Resolutie van het Europees Parlement van 25 maart 2010 over het jaarverslag 2008 van de Europese Centrale Bank (2009/2090(INI))

Transcriptie

1 P7_TA(2010)0090 Jaarverslag 2008 van de ECB Resolutie van het Europees Parlement van 25 maart 2010 over het jaarverslag 2008 van de Europese Centrale Bank (2009/2090(INI)) Het Europees Parlement, gezien het jaarverslag 2008 van de Europese Centrale Bank (ECB), gelet op artikel 113 van het EG-Verdrag, gelet op artikel 15 van het Protocol betreffende de statuten van het Europees stelsel van centrale banken en van de Europese Centrale Bank, dat als bijlage bij het Verdrag is gevoegd, gezien het Verdrag van Lissabon tot wijziging van het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, onder verwijzing naar zijn resolutie van 2 april 1998 over democratische verantwoording in de derde fase van de EMU 1, gezien de mededeling van de Commissie van 7 oktober 2009 met haar jaarlijkse verklaring over de eurozone (COM(2009)0527), evenals het bijbehorende werkdocument van de diensten van de Commissie (SEC(2009)1313/2), gezien de tussentijdse economische prognoses van de Commissie van september 2009, gezien het voorstel van de Commissie van 23 september 2009 voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende communautair macroprudentieel toezicht op het financiële stelsel en tot oprichting van een Europees Comité voor systeemrisico's (COM(2009)0499), gezien het voorstel van de Commissie van 23 september 2009 voor een beschikking van de Raad tot toewijzing aan de Europese Centrale Bank van specifieke taken betreffende de werking van het Europees Comité voor systeemrisico's (COM(2009)0500), gelet op artikel 48 van zijn Reglement, gezien het verslag van de Commissie economische en monetaire zaken (A7-0010/2010), A. overwegende dat de huidige financiële en economische crisis heeft geleid tot de ergste wereldwijde economische achteruitgang sinds de jaren 1930, waarvan de gevolgen in de economische en sociale structuur van de staten nog jarenlang duidelijk voelbaar zullen zijn, B. overwegende dat het reële BBP van de eurozone als gevolg van de financiële en economische crisis in 2008 slechts met 0,7% is gestegen, en dat voor 2009 een aanzienlijke 1 PB C 138 van , blz. 177.

2 daling werd verwacht, C. overwegende dat het gemiddelde jaarlijkse inflatiecijfer in ,3% bedroeg, met een piek van 4,0% in de zomer, het hoogste niveau sinds de invoering van de euro, en dat de inflatie daarna in de zomer van 2009 tot negatieve cijfers is gedaald, D. overwegende dat het gemiddelde begrotingstekort in de eurozone is gestegen van 0,6% van het BBP in 2007 tot 1,9% in 2008, en dat medio oktober 2009 voor 20 lidstaten de procedure bij buitensporige tekorten was ingesteld, E. overwegende dat de gemiddelde overheidsschuld in de eurozone is gestegen van 66,2% van het BBP eind 2007 tot 69,6% eind 2008, en dat wordt verwacht dat dit cijfer in de komende jaren nog zal stijgen, F. overwegende dat de euro/dollarkoers in 2008 heel erg heeft geschommeld, met een topkoers van 1,60 USD in juli en een bodemkoers van 1,25 USD in oktober, maar dat de koers sindsdien opnieuw is gestegen tot 1,50 USD in oktober 2009, G. overwegende dat de ECB de rentetarieven tijdens de eerste helft van 2008 ongewijzigd heeft gelaten, alvorens ze in juli 2008 met 25 basispunten op te trekken tot 4,25%, en ze vervolgens tijdens het laatste kwartaal van 2008 geleidelijk te verminderen tot 2,5%, en nadien tot 1% in 2009, H. overwegende dat de ECB de liquiditeitsverschaffing aan de banken in het eurogebied ingevolge de financiële crisis aanzienlijk heeft verruimd, en een aantal uitzonderingsmaatregelen heeft genomen om de gebrekkige werking van de geldmarkten te verbeteren; overwegende dat slechts voor een deel van de lidstaten buiten de eurozone soortgelijke maatregelen voor liquiditeitsverschaffing werden genomen, Inleiding 1. verwelkomt Slowakije tot de eurozone en neemt kennis van de succesvolle toetreding; 2. herinnert eraan dat lidmaatschap van de Europese Unie een noodzakelijke voorwaarde is voor toetreding tot de euro; 3. toont zich verheugd over het feit dat het Verdrag van Lissabon de ECB het statuut van EU-instelling geeft; meent dat dit de verantwoordelijkheid van het Parlement, als instelling bij uitstek waar de ECB verantwoording aflegt tegenover de Europese burgers, nog vergroot; Respons van de ECB op de financiële crisis 4. constateert dat de ECB in 2008 ingevolge de dramatische economische en financiële crisis met haar verstrekkende gevolgen een aantal van de moeilijkste besluiten sinds haar oprichting heeft moeten nemen; 5. merkt op dat de economische projecties van de ECB, evenals van het IMF en andere internationale instellingen, de ernst van de economische achteruitgang in 2008 niet hadden voorzien; 6. constateert dat de ECB in respons op de financiële crisis de lidstaten bij de instandhouding

3 en verruiming van de liquiditeitsverschaffing aan de banken heeft ondersteund; beveelt de ECB aan deze liquiditeitsverschaffing tot buiten de eurozone uit te breiden, om de lidstaten te ondersteunen die het zwaarst door de crisis zijn getroffen; 7. uit zijn teleurstelling over het feit dat een aantal commerciële banken, met name toen de rentetarieven van de ECB hun laagste peil bereikten, de verlaging van de rentetarieven niet hebben doorberekend aan hun klanten; 8. toont zich verheugd dat de ECB naast het gangbare monetaire beleid verschillende uitzonderingsmaatregelen heeft genomen, zoals bijvoorbeeld het afstemmen van de liquiditeitsverschaffing op de reële vraag of het verstrekken van liquiditeit voor langere periodes; 9. merkt op dat de ECB de rentetarieven minder radicaal heeft verlaagd dan andere centrale banken, waaronder de US Federal Reserve en de Bank of England in het VK, en dan economische waarnemers op dat moment hadden verwacht; 10. geeft uiting aan zijn teleurstelling over het feit dat de extra liquiditeitsinjectie door de ECB er onvoldoende toe heeft bijgedragen de kredietschaarste voor de industrie, en met name het midden- en kleinbedrijf, te verlichten, maar door een aantal banken veeleer is gebruikt om hun marges te verbeteren en verliezen te dekken; 11. betreurt dat de lidstaten geen gevolg hebben gegeven aan het advies van de ECB om steunplannen voor banken vergezeld te doen gaan van op Europees niveau vastgestelde gemeenschappelijke voorwaarden ten aanzien van de uitkering van dividenden en bonussen, de ondersteuning van de economische activiteit, met name het MKB, en de verrichtingen in de belastingparadijzen; 12. is het eens met de ECB dat de toenemende complexiteit van financiële instrumenten, samen met een zeker gebrek aan transparantie bij de financiële instellingen, tekortkomingen bij het toezicht en lacunes in de regelgeving inzake de financiële markten, heeft bijgedragen tot een hoger systeemrisico; voegt eraan toe dat dit het vertrouwen van het publiek in de financiële instellingen mede heeft ondermijnd; 13. interpelleert de ECB over de oprichting van een clearinginstelling, met name voor kredietverzuimswaps (credit default swaps CDS) binnen de eurozone; 14. vestigt de aandacht van de ECB op het risico dat opnieuw speculatieve bubbels ontstaan, met name op de grondstoffenmarkt; verzoekt de ECB de regeringen onverwijld te waarschuwen; 15. is het eens met de ECB dat lessen uit de crisis moeten worden getrokken; meent met name dat het beheer van risico's en liquiditeit in het financiële stelsel en de transparantie van financiële markten en instellingen moeten worden verbeterd om een dergelijke crisis in de toekomst te voorkomen; herinnert eraan dat ook de wereldwijde onevenwichtigheden ingevolge wisselkoersschommelingen tussen de euro en niet-eu-valuta's zoals de US-dollar en de renminbi-yuan moeten worden aangepakt om financiële crises in de toekomst te voorkomen; 16. is verheugd over de stappen die de ECB heeft genomen om een gedetailleerde exitstrategie uit te tekenen voor haar monetaire-beleidsversoepeling, die te zijner tijd ten uitvoer moet

4 worden gelegd; onderstreept dat timing en beleidscoördinatie tussen de lidstaten hiervoor van essentieel belang zijn; is verheugd over de stappen die de ECB heeft genomen om een exitstrategie uit te tekenen voor haar monetaire-beleidsversoepeling; onderstreept dat timing en beleidscoördinatie tussen de lidstaten hiervoor van essentieel belang zijn; is in dit verband verheugd dat de meeste van deze maatregelen ingeval van een aanhoudende verbetering van de economische situatie vanzelf aflopen; 17. beveelt bij een eventuele verhoging van de rentetarieven de grootste omzichtigheid aan, om toekomstige economische groei niet in het gedrang te brengen; 18. meent dat de lidstaten hun lopende budgettaire stimuleringsmaatregelen moeten handhaven om arbeidsplaatsen te beschermen, investeringen aan te moedigen en de groei te stimuleren, en dat zij, eens een duurzaam herstel van de economische groei is bereikt, deze maatregelen moeten intrekken en de buitensporige overheidstekorten moeten aanpakken; Economische en monetaire stabiliteit 19. deelt de bezorgdheid van de ECB over economische divergentie in de eurozone en over de manier waarop de crisis verschillende landen heeft getroffen, met name landen met bestaande structurele tekortkomingen, hoge arbeidskosten, een tekort op de lopende rekening en een hoge schuldenlast; 20. herinnert alle lidstaten in de eurozone eraan dat, om een echte monetaire unie te realiseren, toetreding tot de eurozone geen doel op zich mag zijn, en onderstreept de noodzaak van structurele hervormingen; meent voorts dat het ontbreken van dergelijke hervormingen de geloofwaardigheid en duurzaamheid van het Stabiliteits- en groeipact ondergraaft; Bestuur en besluitvorming 21. wijst erop dat de euro zijn koers ten aanzien van de US-dollar en de renminbi yuan in een periode van hoge wisselkoersvolatiliteit heeft versterkt; uit zijn bezorgdheid over de mogelijke negatieve gevolgen hiervan voor het concurrentievermogen van de eurozone; 22. beveelt aan dat de ECB de transparantie van haar werkzaamheden verbetert om aldus een grotere legitimiteit en voorspelbaarheid te bereiken, met name via publicatie van de notulen van de vergaderingen van de Raad van bestuur, in overeenstemming met wat gebeurt bij de Amerikaanse Federal Reserve, de Bank of England en de centrale bank van Japan; meent dat deze transparantie ook noodzakelijk is ten aanzien van de interne modellen die worden gebruikt voor de evaluatie van niet-liquide zekerheden, en ten aanzien van de evaluatie van specifieke waardepapieren die als onderpand worden aangeboden; 23. spreekt opnieuw zijn steun uit voor de driemaandelijkse monetaire dialoog tussen het Parlement en de ECB; meent dat deze dialoog een belangrijk instrument is om toe te zien op de werking van de ECB en om bij te dragen tot de verantwoording en transparantie van de ECB jegens het publiek; 24. onderstreept de onafhankelijkheid van de ECB, die onder meer wordt verzekerd door de manier waarop de directieleden worden aangewezen; meent dat deze onafhankelijkheid alleen kan worden versterkt indien de nieuwe rechtspositie die de ECB in het Verdrag van Lissabon krijgt en het bestaande ECB statuut worden aangewend om het Parlement te laten stemmen over de goedkeuring van de door de Raad voorgestelde kandidaten;

5 25. verplicht zich ertoe om een intern selectiecomité van externe deskundigen op te richten, dat in 2010 verschillende kandidaat-directieleden zou kunnen selecteren; preciseert dat de geselecteerde personen vervolgens zouden worden gehoord door de Commissie economische en monetaire zaken van het Europees Parlement, hetgeen de adviserende rol van het Parlement bij de evaluatie van de kandidaten zou officialiseren, dat naar aanleiding daarvan een resolutie zou worden aangenomen door de plenaire vergadering van het Europees Parlement, die zou worden overgelegd aan de Raad alvorens deze zijn aanbeveling aan de regeringen van de lidstaten doet toekomen; 26. meent dat de crisis heeft aangetoond dat de markten kwetsbaar zijn voor systeemrisico's; verwelkomt het voorstel tot oprichting van een Europees Comité voor systeemrisico's (ECSR), dat vroegtijdig moet waarschuwen voor toekomstige risico's en onevenwichten op de financiële markten; merkt op dat het ECSR snel en adequaat moet reageren op een opduikend systeemrisico; wijst erop dat een kwalitatieve definitie van het begrip "systeemrisico" moet worden vastgesteld om een doeltreffende werking van het ECSR mogelijk te maken; verzoekt de ECB derhalve duidelijke modellen en definities vast te stellen, en meer in het algemeen haar volledige steun te geven aan de doeltreffende werking van het ECSR; 27. wijst op de rol van de Eurogroep in het tot stand komen van een nauwere coördinatie van het economisch beleid in de eurozone; verheugt zich dan ook over het feit dat de Eurogroep in het Verdrag van Lissabon rechtspersoonlijkheid krijgt; beveelt verder aan dat de ECB ook in de toekomst als volwaardige partner deelneemt aan de informele bijeenkomsten tussen de leden van de Eurogroep; Externe dimensie van de euro 28. toont zich verheugd over het feit dat de euro heeft bijgedragen tot een toename in de grensoverschrijdende financiële dienstverlening in de eurozone, en aldus heeft bijgedragen tot een verregaand geïntegreerde geldmarkt; 29. merkt op dat de euro als internationale munt bestendig in aanzien stijgt, waarbij het aandeel van de euro in de wereldwijde deviezenreserves aan het eind van ,5% bedroeg; 30. meent dat de steeds sterkere internationale positie van de euro voordelen en verantwoordelijkheden op wereldniveau met zich zal brengen; meent dat dit lidstaten buiten de eurozone en derde landen zal blijven aanzetten om naar toetreding tot de eurozone te streven; 31. meent dat het Parlement met de ECB en de andere EU-instellingen moet samenwerken om de rol van de eurozone op de financiële wereldmarkt verder te versterken; 32. meent dat de Europese Unie zich in haar visie over de toekomst van het internationale monetaire stelsel moet laten inspireren door het proces dat de invoering van de euro mogelijk heeft gemaakt; 33. meent dat de ECB, de nationale centrale banken en de Raad van gouverneurs hun sociale verantwoordelijkheid ten aanzien van het personeel moeten erkennen en nakomen, en terdege rekening moeten houden met het Memorandum betreffende de sociale aspecten dat door het Permanent Comité van de vakbonden van de Europese centrale banken is vastgesteld;

6 34. verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de Eurogroep en de Europese Centrale Bank.