ten behoeve van de woon-/zorglocaties. Huize Valckenbosch en het Leendert Meeshuis

Producten overzicht van Antroz antroposofische ouderenzorg. ten behoeve van de woon-/zorglocaties. Huize Valckenbosch en het Leendert Meeshuis Producten overzicht van Antroz antroposofische ouderenzorg ten behoeve van de woon-/zorglocaties Huize Valckenbosch en het Leendert Meeshuis Een overzicht van de in 2010 geldende zorgzwaarte- pakketten

Nadere informatie

Wetenschappelijke Feiten. over. Psychoactieve Drugs. Tabak, Alcohol, en Verboden middelen

Wetenschappelijke Feiten. over. Psychoactieve Drugs. Tabak, Alcohol, en Verboden middelen pagina 1/6 Wetenschappelijke Feiten Bron: WGO (2004) over Psychoactieve Drugs Tabak, Alcohol, en Verboden middelen Samenvatting en details: GreenFacts Context - Psychoactieve drugs zoals tabak, alcohol,

Nadere informatie

Psychiatrie. Therapieprogramma. www.catharinaziekenhuis.nl

Psychiatrie. Therapieprogramma. www.catharinaziekenhuis.nl Psychiatrie Therapieprogramma www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Het therapieprogramma... 3 Waarom groepstherapie?... 3 De groepsindeling... 4 De observatiegroep... 4 De behandelgroep... 4 Werkwijze therapeuten...

Nadere informatie

Leren beheersen van je slaapprobleem. Bart De Saeger" 19/03/2012

Leren beheersen van je slaapprobleem. Bart De Saeger 19/03/2012 Leren beheersen van je slaapprobleem Bart De Saeger" 19/03/2012 Bart De Saeger" Klinisch psycholoog - Gedragstherapeut Theorie + Technieken Inzicht krijgen" Leren hoe je het probleem stap voor stap kan

Nadere informatie

Gezond aankomen: De 10 beste tips op een rijtje!

Gezond aankomen: De 10 beste tips op een rijtje! 2019 Gezond aankomen: De 10 beste tips op een rijtje! Gezond Aankomen: De 10 Beste Tips Op Een Rijtje Een vraag die ik wel regelmatig krijg is hoe kan ik succesvol aankomen. Als je de media bekijkt valt

Nadere informatie

Niet-technische samenvatting 2015188

Niet-technische samenvatting 2015188 Niet-technische samenvatting 2015188 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Hersenverbindingen die betrokken zijn bij (eet)verslaving 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5) 5

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding De 9 regels voor optimale gezondheid Een goede optimale gezondheid Het is belangrijk om gezond te zijn, dan functioneer je beter en voel je je beter. Je hebt meer energie en minder vaak of zelfs nooit

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Zelfgenezend vermogen van het lichaam activeren voor meer gezondheid Zelfgenezend vermogen dat hebben alle mensen in zich en gebruiken het ook iedere dag, bijvoorbeeld in je slaap en bij het herstellen

Nadere informatie

Behandeling & Diagnostiek

Behandeling & Diagnostiek Behandeling & Diagnostiek Inhoud Voorwoord Wat doet de GGZ Groep? Werkwijze Wanneer kan de GGZ Groep u helpen? Wanneer kan de GGZ Groep u niet helpen? Diagnostiek Werkwijze Kwaliteit Vergoeding Tot slot

Nadere informatie

Hoofdpijn bij kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl

Hoofdpijn bij kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Hoofdpijn bij kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl n Hoofdpijn Hoofdpijn bij kinderen komt regelmatig voor. Vaak is de oorzaak duidelijk, bijvoorbeeld slaapgebrek, drukte of lawaai.

Nadere informatie

Gezond gewicht. Wat kunt u er zelf aan doen? altijd dichtbij. Vraag ons gerust om advies.

Gezond gewicht. Wat kunt u er zelf aan doen? altijd dichtbij. Vraag ons gerust om advies. Gezond gewicht Wat kunt u er zelf aan doen? Vraag ons gerust om advies altijd dichtbij www.alphega-apotheek.nl Gezond gewicht De meeste mensen willen graag een aantal kilo s afvallen. Maar is dat wel nodig?

Nadere informatie

Health Products. Slank Shake gebruikers handleiding

Health Products. Slank Shake gebruikers handleiding Health Products Slank Shake gebruikers handleiding WERKING. Insuline & Glucagon Aankomen of afvallen heeft te maken met het hormoon insuline en glucagon. Door het eten van verkeerde koolhydraten(snelle

Nadere informatie

Dialectische Gedrags Therapie Bij volwassenen met een lichte verstandelijke beperkingen

Dialectische Gedrags Therapie Bij volwassenen met een lichte verstandelijke beperkingen Dialectische Gedrags Therapie Bij volwassenen met een lichte verstandelijke beperkingen Dialectische Gedrags Therapie 2 1. Voor wie? Deze brochure geeft informatie over Dialectische Gedragstherapie (DGT).

Nadere informatie

Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog

Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus Bij gebruik van GLP-1-analoog Aangezien u lijdt aan Diabetes mellitus, type 2 (oftewel ouderdomsdiabetes) én overgewicht hebt, heeft de arts u een behandeling met zogenaamd

Nadere informatie

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het

Nadere informatie

Presentatie DDu Ketencasus

Presentatie DDu Ketencasus Presentatie DDu Ketencasus Drank en Drugsincidenten in het uitgaanscircuit Reg. Ketencasusbespreking n Jan Krul MSc adviseur en onderzoeker gezondheidswetenschapper (spoed)verpleegkundige n n Mass Gathering

Nadere informatie

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl n Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid We slapen gemiddeld zo n zeven tot acht uur per nacht. Dat

Nadere informatie

Leefstijladviezen voor hoofdpijnpatiënten

Leefstijladviezen voor hoofdpijnpatiënten Leefstijladviezen voor hoofdpijnpatiënten Afdeling neurologie Locatie Eindhoven De eerste gedachte bij de behandeling van hoofdpijn en of migraine is vaak het gebruik van medicatie. Echter voeding, stress

Nadere informatie

Wat zijn typische kenmerken van verslaving (DSM-5)? Sterk verlangen om het middel te gebruiken. Al mislukte pogingen om te stoppen of te minderen

Wat zijn typische kenmerken van verslaving (DSM-5)? Sterk verlangen om het middel te gebruiken. Al mislukte pogingen om te stoppen of te minderen VERSLAVING Inhoud Kenmerken verslaving Waarom eens verslaafd moeilijk om te stoppen? Fasen van verandering Behandelvisie Tips voor de omgeving Stel gerust vragen! Wat zijn typische kenmerken van verslaving

Nadere informatie

30 dagen een commitment met jezelf aangaan!

30 dagen een commitment met jezelf aangaan! 30 dagen een commitment met jezelf aangaan! 1. Training 2. Voeding 3. Rust 1. Training - Grote spieren trainen benen, borst en rug - Cardio training - Dagelijks middelmatig bewegen Grote spieren trainen:

Nadere informatie

Ouder worden is geen kunst.

Ouder worden is geen kunst. Ouder worden is geen kunst. Symposium Gezond ouder worden in Overijssel Enschede, 19 november, 2015. Jan A. Walburg 07-12-15 1 07-12-15 2 07-12-15 3 Bloei Bloei is de ontwikkeling van het fysieke en mentaal

Nadere informatie

LEVEN MET EEN EXTRA RUGZAK

LEVEN MET EEN EXTRA RUGZAK LEVEN MET EEN EXTRA RUGZAK Leven met een extra rugzak Hoe obesitas bij kinderen doeltreffend aanpakken Kim Van Hoorenbeeck An De Meyer Katrien Van Gompel Inhoud Voorwoord...11 Wist je dat...13 Hoofdstuk

Nadere informatie

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition HERBALIFE FITCHECK WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition BMI Body Mass Index = gewicht in kg lengte x lengte in m BMI < 18,5 ondergewicht 18,5 24,9 normaal 25 29,9 overgewicht 30 34,9 zwaar

Nadere informatie

Versnellen melkproducten de ziekte van Huntington? Je bent wat je eet

Versnellen melkproducten de ziekte van Huntington? Je bent wat je eet Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Versnellen melkproducten de ziekte van Huntington? Is er een verband

Nadere informatie

Workshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht. Graag in samenwerking

Workshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht. Graag in samenwerking Workshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht Graag in samenwerking Voor zowel kinderen als volwassenen zijn overgewicht en obesitas de belangrijkste risicofactoren voor de ontwikkeling van

Nadere informatie

Gezond gewicht. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Gezond gewicht. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Gezond gewicht Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Overgewicht 3 Oorzaken 4 Gezond gewicht 4 Tailleomvang 5 Voorkomen van overgewicht 6 Wat kun je

Nadere informatie

Een depressie. P unt P. kan u helpen. volwassenen

Een depressie. P unt P. kan u helpen. volwassenen Een depressie P unt P kan u helpen volwassenen Iedereen is wel eens moe, somber en lusteloos. Het is een normale reactie op tegenvallers, een verlies en andere vervelende gebeurtenissen. Wanneer dit soort

Nadere informatie

Slaapproblemen, angst en onrust

Slaapproblemen, angst en onrust Slaapproblemen, angst en onrust WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WAT GEBEURT ER ALS U STOPT AUTORIJDEN INFORMATIE ADRESSEN HULPVERLENING VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? WWW.APOTHEEK.NL SLAAPPROBLEMEN,

Nadere informatie

onregelmatige werktijden en eigen verantwoordelijkheid

onregelmatige werktijden en eigen verantwoordelijkheid onregelmatige werktijden en eigen verantwoordelijkheid Copyright Circadian Technologies Ltd 2012 ONDERWERPEN Biologische klok Slaap Ochtendmens/Avondmens Alertheid en veiligheid Voeding DE BIOLOGISCHE

Nadere informatie

Geen energie, moe, ernstig vermoeid, uitgeput Bij (ex) oncologische patienten. Joyce Vermeer 21 September 2018

Geen energie, moe, ernstig vermoeid, uitgeput Bij (ex) oncologische patienten. Joyce Vermeer 21 September 2018 Geen energie, moe, ernstig vermoeid, uitgeput Bij (ex) oncologische patienten Joyce Vermeer 21 September 2018 Oefening Ga eens met je blik naar binnen Let op de beweging van je adem. Hoe is het eigenlijk

Nadere informatie

Engelse Verpleegster Gebruikt HeartMath met Multiple Sclerose patiënten

Engelse Verpleegster Gebruikt HeartMath met Multiple Sclerose patiënten Engelse Verpleegster Gebruikt HeartMath met Multiple Sclerose patiënten Een verpleegkundige in Engeland die is gespecialiseerd in patiënten met multiple sclerose / MS voerde een informele studie uit waarbij

Nadere informatie

Het groene recept en een gezond gewicht

Het groene recept en een gezond gewicht Het groene recept en een gezond gewicht We weten eigenlijk allemaal wel dat een gezond gewicht belangrijk is voor onze algehele gezondheid. We weten eigenlijk ook wel dat het krijgen en houden van een

Nadere informatie

Ouderen en verslaving Dick van Etten Verpleegkundig Specialist GGZ Centrum Maliebaan

Ouderen en verslaving Dick van Etten Verpleegkundig Specialist GGZ Centrum Maliebaan Ouderen en verslaving Dick van Etten Verpleegkundig Specialist GGZ Centrum Maliebaan U moet de bakens verzetten en noch sterke drank, noch bier meer gebruiken: houdt u aan een matig gebruik van een redelijke

Nadere informatie

Botontkalking. Albert Schweitzer ziekenhuis oktober 2014 pavo 0298

Botontkalking. Albert Schweitzer ziekenhuis oktober 2014 pavo 0298 Botontkalking Albert Schweitzer ziekenhuis oktober 2014 pavo 0298 Inleiding U heeft van de arts gehoord dat u (mogelijk) botontkalking heeft. De medische benaming voor botontkalking is osteoporose. In

Nadere informatie

Diabetes mellitus. Victoza en voeding

Diabetes mellitus. Victoza en voeding Diabetes mellitus Victoza en voeding In het kort Wat is diabetes? Diabetes mellitus wordt in de volksmond ook wel suikerziekte genoemd. Bij Diabetes mellitus is er geen of onvoldoende insuline beschikbaar

Nadere informatie

Informatie voor patiënten met een eetstoornis

Informatie voor patiënten met een eetstoornis Informatie voor patiënten met een eetstoornis Je bent opgenomen op de afdeling psychiatrie & medische psychologie van het Spaarne Gasthuis omdat je een ernstige eetstoornis hebt. Tijdens de opname steunen

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Samenvatting SAMENVATTING 189 Depressie is een veelvoorkomende psychische stoornis die een hoge ziektelast veroorzaakt voor zowel de samenleving als het individu. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)

Nadere informatie

GGzE Centrum Bipolair. Centrum Bipolair. Specialistisch behandelcentrum voor mensen met een bipolaire stoornis. cliënten >>

GGzE Centrum Bipolair. Centrum Bipolair. Specialistisch behandelcentrum voor mensen met een bipolaire stoornis. cliënten >> GGzE Centrum Bipolair Centrum Bipolair Specialistisch behandelcentrum voor mensen met een bipolaire stoornis cliënten >> De bipolaire stoornis komt voor bij ongeveer 1 à 2 procent van de bevolking. Het

Nadere informatie

KUVAN. PKU Vereniging en MODAZ - KUVAN - 1/6

KUVAN. PKU Vereniging en MODAZ -  KUVAN - 1/6 KUVAN KUVAN, een middel voor de behandeling van PKU Hoe werkt KUVAN? Voor wie is KUVAN geschikt? KUVAN -belastingtest Ik kom in aanmerking voor KUVAN, wat nu? Innemen van KUVAN Dosering Bijwerkingen KUVAN

Nadere informatie

Energie op je bord, voedsel tegen vermoeidheid In de herfst worden we sneller moe dan in het warme seizoen. Welke producten verlossen ons van de

Energie op je bord, voedsel tegen vermoeidheid In de herfst worden we sneller moe dan in het warme seizoen. Welke producten verlossen ons van de Energie op je bord, voedsel tegen vermoeidheid In de herfst worden we sneller moe dan in het warme seizoen. Welke producten verlossen ons van de vermoeidheid? Gezond eten, wil niet enkel zeggen voedsel

Nadere informatie