Tenslotte gaat, als het goed is, een advies ergens over en moet het meer zijn als een paar opmerkingen in de kantlijn.

Transcriptie

1 Aan College van B&W Gemeente Eindhoven Pb RB Eindhoven Ref. raadsnummer 14R5997 Van SW-raad GRWRE/Ergon d.d. Eindhoven, 24 september 2014 betr. advies: Verordening Sociaal Domein gemeente Eindhoven. cc. Gemeenteraad Eindhoven CR-SZ Participatiecommissie Bestuur GRWRE Ergon Geacht College De SW-raad heeft in een extra vergadering op 22 september de bijgestelde verordening besproken en geeft u hierbij zijn advies. Een lang advies dat zowel een algemeen karakter heeft als een serie adviezen op detail/artikel niveau. Het is niet de intentie van de SW-raad om op deze manier zijn advies te geven maar gezien het feit dat de verordening al geagendeerd is, zal het voor deze keer - op basis van de gevraagde spoed - zo moeten. De SW-raad rekent erop dat ondanks de erg drukke tijd die er voor u aan staat te komen om een en ander in het kader van de 3D s op tijd te regelen, het toch zal lukken om de betrokken cliëntenraden de tijd te geven om zich de inhoud eigen te maken en daarna met een afgewogen advies te komen. Op basis van het feit dat er nog heel veel nader geregeld moet worden is het van belang dat beide partijen een werkbare vorm vinden. Tenslotte gaat, als het goed is, een advies ergens over en moet het meer zijn als een paar opmerkingen in de kantlijn. In de bijlage staan de criteria waaraan volgens de SW-raad cliëntenparticipatie, wil ze succesvol zijn, moet voldoen. Gezien de landelijke waardering voor deze criteria voor cliëntenparticipatie lijkt het logisch dat het college zich bij de nadere inrichting van cliënten- en later burgerparticipatie laat leiden door deze criteria. Zoals altijd staat de SW-raad open voor het vroegtijdige gesprek over inhoud en proces. Algemeen, Iedereen aan het werk! Het is opvallend dat deze verordening inhoudelijk, deels ingegeven door de landelijke wetgeving, compleet voorbij gaat aan de werkelijkheid van de arbeidsmarkt. Het lijkt erop dat de harde Eindhovense (Zuidoost-Brabant) cijfers er totaal niet toe doen. Het beleid, de verordening, de filosofie en de sancties blijven uitgaan van de onwillige werkweigeraar die aan het werk moet. De cijfers zoals op 9 september 2014 gepresenteerd aan de gemeenteraad - Instrumenten uitstroom werk, hoofdlijnen analyse WWB-bestand en De arbeidsmarkt in Zuidoost-Brabant van het UWV geven nadrukkelijk aan dat er een structurele mismatch is tussen potentieel aanbod vanuit de gemeentelijke uitkeringen en de vraag van de arbeidsmarkt. Zelfs het ruime overschot op basis van 1

2 bemiddelbare werkzoekenden in relatie tot vacatures ( 1.6 : 1) geeft blijkbaar geen aanleiding voor een basale andere insteek richting bewoners die om wat voor reden dan ook financieel afhankelijk zijn, worden en blijven van de gemeente. Minister Dijsselbloem zei bij de presentatie van de Miljoenennota, in relatie tot het aantal van ruim geregistreerde werkzoekenden, dat; De naweeën van de crisis laten zich ook in 2015 gelden. Het lijkt wijs dit late inzicht van de rijksoverheid direct in de praktijk te vertalen naar het niveau waar de uitvoering dient te gebeuren, de gemeente. Haal waar mogelijk de negatieve ondertoon uit deze verordening onder andere door nadrukkelijker aan te geven wat de gemeente voor de betrokken burger kan en gaat doen. En in ieder geval op basis van de arbeidsmarktcijfers in deze verordening en in de bejegening van uitkeringsgerechtigden te accepteren dat de mismatch bestaat en een keihard gegeven is. Wat is werk! Er is behoefte aan een stevige definitie van het begrip werk in relatie tot beloning. In de visie van de SW-raad is arbeid waarbij iemand niet structureel (duurzaam) meer verdient dan het wettelijk minimum loon bij 36 uur* werkweek niet hetzelfde als werk. Werk moet lonen dus minimaal het WML opbrengen waardoor iemand in staat is om zelfstandig zijn/haar huishouden te voeren. * Voor mensen met een arbeidsbeperking zou op basis van dit principe rekening gehouden kunnen/moeten worden met de door de beperking bepaalde maximale werktijd in uren. De aanvulling moet dan bij een maximale uren belasting tenminste uitkomen op het WML. Leg het begrip werk in relatie tot duurzaam, 36 uur leidend tot tenminste het WML vast in deze verordening. Beroep en Bezwaar Bij de behandeling van een eerdere versie van deze verordening heeft de SW-raad nadrukkelijk gepleit voor het opnemen van een eigen Beroep en Bezwaar procedure. De gemeente stelt zich op het standpunt dat Beroep en Bezwaar geregeld is op basis van de algemene procedures in het kader van het Bestuursrecht. Deze procedures kosten echter in verhouding tot de mate en ingangssnelheid van de sanctie in verhouding naar de financiële draagkracht te veel tijd. Een normale procedure kost al snel 3 maanden* waarbij nog een verlenging van 1,5 maand is toegestaan. Na 4,5 maand ligt er dan alleen nog maar een besluit. De uitvoering van een besluit gerekend vanaf de handtekening college tot eventuele uitbetaling wordt hierbij buiten beschouwing gelaten. Het verweer van de gemeente dat in schrijnende gevallen een versnelde procedure kan worden gestart op basis van spoedeisend belang zal in de meeste gevallen door de rechter niet ontvankelijk worden verklaard*. * Termijnen op basis van gegevens van de cie. B&B van de gemeente Eindhoven en gegevens van de Sociale Advocatuur. A. Richt en met beduidend grotere snelheid dan bij WIJeindhoven ( advies SW-raad GRWRE/Ergon van en nu nog geen commissie terwijl het advies is overgenomen) dus nog voor in samenwerking met de gemeentelijke Cliëntenraden een voor het sociaal domein eigen beroep en bezwaar commissie in, die op basis van een eigen regeling echt snel een bindend advies kan geven. B. Mocht A juridisch, met argumenten onderbouwd, onmogelijk zijn dan kan de gemeente op basis van deze verordening een second opinion procedure mogelijk maken. Besluiten die op basis van deze verordening en de onderliggende regelingen worden genomen kunnen dan direct 2

3 ter second opinion worden voorgelegd. Dit dient dan in ieder geval ook voor in overleg met de Cliëntenraden inclusief de bemensing te worden geregeld. Communicatie Een verordening als deze en de onderliggende nog te maken verordeningen en regelingen zijn geschreven in een taal die voor een zeer groot deel van de betrokkenen onleesbaar/onbegrijpbaar is. De toezegging dat een en ander in Klare Taal zal worden uitgewerkt stemt slechts deels tevreden. Dit komt omdat het door de gemeente gebruikte digitale kanaal voor de doelgroep onvoldoende tot niet toegankelijk is en deels omdat taal onbegrepen blijft. Nog steeds, en waarschijnlijk blijvend, zal een groot deel van de Eindhovense inwoners, onafhankelijk van opleiding, de voorkeur geven aan een directe persoonlijke en liefst onpartijdige uitleg van een verordening/regeling voor zijn/haar specifieke situatie. A. Zorg voor een juiste hertaling van deze en volgende verordeningen in Klare Taal waarbij als aanvulling nadrukkelijk over en weer de rechten plichten van gemeente en bewoner helder worden aangegeven. B. Maak een helder stappenplan als aanvulling op de tekstuele uitleg. Maak dat in samenwerking met bijvoorbeeld consulenten van bijvoorbeeld MEE en test het vooraf bij de doelgroep. C. Houdt in de communicatiemiddelen nadrukkelijk rekening met het feit dat met Eindhoven Digitaal niet de gehele doelgroep wordt bereikt en communiceer ook via andere media en andere middelen. D. Richt mogelijk in combinatie met WIJeindhoven een neutraal informatiepunt in waar de bewoner met deskundigen zonder registratie (zie privacy) geïnformeerd wordt over zijn rechten en plichten. Bestaande informatiekanalen zouden hierbij een rol kunnen spelen mits zij van voldoende (financiële) middelen worden uitgerust en structureel geïnformeerd en geschoold blijven. E. Zorg dat het aspect effectieve communicatie een hoofdpunt wordt in de (tussentijdse) evaluaties Kostprijs en maatwerkvoorziening Natuurlijk is deze verordening in de basis tegelijkertijd een antwoord op de rijksbezuinigingen in het sociale domein. Dit betekent dat de gemeente inspanningen moet doen om de kosten te drukken. Een van die inspanningen zal vorm krijgen in een nieuw stevig inkoopbeleid. De SW-raad heeft begrip voor deze beweging maar ziet tegelijkertijd door de formuleringen in deze verordening een gevaar als het gaat om de kostprijsvergelijking gemeentelijke inkoop en de kostprijs van een maatwerkvoorziening. Een algemeen gegeven is dat inkoop in het groot goedkoper is. De SW-raad is van mening dat met het bepalen van de kostprijs voor een individuele,dus dikwijls duurdere, maatwerkvoorziening de bulkkorting op basis van bijvoorbeeld een grote aanbesteding niet leidend mag zijn. Bij het bepalen van de kostprijs voor een maatwerkvoorziening wordt nadrukkelijk rekening gehouden met de meerkosten die aan bepaalde kwalitatieve maatwerkvoorzieningen eigen zijn. Participatie Van een college dat participatie met hoofdletters in zijn akkoord schrijft mag verwacht worden dat het participeren actief uitdraagt richting de buitenwereld. Dit betekent dat nog sterker dan voorheen bij aanbesteding, inkoop van voorzieningen e.d., derden gehouden worden aan criteria van actieve participatie. Dit kan gelden richting het hebben van een ondernemingsraad en het vergewissen van het advies van de OR inzake samenwerkingsverbanden van de gemeente met die derden. Natuurlijk ook voor actieve cliëntenparticipatie bij welzijns- en zorg organisaties waarmee de gemeente zaken 3

4 gaat doen en natuurlijk niet in de laatste plaats of en hoe de essentie van de Participatiewet - het in het reguliere personeelsbestand opnemen van arbeidsgehandicapten - wordt nagekomen. De gemeente checkt of de huidige aanbestedings- en inkoopscriteria moeten worden bijgesteld om daarmee de uitwerking van de Participatiewet actief te bevorderen. Dit betekent concreet een check op medezeggenschap van OR en Cliënten en aantoonbare kunnen maken dat de organisatie/ het bedrijf zelf mensen met een arbeidsbeperking op de loonlijst heeft staan. Het college zal in een nadere regeling aangeven hoe de gemeente het inkoop- en aanbestedingsbeleid hierop zal evalueren. Privacy De SW-raad wenst nog eens te benadrukken dat privacy een essentieel onderwerp moet zijn bij zo n ingewikkelde operatie waarbij ontzettend veel partijen zijn betrokken. Identiteitsfraude komt nu al voor en is in het algemeen, maar zeker ook voor deze doelgroep, funest met name omdat sancties snel opgelegd worden en er geen financiële buffer is. Daarnaast is het een ramp als verkeerde gegevens gebruikt worden bij beoordelingen/besluiten. Het is belangrijk om privacy nog eens scherp te bekijken mede omdat misbruik van twee kanten kan komen. Bij de uitwerking van nadere regels zal het college op basis van de laatste stand van zaken altijd alles in het werk stellen om de privacy van cliënten en medewerkers maximaal te beschermen en geen gegevens zal vragen, laat staan opslaan, die niet noodzakelijk zijn voor de te nemen besluiten. Daarnaast zal het college zorgen voor een laagdrempelige klachtenprocedure met recht op correctie van de dossiers. Bejegening Op 23 september heeft de Nationale ombudsman een rapport geopenbaard naar aanleiding van klachten over bejegening van WSW-ers. De Nationale Ombudsman geeft in zijn rapport Oog voor mensen met een arbeidsbeperking aan dat de bejegening van mensen met een arbeidsbeperking, zeker wanneer er sprake is van een Gemeenschappelijke Regeling, te kort kan schieten. De ombudsman zal in oktober-november zelf actief de gemeenten benaderen omdat hij vindt dat de Participatiewet geen eind zal maken aan de huidige praktijk. Het college zal bij de uitwerking van de Participatiewet en zich binnen de GRWRE/Ergon actief inzetten om -waar nodig- de adviezen van de Nationale Ombudsman leidend te laten zijn bij het maken van beleid en de uitvoering daarvan in de praktijk. Op artikelniveau Art Art. 1.2 Voeg WSW toe bij de begripsbepaling Voeg de huidige gemeentelijke cliëntenraden toe. CR SZ: CR op basis van de WWB Participatiecommissie: CR op basis van de WMO SW-raad GRWRE/Ergon: CR op basis van de WSW 4

5 Art. 2.4 Zo beschreven is het in tegenspraak met de hiërarchie van besluitname en in tegenspraak met hetgeen hierover in de toelichting over staat. Het kan en mag niet zo zijn dat de Jeugdhulpaanbieder de doorverwijzing van huisarts, medisch specialist of jeugdarts kan en mag overrulen. Pas de tekst zodanig aan dat het duidelijk is dat de jeugdhulpaanbieder het medisch advies opvolgt. Art. 2.8 In het hoofdstuk Maatschappelijke ondersteuning is het begrip kwaliteit ook inhoudelijk gedefinieerd. Neem de relatie tussen kwaliteit en gevraagd maatwerk op bij 2.8. en houdt daarbij rekening met het voorgaande advies over kostprijsberekening. Art. 3.1 c Ergon. De SW-raad is blij met het feit dat Ergon opgenomen is in het begrippenkader. Dit is een goed uitgangspunt om een eerder advies van de SW-raad Ergon leidend te laten zijn bij de inrichting van Beschut Werk. Leg minimaal de regie voor de inrichting en uitvoering van (nieuw) Beschut Werk in handen van de GRWRE/Ergon 1. Het begrip Voorziening dient scherper gedefinieerd te worden. Beschut Werk (3.11) is geen participatievoorziening. Zeker in de nieuwe situatie na komt een arbeidsgehandicapte pas in aanmerking voor Beschutwerk als klip en klaar duidelijk is (UWV) dat hij of zij niet kan en zal groeien op de participatieladder en zijn of haar arbeidsvermogen voor altijd onder het participatieniveau blijft. Tegenprestatie is evenmin een voorziening. Pas het begrip voorziening aan. Art Het college bepaalt jaarlijks de omvang van het aanbod Beschut Werk en het aantal beschikbare plekken voor beschut werk. Eerder gaf de SW-raad u al het advies om Beschut Werk overeind te houden als werk. Dus in een echte werkomgeving met loonkostensubsidie of op een andere manier ondersteunend zodat hij of zij het WML verdient. Dit artikel roept vragen op in de sfeer of het college jaarlijks het aantal Beschut werk plekken kan aanvullen en wel zo dat Arbeidsgehandicapten/Beschut werk mensen op een nieuwe wachtlijst komen omdat het college de omvang en/of het aantal beschikbare plekken verlaagd. A. Schrap dit artikel B. of pas het zo aan dat het college garandeert dat zij voldoende werk plekken creëert en behoudt voor al diegenen die aangewezen zijn op Beschut Werk. Art Tegenprestatie Op 9 januari 2014 gaf de SW-raad u het dringende advies om snel te komen met een opzet voor een zogenaamd nul-onderzoek om uiteindelijk langdurig te kunnen meten 5

6 waar en hoe verdringing zich aandient en wat daarvan de gevolgen zijn voor de totale arbeidsmarkt. Advies: De cliëntenraden nodigen u uit om samen met deskundigen en gebruikmakend van de huidige gegevens te zoeken naar een efficiënte nul meting waardoor eventuele verdringing al dan niet kan worden aangetoond. Bijbehorend het advies om een substantieel bedrag op uw begroting vrij te maken voor zo n structureel meerjaren onderzoek. Logisch zal de derde stap dan zijn om, samen met de cliëntenraden, halfjaarlijks te evalueren of er al dan niet sprake is van verdringing en op basis van deze evaluatie adviezen te rapporteren richting de gemeenteraad en in het Werkbedrijf betrokken organisaties. Om tijdig een nul meting te bezitten zal zo n onderzoek nog voor de 1 juli 2014 moeten worden gehouden. ((Advies: SW-raad GRWRE/Ergon aan uw College; Met elkaar aan het werk d.d. 9 januari 2014)) Tijdens de eerder genoemde presentatie van het UWV over de arbeidsmarkt in Zuidoost Brabant op 9 september 2014 wordt helder aangegeven dat verdringing al een feit is. Wil het College zich met betrekking tot de tegenprestatie echt beperken tot additionele werkzaamheden dan wordt het toch echt tijd om een en ander op basis van onderzoek helder/eenduidig te krijgen c.q. te houden. Nogmaals maar nu met een meer dwingende reden adviseert de SW-raad u om zijn eerdere advies nog dit najaar vorm en inhoud te geven. Dus start met de nul-meting al was het maar om de Eindhovense invulling over tegenprestatie een onderbouwde inhoud te kunnen geven. Art Niet verschijnen De tijd dat men kom vertrouwen op de post is, met de privatisering in combinatie met zware onderbetaling op basis van een stuksprijs, geheel voorbij. Het feit dat verkeer steeds betrouwbaarder wordt staat stevig overeind maar dan nog kunnen, om allerlei redenen, berichten niet of niet op tijd aankomen. Ga er bij de benadering van burgers vanuit dat deze en andere middelen van het overbrengen van berichten niet/nooit perfect zijn en zullen worden. Zo wettelijk mogelijk adviseert de SW-raad u om gevolgen van het niet ontvangen van een bericht per persoon en situatie te beoordelen en niet absoluut mee te tellen in de cumulatie van eenzijdige verplichtingen. Art Algemeen geaccepteerde arbeid. Het UWV heeft onlangs een horeca medewerkster uit een dorp in ons werkbedrijf regio op grond van deze nieuwe definitie in combinatie met reistijd de verplichting opgelegd om serieus te solliciteren op een nachtbaan in de Rotterdamse Horeca. Hoe zij s nachts na 4.30 uur terug moest reizen naar Oost Brabant was geen punt van discussie want deze vacature voldeed aan de wettelijke sollicitatie eisen. Naar aanleiding hiervan lijkt het handig om het begrip reizen per openbaar vervoer, sociale veiligheid ( s nachts alleen over straat) en een goede nachtrust op basis van de eisen van de Arbeidstijdenwet op te nemen bij de nadere begripsbepaling van Algemeen geaccepteerde arbeid in combinatie met die maximale reistijd van 3 uur. Stel in een nadere begripsafbakening bijkomende eisen aan het begrip algemeen geaccepteerde arbeid. Elementen van deze afbakening moeten liggen in de sfeer van reistijd per openbaar vervoer, nachtarbeid en sociale veiligheid. 6

7 Art Gedragingen alleenstaande ouder Het ontgaat de SW-raad volledig waarom iemand die op basis van alleenstaand ouderschap vrijgesteld is sancties kunnen worden opgelegd voor verplichtingen die niet zijn opgelegd. Advies! A. Schrap dit artikel B. Maak duidelijk wat de bedoeling van dit artikel is. Art Zelfstandige Het ontgaat de SW-raad waarom iemand niet betrokken wordt bij de keuze van zijn/haar begeleider zeker omdat op een goede match van de inhoud en het proces van begeleiding en de persoon van de begeleider (maatwerk) een vertrouwensbasis legt en daardoor de begeleiding vanzelf soepeler zal verlopen. Wijziging Betrek een zelfstandige bij de keuze en het proces van begeleiding 2. Indien een zelfstandige vervolgens niet of onvoldoende meewerkt aan de mede door hem/haar gekozen begeleiding wordt.. Art goedkoopst compenserende voorziening De voortzettende marktwerking in de ziektekostenverzekering leidt ertoe dat niet meer de specialist maar de zorgverzekeraar het medicijn voorschrijft. Veelvuldig blijkt dat bijwerkingen uiteindelijk de kwalitatief beoogde werking van het medicijn teniet doen. Het lijkt daarom goed om naast het begrip goedkoop zeer zeker het begrip kwaliteit als basis te nemen in de keuze van voorzieningen. Wijzigen. 3. Als een.het college de goedkoopst mogelijke compenserende voorziening waarvan zeker is dat het voldoet aan de op basis van maatwerk vereiste kwaliteit. Eenzelfde advies voor Art Medezeggenschap en Vanuit het oogpunt Participatie is het gewenst dat cliëntenraden betrokken worden bij de uitwerking van nadere regelingen. De SW-raad is daarbij van mening dat gemeentelijke cliëntenraden ook actief betrokken moeten worden bij zaken als naleving medezeggenschapsregelingen, klachtregelingen en clientervaringsonderzoek. Zeker in het kader van evaluatie is het van belang dat de slager niet zelfstandig zijn eigen vlees keurt. toevoegen Onverminderd andere.. het college IN OVERLEG MET DE GEMEENTELIJKE CLIËNTENRADEN toe op.. 7

8 Hoofdstuk 6 Inspraak en medezeggenschap In 2012 heeft de SW-raad 20 criteria geformuleerd die essentieel zijn om cliëntenparticipatie succesvol vorm en inhoud te geven. Met de formulering van deze criteria werd de SW-raad genomineerd voor de Cliënt in Beeld prijs 2012 van de LCR. De SW-raad is ervan overtuigd dat bij de inrichting van gemeentelijke cliëntenparticipatie tenminste moet worden voldaan aan deze criteria. Dit is extra van belang omdat deze gemeente in zijn nieuwe personeelsformatiemodel de functie/taak van Ambtelijk Secretaris voor cliëntenraden niet heeft opgenomen in het nieuwe functiehandboek. Het is daarom van belang om de in de bijlage opgenomen criteria een stevige basis te geven bij de (nieuwe) inrichting van cliëntenparticipatie in de gemeente Eindhoven Het college zal bij de inrichting van cliëntenparticipatie (inspraak en medezeggenschap) de 20 Criteria voor een succesvol participerende cliëntenraad zoals die zijn geformuleerd (zie bijlage1) leidend laten zijn bij de inrichting van de gemeentelijke cliëntenparticipatie. Art Vroegtijdig Een advies van de cliëntenraad moet van wezenlijke invloed kunnen zijn op het te nemen besluit. De toevoeging van het begrip vroegtijdig passend in het coalitieakkoord is een stap vooruit in het proces van cliëntenparticipatie. De SW-raad is blij met deze toevoeging. Dat een en ander in de praktijk nog echt een plaats in het besluitvormingsproces moet krijgen wordt met name duidelijk als de SW-raad op details nog opmerkingen, aanvullingen e.d. heeft terwijl de verordening al geagendeerd staat voor de gemeenteraad en de stukken al verspreid zijn. Een extra vergadering lost wel wat op maar als de reactietijd te kort blijft loopt het proces vertraging op. Aanvulling Het college zal zelf actief toezien op het vroegtijdig verstrekken van relevante informatie aan de cliëntenraden zowel procesmatig als inhoudelijk. Daartoe zal de betreffende wethouder ten minste 1 x per kwartaal aangeven welke besluiten/regelingen e.d. het college in voorbereiding heeft met betrekking tot het adviesrecht van de cliëntenraad. De wethouder maakt vervolgens met de cliëntenraad afspraken wanneer en op welke wijze de cliëntenraad actief betrokken wordt bij de besluitvorming. Zoals afgesproken verwacht de SW-raad GRWRE/Ergon van het college een inhoudelijke argumentatie waarom een advies niet (geheel) wordt overgenomen. De reactie van het college op dit advies kan aanleiding zijn om spreektijd te claimen bij de behandeling van deze verordening in de commissievergadering van 7 oktober. Namens de SW-Raad GRWRE/Ergon Cis van der Vleuten Voorzitter. clientenraadsw@eindhoven.nl bijlage: 20 criteria 8