Allergie op school of kinderopvang. Waar let je op?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Allergie op school of kinderopvang. Waar let je op?"

Transcriptie

1 Allergie op school of kinderopvang Waar let je op?

2 Programma uur Welkom Algemene inleiding in voedselallergie Rienus Doedens, kinderarts-immunoloog uur Speciale aandachtspunten voor scholen en kinderopvang Irene Herpertz, kinderdiëtist uur Pauze met proeverij van provocatiematerialen uur Instructie adrenalinepen en oefenen in de praktijk Carolien Tepper, Gerda van Buizen, Susanne Ongering, kinderverpleegkundigen uur Evaluatie en welthuis

3 algemene informatie (voedsel)allergie Rienus Doedens,

4 Het team van het Gerbrich van der Meulen Kinderarts-allergoloog Irene Herpertz Kinderdiëtist Rienus Doedens K Kinderarts-immunoloog Arvid Kamps Kinderarts aandachtsgebied longziekten Geertje Hofstra Kinderdiëtist

5 Het team van het Jolanda Ronner, Carolien Tepper, kinderverpleegkundigen Gerda van Buizen, Hanneke Rijstenberg & Susanne Ongering Anita Krissen & Lianne Turksema polimedewerkers Reiner Meertens, Sjouke Hoogland, Alle Dijkstra, dieetkoks Henk Hummel & Ruud Hemsteede

6 Wat doet het? Multidisciplinaire spreekuren Voedselprovocaties en thuisintroducties Scholing Informatiebijeenkomsten voor scholen en kinderdagverblijven 2x per jaar Onderwijs aan professionals Website ouders voor ouders

7 Onze missie Kinderen met een voedselallergie hebben recht op een (zo) normaal (mogelijk) kinderleven - De juiste diagnose stellen - Ouders en kind informeren - Instructies geven om een veilige omgeving te faciliteren

8 Vormen allergie

9 Vormen allergie Voedselallergie Inhalatie allergie Pollen Huisstofmijt Insecten Medicatie Overige o.a. latex

10 Allergie: Een allergie is een abnormale reactie van het immuunsysteem op een vreemde stof Bij de meeste mensen veroorzaakt zo n lichaamsvreemde stof geen klachten, maar bij vatbare personen treedt een allergische reactie op De meeste allergieën zijn voornamelijk vervelend en zijn gemakkelijk te behandelen Soms is een allergie levensbedreigend

11 Afweersysteem herhaalde blootstelling allergeen vorming specifieke antistoffen (IgE) door het afweersysteem sensibilisatie

12 Immuunglobuline = IgE molecuul Pinda-allergeen Pinda Histamine..! Mest cel

13 Immuunglobuline = IgE molecuul Pinda-allergeen Pinda Mest cel

14 Pinda Sensibilisatie Histamine..! Crosslinking Pinda Mest cel

15 Atopie Familienaam voor astma, eczeem en allergie Allergie Astma Eczeem

16 Allergische mars

17 Allergische Mars Presentatie atopische ziektebeelden verschilt per leeftijd Baby's Schoolkinderen Tieners Voedingsallergie Astma Hooikoorts Eczeem

18 Voorkomen atopie Neemt steeds meer toe Vanaf jaren 60 elke 10 jaar met 50% toegenomen! Wereldbevolking 20 % atopisch In NL 4-6% van de kinderen voedselallergisch Steeds meer ernstige voedselallergieen Enkele sterfgevallen per jaar in NL

19 Voedselallergie

20 Voedselallergie Big Eight 90 % van alle voedselallergieën Pinda, noten, tarwe, melk, ei, soja, schaaldieren, vis Voorkomen verschillende voedselallergieën varieert per leeftijd en per land

21 Voedselallergie volwassenen Allergieën gaan niet meer over Vooral noten, pinda en schaaldieren Ook kruisallergieën (=onschuldig) Allergenen lijken op elkaar Milde klachten mond- en keelgebied Na verwarmen kan het wel gegeten worden Nooit anafylaxie

22 Voedselallergie bij kinderen 15-25% vermeende voedselallergie Ca. 4% daadwerkelijk allergie De helft van de gevallen betreft een koemelkallergie 85% geneest voor het 2 de levensjaar Veel allergieën gaan over!

23 Meest voorkomende allergenen bij kinderen Melk Ei Tarwe Pinda Hazelnoot Cashewnoot Pistachenoot Walnoot Vis Schaal- en schelpdieren

24 Symptomen voedselallergie Direct (0-30 min) na eten voedingsproduct Galbulten Zwelling lippen/ gelaat Jeuk Anafylaxie Binnen enkele uren Buikpijn/ braken Benauwd Snotneus Late reactie Diarree Eczeem

25 Galbulten

26 Galbulten

27 Slijmvlies zwellingen

28

29 Ergste reactie is anafylaxie Acuut begin klachten huid en slijmvliezen In combinatie met ademhalingsproblemen en/of bloedsomloop problemen (shock) Kan levensbedreigend zijn

30 Wanneer hier aan denken Schorre stem, hoesten, piepen Kwijlen, naar de keel grijpen Niet meer aanspreekbaar zijn Flauwvallen Blauw worden

31 Wat nu? Adrenaline!!! Epipen/ Jext/ Anapen Niet nodig bij: Forse slijmvlieszwellingen Galbulten Te vroeg is niet erg, te laat wel!

32 Hoe te gebruiken? Goede instructie essentieel Altijd voordoen en laten herhalen bij elk bezoek

33 Na gebruik Altijd 112 bellen!! Werking kort, eventueel 2 e dosis nodig Toediening medicatie voor late reactie 24 uurs observatie

34 Risico factoren anafylaxie Leeftijd Astma Pinda- en/of notenallergie Het allergeen nog nooit gegeten Ernstige reactie op kleine hoeveelheden

35 Vaststellen voedselallergie Uitgebreid uitvragen klachten (kinderarts en diëtist) Bloedonderzoek of huidpriktest voor bepalen antistoffen Voedselprovocaties

36 Voedselprovocaties Open Je weet wat je eet Voordeel: veel minder belastend Nadeel: >50% kans op vals-positieve uitslagen Dubbelblind gouden standaard Blind voor kind/ouder en behandelaar Voordeel: meest betrouwbaar Nadeel: flinke tijdsinverstering Thuisintroductie Alleen bij laag risico!

37 Voorbeeld open provocatietest

38 Behandeling voedselallergie

39

40 Speciale aandachtspunten voor scholen en kinderopvangcentra Irene Herpertz,

41 Inhoud Inleiding Risico momenten Etiketten lezen Advies

42 Behandeling = Vermijden Dieet: alle voedingsproducten waarin het allergeen is verwerkt vermijden (inclusief sporen) Geen verbetering na eliminatiedieet? Zeer waarschijnlijk geen voedselallergie

43 Behandeling = Vermijden Voeding wordt vaak ten onrechte vermeden Vaak bij eczeem Echter: <5% eczeem veroorzaakt door voedingsallergie Bij opgroeiend kind kan onterechte vermijding ernstige gevolgen hebben

44 Noodzaak?

45 Behandeling van voedselallergie Alle etiketten screenen op aanwezigheid van allergenen: Als ingrediënt Als spoor dit productie bevat mogelijk dit product kan sporen bevatten van wordt gemaakt in een fabriek waar ook verwerkt wordt Onverpakte voedingsmiddelen Samenstelling bij de leverancier achterhalen Bij twijfel niet geven

46 Etiket lezen

47 Etiket lezen

48 Etiket lezen

49 Risicomoment kinderopvang Maaltijden Vooraf samen met ouders een lijst van veilige voedingsmiddelen maken. Zo nodig alleen speciale belegsoorten. Eigen margarine en smeerbaar beleg Leiding tussen kind met allergie en de andere kinderen Na het eten altijd de vloer schoonmaken

50 Risicomoment kinderopvang/ school Traktaties Met ouder bepalen of het kind mee kan doen aan traktaties Ouders contact met trakterende ouders Etiket screenen door medewerker Traktatie mee naar huis en thuis bepalen Eigen snoeptrommel in de klas

51 Risicomoment school en kinderopvang Knutselen Vet bol maken, pindaketting rijgen Deeg met rauw ei of melk Noten schieten Lijm met gluten

52 Risicomoment school en kinderopvang Schoolreisje of uitje Schoolreisje met eten Vooraf dieet (on)mogelijkheden nagaan Avondvierdaagse, traktaties onderweg Instructie van betrokkenen Bezoek museum en voorstelling

53 Risicomoment Schoolontbijt of kerstdiner Vooraf (on)mogelijkheden bespreken met ouders Instructie van betrokkenen Wie doet wat

54 Protocol opstellen Naam (foto) kind Allergie voor.. Voorkomen blootstelling aan allergeen en sporen daarvan Bij twijfel niet geven Altijd medicatie bij kind aanwezig Bij reactie medicatie toedienen 112 bellen ouders bellen met telefoonnummers Deze informatie moet altijd bekend zijn bij (inval)leerkracht, leider, begeleidende ouder van uitje!

55 Diverse tips (school, uit spelen, traktaties) Voorbeeld protocollen (school, opvang, clubs) Ervaringsverhalen van ouders doel; herkenning Thema s: trouwfeest, Sint-Maarten, provocaties, enz. Handige tips voor de noodmedicatie

56

57

58 Koffietijd Proeverij van ei in muffin Ongeschikt voor mensen met een allergie voor ei, soja en tarwe!! Ingrediënten: witte basterdsuiker, koemelkvrije margarine, zelfrijzend bakmeel, ei, Alpro sojaroom, rijstmelk, zout, blanke keukenstroop, gele kleurstof, vanillesuiker

59 Welke muffin bevat ei? Muffin A bevat ei Muffin B bevat ei Ingrediënten: Witte basterdsuiker, koemelkvrije margarine, zelfrijzend bakmeel, ei, Alpro sojaroom, rijstmelk, zout, blanke keukenstroop, gele kleurstof, vanillesuiker

60 Uitkomst proeverij ei in muffin A bevat ei

61

Allergie op school of de kinderopvang, waar let je op?

Allergie op school of de kinderopvang, waar let je op? Allergie op school of de kinderopvang, waar let je op? Programma 19.30 uur Welkom Algemene inleiding in voedselallergie Rienus Doedens, kinderarts-immunoloog 20.20 uur Speciale aandachtspunten voor scholen

Nadere informatie

Allergie op school of de kinderopvang, waar let je op?

Allergie op school of de kinderopvang, waar let je op? Allergie op school of de kinderopvang, waar let je op? Programma 19.30 Welkom Gerbrich van der Meulen, kinderarts-allergoloog 19.40 Algemene inleiding in voedselallergie Gerbrich van der Meulen, kinderarts-allergoloog

Nadere informatie

Wat kan het Martini Allergie Centrum voor Kinderen voor u betekenen?? Irene Herpertz kinderdiëtist i.herpertz@mzh.nl

Wat kan het Martini Allergie Centrum voor Kinderen voor u betekenen?? Irene Herpertz kinderdiëtist i.herpertz@mzh.nl Wat kan het Martini Allergie Centrum voor Kinderen voor u betekenen?? Irene Herpertz kinderdiëtist i.herpertz@mzh.nl Inhoud Inleiding Diagnostische fase Casuïstiek Behandelfase Nazorg Het team van het

Nadere informatie

Dermatologie. Constitutioneel eczeem en (voedsel)allergie

Dermatologie. Constitutioneel eczeem en (voedsel)allergie Dermatologie Constitutioneel eczeem en (voedsel)allergie Dermatologie Veel ouders van kinderen, en ook volwassenen, denken dat een allergie de oorzaak is van eczeem. Zij komen met de vraag bij de huisarts

Nadere informatie

Centrumlocatie. Voedselprovocatie. Afdeling Allergologie

Centrumlocatie. Voedselprovocatie. Afdeling Allergologie Centrumlocatie Voedselprovocatie Afdeling Allergologie Met u is afgesproken dat u een voedselprovocatie zult doen. Dit is tot op heden de enige test waarin nagegaan kan worden of u een echte reactie krijgt

Nadere informatie

Sophia Kinderziekenhuis. Voedselprovocatie. Test op voedselallergie

Sophia Kinderziekenhuis. Voedselprovocatie. Test op voedselallergie Sophia Kinderziekenhuis Voedselprovocatie Test op voedselallergie Bij een voedselprovocatie onderzoeken wij of uw kind allergisch is voor bepaalde voedingsmiddelen. In deze folder leest u meer over het

Nadere informatie

Voedselprovocatie bij kinderen

Voedselprovocatie bij kinderen Voedselprovocatie bij kinderen In overleg met de kinderarts en diëtiste heeft u voor uw kind een afspraak gemaakt voor een voedselprovocatietest. Tijdens dit onderzoek krijgt uw kind onder begeleiding

Nadere informatie

Welkom op de polikliniek voor kinderen met allergische klachten

Welkom op de polikliniek voor kinderen met allergische klachten Welkom op de polikliniek voor kinderen met allergische klachten Albert Schweitzer ziekenhuis augustus 2012 pavo 0916 Inleiding U bent door uw arts verwezen naar de polikliniek voor kinderen met allergische

Nadere informatie

WELKOM! Martini Allergie College

WELKOM! Martini Allergie College WELKOM! Martini Allergie College : Martini Allergie College Dinsdag 16 juni 2015 Inhoud 19.00 uur Inleiding in allergie Rienus Doedens, kinderarts-immunoloog 19.30 uur Voedselallergie en diagnostiek Gerbrich

Nadere informatie

Voedingsadvies bij koemelkallergie. Diëtetiek

Voedingsadvies bij koemelkallergie. Diëtetiek Voedingsadvies bij koemelkallergie Diëtetiek Beter voor elkaar Voedingsadvies bij koemelkallergie Wat is een koemelkallergie? Een koemelkallergie is een ongewenste reactie op het eiwit in de koemelk. De

Nadere informatie

Voedselallergie en voedselprovocatietest bij kinderen

Voedselallergie en voedselprovocatietest bij kinderen Voedselallergie en voedselprovocatietest bij kinderen Albert Schweitzer ziekenhuis Oktober 2012 pavo 0596 Inleiding Uw kind heeft mogelijk een allergie voor een voedingsmiddel. Bijvoorbeeld voor melk,

Nadere informatie

Voedselprovocatie. Havenziekenhuis. april 2012

Voedselprovocatie. Havenziekenhuis. april 2012 Voedselprovocatie april 2012 Een allergie is een reactie van het afweersysteem van het lichaam gericht tegen niet schadelijke stoffen als stuifmeel, huidschilfers of voedingsmiddelen met allergische klachten

Nadere informatie

Allergie- en astmacentrum voor kinderen

Allergie- en astmacentrum voor kinderen Patiënteninformatie Allergie- en astmacentrum voor kinderen Informatie over het allergie- en astmacentrum van Tergooi Allergie- en astmacentrum voor kinderen Informatie over het allergie- en astmacentrum

Nadere informatie

Allergenen. Nancy Josten

Allergenen. Nancy Josten Allergenen Voedselallergieën en voedselintoleranties Allergenen Naar aanleiding van de informatieplicht over allergenen in de maaltijden stellen wij een brochure voor. Deze brochure is aangeboden door

Nadere informatie

Diëtetiek. Voedingsadvies bij koemelkallergie. Afdeling: Onderwerp:

Diëtetiek. Voedingsadvies bij koemelkallergie. Afdeling: Onderwerp: Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek Wat is een koemelkallergie? Een koemelkallergie is een ongewenste reactie op het eiwit in de koemelk. De oorzaak hiervan is een abnormale reactie van het natuurlijke afweermechanisme

Nadere informatie

Onderzoek naar koemelkallergie

Onderzoek naar koemelkallergie Onderzoek naar koemelkallergie Uw kind heeft verschijnselen die wijzen op een allergie voor koemelk. In deze folder wordt uitgelegd wat een allergie voor koemelk bij jonge kinderen inhoudt. Ook krijgt

Nadere informatie

Onderzoek naar koemelkallergie

Onderzoek naar koemelkallergie Onderzoek naar koemelkallergie Uw kind heeft verschijnselen die wijzen op een allergie voor koemelk. In deze folder leest u wat een allergie voor koemelk bij jonge kinderen inhoudt. Ook leggen we in deze

Nadere informatie

Voedselprovocatietest. Informatie voor ouders

Voedselprovocatietest. Informatie voor ouders Voedselprovocatietest Informatie voor ouders Er is verdenking van een voedselallergie, daarbij is door uw kinderarts over een voedselprovocatietest gesproken. Deze folder is bedoeld om uitleg te geven

Nadere informatie

VOEDSELPROVOCATIETESTEN BIJ KINDEREN

VOEDSELPROVOCATIETESTEN BIJ KINDEREN VOEDSELPROVOCATIETESTEN BIJ KINDEREN 17091 Inleiding Uw kind heeft verschijnselen die passen bij een allergie voor een voedingsmiddel, bijvoorbeeld het koemelkeiwit, kippe-eiwit of pinda. In deze folder

Nadere informatie

Dermatologie. Voedselallergie. Afdeling: Onderwerp:

Dermatologie. Voedselallergie. Afdeling: Onderwerp: Afdeling: Onderwerp: Dermatologie 1 : Steeds meer mensen hebben er last van Huiduitslag, buikpijn, diarree, benauwdheid, een ellendig moe gevoel: deze verschijnselen komen u vast en zeker bekend voor.

Nadere informatie

Voedselprovocatietest. Informatie voor ouders

Voedselprovocatietest. Informatie voor ouders Voedselprovocatietest Informatie voor ouders 2 Er is verdenking van een voedselallergie, daarbij is door uw kinderarts over een voedselprovocatietest gesproken. Deze folder is bedoeld om uitleg te geven

Nadere informatie

Allergie. A27/ Allergie bij kinderen

Allergie. A27/ Allergie bij kinderen Allergie Wat is een allergie? Een allergie is een overdreven reactie (overgevoeligheidsreactie) van het afweersysteem op, in het algemeen niet-schadelijke stoffen, zoals: stuifmeel, huidschilfers van huisdieren,

Nadere informatie

Voedselovergevoeligheid

Voedselovergevoeligheid Voedselovergevoeligheid Diëtetiek Beter voor elkaar 2 Voedselovergevoeligheid Wat is voedselovergevoeligheid? Voedselovergevoeligheid is de overkoepelende term voor overgevoeligheidsreacties op voedsel

Nadere informatie

Franciscus nascholing. Welkom!

Franciscus nascholing. Welkom! Franciscus nascholing Praktische Kindergeneeskunde Donderdag 22 november 2018 Welkom! Disclosure-slide Disclosure belangen sprekers (Potentiële) Belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijke relevante

Nadere informatie

Voedselallergie en voedselintolerantie

Voedselallergie en voedselintolerantie DC 29 Voedselallergie en voedselintolerantie 1 Inleiding Bij voedselallergie of voedselintolerantie is er sprake van overgevoelige reacties op voedsel of bepaalde bestanddelen in voedsel. De informatie

Nadere informatie

Koemelkallergietest. Informatie voor ouders / verzorgers. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl

Koemelkallergietest. Informatie voor ouders / verzorgers. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl Koemelkallergietest Informatie voor ouders / verzorgers F0894-1250 oktober 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam

Nadere informatie

Voedselallergie. April 2011 Nederlandse Vereniging voor Allergologie

Voedselallergie. April 2011 Nederlandse Vereniging voor Allergologie Voedselallergie Wat is voedselovergevoeligheid? Voedselovergevoeligheid is een overdreven lichamelijke reactie op het eten, inademen of aanraken van bepaalde voedingsmiddelen. Er zijn twee typen overgevoeligheid:

Nadere informatie

Interne geneeskunde Allergologie. Anafylaxie zonder duidelijke oorzaak

Interne geneeskunde Allergologie. Anafylaxie zonder duidelijke oorzaak Interne geneeskunde Allergologie Anafylaxie zonder duidelijke oorzaak Interne geneeskunde Allergologie Inleiding U heeft één of meerdere ernstige allergische aanvallen gehad, ook wel anafylaxie genoemd.

Nadere informatie

Informatie. Allergische reactie bij kinderen. Anafylaxie

Informatie. Allergische reactie bij kinderen. Anafylaxie Informatie Allergische reactie bij kinderen Anafylaxie Inleiding In deze folder krijgt u informatie over de behandeling van een ernstige allergische reactie (anafylaxie). Wat is anafylaxie? Een anafylactische

Nadere informatie

Voedselallergie. Sophia Kinderziekenhuis

Voedselallergie. Sophia Kinderziekenhuis Voedselallergie Sophia Kinderziekenhuis In deze folder leest u over wat een voedselallergie is, welke klachten kunnen voorkomen en welke behandelingen mogelijk zijn. Wij willen u vragen de informatie zorgvuldig

Nadere informatie

Onderzoek naar koemelkallergie Informatie over koemelkallergie en over onderzoek met dubbelblind placebogecontroleerde voedselprovocatie (DBPGVP)

Onderzoek naar koemelkallergie Informatie over koemelkallergie en over onderzoek met dubbelblind placebogecontroleerde voedselprovocatie (DBPGVP) Kindergeneeskunde Onderzoek naar koemelkallergie Informatie over koemelkallergie en over onderzoek met dubbelblind placebogecontroleerde voedselprovocatie (DBPGVP) 1 Informatie voor ouders: koemelkallergie

Nadere informatie

Minisymposium voedselallergie. 28 april 2011 Chris Nieuwhof, internistallergologe/immunologe

Minisymposium voedselallergie. 28 april 2011 Chris Nieuwhof, internistallergologe/immunologe Minisymposium voedselallergie 28 april 2011 Chris Nieuwhof, internistallergologe/immunologe Verschillende noten Verschillende noten Voedsel allergie Wat is allergie? Allergie is een afweerreactie (van

Nadere informatie

Voedselallergie: Veel gestelde vragen

Voedselallergie: Veel gestelde vragen Thema: Allergie Voedselallergie: Veel gestelde vragen Naam van spreker A.E.J. Dubois 22-11-2013 2 veel gestelde vragen over voedselallergie: 1. wat is het? welke voedingsmiddelen? welke klachten? 2. zit

Nadere informatie

Allergie kind: Koemelkeiwittest aanvullende informatie (Kinderafdeling)

Allergie kind: Koemelkeiwittest aanvullende informatie (Kinderafdeling) Allergie kind: Koemelkeiwittest aanvullende informatie (Kinderafdeling) Algemeen Wat is een allergie? Verschijnselen van voedselallergie RAST-test Eliminatie-provocatieproef Aantonen van koemelkeiwitallergie

Nadere informatie

Centrumlocatie. Voedselovergevoeligheid. Afdeling Allergologie

Centrumlocatie. Voedselovergevoeligheid. Afdeling Allergologie Centrumlocatie Voedselovergevoeligheid Afdeling Allergologie Bij u is er mogelijk sprake van een voedselallergie (voedselovergevoeligheid). In deze folder kunt u hierover meer lezen. Wat is voedselovergevoeligheid?

Nadere informatie

Wat is een allergie? Afweersysteem

Wat is een allergie? Afweersysteem De allergie survivalgids 15 Hoofdstuk 1 Wat is een allergie? Afweersysteem Voordat we uitleggen wat een allergie is, is het handig dat je eerst weet wat een afweersysteem is. Het afweersysteem van je lichaam

Nadere informatie

Richtlijn Diagnostiek van Koemelkallergie bij Kinderen in Nederland

Richtlijn Diagnostiek van Koemelkallergie bij Kinderen in Nederland Richtlijn Diagnostiek van Koemelkallergie bij Kinderen in Nederland OVERZICHT VAN DE DOOR DE NVK GEAUTORISEERDE AANBEVELINGEN Uitgangsvraag 1 Bij welke symptomen, aanwijzingen uit de (voedings)anamnese

Nadere informatie

Voedselovergevoeligheid

Voedselovergevoeligheid Voedselovergevoeligheid Diëtetiek Beter voor elkaar 2 Voedselovergevoeligheid Wat is voedselovergevoeligheid? Voedselovergevoeligheid is de overkoepelende term voor overgevoeligheidsreacties op voedsel

Nadere informatie

Voedselovergevoeligheid

Voedselovergevoeligheid Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek Wat is voedselovergevoeligheid? is de overkoepelende term voor overgevoeligheidsreacties op voedsel zoals voedselallergie en nietallergische voedselovergevoeligheid (intolerantie).

Nadere informatie

Aan: patiënten/ouders/school/kinderopvang.

Aan: patiënten/ouders/school/kinderopvang. Aan: patiënten/ouders/school/kinderopvang. Datum: Betreft: Informatie over anafylaxie bij kinderen en gebruik van adrenaline auto injector Naam: Geboortedatum: Allergie voor: Medicatie die patiënt heeft

Nadere informatie

Voedselallergie en -intolerantie

Voedselallergie en -intolerantie Algemene informatiefolder Voedselallergie en -intolerantie Stichting Voedsel Aller Allergie Patiëntenorganisatie voor voedselallergie en voedselintolerantie Inleiding Deze folder geeft antwoord op de meest

Nadere informatie

Klinische dagbehandeling allergologie

Klinische dagbehandeling allergologie Klinische dagbehandeling allergologie Afdeling Kindergeneeskunde Locatie Purmerend/Volendam Inleiding Deze folder geeft informatie over de klinische dagbehandeling allergie in het Waterlandziekenhuis.

Nadere informatie

Voedselallergie; kliniek en diagnostiek

Voedselallergie; kliniek en diagnostiek Voedselallergie; kliniek en diagnostiek WDH allergie nascholing 5 oktober 2010 Annejet Plaisier, kinderarts Janneke Ruinemans-Koerts, klinisch chemicus Casus Dylano, ruim 2 ½ jaar oud Reden van komst:

Nadere informatie

Koemelkallergie. Test met voedselprovocatie. Allergie of intolerantie? Voedselprovocatie. Provocatie en eliminatie

Koemelkallergie. Test met voedselprovocatie. Allergie of intolerantie? Voedselprovocatie. Provocatie en eliminatie Koemelkallergie Test met voedselprovocatie Uw kind heeft verschijnselen die kunnen passen bij een allergie voor koemelk. In deze folder leggen we u het een en ander uit over allergie voor koemelk bij jonge

Nadere informatie

Hooikoorts. Sophia Kinderziekenhuis

Hooikoorts. Sophia Kinderziekenhuis Hooikoorts Sophia Kinderziekenhuis Heeft uw kind misschien last van hooikoorts? In deze folder leest u wat hooikoorts en allergie is, wat de klachten zijn en welke behandelingen mogelijk zijn. Wij willen

Nadere informatie

Opbouw workshop. Leerdoelen? Aan de hand van casuïstiek De verschillende soorten voedselallergie Diagnostiek Behandeling en begeleiding

Opbouw workshop. Leerdoelen? Aan de hand van casuïstiek De verschillende soorten voedselallergie Diagnostiek Behandeling en begeleiding Trends 2018 Gerbrich van der Meulen, kinderarts-allergoloog Eva Koffeman, fellow kinderallergologie Opbouw workshop Aan de hand van casuïstiek De verschillende soorten voedselallergie Diagnostiek Behandeling

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Voedselallergie. Polikliniek Allergologie

PATIËNTEN INFORMATIE. Voedselallergie. Polikliniek Allergologie PATIËNTEN INFORMATIE Voedselallergie Polikliniek Allergologie Wat is voedselovergevoeligheid? Voedselovergevoeligheid is een overdreven lichamelijke reactie op het eten, inademen of aanraken van bepaalde

Nadere informatie

Allergologie De adrenaline auto-injector of noodpen (met een handleiding voor het gebruik van de Epipen en de Jext )

Allergologie De adrenaline auto-injector of noodpen (met een handleiding voor het gebruik van de Epipen en de Jext ) Allergologie De adrenaline auto-injector of noodpen (met een handleiding voor het gebruik van de Epipen en de Jext ) Inleiding Een adrenaline auto-injector is een voorgevulde injectiespuit, een noodpen

Nadere informatie

Introduceren versus provoceren als onderdeel van de diagnostiek bij verdenking van voedselallergie

Introduceren versus provoceren als onderdeel van de diagnostiek bij verdenking van voedselallergie Introduceren versus provoceren als onderdeel van de diagnostiek bij verdenking van voedselallergie Irene Herpertz kinderdiëtist i.herpertz@mzh.nl www.martiniziekenhuis.nl/mack Martini Ziekenhuis Groningen

Nadere informatie

Voedsel-provocatietest

Voedsel-provocatietest Kindergeneeskunde Voedsel-provocatietest pinda / kippenei / hazelnoot / cashewnoot Afspraken Provocatie 1: 08.00 uur Afdeling Kinderdagbehandeling gebouw D, verdieping 3, ontvangst 1 Provocatie 2: 08.00

Nadere informatie

Voedselovergevoeligheid! op kamp

Voedselovergevoeligheid! op kamp Voedselovergevoeligheid! op kamp INLEIDING Voedselovergevoeligheid is een overkoepelende term. Voedselallergie en voedselintolerantie horen thuis onder deze term. In de brochure wordt uitgelegd wat een

Nadere informatie

Informatie over de voedselprovocatietest voor volwassenen

Informatie over de voedselprovocatietest voor volwassenen Universitair Medisch Centrum Groningen Interne Geneeskunde I Functiecentrum Allergologie I Fonteinstraat 13 Informatie over de voedselprovocatietest voor volwassenen De voedselprovocatietest U bent mogelijk

Nadere informatie

post HBO cursus Voedselovergevoeligheid

post HBO cursus Voedselovergevoeligheid post HBO cursus Voedselovergevoeligheid Praktijkdag - Dinsdag 30 september 2014 Sessie 1 Irene Herpertz Groep A Bespreking ingediende knelpunten 1 Meisje van bijna 1 met failure to thrive (wfh -1,8 tot

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Voedselallergie. Voedselallergie 1

Patiënteninformatie. Voedselallergie. Voedselallergie 1 Patiënteninformatie Voedselallergie Voedselallergie 1 Voedselallergie Polikliniek Kindergeneeskunde, route 2.2 Tel. (050) 524 6475 Diagnose voedselallergie Van de behandelend arts heeft uw kind de diagnose

Nadere informatie

Colofon. www.stichtinggezondheid.nl. Dit e-book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid

Colofon. www.stichtinggezondheid.nl. Dit e-book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid Colofon Dit e-book is een uitgave van Stichting Gezondheid Teksten: Stichting Gezondheid Vormgeving: Michael Box (Internet Marketing Nederland) Correspondentie: Stichting Gezondheid (Stefan Rooyackers)

Nadere informatie

Interne Geneeskunde Immunologie-Allergologie

Interne Geneeskunde Immunologie-Allergologie Interne Geneeskunde Immunologie-Allergologie Voedselovergevoeligheid Inleiding U bent verwezen naar de immunoloogallergoloog, omdat u mogelijk last hebt van voedselovergevoeligheid. In deze folder leest

Nadere informatie

Dermatologie Een multidisciplinair spreekuur

Dermatologie Een multidisciplinair spreekuur Dermatologie Een multidisciplinair spreekuur voor kinderen met atopische aandoeningen zoals eczeem, astma, hooikoorts en (voedsel) allergie Dermatologie Inleiding U ontvangt deze folder omdat uw kind

Nadere informatie

Dermatologie. Atopisch eczeem en voeding

Dermatologie. Atopisch eczeem en voeding Dermatologie Atopisch eczeem en voeding Atopisch eczeem en voeding Belangrijke telefoonnummers Algemeen nummer UMCG (050) 361 61 61 vragen naar verpleegkundig consulent atopisch eczeem Coördinatiecentrum

Nadere informatie

Allergieteam. Geïntegreerde allergiezorg. 050/45 96 96 allergieteam@azsintjan.be

Allergieteam. Geïntegreerde allergiezorg. 050/45 96 96 allergieteam@azsintjan.be Allergieteam Geïntegreerde allergiezorg 050/45 96 96 allergieteam@azsintjan.be Multidisciplinair: Kindergeneeskunde Huidziekten Neus-Keel-Oorziekten Longziekten Maag-Darm-Leverziekten Laboratorium Spoedgevallen

Nadere informatie

LEESVAARDIGHEID 1-3T

LEESVAARDIGHEID 1-3T LEESVAARDIGHEID 1-3T Testtoets lezen H1 Tekst 1 Broodje allergie [1] Na één hap ging het fout bij Djoeke Boonstra. Jeuk, rode huid, gezwollen lippen en benauwdheid. Wat was er aan de hand? Voedselallergie!

Nadere informatie

Anafylaxie. Werkgroep Anafylaxie. Een levensbedreigende allergische reactie op voeding

Anafylaxie. Werkgroep Anafylaxie. Een levensbedreigende allergische reactie op voeding Werkgroep Anafylaxie Anafylaxie Een levensbedreigende allergische reactie op voeding Stichting Voedsel Aller Allergie Patiëntenorganisatie voor voedselallergie en voedselintolerantie Inleiding Deze brochure

Nadere informatie

Voedselprovocatietest bij kinderen

Voedselprovocatietest bij kinderen Patiënteninformatie Voedselprovocatietest bij kinderen Informatie voor ouders bij verdenking op een voedselallergie bij hun kind 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 Aantonen voedselallergie

Nadere informatie

Allergie. Voedingsallergie en atopie bij hond en kat. Afweer. Afweer 28-5-2014. Eiwitten (15-40 kda) Glycoproteïne (10-70 kda)

Allergie. Voedingsallergie en atopie bij hond en kat. Afweer. Afweer 28-5-2014. Eiwitten (15-40 kda) Glycoproteïne (10-70 kda) Allergie Voedingsallergie en atopie bij hond en kat Drs. Stijn Peters info@dzeh.nl Tel. 040-3040054 Allergie Overdreven reactie op een stof/indringer Allergeen Sensitisatie Antigeen Allergeen Stoffen die

Nadere informatie

Colofon. www.stichtinggezondheid.nl. Dit e-book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid

Colofon. www.stichtinggezondheid.nl. Dit e-book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid Colofon Dit e-book is een uitgave van Stichting Gezondheid Teksten: Stichting Gezondheid Vormgeving: Michael Box (Internet Marketing Nederland) Correspondentie: Stichting Gezondheid (Stefan Rooyackers)

Nadere informatie

(Verdenking) koemelkallergie. Afdeling Kindergeneeskunde

(Verdenking) koemelkallergie. Afdeling Kindergeneeskunde (Verdenking) koemelkallergie Afdeling Kindergeneeskunde Inhoudsopgave Inleiding 4 Algemene informatie 4 Wat betekent koemelkallergie? 4 Waarom komt het vaak voor bij baby s? 4 Mogelijke symptomen 4 Hoe

Nadere informatie

Adrenaline auto-injector bij anafylactische reactie

Adrenaline auto-injector bij anafylactische reactie Sophia Kinderziekenhuis Adrenaline auto-injector bij anafylactische reactie De behandelend arts van uw kind heeft een adrenaline auto-injector (noodpen) voorgeschreven. Deze voorgevulde injectiespuit gebruikt

Nadere informatie

Allergenen. Gluten. Schaaldieren

Allergenen. Gluten. Schaaldieren Allergenen Allergenen zijn stoffen in producten die bij iemand met een voedselallergie een allergische reactie kunnen veroorzaken. Dit kan variëren van jeuk en tranende ogen tot ademhalingsproblemen en

Nadere informatie

Collectieve spreekuren

Collectieve spreekuren Neus voor allergie Hanneke Oude Elberink Zorgvisie Waarom? Integrale benadering Zelfredzaamheid en zelfmanagement bevorderen Chronische aandoening Manifestaties wisselend gedurende leven Multi-orgaan waar

Nadere informatie

Onderzoek naar allergie voor koemelk

Onderzoek naar allergie voor koemelk 1/5 Kindergeneeskunde Onderzoek naar allergie voor koemelk Inleiding Uw kind heeft verschijnselen die kunnen wijzen op een allergie voor koemelk. In deze folder leest u meer over deze allergie en over

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen 1. Toelichting op dit onderwijsmateriaal Deze verdiepingsmodule is gebaseerd op de NHG-Standaard M47 van oktober 2010. Voedselallergie wordt veel vaker vermoed dan dat het feitelijk voorkomt. Daarnaast

Nadere informatie

Koemelkallergie? De eliminatie-provocatietest

Koemelkallergie? De eliminatie-provocatietest Koemelkallergie? De eliminatie-provocatietest Informatie voor ouders Afdeling allergologie / kindergeneeskunde Inhoudsopgave Inleiding 2 De eliminatiefase 3 Flesvoeding 3 Borstvoeding en/of vaste voeding

Nadere informatie

Allergenen. Gluten. Schaaldieren

Allergenen. Gluten. Schaaldieren Allergenen Allergenen zijn stoffen in producten die bij iemand met een voedselallergie een allergische reactie kunnen veroorzaken. Dit kan variëren van jeuk en tranende ogen tot ademhalingsproblemen en

Nadere informatie

Voedselprovocatietest.

Voedselprovocatietest. Voedselprovocatietest www.nwz.nl Inhoud Waarom krijgt uw kind dit onderzoek? 3 Testvoeding 3 Uw kind voorbereiden op het onderzoek 4 Hoe lang duurt dit onderzoek? 6 Wat gebeurt er tijdens het onderzoek?

Nadere informatie

EpiPen of Jext bij een ernstige allergische reactie Instructies voor ouders en verzorgers. www.nwz.nl

EpiPen of Jext bij een ernstige allergische reactie Instructies voor ouders en verzorgers. www.nwz.nl EpiPen of Jext bij een ernstige allergische reactie Instructies voor ouders en verzorgers www.nwz.nl Inhoud EpiPen en Jext 3 Anafylactische reactie 3 Wat doet u bij een anafylactische reactie? 6 Hoe werkt

Nadere informatie

Voedselallergieonderzoek met de DBPGVP

Voedselallergieonderzoek met de DBPGVP Voedselallergieonderzoek met de DBPGVP Afspraak U wordt verwacht voor de 1e testdag op de kinderafdeling Vervolgafspraken U wordt voor de 2e testdag verwacht op de kinderafdeling Voor het bespreken van

Nadere informatie

Behandeling van een anafylactische reactie

Behandeling van een anafylactische reactie PATIËNTEN INFORMATIE Behandeling van een anafylactische reactie Door middel van de adrenaline auto-injector of noodpen 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis

Nadere informatie

Het formulier voor zowel testdag 1 als testdag 2 invullen. Naam kind... Geboortedatum... Testdatum... Type testvoeding... Symptoomregistratie

Het formulier voor zowel testdag 1 als testdag 2 invullen. Naam kind... Geboortedatum... Testdatum... Type testvoeding... Symptoomregistratie Bijlage 2b: Beoordelingsformulier dubbelblinde placebogecontroleerde koemelkprovocatie Het formulier voor zowel testdag 1 als testdag 2 invullen. TESTDAG 1 TESTDAG 2 Naam kind... Geboortedatum.... Testdatum...

Nadere informatie

Voedsel- of geneesmiddelenallergie Eliminatie-provocatietest

Voedsel- of geneesmiddelenallergie Eliminatie-provocatietest Voedsel- of geneesmiddelenallergie Eliminatie-provocatietest Informatie voor ouders Afdeling kindergeneeskunde Inhoudsopgave Inleiding 2 De eliminatiefase 4 Voedingsmiddelen 4 Geneesmiddelen 4 De klinische

Nadere informatie

Koemelkallergie provocatietest Patiënten informatie

Koemelkallergie provocatietest Patiënten informatie Koemelkallergie provocatietest Patiënten informatie 2 Uw kind heeft klachten gehad die na het stoppen van koemelkvoeding zijn verdwenen. Daarom denkt de arts aan een koemelkeiwit allergie. Om dit te kunnen

Nadere informatie

Bijlage 14A. SYMPTOOMSCOREFORMULIER DUBBELBLINDE PLACEBOGECONTROLEERDEKOEMELK PROVOCATIE 2 E EN 3 E LIJN

Bijlage 14A. SYMPTOOMSCOREFORMULIER DUBBELBLINDE PLACEBOGECONTROLEERDEKOEMELK PROVOCATIE 2 E EN 3 E LIJN Bijlage 14A. SYMPTOOMSCOREFORMULIER DUBBELBLINDE PLACEBOGECONTROLEERDEKOEMELK PROVOCATIE 2 E EN 3 E LIJN Betreft 0 TEST DAG 1 (Voor zowel TEST DAG 1 en TEST DAG 2 wordt dit formulier ingevuld) 0 TESTDAG

Nadere informatie

Afdeling Kind&Jeugd (B5) DUBBELBLINDE KOEMELKEIWITPROVOCATIETEST

Afdeling Kind&Jeugd (B5) DUBBELBLINDE KOEMELKEIWITPROVOCATIETEST Afdeling Kind&Jeugd (B5) DUBBELBLINDE KOEMELKEIWITPROVOCATIETEST PROVOCATIE 1 Dag en datum Tijd Waar Afdeling B5, Kind & Jeugd PROVOCATIE 2 Dag en datum Tijd Waar Afdeling B5, Kind & Jeugd BELAFSPRAAK

Nadere informatie

Voedselallergie is een veel voorkomende vorm van overgevoeligheid voor voedsel, waarbij immunoglobuline type E (IgE)-antistoffen een rol spelen. Allergische reacties op voedsel staan steeds meer in de

Nadere informatie

Omgaan met allergenen

Omgaan met allergenen Cahier kinderopvang Omgaan met allergenen Hanne Van Nuffel Colofon Dit Cahier Kinderopvang maakt deel uit van de reeks Cahier Kinderopvang die het VVSG-Steunpunt Kinderopvang ontwikkelde in samenwerking

Nadere informatie

Anafylaxie bij kinderen

Anafylaxie bij kinderen Patiënteninformatie Anafylaxie bij kinderen Informatie over anafylaxie bij kinderen en het gebruik van een adrenaline auto-injector Inhoudsopgave Pagina Wat is een anafylactische reactie? 4 Milde tot

Nadere informatie

Allergie bij het schoolgaande kind: preventie en aanpak van acute allergische reacties

Allergie bij het schoolgaande kind: preventie en aanpak van acute allergische reacties Allergie bij het schoolgaande kind: preventie en aanpak van acute allergische reacties Kinderallergologie Dr. Liliane De Swert 65 8 Preventie en aanpak van acute allergische reacties In onze westerse landen

Nadere informatie

Dubbelblinde voedselprovocatietest bij uw kind; informatie voor ouders

Dubbelblinde voedselprovocatietest bij uw kind; informatie voor ouders Dubbelblinde voedselprovocatietest bij uw kind; informatie voor ouders Deze folder geeft u informatie over de dubbelblinde placebo gecontroleerde voedselprovocatie test bij uw kind. Uw kind heeft mogelijk

Nadere informatie

Allergie kind: Provocatietest bij kinderen

Allergie kind: Provocatietest bij kinderen Allergie kind: Provocatietest bij kinderen Algemeen Uw kind heeft verschijnselen die kunnen passen bij een allergie (overgevoeligheid) voor voedsel (bijvoorbeeld koemelkeiwit of pinda's) of medicijnen

Nadere informatie

Geneesmiddelenallergie. Sophia Kinderziekenhuis

Geneesmiddelenallergie. Sophia Kinderziekenhuis Geneesmiddelenallergie Sophia Kinderziekenhuis Uw kind heeft mogelijk klachten gekregen na gebruik van medicatie. In deze folder leest u wat geneesmiddelovergevoeligheid is, wat de klachten zijn en welke

Nadere informatie

SCEM t Kinderspreekuur Groningen, 17 april 2018

SCEM t Kinderspreekuur Groningen, 17 april 2018 Voedselallergie: onderwerpen Preventie van voedselallergie Eet maar raak, anders ben je de Sjaak! Dr Aline Sprikkelman kinderarts-allergoloog I. Hoe ontstaat voedselallergie? Komt de pinda via de huid,

Nadere informatie

Onderzoek naar koemelkeiwitallergie

Onderzoek naar koemelkeiwitallergie Onderzoek naar koemelkeiwitallergie Uw kind wordt verdacht van een koemelkallergie. In deze brochure informeren wij u over de werkwijze die wij hanteren in Zuyderland Medisch Centrum om een allergie voor

Nadere informatie

Functiecentrum Longfunctie Allergologie. Informatie over de voedselprovocatietest voor volwassenen

Functiecentrum Longfunctie Allergologie. Informatie over de voedselprovocatietest voor volwassenen Functiecentrum Longfunctie Allergologie Informatie over de voedselprovocatietest voor volwassenen Functiecentrum Longfunctie Allergologie De voedselprovocatietest U bent mogelijk allergisch voor bepaalde

Nadere informatie

(Verdenking) koemelkallergie

(Verdenking) koemelkallergie (Verdenking) koemelkallergie Afdeling Kindergeneeskunde Locatie Purmerend/Volendam Inleiding Om met zekerheid vast te stellen of uw kind een koemelkallergie heeft adviseert de kinderarts een koemelkprovocatietest.

Nadere informatie

ADRENALINE AUTO-INJECTOR EPIPEN/JEXT FRANCISCUS GASTHUIS

ADRENALINE AUTO-INJECTOR EPIPEN/JEXT FRANCISCUS GASTHUIS ADRENALINE AUTO-INJECTOR EPIPEN/JEXT FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Uw arts heeft u een adrenaline auto-injector voorgeschreven. Dit in verband met de kans op het (her)optreden van een forse allergische

Nadere informatie

ALLERGENENWETGEVING IN DE HORECA

ALLERGENENWETGEVING IN DE HORECA ALLERGENENWETGEVING IN DE HORECA Allergenen De allergenenwetgeving heeft betrekking op 14 allergenen : ( vis, gluten, soja, ei, melk, schaaldieren, weekdieren, noten, pinda s, sesamzaad, lupine, selderij,

Nadere informatie

Reflux en allergie: wat met de borstvoeding? Waar of niet waar? 21/02/2019. dr. Rolinde Demeyer diëtist/lactatiekundige. 1. Allergie en borstvoeding

Reflux en allergie: wat met de borstvoeding? Waar of niet waar? 21/02/2019. dr. Rolinde Demeyer diëtist/lactatiekundige. 1. Allergie en borstvoeding Reflux en allergie: wat met de borstvoeding? dr. Rolinde Demeyer diëtist/lactatiekundige Waar of niet waar? Een baby zonder eczeem heeft geen allergie. 6 maanden exclusief bv is voorbij gestreefd met de

Nadere informatie

Joep, en zijn vermoeide ouders

Joep, en zijn vermoeide ouders Casus 1 Joep 1 Joep, en zijn vermoeide ouders Joep is 3 maanden oud en komt met zijn jonge ouders op het spreekuur. Ouders zien er vermoeid en gespannen uit. Joep huilt veel en is moeilijk te troosten,

Nadere informatie

Casusboek Allergie ONDER REDACTIE VAN: DR. H. DE GROOT, ALLERGOLOOG CENTRUM VOOR ALLERGIE EN KIND DIACONESSENHUIS VOORBURG, REINIER DE GRAAF GROEP

Casusboek Allergie ONDER REDACTIE VAN: DR. H. DE GROOT, ALLERGOLOOG CENTRUM VOOR ALLERGIE EN KIND DIACONESSENHUIS VOORBURG, REINIER DE GRAAF GROEP Casusboek Allergie Casusboek Allergie ONDER REDACTIE VAN: DR. H. DE GROOT, ALLERGOLOOG CENTRUM VOOR ALLERGIE EN KIND DIACONESSENHUIS VOORBURG, REINIER DE GRAAF GROEP Met medewerking van: Liesbeth Bakker-Jonges,

Nadere informatie

Urticaria en angio-oedeem

Urticaria en angio-oedeem Urticaria en angio-oedeem URTICARIA EN ANGIO-OEDEEM Urticaria Urticaria zijn hevig jeukende verheven rode vlekken op de huid met een centrale bleke opheldering. Is er sprake van één bult of vlek dan spreekt

Nadere informatie

Voedselprovocatietest bij kinderen

Voedselprovocatietest bij kinderen Voedselprovocatietest bij kinderen Inleiding Uw kind heeft binnenkort een afspraak voor een voedselprovocatietest vanwege een (mogelijke) voedselallergie. Deze test vindt plaats op de Kinderdagbehandeling

Nadere informatie

Informatie afkomstig van de Nederlandse Vereniging voor Allergologie (september 2011) In deze folder vindt u informatie over voedselallergie.

Informatie afkomstig van de Nederlandse Vereniging voor Allergologie (september 2011) In deze folder vindt u informatie over voedselallergie. Voedselallergie Informatie afkomstig van de Nederlandse Vereniging voor Allergologie (september 2011) In deze folder vindt u informatie over voedselallergie. Wat is voedselovergevoeligheid? Voedselovergevoeligheid

Nadere informatie