Voedselallergie: Veel gestelde vragen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Voedselallergie: Veel gestelde vragen"

Transcriptie

1

2 Thema: Allergie Voedselallergie: Veel gestelde vragen Naam van spreker A.E.J. Dubois

3 veel gestelde vragen over voedselallergie: 1. wat is het? welke voedingsmiddelen? welke klachten? 2. zit het vaak tussen de oren? 3. kan je eraan overlijden? zelfs aan sporen? 4. kan je het met een bloedtest of huidtest zien? hoe dan? 5. kan het voorkomen worden? 6. wat kan eraan gedaan worden? 7. neemt het toe? waarom?

4 veel gestelde vragen over voedselallergie: 1. wat is het? welke voedingsmiddelen? welke klachten? 2. zit het vaak tussen de oren? 3. kan je eraan overlijden? zelfs aan sporen? 4. kan je het met een bloedtest of huidtest zien? hoe dan? 5. kan het voorkomen worden? 6. wat kan eraan gedaan worden? 7. neemt het toe? waarom?

5 1. wat is het? welke voedingsmiddelen? welke klachten? een onnodige en ongewenste afweer tegen een voedingsmiddel voedingsmiddel IgE antistof mest cel mediatoren klachten

6 1. wat is het? welke voedingsmiddelen? welke klachten? een onnodige en ongewenste afweer tegen een voedingsmiddel

7 1. wat is het? welke voedingsmiddelen? welke klachten? een onnodige en ongewenste afweer tegen een voedingsmiddel

8 veel gestelde vragen over voedselallergie: 1. wat is het? welke voedingsmiddelen? welke klachten? 2. zit het vaak tussen de oren? 3. kan je eraan overlijden? zelfs aan sporen? 4. kan je het met een bloedtest of huidtest zien? hoe dan? 5. kan het voorkomen worden? 6. wat kan eraan gedaan worden? 7. neemt het toe? waarom?

9 zit het vaak tussen de oren? enquete op 3 Nederlandse middelbare scholen

10 zit het vaak tussen de oren? meer dan 2000 leerlingen gescreend

11 zit het vaak tussen de oren? 120 hadden een probleem met voeding en deden mee aan verder onderzoek

12 zit het vaak tussen de oren? meer dan de helft (58%) dacht voedselallergie te hebben

13 zit het vaak tussen de oren? daarvan was dat bij haast de helft (43%) bij nader navragen onwaarschijnlijk

14 zit het vaak tussen de oren? daarvan was dat bij haast de helft (43%) bij nader navragen onwaarschijnlijk alle studies laten zien dat veel mensen denken voedselallergisch te zijn terwijl dat niet zo is Waarom?

15 zit het vaak tussen de oren? Redenen voor foute zelfdiagnose: - overgroeien allergie - retrospectieve bias - placebo effect dieet - misinformatie - geloof - secundaire ziektewinst

16 veel gestelde vragen over voedselallergie: 1. wat is het? welke voedingsmiddelen? welke klachten? 2. zit het vaak tussen de oren? 3. kan je eraan overlijden? zelfs aan sporen? 4. kan je het met een bloedtest of huidtest zien? hoe dan? 5. kan het voorkomen worden? 6. wat kan eraan gedaan worden? 7. neemt het toe? waarom?

17 kan je eraan overlijden? zelfs aan sporen? Casus: jongen geboren in 2004 leeftijd 3: ernstig astma en eczeem melk and ei allergie mogelijke cashew allergie epinefrine auto injector niet allergisch voor pinda of hazelnoot lost to follow up leeftijd 5

18 kan je eraan overlijden? zelfs aan sporen? Casus: jongen geboren in 2004 leeftijd 5-8: pinda en hazelnoot niet gegeten hadden ontdekt aardbeisorbet te kunnen eten mits met schone lepel uit nieuwe bak ging meerdere malen goed

19 kan je eraan overlijden? zelfs aan sporen? een fabriek maakt zowel melk-bevattend eis als sorbet smaken: o.a. brownie, hazelnoot, snickers, pistache

20 kan je eraan overlijden? zelfs aan sporen? Casus: jongen geboren in zomer 2012: reactie op aardbei sorbet met ernstig astma en dodelijke afloop - bloed: RAST pinda 19, hazelnoot >100 (waren beide negatief) - oorzaak: sporen van melk? (ei?) pinda? hazelnoot? pistache? sporen van iets!

21 kan je eraan overlijden? zelfs aan sporen? het aantal dodelijke reacties wordt geschat op 1 / miljoen inwoners per jaar, maar het is onbekend of deze rapportage betrouwbaar is

22 veel gestelde vragen over voedselallergie: 1. wat is het? welke voedingsmiddelen? welke klachten? 2. zit het vaak tussen de oren? 3. kan je eraan overlijden? zelfs aan sporen? 4. kan je het met een bloedtest of huidtest zien? hoe dan? 5. kan het voorkomen worden? 6. wat kan eraan gedaan worden? 7. neemt het toe? waarom?

23 kan je het met een bloedtest of huidtest zien? hoe dan? Het grote probleem: de meeste positieve test resultaten komen overeen met voedingsmiddelen die zonder enig probleem gegeten kunnen worden asymptomatische sensibilisatie

24 1. wat is het? welke voedingsmiddelen? welke klachten? een onnodige en ongewenste afweer tegen een voedingsmiddel voedingsmiddel IgE antistof mest cel mediatoren

25 kan je het met een bloedtest of huidtest zien? hoe dan? Hoe dan? dubbel blinde, gerandomiseerde, placebo gecontroleerde voedsel provocaties (DBPGVP s)

26 kan je het met een bloedtest of huidtest zien? hoe dan? Opzet: - testvoeding verborgen in andere voeding - 2 testdagen: oplopende hoeveelheden voeding - een dag testvoeding, andere dag placebovoeding - volgorde dagen willekeurig bepaald - niemand met patiëntencontact kent deze volgorde

27 DBPCFCs : ADREM studie (studie van probiotica in eczeem bij zuigelingen) 50 zuigelingen verbeterde op koemelk-vrij dieet Consultatie bureau Protocol open provocatie: 36-8+/- 6+ DBPCFC: Conclusie: slechts 66% van alle duidelijk positieve reacties en 28% van alle positieve reacties kon met de DBPGVP bevestigd worden

28 veel gestelde vragen over voedselallergie: 1. wat is het? welke voedingsmiddelen? welke klachten? 2. zit het vaak tussen de oren? 3. kan je eraan overlijden? zelfs aan sporen? 4. kan je het met een bloedtest of huidtest zien? hoe dan? 5. kan het voorkomen worden? 6. wat kan eraan gedaan worden? 7. neemt het toe? waarom?

29 kan het voorkomen worden? Kort antwoord: nee

30 kan het voorkomen worden? Kort antwoord: nee Minder kort antwoord: nog niet

31 kan het voorkomen worden? Kort antwoord: nee Minder kort antwoord: nog niet Langer antwoord: wij zijn op een nieuwe weg bezig

32 kan het voorkomen worden? Vroeger dachten wij: Als je het nooit gegeten hebt, kan je er niet allergisch voor zijn Door het heel jong te eten lok je de allergie ervoor uit Door het jong te vermijden maak je de kans op allergie minder

33 kan het voorkomen worden? Vroeger dachten wij: Als je het nooit gegeten hebt, kan je er niet allergisch voor zijn Door het heel jong te eten lok je de allergie ervoor uit vermijden Door het jong te vermijden maak je de kans op allergie minder

34 kan het voorkomen worden? Vroeger dachten wij: Nu denken wij: Als je het nooit gegeten hebt, kan je er niet allergisch voor zijn Door het heel jong te eten lok je de allergie ervoor uit vermijden Door het jong te vermijden maak je de kans op allergie minder Kinderen kunnen (heftig) reageren de eerste keer als zij iets eten Door het jong te eten kan je misschien immunologische tolerantie ondersteunen of bevorderen Door het jong te vermijden geef je misschien de allergie juist de kans

35 kan het voorkomen worden? Vroeger dachten wij: Nu denken wij: Als je het nooit gegeten hebt, kan je er niet allergisch voor zijn Door het heel jong te eten lok je de allergie ervoor uit vermijden Door het jong te vermijden maak je de kans op allergie minder Kinderen kunnen (heftig) reageren de eerste keer als zij iets eten Door het jong te eten kan je misschien immunologische tolerantie ondersteunen of bevorderen geven Door het jong te vermijden geef je misschien de allergie juist de kans

36 veel gestelde vragen over voedselallergie: 1. wat is het? welke voedingsmiddelen? welke klachten? 2. zit het vaak tussen de oren? 3. kan je eraan overlijden? zelfs aan sporen? 4. kan je het met een bloedtest of huidtest zien? hoe dan? 5. kan het voorkomen worden? 6. wat kan eraan gedaan worden? 7. neemt het toe? waarom?

37 wat kan eraan gedaan worden? Een curatieve behandeling is er nog niet, maar toch is het mogelijk om patiënten hun kwaliteit van leven te verbeteren

38 veel gestelde vragen over voedselallergie: 1. wat is het? welke voedingsmiddelen? welke klachten? 2. zit het vaak tussen de oren? 3. kan je eraan overlijden? zelfs aan sporen? 4. kan je het met een bloedtest of huidtest zien? hoe dan? 5. kan het voorkomen worden? 6. wat kan eraan gedaan worden? 7. neemt het toe? waarom?

39

40 neemt het toe? waarom? De eerste golf van de allergie epidemie: opkomst astma en hooikoorts na WOII lijkt rond 2000 afgevlakt te zijn: 25% heeft inmiddels astma en 50% hooikoorts De tweede golf : opkomst van voedselallergie vooral de laatste 10 jaar in dezelfde landen waar de eerste golf begon begint nu ook in Azië

41 neemt het toe? waarom? In Australië in de periode : 12 x zoveel voedselallergie 5 x zoveel ziekenhuisopnames ervoor nu: 10% van kinderen 1 jaar oud hebben bewezen voedselallergie In de VS in de periode : 3 x zoveel voedselallergie nu 6 8% van jonge kinderen

42 neemt het toe? waarom? UK: 6 x

43 neemt het toe? waarom? In Nederland : koemelkallergie bij 10% van zuigelingen adolescenten: 6,8% voedselallergie (enquête) terwijl pinda allergie al jaar in opkomst is, wordt de laatste 5 jaar cashew allergie juist veel gezien

44 neemt het toe? waarom? genetische veranderingen? meer contact met allergenen?? westerse welvarende lifestyle: minder contact met bacteriën ( hygiëne hypothese ) dieet? zon? vitamine D? sigarettenrook? luchtvervuiling?

45 neemt het toe? waarom? genetische vatbaarheid + allergie bevorderende omgeving = allergie ontwikkeling

46 dank

47 wat kan eraan gedaan worden? goede diagnostiek (DBPGVP) vermindert onzekerheid en verbeterd kwaliteit van leven

48

Onderzoek naar koemelkallergie

Onderzoek naar koemelkallergie Onderzoek naar koemelkallergie Uw kind heeft verschijnselen die wijzen op een allergie voor koemelk. In deze folder leest u wat een allergie voor koemelk bij jonge kinderen inhoudt. Ook leggen we in deze

Nadere informatie

Wat kan het Martini Allergie Centrum voor Kinderen voor u betekenen?? Irene Herpertz kinderdiëtist i.herpertz@mzh.nl

Wat kan het Martini Allergie Centrum voor Kinderen voor u betekenen?? Irene Herpertz kinderdiëtist i.herpertz@mzh.nl Wat kan het Martini Allergie Centrum voor Kinderen voor u betekenen?? Irene Herpertz kinderdiëtist i.herpertz@mzh.nl Inhoud Inleiding Diagnostische fase Casuïstiek Behandelfase Nazorg Het team van het

Nadere informatie

Sophia Kinderziekenhuis. Voedselprovocatie. Test op voedselallergie

Sophia Kinderziekenhuis. Voedselprovocatie. Test op voedselallergie Sophia Kinderziekenhuis Voedselprovocatie Test op voedselallergie Bij een voedselprovocatie onderzoeken wij of uw kind allergisch is voor bepaalde voedingsmiddelen. In deze folder leest u meer over het

Nadere informatie

Voedselprovocatie bij kinderen

Voedselprovocatie bij kinderen Voedselprovocatie bij kinderen In overleg met de kinderarts en diëtiste heeft u voor uw kind een afspraak gemaakt voor een voedselprovocatietest. Tijdens dit onderzoek krijgt uw kind onder begeleiding

Nadere informatie

Koemelkallergietest. Informatie voor ouders / verzorgers. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl

Koemelkallergietest. Informatie voor ouders / verzorgers. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl Koemelkallergietest Informatie voor ouders / verzorgers F0894-1250 oktober 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam

Nadere informatie

Koemelkallergie. Test met voedselprovocatie. Allergie of intolerantie? Voedselprovocatie. Provocatie en eliminatie

Koemelkallergie. Test met voedselprovocatie. Allergie of intolerantie? Voedselprovocatie. Provocatie en eliminatie Koemelkallergie Test met voedselprovocatie Uw kind heeft verschijnselen die kunnen passen bij een allergie voor koemelk. In deze folder leggen we u het een en ander uit over allergie voor koemelk bij jonge

Nadere informatie

Onderzoek naar koemelkallergie

Onderzoek naar koemelkallergie Onderzoek naar koemelkallergie Uw kind heeft verschijnselen die wijzen op een allergie voor koemelk. In deze folder wordt uitgelegd wat een allergie voor koemelk bij jonge kinderen inhoudt. Ook krijgt

Nadere informatie

Voedselprovocatie. Havenziekenhuis. april 2012

Voedselprovocatie. Havenziekenhuis. april 2012 Voedselprovocatie april 2012 Een allergie is een reactie van het afweersysteem van het lichaam gericht tegen niet schadelijke stoffen als stuifmeel, huidschilfers of voedingsmiddelen met allergische klachten

Nadere informatie

Voedselallergie en voedselprovocatietest bij kinderen

Voedselallergie en voedselprovocatietest bij kinderen Voedselallergie en voedselprovocatietest bij kinderen Albert Schweitzer ziekenhuis Oktober 2012 pavo 0596 Inleiding Uw kind heeft mogelijk een allergie voor een voedingsmiddel. Bijvoorbeeld voor melk,

Nadere informatie

Centrumlocatie. Voedselprovocatie. Afdeling Allergologie

Centrumlocatie. Voedselprovocatie. Afdeling Allergologie Centrumlocatie Voedselprovocatie Afdeling Allergologie Met u is afgesproken dat u een voedselprovocatie zult doen. Dit is tot op heden de enige test waarin nagegaan kan worden of u een echte reactie krijgt

Nadere informatie

Voedselprovocatietest. Informatie voor ouders

Voedselprovocatietest. Informatie voor ouders Voedselprovocatietest Informatie voor ouders Er is verdenking van een voedselallergie, daarbij is door uw kinderarts over een voedselprovocatietest gesproken. Deze folder is bedoeld om uitleg te geven

Nadere informatie

Onderzoek naar koemelkallergie Informatie over koemelkallergie en over onderzoek met dubbelblind placebogecontroleerde voedselprovocatie (DBPGVP)

Onderzoek naar koemelkallergie Informatie over koemelkallergie en over onderzoek met dubbelblind placebogecontroleerde voedselprovocatie (DBPGVP) Kindergeneeskunde Onderzoek naar koemelkallergie Informatie over koemelkallergie en over onderzoek met dubbelblind placebogecontroleerde voedselprovocatie (DBPGVP) 1 Informatie voor ouders: koemelkallergie

Nadere informatie

Voedselprovocatietest bij kinderen

Voedselprovocatietest bij kinderen Patiënteninformatie Voedselprovocatietest bij kinderen Informatie voor ouders bij verdenking op een voedselallergie bij hun kind 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 Aantonen voedselallergie

Nadere informatie

Afdeling Kind&Jeugd (B5) DUBBELBLINDE KOEMELKEIWITPROVOCATIETEST

Afdeling Kind&Jeugd (B5) DUBBELBLINDE KOEMELKEIWITPROVOCATIETEST Afdeling Kind&Jeugd (B5) DUBBELBLINDE KOEMELKEIWITPROVOCATIETEST PROVOCATIE 1 Dag en datum Tijd Waar Afdeling B5, Kind & Jeugd PROVOCATIE 2 Dag en datum Tijd Waar Afdeling B5, Kind & Jeugd BELAFSPRAAK

Nadere informatie

Reflux en allergie: wat met de borstvoeding? Waar of niet waar? 21/02/2019. dr. Rolinde Demeyer diëtist/lactatiekundige. 1. Allergie en borstvoeding

Reflux en allergie: wat met de borstvoeding? Waar of niet waar? 21/02/2019. dr. Rolinde Demeyer diëtist/lactatiekundige. 1. Allergie en borstvoeding Reflux en allergie: wat met de borstvoeding? dr. Rolinde Demeyer diëtist/lactatiekundige Waar of niet waar? Een baby zonder eczeem heeft geen allergie. 6 maanden exclusief bv is voorbij gestreefd met de

Nadere informatie

Voedselprovocatietest. Informatie voor ouders

Voedselprovocatietest. Informatie voor ouders Voedselprovocatietest Informatie voor ouders 2 Er is verdenking van een voedselallergie, daarbij is door uw kinderarts over een voedselprovocatietest gesproken. Deze folder is bedoeld om uitleg te geven

Nadere informatie

Voedselallergie is een veel voorkomende vorm van overgevoeligheid voor voedsel, waarbij immunoglobuline type E (IgE)-antistoffen een rol spelen. Allergische reacties op voedsel staan steeds meer in de

Nadere informatie

Richtlijn Diagnostiek van Koemelkallergie bij Kinderen in Nederland

Richtlijn Diagnostiek van Koemelkallergie bij Kinderen in Nederland Richtlijn Diagnostiek van Koemelkallergie bij Kinderen in Nederland OVERZICHT VAN DE DOOR DE NVK GEAUTORISEERDE AANBEVELINGEN Uitgangsvraag 1 Bij welke symptomen, aanwijzingen uit de (voedings)anamnese

Nadere informatie

Voedsel-provocatietest

Voedsel-provocatietest Kindergeneeskunde Voedsel-provocatietest pinda / kippenei / hazelnoot / cashewnoot Afspraken Provocatie 1: 08.00 uur Afdeling Kinderdagbehandeling gebouw D, verdieping 3, ontvangst 1 Provocatie 2: 08.00

Nadere informatie

Koemelkallergie provocatietest Patiënten informatie

Koemelkallergie provocatietest Patiënten informatie Koemelkallergie provocatietest Patiënten informatie 2 Uw kind heeft klachten gehad die na het stoppen van koemelkvoeding zijn verdwenen. Daarom denkt de arts aan een koemelkeiwit allergie. Om dit te kunnen

Nadere informatie

Dubbelblinde voedselprovocatietest bij uw kind; informatie voor ouders

Dubbelblinde voedselprovocatietest bij uw kind; informatie voor ouders Dubbelblinde voedselprovocatietest bij uw kind; informatie voor ouders Deze folder geeft u informatie over de dubbelblinde placebo gecontroleerde voedselprovocatie test bij uw kind. Uw kind heeft mogelijk

Nadere informatie

Allergie bij kinderen: peanuts?! DDr. Annemie Wijnants

Allergie bij kinderen: peanuts?! DDr. Annemie Wijnants Allergie bij kinderen: peanuts?! DDr. Annemie Wijnants Emma 14 jaar Op 6 jaar Symptomen: rhinitis conjunctivitis Huidtest op berk: 4+ Op 14 jaar Symptomen: lokale reactie op pinda Huidtest pinda: 4+ IgE

Nadere informatie

Koemelkallergie provocatietest

Koemelkallergie provocatietest Patiënteninformatie Koemelkallergie provocatietest rkz.nl kinderwebsite.rkz.nl Inleiding Uw kind heeft klachten gehad die na het stoppen van koemelkvoeding zijn verdwenen. Daarom denkt de arts aan een

Nadere informatie

Allergie op school of de kinderopvang, waar let je op?

Allergie op school of de kinderopvang, waar let je op? Allergie op school of de kinderopvang, waar let je op? Programma 19.30 Welkom Gerbrich van der Meulen, kinderarts-allergoloog 19.40 Algemene inleiding in voedselallergie Gerbrich van der Meulen, kinderarts-allergoloog

Nadere informatie

Allergie kind: Koemelkeiwittest aanvullende informatie (Kinderafdeling)

Allergie kind: Koemelkeiwittest aanvullende informatie (Kinderafdeling) Allergie kind: Koemelkeiwittest aanvullende informatie (Kinderafdeling) Algemeen Wat is een allergie? Verschijnselen van voedselallergie RAST-test Eliminatie-provocatieproef Aantonen van koemelkeiwitallergie

Nadere informatie

Koemelk-provocatietest. Informatie voor ouders

Koemelk-provocatietest. Informatie voor ouders Koemelk-provocatietest Informatie voor ouders 2 Inleiding De kinderarts vermoedt dat uw kind allergisch is voor koemelk omdat uw kind goed heeft gereageerd op een koemelkvrij dieet. Én omdat de klachten

Nadere informatie

Onderzoek naar allergie voor koemelk

Onderzoek naar allergie voor koemelk 1/5 Kindergeneeskunde Onderzoek naar allergie voor koemelk Inleiding Uw kind heeft verschijnselen die kunnen wijzen op een allergie voor koemelk. In deze folder leest u meer over deze allergie en over

Nadere informatie

Praktische tips en trucs over eczeem en voedselallergie. Petra Kentie Verpleegkundig specialist kinderallergie en eczeem Perone Gerritz diëtiste

Praktische tips en trucs over eczeem en voedselallergie. Petra Kentie Verpleegkundig specialist kinderallergie en eczeem Perone Gerritz diëtiste Praktische tips en trucs over eczeem en voedselallergie Petra Kentie Verpleegkundig specialist kinderallergie en eczeem Perone Gerritz diëtiste Het kinderallergie team: KNO- arts Kinderallergoloog Dermatoloog

Nadere informatie

Voedselallergieonderzoek met de DBPGVP

Voedselallergieonderzoek met de DBPGVP Voedselallergieonderzoek met de DBPGVP Afspraak U wordt verwacht voor de 1e testdag op de kinderafdeling Vervolgafspraken U wordt voor de 2e testdag verwacht op de kinderafdeling Voor het bespreken van

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen 1. Toelichting op dit onderwijsmateriaal Deze verdiepingsmodule is gebaseerd op de NHG-Standaard M47 van oktober 2010. Voedselallergie wordt veel vaker vermoed dan dat het feitelijk voorkomt. Daarnaast

Nadere informatie

VOEDSELPROVOCATIETESTEN BIJ KINDEREN

VOEDSELPROVOCATIETESTEN BIJ KINDEREN VOEDSELPROVOCATIETESTEN BIJ KINDEREN 17091 Inleiding Uw kind heeft verschijnselen die passen bij een allergie voor een voedingsmiddel, bijvoorbeeld het koemelkeiwit, kippe-eiwit of pinda. In deze folder

Nadere informatie

Dermatologie. Constitutioneel eczeem en (voedsel)allergie

Dermatologie. Constitutioneel eczeem en (voedsel)allergie Dermatologie Constitutioneel eczeem en (voedsel)allergie Dermatologie Veel ouders van kinderen, en ook volwassenen, denken dat een allergie de oorzaak is van eczeem. Zij komen met de vraag bij de huisarts

Nadere informatie

Minisymposium voedselallergie. 28 april 2011 Chris Nieuwhof, internistallergologe/immunologe

Minisymposium voedselallergie. 28 april 2011 Chris Nieuwhof, internistallergologe/immunologe Minisymposium voedselallergie 28 april 2011 Chris Nieuwhof, internistallergologe/immunologe Verschillende noten Verschillende noten Voedsel allergie Wat is allergie? Allergie is een afweerreactie (van

Nadere informatie

Koemelkallergie? De eliminatie-provocatietest

Koemelkallergie? De eliminatie-provocatietest Koemelkallergie? De eliminatie-provocatietest Informatie voor ouders Afdeling allergologie / kindergeneeskunde Inhoudsopgave Inleiding 2 De eliminatiefase 3 Flesvoeding 3 Borstvoeding en/of vaste voeding

Nadere informatie

Voedselallergie; kliniek en diagnostiek

Voedselallergie; kliniek en diagnostiek Voedselallergie; kliniek en diagnostiek WDH allergie nascholing 5 oktober 2010 Annejet Plaisier, kinderarts Janneke Ruinemans-Koerts, klinisch chemicus Casus Dylano, ruim 2 ½ jaar oud Reden van komst:

Nadere informatie

Dubbelblinde koemelkprovocatietest

Dubbelblinde koemelkprovocatietest Kindergeneeskunde Dubbelblinde koemelkprovocatietest www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KIN023 / Dubbelblinde koemelk-provocatietest / 24-10-2017

Nadere informatie

Voedselallergie en voedselintolerantie

Voedselallergie en voedselintolerantie DC 29 Voedselallergie en voedselintolerantie 1 Inleiding Bij voedselallergie of voedselintolerantie is er sprake van overgevoelige reacties op voedsel of bepaalde bestanddelen in voedsel. De informatie

Nadere informatie

Kinderallergologie wordt volwassen. Mijnheer de rector magnificus, Zeer geachte aanwezigen,

Kinderallergologie wordt volwassen. Mijnheer de rector magnificus, Zeer geachte aanwezigen, ORATIE AEJ DUBOIS Kinderallergologie wordt volwassen Mijnheer de rector magnificus, Zeer geachte aanwezigen, Voor U staat de eerste Nederlandse hoogleraar kinderallergologie. Deze bijzondere aangelegenheid

Nadere informatie

Vroeger: huidtesten en bloedonderzoek

Vroeger: huidtesten en bloedonderzoek Aspecifieke symptomen Krampjes, luchtweginfecties, moeizame ontlasting, eczeem, huilen, slecht slapen, gastrooesofageale reflux, enzovoorts. Met dit soort klachten kunnen ouders bij een professional komen

Nadere informatie

Voedselprovocatietest: Pinda, kippeneiwit, open koemelk en overige

Voedselprovocatietest: Pinda, kippeneiwit, open koemelk en overige Kindergeneeskunde Voedselprovocatietest: Pinda, kippeneiwit, open koemelk en overige www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KIN037 / Voedselprovocatietest:

Nadere informatie

Diagnostiek van voedselallergie

Diagnostiek van voedselallergie Diagnostiek van voedselallergie Auteur Trefwoorden A.E.J. Dubois allergie, dubbelblinde voedselprovocaties, diagnostiek, voedselallergie Samenvatting Bij de diagnostiek van een vermeende voedselovergevoeligheid

Nadere informatie

Informatie over de voedselprovocatietest voor volwassenen

Informatie over de voedselprovocatietest voor volwassenen Universitair Medisch Centrum Groningen Interne Geneeskunde I Functiecentrum Allergologie I Fonteinstraat 13 Informatie over de voedselprovocatietest voor volwassenen De voedselprovocatietest U bent mogelijk

Nadere informatie

Diagnostiek van koemelkallergie bij kinderen in Nederland

Diagnostiek van koemelkallergie bij kinderen in Nederland Diagnostiek van koemelkallergie bij kinderen in Nederland (B. Vlieg e.a.) Onderwerpen Wat is nieuw DBPGVP (dubbel-blinde-placebo-gecontroleerde-voedsel-provocatie) Er nog nog een richtlijn! Voedselovergevoeligheid

Nadere informatie

Bijlage 14A. SYMPTOOMSCOREFORMULIER DUBBELBLINDE PLACEBOGECONTROLEERDEKOEMELK PROVOCATIE 2 E EN 3 E LIJN

Bijlage 14A. SYMPTOOMSCOREFORMULIER DUBBELBLINDE PLACEBOGECONTROLEERDEKOEMELK PROVOCATIE 2 E EN 3 E LIJN Bijlage 14A. SYMPTOOMSCOREFORMULIER DUBBELBLINDE PLACEBOGECONTROLEERDEKOEMELK PROVOCATIE 2 E EN 3 E LIJN Betreft 0 TEST DAG 1 (Voor zowel TEST DAG 1 en TEST DAG 2 wordt dit formulier ingevuld) 0 TESTDAG

Nadere informatie

(Verdenking) koemelkallergie. Afdeling Kindergeneeskunde

(Verdenking) koemelkallergie. Afdeling Kindergeneeskunde (Verdenking) koemelkallergie Afdeling Kindergeneeskunde Inhoudsopgave Inleiding 4 Algemene informatie 4 Wat betekent koemelkallergie? 4 Waarom komt het vaak voor bij baby s? 4 Mogelijke symptomen 4 Hoe

Nadere informatie

Franciscus nascholing. Welkom!

Franciscus nascholing. Welkom! Franciscus nascholing Praktische Kindergeneeskunde Donderdag 22 november 2018 Welkom! Disclosure-slide Disclosure belangen sprekers (Potentiële) Belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijke relevante

Nadere informatie

Koemelk-provocatietest

Koemelk-provocatietest Kindergeneeskunde Koemelk-provocatietest Afspraken Provocatie 1: 08.00 uur Waar: Afdeling Kinderdagbehandeling gebouw D, verdieping 3, ontvangst 1 Provocatie 2: 08.00 uur Waar: Afdeling Kinderdagbehandeling

Nadere informatie

Wat is een allergie? Afweersysteem

Wat is een allergie? Afweersysteem De allergie survivalgids 15 Hoofdstuk 1 Wat is een allergie? Afweersysteem Voordat we uitleggen wat een allergie is, is het handig dat je eerst weet wat een afweersysteem is. Het afweersysteem van je lichaam

Nadere informatie

Dermatologie. Voedselallergie. Afdeling: Onderwerp:

Dermatologie. Voedselallergie. Afdeling: Onderwerp: Afdeling: Onderwerp: Dermatologie 1 : Steeds meer mensen hebben er last van Huiduitslag, buikpijn, diarree, benauwdheid, een ellendig moe gevoel: deze verschijnselen komen u vast en zeker bekend voor.

Nadere informatie

Allergie. A27/ Allergie bij kinderen

Allergie. A27/ Allergie bij kinderen Allergie Wat is een allergie? Een allergie is een overdreven reactie (overgevoeligheidsreactie) van het afweersysteem op, in het algemeen niet-schadelijke stoffen, zoals: stuifmeel, huidschilfers van huisdieren,

Nadere informatie

Welkom op de polikliniek voor kinderen met allergische klachten

Welkom op de polikliniek voor kinderen met allergische klachten Welkom op de polikliniek voor kinderen met allergische klachten Albert Schweitzer ziekenhuis augustus 2012 pavo 0916 Inleiding U bent door uw arts verwezen naar de polikliniek voor kinderen met allergische

Nadere informatie

Joep, en zijn vermoeide ouders

Joep, en zijn vermoeide ouders Casus 1 Joep 1 Joep, en zijn vermoeide ouders Joep is 3 maanden oud en komt met zijn jonge ouders op het spreekuur. Ouders zien er vermoeid en gespannen uit. Joep huilt veel en is moeilijk te troosten,

Nadere informatie

Introduceren versus provoceren als onderdeel van de diagnostiek bij verdenking van voedselallergie

Introduceren versus provoceren als onderdeel van de diagnostiek bij verdenking van voedselallergie Introduceren versus provoceren als onderdeel van de diagnostiek bij verdenking van voedselallergie Irene Herpertz kinderdiëtist i.herpertz@mzh.nl www.martiniziekenhuis.nl/mack Martini Ziekenhuis Groningen

Nadere informatie

Voedselprovocatietest: Pinda, kippeneiwit, open koemelk en overige

Voedselprovocatietest: Pinda, kippeneiwit, open koemelk en overige Kindergeneeskunde Voedselprovocatietest: Pinda, kippeneiwit, open koemelk en overige www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KIN037 / Voedselprovocatietest:

Nadere informatie

Onderzoek naar koemelkeiwitallergie

Onderzoek naar koemelkeiwitallergie Onderzoek naar koemelkeiwitallergie Uw kind wordt verdacht van een koemelkallergie. In deze brochure informeren wij u over de werkwijze die wij hanteren in Zuyderland Medisch Centrum om een allergie voor

Nadere informatie

(Verdenking) koemelkallergie

(Verdenking) koemelkallergie (Verdenking) koemelkallergie Afdeling Kindergeneeskunde Locatie Purmerend/Volendam Inleiding Om met zekerheid vast te stellen of uw kind een koemelkallergie heeft adviseert de kinderarts een koemelkprovocatietest.

Nadere informatie

Functiecentrum Longfunctie Allergologie. Informatie over de voedselprovocatietest voor volwassenen

Functiecentrum Longfunctie Allergologie. Informatie over de voedselprovocatietest voor volwassenen Functiecentrum Longfunctie Allergologie Informatie over de voedselprovocatietest voor volwassenen Functiecentrum Longfunctie Allergologie De voedselprovocatietest U bent mogelijk allergisch voor bepaalde

Nadere informatie

Voedsel- of geneesmiddelenallergie Eliminatie-provocatietest

Voedsel- of geneesmiddelenallergie Eliminatie-provocatietest Voedsel- of geneesmiddelenallergie Eliminatie-provocatietest Informatie voor ouders Afdeling kindergeneeskunde Inhoudsopgave Inleiding 2 De eliminatiefase 4 Voedingsmiddelen 4 Geneesmiddelen 4 De klinische

Nadere informatie

post HBO cursus Voedselovergevoeligheid

post HBO cursus Voedselovergevoeligheid post HBO cursus Voedselovergevoeligheid Praktijkdag - Dinsdag 30 september 2014 Sessie 1 Irene Herpertz Groep A Bespreking ingediende knelpunten 1 Meisje van bijna 1 met failure to thrive (wfh -1,8 tot

Nadere informatie

Voedingsadvies bij koemelkallergie. Diëtetiek

Voedingsadvies bij koemelkallergie. Diëtetiek Voedingsadvies bij koemelkallergie Diëtetiek Beter voor elkaar Voedingsadvies bij koemelkallergie Wat is een koemelkallergie? Een koemelkallergie is een ongewenste reactie op het eiwit in de koemelk. De

Nadere informatie

Dubbelblinde koemelkprovocatietest

Dubbelblinde koemelkprovocatietest Kindergeneeskunde Dubbelblinde koemelkprovocatietest www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KIN023 / Dubbelblinde koemelk-provocatietest / 08-07-2013

Nadere informatie

Diëtetiek. Voedingsadvies bij koemelkallergie. Afdeling: Onderwerp:

Diëtetiek. Voedingsadvies bij koemelkallergie. Afdeling: Onderwerp: Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek Wat is een koemelkallergie? Een koemelkallergie is een ongewenste reactie op het eiwit in de koemelk. De oorzaak hiervan is een abnormale reactie van het natuurlijke afweermechanisme

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Voedselallergie. Polikliniek Allergologie

PATIËNTEN INFORMATIE. Voedselallergie. Polikliniek Allergologie PATIËNTEN INFORMATIE Voedselallergie Polikliniek Allergologie Wat is voedselovergevoeligheid? Voedselovergevoeligheid is een overdreven lichamelijke reactie op het eten, inademen of aanraken van bepaalde

Nadere informatie

Do s and Don ts bij Voedselallergie

Do s and Don ts bij Voedselallergie Do s and Don ts bij Voedselallergie Stichting Voedselallergie, 10-11-2018 Dr. Berber Vlieg-Boerstra Vlieg & Melse Diëtisten Praktijk voor Voedselovergevoeligheid Arnhem, Amsterdam en Rotterdam Mw. Dr.

Nadere informatie

Allergie op school of de kinderopvang, waar let je op?

Allergie op school of de kinderopvang, waar let je op? Allergie op school of de kinderopvang, waar let je op? Programma 19.30 uur Welkom Algemene inleiding in voedselallergie Rienus Doedens, kinderarts-immunoloog 20.20 uur Speciale aandachtspunten voor scholen

Nadere informatie

Het formulier voor zowel testdag 1 als testdag 2 invullen. Naam kind... Geboortedatum... Testdatum... Type testvoeding... Symptoomregistratie

Het formulier voor zowel testdag 1 als testdag 2 invullen. Naam kind... Geboortedatum... Testdatum... Type testvoeding... Symptoomregistratie Bijlage 2b: Beoordelingsformulier dubbelblinde placebogecontroleerde koemelkprovocatie Het formulier voor zowel testdag 1 als testdag 2 invullen. TESTDAG 1 TESTDAG 2 Naam kind... Geboortedatum.... Testdatum...

Nadere informatie

Koemelkallergie. Is je baby allergisch voor koemelk?

Koemelkallergie. Is je baby allergisch voor koemelk? Koemelkallergie Is je baby allergisch voor koemelk? Koemelkallergie = voedselallergie Koemelkallergie is een vorm van voedselallergie. Bij een voedselallergie maakt het lichaam afweerstoffen aan tegen

Nadere informatie

voedselallergie en provocatietests

voedselallergie en provocatietests voedselallergie en provocatietests De gouden standaard om een allergie voor een voedingsmiddel vast te stellen is de voedselprovocatietest. Bij een dergelijke onderzoek eet of drink je het verdachte voedingsmiddel

Nadere informatie

Tweede kindje Geboren AD Geboortegewicht 3575 gr Apgar 9/10 Voeding: kunstvoeding

Tweede kindje Geboren AD Geboortegewicht 3575 gr Apgar 9/10 Voeding: kunstvoeding Casus 2 Dex 1 Dex, Tweede kindje Geboren AD 38 +3 Geboortegewicht 3575 gr Apgar 9/10 Voeding: kunstvoeding 2 Dex Bij 1 maand: Krentenbaard in gezicht waarvoor AB zalf. Extra controle 2 wkn later ivm roodheid

Nadere informatie

Voedselallergie bij kinderen:

Voedselallergie bij kinderen: Voedselallergie bij kinderen: hoe begeleid ik ouders & kind en hoe ga ik om met mispercepties? Vlieg & Melse Diëtisten Praktijk voor Voedselovergevoeligheid Mw. Dr. B.J. Vlieg-Boerstra Mw. D.J. Luiten

Nadere informatie

Workshop diagnostiek voedselallergie

Workshop diagnostiek voedselallergie Workshop diagnostiek voedselallergie Symposium Kinderallergologie 29-5-2015 Rob Klemans & Francine van Erp Het belang van goede diagnostiek VS. Leerdoelen workshop Aandachtspunten diagnostiek voedselallergie

Nadere informatie

Opbouw workshop. Leerdoelen? Aan de hand van casuïstiek De verschillende soorten voedselallergie Diagnostiek Behandeling en begeleiding

Opbouw workshop. Leerdoelen? Aan de hand van casuïstiek De verschillende soorten voedselallergie Diagnostiek Behandeling en begeleiding Trends 2018 Gerbrich van der Meulen, kinderarts-allergoloog Eva Koffeman, fellow kinderallergologie Opbouw workshop Aan de hand van casuïstiek De verschillende soorten voedselallergie Diagnostiek Behandeling

Nadere informatie

Leerdoelen? Opbouw workshop. De verschillende soorten voedselallergie Diagnostiek Behandeling en begeleiding. Breng je eigen casus in!

Leerdoelen? Opbouw workshop. De verschillende soorten voedselallergie Diagnostiek Behandeling en begeleiding. Breng je eigen casus in! Trends 2018 Gerbrich van der Meulen, kinderarts-allergoloog Eva Koffeman, fellow kinderallergologie Leerdoelen? Opbouw workshop De verschillende soorten voedselallergie Diagnostiek Behandeling en begeleiding

Nadere informatie

Allergie op school of kinderopvang. Waar let je op?

Allergie op school of kinderopvang. Waar let je op? Allergie op school of kinderopvang Waar let je op? Programma 19.30 uur Welkom Algemene inleiding in voedselallergie Rienus Doedens, kinderarts-immunoloog 20.20 uur Speciale aandachtspunten voor scholen

Nadere informatie

Voedselallergie. April 2011 Nederlandse Vereniging voor Allergologie

Voedselallergie. April 2011 Nederlandse Vereniging voor Allergologie Voedselallergie Wat is voedselovergevoeligheid? Voedselovergevoeligheid is een overdreven lichamelijke reactie op het eten, inademen of aanraken van bepaalde voedingsmiddelen. Er zijn twee typen overgevoeligheid:

Nadere informatie

Koemelk-provocatietest

Koemelk-provocatietest Kindergeneeskunde Koemelk-provocatietest Afspraken Provocatie 1: Provocatie 2: Polikliniekafspraak 1: Waarom krijgt uw kind deze test? Uw kind heeft klachten die kunnen passen bij een koemelkallergie.

Nadere informatie

Allergie- en astmacentrum voor kinderen

Allergie- en astmacentrum voor kinderen Patiënteninformatie Allergie- en astmacentrum voor kinderen Informatie over het allergie- en astmacentrum van Tergooi Allergie- en astmacentrum voor kinderen Informatie over het allergie- en astmacentrum

Nadere informatie

Dit logboek is van. Foto. Naam. Geboortedatum. Adres. Postcode. Woonplaats. Telefoonnummer

Dit logboek is van. Foto. Naam. Geboortedatum. Adres. Postcode. Woonplaats. Telefoonnummer Dit logboek is van Foto Naam Geboortedatum Adres Postcode Woonplaats Telefoonnummer Overzicht afspraken Datum Afspraak bij Toelichting Dit logboek is bedoeld als schakel tussen de verschillende zorgverleners

Nadere informatie

Tolerantie inductie bij kippenei-allergie. Jasmine Leus kinderarts Pentalfa

Tolerantie inductie bij kippenei-allergie. Jasmine Leus kinderarts Pentalfa Tolerantie inductie bij kippenei-allergie Jasmine Leus kinderarts Pentalfa 17-01-2019 Voedselallergie Weinig te bieden qua behandeling: Gevaarlijke allergenen vermijden Gebruik van medicatie bij accidentele

Nadere informatie

Voedselprovocatietest bij kinderen

Voedselprovocatietest bij kinderen Voedselprovocatietest bij kinderen Inleiding Uw kind heeft binnenkort een afspraak voor een voedselprovocatietest vanwege een (mogelijke) voedselallergie. Deze test vindt plaats op de Kinderdagbehandeling

Nadere informatie

Voedselallergie en -intolerantie

Voedselallergie en -intolerantie Algemene informatiefolder Voedselallergie en -intolerantie Stichting Voedsel Aller Allergie Patiëntenorganisatie voor voedselallergie en voedselintolerantie Inleiding Deze folder geeft antwoord op de meest

Nadere informatie

SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS

SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Allergisch astma Allergisch astma is een veel voorkomende ziekte waarbij mensen benauwd worden wanneer ze de stof inademen waar ze allergisch voor zijn geworden. Daarnaast

Nadere informatie

Voedselprovocatietest.

Voedselprovocatietest. Voedselprovocatietest www.nwz.nl Inhoud Waarom krijgt uw kind dit onderzoek? 3 Testvoeding 3 Uw kind voorbereiden op het onderzoek 4 Hoe lang duurt dit onderzoek? 6 Wat gebeurt er tijdens het onderzoek?

Nadere informatie

Patiënten informatie polikliniek Allergologie. Geneesmiddelovergevoeligheid Juni 2011 vakgroep Allergologie

Patiënten informatie polikliniek Allergologie. Geneesmiddelovergevoeligheid Juni 2011 vakgroep Allergologie Patiënten informatie polikliniek Allergologie Geneesmiddelovergevoeligheid Juni 2011 vakgroep Allergologie Geneesmiddelovergevoeligheid Uw arts heeft u verwezen naar de polikliniek van de allergoloog omdat

Nadere informatie

Samenvatting. Vraagstelling

Samenvatting. Vraagstelling Samenvatting Vraagstelling Voedselallergie staat volop in de belangstelling. De indruk bestaat dat dit een toenemend volksgezondheidsprobleem is. Verschillende verklaringen daarvoor doen de ronde, waar

Nadere informatie

sprekers Wilma Vriesman & Yvonne Roosen. Marjan Visser & Francoise Vooijs Basispresentatie Annemarie Oudshoorn kinderarts

sprekers Wilma Vriesman & Yvonne Roosen. Marjan Visser & Francoise Vooijs Basispresentatie Annemarie Oudshoorn kinderarts sprekers Wilma Vriesman & Yvonne Roosen. Marjan Visser & Francoise Vooijs Basispresentatie Annemarie Oudshoorn kinderarts Programma Deel 1 18:00 uur Basispresentatie : Bij welke jonge patiënten moet je

Nadere informatie

Allergie@WUR en het ACW

Allergie@WUR en het ACW Allergie@WUR en het ACW Huub F.J. Savelkoul Allergie Consortium Celbiologie en Immunologie Wageningen Universiteit Algemeen: www.allergie.wur.nl Allergie @WUR Wat is allergie? te sterke afweer tegen onschuldige

Nadere informatie

Hooikoorts. Sophia Kinderziekenhuis

Hooikoorts. Sophia Kinderziekenhuis Hooikoorts Sophia Kinderziekenhuis Heeft uw kind misschien last van hooikoorts? In deze folder leest u wat hooikoorts en allergie is, wat de klachten zijn en welke behandelingen mogelijk zijn. Wij willen

Nadere informatie

Hoe gaat de test in zijn werk? Hoe lang duurt dit onderzoek? Voorbereiding thuis op de DPVP-test

Hoe gaat de test in zijn werk? Hoe lang duurt dit onderzoek? Voorbereiding thuis op de DPVP-test Inleiding Bij uw kind is de verdenking op een koemelkallergie ontstaan. Er is daarom met u gesproken over een provocatietest, een zogenaamde DPVP-test. Met deze test kan worden aangetoond of uw kind allergisch

Nadere informatie

Allergie kind: Provocatietest bij kinderen

Allergie kind: Provocatietest bij kinderen Allergie kind: Provocatietest bij kinderen Algemeen Uw kind heeft verschijnselen die kunnen passen bij een allergie (overgevoeligheid) voor voedsel (bijvoorbeeld koemelkeiwit of pinda's) of medicijnen

Nadere informatie

PRACTICUM: TESTEN OP ALLERGIE

PRACTICUM: TESTEN OP ALLERGIE PRACTICUM: TESTEN OP ALLERGIE Julia zit met haar tweeling Saskia en Onno bij de huisarts. De tweeling is nu 7 maanden oud. Onno huilt veel en spuugt zijn eten vaak weer uit. De huisarts vertelt Julia dat

Nadere informatie

Samenvatting SAMENVATTING

Samenvatting SAMENVATTING SAMENVATTING Een karakteristieke eigenschap van astma is ontsteking van de luchtwegen. Deze ontsteking wordt gekenmerkt door een toename van ontstekingscellen in het longweefsel. De overgrote meerderheid

Nadere informatie

Klinische dagbehandeling allergologie

Klinische dagbehandeling allergologie Klinische dagbehandeling allergologie Afdeling Kindergeneeskunde Locatie Purmerend/Volendam Inleiding Deze folder geeft informatie over de klinische dagbehandeling allergie in het Waterlandziekenhuis.

Nadere informatie

Bijvoeding bij koemelkeiwitallergie

Bijvoeding bij koemelkeiwitallergie Bijvoeding bij koemelkeiwitallergie Uw kind heeft een koemelkeiwitallergie en is ongeveer 4 maanden oud. Vanaf deze leeftijd veranderen de voedingsbehoeften van uw kind. De borstvoeding of de hypo-allergene

Nadere informatie

Centrumlocatie. Voedselovergevoeligheid. Afdeling Allergologie

Centrumlocatie. Voedselovergevoeligheid. Afdeling Allergologie Centrumlocatie Voedselovergevoeligheid Afdeling Allergologie Bij u is er mogelijk sprake van een voedselallergie (voedselovergevoeligheid). In deze folder kunt u hierover meer lezen. Wat is voedselovergevoeligheid?

Nadere informatie

Onderzoek naar koemelkallergie

Onderzoek naar koemelkallergie KINDERGENEESKUNDE Onderzoek naar koemelkallergie KINDEREN Onderzoek naar koemelkallergie Binnenkort komt u met uw kind naar de Dagbehandeling Kinderen van het St. Antonius Ziekenhuis. Uw kind krijgt dan

Nadere informatie

Allergenen. Nancy Josten

Allergenen. Nancy Josten Allergenen Voedselallergieën en voedselintoleranties Allergenen Naar aanleiding van de informatieplicht over allergenen in de maaltijden stellen wij een brochure voor. Deze brochure is aangeboden door

Nadere informatie

Paniek aanvallen & Hyperventilatie Oorzaken

Paniek aanvallen & Hyperventilatie Oorzaken Paniek aanvallen & Hyperventilatie Oorzaken Hooikoorts welke geen standaard klachten geeft, kan oorzaak zijn van hyperventilatie aanvallen, het lijkt er nml enorm veel op. Dus reageer je niet met niesbuien,

Nadere informatie