DATUM. 6 [ebnlari 2013 VLI: I'.,'

Transcriptie

1 Gemeente Maastricht :> RETOURADRES POSTBUS lm, 6201 BZ AAN: Mw. M.A. den Broeder Tongerseweg 255A 6213 GC ivlaastrlcht 8EZOEKADRES Mosae Forum OW Maastricht POSTADRES Postbus BZ Maastricht ONDERWERP Bezwaar klokkenluidersregeling DATUM 6 [ebnlari 2013 VLI: I'.,',,, BULAGEN Diverse BEHA.'lDELD DOOR l.m in is@maastricht.n ONZE REFERENTill Geachte mw. den Broeder, U heeft een bezwaarschrift ingediend tegen de beantwoording van het WOB-verzoek inzake de klokkenluidersregeling/regeling melden vermoeden misstanden. Dit bezwaarschrift is ingeboekt met het nummer Hoorzitting Bij van 23 januari 2013 heeft u ons er van in kennis gesteld dat u geen gebruik maakt van de u geboden gelegenheid om te worden gehoord. Ons bes/uit Uw bezwaar heeft ons aanleiding gegeven het besluit d.d. 11 oktober 2012 ( ) te heroverwegen en de in uw bezwaarschrift gevraagde informatie, voor zover bij de gemeente voorhanden, te verstrekken. Motivering Onderstaand volgen wij de door u in het bezwaarschrift gehanteerde opsomming van documenten. Ad 1. Er zijn geen protocollen richtlijnen, procesbeschrijvingen, aanwijzingen e.d. De regelingen zelf geven voldoende kader om de meldingen correct af te handelen. Ad 2. Hierbij treft u aan:-de jaarverslagen van de Vertrouwenspersonen Integriteit Limburg over de jaren Integriteit Limburg is de werkzaamheden pas gestart in Gemeentespecifieke bijlagen zijn niet voorhanden. In de periode was de secretaris/algemeen directeur de vertrouwenspersoon. Er zijn in die periode geen meldingen geweest en er zijn geen jaarverslagen beschikbaar. PAGINA 1 van 2

2 Ad 3. Hierbij treflu verder aan: -De jaalverslagen van de Commissie Klokkenluiders Gemeentelijke Overheid over de jaren Latere jaalverslagen zijn ons nog niet toegezonden. Gemeentespecifieke toelichtingen worden, indien daar aanleiding voor bestaat, mondeling gegeven in een gesprek met de secretaris/algemeen directeur. Hiervan zijn geen documenten beschikbaar. M4., U verzocht documenten openbaar te maken van alle vooivallen die in de jaalverslagen voorkomen. Vanwege het ontbreken van gemeentespecifieke informatie in de betreffende jaalverslagen zijn de door u gevraagde documenten niet voorhanden. De documenten zullen u op uw verzoek digitaal worden toegezonden. Hoogachtend, namens het college van burgemeester en wethouders van de Gemeente Maastricht, Wethouder Economie, Werkgelegenheid, Toerisme en Evenementen, Financiên en organisatie. voo1e7#' Mr.. M'Inis, medewerker Team Personeel en Organisatie Voor de goede orde wijzen wij u dop dat II als belanghebbende binnen zes weken na de dag van verzending van dit besluit een gedagtekend, ondertekend en gemotiveerd beroepschrift kunt indienen bij de Rechtbank Limburg, Sector beshlursrccht, Postbus 1988, 620 I BZ Maastricht. U kunt ook digitaal beroep instellen bij genoemde rechtbank via Daarvoor moet u wel beschikken over een elektronische handtekening (DigiD). Kijk op de site voor de precieze voorwaarden. PAGINA 2 van 2

3 VERSLAG REGIONALE VERTROUWENSPERSOON INTEGRITEIT ZUID-LIMBURG Rapportage (december 2006 tot en met november 2007) 1. Besluit tot inrichting regionale vertrouwensfunctie integriteit: maart 2006 Het besluit tot de inrichting van een Regionale Vertrouwensfunctie Integriteit Zuid-Limburg is in maart 2006 genomen en hangt samen met de plannen van de stuurgroep Bestuurlijke Aanpak Georganiseerde Criminaliteit Zuid-Limburg. Interne integriteit is een van de pijlers van deze aanpak. Vandaar dat is afgesproken om een regionale vertrouwensfunctie Integriteit in het leven te roepen voor de aangesloten organisaties: de gemeenten Heerlen, Kerkrade, Maastricht, Sittard-Geleen, Valkenburg aan de Geul en de Provincie Limburg. 2. De vertrouwensfunctie als onderdeel van een samenhangend integriteitsbeleid In de ambtenarenwet, gewijzigd op 22 december 2005, zijn bepalingen opgenomen ten aanzien van het te voeren integriteitsbeleid. Dit beleid dient gericht te zijn op het bevorderen van goed ambtelijk en bestuurlijk handelen en besteedt in ieder geval aandacht aan het bevorderen van integriteitsbewustzijn en aan het voorkomen van misbruik van bevoegdheden, belangenverstrengeling en discriminatie. De vertrouwensfunctie moet een onderdeel zijn van dit totale integriteitsbeleid. In het kader van Bestuurlijke Aanpak streven de aangesloten organisaties naar de gezamenlijke ontwikkeling van instrumenten op het terrein van integriteit, waaronder een regeling voor de vertrouwensfunctie. De zes organisaties verschillen echter inzake dit integriteitsbeleid en zijn in de ontwikkeling ervan in verschillende fasen. Deze verschillen hebben niet alleen betrekking op de aangesloten organisaties als geheel, maar gelden ook voor organisatieonderdelen. Uitgangspunt bij het inrichten van de regionale vertrouwensfunctie is dat iedere individuele medewerker de gelegenheid moet hebben om integriteitsvraagstukken met een onafhankelijk adviseur te bespreken. Het aanstellen van een Regionale Vertrouwenspersoon Integriteit biedt medewerkers deze mogelijkheid. Daarnaast is het ook een signaal dat het de betrokken organisaties ernst is met het voorkomen en aanpakken van integriteitschendingen. 3. Uitgangspunten plan van aanpak Interne Integriteit De inrichting van de Vertrouwensfunctie sluit aan bij de uitgangspunten van de visie op de Bestuurlijke Aanpak Georganiseerde Criminaliteit Zuid-Limburg (vastgesteld in juni 2005). de betrokken organisaties blijven zelf bevoegd en verantwoordelijk voor hun integriteitsbeleid uitgangspunt is een gemeenschappelijk beleid inzake integriteit, gericht op het realiseren van de basisnormen Integriteit door de taken in een Regionale Vertrouwensfunctie onder te brengen wordt een grotere onafhankelijkheid, deskundigheid en uniformiteit bereikt 4. Taken regionale vertrouwenspersoon Aan de inrichting van de regionale vertrouwensfunctie ligt geen uitvoerige regelgeving ten grondslag. In de opstartfase is de functie van de vertrouwenspersoon: het geven van advies, informatie en ondersteuning aan bestuurders, medewerkers of leidinggevenden van de aangesloten organisaties. Zonder nadere regelgeving heeft de vertrouwenspersoon (nog) geen formele rol bijvoorbeeld in het traject melden van misstanden (klokkenluiderregeling) of in een klachtprocedure.

4 2 De samenwerking in Zuid-Limburg op het gebied van interne integriteit kent een groeiscenario. Dat betekent dat de aangesloten overheidsorganisaties allemaal gebruik zullen maken van de vertrouwensfunctie. De mate waarin zal echter verschillend zijn omdat iedere organisatie zelf volledig bevoegd en verantwoordelijk is en blijft voor het integriteitsbeleid en de concrete invulling ervan. Bovendien blijft de mogelijkheid bestaan dat organisaties een eigen (interne) vertrouwenspersoon voor bepaalde onderdelen hebben en deze ook willen behouden. Verder is het de bedoeling dat de overige gemeenten in Zuid-Limburg zich in de loop van 2008 zullen aansluiten bij deze samenwerking op het gebied van Integriteit. 5. Opstartfase R.V.I. De Provincie Limburg heeft in 2006 op zich genomen om voor het jaar 2007 zorg te dragen voor de inrichting van de regionale vertrouwensfunctie en is bereid de faciliteiten hiervoor te bieden. In november 2006 zijn twee personen bereid gevonden de Regionale Vertrouwensfunctie Integriteit Zuid-Limburg als team in te vullen. Begin december zijn alle aangesloten organisaties in een brief aan burgemeester en secretaris/algemeen directeur hiervan op de hoogte gebracht. De maand december is benut als voorbereiding op de invulling van de functie, o.a. door een tweedaagse training te volgen. Daarnaast zijn de vertrouwenspersonen begin 2007 gestart met een kennismakingsronde langs de vijf aangesloten gemeenten en de Provincie. Dit is nodig omdat aan de feitelijke inzet binnen een organisatie overleg voorafgaat tussen de vertrouwenspersoon en een vertegenwoordiging van de organisatie. Uit dat overleg is gebleken dat er bij geen van de samenwerkende organisaties bezwaar bestaat tegen de inzet van de vertrouwenspersoon. 6. Stand van zaken november 2007 Na de kennismakingsgesprekken in het begin van 2007 zijn er per afzonderlijke gemeente en provincie vervolggesprekken gehouden. Deze waren vooral gericht op het vervolg van de te nemen stappen per individuele deelnemende organisatie. Inmiddels zijn door de provincie en een aantal gemeenten zodanige besluiten genomen dat op onderdelen van het integriteitsbeleid formele stappen zijn gezet. De datum van ingang, de formele inzet van de regionale vertrouwenspersoon en de mate waarin de vertrouwensfunctie samenhangt met het totale integriteitsbeleid, is heel divers. Stand van zaken Provincie Limburg: formeel sinds 15 september 2007 Benoeming interne vertrouwenspersoon Personeel (+ externe vertrouwenspersoon) Benoeming regionale vertrouwenspersoon Integriteit met instemming van de Ondernemingsraad en aangeboden via intranet en het huisorgaan Samengevat. Gemeente Valkenburg: sinds april 2007 Benoeming (handhaving) interne vertrouwenspersoon Personeel Regionale vertrouwensfunctie integriteit is eveneens in april 2007 aangeboden aan het personeel via intranet na overleg met de Ondernemingsraad. Er kan zo breed mogelijk gebruik worden gemaakt van de vertrouwensfunctie. Deelname aan regionale vertrouwenspersoon Integriteit formeel door het College besloten op voor de periode van 2 jaar. Daarna evaluatie.

5 3 Gemeente Heerlen: medio 2007 Benoeming (handhaving) interne vertrouwenspersoon Personeel Benoeming regionale vertrouwenspersoon Integriteit, na overleg met de Ondernemingsraad en bekend gemaakt via personeelsbijeenkomsten over Integriteit, het opnieuw afleggen van de ambtseed, intranet en de gemeentelijke uitgave: Het is een kwestie van fatsoen. Gemeente Kerkrade: sinds 1 oktober 2007 Benoeming (handhaving) vertrouwenspersoon Personeel Benoeming regionale vertrouwenspersoon Integriteit, na overleg met de Ondernemingsraad en bekend gemaakt aan het personeel. Gemeente Sittard Geleen: oktober 2007 Benoeming (handhaving) vertrouwenspersoon Personeel (+ externe vertrouwenspersoon) Benoeming regionale vertrouwenspersoon Integriteit op 26 juni 2007, na instemmingsprocedure door de Ondernemingsraad en bekend gemaakt via intranet. Breed benaderbaar over integriteitsvraagstukken en is meldpunt voor o.a. de klokkenluidersregeling. Gemeente Maastricht. Over de inzet van de regionale vertrouwenspersoon zijn tot op heden nog geen afspraken gemaakt. 7. Samenwerking met andere vertrouwenspersonen Binnen de zes organisaties die gebruik maken van de regionale vertrouwensfunctie integriteit zijn ook (interne en/of externe) vertrouwenspersonen aangesteld die op het gebied van ongewenste omgangsvormen geraadpleegd kunnen worden. In de praktijk is de scheiding tussen ongewenste omgangsvormen en integriteitkwesties niet altijd duidelijk aan te geven. Ongewenste omgangvormen kunnen immers worden gezien als een vorm van niet-integer gedrag. Als richtlijn voor het maken van onderscheid kan gelden dat ongewenste omgangsvormen zich in eerste instantie richten tegen een individuele persoon, terwijl andere vormen van niet-integer gedrag zich richten tegen de organisatie, tegen andere organisaties of tegen de samenleving als geheel. Het is de taak van de vertrouwenspersoon integriteit in voorkomende gevallen te zorgen voor een doorverwijzing naar de juiste interne of externe instantie of persoon. Omgekeerd is het ook mogelijk dat er doorverwijzing plaatsvindt van de vertrouwenspersoon ongewenste omgangvormen naar de regionale vertrouwenspersoon Integriteit. Met de (interne) vertrouwenspersoon van één organisatie zijn gesprekken gevoerd rond kennismaking en mogelijke samenwerking. Binnenkort vindt bij een andere organisatie een kennismakingsgesprek plaats met alle bij die organisatie betrokken interne en externe vertrouwenspersonen. In het kader van afstemming en samenwerking is het van belang die kennismaking binnen alle aangesloten organisaties te laten plaatsvinden. 8. Meldingen Er is tot nu toe door een zestal personen contact opgenomen met de regionale vertrouwenspersoon Integriteit omtrent mogelijke integriteitsschendingen. Al deze gevallen speelden zich af op de grens van wat schending van integriteit genoemd kan worden. Eén geval had betrekking op het aanbestedingsbeleid van de overheid. Eén geval had betrekking op arbeidsrechtelijke verhoudingen en één geval had betrekking op het niet verlengen van een arbeidscontract, maar dan geplaatst in het disfunctioneren van een organisatieonderdeel. Een andere melding werd gedaan over seksuele

6 4 intimidatie, met als basis een structureel voorkomende vorm van ongewenst gedrag. Twee kwesties zijn nog in behandeling en kunnen niet nader worden gedefinieerd. In alle gevallen is actie ondernomen en dit heeft, voor zover daar zicht op is, voor vier meldingen (vanuit het perspectief van de melders) geleid tot een acceptabel eindresultaat en twee procedures zijn nog niet afgerond. Deze meldingen hadden betrekking op drie organisaties. Op 31 december 2007 zou de opdracht voor de twee functionarissen Regionaal Vertrouwenspersoon Integriteit worden beëindigd. Inmiddels is, namens de Regionale Werkgroep het verzoek ontvangen, deze functie nog voor het komend jaar te willen voortzetten. Door de huidige functionarissen is hierop positief gereageerd en zijn de nieuwe afspraken hierover formeel geregeld. Maastricht, 9 januari Marga Baetsen Harry Hoeijmakers

7 Regionale Vertrouwenspersoon Integriteit Zuid-Limburg Jaarverslag 2008

8 Vooraf Als regionale vertrouwenspersoon Integriteit Zuid-Limburg is het onze taak om regelmatig verslag uit te brengen aan de werkgroep Integriteit. Ons eerste verslag had betrekking op de periode van november 2006 tot en met maart In de loop van 2008 hebben we een verslag aan u aangeboden over de resterende maanden van Voor u ligt nu ons derde verslag dat betrekking heeft op het jaar Het is niet mogelijk om in dit verslag volledig en gedetailleerd alle werkzaamheden weer te geven, omdat hierdoor mogelijk afbreuk wordt gedaan aan de geheimhouding en vertrouwelijkheid waartoe de VPI gehouden is. Van de andere kant zijn wij van mening dat het van groot belang is voor elke overheidsorganisatie dat de ambtelijke leiding en het bestuur weten wat er speelt in de eigen organisatie. Wij zijn daarom desgewenst bereid om in een gesprek nader in te gaan op aandachtspunten die voor een organisatie specifiek van belang zijn, waarbij wij uiteraard wel de geheimhouding die ons opgelegd is volledig in acht zullen nemen. Marga Baetsen Harry Hoeijmakers Maastricht, 11 maart

9 1. Inleiding Integriteit behoort tot het diepste wezen van de overheid. De overheid is immers van en voor de burger. Aantasting van de integriteit betekent dat de overheid het vertrouwen van de burger zal verliezen en zonder vertrouwen van de burger kan de democratie niet. In 1992 gaf minister Ien Dales het integriteitsbeleid bij de overheid een flinke impuls. Haar toespraak, waaruit hierboven een citaat, schudde velen wakker. Integriteit kwam prominent op de agenda. De vrijblijvendheid is weggenomen. Verantwoordelijkheden zijn wettelijk verankerd. In de ambtenarenwet is de verplichting opgenomen om integriteitsbeleid te voeren. Je zou de vraag kunnen stellen: is het na vijftien jaar niet welletjes geweest? Minister ter Horst is heel duidelijk in haar antwoord op deze vraag. Integriteit is niet als mode. Het is niet: het ene jaar wat korter en het jaar daarop wat langer. Het is de rode draad door al ons overheidshandelen. Integriteit is een eerste voorwaarde voor een overheidsorgaan. De kern van onze legitimiteit.! Integriteit is en blijft een thema dat permanent aandacht vraagt. Recent is dit in Limburg weer duidelijk geworden. Van belang is dat misstanden die zich voordoen, aan de kaak gesteld worden. Het mag niet zo zijn dat zaken onopgemerkt blijven of niet worden opgepakt. Aandacht voor integriteit kan mogelijk leiden tot een stijging van het aantal meldingen van vermeende misstanden. Dat is niet vreemd: waar integriteit hoog in het vaandel staat worden mogelijke schendingen waarschijnlijk eerder en vaker besproken dan elders. Dat betekent dat er in de eerste plaats sprake moet zijn van een open en veilige organisatie, waar ambtenaren gestimuleerd worden om kritisch te zijn en hun eigen morele afwegingen te maken. Een van de maatregelen om integriteitsbewustzijn te bevorderen, is het inrichten van een vertrouwensfunctie integriteit. 2. Regionale Vertrouwensfunctie Integriteit Zuid-Limburg In de ambtenarenwet zijn bepalingen opgenomen ten aanzien van het te voeren integriteitsbeleid. Elke organisatie kan te maken krijgen met schendingen van de integriteit. Integriteitsbeleid is gericht op het bevorderen van integriteitsbewustzijn en besteedt aandacht aan het voorkomen van zaken als misbruik van bevoegdheden, belangenverstrengeling en discriminatie. Het inrichten van een vertrouwensfunctie is onderdeel van dit totale integriteitsbeleid. Het uitgangspunt hierbij is dat iedere individuele medewerker en bestuurder de gelegenheid moet hebben om integriteitsvraagstukken met een onafhankelijk adviseur te bespreken. Het aanstellen van een regionale vertrouwenspersoon integriteit biedt medewerkers deze mogelijkheid. Daarnaast is het ook een signaal dat het de betrokken organisaties ernst is met het voorkomen en aanpakken van integriteitsschendingen. Het besluit tot de inrichting van een Regionale Vertrouwensfunctie Integriteit Zuid-Limburg is in maart 2006 genomen in samenhang met het project Bestuurlijke Aanpak Georganiseerde Criminaliteit Zuid- Limburg. Interne integriteit is een van de pijlers van deze aanpak. Vandaar dat is afgesproken om een regionale vertrouwensfunctie Integriteit in het leven te roepen voor de aangesloten organisaties: in eerste! Toespraak minister Ter Horst, VU-congres integriteit. De moraal van de macht, 26 april

10 instantie de gemeenten Heerlen, Kerkrade, Maastricht, Sittard-Geleen, Valkenburg aan de Geul en de Provincie Limburg. Vanaf 2008 vervult de VPI deze functies ook voor de overige gemeenten in Zuid- Limburg. Met alle organisaties zijn contacten gelegd, maar nog niet alle gemeenten hebben formeel de VPI in deze rol benoemd. De verdere uitwerking en implementatie bij deze organisaties zal in 2009 plaatsvinden. De meerwaarde van de gezamenlijke regionale inrichting van de vertrouwensfunctie is gelegen in een grotere onafhankelijkheid. Bovendien kan zo op grond van de grotere casuïstiek voldoende ervaring en deskundigheid opgebouwd worden zodat een efficiënte inzet gerealiseerd wordt. 3. Taakomschrijving van de Regionale Vertrouwenspersoon Integriteit (VPI) De eerste en voornaamste taak van de VPI is het geven van advies en informatie aan medewerkers en bestuurders van de aangesloten organisaties, die worden geconfronteerd met (een vermoeden van) een misstand of met een dilemma op het terrein van integriteit en het beschikbaar zijn als klankbord voor het melden van een misstand. Verder is het de taak van de VPI om ondersteuning te bieden aan medewerkers die gebruik maken van de mogelijkheid om een vermoeden van misstand te melden. Daarnaast kan de VPI een vermoeden van misstand melden namens de medewerker, indien deze dat zelf niet wil of kan doen en de lokale regeling deze mogelijkheid geeft. De VPI verleent nazorg aan de melder en gaat na of deze tevreden is met de afwikkeling van de aangekaarte problematiek, zowel door de vertrouwenspersoon zelf als eventueel door anderen in de organisatie. Tenslotte hoort ook tot de taak van de VPI het geven van voorlichting over Integriteit in relatie tot de vertrouwensfunctie en het geven van advies aan de leiding van een organisatie over knelpunten in beleid en uitvoering voor zover relevant bij het voorkomen van en omgaan met niet-integer handelen. Het verrichten van onderzoek naar vermeende integriteitsschendingen behoort nadrukkelijk niet tot de taak van de VPI. Ook is hij nooit betrokken bij het toepassen van sancties. 4. Werkwijze VPI Medewerkers (en bestuurders) van de aangesloten organisaties kunnen mondeling in een persoonlijk contact, per telefoon of contact opnemen met de VPI wanneer zij gebruik willen maken van zijn diensten. Er wordt dan een afspraak gemaakt voor een vertrouwelijk gesprek op een door de melder gewenste locatie. De melder blijft probleemeigenaar. De VPI stimuleert de melder om een vermoeden van misstand in de lijn te melden. De vertrouwenspersoon geeft geen informatie aan anderen en onderneemt geen activiteiten tenzij de medewerker dat verzoekt of daarvoor nadrukkelijk toestemming geeft. Eventuele stappen die na het informatie- of adviesgesprek worden gezet, worden door de medewerker en de VPI samen bepaald en worden alleen gezet indien de medewerker daarvoor toestemming geeft. 4

11 In sommige gevallen hoort de gemelde kwestie niet thuis bij de VPI maar bij een andere instantie. In dat geval vindt in overleg met betrokkene doorverwijzing plaats. De VPI zorgt voor registratie van de meldingen. Het is de bedoeling om in 2009 op grond van de tot nu opgedane ervaringen een uniforme aanpak en uniforme registratie van meldingen te ontwikkelen en in een protocol vast te leggen. De VPI bewaakt de vertrouwelijkheid en zorgt ervoor dat de gegevens veilig worden opgeborgen. 5. Werkzaamheden VPI in 2008 Algemeen De VPI vervult formeel vanaf 2008 de rol van regionale vertrouwenspersoon integriteit voor de provinciale organisatie en voor alle (19) gemeenten in Zuid-Limburg. Voor een aantal gemeenten is de besluitvorming over de inzet van de VPI nog niet formeel afgerond. Wel zijn er met alle organisaties gesprekken gevoerd, soms met alleen de gemeentesecretaris al dan niet samen met de ambtenaar die integriteitsbeleid in zijn takenpakket heeft, soms met het volledige managementteam, met de OR of met het college van B&W. Zie voor een globaal overzicht van de stand van zaken in de diverse organisaties bijlage 1. Meldingen! In de loop van het jaar 2008 hebben zich achttien personen bij de VPI gemeld, waarbij in één casus twee personen betrokken waren. Een persoon heeft, na een melding in het begin van de aangegeven periode, zich voor een tweede maal gemeld over een niet-verbeterde situatie. Het betreft in alle gevallen medewerkers(ambtenaren) van de aangesloten organisaties; bestuurders hebben zich niet tot de VPI gewend. Analyse van gegevens Aantal Er is in het totale werkterrein van de VPI (Zuid-Limburg) sprake van een grote groei van het aantal meldingen. Waar het in 2007 om zes meldingen ging, zijn dit er in 2008 achttien: drie keer zoveel. Deze toename is niet in de eerste plaats toe te schrijven aan de toename van het aantal deelnemende organisaties: er zijn in 2008 slechts twee meldingen van medewerkers van de nieuwe deelnemers. Het lijkt er meer op dat de bekendheid en toegankelijkheid van de VPI een rol speelt bij de toename van het aantal meldingen. Bovendien is deze toename niet te interpreteren als een toename van het aantal misstanden: juist in een organisatie waar men veel aandacht besteedt aan integriteit, worden mogelijke schendingen waarschijnlijk eerder en vaker besproken dan elders. Soort melding Bij een nadere beschouwing van de incidenten die medewerkers willen bespreken blijkt het vaak niet (alleen) om een integriteitsprobleem te gaan, maar wil de medewerker advies of informatie rond een " We gebruiken de term melding voor het contact dat een persoon op zijn of haar verzoek met ons heeft in onze rol als vertrouwenspersoon. 5

12 kwestie die in een breder gebied thuishoort. Hoog scoren hierbij bejegeningsproblemen: intimidatie, pesten, discriminatie, maar ook (functie)beoordelingsproblematiek. Voor wat betreft de meldingen van integriteitsdilemma s: deze meldingen hebben betrekking op het (mogelijk) verkeerd omgaan met financiële middelen, het niet nakomen van regels, het lekken van vertrouwelijke informatie, het uitoefenen van druk om een onjuiste handelswijze te legaliseren, het intimideren van medewerkers bij opdrachtverlening. Het is niet altijd mogelijk om onderscheid te maken tussen niet-integer handelen en ongewenst gedrag. Zo kan er sprake zijn van gedrag dat door het slachtoffer als ongewenst wordt ervaren, maar dat bovendien niet-integer is en schadelijk voor de organisatie. Regels blijken vaak onvoldoende te zijn. De taak van de vertrouwenspersoon is dan om de medewerker te adviseren om tot een verantwoorde afweging te komen. Soms is in deze situatie een verwijzing naar een andere vertrouwenspersoon of instantie de aangewezen weg. Geslacht melder Er is geen significant verschil tussen het aantal vrouwelijke en mannelijke melders: negen meldingen komen van vrouwen, acht van mannen. Van één melder (anoniem) is het geslacht onbekend. Relatie tussen melder en degene waarover gemeld wordt In de meeste gevallen is er sprake van een ongelijke machtspositie. De meldingen hebben bijna altijd betrekking op een leidinggevende, vaak een afdelingshoofd. In twee gevallen gaat de melding (ook) over het gedrag van een bestuurder. In één geval zijn wij benaderd door een burger die iets te melden heeft over niet-integer gedrag van een van de aangesloten organisaties. Deze persoon hebben wij doorverwezen. Doel van de melding Tot nu toe heeft niemand de VPI ingeschakeld om advies te krijgen over een in te dienen klacht of over een formele melding in het kader van de klokkenluidersregeling. Wel wil men een onafhankelijk iemand vertrouwelijk het probleem voorleggen. Men vraagt om bevestiging of de eigen handelswijze correct is, en vraagt ondersteuning in de verder te volgen weg. Het bieden van een luisterend oor is een belangrijk onderdeel van onze functie. Slechts in een enkele zaak heeft de melder ons verzocht om contact te zoeken met derden in de organisatie met het doel de problemen uit de wereld te helpen. Melders willen vooral dat ergens bekend is wat er is gebeurd: dat het als het ware vastligt. Ook zegt men graag te willen bereiken dat voorkomen wordt dat anderen hetzelfde overkomt. Opvallend is de terughoudendheid waarmee met ons contact gezocht wordt. Sommige melders geven duidelijk de voorkeur aan een gespreklocatie buiten de eigen werkplek. Dit betreft mannen én vrouwen. De indruk wordt gewekt dat men liever niet openlijk het contact met ons zoekt. Afhandeling van de melding In bijna alle gevallen is onze betrokkenheid beperkt gebleven tot het voeren van een of meer informatieof adviesgesprekken. Melders zoeken een onafhankelijk en onpartijdig klankbord. In alle gevallen blijft de melder probleemeigenaar. De melder bepaalt of, wanneer en onder welke voorwaarden de VPI de melding via de formele weg binnen de organisatie aankaart. De VPI stimuleert de melder om een incident 6

13 of een vermoeden van een misstand zelf in de lijn te melden. Soms vindt een verwijzing plaats naar een andere instantie. Van de in 2008 gemelde zaken zijn er een aantal nog niet afgehandeld en zal er met de betrokken medewerker nog contact plaatsvinden. Van andere melders hebben we terugkoppeling ontvangen dat voor hen de zaak naar tevredenheid is afgehandeld. Een melder heeft intussen zijn organisatie verlaten, en van één persoon is niet bekend of de zaak afgedaan is. Contacten (geen meldingen) met derden In onze rol als vertrouwenspersoon hebben we een aantal gesprekken gevoerd. Soms hebben deze gesprekken betrekking op gemelde zaken met instemming van de melder uiteraard -. Daarnaast betrof het kennismaking met het management en de OR, uitwisseling met de andere vertrouwenspersonen en contacten met de coördinator integriteit bij de verschillende organisaties. Tenslotte zijn er contacten geweest met personen buiten de provinciale organisatie in het kader van consultatie en is er deelgenomen aan een geïntegreerde praktijkcursus Vertrouwenspersoon integriteit/ongewenste omgangsvormen. 6. Aanbevelingen Voor medewerkers kan het verwarrend zijn dat er verschillende vertrouwensfuncties zijn: sommige organisaties hebben interne én externe vertrouwenspersonen ongewenste omgangsvormen en daarnaast de regionale vertrouwenspersonen Integriteit. Via allerlei media moet (nog) duidelijker gemaakt worden bij wie medewerkers terecht kunnen met integriteitdilemma s. Verder is het een goede zaak om bijvoorbeeld in het introductieprogramma voor nieuwe medewerkers actief informatie te geven over de diverse vertrouwensfuncties. De VPI is bereid hieraan desgewenst zijn medewerking te verlenen. De vertrouwensfunctie moet deel uitmaken van een totaal integriteitsbeleid. Openheid, transparantie en bespreekbaarheid zijn hierbij sleutelbegrippen. Een integere organisatie kenmerkt zich door een open cultuur. Uit een landelijk onderzoek # blijkt dat één op de vier ambtenaren vindt dat de eigen organisatie geen open organisatiecultuur heeft en dat er te weinig ruimte is voor het uiten van kritiek en het geven van eerlijke adviezen. Alleen als mensen zich veilig voelen, zijn zij bereid integriteitsschendingen aan te kaarten. Zolang medewerkers ervaren dat het met klokkenluiders meestal niet goed afloopt, zullen zij die rol niet willen vervullen. In functioneringsgesprekken en werkoverleg moet integriteit aan de orde gesteld worden. Van leidinggevenden wordt verwacht dat ze integriteitsaspecten benoemen en achterliggende normen en waarden bespreekbaar maken. Dat houdt ook in dat er een cultuur van verantwoordelijkheid wordt gestimuleerd waarin collega s integriteitsvraagstukken met elkaar bespreken en elkaar daarop aanspreken. # Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (2007), Integriteit van de overheid: een onderzoek naar de integriteitsbeleving van het overheidspersoneel. 7

14 Het gedrag van leidinggevenden is van grote invloed op het gedrag van hun medewerkers. Dit is zeker het geval als het gaat om integriteit. De mening van medewerkers over moreel management, moreel bewust gedrag en eerlijkheid blijkt de meeste invloed te hebben op de beleving van integriteit. Leidinggevenden moeten zich hiervan bewust zijn en de kracht van dit voorbeeldgedrag positief aanwenden. Zij dienen (mede) hierop te worden geselecteerd en zonodig hierin te worden getraind. Een organisatie kan een open cultuur nastreven, maar als leidinggevenden daar onvoldoende invulling aan geven, dan heeft dat zijn uitstraling op hun medewerkers. Het is van belang dat er een goede afstemming is tussen de harde en de zachte kant van integriteit. Alles geregeld hebben in codes en richtlijnen biedt nog niet de garantie dat medewerkers en bestuurders integer handelen. In een evenwichtig integriteitsbeleid dient er enerzijds aandacht te zijn voor regels, controle, toezicht en handhaving, anderzijds voor het stimuleren van medewerkers tot het maken van eigen zorgvuldige morele afwegingen. Wanneer binnen een organisatie er geen of bijna geen contacten zijn met de VPI, is het niet gerechtvaardigd om hieraan de conclusie te verbinden dat het dus wel goed zit met de ambtelijke en bestuurlijke integriteit. In iedere organisatie doet zich wel eens iets voor op dit gebied. $ Aandacht voor integer handelen leidt ertoe dat eventuele misstanden of dilemma s eerder en vaker aan de orde worden gesteld. Het risico is aanwezig dat de aandacht voor integriteitsbeleid na verloop van tijd wegzakt. Permanente aandacht en onderhoud is nodig. Organisatieontwikkelingen zoals afslankingen, bestuurlijke druk op medewerkers en effectiviteitsdenken kunnen een negatief effect hebben op het integriteitsbeleid. 7. Hoe verder? We hopen dat dit verslag een goed - zij het globaal - beeld geeft van onze werkzaamheden als Regionaal Vertrouwenspersoon Integriteit Zuid-Limburg. Zoals al gezegd: door de ons opgelegde geheimhoudingsplicht is niet mogelijk om in deze tekst volledig en gedetailleerd alle werkzaamheden weer te geven. Graag wijzen we nog eens op onze bereidheid om in een gesprek nader in te gaan op aandachtspunten die voor een organisatie specifiek van belang zijn, waarbij wij uiteraard de geheimhouding die ons opgelegd is op geen enkele manier zullen schenden. Wat betreft de werkzaamheden in 2009: in de komende periode zullen we een uniforme werkwijze en registratie van meldingen ontwikkelen en in een protocol vast leggen. Daarnaast gaan we meer aandacht besteden aan de nazorg voor melders. Wij willen beter gebruik kunnen maken van de gegevens door melders te vragen een evaluatieformulier in te vullen. Verder is het de bedoeling om per organisatie na te $ Uit een landelijk onderzoek naar beleving van integriteit onder 3000 ambtenaren (2007) komt naar voren 1 op de 6 medewerkers vindt dat leidinggevende niet het goede voorbeeld geeft op integriteitsgebied 1 op de 5 geeft aan zich niet veilig te voelen om integriteitsvraagstukken aan de orde te stellen bij collega s of leidinggevenden 1 op de 4 ervaart de organisatiecultuur als onvoldoende open voor het uiten van kritiek en het geven van mogelijk onwelgevallige adviezen Meer dan een kwart van de medewerkers verklaart dat niet regelmatig aandacht wordt besteed aan integriteit 8

15 gaan in hoeverre men gebruik wil maken van onze beschikbaarheid in een stimulerende en adviserende rol. Op grond van signalen die wij ontvangen hebben vinden wij van belang om, samen met de werkgroep integriteit, na te gaan of in Zuid-Limburg een bureau vertrouwenspersoon ingericht kan worden waar mensen terecht kunnen voor allerlei probleemsituaties die zich in hun werk voordoen. Ook is het zaak om te onderzoeken of in dit verband ook de vertrouwensfunctie kan worden ingevuld voor samenwerkingsverbanden in het kader van de wet gemeenschappelijke regelingen (samenwerkende sociale diensten, brandweer enz). Tevens dient de werkgroep zich af te vragen of het niet zinvol is om alle gemeenten binnen de Provincie Limburg bij de samenwerking op het gebied van integriteitsbeleid te betrekken. Bijlage 1: lijst van deelnemende organisaties, contactpersonen en stand van zaken 9

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33 Regionale Vertrouwenspersoon Integriteit Zuid-Limburg Jaarverslag 2010 Maastricht, april 2011 Marga Baetsen Harry Hoeijmakers

34 Vooraf In dit jaarverslag van de regionale vertrouwenspersoon integriteit Zuid-Limburg vindt u een beschrijving van de activiteiten voor de 20 aangesloten organisaties: alle achttien gemeenten in Zuid-Limburg, de Midden-Limburgse gemeente Weert en de Provincie Limburg. We geven een korte terugblik op het ontstaan van deze functie, beschrijven onze taken en werkwijze en presenteren een overzicht van de meldingen die bij ons zijn gedaan. Na een analyse hiervan formuleren we een aantal aanbevelingen voor de deelnemende organisaties. We hopen dat dit verslag een goed - zij het globaal - beeld geeft van onze werkzaamheden als Regionaal Vertrouwenspersoon Integriteit Zuid-Limburg. Door de ons opgelegde geheimhoudingsplicht is niet mogelijk om in deze tekst volledig en gedetailleerd alle werkzaamheden weer te geven. Graag wijzen we op onze bereidheid om in een gesprek nader in te gaan op aandachtspunten die voor een organisatie specifiek van belang zijn, waarbij wij uiteraard de geheimhouding die ons opgelegd is op geen enkele manier zullen schenden. Marga Baetsen Harry Hoeijmakers Maastricht april 2011 Contactgegevens Regionale Vertrouwenspersoon Integriteit Zuid-Limburg Marga Baetsen Tel. bereikbaar op alle werkdagen van uur: mjma.baetsen@prvlimburg.nl Harry Hoeijmakers Tel. bereikbaar op alle werkdagen van uur: lh.hoeijmakers@prvlimburg.nl U kunt uw bericht ook sturen naar: regionalevertrouwenspersoonintegriteit@prvlimburg.nl 2

35 Inleiding Integriteit is in het Nederlandse openbaar bestuur in toenemende mate een cruciaal thema. Dat geldt zeker voor het lokale bestuur. Maar ook in het bedrijfsleven en bij (semi)publieke organisaties en maatschappelijke ondernemingen, zoals woningcorporaties, universiteiten en de maatschappelijke zorgsector, groeit de aandacht voor integriteit. Nederlandse overheidsorganisaties voeren sinds 1992 in toenemende mate specifiek integriteitsbeleid. Dat is zeker ook het geval in de (veiligheids)regio Zuid-Limburg. De werkgroep integriteit in 2006 opgericht in het kader van het project Bestuurlijke Aanpak Georganiseerde Criminaliteit vervult een duidelijke rol als regionale aanjager van integriteitsbeleid, gericht op het invoeren van de basisnormen integriteit. In deze basisnormen is opgenomen dat elke organisatie een gedragscode heeft voor bestuurders en ambtenaren, dat het onderwerp integriteit regelmatig op de agenda staat en dat regelingen worden opgesteld die helderheid geven over wat wél en niet mag bij nevenfuncties en het aannemen van geschenken of uitnodigingen. Ook het beschikbaar zijn van een onafhankelijke vertrouwensfunctie integriteit is een van de basisnormen. De voortrekkersrol die de regio Zuid-Limburg op dit gebied heeft vervuld, heeft in 2010 geleid tot de toekenning van de landelijke Integriteitprijs - de Philip Brouwersprijs - aan de regionale werkgroep integriteit. In de twintig organisaties die aangesloten zijn bij de regionale vertrouwensfunctie integriteit is aandacht voor integriteit en integriteitsbeleid duidelijk toegenomen. Het besef van het belang van integriteit en de noodzaak er serieus aandacht aan te besteden is breed aanwezig. Hierbij ligt de nadruk op het tegengaan van schendingen. Instrumenten zijn ontwikkeld als gedragscodes, regels en procedures. Van belang hierbij is het onderscheid tussen organisatiegerichte integriteit en persoonsgerichte integriteit. Aan de ene kant is er de organisatiestructuur met regels, procedures, voorschriften en afspraken. Aan de andere kant is er de organisatiecultuur waarin de nadruk ligt op de persoonlijke morele competenties van de medewerkers, op integriteitbewustzijn. Een van de maatregelen om integriteitsbewustzijn te bevorderen, is het inrichten van een vertrouwensfunctie integriteit: een plek waar individuele medewerkers en bestuurders integriteitsdilemma s vertrouwelijk met een onafhankelijk adviseur kunnen bespreken. 1. Regionale Vertrouwensfunctie Integriteit Zuid-Limburg Het besluit tot de inrichting van een Regionale Vertrouwensfunctie Integriteit Zuid-Limburg is in maart 2006 genomen in samenhang met het project Bestuurlijke Aanpak Georganiseerde Criminaliteit Zuid- Limburg. Interne integriteit is een van de pijlers van deze aanpak. In eerste instantie betrof het de gemeenten Heerlen, Kerkrade, Maastricht, Sittard-Geleen, Valkenburg aan de Geul en de Provincie Limburg. Vanaf 2008 vervult de VPI! deze functies ook voor de overige gemeenten in Zuid-Limburg. In het voorjaar van 2009 heeft ook de gemeente Weert aansluiting gezocht bij de functie van regionale vertrouwenspersoon Integriteit Zuid-Limburg. De meerwaarde van de gezamenlijke regionale inrichting van de vertrouwensfunctie is gelegen in een grotere onafhankelijkheid. Bovendien kan zo op grond van de grotere casuïstiek voldoende ervaring en deskundigheid opgebouwd worden zodat een efficiënte inzet gerealiseerd wordt.! VPI als afkorting voor (regionale) vertrouwenspersoon integriteit 3

36 De functie van VPI wordt vanaf november 2006 ingevuld door twee personen: Marga Baetsen en Harry Hoeijmakers. Zie voor gegevens over beide vertrouwenspersonen de website 2. Taakomschrijving van de Regionale Vertrouwenspersoon Integriteit (VPI) De taak van de Regionale Vertrouwenspersoon Integriteit is beschreven in de nota Regionale Vertrouwensfunctie Integriteit voor gemeenten en Provincie in Zuid-Limburg van maart In onderstaande omschrijving is verder gebruik gemaakt van de handreiking vertrouwenspersoon van het Bureau Integriteitbevordering Openbare sector (BIOS) De eerste en voornaamste taak van de VPI is het geven van advies en informatie aan medewerkers en bestuurders van de aangesloten organisaties, die worden geconfronteerd met (een vermoeden van) een misstand of met een dilemma op het terrein van integriteit. De VPI is aanspreekpunt en klankbord voor ambtenaren die vragen hebben op het gebied van integriteit. Verder is het de taak van de VPI om ondersteuning te bieden aan medewerkers die gebruik maken van de mogelijkheid om een vermoeden van misstand te melden. De VPI kan de melder " begeleiden en ondersteunen bij het aankaarten van vermoedens van niet-integer handelen bij het bevoegd gezag. Daarnaast kan de VPI een vermoeden van misstand melden namens de medewerker, indien deze dat zelf niet wil of kan doen en de lokale regeling deze mogelijkheid geeft. De VPI kan de melder ook informeren over andere manieren om een vermoeden van een misstand te melden. In de vernieuwde regeling Melding Vermoeden Misstanden (zowel voor gemeenten als voor de provincies) is opgenomen dat bij de VPI het vermoeden van een misstand vertrouwelijk kan worden gemeld. Deze regeling is overigens nog niet bij alle aangesloten organisaties vastgesteld. Jaarlijks wordt over de aard, ernst en omvang van de meldingen geanonimiseerd gerapporteerd. De VPI verleent nazorg aan de melder en gaat na of deze tevreden is met de afwikkeling van de aangekaarte problematiek, zowel door de vertrouwenspersoon zelf als eventueel door anderen in de organisatie. Tenslotte hoort ook tot de taak van de VPI het geven van voorlichting over Integriteit in relatie tot de vertrouwensfunctie en het geven van advies aan de leiding van een organisatie over knelpunten in beleid en uitvoering voor zover relevant bij het voorkomen van en omgaan met niet-integer handelen. Waarheidsvinding of het verrichten van onderzoek naar vermeende integriteitsschendingen behoort nadrukkelijk niet tot de taak van de VPI. Ook is hij nooit betrokken bij het toepassen van sancties. De functie van de vertrouwenspersoon komt dan in het geding: de VPI zal al snel niet meer in vertrouwen worden genomen. " Met melder wordt in dit verslag bedoeld de medewerker of bestuurder die contact opneemt met de VPI. Het hoeft dus niet te gaan om het melden van een vermoeden van een misstand 4

37 3. Werkwijze VPI Medewerkers (en bestuurders) van de aangesloten organisaties kunnen per telefoon of contact opnemen met de VPI wanneer zij gebruik willen maken van zijn diensten. Er wordt dan een afspraak gemaakt voor een vertrouwelijk gesprek op een door de melder gewenste locatie. De melder blijft probleemeigenaar. De VPI stimuleert de melder om een vermoeden van een misstand in de lijn te melden. De vertrouwenspersoon geeft geen informatie aan anderen en onderneemt geen activiteiten tenzij de medewerker dat verzoekt of daarvoor nadrukkelijk toestemming geeft. Eventuele stappen die na het informatie- of adviesgesprek worden gezet, worden door de medewerker en de VPI samen bepaald en worden alleen gezet indien de medewerker daarvoor toestemming geeft. In sommige gevallen hoort de gemelde kwestie niet thuis bij de VPI maar bij een andere instantie. In dat geval vindt in overleg met betrokkene doorverwijzing plaats. De VPI zorgt voor registratie van de meldingen. De VPI bewaakt de vertrouwelijkheid en zorgt ervoor dat de gegevens veilig worden opgeborgen. 4. Werkzaamheden VPI in 2010 Algemeen In 2010 vervult de VPI de rol van regionale vertrouwenspersoon integriteit voor de provinciale organisatie, voor alle achttien gemeenten in Zuid-Limburg en voor de gemeente Weert. In de loop van het jaar is er het verzoek binnengekomen van een gemeente uit Midden-Limburg om in principe deel te nemen aan de vertrouwensfunctie. Vanuit de werkgroep Integriteit is er contact met deze gemeente. Dit heeft nog niet tot een definitief besluit geleid. Alle gemeenten in Zuid-Limburg hebben in de Veiligheidsregio afgesproken dat zij gebruikmaken van de beschikbaarheid van de regionale VPI-functie. Nog niet alle aangesloten organisaties hebben deze deelname geformaliseerd. In november 2010 is er schriftelijk contact opgenomen met alle organisaties om een afspraak te maken voor een gesprek met de gemeentesecretaris - al dan niet samen met de ambtenaar die integriteitsbeleid in zijn takenpakket heeft - over de stand van zaken. Die gespreksronde zal plaatsvinden in de eerste maanden van Meldingen! In de loop van het jaar 2010 zijn er 24 meldingen bij de VPI geweest. Dit betekent ten opzichte 2009 een toename van meer dan 25%. Dit is een opvallende groei van het aantal meldingen nadat in 2008 en in 2009 dit aantal ongeveer gelijk bleef (achttien in 2008, negentien in 2009). # Wij gebruiken de term melding voor het contact dat een persoon op zijn of haar verzoek heeft met de VPI. Het kan gaan om één gesprek, maar ook om een reeks contacten. 5

38 Analyse van gegevens Aantal Het aantal meldingen is in 2010 sterk gegroeid terwijl het aantal deelnemende organisaties gelijk is gebleken of zelfs is afgenomen doordat Zuid-Limburg door de fusie van Eijsden en Margraten een gemeente minder telt. Het aantal deelnemende organisaties is nu 20; in 2009 waren 21 organisaties aangesloten. Vanuit acht organisaties is contact met de VPI opgenomen. De verdeling is als volgt: Opvallend is dat de meldingen maar van een beperkt aantal organisaties (acht van de twintig) afkomstig zijn. Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat de bekendheid en toegankelijkheid van de VPI doorslaggevend is bij de vraag of medewerkers gebruik maken van de vertrouwensfunctie. Een ander factor die mede bepalend kan zijn voor het aantal meldingen bij de regionale VPI, is de eventuele beschikbaarheid van interne vertrouwenspersonen integriteit. Soort melding Bij een nadere beschouwing van de incidenten die medewerkers willen bespreken blijkt het soms moeilijk te zijn onderscheid te maken tussen specifieke integriteitproblemen enerzijds en klachten over omgangsvormen en gedrag anderzijds. Vaak vragen medewerker advies of informatie rond een kwestie die in een breder gebied thuishoort: bejegeningsproblemen als intimidatie, pesten, discriminatie, maar ook (functie)beoordelingsproblematiek. Soms gaat het om arbeidsconflicten, al dan niet in combinatie met een integriteitkwestie of een klacht over ongewenste omgangvormen. Er kan sprake zijn van gedrag dat door de melder als ongewenst wordt ervaren, maar dat bovendien niet-integer is en schadelijk voor de organisatie. Regels blijken vaak onvoldoende te zijn. De taak van de vertrouwenspersoon is dan om de medewerker te adviseren om tot een verantwoorde afweging te komen. Soms is in deze situatie een verwijzing naar een andere vertrouwenspersoon of instantie de aangewezen weg. Te denken valt aan de vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen, bedrijfsarts, bedrijfsmaatschappelijk werk, arbeidsjurist, mediator, ondernemingsraad of vakbond. Hoewel arbeidsconflicten niet tot het werkterrein van de VPI behoren, hebben we ook in deze gevallen geprobeerd de medewerker te helpen door hem of haar te verwijzen naar (en indien nodig in contact te brengen met) andere adviseurs of hulpverleners. 6

39 Van de 24 meldingen zijn er 12 niet als een integriteitskwestie te beschouwen. Het gaat dan om: Arbeidsconflict 3 Heroriëntatie na burn-out 1 Doorverwijzing naar andere VP 2 Verzoek om informatie 3 Conflict over beoordelingsmethodiek 1 Bejegeningsproblemen 2 Integriteitmeldingen Van de 24 gevallen hebben twaalf meldingen (mede) betrekking op integriteitsschendingen. Zij kunnen als volgt ingedeeld worden: Belangenverstrengeling 3 Diefstal, verduistering!- Fraude, corruptie 4 Manipulatie van of misbruik van informatie 1 Misbruik van bevoegdheden 4 Onverenigbare functies/bindingen/activiteiten 1 Verspilling en misbruik van eigendommen 1 Uitoefening van (fysiek) geweld, bedreiging en 2 intimidatie Misdragingen in vrije tijd van ambtenaren,!- bestuurders In bovenstaand schema is sprake van 16 (in plaats van 12) gevallen. De verklaring hiervoor is dat sommige gemelde integriteitsschendingen in meer dan één categorie vallen. In twee gevallen is een beroep gedaan op de meldregeling vermoeden van misstand. In één geval betrof dit een interne melding via de VPI, in het andere geval ging het om een rechtstreekse melding bij het externe meldpunt dat door de betrokken organisatie was aangewezen. Geslacht melder Veertien meldingen komen van vrouwen, negen van mannen. Bij één melding gaat het om een groep van vier personen. Relatie tussen melder en degene waarover gemeld wordt In veel gevallen is er sprake van een hiërarchische relatie tussen melder en betrokkene; een enkele keer gaat het om een collega. Meldingen over medewerkers aan wie men leiding geeft, zijn niet voorgekomen. In een aantal gevallen gaat de melding (ook) over het gedrag van bestuurders. 7

40 Afhandeling van de melding De twee gevallen die in 2010 geleid hebben tot een formele melding in het kader van de procedure melding vermoeden van misstand zijn beide afgehandeld. In een geval ging het om een interne melding, waarbij de indieners van de melding verzocht hebben om hun identiteit niet bekend te maken. In dit geval verloopt de communicatie tussen de melders en het bevoegd gezag via de VPI. Deze melding is na onderzoek door het bevoegd gezag ontvankelijk en gegrond verklaard. Er zijn maatregelen genomen om de misstand op te heffen. In het andere geval ging het om een rechtstreekse melding om zwaarwegende motieven - bij het externe meldpunt van de betrokken organisatie. Ook deze melding is ontvankelijk verklaard maar na onderzoek ongegrond. Voor de melder is deze zaak nog niet afgerond, omdat er ook een juridische procedure gestart is. Bij de meeste gevallen is onze betrokkenheid beperkt gebleven tot het voeren van een of meer informatie- of adviesgesprekken, of tot het, op verzoek van de melder bespreken van het probleem met een leidinggevende. In alle gevallen bepaalt de melder wat er met zijn of haar vermoeden van een misstand gebeurt. Registratie van meldingen Van alle meldingen is een kort verslag gemaakt dat alleen toegankelijk is voor de VPI zelf. In dit jaarverslag staan gegevens over aantallen en aard van de meldingen in geanonimiseerde vorm. Andere werkzaamheden en contacten In het kader van consultatie en nascholing is deelgenomen aan een vijfdaagse cursus VPI, opgezet door Bureau Integriteit Openbare sector (BIOS) in samenwerking met Universiteit Nijenrode. Ook zijn wij aanwezig geweest op de landelijke dag van de integriteit, die door BIOS (Bureau Integriteit Openbare Sector) georganiseerd is. 5. Aanbevelingen voor de deelnemende organisaties " Het is van belang dat organisaties voorbereid zijn op een eventuele melding van een vermoeden van een misstand en in die situatie kunnen beschikken over een onderzoeksprotocol. In dit protocol moet in elk geval geregeld zijn bij wie de melding formeel moet worden gedaan, en wie verantwoordelijk is voor een in te stellen onderzoek. De procedure melding vermoeden van een misstand biedt bescherming aan de melder. Organisaties dienen zich echter ook bewust te zijn van de impact van een melding op een eventuele betrokkene en op collega s die in het kader van een onderzoek over die betrokkene informatie moeten geven. Rechten en plichten van deze personen dienen goed te worden vastgelegd en nageleefd. Met name is aandacht voor privacy van deze personen noodzakelijk. Als blijkt dat iemand ten onrechte in een onderzoek betrokken is, moet er een zorgvuldige rehabilitatie komen. $ In grote lijnen komen deze aanbevelingen overeen met die in ons jaarverslag 2008 en We zijn graag bereid ze mondeling nader toe te lichten. 8