Nota van B&W. onderwerp Eenmalige koopkrachttegemoetkoming lage inkomens. Portefeuilehouder drs. Ap Reinders

Transcriptie

1 gemeente Haarlemmermeer Nota van B&W onderwerp Eenmalige koopkrachttegemoetkoming lage inkomens Portefeuilehouder drs. Ap Reinders Collegevergadering 28 Oktober 2014 inlichtingen drs. Robert Wesselink ( ) Registratienummer Samenvatting Op 8 juli 2014 heeft de Eerste Kamer het Wetsvoorstel koopkrachttegemoetkoming lage inkomens (Wkli) aanvaard. Op grond van deze wet hebben personen van 18 jaar en ouder met een inkomen van ten hoogste 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm (bijlage 1) recht op een koopkrachttegemoetkoming in het jaar Ten aanzien van de te verstrekken bedragen is geen sprake van beleidsvrijheid. De enige wettelijke verplichting is dat het college van B&W regels bekend maakt over de wijze van aanvraag van een koopkrachttegemoetkom ing. Inleiding De koopkracht van minima staat onder druk. Daarom heeft het kabinet eenmalig 70 miljoen gereserveerd voor een koopkrachttegemoetkoming. De laagste inkomensgroepen krijgen dit jaar een tegemoetkoming. Een echtpaar krijgt eenmalig 100,00 een alleenstaande ouder 90,00 en een alleenstaande 70,00. De tegemoetkoming is bedoeld voor personen van 18 jaar en ouder met een inkomen van ten hoogste 110% van de op hen van toepassing zijnde bijstandsnorm. Dat betekent dat naast mensen met een uitkering ook werkenden met een laag inkomen in aanmerking kunnen komen. Er is geen sprake van een vermogenstoets. Om de tegemoetkoming een wettelijke basis te geven wordt de Wet werk en bijstand (WWB) tijdelijk aangepast. Context Het kabinet heeft besloten tot een eenmalige koopkrachttegemoetkoming voor minima. Met deze tegemoetkoming worden ongewenste inkomenseffecten voor mensen met een inkomen tot 110% gecompenseerd omdat is gebleken dat hun koopkrachtontwikkeling is achtergebleven bij die van andere inkomensgroepen. In de Wkli wordt de tegemoetkoming geregeld. Probleemstelling De Wkli verplicht het college van B&W nadere regels op te stellen over de wijze van aanvraag van de koopkrachttegemoetkoming. Het gaat hier om de volgende zaken: 1. De wijze op basis waarvan de koopkrachttegemoetkoming wordt verstrekt; 2. Bepaling van de groep aan wie de eenmalige koopkrachttegemoetkoming ambtshalve wordt verstrekt; 3. Bepaling van de groep die de tegemoetkoming kan aanvragen op een door het college van B&W vast te stellen aanvraagformulier; 4. Vaststelling van de datum tot wanneer aanvragen kunnen worden ingediend; 5. Datum inwerkingtreding regels, eventueel met terugwerkende kracht.

2 onderwerp Volgvel 2 Eenmalige koopkrachttegemoetkoming lage inkomens Doelstelling De Wkli verplicht de gemeente om de tegemoetkoming nog in kalenderjaar 2014 uit te betalen. Doelstelling is dan ook iedereen aan wie ambtshalve een tegemoetkoming wordt verstrekt en iedereen die op aanvraag een beroep doet op de tegemoetkoming, voor zover sprake is van recht daarop, een tegemoetkoming in kalenderjaar 2014 te verstrekken opdat compensatie van de inkomenseffecten van de kabinetsmaatregelen kan plaatsvinden. Afweging Het college kan het recht op koopkrachttegemoetkoming vaststellen door middel van een schriftelijke aanvraag, of - indien de relevante getoetste inkomensgegevens bekend zijn - ambtshalve vaststellen. Het ligt voor de hand dat zoveel mogelijk tot ambtshalve verstrekking van de koopkrachttegemoetkoming wordt overgegaan. Dit is niet alleen klantvriendelijk, maar leidt ook tot de minste uitvoeringskosten voor de gemeente. Voorgesteld wordt om personen met een uitkering op grond van de Wet werk en bijstand (WWB), de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW), de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze gewezen zelfstandigen (IOAZ) en personen van wie de getoetste inkomensgegevens bij de gemeente bekend zijn, de tegemoetkoming ambtshalve te verstrekken 1. In de beleidsregels wordt de groep personen waarvan de getoetste inkomensgegevens bekend zijn, nader uitgewerkt. Ten aanzien van de groep personen met een inkomen tot 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm, aan wie geen ambtshalve verstrekking van de tegemoetkoming kan plaatsvinden, stellen we een aanvraagformulier ter beschikking welke via de gemeentelijke website kan worden gedownload en naar de gemeente kan worden opgestuurd of persoonlijk bij de gemeentelijke balie kan worden ingeleverd. Ook zal deze groep personen in de gelegenheid worden gesteld om telefonisch of schriftelijk een aanvraagformulier aan te vragen of deze op te komen halen bij de gemeentelijke balie. De personen die een tegemoetkoming zullen moeten aanvragen, worden tot en met 5 december 2014, daartoe in de gelegenheid gesteld. De tegemoetkoming moet, zoals aangegeven, in kalenderjaar 2014 worden uitbetaald. Uit recentelijk onderzoek 2 is gebleken dat bijna 5% van de Haarlemmermeerse huishoudens een inkomen tot 110% van het Wettelijk sociaal minimum (Wsm 3 ) heeft. Dit komt neer op 2839 huishoudens 4. Hiervan zijn 1587 huishoudens die geen uitkering van de gemeente hebben, en dus, in potentie, in aanmerking kunnen komen voor een tegemoetkoming. Een deel van deze groep 5 is reeds bij ons bekend en kan ambtshalve worden bediend. ' Voor zover zij op de peildatum 1 september 2014 een dergelijke uitkering ontvingen, of een inkomen hadden op 110% op de van hen van toepassing zijnde bijstandsnorm 2 Armoedemonitor 2014 gemeente Haarlemmemieer, KWIZ, september Wsm is het hetzelfde als de van toepassing zijnde bijstandsnorm 4 Binnen één huishouden kunnen meerdere personen aanspraak maken op een Wkli tegemoetkoming. Echter, de inschatting is dat deze samenloop een zeer kleine groep betreft. Het aantal huishoudens op 110% Wsm benadert daarom het aantal aanvragers. 5 Op basis van gemiddeld gebruik van de diverse minimaregelingen wordt de grootte van deze groep ingeschat op 26% van de groep 1587 (Kwiz, armoedemonitor gemeente Haarlemmermeer, september 2014).

3 onderwerp Volgvel 3 Eenmalige koopkrachttegemoetkoming lage inkomens Evenwel is de potentiële groep aanvragers dermate groot dat, wil men de tegemoetkoming zoals de wet voorschrijft nog in 2014 kunnen uitbetalen, de uiterste aanvraagdatum op 5 december 2014 moet worden vastgesteld. In de uitvoering is dan nog voldoende tijd de aanvragen af te kunnen handelen. Voorgesteld wordt de regels in te laten gaan per 18 oktober 2014, zijnde de dag na publicatie van de Wkli in de Staatscourant. Middelen Het Rijk heeft ten behoeve van de Wkli landelijk een bedrag van 70 miljoen beschikbaar gesteld, hiervan is 60 miljoen bedoeld voor de uitkeringen en 10 miljoen voor uitvoeringskosten. De gemeente Haarlemmermeer ontvangt een bedrag van Hiervan wordt een bedrag van 257.OOO 6 in het kader van de Najaarsrapportage toegevoegd aan de bijzondere bijstand. Het betreft hier een open eind financiering. Eventuele tekorten komen ten laste van de algemene middelen. Personeel en organisatie Voor de uitvoering van deze wet wordt verwacht dat eenmalig benodigd is. Gezien het korte tijdsbestek waarbinnen deze wet zal moeten zijn uitgevoerd, zal hiervoor extern worden ingehuurd. Voor zover mogelijk zal dit binnen de via de Najaarsrapportage aan bijzondere bijstand toegevoegde gelden, worden opgevangen 7. Juridische aspecten De grondslag voor de verstrekking van de tegemoetkoming is gelegen in artikel 2, vijfde lid van het Besluit koopkrachttegemoetkoming lage inkomens. De verstrekking van de koopkrachttegemoetkoming vindt plaats middels een afzonderlijk uitkeringsproces met afzonderlijke beschikkingen, mogelijkheid van bezwaar en beroep en verplichte terugvordering bij fraude. Het vaststellen van de beleidsregels is een bevoegdheid van het college. In- en externe communicatie Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is op 16 oktober 2014 gestart met een landelijke voorlichtingscampagne, waarin personen met een inkomen tot 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm worden gewezen op hun recht op koopkrachttegemoetkoming in het jaar Van de gemeenten wordt ook verwacht dat er gerichte voorlichting komt aan potentiële belanghebbenden. In de maand oktober 2014 wordt een artikel op de website van de gemeente Haarlemmermeer geplaatst waarin uitleg gegeven wordt over de Wkli, de voorwaarden en de wijze waarop kan worden aangevraagd. Ook in de InforMeer zal een soortgelijk artikel worden opgenomen. Verder zal aan de hand van de toolkit van het ministerie verder bekeken worden welke gerichte communicatie zal kunnen plaatsvinden. Hierbij kan worden gedacht aan flyers en posters in en rondom het Raadhuis en benaderen van intermediairs. 6 Bedrag ingeschat op basis van 2839 huishoudens x gemiddeld bedrag van Van de 1587 huishoudens die tot de niet-ambtshalve doelgroep horen, zal naar verwachting 30% niet aanvragen (norm ministerie) en ongeveer 20% van de klanten is reeds bij ons bekend (gemiddeld gebruik volgens KWIZ in minimaregelingen tot 110%). Dit betekent dat mogelijkerwijs 50% van deze groep personen aanvraagt, dit komt neer op 750 aanvragen op huishoudniveau. In de Najaarsrapportage is zekerheidshalve uitgegaan van maximaal mogelijke aanvragen door deze doelgroep (i.c. 1587). Hiermee rekening houdende kan de inhuur worden gefinancierd uit het verschil tussen in Najaarsrapportage gereserveerde bedrag en de te verwachten aanvragen. Evenwel betreft het hier een open einde regeling. Eventuele tekorten komen ten laste van de algemene middelen.

4 onderwerp Volgvel 4 Eenmalige koopkrachttegemoetkoming lage inkomens Besluit Op grond van het voorgaande hebben wij besloten om: 1. personen die op peildatum 1 september 2014 een uitkering op grond van de WWB, IOAW, IOAZ ontvangen, en personen die reeds bekend zijn bij de gemeente Haarlemmermeer met een inkomen tot 110% op de van hen van toepassing zijnde bijstandsnorm, ambtshalve een tegemoetkoming in het kader van de Wkli te verstrekken; 2, personen met een inkomen tot 110% op de van hen van toepassing zijnde bijstandsnorm en die niet bekend zijn bij de gemeente, in staat te stellen om via een aanvraagformulier, te downloaden via de gemeentelijke website alsook op aanvraag schriftelijk te verstrekken of persoonlijk bij de gemeentelijke balie af te halen, een tegemoetkoming in het kader van de Wkli aan te vragen; 3. de onder 2 genoemde groepen personen tot en met 5 december 2014 in de gelegenheid te stellen om een tegemoetkoming in het kader van de Wkli aan te vragen; de beleidsregels uitvoering Wet eenmalige koopkrachttegemoetkoming lage inkomens gemeente Haarlemmermeer 2014 vast te stellen; deze nota ter informatie te zenden aan de raad. Burgemeeitè' en wethouders van de gemeente Haarlemmermeer, namens/oeze de porfefeuilk Ik houder. drs. itemc srs Bijlage{n) Beleidsregels uitvoering Wet eenmalige koopkrachttegemoetkoming lage inkomens gemeente Haarlemmermeer 2014 Bijlage 1: inkomensgrenzen 110% Wsm

5 BELEIDSREGELS UITVOERING WET EENMALIGE KOOPKRACHTTEGEMOETKOMING LAGE INKOMENS GEMEENTE HAARLEMMERMEER 2014

6 HOOFDSTUK 1: BEGRIPSBEPALINGEN REGELING Artikel 1. Begripsbepalingen 1. De begripsomschrijvingen in de wet en de daarop berustende regelingen, alsmede in de Algemene wet bestuursrecht en het Burgerlijk Wetboek zijn van toepassing op de begrippen die in deze regeling worden gebruikt. 2. In deze regeling wordt voorts verstaan onder: a. Bbz: Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004; b. BW: Burgerlijk Wetboek; c. College: het college van burgemeester en wethouders; d. De wet: Wet eenmalige koopkrachttegemoetkoming lage inkomens; e. IOAW: Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers; f. IOAZ: Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen; g. WWB: Wet werk en bijstand. HOOFDSTUK 2. BELEIDSREGELS WKLI Artikel 2 Doelgroep ambtshalve toekenning 1. Op grond van artikel 2, vijfde lid van het Besluit koopkrachttegemoetkoming lage inkomens, wordt aan personen die op 1 september 2014 een uitkering op grond van de WWB, IOAW, IOAZ ontvangen, ambtshalve een tegemoetkoming op grond van de wet verstrekt; 2. Aan personen die op 1 september 2014 een inkomen tot 110% op de van hen van toepassing zijnde bijstandsnorm ontvangen, en die reeds bekend zijn bij de gemeente Haarlemmermeer, wordt ambtshalve een tegemoetkoming op grond van de wet verstrekt; 3. Tot de groep personen uit lid 2 wordt in ieder geval gerekend, die personen die op genoemde peildatum een tegemoetkoming ontvangen op grond van de regeling chronisch zieken en gehandicapten, regeling 65+, collectieve zorgverzekering en langdurigheidstoeslag van de gemeente Haarlemmermeer Artikel 3 Aanvraagprocedure 1. Op grond van artikel 2, vijfde lid van het Besluit koopkrachttegemoetkoming lage inkomens dienen personen uit de doelgroep met een inkomen tot 110% op de voor hen van toepassing zijnde bijstandsnorm die niet tot de personen behoren die op grond van artikel 2 ambtshalve aanspraak kunnen maken op de wettelijke tegemoetkoming, ter verkrijging van de wettelijke tegemoetkoming, een aanvraag indienen bij de gemeente Haarlemmermeer; 2. De aanvraag vindt schriftelijk plaats door; a. het downloaden van het aanvraagformulier op de site en deze (inclusief bewijsstukken) per post op te sturen naar de Gemeente Haarlemmermeer of persoonlijk af te leveren bij de balie van de gemeente Haarlemmermeer; b. telefonische of schriftelijk opvraging van het aanvraagformulier bij de gemeente Haarlemmermeer en deze vervolgens (inclusief bewijstukken) per post op te sturen naar de gemeente Haarlemmermeer of persoonlijk af te leveren bij de balie van de gemeente Haarlemmermeer;

7 3. Teneinde in aanmerking te komen voor de wettelijke tegemoetkoming dient de doelgroep zoals genoemd in lid 1 van dit artikel gelijktijdig met de aanvraag de volgende bewijsstukken te overleggen: a. Geldig identiteitsbewijs; b. Bewijsstukken waaruit de hoogte van de inkomsten per 1 september 2014 blijken; c. Indien sprake is van een partner, dienen ook de bewijsstukken van de partner, zoals genoemd in a en b, te worden overgelegd. Artikel 4 Aanvraagperiode Personen zoals genoemd in artikel 3 lid 1 worden in de gelegenheid gesteld om tot en met 5 december 2014 een aanvraag in te dienen voor de wettelijke tegemoetkoming. Hoofdstuk 3 Overige bepalingen Artikel 5 Hardheidsclausule Het college kan in bijzondere gevallen ten gunste van de aanvrager afwijken van de bepalingen in deze regeling, indien toepassing van de regeling leidt tot onbillijkheden van overwegende aard. Artikel 6 Inwerkingtreding Deze regeling treedt in werking met ingang van de dag na publicatie datum en werkt terug tot en met 18 oktober Artikel 7 Intrekking Deze regeling wordt ingetrokken met ingang van 6 december Artikel 8 Citeertitel Deze beleidsregels worden aangehaald als: Beleidsregels uitvoering Wet eenmalige koopkrachttegemoetkoming lage inkomens Haarlemmermeer 2014.

8 Toelichting op de beleidsregels uitvoering Wet eenmalige koopkrachttegemoetkoming lage inkomens Haarlemmermeer 2014 Algemeen In het begrotingsakkoord van najaar 2013 heeft het kabinet besloten tot een eenmalige koopkrachttegemoetkoming voor sociale minima. De maatregelen uit het pakket van 6 miljard hebben- ook na het begrotingsakkoord gevolgen voor de koopkracht van sociale minima in Met de tegemoetkoming worden voor die groepen ongewenste inkomenseffecten van kabinetsmaatregelen gecompenseerd omdat is gebleken dat hun koopkrachtontwikkeling is achtergebleven bij die van andere inkomensgroepen. Het kabinet heeft besloten het koopkrachtverlies van de sociale minima in 2014 te verzachten met een tegemoetkoming. Op 8 juli 2014 heeft de Eerste Kamer het Wetsvoorstel koopkrachttegemoetkoming lage inkomens aanvaard (Wkli). In deze wet wordt de tegemoetkoming geregeld. Publicatie van de wet- en regelgeving heeft op 17 oktober 2014 plaatsgevonden en de wet is per 18 oktober 2014 inwerkinggetreden. Inmiddels zijn de richtlijnen voor uitvoering van deze wet bekend geworden. Het kabinet heeft eenmalig 70 miljoen gereserveerd voor de koopkrachttegemoetkoming. De laagste inkomensgroepen krijgen dit jaar een tegemoetkoming. Een echtpaar krijgt eenmalig 100,00, een alleenstaande ouder 90,00 en een alleenstaande 70,00. De tegemoetkoming is bedoeld voor personen van 18 jaar en ouder met een inkomen van ten hoogste 110% van de op hen van toepassing zijnde bijstandsnorm. Dat betekent dat naast mensen met een uitkering ook werkenden met een laag inkomen in aanmerking kunnen komen. Om de tegemoetkoming een wettelijke basis te geven wordt de Wet werk en bijstand tijdelijk aangepast. Artikelsgewijze toelichting Hoofdstuk 1 Artikel 1 Begripsbepalingen In dit artikel zijn de begripsbepalingen opgenomen die noodzakelijk zijn voor het begrip van deze regeling. Begrippen die reeds in de genoemde wetten en regelingen zijn gedefinieerd en niet nader zijn gedefinieerd hebben in deze regels dezelfde betekenis. Hoofdstuk 2 Artikel 2 Doelgroep ambtshalve toekenning De Wkli regelt aan wie de tegemoetkoming kan worden verstrekt. De wet regelt echter niet hoe verstrekking dient plaats te vinden. Gezien de korte tijdspanne waarbinnen de tegemoetkoming moet worden uitbetaald, ligt het voor de hand, vanuit klantvriendelijkheid, maar ook uitvoeringsaspecten, om te regelen welke groepen eventueel in aanmerking kunnen komen voor een ambtshalve toekenning. In dit artikel wordt dit geregeld. De genoemde groepen zijn in beeld bij de gemeente, waardoor verstrekking van de tegemoetkoming vrij snel kan plaatsvinden. Wellicht ten overvloede: ook BBZ'ers horen tot de doelgroep aan wie ambtshalve kan worden verstrekt. Artikel 3 Aanvraagprocedure In dit artikel wordt geregeld op welke wijze het deel van de doelgroep dat niet bekend is bij de gemeente, een aanvraag kan indienen. De doelgroep wordt op verschillende manieren in staat gesteld een aanvraag in te dienen. Hiermee kan het bereik onder de doelgroep worden vergroot, een nadrukkelijke doelstelling in de wet. De toets op de aanvraag is licht. Er is geen vermogenstoets. Men dient op de peildatum 1 september 2014 woonachtig te zijn in de gemeente Haarlemmermeer. Daarnaast dient men te beschikken over een geldig identiteitsbewijs. Het gaat hier om een paspoort of identiteitskaart. Een rijbewijs volstaat niet. Bij bepaling van het inkomen telt ook het inkomen van de partner mee.

9 Artikel 4 Aanvraagperiode De personen die een tegemoetkoming zullen moeten aanvragen, worden tot en met 5 december 2014 daartoe in de gelegenheid gesteld. De wetgever heeft de gemeenten verplicht de tegemoetkoming in kalenderjaar 2014 uit te betalen. Uit recentelijk onderzoek 1 is gebleken dat bijna 5% van de Haarlemmermeerse huishoudens een inkomen tot 110% van het Wettelijk sociaal minimum (Wsm) heeft. Dit komt neer op 2839 huishoudens. Hiervan zijn 1587 huishoudens die geen uitkering van de gemeente hebben, en dus, in potentie, in aanmerking kunnen komen voor een tegemoetkoming. Een deel van deze groep 2 is reeds bij ons bekend en kan ambtshalve worden bediend. Evenwel is de potentiële groep aanvragers dermate groot dat, wil men de tegemoetkoming zoals de wet voorschrijft nog in 2014 kunnen uitbetalen, de uiterste aanvraagdatum op 5 december 2014 moet worden vastgesteld. In de uitvoering is dan nog voldoende tijd de aanvragen af te kunnen handelen. Hoofdstuk 3 Overige bepalingen Artikel 5 Hardheidsclausule Dit artikel behoeft geen toelichting. Artikel 6 Inwerkingtreding Dit artikel behoeft geen toelichting. Artikel 7 Intrekking Zie toelichting artikel 4. Artikel 8 Citeertitel Dit artikel behoeft geen toelichting. 1 Armoedemonitor 2014 gemeente Haarlemmermeer, KWIZ, september Op basis van gemiddeld gebruik van de diverse minimaregelingen wordt de grootte van deze groep ingeschat op 26% van de groep 1587 (Kwiz, armoedemonitor gemeente Haarlemmermeer, september 2014).

10 Bijlage 1: inkomensgrenzen 110% Wsm Inkomensnormen koopkrachttegemoetkoming 2014, netto bedragen, exdusief vakantiegeld (peildatum: 1 september 2014) Leefsituatie en leeftijd Inkomensgrens voor de koopkrachttegemoetkoming: maximaal 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm Personen van 18, 19 of 20 jaar, zonder kind (eren) alleenstaande 245,45 gehuwden, belde 18, 19 of 20 jaar 490,90 gehuwden, één 21 jaar of ouder 955,79 Personen van 18, 19 of 20 jaar, met kind (eren) alleenstaande ouder 529,59 gehuwden, beide 18, 19 of 20 jaar 775,03 gehuwden, één 21 jaar of ouder 1.239,92

11 Personen van 21 jaar tot pensioengerechtigde leeftijd alleenstaande 994,46 alleenstaande ouder 1.278,60 gehuwden, beide hebben pensioengerechtigde leeftijd nog niet bereikt 1.420,67 Personen die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt alleenstaande 1.090,99 alleenstaande ouder 1.372,94 gehuwden, een of beide hebben pensioengerechtigde leeftijd bereikt 1.501,69 Personen in een inrichting (21 jaar of ouder) alleenstaande 355,57 alleenstaande ouder 355,57 gehuwden 577,45