hbo-master Opleiding tot registerloods: Master in Maritime Piloting Nederlandse loodsencorporatie Juni 2013

Transcriptie

1 hbo-master Opleiding tot registerloods: Master in Maritime Piloting Nederlandse loodsencorporatie Juni 2013 NVAO verzwaarde uitgebreide toets nieuwe opleiding Paneladvies

2 1 Samenvattend advies 3 2 Werkwijze panel 6 3 Beschrijving van de opleiding Algemeen Profiel instelling Profiel opleiding 7 4 Opleidingsbeoordeling Beoogde eindkwalificaties Programma Personeel Voorzieningen Kwaliteitszorg Toetsing Afstudeergarantie en financiële voorzieningen Algemene conclusie over de kwaliteit van de opleiding 29 5 Overzicht oordelen 30 Bijlage 1: Samenstelling panel 31 Bijlage 2: Programma locatiebezoek 32 Bijlage 3: Overzicht van bestudeerde documenten 34 Bijlage 4: Lijst met afkortingen 35 pagina 2

3 1 Samenvattend advies De niet bekostigde hbo-master Opleiding tot registerloods: Master in Maritime Piloting van ECTS wordt verzorgd door de Nederlandse loodsencorporatie (NLC) en zal na goedkeuring vanaf 2014 in de plaats komen van de bestaande opleiding tot registerloods. Voor deze master geldt een zogenoemde verzwaarde toets nieuwe opleiding, hetgeen betekent dat naast de beoogde kwaliteit tevens de gerealiseerde kwaliteit beoordeeld wordt. De opleiding is voltijds en heeft een doorlooptijd van maanden. Er is een centraal deel met theoretische basiskennis en basisvaardigheden manoeuvreren en een regionaal deel waarin kennis en vaardigheden binnen één van de vier havengebieden Noord, Amsterdam-IJmond, Scheldemonden of Rotterdam-Rijnmond - verder worden ontwikkeld. Alle beroepsrollen komen in de opleiding aan bod: verkeersdeelnemer, adviseur, registerloods, onderzoeker/ontwikkelaar, corporatielid en vrije beroepsbeoefenaar. Het panel is van mening dat de opleiding met het competentiegerichte onderwijs een evenwichtige combinatie laat zien van theorie en praktijk. De beoogde eindkwalificaties weerspiegelen dit eveneens, sluiten goed aan bij de beroepsrollen en -praktijk van het loodswezen en voldoen qua niveau aan de Dublin descriptoren. Ervaren registerloodsen zijn bij de ontwikkeling van de opleiding betrokken en zullen zich blijvend inzetten voor de kwaliteit. Het panel doet de aanbeveling een onafhankelijke Adviesraad in het leven te roepen met vertegenwoordigers die geen registerloods zijn. Het programma biedt qua oriëntatie en vormgeving studenten voldoende tot goede mogelijkheden om de eindkwalificaties en doelstellingen te bereiken. De verschillende werken onderwijsvormen zorgen daarbij voor een vruchtbare en actuele uitwisseling tussen studenten, instructeurs, (gast)docenten en het werkveld. Er is duidelijk sprake van structuur en samenhang door een logische thematische opbouw en oplopende zelfstandigheid en complexiteit. Het onderwijs sluit tevens goed aan bij de kwalificaties van instromende studenten. Het door de NLC gevoerde zorgvuldige en strenge selectiebeleid vindt het panel vanwege de zwaarte van opleiding en beroep verstandig en gepast. Studenten en pas afgestudeerde loodsen geven wat dat betreft aan dat het programma zowel theoretisch als praktisch een hele klus is, maar goed haalbaar indien men bereid is hard te werken. Tijdens de site visit benadrukten coördinatoren en docenten dat de elementen onderzoek, ontwikkeling en organisatiekunde niet alleen apart zorgvuldig aandacht krijgen, maar tevens geïntegreerd zullen worden in de hele opleiding. Bij alle theoretische en praktische onderdelen zullen ze worden ingebracht in de vorm van casussen, opdrachten, probleemanalyse en discussies. Men moet daarbij op masterniveau analyseren, meedenken, meebeslissen, het hele ketenproces doorgronden en een helicopter view ontwikkelen. Voortdurend zullen de verschillende aspecten van het loodswezen hierdoor met elkaar verbonden worden. Het beroepsdomein van het loodswezen biedt in dat opzicht geschikte mogelijkheden voor het doen van toegepast onderzoek, voor ontwikkelwerk en voor organisatiekunde waarbij aspiranten ingezet kunnen worden. Dit wordt nu reeds uitgevoerd in het kader van studies voor belangrijke projecten zoals nieuwe sluizen of havenuitbreidingen. Het panel waardeert deze vakoverstijgende en geïntegreerde aanpak, maar wil eveneens de aanbeveling doen om in het curriculum gedetailleerder en concreter aan te geven hoe, waar en wanneer deze onderdelen en daarmee samenhangende aspecten aan bod komen. pagina 3

4 Daarbij hoort ook het advies om naast de regionale begeleiders tevens de overige docenten en instructeurs de cursus Onderzoek en Ontwikkelwerk te laten volgen. De NLC voert qua personeelsbeleid een adequate en zinvolle strategie. De omvang van het huidige personeel voldoet daarbij goed en men is qua inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische kwaliteit van het personeel goed op weg om een volwaardig team te realiseren. Met name de zorgvuldige begeleiding van studenten en de beroepsmatige invulling zijn uitstekend. Dit team is volgens het panel in staat om de master in Maritime Piloting met een goede kwaliteit te starten en te borgen, maar zal met betrekking tot het master- en hoger opgeleid personeel nog een inhaalslag moeten maken. De NLC voert wat dat betreft een actief beleid via de inzet van gastdocenten, het bijscholen van eigen personeel en door binnen de organisatie en bij verwante instellingen geschikte docenten te rekruteren. Op langere termijn kan ook geput worden uit eigen kweek. Benadrukt werd eveneens dat veel van de huidige docenten betrokken zijn bij advies- en ontwikkelwerk en in de praktijk feitelijk al functioneren op masterniveau. Het panel is overtuigd dat deze strategie zijn vruchten zal afwerpen, maar wil vanwege het belang van het aspect masteren hoger opgeleid personeel het onderdeel kwalificatie personeel vooralsnog niet met een voldoende honoreren. Het panel heeft een degelijke indruk kunnen krijgen van de informatievoorziening en studiebegeleiding tijdens de site visit en beoordeelt die als van goede kwaliteit. De NLC beschikt daarbij over een adequaat en werkbaar systeem van interne kwaliteitszorg. Dat geldt eveneens voor het systeem van toetsing waarmee op uitstekende wijze de competenties en leerdoelen beoordeeld en geborgd kunnen worden. Het panel heeft vastgesteld dat de NLC een afstudeergarantie geeft en toereikende financiële voorzieningen beschikbaar stelt. Met betrekking tot de bestaande opleiding is het panel van oordeel dat de gerealiseerde kwaliteit aan de maat is; afstuderende studenten realiseren de beoogde eindkwalificaties. Van de zestien standaarden toets nieuwe opleiding beoordeelt het panel er vijftien als voldoende en één als onvoldoende. Die onvoldoende, voor de kwaliteit van het personeel (standaard 9), komt voor rekening van het feit dat slechts een zeer klein deel van het docententeam is opgeleid op masterniveau of hoger. Het panel acht dit een serieuze tekortkoming. De overgrote meerderheid der docenten is registerloods; dit is altijd zo geweest en het is een goede zaak, die het fundament vormt van de voorbeeldige integratie van de beroepspraktijk in de opleiding. Zo lang de opleiding geen masterstatus heeft levert zij afgestudeerden zonder mastertitel. Derhalve is het de opleiding in de huidige fase van haar ontwikkeling niet mogelijk een substantieel aantal docenten van ten minste masterniveau in te zetten. Zodra de opleiding masterstatus heeft levert zij afgestudeerden met een mastertitel af. Conform de traditie zullen afgestudeerde masters hun weg vinden naar de opleiding, als instructeur/docent. Daarnaast zal de opleiding naar vermogen van elders docenten met masterniveau of hoger aantrekken. In de loop der jaren zal het aantal docenten met tenminste masterniveau toenemen. Op termijn zullen zij een aanzienlijk percentage van het team uitmaken. pagina 4

5 Het panel is zich er scherp van bewust dat het hier geschetste scenario een overgangsfase omvat waarin niet voldaan is aan de eis van een substantieel percentage docenten met master- of hoger niveau. Tegenover de tekortkoming van een te laag gehalte aan docenten met ten minste masterniveau staan binnen standaard 9 - aspecten van docentenkwaliteit waarover het panel uitgesproken positief oordeelt. Het geheel van de vijftien als voldoende beoordeelde standaarden reflecteert een gerealiseerde kwaliteit die er zijn mag c.q. plannen die vertrouwen verdienen. Het geheel overziende en alles afwegende komt het panel tot een overall positief oordeel over de opleiding als geheel. Het panel doet de Nederlandse loodsencorporatie de aanbeveling de realisatie van het streven naar 80% instructeurs en docenten met tenminste een mastergraad de hoogst denkbare prioriteit te geven. Het panel adviseert de NVAO om positief te besluiten ten aanzien van de kwaliteit van de nieuwe hbo-master Opleiding tot registerloods: Master in Maritime Piloting van de Nederlandse loodsencorporatie. Met het oog op registratie van de opleiding in het Centraal Register Opleidingen Hoger Onderwijs (CROHO) adviseert het panel als CROHO-onderdeel: Techniek. Den Haag, 27 juni 2013 Namens het panel ter beoordeling van de verzwaarde, uitgebreide Toets nieuwe opleiding hbo-master Opleiding tot registerloods: Master in Maritime Piloting van de Nederlandse loodsencorporatie. P.H. Schiller (voorzitter) H.J.M.M. Tubbing (secretaris) pagina 5

6 2 Werkwijze panel De NVAO heeft een panel ingesteld met volgende samenstelling (zie bijlage 1): Voorzitter: P.H. Schiller, gepensioneerd Registerloods regio Amsterdam-IJmond; Leden: E.Y.C. Poirier (Lic), Chefloods Nautisch Dienstchef bij DAB Loodswezen - Antwerpen; R.L. Prenen (Msc), onafhankelijk onderwijskundig adviseur; G. J. Snellink, wo-masterstudent Bestuurskunde, Universiteit Leiden. Het panel werd bijgestaan door F. Mulder, beleidsmedewerker NVAO, en procescoördinator en H.J.M.M. Tubbing, secretaris. Bij de toetsing heeft het panel het Beoordelingskader voor de uitgebreide Toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2010, nr 21325) in acht genomen. Het panel heeft zich aan de hand van de door de opleiding verstrekte documenten op de beoordeling voorbereid. Op 24 mei 2013 is het panel bij elkaar geweest. Tijdens deze bijeenkomst zijn de eerste bevindingen van het panel besproken en nadere vragen geformuleerd voor de aanvrager. Een deel van deze vragen is vervolgens naar de aanvrager gestuurd met het verzoek de antwoorden op deze vragen, evenals een aantal aanvullende bijlagen, voorafgaand aan het locatiebezoek bij het panel aan te leveren. In bijlage 3 van dit paneladvies is een overzicht opgenomen van documenten die het panel heeft ontvangen. Naar aanleiding van de aanvullende informatie heeft het panel per aanvullende vragen en opmerkingen uitgewisseld. Deze vragen zijn door de secretaris geïnventariseerd en zijn als input gebruikt voor het locatiebezoek. Op 6 juni, aan de vooravond van het locatiebezoek, heeft een tweede voorbereidend overleg plaatsgevonden in IJmuiden. Op basis van een voorstel van de hand van de voorzitter heeft het panel daar de mondeling te stellen vragen onderling verdeeld en aan gesprekspartners toebedeeld. Tijdens die bijeenkomst heeft het panel tevens aanvullend les- en documentatiemateriaal van de opleiding kunnen bestuderen. Op 7 juni 2013 heeft het panel een locatiebezoek afgelegd. Tijdens dit bezoek is het panel in verschillende gespreksrondes van nadere informatie voorzien en zijn de vraagpunten aan de orde gesteld en in discussie gebracht. Het programma van het locatiebezoek is toegevoegd in bijlage 2. Na afloop van het locatiebezoek heeft het panel de bevindingen onderling besproken en vertaald naar voorlopige conclusies. De secretaris heeft op basis hiervan een conceptadvies opgesteld dat aan de panelleden is voorgelegd. Vervolgens heeft het panel dit concept van commentaar voorzien, waarna de definitieve tekst is vastgesteld. Uiteindelijk is aan de hand van de oordelen per standaard een beargumenteerd eindoordeel over de kwaliteit van de opleiding gegeven. Dit heeft geresulteerd in een definitief paneladvies aan de NVAO op 27 juni pagina 6

7 3 Beschrijving van de opleiding 3.1 Algemeen Instelling: Opleiding: Graad: Variant(en): Locatie(s): Nederlandse loodsencorporatie Registerloods hbo-master Maritime Piloting voltijd centraal: IJmuiden regionaal Noord: Eemshaven regionaal Amsterdam-IJmond: IJmuiden regionaal Rotterdam-Rijnmond: Europoort regionaal Scheldemonden: Vlissingen Studieomvang (ECTS): 81, Scheldemonden 86 Sector: Techniek 3.2 Profiel instelling De Nederlandse loodsencorporatie (NLC) is een publiekrechtelijke beroepsorganisatie gevestigd te Rotterdam (aanvraagdossier pag. 3). De corporatie heeft een voorzitter, een Algemene Raad (AR) en een ledenvergadering. Naast de NLC zijn er vier regionale loodsencorporaties: regionale loodsencorporatie Noord te Delfzijl; regionale loodsencorporatie Amsterdam-IJmond te IJmuiden; regionale loodsencorporatie Rotterdam-Rijnmond te Rotterdam; regionale loodsencorporatie Scheldemonden te Vlissingen. De NLC en de vier regionale corporaties zijn verantwoordelijk voor de opleiding tot registerloods. De registerloods draagt bij aan het bevorderen en verzekeren van een veilige en vlotte afwikkeling van het scheepvaartverkeer van, naar en tussen de Nederlandse en Vlaamse havens aan de Schelde, het kanaal van Gent naar Terneuzen en over de Eems tot Emden. De registerloodsen zijn tevens aandeelhouder van Nederlands Loodswezen BV. en Loodswezen materieel BV., waarin de gehele vloot is ondergebracht en zaken als planning, administratie en de financiën worden geregeld. De organisatie van de opleiding ligt bij de Stichting Opleiding en Deskundigheidsbevordering Registerloodsen (STODEL). Het bestuur van STODEL bestaat uit vijf leden die tevens de algemene raad van de NLC vormen. De NLC zal bij deze opleiding optreden als rechtspersoon voor hoger onderwijs (aanvraag loopt). De AR zal optreden als instellingsbestuur en is in die hoedanigheid verantwoordelijk voor de gehele opleiding. Zij mandateert de zorgplicht voor de uitvoering van het regionale gedeelte van de opleiding aan de besturen van de regionale corporaties (aanvraagdossier pag. 4 en bijlage 3 van dat dossier). STODEL fungeert als het opleidingsbureau. Het tuchtcollege loodsen fungeert als College van beroep voor de loodsenexamens. 3.3 Profiel opleiding De hbo-master in Maritime Piloting is een nieuwe, unieke opleiding in Nederland die vanaf 2014 in de plaats komt van de bestaande opleiding tot registerloods. pagina 7

8 De nieuwe master betreft volgens de aanvrager een gespecialiseerde opleiding met voldoende aansluiting bij de wet- en regelgeving van het hoger onderwijs. De accreditatieaanvraag bij de NVAO biedt daarbij de mogelijkheid tot externe erkenning van de kwaliteit van de opleiding. De hbo-master bestaat uit een centraal en een regionaal deel met diagnostische en selectieve toetsingen. In het centrale deel ligt het accent op theoretische basiskennis en basisvaardigheden manoeuvreren. Het regionale deel van de opleiding is verdeeld in drie fasen. In iedere fase staat een van de rollen die een registerloods aan boord vervult centraal; in fase 1 vooral die van verkeersdeelnemer, in fase 2 die van adviseur en in fase 3 die van toekomstig registerloods. De rollen van onderzoeker/ontwikkelaar en corporatielid en vrije beroepsbeoefenaar komen in alle fasen aan de orde (zie ook par ). Per fase wordt het niveau en het aantal vaardigheden per rol uitgebreid. Tijdens de opleiding maakt de aspirant ten minste 200 instructiereizen (aanvraagdossier pag. 4). De opleiding in haar geheel bestaat uit 81 EC. De geografische ligging en uitgestrektheid van regio Scheldemonden heeft consequenties voor de 200 instructiereizen. Daarom is er voor Scheldemonden een surplus van 5 EC ten opzichte van de overige regio s. De doorlooptijd daar is 14 maanden. In de overige regio s is dit ten hoogste 13 maanden. Na een succesvolle voltooiing van het centrale deel, waarin algemene basisvaardigheden voor een registerloods worden ontwikkeld, vervolgt de aspirant de opleiding in de regio van plaatsing. Na een geslaagd examen kan de aspirant ingeschreven worden in het loodsenregister als registerloods. Het aantal aspiranten dat per regio de opleiding gaat volgen, wordt zodanig vastgesteld door het bestuur van de regionale corporaties dat het korps van registerloodsen op peil gehouden wordt. pagina 8

9 4 Opleidingsbeoordeling Van toepassing is het Beoordelingskader voor de uitgebreide Toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2010, nr 21325). Dit kader wordt hier gebruikt omdat de Nederlandse Loodsencorporatie voornemens is mede op basis van een positief TNO-besluit een aanvraag te doen ter verkrijging van de status van rechtspersoon hoger onderwijs. De beoordeling is gericht op zeven vragen: 1. Wat beoogt de opleiding? 2. Met welk programma? 3. Met welk personeel? 4. Met welke voorzieningen? 5. Hoe wordt de kwaliteit geborgd? 6. Hoe wil de opleiding dit toetsen? 7. Zijn er voldoende financiële middelen? Deze zeven vragen zijn vertaald in zeven onderwerpen en 16 standaarden. Over de standaarden geeft het visitatiepanel een gemotiveerd oordeel op een tweepuntsschaal: onvoldoende of voldoende. Vervolgens geeft het panel een gemotiveerd eindoordeel over de kwaliteit van de opleiding als geheel, ook op de tweepuntsschaal. Bij de beoordeling worden de volgende definities gehanteerd. Deze definities hebben zowel betrekking op de scores van de standaarden als op de scores van de opleiding in totaal. Basiskwaliteit De kwaliteit die in internationaal perspectief redelijkerwijs verwacht mag worden van een bachelor- of masteropleiding binnen het hoger onderwijs. Onvoldoende De opleiding voldoet niet aan de basiskwaliteit. Voldoende De opleiding voldoet aan de basiskwaliteit. Bij deze uitgebreide verzwaarde Toets nieuwe opleiding wordt bij de oordeelsvorming ook de gerealiseerde kwaliteit betrokken. pagina 9

10 4.1 Beoogde eindkwalificaties Standaard 1 De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn wat betreft inhoud, niveau en oriëntatie geconcretiseerd en voldoen aan internationale eisen. Bevindingen De registerloods dient verschillende rollen te vervullen: verkeersdeelnemer: adviseren aan boord van zeeschepen, vanaf een ander schip of vanaf de wal, over de te voeren navigatie; corporatielid: analyseren en interpreteren van de bedrijfsvoering (bijv. begroting, jaarrekening, tariefvoorstellen van de ar.); deelnemer in de totstandkoming van nieuwe regelgeving; adviseur/ontwikkelaar/onderzoeker: op basis van beroepservaring en specifieke deskundigheid kunnen bijdragen aan onderzoeks- en adviestrajecten. De 28 beschreven competenties die bij deze rollen horen zijn ondergebracht in vier eindkwalificaties die aansluiten bij nationale en internationale eisen (aanvraagdossier pag. 6-9 en bijlage 5 en 6 van dat dossier): 1. manoeuvreren en navigeren; 2. communiceren; 3. onderzoeken en ontwikkelen; 4. corporatielid en vrije beroepsbeoefenaar. Om deze eindkwalificaties te kunnen behalen wordt binnen het programma aan 11 inhoudsgebieden aandacht besteed (aanvraagdossier pag , 13): Algemene wetten en voorschriften Scheepvaartreglementering Topografie en scheepvaartverkeerstekens Getijleer Communicatie (intern en extern) Veiligheidsaspecten Navigeren Manoeuvreren Maritime Resource Management (MRM) Organisatiekunde Onderzoeken/ontwikkelen De International Maritime Organisation (IMO) is een gespecialiseerde organisatie van de Verenigde Naties met 116 lidstaten waaronder Nederland. De IMO heeft middels IMO resolutie A.960(23) aanbevelingen gedaan voor de training, certificering en operationele procedures voor loodsen. Paragraaf 7 van de resolutie, Syllabus for pilotage training or certification benoemt concreet de parate kennis en vaardigheden die een registerloods volgens het IMO moet bezitten. De NLC beantwoordt aan de IMO-resolutie A 960(23). Deze kennis en vaardigheden zijn opgenomen in de eindkwalificaties van de hbo-master. De relatie tussen de eindkwalificaties en de elementen uit de IMO-resolutie wordt weergegeven in een tabel (aanvraagdossier pag. 8). Ook de relatie tussen de eindkwalificaties en de Dublin descriptoren wordt inzichtelijk gemaakt met behulp van een tabel (aanvraagdossier pag. 9). pagina 10

11 Overwegingen Op grond van de schriftelijke documentatie vroeg het panel zich af waarom de Nederlandse Loodsencorporatie (NLC) heeft gemeend de bestaande en goed functionerende opleiding tot registerloods aan te passen en te upgraden naar een hbo-master. Buitenlandse opleidingen zijn geen masteropleidingen en binnen de nieuwe Loodsenwet wordt het nog niet als eis gesteld. Tijdens de site visit merkte het management hierover op dat de opleiding volgt op de hbo-bachelor Maritiem Officier of een gelijkwaardige opleiding bij de Koninklijke Marine. Kandidaten hebben daarbij gemiddeld 9 jaar werkervaring. De opleiding tot registerloods gaat uit van deze expertise en voegt daaraan een zodanig zwaar verbredend en verdiepend pakket van kennis, kunde en vaardigheden toe dat in feite al sprake is van een masterniveau, zeker ook gezien de complexiteit van de beoogde beroepsbeoefening. Een mastertitel wordt dan ook tevens als een stuk erkenning gezien voor deze beroepstak. Men is zich daarbij bewust dat eveneens moet worden voldaan aan de eis van onderzoek en ontwikkeling. Alle onderdelen van het programma en de eindkwalificaties zijn dan ook grondig herzien en herschreven teneinde daadwerkelijk de opleiding op masterniveau aan te kunnen bieden. Dit heeft er onder meer toe geleid dat het nieuwe programma een maand langer is geworden. Ook gaf het management aan dat bij een volgende herziening van de Loodsenwet de mastereis wel wordt opgenomen. Het panel heeft veel waardering voor de inspanningen die reeds zijn verricht en is op grond van de documentatie en de uitleg tijdens de site visit van mening dat er goed over de opzet en inhoud van de opleiding is nagedacht. Het is daarbij duidelijk dat er binnen de NLC een breed draagvlak is voor deze master. De beoogde eindkwalificaties van een hbo-master Maritime Piloting op de gebieden kennis, inzicht, vaardigheden en attitude, zijn door de aanvrager zorgvuldig in kaart gebracht en hebben een goed niveau. Dat geldt tevens voor de nieuwe kwalificaties met betrekking tot onderzoek, ontwikkeling en organisatiekunde. De doelstellingen (leerdoelen) sluiten goed aan en zijn in feite strenger dan de internationale IMO-resolutie. Positief is ook het feit dat het werkveld in de vorm van ervaren registerloodsen zitting heeft in de Opleidings- en Examencommissie. Het panel wil wat dat betreft echter de aanbeveling doen om eveneens een onafhankelijke Adviesraad in het leven te roepen met vertegenwoordigers die geen registerloods zijn. Te denken valt aan deskundigen op het gebied van onderwijs, zeevaart, toegepast onderzoek, organisatiekunde, communicatie en waterbouw. Een dergelijke Adviesraad kan bijdragen leveren teneinde de kwaliteit van de opleiding ook in die aspecten voldoende te borgen. Dit is ook ingegeven vanuit het feit dat de opleiding tot registerloods voornamelijk gegeven wordt door registerloodsen zelf. Met de adviesraad hoopt het panel ook binding met de eerder genoemde gebieden te borgen. Overigens spreekt het panel zijn waardering uit voor het feit dat van de examencommissie een vertegenwoordiger van het werkveld deel uitmaakt die geen registerloods is. Samenvattend oordeelt het panel dat de aanvrager zich goed heeft georiënteerd op het beroepsdomein, de arbeidsmarkt en het werkveld. De beoogde en beschreven eindkwalificaties van deze hbo-master Maritime Piloting passen qua inhoud, niveau en oriëntatie goed binnen het Nederlandse kwalificatieraamwerk. Ze sluiten tevens goed aan bij de internationaal geformuleerde eisen van het IMO en bij die voor masterniveau zoals beschreven in de Dublin descriptoren. Conclusie: voldoende pagina 11

12 4.2 Programma Standaard 2 De oriëntatie van het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek en/of de beroepspraktijk. Bevindingen In het aanvraagdossier wordt het vak loodsen omschreven als een specialistenvak waarvoor veel nautische kennis en vaardigheden vereist zijn (aanvraagdossier pag. 12). Tijdens het loodsen wordt voortdurend gebruik gemaakt van wetten en voorschriften, topografie, getij en scheepvaartreglementering. De registerloods past daarbij procedures toe die tijdens trainingen van onder andere communicatie, MRM, navigatie, veiligheid en manoeuvreren aan bod komen. Het programma van deze praktijkgeoriënteerde opleiding biedt volgens de aanvrager naast een flinke portie theorie, veel training in het werkveld op de verschillende inhoudsgebieden. Vaardigheden op het gebied van onderzoek en ontwikkeling zullen binnen alle inhoudsgebieden aan bod komen. Daarnaast is een aparte onderzoeksleerlijn in het programma opgenomen. Na een introductie in de principes van onderzoeken en op basis van actuele literatuur zetten studenten zelf een onderzoek op in hun eigen regio. Ze voeren het vervolgens uit en rapporteren schriftelijk en mondeling. Voorbeelden van mogelijke onderzoeksonderwerpen zijn: navigatietechnieken, veiligheid en de interne organisatie, wijzen van afmeren aan een boei en de rolverdeling tussen kapitein en loods. Zoals uit de laatste twee voorbeelden blijkt kan Onderzoek en Ontwikkeling meer operationeel en praktisch gericht zijn. Aspiranten, registerloodsen en de opleidingscommissie uitten zich tegenover het panel in die zin. De begeleiders hebben volgens de aanvrager ervaring met praktijkgericht onderzoek en zijn goed op de hoogte van het desbetreffende onderwerp. Overwegingen Met betrekking tot de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van de beroepspraktijk is het panel van mening dat de master een gedegen opleiding levert. Het programma biedt een goede mix van theorie en praktijk en de ervaring met de bestaande opleiding tot registerloods laat zien dat succesvol afgestudeerde loodsen goed functioneren in hun beroep en binnen de NLC; er gebeuren vrijwel geen ongelukken in de loodspraktijk. Het panel vroeg zich echter met betrekking tot het nieuwe programma af in hoeverre de componenten onderzoek, ontwikkeling en organisatiekunde voldoende ingevuld werden. Er is weliswaar plaats voor ingeruimd, maar de aandacht die zij krijgen leek op basis van de documentatie beperkt. Tot geruststelling van het panel kon deze zorg door de aangeleverde informatie en de gesprekken met management, coördinatoren, docenten en vertegenwoordigers van het werkveld voor het grootste deel worden weggenomen. Na deze gesprekken was het panel echter nog ontevreden met de uitleg over de invulling van het vak Onderzoek & ontwikkelwerk. Met name het op verzoek van het panel - extra ingelaste vervolggesprek met de docent Onderzoek en Ontwikkelwerk en de door hem gegeven aanvullende toelichting gaf voldoende zekerheid hoe dat vak ingevuld zal worden. Duidelijk werd dat alle belanghebbenden zeer gemotiveerd zijn en bereid zich volledig in te zetten, teneinde de master Maritime Piloting met een goede kwaliteit te starten. pagina 12

13 Men is zich bewust van het feit dat de opleiding nog niet volledig af is en dat in de komende jaren een verdere ontwikkeling zal plaatsvinden. Aanbevelingen van het panel worden dan ook zeer gewaardeerd en het panel heeft de overtuiging dat deze zeker opgevolgd zullen worden. Benadrukt werd dat onderzoek en ontwikkeling en organisatiekunde geen losstaande onderwerpen zijn, maar tevens geïntegreerd zullen worden in de hele opleiding. Bij alle theoretische en praktische onderdelen zullen ze voortdurend worden ingebracht in de vorm van bijvoorbeeld casussen, opdrachten en discussies. Vandaar ook dat de hoeveelheid EC die er voor staat slechts ten dele de aandacht weerspiegelt, die deze aspecten tijdens de master zullen krijgen. Het panel heeft waardering voor deze vakoverstijgende en geïntegreerde aanpak, maar wil daarbij de aanbeveling doen om in het curriculum gedetailleerder en concreter aan te geven hoe, waar en wanneer onderzoek en ontwikkeling en daarmee samenhangende aspecten zoals communicatie, innovatie, conceptueel niveau, organisatie, beleid en probleemoplossend vermogen aan bod komen. Docenten zullen daarmee en daardoor tevens het programma onderling beter kunnen afstemmen. Het panel is op basis van het informatiedossier en de gesprekken - mede door de jarenlange ervaring, deskundigheid en motivatie van alle betrokkenen - overtuigd dat de oriëntatie van het programma de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van de beroepspraktijk waarborgt. In vergelijking daarmee is de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek minder hecht verankerd in de oriëntatie van het programma. Men heeft er een veelbelovend begin mee gemaakt. Conclusie: voldoende Standaard 3 De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de beoogde eindkwalificaties te bereiken. Bevindingen Aangezien er regionale verschillen zijn, bijvoorbeeld qua topografie en wet- en regelgeving, vertoont het programma eveneens een aantal verschillen op inhoudsgebieden tussen de regio s. De theoretische vorming vindt met name plaats tijdens het centrale gedeelte en het eerste deel van de regionale opleiding. Wat betreft het praktische gedeelte wordt een groot deel van de totale studietijd besteed aan ten minste 200 instructiereizen onder begeleiding en verantwoordelijkheid van registerloodsen. Daarnaast bezoekt en verkent de aspirant onder leiding van een instructeur op een opleidingsvaartuig alle vaarwateren en ligplaatsen in het admittagegebied. Hierbij worden soms actoren zoals vastmakers en sleepdiensten betrokken. Bestemming, frequentie en verdeling tussen dag en nacht variëren bij al deze reizen waardoor de aspirant naast een intensief (zelf)studie rooster ook een onregelmatig meevaarrooster heeft. Op een simulator wordt naast gebiedsherkenning op radarbeelden ook communiceren en varen in omstandigheden met beperkt zicht, zoals mist, geleerd. De aanvrager heeft in een aparte bijlage de relatie aangegeven tussen de 11 inhoudsgebieden en de leerdoelen per opleidingsfase. Hierin is ook de opklimmende moeilijkheidsgraad inzichtelijk gemaakt (aanvraagdossier pag. 13 en bijlage 8 van dat dossier). pagina 13

14 Overwegingen Het panel is op grond van de gesprekken en de beschikbare documentatie studieboeken, lesstof in de vorm van compendia, toetsbeschrijvingen, reflectieverslagen en evaluaties - van mening dat het programma van de Master in Maritime Piloting inhoudelijk grotendeels goed in elkaar zit, consistent is en een logische opbouw vertoont. Er is sprake van een zorgvuldige mix van theorie en praktijk, van kennis, inzicht en training van de gewenste vaardigheden. Het curriculum is voor een aanzienlijk deel gebaseerd op de bestaande succesvolle opleiding tot registerloods waarmee de NLC reeds jarenlang ervaring heeft. Met betrekking tot de inhoud wilde het panel echter met name antwoord op de vraag of de voor de master zo belangrijke en noodzakelijke elementen Onderzoek en Ontwikkeling en Organisatiekunde wel voldoende tot hun recht zouden komen in het nieuwe programma. Specifieke literatuur, zoals een leerboek, ontbrak voor deze vakken. Op basis van de documentatie waren die onderwerpen dan ook moeilijk te beoordelen, maar de gesprekken met de coördinatoren en docenten, met name de aanvullende toelichting van de docent Onderzoek en Ontwikkelwerk tijdens het extra ingelaste vervolggesprek, leverden tijdig de nodige duidelijkheid en invulling (zie ook overwegingen bij standaard 2). Primair ligt het accent wat die onderwerpen betreft op de praktische gerichtheid, het doelgericht en effectief werken en het leren van basisprincipes: empirisch werken, probleemanalyse, vuistregels, eenheden en waarnemingen. Nadrukkelijk werd aangegeven dat deze aspecten gedurende het hele curriculum geïntegreerd, verbreed en verdiept zullen worden om het noodzakelijke masterniveau te kunnen waarborgen. In dat opzicht zal er aanzienlijk meer tijd, aandacht en inspanning van docenten en aspiranten aan deze onderwerpen worden besteed dan wellicht uit de beschrijving van het programma blijkt. Alle aspecten van het loodswezen moeten voortdurend met elkaar in verband worden gebracht en men moet kunnen analyseren, meedenken en meebeslissen. Daarbij moet een aspirant het hele ketenproces leren overzien en een helicopter view ontwikkelen, zodat rekening kan worden gehouden met het belang van alle stakeholders in en om de haven. Aangegeven werd dat voorafgaand aan de voorgenomen start van de nieuwe master in februari 2014 de regionale begeleiders in het najaar een cursus zullen krijgen van de docent Onderzoek en Ontwikkelwerk. Tevens werd duidelijk gemaakt dat er binnen het beroepsdomein van het loodswezen talloze mogelijkheden zijn voor het doen van toegepast onderzoek, voor ontwikkelwerk en organisatiekunde waarbij aspiranten ingezet kunnen worden: projecten van het Maritime Research Institute Netherlands (MARIN) te Wageningen alsook het Waterbouwkundig Laboratorium te Borgerhout (België, Scheldemonden loodsen samen met Vlaamse collega s), de aanleg van sluizen en havens, aspecten van manoeuvreren, navigeren en simulatie, baggerwerkzaamheden, wet- en regelgeving (bijv. de link tussen praktijk en wetgeving), invloed van het havenbedrijf op de organisatie, communicatie en rolverdeling (op de brug, met de koppelloods), positie van het loodswezen en interactie met partners, veiligheidsaspecten. De examencommissie benadrukte dat op het eind van de opleiding alle eindkwalificaties bereikt en getoetst worden en hier als examencommissie ook op toe te zien. Het panel is mede door de zorgvuldige uitleg tijdens de site visit overtuigd dat de inhoud van het programma van deze hbo-master Maritime Piloting voldoende is om studenten in staat te stellen de beoogde eindkwalificaties te bereiken. Voor deze standaard 3 is eveneens de aanbeveling van standaard 2 van toepassing: het gedetailleerder en concreter aangeven in het programma van de onderwerpen onderzoek en ontwikkeling en organisatiekunde. Daarbij wil het panel de extra aanbeveling doen om naast de regionale begeleiders ook de overige docenten en begeleiders de cursus Onderzoek en Ontwikkelwerk te laten volgen. pagina 14

15 Conclusie: voldoende Standaard 4 De vormgeving van het programma zet aan tot studeren en biedt studenten de mogelijkheid om de beoogde eindkwalificaties te bereiken. Bevindingen De master bouwt voort op de jarenlange ervaring die is opgedaan met de oude opleiding tot registerloods. Qua opleidingssystematiek en didactische visie staan drie aspecten centraal (aanvraagdossier pag. 15): praktijkgericht leren: in vier fasen wordt onder begeleiding geleerd en geoefend met navigeren, manoeuvreren en communiceren; toenemende complexiteit en zelfsturing: de inhoudsgebieden nemen toe in complexiteit en de begeleiding verschuift van doceren en instrueren naar coachen; reflectie op het eigen handelen: leren van eigen fouten, zelfkritiek, ontwikkelen op grond van eigen ervaringen. Ter ondersteuning van de combinatie van theorie en praktijk worden verschillende werkvormen gehanteerd. Klassikaal onderwijs: veelal via casussen, met name in fase 0. In fase 4 vooral betrekking op organisatiekunde en onderzoek en ontwikkelwerk. Brugsimulator: oefenen met specifieke omstandigheden en verschillende scheepstypen, ook samen werken en van elkaar leren. Opleidingsreizen: verkenning van het admittagegebied op het opleidingsvaartuig, topografie, communicatie, navigeren en manoeuvreren komen met name aan bod; Koppelperiode: aaneengesloten instructiereizen met één registerloods. Beoordeeld wordt of leerdoelen worden gehaald en er wordt een verslag gemaakt voor de studieadviseur. Stages: bij verschillende maritieme dienstverleners en in de eigen organisatie om zich voor te bereiden op zijn taken als niet beherend vennoot en maat in de maatschap. Voorbeelden: de sleepbootstage, een stage bij de verkeerscentrale en het bijwonen van landelijke en regionale vergaderingen. Overwegingen Het panel is van mening dat de vormgeving van het programma bijzonder goed is uitgewerkt. Het didactische concept van het praktijkgericht leren, de toenemende complexiteit, de diverse beroepsrollen die vervuld moeten worden, de verschillende werkvormen, de doelstellingen met de daaraan gekoppelde specifieke vormen van toetsing, de intensieve begeleiding tijdens de instructie- en koppelreizen en stages dragen eendrachtig bij aan de zorgvuldige opbouw en samenhang van het programma en zorgen voor een krachtige leeromgeving. De theorie en de praktijk zijn in het programma op een goede wijze met elkaar verweven en in balans. Dit blijkt ook uit de gesprekken die het panel tijdens de site visit met het management, de docenten, coördinatoren, studenten en varende registerloodsen heeft gevoerd. Er wordt consequent met het competentiegerichte onderwijs gewerkt waardoor voortdurend relaties tussen theorie en praktijksituaties kunnen worden gelegd. Kennis, inzicht en vaardigheden worden daarbij doorlopend getoetst met behulp van (deel)toetsen, mondelinge en schriftelijke tentamens, casussen, voortgangsgesprekken, reflecties, praktijkproeven, simulatieoefeningen, presentaties en het eindexamen. pagina 15

16 De ontwikkeling en het niveau van de aspirant wordt verder versterkt door het zelfstandig uitgevoerde toegepaste onderzoek in een praktijksituatie. Tijdens de site visit werd eveneens duidelijk dat actuele ontwikkelingen continu zullen worden ingebracht door de docenten, de instructeurs en eventuele gastdocenten. De directe invloed van de loodspraktijk, de 200 instructiereizen die aspiranten moeten maken, de feedback die studenten elkaar onderling geven en de gesprekken tijdens en na een reis met ervaren registerloodsen zullen daarbij zorgdragen voor een voortdurend uitwisseling en interactie met de beroepspraktijk. Samenvattend oordeelt het panel dat de vormgeving van het programma studenten goede mogelijkheden biedt om de beoogde eindkwalificaties te bereiken. Conclusie: voldoende Standaard 5 Het programma sluit aan bij de kwalificaties van de instromende studenten. Bevindingen Vanwege de zwaarte van het beroep registerloods qua kennis, vaardigheden en fysieke conditie hanteert de NLC strenge toelatingseisen (aanvraagdossier pag. 18). De kandidaat bezit bij voorkeur het diploma hbo-bachelor Maritiem Officier (Ships Officer), met bijbehorend geldig vaarbevoegdheidsbewijs (VBB) en minimaal de bevoegdheid Chief mate all ships zonder beperkingen. Voor kandidaten van de Koninklijke Marine: het bewijs van de nautische opleiding voor officier bij de Koninklijke Marine en het bewijs zeewachtstandaard B. Als aanvulling op deze diploma s: het diploma Commandocentrale- Officier of het bewijs van de opleiding tot navigatie-officier groot bovenwater of een geldig VBB Chief mate all ships zonder beperking. Kandidaten dienen tevens een goede beheersing van de Nederlandse taal in woord en geschrift te hebben en te beschikken over een algemeen certificaat voor de maritieme radiocommunicatie. Daarnaast moet men het Engels goed beheersen en in het bezit zijn van het basisdiploma Maritime Resource Management. De selectieprocedure bestaat verder uit vijf onderdelen: intakegesprek: informatie-uitwisseling; psychologische test: stressbestendigheid, analytisch vermogen op hbo-bachelorniveau, samenwerken, besluitvaardigheid; manoeuvreertest: inzichtelijk vermogen en handelingsbekwaamheid; medische keuring: fysieke geschiktheid; eindgesprek: bespreking resultaat testen en motivatie. De gemiddelde leeftijd van kandidaten is 33 jaar met ruim 9 jaar werkervaring. Eventuele aspecten die extra aandacht behoeven tijdens de opleiding worden vastgelegd in de zogenoemde beginsituatie. De toelatingscommissie maakt mede op basis hiervan een inschatting of een succesvolle afronding van de opleiding mogelijk is. pagina 16

17 Overwegingen Het panel waardeert dat de selectieprocedure van de hbo-master in Maritime Piloting streng is en zorgvuldig wordt uitgevoerd. Het beroep van registerloods is fysiek en psychisch zwaar te noemen vanwege onregelmatige diensten, de soms slechte en moeilijke weersomstandigheden en de grote verantwoordelijkheid voor mens en materieel. De inhoud van de opleiding is eveneens - zowel qua theorie als praktijk - een hele opgaaf, die niet zonder een aanzienlijke inspanning volbracht kan worden. Instromende kandidaten zijn daarbij niet te vergelijken met gewone doorstromende bachelorstudenten. Ze hebben tenminste een hbo-bachelor of vergelijkbare nautische opleiding bij de marine achter de rug met een behoorlijk aantal jaar ervaring op zee, ze zijn ouder en hebben vaak een gezin. Een hele overgang dus om weer in de schoolbanken plaats te nemen. De NLC is zich daarvan bewust en het panel vindt het een goede zaak dat deze speciale doelgroep in de startfase zorgvuldig begeleid en gecoacht wordt, teneinde onnodige uitval en vertraging zo goed mogelijk te voorkomen. Studenten en pas afgestudeerde loodsen merkten daarover tijdens de site visit op dat het inderdaad wennen was en hard werken, maar dat ze verder qua aansluiting geen onoverkomelijke problemen hebben ondervonden. Tijdens de gesprekken met het management, coördinatoren en afgestudeerden werd duidelijk dat er bij de bestaande registerloodsen eveneens belangstelling bestond voor de opleiding. Binnen de NLC wordt onderzocht hoe en op welke wijze ook aan die doelgroep - eventueel via een aangepast programma de master aangeboden kan worden. Wat betreft het aantal instromende kandidaten verwacht het management geen problemen. Voor de Zeevaartschool is nog steeds veel belangstelling en tijdens een voorlichting aldaar werd enthousiast gereageerd op de mogelijkheid om ter zijner tijd de hbo-master in Maritime Piloting te gaan volgen. Op dit moment is er voldoende belangstelling voor de opleiding tot registerloods en is er zelfs sprake van een wachtlijst. Samenvattend is het panel van mening dat de NLC er in is geslaagd om het programma goed aan te laten sluiten bij de kwalificaties van de instromende studenten. Conclusie: voldoende Standaard 6 Het programma is studeerbaar. Bevindingen Voor het centrale deel van de opleiding verblijven de aspiranten lokaal in IJmuiden en volgen gezamenlijk alle benodigde lessen, trainingen en oefeningen. Er is daarbij veel afwisseling tussen theorie, praktijkmanoeuvreren en simulatoroefeningen (aanvraagdossier pag. 20). Het examenrooster is vanaf het begin bekend, met extra tijd voor herkansingen (binnen twee weken). Dagelijks ook tijdens het studeren en voorbereiden in de avonduren - is er een begeleider aanwezig. Hoewel alle vier de regio s deze wettelijke taak hebben, wordt tot op heden in drie van de vier regio s een regionaal deel van de opleiding tot registerloods verzorgd. pagina 17

18 In deze aanvullende opleiding wordt op eenzelfde wijze geacteerd als in de masteropleiding. Hoewel het regionale deel van de opleiding in Noord op dit moment niet in de initiële opleiding tot registerloods wordt gegeven, moet de mogelijkheid daartoe wel open blijven. Het regionale deel van de opleiding vindt plaats in de regio s Amsterdam-IJmond, Rotterdam-Rijnmond of Scheldemonden. In de regio Noord wordt momenteel voorzien in voldoende registerloodsen door vanuit de overige regio s via een aanvullende opleiding de bevoegdheid voor Noord te behalen. De kandidaten zijn in overleg - met voorkeur - voor een regio ingedeeld, dienen zelf voor huisvesting te zorgen en kunnen in grote lijnen bepalen wanneer en op wat voor schepen de instructiereizen gemaakt worden. Het lesrooster geeft voor de hele opleiding aan waar en wanneer er theorieles, simulatortraining, stages, koppelperiodes, tentamens en examens zijn. De begeleiding van de aspiranten is een taak van alle registerloodsen; met name tijdens de instructiereizen. De studieadviseur is het centrale aanspreekpunt. Het regionale deel van de opleiding begint met een introductieprogramma: alle locaties die van belang zijn worden bezocht om kennis te maken met de organisatie achter de loodsdienstverlening. In de theorielessen zijn nu de regionale toepassingen belangrijk, zoals wet en regelgeving, manoeuvreren en getij. De brugsimulator is daarbij een belangrijk hulpmiddel om al het geleerde uit praktijk en theorielessen ingebracht te oefenen onder verschillende omstandigheden. Er zijn minimaal vier zogenoemde diagnostische koppelperiodes met reizen die door steeds dezelfde registerloods worden uitgevoerd. De registerloods coacht en beoordeelt daarbij wat er met de aangereikte aanwijzingen en opmerkingen gedaan wordt. De aspirant leert en ervaart tevens de onregelmatigheid in de werktijden. Deze koppelperiodes worden als intensief en zeer leerzaam ervaren door de aspiranten (aanvraagdossier pag. 21). Tijdens de master zijn er twee voortgangsgesprekken, op 50% en op 85% van de opleiding, waarin de aspirant en de studieadviseur de studieresultaten bespreken. Bij twijfel kan er een beoordelingsgesprek - met een go/no go karakter - worden aangevraagd bij de examencommissie. Herkansingen zijn er tot 2 weken na een examen of tentamen. In totaal heeft de aspirant recht op 4 herkansingen. Het aantal aspiranten dat zakt of stopt is laag, gemiddeld 10,7% gemeten over de laatste 15 opleidingen. Overwegingen De resultaten van het oude programma laten zien dat de meeste kandidaten de eindstreep halen en met goed gevolg het examen afleggen. Het uitvalpercentage is laag en is mede te danken aan de strenge selectie, de hoge motivatie van de kandidaten en de zorgvuldige begeleiding tijdens de studie. Studenten en pas afgestudeerde loodsen geven aan dat het programma zowel theoretisch als praktisch een hele klus is en dat het zaak is om goed bij te blijven en niet achterop te raken. Tegelijk wordt benadrukt dat indien hard wordt gewerkt het goed te doen is en dat men van tevoren weet waaraan men begint. Het panel had aanvankelijke enige zorg of het nieuwe aangepaste programma van de master met de daaraan toegevoegde componenten onderzoek, ontwikkeling en organisatiekunde niet voor een nog zwaardere belasting zou zorgen. Het management benadrukte hierop dat alle onderdelen van de opleiding zorgvuldig waren doorgelicht, aangepast en met meer diepgang en breedte op niveau gebracht voor de nieuwe master. pagina 18

19 De extra toegevoegde vakken zorgen inderdaad voor een verhoging van de studielast, maar dat wordt onder meer gecompenseerd doordat het programma met een maand is verlengd ten opzichte van de oude opleiding. Op een vraag van het panel of het ook mogelijk is om af te studeren en je in te schrijven als registerloods indien de extra vakken niet gehaald worden, maar de rest van het programma wel, werd ontkennend geantwoord. Indien de master eenmaal geaccrediteerd is en van start gaat moet elke kandidaat het volledige programma met succes hebben afgerond om de mastertitel te behalen en ingeschreven te worden in het loodsenregister. Indien dat niet lukt is het einde verhaal. Op grond van alle documentatie en de gesprekken tijdens de site visit oordeelt het panel dat het programma studeerbaar is. Het panel wil daarbij echter de kanttekening plaatsen dat de opleiding er voor moet waken dit vrij zware programma niet nog voller te maken of te verdiepen, zodat de studielast en het volume aanvaardbaar blijft. Conclusie: voldoende Standaard 7 De opleiding voldoet aan wettelijke eisen met betrekking tot de omvang en de duur van het programma. Bevindingen De totale omvang van de opleiding bedraagt 81 EC: centraal 11 EC en regionaal 70 EC. De regio Scheldemonden heeft 5 EC meer vanwege de geografische ligging. Overwegingen Met de voorgestelde 81 EC (Eemshaven, Amsterdam-IJmond en Rotterdam-Rijnmond) of 86 EC (Scheldemonden) voldoet de opleiding aan de minimum vereiste 60 EC voor een masteropleiding. Conclusie: voldoende 4.3 Personeel Standaard 8 De opleiding beschikt over een doeltreffend personeelsbeleid. Bevindingen In de opleiding wordt een verbinding gelegd met de beroepspraktijk en treden registerloodsen op als docent en begeleider (aanvraagdossier pag. 24 en CV s docenten/instructeurs extra opgestuurde documentatie 2 mei 2013). Dit personeel moet minimaal zes jaar ervaring bezitten als loods en de docententraining gevolgd hebben of bereid zijn die te volgen. Docenten uit het hoger onderwijs of het (nautische) bedrijfsleven kunnen eveneens ingezet worden. pagina 19

20 Instructeurs en docenten in het centrale en regionale deel van de opleiding worden voor een periode van minimaal 3 jaar benoemd. Bij de selectiegesprekken zijn aanwezig een combinatie van: een vertegenwoordiger van het instellingsbestuur, hoofd opleidingsbureau, de regionale coördinator opleiding en trainingen van desbetreffende regio en, indien gewenst, een instructeur of docent uit het desbetreffende inhoudsgebied. Aan het eind van het centrale en regionale deel wordt er schriftelijk en mondeling geëvalueerd. Aspiranten beoordelen hierbij de instructeurs en docenten en indien nodig onderneemt de coördinator opleidingen en trainingen actie. Overwegingen Het panel is op grond van de aangeleverde documentatie en de gesprekken tijdens de site visit ervan overtuigd dat de NLC met de docenten, instructeurs, coördinatoren en gastdocenten een goede verbinding kan leggen tussen de opleiding en de beroepspraktijk. De CV s van de docenten maken duidelijk dat ze vrijwel allemaal een aanzienlijke staat van dienst hebben als registerloods en veelal nog steeds actief zijn in dat beroep. Een docententraining is in het programma van de master aanwezig, waaruit blijkt dat de didactische en coachende kwaliteit van het personeel in het personeelsbeleid structureel aandacht krijgt. Dat geldt tevens voor de gerichte training en scholing van instructeurs, examinatoren, leden examencommissie en onderzoekbegeleiders. De evaluaties die tijdens en na elke opleiding plaatsvinden zorgen daarbij voor een goede vinger aan de pols en een continue monitoring van docenten en begeleiders. De documentatie en de gesprekken met het management en de coördinatoren hebben het panel eveneens overtuigd, dat - indien er sprake is van minder goed functioneren - passende maatregelen zullen worden genomen in de zin van extra training, coaching of beëindiging van het dienstverband. Met betrekking tot voldoende master- of hoger opgeleid personeel is het beleid op de korte termijn enerzijds gericht op het inzetten van gastdocenten en anderzijds op het vinden en aantrekken van geschikte docenten binnen de NLC of bij verwante instellingen en organisaties. Eigen docenten en instructeurs zullen eveneens de gelegenheid krijgen om een masteropleiding te volgen. Het panel vindt dat laatste een goede en zinvolle strategie, maar wil daarbij opmerken dat die te volgen masteropleiding dan niet de eigen Maritime Piloting mag zijn. Van groot belang is namelijk dat het beoogde hbo-masterniveau extern wordt geijkt en getoetst. Dit bereikt men niet door primair te vertrouwen op eigen kweek. Op langere termijn zullen succesvol afgestudeerde nieuwe masters in Maritime Piloting met een aantal jaar ervaring als registerloods wel ingezet kunnen worden als docent. Conclusie: voldoende Standaard 9 Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Bevindingen Instructeurs en docenten uit de eigen organisatie worden geselecteerd uit een groep ervaren registerloodsen met actuele expertise binnen hun eigen inhoudsgebied en daarnaast voldoende kennis van de overige inhoudsgebieden (aanvraagdossier pag ). Ze nemen deel aan congressen en seminars en werken in een duo-functie, waardoor nieuwe ontwikkelingen voortdurend uitgewisseld kunnen worden. Het management van Nederlands Loodswezen BV levert ook docenten, bijvoorbeeld op het gebied van pagina 20