Glashelder. Nieuwsmagazine van Certis Europe B.V. voor ondernemers in de glastuinbouw Jaargang 5 - Nr Juni 2006

Transcriptie

1 Nieuwsmagazine van Certis Europe B.V. voor ondernemers in de glastuinbouw Jaargang 5 - Nr Juni 06 Onderzoek BotaniGard en Gazelle tegen wantsen (pagina 3) Ervaringen met geïntegreerde bestrijding in chrysant (pagina 4) Gewasbescherming in mobiel teeltsysteem (pagina 6) EVENWICHTSKUNST Geïntegreerde bestrijding is evenwichtskut. Die moet je beheersen en die moet je op het juiste moment en gedoseerd weten toe te passen. Het is wat dat betreft net als met de daer op het slappe koord, die bij iedere stap opnieuw bala moet zoeken. Bala is ook waar Certis voor de tuinder naar op zoek is. En niet zonder succes, zoals onder andere de introductie van middelen als BotaniGard, Floramite en nu Gazelle illustreren. In deze uitgave van vindt u meer hierover. Bala is ook een sleutelbegrip bij mobiele teeltsystemen. De keuze voor zo n systeem wordt vooral bepaald door het vooruitzicht op een hoger rendement per m 2 en op arbeidsbesparing. Een aspect dat echter zeker niet veronachtzaamd mag worden, is de bestrijding van ziekten en plagen in zo n systeem. Ook hierover leest u meer in deze uitgave. Certis staat voor systeemoplossingen voor milieubewuste, geïntegreerde gewasbescherming. Het is leidraad bij alles wat we doen en ontwikkelen. In de combinatie van biologie, kortwerkende chemie en zogeheten Gewas-beschermingsmiddelen van Natuurlijke Oor-sprong ligt de toekomst. De teler zal deze pijlers van de gewasbescherming zo goed mogelijk moeten integreren in de praktijksituatie. Ook dat is zoeken. De koorddaer heeft de prettige zekerheid van een vangnet, waarop hij kan terugvallen als hij zijn evenwicht verliest. Dat moet van de Arbeidsipectie. De evenwichtskutenaar in de kas moet vooral zijn eigen verantwoordelijkheid nemen. Wij helpen hem daarbij. Dennis Eekhoff, Technisch adviseur GAZELLE PAKT VERRASSEND GOED UIT Remco van Winden en Bert Duijndam: Goed middel Schadelijke iecten in de sierteelt hebben er onlangs een nieuwe vijand bij gekregen: Gazelle. Door zijn korte nawerking op natuurlijke vijanden is het zeer geschikt voor toepassing bij biologische bestrijding. Het is bovendien veilig voor bijen en hommels. Gazelle is een breedwerkend middel, dat is toegelaten in de sierteelt, de boomkwekerij en de fruitteelt. Gazelle voldoet goed in de biologische bestrijding, is de ervaring van gerberateler Remco Korte nawerking op natuurlijke vijanden vergelijkende praktijkproef met Gazelle gehouden. Het middel is getest in ondermeer Red Explosion, Popov en Turbo. Het is vier keer gespoten. Remco: We hadden een behoorlijke aantasting van witte vlieg. De bedoeling was drie keer, maar in verband met de Kerstdagen hebben we het een keer extra gedaan. Van Winden past biologische bestrijding toe (Diglyphus, spintroofmijt en spintgalmuggen). Gazelle is beter voor de biologie dan Admire. Je kunt het bovendien spuiten. Admire kun je alleen maar druppelen en je houdt meer last van mineervlieg, zegt hij. Remco heeft Gazelle ook volvelds gespoten. Dat pakte verrassend goed uit, vertelt hij. van Winden uit Pijnacker. Van Winden teelt op zeventienduizend vierkante meter achttien verschillende grootbloemige gerberacultivars. Op zijn bedrijf is in december vorig jaar een Toepassen in afwisseling Gazelle kan technisch gezien de concurrentie met middelen als Admire en Actara goed aan, vervolg op pagina 2 1

2 vertelt Bert Duijndam van adviesbureau Cropprotection uit Pijnacker. Hij heeft de proef begeleid. Duijndam heeft ook op een ander gerberabedrijf in Pijnacker een praktijkproef met Gazelle begeleid. Hier is het toegepast in de mini s Kimsey en Edison. In Kimsey liep de bestrijding heel goed. Gazelle was daar beter dan andere middelen. In Edison kwam Admire iets beter uit de proef. Edison geeft altijd heel veel problemen met witte vlieg en is uiterst moeizaam te bestrijden. Sommige cultivars hebben er nu eenmaal meer last van dan andere vertelt hij. Duijndam tot slot: De teler kan Gazelle het beste gebruiken in een afwisselingsschema met Admiral en Oberon. Je moet het in een blok maximaal drie keer toepassen. Bij herhaalde toepassingen is het schadelijk voor spintroofmijt. EFFECT OP NATUURLIJKE VIJANDEN Hoewel Gazelle een breedwerkend middel is, is het relatief veilig voor natuurlijke vijanden. De nawerking op natuurlijke vijanden is slechts van korte duur. Het past daardoor uitstekend in de geïntegreerde teelt. ei larve/nymph adult populatie nawerking Amblyseius cucumeris 0 Amblyseius degenera 0 Aphidius spp. 2 Encarsia formosa 2 Marcrolophus caliginosus 2-3 Orius spp. 2 Phytoseiulus persimilis 0 Bombus spp. 0 ochadelijk Licht schadelijk Matig schadelijk Schadelijk GAZELLE CONCURREREND MET BREEDWERKENDE MIDDELEN Gazelle is een veelbelovende nieuwkomer in de strijd tegen schildluis concludeert Juliette Pijnakker van PPO in onderstaande bijdrage. Het PPO heeft zeven oude en nieuwe middelen vergeleken. Het voordeel van Gazelle is dat het goed integreerbaar is met natuurlijke vijanden. In cymbidium treden de laatste jaren steeds vaker problemen met schildluis op. Bestrijding gaat moeizaam, doordat het iect het grootste deel van zijn leven verborgen zit onder het schildje. Schildluis is in cymbidium een groot probleem. Hij veroorzaakt bladvergeling, misvorming, groeiremming en afsterving. Binnen het PT-project Inventarisatie problemen met wol-, dop- en schildluis zijn in 02 een % Doding 0 vervolg van pagina 1 Percentage dode schildluizen op het blad en bladschede (T2+4 weken) Water Admire Blad Bladschede T2 = Tweede bespuiting Gazelle Actara Envidor carbofuran Dimethoaat Actellic Bestrijdingsmiddel aantal Gewasbeschermingsmiddelen van Natuurlijke Oorsprong en natuurlijke vijanden getest op hun werking tegen schildluis Diaspis boisduvalii. Vastgesteld werd toentertijd dat er geen geschikte biologische oplossingen tegen Diaspis waren. Daarom werd besloten een aantal, deels nieuwe, synthetische middelen in een kasproef te testen. De zeven middelen die met de huidige etiketdoseringen zijn getest op aangetaste cymbidiumplanten zijn: Admire, Dimethoaat, carbofuran, Envidor, Gazelle, Actara en Actellic (toegelaten onder vrijstelling tot 31 december). Actellic diende als referentie. De proef was mede bedoeld om te kijken naar een vervanger voor het middel. Er zijn twee bespuitingen uitgevoerd met een tussenperiode van één week. Twee en vier weken na de tweede bespuiting vonden er beoordelingen plaats. Daarbij is vooral gekeken naar het aantal dode vrouwtjes en jonge schildluizen. Vooral de vrouwtjes bleken moeilijk te bestrijden. Resultaten Alle middelen, getest zonder uitvloeier, bleken effectief. De traditionele middelen Dimethoaat, Actellic en carbofuran bevestigden hun reputatie en gaven vier weken na de tweede bespuiting goede resultaten. Actellic was als enige voldoende werkzaam in de bladschede. De nieuwe neonicotinoïden Actara en Gazelle hebben in dit onderzoek bewezen dat ze goed met de oude breedwerkende middelen kunnen concurreren. Juliette Pijnakker, PPO Glastuinbouw Schildluis GAZELLE BREED INZETBAAR Gazelle is effectief tegen onder meer luis, kaswitte- en tabakswittevlieg, wantsen en trips. Het heeft door zijn eigechappen een grote effectiviteit tegen zuigende en bijtende iecten. Het middel dringt in het blad en verspreidt zich door het blad en trekt via de sapstroom naar nieuwe scheuten en groeipunten. Gazelle bestrijdt hierdoor ook iecten die zich op de onderkant van het blad bevinden en die niet rechtstreeks geraakt worden door de spuitbehandeling. Het middel blokkeert de overdracht van zenuwprikkels van het iect, waardoor het verlamd raakt en snel dood gaat. Het knockdown effect van bijvoorbeeld katoenluis is twintig minuten. VOOR VELE TEELTEN Gazelle is tegen iecten toegelaten in de boomkwekerij, de vaste plantenteelt, de fruitteelt en de niet-grondgebonden sierteelt. Gazelle bevat % acetamiprid als werkzame stof en is geformuleerd als een volledig wateroplosbaar spuitpoeder. Het middel behoort tot de groep van de neonicotinoïden. Admire, Actara en Calypso behoren evenee tot deze groep. Afwisselen tussen deze producten heeft dan ook geen zin. DOSERING De dosering van Gazelle is tegen luis 0,025% en tegen witte vlieg en wants 0,05%. Voeg in geval van wol-, dop- en (komma)schildluis een uitvloeier toe voor een betere effectiviteit. Gebruik voldoende spuitvloeistof om de plaag goed te raken. In enkele gevallen betekent dit onderdoor spuiten. BOTANIGARD EN GAZELLE GOED INZETBAAR TEGEN SCHADELIJKE WANTSEN In zowel de sier- als de groenteteelt onder glas komen schadelijke en nuttige wantsen voor. De drie meest voorkomende schadelijke wantsen zijn de brandnetelwants Liocoris tripustulatus, de behaarde wants Lygus rugulipennis en de groene appelwants Lygocoris pabulinus. Door het minder inteief gebruik van breedwerkende gewasbeschermingsmiddelen zijn deze soorten de laatste jaren een steeds groter probleem geworden. Selectief chemisch ingrijpen is vaak lastig, omdat in veel teelten ook nuttige roofwantsen zoals Orius en Macrolophus worden ingezet, die gevoelig zijn voor dezelfde middelen. PPO heeft met financiering van het Productschap Tuinbouw onderzoek gedaan naar de bestrijding van wantsen. Daarvoor is een reeks van chemische middelen en BotaniGard (een biologisch middel op basis van de schimmel Beauveria bassiana) getest in het laboratorium en in een kasproef met aubergine. Uit deze proeven bleek dat middelen uit de chemische groep van de systemische chloronicotinylen (CNI s) het meest effectief waren tegen zowel volwassen als onvolwassen stadia. Middelen die hiertoe behoren zijn imidacloprid (Admire), thiacloprid (Calypso), thiamethoxam (Actara) en acetamipirid (Gazelle). percentage doding tov onbehandeld (%) 10 0 Plenum Nimfen Volwassenen Calypso p2 azadirachtine-a Actara BotaniGard Effectief In sommige teelten, zoals paprika en aubergine, vestigen schadelijke wantsen zich en zijn ook onvolwassen stadia in het gewas te vinden. Tegen deze stadia kan naast de zeer effectieve CNI s ook een aantal rupsenmiddelen worden ingezet dat ingrijpt op de vervelling. Het nadeel is dat al deze middelen ook een nevenwerking hebben tegen nuttige wantsen als Orius en Macrolophus. BotaniGard had een verrassend goede werking tegen nimfen van de behaarde, schadelijke wants (zie grafiek). De volwassen wantsen van de nuttige Macrolophus waren in het laboratorium niet vatbaar voor de Beauveriaschimmel. De nimfen van Orius laevigatus waren evenee niet vatbaar, terwijl bij de volwassen stadia tot % mortaliteit optrad. Andere onderzoekers gaven echter aan dat deze nevenwerking in het veld te verwaarlozen is. Geconcludeerd kan worden dat zowel Gazelle als BotaniGard een goede werking heeft tegen schadelijke wantsen, waarbij BotaniGard het beste te integreren is met inzet van nuttige roofwantsen. Gerben Messelink, PPO Glastuinbouw Calypso Gemiddeld percentage afgedode wantsen (nimfen + volwassenen) ten opzichte van onbehandeld bij tien middelen tijde twee kasproeven met aubergine in de zomer van 05 ( = niet significant) De behaarde wants Lygus rugulipennis Admire p1 Admire p2 Gazelle 2 3

3 NIEUWE PROEVEN BOTANIGARD IN CHRYSANT De ontwikkeling van de geïntegreerde bestrijding in chrysant heeft bij Certis hoogste prioriteit. Vandaar ook dat er zo veel proeven in dit gewas worden gedaan, ondermeer met BotaniGard tegen trips. Nieuwe proeven staan op stapel. We gaan onder andere bekijken hoe je het tripsniveau nog verder naar beneden kunt krijgen. Bijvoorbeeld met een grondbehandeling tegen tripspoppen. Ook kijken we naar de doseringen om te zien of je met andere hoeveelheden water nog meer resultaat kunt bereiken, aldus Dennis Eekhoff. Verder wordt ook Amblyseius Swirskii in het onderzoek betrokken. Eerdere proeven hebben aangetoond dat BotaniGard een aantrekkelijk middel is tegen trips in chrysant. Eekhoff: Tegen trips werden vroeger Amblyseius cucumuluszakjes ingezet, maar arbeidstechnisch was dat niet dé oplossing. Dat kost teveel tijd en het is kostbaar: zo n 10 euro per hectare. We hebben daarom de inzet van de BotaniGardschimmel onderzocht en vergeleken met ondermeer de inzet van aaltjes. De conclusie was dat je met BotaniGard het laagste tripsniveau haalt en dat het ook een stuk goedkoper is: namelijk 0 euro per hectare. Het voordeel van BotaniGard is dat je het kunt spuiten. Het is prijstechnisch gutiger en pakt arbeids-technisch beter uit. Dat collega- Dennis Eekhoff (links): Onderzoek naar grondbehandeling tripspoppen bedrijven BotaniGard meenemen in hun eigen onderzoek, geeft wel het belang aan van het middel. FLORAMITE WERKT SUPER Eén keer Floramite spuiten en je kunt een Vertimec pakt voornamelijk volwassen spint. maand lang op zoek naar spint. Je vindt ze Bovendien wordt het snel afgebroken onder niet meer, aldus Marcel Scholte uit invloed van het licht. Het werkt daardoor minder lang. De afwisseling van middelen moet Kudelstaart. Marcel kweekt samen met zijn vader potcymbidium (2,6 hectare). In de resistentie voorkomen. opkweekfase passen ze biologische bestrijding toe. Dat gaat goed. We doen het alleen Droogte in de opkweek, want bij aflevering mag er Scholte heeft vorig jaar door de droogte noodgedwongen twee keer met Floramite gespo- absoluut geen spint in zitten, vertelt hij. ten. De eerste keer in april, de tweede keer in Scholte gebruikt in de wintermaanden voor de juni. Door de droge omstandigheden kon de spintbestrijding Vertimec met onder andere spint zich goed handhaven. Dit jaar verwacht Nissorun en in het voorjaar Floramite. Dat hij in verband met de droogte opnieuw twee werkt super. Omdat Floramite de biologie met keer te moeten spuiten. De eerste keer heeft rust laat, kunnen de roofmijten eventueel de hij medio mei gespoten. Spint is de belangrijkste plantenbelager bij Scholte. Het is teve laatste spint opruimen. Vertimec werkt trouwe ook goed, maar Floramite is beter, de enige die biologisch wordt bestreden. omdat het meerdere stadia van spint pakt. Marcel: Van trips hebben we al jaren geen Marcel Scholte: Floramite pakt niet alleen volwassen spint last. Bladluis geeft incidenteel in een hoekje een probleem. De meeste last hebben we nog van slakken. BIOLOGISCHE BESTRIJDING GEEFT ME MEER RUST Certis-adviseur Dennis Eekhoff, Coen van Berkel en gewasbeschermingsadviseur Dirk Soer van Hei-van Zijl Chrysantenteler Coen van Berkel is tevreden over zijn spintbestrijding met Phytosure. We hebben minder last van spint, zegt hij. Van Berkel teelt op zijn bedrijf Lico Flowers in Brakel drie hectare Euro s. Van Berkel werkt sinds februari met de Miteapplicator. Hij zet één keer per week roofmijten uit, die op didag uitgeleverd worden door Hei-van Zijl. Van Berkel hangt gewoonlijk tussen de acht en tien buisjes aan de spuitboom. De hoeveelheid hangt af van de situatie in de kas. Maar ook het klimaat speelt een rol en de spintdruk. We houden in een logboek precies bij wanneer en hoeveel spintroofmijten er uitgezet zijn en wat waar is gespoten en hoeveel, zodat we het precies kunnen achterhalen als er erge een probleem zit, legt Dirk Soer uit. Soer is gewasbeschermingsadviseur bij Heivan Zijl uit Zaltbommel, de toeleverancier van Van Berkel. Soer controleert wekelijks de vangplaten en het gewas bij Van Berkel. Anderhalf jaar biologisch Normaal zijn twee man wekelijks zo n anderhalf uur bezig met het uitzetten van roofmijten, vertelt Coen. Nu doe ik het in mijn eentje in twintig, vijfentwintig minuten. Bovendien kan ik gedurende de tijd dat de Mite-applicator de roofmijten uitstrooit allerlei kleine werkzaamheden uitvoeren. Een effectieve bestrijding is cruciaal. Tachtig procent van mijn chrysanten wordt geverfd. Met een aantasting door spint nemen ze minder gemakkelijk verf op, zegt hij. Van Berkel past inmiddels anderhalf jaar biologische bestrijding toe. De voornaamste reden voor hem (en met hem vele collega-telers) om over te schakelen naar geïntegreerde bestrijding was het telke terugkerend spintprobleem, ondanks het strakke chemische schema (onderdoor spuiten met zakpijpen, afgewisseld met ruimtebehandeling). Chemische bestrijding is toch vaak een momentopname, terwijl de phytoseiulus (Phytosure) een cotante bestrijding uitvoert. Over het algemeen genomen heb ik nu meer rust qua bestrijding en veel minder problemen in mijn gewas. Schone start Van Berkel start zijn teelt in de eerste drie weken schoon met hulp van het breedwerkende Vertimec. Na drie weken zet hij spintroofmijten uit. In de laatste weken spuit hij af met Vertimec en Admire. Behalve de spintroofmijten zet hij ee in de tien dagen ook BotaniGard in tegen trips. Dirk Soer: BotaniGard is een van de weinige middelen die toepasbaar zijn in het geïntegreerde systeem om verdere opbouw van trips en wantsenpopulaties in te dammen. Minder problemen in gewas Het middel is ook werkzaam tegen wantsen, mits je het maar regelmatig inzet. Bij wantsen moet je BotaniGard wekelijks inzetten om de schade te beperken, die vaak in de periode rond week 28- het schadebeeld laten zien. Bij forse tripstoename zet van Berkel Coerve in. Dirk Soer: "Dat is de handrem. Maar in verband met het risico voor resistentie moeten we oppassen voor overgebruik van Coerve." MITE-APPLICATOR DOORBRAAK GEÏNTEGREERD TELEN Certis/BCP heeft in samenwerking met Jan Gerritse van Kreling Chrysanten en toeleverancier Hei-van Zijl uit Zaltbommel een automatische roofmijtenverdeler ontwikkeld: de Mite-applicator. Met deze nieuwe vinding kan in korte tijd een groot oppervlak van roofmijten worden voorzien. Het systeem levert een arbeidstijdbesparing van 85% op, waardoor een belangrijke drempel is weggenomen voor de geïntegreerde bestrijding in chrysant en andere sierteeltgewassen. De Mite-applicator verdeeld de roofmijten veilig, snel en regelmatig over het gewas. Dankzij deze vinding hoeft de teler niet meer het gewas in. De applicator bestaat uit een ronddraaiende as waaraan met clips speciale flesjes met Phytoseiulus persimilis (Phytosure) zijn bevestigd. De Phytosureflesjes hebben een shotsysteem dat een hoeveelheid roofmijten met vermiculiet doseert op het moment dat het flesje ronddraait. De Mite-applicator kan gemonteerd worden op elk type horizontale spuitboom. Hij wordt geleverd door de firma Brinkman Agro en De Groot Laswerken uit Bruchem, tel. (0418) Inmiddels zijn al tientallen chrysantentelers op het systeem overgestapt. Het is een prachtige innovatie die een flinke bijdrage levert aan de verdere ontwikkeling van de biologische bestrijding in de sierteelt. Wij hebben dan ook van harte meegewerkt aan de ontwikkeling ervan, aldus Certisadviseur Dennis Eekhoff. 4 5

4 IN EEN MOBIEL TEELTSYSTEEM BEN JE WAT PREVENTIEVER BEZIG dere middelen om resistentie te voorkomen, onder andere Floramite. Ik heb het in april in één blok twee keer gebruikt. In oktober vorig jaar had ik de laatste keer gespoten. Tot april heb ik geen spint meer gehad. Best netjes, toch?, zegt hij. In januari heb ik twee keer een ander blok tegen spint gespoten met Oberon. AFWISSELPARTNERS FLORAMITE Proefbedrijf De Bredelaar in Elst heeft vorig jaar in opdracht van Certis een spintproef uitgevoerd om te beoordelen wat de beste afwisselpartners zijn van Floramite. De volgende partners zijn getest: Nissorun 0,025% met Masai, Oberon 0,05%, Milbeknock 0,05% en Geïntegreerd afwisselschema spint Vertimec 0,05%. Op de bewegende stadia, larven en spintmijten scoorden Floramite, Oberon en Nissorun/Masai veertien dagen na de tweede behandeling meer dan % werking. Milbeknock werkte redelijk. In dezelfde proef was Floramite het beste op eieren. Alle Chemisch afwisselschema spint andere behandelingen eindigden na veertien dagen dicht bij elkaar (55-65%). Uit de proef volgt dat alle vier groepen van groot belang zijn voor een goed afwisselschema tegen spint in de sierteelt. De ervaringen uit de praktijk onderstrepen dit. Spint/bewegende stadia De Bredelaar / Wageningen 05 Ronald van Os en Louis van den Berg Rozenteler Ronald van Os uit De Lier ipecteert zijn planten soms op niet alledaagse wijze. Zittend op een fiets aan een monorail maakt hij regelmatig een ipectierondje boven het gewas om het te controleren op mogelijke aantastingen. Van Os teelt ruim twee hectare Torero s in een mobiel teeltsysteem. Omdat de plantrijen dicht op elkaar staan en looppaden ontbreken, kan hij niet tussen de planten komen. De fiets is dan soms een prima alternatief. Maar de belangrijkste ipectie gebeurt doorgaa aan het betonpad, waar de medewerkers de rozen teeltgoot voor teeltgoot afwerken. Preventiever werken De gewasbespuiting doet Van Os achterin de kas met het Micothon Spuitsysteem voor het Mobiele Teelt Systeem (MTS). Bij elk blok staat een spuitunit, die is aangesloten op een centraal voorraadvat. Hij werkt prima. Door de luchtondersteuning dringt het middel goed door in het gewas, vertelt Ronald. In een mobiel teeltsysteem ben je wat preventiever bezig. Je grijpt doorgaa wat eerder in bij de signalering van de eerste aantasting. Vooral bij spint. Ik gebruik tegen spint meer- SCOUTEN IN MOBIEL TEELTSYSTEEM LUISTERT UITERMATE NAUW Bij mobiel telen is extra alertheid nodig bij het scouten van plaagiecten. Meer dan in een traditioneel systeem komt het daarbij aan op de deskundigheid en ervaring van de medewerkers. Die moeten voldoende kennis van zaken hebben om plaagiecten tijde de werkzaamheden te herkennen. Het nauwkeurig tellen van vangplanten is in een mobiel systeem nog belangrijker dan in een traditioneel systeem. Anders krijg je geen goed zicht op plagen als witte vlieg, zegt Ellen Klein, van toeleverancier Brinkman. Naar witte vlieg moet je echt op zoek. In een mobiel systeem ben je daarbij bijna volledig afhankelijk van wat je op je vangplaten vindt. Dat hoeft overige op zich geen probleem te zijn. Spint, trips en witte vlieg Ook wijst Klein op de moeilijkheden van pleksgewijze bestrijding van spint en witte vlieg. Daarvoor moet je het hele systeem laten Direct hergebruik middel De Micothon verdeelt de spuitvloeistof onder lage druk (6 bar) over het gewas. Op de luchtmond van het systeem zitten werveldoppen. Dat geeft een zeer goede bladbedekking. Het systeem is daardoor zeer geschikt voor een vol gewas, zoals roos en gerbera. Maar ook voor een gewas als paprika, aldus Louis van den Berg van fabrikant Micothon. De Micothon MTS vangt de spuitvloeistof die de plant niet geraakt heeft op en leidt hem rechtstreeks terug naar de spuit. Dat directe hergebruik is cruciaal, benadrukt Van den Berg. Bij veel middelen mag je spuitvloeistof voor slechts een beperkt aantal uren aan-maken, omdat anders de werkzame stof afbreekt. Door het hergebruik is er geen verspilling van middel. Opvang en hergebruik is bovendien arbeidshygiënischer. Je hebt geen natte plekken en een opeenhoping van gekristalliseerde gewasbeschermingsmiddelen rondom de spuitunit. En het werkt sneller. Gemiddeld spuit je met een buis/rail machine in een traditioneel teeltsysteem in een avond één hectare rozen, met dit systeem met zeven units doe je het hele bedrijf in drie uur. Het is dus een zeer effectief systeem en je minimaliseert er het aantal ruimtebehandelingen mee. draaien. Anders kom je er niet bij, stelt ze. Witte vlieg heeft in een mobiel systeem de neiging zich eerder te verspreiden. In een mobiel systeem ben je dan ook eerder genoodzaakt volvelds te spuiten. Ook de tripsbestrijding is moeilijker, zo is de ervaring van Klein. De vangplaten signaleren de trips vaak te laat. Er is dan vaak al schade aan het gewas. Haar advies: Direct spuiten zodra bij het sorteren tripsaantasting wordt gesignaleerd. Biologie Floramite Nissorun +(Turgue) DE KUNST VAN GOED SPUITEN Goed spuiten is een kut, waarmee veel tuinders nog wit kunnen behalen, is de ervaring van Ellen Klein. Zij is specialiste rozenteelt bij Brinkman in Bleiswijk. Je moet altijd goed kijken waar, hoe en onder welke omstandigheden je moet spuiten. En je moet goed opletten op welk moment je welk middel gebruikt, zegt ze. Ellen Klein: stand doppen belangrijk Pas op biologisch bestrijders in het algemeen Vertimec of Milbeknock Pas op Phytoseiulus en Feltiella Oberon of Envidor Floramite Oberon of Envidor Vertimec + of Milbeknock+ Nissorun +Masai Een advies dat zij rozentelers vaak meegeeft, is: Kijk voor elke bespuiting naar de stand van de doppen. Want raak is niet altijd goed raak, zo blijkt. Klein: Dat niet alle delen van de rozetruik goed geraakt zijn, laat ik vaak zien met blaadjes met witte vlieglarven er nog op. Je moet je dan ook bij elke bespuiting afvragen waar het middel terecht moet % doding tov onbehandeld Floramite ml Nissorun/ Masai Oberon ml Milbeknock ml Vertimec ml 10 0 DA-B 7 DA-B 14 DA-B Waarnemingsdata komen. Dat geldt ook voor een bespuiting in een mobiel teeltsysteem. Goed richten is ook daar erg belangrijk. Als je alleen maar chemische bestrijding toepast, is het vooral bij witte vlieg belangrijk dat je een zeer goede bedekking hebt op elke centimeter van het blaadje, want een jonge witte vlieg beweegt zich amper. Er is dus grote ka dat je hem anders niet raakt. Zet de juiste doppen open Bij een bespuiting hoeven lang niet altijd alle spuitdoppen open. Ellen Klein: Tegen meeldauw spuit je, afhankelijk van waar het zit, de boven- of onderkant. Spuit bij boven- en onderwit onderdoor. Je raakt dan vanzelf ook de bovenzijde en dan kunnen de bovete doppen dicht. Ook bij nekwit adviseert Klein van onderen te spuiten. Het nekwit zit anders onder de rozenknop in de spuitschaduw. Die raak je dus niet als je van boven spuit. Als in het ingebogen blad geen meeldauw zit, kun je de onderste knoppen weer dichtzetten, stelt ze. Bij alleen chemische bestrijding kun je geen concessies doen. Je moet werken met een zeer lage schadedrempel. Steeds meer rozentelers schakelen dan ook over op geïntegreerde bestrijding. Vooral spintbestrijding gaat erg goed. Was de biologische bestrijding in de rozenteelt tot voor enkele jaren nog vooral liefhebberij van enkele zeer gemotiveerde telers, tegenwoordig willen steeds meer rozentelers niet meer zonder. 6 7

5 EFFECTIVITEIT NIEUWE FORMULERINGEN FUNGAFLOR EN ROCKET GELIJK AAN OUDE In het najaar van 05 is behalve van Fungaflor ook de Rocket-formulering gewijzigd. De nieuwe formuleringen van Rocket en Fungaflor EC zijn even gewasveilig als de oude. Ook de effectiviteit is gelijk. Beide producten zijn de afgelopen jaren uitgebreid getest, ondermeer bij Proeftuin Zwaagdijk. Beide nieuwe formuleringen waren gelijk aan de oude (zie grafiek). Vanaf de derde toepassing was de meeldauwdruk zeer zwaar. De lage preventieve dosering van Fungaflor is dan te licht. Ook Nimrod is dan onvoldoende, maar Collis blijft goed. De beste resultaten behaalt Rocket, dat al sinds de toelating geldt als beste preventieve en curatieve meeldauwmiddel voor komkommers. % effectiviteit Komkommer meeldauw Zwaagdijk 05, preventief behandeld (vanaf toepassing 3 zeer zware infectie) Rocket 0,1% oud Rocket 0,1% nieuw Collis 0,05% Nimrod 0,2% Fungaflor 0EC 0,025% Fungaflor EC 0,05% toepassing 2 toepassing 3 7 dagen na T3 14 dagen na T3 NIEUWE FORMULERING FUNGAFLOR De hoeveelheid actieve stof van Fungaflor is gehalveerd. Voor de nieuwe Fungaflor EC is daardoor een dubbele dosering nodig ten opzichte van de oude formulering. Bij de nieuwe gebruiksdosering is de effectiviteit en de gewasveiligheid gelijk aan de oude formulering. Certis levert Fungaflor EC in een 2 liter container. Op de dop is een sticker geplakt om de teler attent te maken op de nieuwe gebruiksdosering. Fungaflor EC werkt tegen meeldauw en botrytis in vruchtgroentegewassen en bloemisterijgewassen onder glas. Het middel is veilig voor bijen en natuurlijke vijanden. VERKORTING VEILIGHEIDSTERMIJN FUNGAFLOR Het College voor de Toelating van Bestrijdingsmiddelen (CTB) heeft op 12 april besloten om de veiligheidstermijn van het schimmelbestrijdingsmiddel Fungaflor voor komkommers, tomaten, courgettes, augurken en meloenen te verkorten van drie dagen naar 24 uur. Met de verkorting van de wachttijd kunnen komkommertelers en vrijwel alle andere vruchtgroentetelers nu beter ipelen op de huidige kwaliteitseisen van onder andere EurepGap. Komkommerblad met meeldauw FUNGAFLOR NU TOELATING VAN CERTIS Certis Europe BV heeft van Jasen Certis de mogelijkheid om nieuwe toepassingsmogelijkheden Farmaceutica NV de exclusieve rechten verworven met de actieve stof imazalil te voor de verkoop, marketing en ontwikkeling ontwikkelen. Imazalil zit ondermeer in van producten op basis van imazalil voor onder andere de tuinbouw. Deze overeenkomst is wereldwijd met uitzondering van Australië, India en China. De registratierechten voor Fungaflor EC en Diabolo SL bieden Fungaflor EC, Fungaflor Rook en Scomrid Aerosol. Certis levert de actieve stof voor Scomrid, de rookgeneratoren voor Fungaflor Rook en het geformuleerde product voor Fungaflor van andere distributeurs. C o l o f o n Nieuwsmagazine van Certis Europe B.V. voor ondernemers in de glastuinbouw Redactie: Vormgeving: Beeld: Martin Meijdam, Certis PRLT Communicatie, Zoetermeer Crown Creatives in Communication, Driebergen BCP-Certis/Ward Stepman, Engel Lameijer, NFP, Fotostudio Gerard Vlekke Geregistreerde handelsmerken: Actara, Actellic, Plenum en Vertimec van Syngenta Crop Protection BV; Admiral van Sumitomo Chemical Co. Ltd.; Admire, Calypso, Envidor en Oberon van Bayer CropScience bv; Coerve van Dow AgroSciences; Milbeknock van Sankyo Agro Company; Masai en Collis van BASF Nederland B.V.; Nimrod van Makhteshim Chemical Works. Certis Europe B.V. biedt systeemoplossingen voor milieubewuste, geïntegreerde gewasbescherming. Certis levert de kennis en producten, zoals biologische en chemische middelen, natuurlijke vijanden, feromonen en vangtechnieken. Certis ondersteunt hiermee telers van specialistische, hoogwaardige gewassen bij de ontwikkeling van een gezonde en duurzame teelt. Postbus 11 BD Maarssen Straatweg B 34 BB Maarssen T +31(0) F +31(0) E info@certiseurope.nl Technisch adviseur: Dennis Eekhoff: