Amagazine voor studenten en medewerkers van de han. in drie minuten. alles in lichterlaaie. jrg 18 #10 22 januari 2014

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Amagazine voor studenten en medewerkers van de han. in drie minuten. alles in lichterlaaie. jrg 18 #10 22 januari 2014"

Transcriptie

1 Amagazine voor studenten en medewerkers van de han jrg 18 #10 22 januari 2014 in drie minuten alles in lichterlaaie

2 op snsr.nl... Meer titels voor hbostudenten Mensen met een diploma aan een hogeschool mogen vaker een titel gebruiken. Sinds 1 januari is de regel, die meer in lijn is met internationale gebruiken, van kracht. Het gaat dus om titels die internationaal vaak gebruikt worden. Zoals bijvoorbeeld Bachelor of Arts, Bachelor of Nursing of Bachelor of Law. Vooralsnog waren die titels altijd exclusief weggelegd voor universitaire studenten, maar daar heeft de politiek nu een einde aan gemaakt. De titels mogen gebruikt worden sinds 1 januari 2014, maar gelden niet met terugwerkende kracht. Geen extra reiskosten bij verliezen ov-chipkaart Studenten draaien sinds 1 januari niet meer op voor de reiskosten als hun OV-chipkaart kwijt, gestolen of defect is. Studenten die nog een geldig zogenoemd studentenreisproduct hadden, krijgen in dat soort gevallen een tijdelijke vervanging. Dagelijks gaat het om vier- tot vijfhonderd studenten die een nieuwe OV-chipkaart aanvragen omdat hun kaart defect, gestolen of kwijt is. De eerste negen werkdagen waarin ze wachten op de nieuwe kaart, moeten ze nu nog zelf opdraaien voor de reiskosten. Dit kan soms oplopen tot honderden euro s. Studentenleven op de hak genomen Studentenleven: zuipen, lanterfanten, uitgaan en weinig geld hebben. Het zijn clichés, maar niet geheel onwaar Op Facebook is nu een pagina genaamd Students be like, waarin zulke geestige en scherpe clichés voorbij komen. Na onder andere Tattas be Like (ander woord voor Nederlanders ) en Surinamers be like, is het nu dus de beurt om studenten op de hak te nemen met typische vooroordelen. Voor diegenen die sloom van begrip zijn of slecht Engels kunnen: be like betekent in deze context zoiets als: Studenten doen dus van; die afwas komt morgen wel.. Het aantal HAN-studenten dat de dupe werd van de brand in het studentenhuis aan de Groesbeekseweg. Het oude klooster brandde met Oud & Nieuw af. 8 Het citaat Ben ik nou zo slim of ben jij zo dom!? Jaja, niemand minder dan Louis van Gaal komt begin februari naar de HAN. Dit is één van zijn beroemde uitspraken. Nee, bescheiden is hij niet! Volg Sensor op of op Twitter (@snsr) 2

3 B Sensor is het redactioneel onafhankelijk magazine van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Het magazine is gratis voor studenten en medewerkers. Het volgende nummer verschijnt op 5 februari REDACTIE-ADRES Nijmegen, Kapittelweg 33, Kamer A3.11 (024) Arnhem, Ruitenberglaan 29, Kamer 3.19 (026) sensor@han.nl POSTADRES Postbus 6960, 6503 GL Nijmegen REDACTIE Han Geurts, hoofdredacteur, (024) Herman van Deutekom, plv. hoofdredacteur (026) Renée Jenniskens, (024) Olga Helmigh, (026) Sander Arink (024) Raïssa Soeter (024) Els Sanders, redactie-assistente (024) Service Desk nu ook in arnhem Brand in studentenhuis alles in lichterlaaie Nachtburgemeester Doro Knol de grote stille maan MEDEWERKERS Ruud Kroes Claudia Fitsch Mart Geurts Lotte Doomernik Veerle Verhoeven REDACTIERAAD B. Looten (voorzitter), W. Sips, P. Freriks, M. Nederhoed, E. Cuppen, M. van Koolwijk, M. Witjes FOTOGRAFIE Ralph Schmitz Coos Dam William Moore Maaike van Helmond Cover: Ralph Schmitz VORMGEVING EN PRODUCTIE Laura Foppen Ben Schot, Graphic Design bno Rubrieken Olga Oordeelt 13 Uitgehoord 38 Opgetekend 40 Verder in dit nummer Nieuwbouw Doornroosje 10 Leergemeenschappen 30 Afscheid van Vilnius 39 Mantelzorg pagina 16 ADVERTENTIES Bureau Nassau BV Achterom 100 C 1621 KW Hoorn info@bureaunassau.nl, tel KOPIJ Kopij en reacties moeten voorzien zijn van naam en telefoonnummer. De redactie houdt zich het recht voor ingezonden stukken te weigeren of in te korten.

4 ntwikkeld De medewerker en de foto Wie: Mirjam Woortmeijer (36) Functie: Docent Creatieve Therapie Wat: In de tuin van het ouderlijk huis Waar: Dalfsen, Overijssel Wanneer: circa 1982 E lke keer als ik naar deze foto kijk, word ik blij. Het is een liefdevol moment tussen mij en mijn moeder, in de tuin van het huis waar ik ben opgegroeid. Het staat symbool voor hoe ik mijn jeugd heb ervaren: met veel warmte en plezier. De opvoeding was ook typisch eind jaren zeventig/begin jaren tachtig: in het weekend mochten mijn broer en ik cola en chips, doordeweeks niet, en we keken amper televisie. Het voordeel daarvan is dat ik al vroeg leerde om echt te genieten van iets, juist omdat je het niet elke dag doet. Mijn ouders lieten gelukkig wel veel toe qua knutselen. Zo maakte ik vieze heksensoep met shampoo en bloem, of ik mocht aan tafel met een schort aan lekker verven en kliederen. Je zou denken dat ik daardoor terecht ben gekomen bij de opleiding Creatieve Therapie, maar dat was een hele andere route. Nadat ik klaar was op het vwo, ben ik een half jaar naar de kibboets in Israël gegaan. Dat was mijn moment om me los te maken van thuis. Niet omdat ik het daar slecht had, integendeel, maar ik had een enorme drang naar onafhankelijkheid. Mijn ouders mochten me zelfs niet uitzwaaien of opzoeken, haha! Toen ik terugkwam wist ik: ik wil studeren en op kamers. Ik koos voor Psychologie en verhuisde naar Nijmegen. Na mijn afstuderen wist ik niet goed wat ik wilde: werken met cliënten trok me niet, werken in groepen wel. Ik besloot eerst uitzendwerk te doen, om na te denken. Zodoende belandde ik achter de kassa in de kantine van de HAN. Gaandeweg raakte ik in contact met docent Dramatherapie Rita Binkhorst, aan wie ik vertelde wat mijn werkelijke achtergrond was. Zij bracht me in contact met de juiste mensen en zo is het balletje op de HAN voor mij gaan rollen. Ik geloof dan ook dat je niet te geforceerd bezig moet zijn met wat je uiteindelijk wilt worden. Je moet ook kijken wat er op je pad komt en daarin je mogelijkheden herkennen. Of ik het kind op de foto nog in mezelf herken? Ja, vooral als ik de rust opzoek. Lekker een boek lezen, kopje thee erbij en tutten met mijn katten Polly en Stacey. Online vind ik mijn rust in ieder geval níet. Liever schilder en teken ik, maak ik mooie reizen en doe leuke dingen met leuke mensen. OH 4

5 Zelfbevlekking toeval Alsof het noodlot er mee speelde. Sensor liep een paar keer mee met de brandweer om te kijken in hoeverre studentenhuizen veilig zijn. Fietsen op de trap, zelfgeknutselde elektriciteit, kratten bier achter de voordeur, brandmelders? De inkt van het artikel kan nauwelijks droog geweest zijn (past die uitdrukking nog wel in het digitale tijdperk?) of het oude gebouw met studentenkamers in het voormalige Verpleegkunde gebouw in het oude Verpleegkundegebouw aan de Groesbeekseweg brandde af. Ik heb er jaren geleden vaak genoeg rondgelopen en vroeg me toen al af hoe de medewerkers boven in de afgetimmerde kamertjes op houten vloeren en onder balken en lambrisering ooit bij brand weg zouden kunnen. Gelukkig vielen er geen slachtoffers al moest menig bewoner met alleen een dekentje om de straat op. Waarna een immense actie op gang kwam om de gedupeerden te helpen. Hartverwarmend, dat dan weer wel. Han Geurts Ik geef het toe. Deemoedig buig ik het hoofd. En ik kom ook eerlijk uit voor het feit dat ik er nu liever zélf mee voor de dag kom in de wetenschap dat het College van Bestuur, het Service Bedrijf, de Medezeggenschapsraad en worst of all - de hoofdredacteur mij op de hielen zitten. Het bewijs stapelt zich op en wellicht dat deze openbaring het oordeel over mij kan verlichten. Evenals de straf, natuurlijk. Want het is vanzelfsprekend een grof misdrijf, zelfplagiaat. Iets wat je ooit geschreven hebt telkens opnieuw gebruiken om maar de productie te verhogen. En zonder mijzelf op de borst te willen kloppen - productie maak ik. Eens per twee weken komen mijn publicaties uit. Daar kunnen de Diederik Stapels en Peter Nijkamps van deze wereld nog een puntje aan zuigen. En die publicaties zijn van hoogwaardige kwaliteit. Bepaald geen overgeschreven broddelwerkjes. Ik heb mijn laatste serie columns nog een keer doorgespit en kwam tot schrikbarende ontdekkingen. De lidwoorden (de, het, een); hoe vaak die wel niet terugkomen. Een woordje als natuurlijk ; soms wel tot vier keer in zes columns. Dat niemand dat is opgevallen. En woorden als dus, daarom of dan : niet te tellen. Ik heb mezelf gewoon jarenlang zitten over te schrijven. Pure zelfbevlekking. En de trouwe lezer kent natuurlijk ook de eigenschappen die daarbij horen. Zelfplagiatisten zijn joviaal, charmant flirterig, aimabel: HannaH ten voeten uit. Mea culpa, mea maxima culpa. Of zoals mijn lieve opa zaliger al zei: Zelfplagiaat. Het komt in de beste families voor. En die had Alzheimer dus was alles wat hij zei twee minuten later al weer vergeten. Say no more. -x- HannaH sensor 10, jaargang 18 5

6 nieuws Lokaal 99 in Nijmegen? Bureau International Office van de FEM heeft het afgelopen half jaar onderzoek laten doen naar het verbeteren van de verbinding tussen nationale en internationale studenten. De twee medewerkers, Edu van der Graaf en Dieuwke van Woensel, die voor dit onderzoek zijn aangesteld, hebben een rapport met aanbevelingen geschreven. Ze komen met een flinke lijst aan mogelijkheden, onderverdeeld in zaken als faciliteiten, communicatie en betrokkenheid van studenten. Zo lijkt het Edu en Dieuwke verstandig om kantoorruimtes beschikbaar te stellen aan studieverenigingen, liefst bij elkaar. Ook stellen ze voor om een neutraal café te laten bouwen op de Nijmeegse campus, zoals Lokaal 99 in Arnhem, waar studenten van alle faculteiten en opleidingen zich welkom voelen en niet als indringers worden gezien van andere faculteitsgebouwen. Verder lijkt het hen slim om internationale studenten te informeren over de activiteiten en de mogelijkheden die er zijn, al voordat ze naar Nederland komen. De lijst met aanbevelingen is nog veel langer, maar Edu en Dieuwke benadrukken dat dit slechts hun conclusies en aanbevelingen zijn. Aan Jan Pouwels, directeur van International Office, om van deze informatie gebruik te maken. HvD Patiënt centraal in De Limonadefabriek Een theatervoorstelling bijwonen over zorgverleners in het ziekenhuis van de toekomst: daar hadden de meeste studenten IVS en IPS wel oren naar. Van 6 tot en met 9 januari bracht theatergroep Plezant de muzikale voorstelling De Limonadefabriek speciaal voor deze studenten tien keer op de planken in het auditorium. Een confronterende voorstelling waarbij de patiënt centraal staat met als hoofdvraag: wie wil jij als zorgverlener eigenlijk zijn? Een goede voorstelling, aldus eerstejaars Fysiotherapie Cliff Sie na afloop. Behalve dat het verhaal echt bij me binnenkwam, vond ik ook dat het geheel mooi in elkaar zat, zowel muzikaal als qua techniek. Leerzaam ook. Er werd een beeld geschetst van hoe het er aan toe kan gaan in een ziekenhuis en hoe belangrijk het eigenlijk is om empathie te tonen richting de patiënt. En dat was precies de bedoeling van deze voorstelling. MvH 6

7 Overval op Vorige week drongen vijf studenten van de Minor PR de redactielokalen van BNN binnen. Doel was om het bedrijf Undershirtshop onder de aandacht te brengen door middel van een fotoshoot met de Feuten cast. Vanaf diverse stations trokken de meiden al flyerend naar Hilversum, gekleed in een shirtje bedrukt met Undershirtshop.com, zwart kort rokje, huidkleurige panty en enorme hoge hakken. Receptioniste en beveiliging van BNN bleken niet bepaald ondersteboven van de actie, maar uiteindelijk kregen de studenten toch toestemming om met een redacteur te praten. Francine Bout, redacteur van de publieke omroep, kon het initiatief wel waarderen: Het is nog nooit iemand gelukt om een redacteur naar beneden te krijgen. De cast van Feuten benaderen, bleek niet haalbaar maar de studenten slaagden er wel in te laten zien hoe veel kabaal, gegiechel en flink wat flyeren aardig wat aandacht kan opleveren. HG Nieuw! De minormarkt app De weg vinden op de minormarkt, naar de teksten van alle minors navigeren, plattegronden downloaden of je eigen programma samenstellen, presentaties als favoriet markeren en zien waar de minor gepresenteerd wordt. Dit alles is vanaf nu mogelijk met de gloednieuwe minor-app. Verdwalen op de minormarkt is dus niet meer mogelijk en zelfs als een minor niet op de markt vertegenwoordigd is, kun je zien waar de presentatie plaatsvindt. De app houdt je via twitter ook op de hoogte van presentaties die onverwacht niet doorgaan of van lokaalwijzigingen. De minormarkt is op 25 februari in Nijmegen en 27 februari in Arnhem. De markt begint om uur, presentaties lopen door tot uur. Maar download vóór die tijd alvast de app op je tablet of smartphone via 7

8 nieuws lunchen met het Service Bedrijf FEM duikt 2014 in met gebak, muziek en strijdkracht Wie 1 januari vol frisse moed startte met een dieet, moest zich wel héél goed inhouden tijdens de nieuwjaarsreceptie van de Faculteit Economie en Management. De luxe gebakjes schreeuwden om opgegeten te worden, en ook na afloop van de ceremonie waren de versnaperingen niet van de lucht. Ik voel me bevoorrecht om deel uit te maken van deze fantastische groep mensen, in een inspirerende sector, speecht faculteitsdirecteur Theo Joosten, terwijl iedereen de gebakskruimels nog uit z n mondhoeken likt. Na een lofzang over de geboekte successen van 2013, krijgen Vincent Cuppen en Hannelore Wagemakers, beiden FEM ers, ruim baan om hun piano- en zangkunsten te vertonen. De klassieke stukken vullen het muisstille auditorium tot de nok, waarna daverend applaus volgt. Voormalig opperbevelhebber van de Strijdkrachten Peter van Uhm sluit af met een speech over de jeugd van tegenwoordig : Doorgrond hun drijfveren in plaats van ze te zien als anders. Elke generatie denkt dat de jeugd erger af is, terwijl ze gewoonweg in een andere tijdgeest opgroeien en niet beter weten. OH Verkiezingsdebat in Arnhem Voordat je het weet is het alweer 19 maart en moet er weer gestemd worden. Gemeenteraadsverkiezingen. Ook voor studenten is stemmen relevant, want zowel in Arnhem als in Nijmegen spelen belangrijke zaken. In Arnhem is er daarom op 28 januari een debat met studenten en politieke partijen. Arnhem studentenstad, maar is dat wel zo? is het thema. Zijn er in Arnhem wel voldoende studentenwoningen? Wordt het niet eens de hoogste tijd voor een rechtstreekse buslijn naar de HAN? De HAN wil zich profileren als een internationale hogeschool, maar is Arnhem wel zo gastvrij voor die internationale studenten? En omdat er leven is ná de studie zal er ook gesproken worden over hoe aantrekkelijk Arnhem is voor afgestudeerde studenten en startende ondernemers. Het debat wordt georganiseerd door studentenvakbond AKKU, ondersteund door VSA, de Verenigde Studenten Arnhem. Tot nu toe hebben zes partijen toegezegd te komen, waaronder GroenLinks, VVD, PvdA en D66. De avond vindt plaats in het Njoycafé in de Bovenbeekstraat 5 en begint om half acht. Op Facebook is het evenement STUDENTENVERKIEZINGSDEBAT aangemaakt. RJ 8

9 Veel animo voor health check op de campus Medewerkers van SENECA (het kennisknooppunt op het gebied van sport, bewegen en gezondheid) hebben vorige week bij een flink aantal medewerkers van de HAN in Arnhem een health check uitgevoerd. Dat deden ze met behulp van het mobiele Health & Performance Lab, een grote oplegger met daarin alles wat ze nodig hebben om onder meer vetpercentage, cholesterol, glucose en bloeddruk te meten. Bewegingswetenschapper Vincent Bastiaans was aangenaam verrast door de hoge opkomst: bijna honderd werknemers hebben zich laten onderzoeken. Het onderzoek duurt ongeveer twintig minuten, zegt hij. Vooraf moet men al wel een vragenlijst hebben ingevuld. Aan het eind van het onderzoek krijgt de medewerker een advies mee. Dit wordt enkele weken later opgevolgd met een uitgebreide rapportage via mail. Deze week staat het Health & Performance Lab op de campus in Nijmegen. Mocht je in Arnhem of Nijmegen geen tijd hebben (gehad), dan krijg je nog een kans: in maart staat de opvallende oplegger weer op de campus in Arnhem, in april in Nijmegen. Maar men kan zich ook op een ander moment laten onderzoeken, zegt Bastiaans. Een telefoontje naar Seneca is voldoende. HvD Feestelijke afsluitingen op de FEM Tijd voor een feestje in het koffiecafé van de FEM: 15 januari vierden tweedejaars communicatiestudenten zowel de afsluiting van de Communicatie Game als de afsluiting van het Digital Magazine traject. Bij de Communicatie Game kregen studenten de opdracht om in drie dagen tijd een compleet bedrijfscommunicatieplan op te stellen voor de Koninklijke Marechaussee. Marlous Hazersloot en haar teamgenoten kwamen hierbij als winnaar uit de bus. Geweldig dat we voor een echte opdrachtgever bezig zijn geweest met het zoeken naar een oplossing voor een daadwerkelijk bestaand probleem. Ook bij de studenten Digital Magazine was er een winnend team. Onze taak was de opleiding communicatie neer te zetten als the place to be, en dat dan in de vorm van een digitaal magazine, vertelt Tijn Dekkers uit dit winnende team. Leuk en leerzaam dat we tijdens onze studie ook te maken krijgen met deze vorm van communicatie. MvH Het winnende team van Digital Magazine kan zijn geluk niet op. 9

10 Hoogste punt nieuwbouw Doornroosje Van oude school naar state of the art De discussie of hij er moest komen duurde maar liefst 22 jaar, de eigenlijke bouw van poptempel Doornroosje in Nijmegen verloopt aanzienlijk sneller. Na een bouwtijd van nog geen twee jaar kregen de bouwvakkers begin januari hun zuurkool met worst en pannenbier. Net na de zomervakantie volgt de oplevering. Roosje verhuist dan van het oude graffiti-schoolgebouw naar de nieuwe locatie bij het Centraal Station. Han Geurts Directeur Toine Tax is zeer gelukkig met de nieuwbouw. Het bouwproces verloopt tot nu toe zonder vertraging en blijft bovendien binnen het budget. Tax is niet alleen directeur, hij is ook de grote drijfveer achter de nieuwbouw. Jarenlang heeft hij zich met alle energie en enthousiasme ingezet om tegenstanders, politiek en twijfelaars over de streep te trekken. Tax: Ik zou nu bijna zeggen: dat gaat vast goed komen. Zalen De grote zaal van het nieuwe gebouw biedt straks plaats aan 1100 bezoekers tegen 400 in het huidige oude gebouw. De zaal is groter maar oogt toch intiem, vooral doordat het balkon 250 staanplaatsen telt. Daarnaast is er een kleine zaal voor 400 man. Beide popzalen hebben een zogenaamde doos in doos constructie: ze staan feitelijk op rubber blokken, waardoor het geluid wordt geabsorbeerd. Tax: Het gebouw voor zover we het nu al kunnen beoordelen voldoet prima aan onze wensen. De akoestiek en intimiteit van de zalen voelen goed en de logistiek van entree en backstage openbaart zich in al zijn simpelheid. Tijdens de rondleiding toont hij zijn tevredenheid over de akoestiek door de toehoorders te wijzen op het geluid van zijn handklappen. Ook de aanwezige wethouder Hannie Kunst toont zich tevreden over de nieuwbouw: De afgelopen jaren leek het vaak zo ver weg, maar nu staan we hier toch. Nijmegen verdient dit. de bouwvakkers het afgelopen half jaar zes dagen per week gedraaid om het 46 meter hoge complex op tijd af te kunnen bouwen. De tien verdiepingen bevatten 87 appartementen met ieder vier studentenkamers van 15 vierkante meter met douche, toilet en gemeenschappelijke woonkamer en keuken. En voor de extra luxe is er een loggia, een inpandig terras van 10 vierkante meter. Boven op de zalen van Doornroosje komt verder een grote daktuin met struiken, bomen en bankjes. Deze zomer nemen de eerste studenten waaronder meer dan honderd buitenlandse hun intrek in het complex. Een enquête onder studenten heeft inmiddels een naam voor het complex opgeleverd: Talia. Zo heette Doornroosje in de oorspronkelijke Italiaanse versie van het sprookje. Studentenkamers Boven op de nieuwe poptempel komt een aantal kantoren en 348 studentenkamers die eveneens op trillingsdempers staan waardoor overlast van muziek, studenten en treinverkeer wordt voorkomen. Om een achterstand weg te werken, hebben 10

11 sensor 10, jaargang 18 11

12 ab apps To have Handige, leuke, flauwe en geniale applicaties die je volgens app-expert Raïssa op je smartphone móet zetten: Left2Cook Meer dan 500 recepten Geen tijd, zin of geld om naar de supermarkt te gaan? De Left2Cook app (0,89 ) helpt je aan verrassende gerechten op basis van de ingrediënten die je in de koelkast hebt staan. Vul in wat je in huis hebt, en er rolt een recept uit van de Siciliaanse kok Giuseppe Semprevivo. Mediterraanse gerechten lenen zich immers uitstekend voor gerechten met een minimaal aantal ingrediënten. Goed voor de portemonnee, en om voedselverspilling tegen te gaan. Peter s Zeurkalender 2014 Om je te bescheuren Altijd lachen met Peter van Straaten. Je moet er even wat voor neerleggen (4,49 ), maar daar krijg je wel een meesterlijke dagkalender-app met hilarisch herkenbare situaties voor terug. De moeite waard! OV Delay Busje komt zo Sta je al een tijdje op bus of trein te wachten, en wil je weten hoe het ermee staat? Download de gratis OV Delay app. Voor 89 cent krijg je de app reclamevrij, en kun je gegevens van je OV chip inladen, zodat je onderweg weet of je een legaal ritje maakt. Efteling Wanten aan, muts op Heb je een dagje Efteling in winterse sferen gepland met je kinderen, download dan deze gratis app. Dat weet je vóór je het hele park doorgecrost hebt of er een twee uur lange rij staat bij Joris en de Draak, of hoe laat parkshow Raveleijn begint. 12 Heb je een leuke tip voor in de appgids? Stuur dan een mailtje naar sensor@han.nl

13 lga ordeelt OSensor-redacteur Olga Helmigh zet het mes erin All is Lost muziek FILM boek eten Er zijn films die je jezelf echt aandoet. Dat je halverwege denkt: wát een deprimerende ellende, zeg! Als je daar direct achteraan denkt maar het is wél briljant, dan is het t lijden waard. All is Lost past in die categorie. Je voelt je bijna een voyeur, toekijkend hoe Robert Redford een man speelt die verwoed probeert te overleven nadat zijn zeiljacht een flink lek heeft opgelopen door een botsing met een container. Het bijzondere is dat je als kijker NIKS over hem weet. Geen flashbacks, geen uitleg, geen enkele dialoog of monoloog en geen voice over (behalve aan het begin, waarin hij de brief die hij acht dagen later wanhopig zal schrijven, voorleest). Je kijkt alleen naar zijn worsteling om zijn hoofd letterlijk- boven water te houden. Dat op zich is al een gekke situatie: de meeste films werken eerst aan de band tussen het personage en de kijker. Er moet een emotionele investering plaatsvinden, zodat je je het lot van het karakter aantrekt. In All is Lost ontbreekt die investering. Toch weet de overlevingsstrijd van Redford een snaar te raken. Je vraagt je af wat jij zou doen als je een gat in je boot had, dat gat met veel moeite weet te dichten, maar vervolgens in een monsterstorm terechtkomt en alsnog van de regen in de drup raakt. Wanneer geef je op? Elke keer als je denkt dat hij beter zijn polsen door kan snijden, zich naar de bodem moet laten zinken of het moment is aangebroken dat hij kan gaan liggen om de dood af te wachten, dient een spurt hoop zich aan: een laatste poging. Want wat als die nu wél werkt? All is Lost speelt met dit gegeven. Wanneer is het genoeg? Wanneer weet je dat de dood je lot is? Of accepteer je dit niet, en blijkt daar je redding in te zitten? Vooral: hoe maak je zo n keuze? Is het niet de aard van de mens om tóch te blijven proberen in leven te blijven, zelfs als alles erop wijst dat het niet meer goed komt? Hoe het afloopt, het einde dus, zegt meer over de kijker dan de film. Wat ik hiermee bedoel, kan ik helaas niet met je delen. Wat ik wel met je kan delen, is dat het sowieso de moeite waard is om de inmiddels 77-jarige Redford (overigens genoemd als kanshebber voor een Oscar met deze rol) dialoogloos te zien rondtollen in een lekkende boot, klimmend in een wiebelige mast, hevig ploeterend in woelig water. Hij doet menig opa verbleken. Chapeau! All Is Lost draait nu in de bioscoop

14 ServiceDesk na Nijmegen nu ook in Arnhem Pc kapot? Printer stuk? Lamp vervangen? Bel *666! De Nijmeegse HAN ers hebben het al een tijdje mogen uitproberen, maar de Arnhemse medewerkers en studenten gaan het nu ook ervaren: er is voortaan één centraal punt waar je terecht kunt als je computer weer eens dienst weigert, je catering aan wilt vragen, de verwarming kapot is of een printer wilt laten vervangen. De ServiceDesk, sinds 1 januari ook op de Arnhemse campus, lost het voor je op. Olga helmigh Althans, daar streven ze naar. Voorheen moest je voor elke vraag ergens anders heen, aldus teamleider Norbert Breij. ICT handelde alles af wat met je pc te maken had, en je toog naar de conciërge als er een lamp vervangen moest worden. Nu meld je dit bij de ServiceDesk, telefonisch, per mail of aan de balie, en zij delegeren de klus naar de juiste afdeling. Het voordeel is dat alles geregistreerd wordt op één centrale plek. Zo zien wij wat veel voorkomende problemen zijn. Dat stelt ons in staat om knelpunten te signaleren en preventieve maatregelen te nemen. Uiteindelijk hopen we daardoor nog betere service te verlenen. Vandaar ook ServiceDesk in plaats van HelpDesk, het gaat om méér dan alleen hulp bieden. Spoed Een ander voordeel is dat er beter prioriteiten gesteld kunnen worden. We merkten dat in Nijmegen efficiënter met tijd en energie wordt omgesprongen, aldus Norbert. Vroeger schoot je een conciërge of iemand van de ICT-afdeling aan. Zij gingen doorgaans meteen voor je aan de slag. Heel fijn natuurlijk, maar daardoor kon het zijn dat iemand anders met een veel prangender probleem moest wachten. Nu zorgen we ervoor dat er na je melding eerst wordt gekeken naar de resterende meldingen, en de klus op volgorde van spoed wordt gezet. Melding Eerlijkheid gebiedt Norbert te zeggen dat dit principe voor ergernissen zorgt. Logisch: je was gewend dat het allemaal binnen handbereik lag en sneller geregeld kon worden. Nu moet je eerst je melding plaatsen en vervolgens weet je niet wanneer de hulptroepen arriveren en je probleem opgelost wordt. We snappen dat dit vervelend kan zijn, maar daar tegenover staat dat je nu één duidelijk en herkenbaar meldpunt hebt, en we de service uiteindelijk alleen maar kunnen verbeteren door goed in kaart te hebben wat er reilt en zeilt op de HAN. Gelukkig krijgen we voornamelijk positieve reacties. Hopelijk ook over de gloednieuwe Arnhemse afdeling. De ServiceDeskbalie is te vinden op de eerste verdieping van de Faculteit Economie en Management in Arnhem, kantoor B1.04. Je kunt hen ook bellen op (024) (*666) of mailen naar ServiceDesk@han.nl. Zowel medewerkers als studenten kunnen er terecht met hun vragen en problemen. 14

15 website helpt bij teruggave Studenten laten jaarlijks 80 miljoen liggen bij Belastingdienst Grote kans dat jij nog 1500 euro KRIJGT van de Belastingdienst, beste student. Daar zullen ze je uiteraard nooit zelf op attenderen, want jij bent nu eenmaal verantwoordelijk voor je eigen zaakjes (en zij maken het graag moeilijk voor je. Of ging die slogan nou anders?). Veel werkende studenten vragen geen belasting terug, en dat is zonde. Hoeveelkrijgjij.nl helpt je! Olga helmigh Studenten laten jaarlijks zo n 80 miljoen liggen, omdat ze hun belasting niet terugvragen, aldus Frits Kok,oud-HAN-student en initiatiefnemer van Hoeveelkrijgjij.nl. Terwijl juist studenten keihard werken tegen een minimumloon en dus elke cent die hen toebehoort, kunnen gebruiken. Je kunt over de afgelopen vijf jaar geld terug ontvangen. Kom dus in actie! Saaie boel, hoop voordelen Dat de meeste jongeren gruwelen bij het woord Belastingdienst snapt Frits. Ik ben afgestudeerd in Fiscaal Recht, dus vind het boeiend, maar ik begrijp echt wel dat jij betere dingen te doen hebt dan je verdiepen in die saaie boel. Toch levert die saaie boel je een hoop voordelen op als je beseft dat je juist in deze levensfase geld terúg kunt krijgen. Naarmate je meer gaat verdienen in je leven, is die mooie tijd voorbij en draag je voornamelijk geld áf aan de staat. Simpel Om het lastigste werk uit handen te nemen, heeft Frits de site Hoeveelkrijgjij.nl opgezet. Het kan niet simpeler. Je hoeft alleen aan te vinken of je student bent (en onder de 30 jaar), of je minder hebt verdiend in één jaar dan euro, en of je je jaaropgaaf bij de hand hebt. Vervolgens nemen we basisdingen door die je kunt aflezen op je jaaropgaaf, en zie je direct daarna of je recht hebt op teruggave. Je kunt het vanaf dan zelf regelen, maar we bieden je aan om het vóór je te fixen. Daar vragen we tien procent van je teruggaaf voor, met een max van 20 euro. Om een idee te geven: de meeste studenten krijgen zo n 300 euro per belastbaar jaar terug. Vijf jaar terugvragen komt dus neer op 1500 euro. Kop uit het zand Frits hoopt dat studenten zich bewuster worden van hun financiële toestand. Vooral nu steeds meer afgestudeerden zelfstandig ondernemer worden. Je kunt je kop in het zand steken, maar het is slim om je geldzaken op orde te hebben. Mocht je nou echt koppijn krijgen van administratieve rompslomp, huur dan op z n minst een boekhouder in als je een eigen bedrijf hebt. Er zijn hele slimme regelingen die je anders misloopt. GOUDEN TIP! Spek de staatskas zo min mogelijk: maak gebruik van aftrekposten. Je collegegeld, studiekosten en zorgkosten zijn aftrekbaar. Bewaar elke bon en afschrijving (wel van jouw eigen rekening, niet die van je ouders) in een envelop op je bureau. Dat gaat zeker van pas komen als die geldslurpers weer aan de bel trekken! sensor 10, jaargang 18 15

16 De mantelzorg der liefde Ongeveer 3,5 miljoen Nederlanders zorgen onbetaald en langdurig voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner of familielid. Ook op de HAN zijn veel medewerkers en studenten mantelzorger. En dan gaat het niet even om het doen van de boodschappen, maar het bieden van wekelijkse of zelfs dagelijkse zorg. In deze special delen studenten en medewerkers hun ervaringen. 16

17 Mantelzorg en Dementie, de keiharde cijfers 1 op de 5 Nederlanders krijgt een vorm van dementie In Nederland hebben ruim mensen dementie. De verwachting is dat door de vergrijzing dit aantal in 2050 meer dan een half miljoen zal zijn Van de mensen met dementie zijn er jonger dan 65 jaar Ieder uur krijgen vier mensen in Nederland dementie 70% van de dementerenden woont thuis In Nederland zijn er ongeveer mantelzorgers van mensen met dementie. Zij geven gemiddeld 20 uur per week zorg, gedurende vijf jaar De levensverwachting van mensen met dementie bedraagt gemiddeld 8 jaar, waarvan ze zo n zes jaar thuis wonen (Bronnen: Zorgstandaard Dementie, Alzheimer Nederland) sensor 10, jaargang 18 17

18 Hulpdienst Nijmegen Vrijwilligersorganisatie die sinds 1959 praktische hulp biedt aan ouderen, langdurig zieken en gehandicapten. Vrijwilligers komen bij hen thuis en bieden onder meer ondersteuning in de vorm van bezoek, het doen van de boodschappen, samen wandelen en begeleiding naar het ziekenhuis. Belangrijk uitgangspunt is dat het niet gaat om gratis hulp, maar ontmoeting tussen mensen in een ontspannen sfeer, indien mogelijk gericht op een activiteit. De Hulpdienst is tevens gespecialiseerd in mantelzorgondersteuning. Zo neemt een vaste en deskundige vrijwilliger bijvoorbeeld één keer in de week de zorg even over, zodat de mantelzorger tijd voor zichzelf kan nemen. Meer info: 18

19 Nu is op geen enkele manier te vergelijken met vroeger Vera van Ooijen is vierdejaars student Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (deeltijd), en tevens coördinator bij vrijwilligersorganisatie Stichting Hulpdienst Nijmegen. Voor haar afstuderen combineerde ze studie en werk, en deed ze onderzoek naar ervaringen van mantelzorgers met een thuiswonende partner met dementie. Vera van Ooijen: Zonder mantelzorgers kunnen mensen met dementie niet zelfstandig blijven wonen Wat gebeurt er met iemand die dementie heeft? Dementie is een syndroom waarbij de verwerking van informatie in de hersenen wordt verstoord. Bij de meeste vormen van dementie is er sprake van een geheugenstoornis, in combinatie met een (of meerdere) cognitieve stoornis. Er ontstaan veelal problemen met praten, herkennen en plannen. Vaak gaat dit gepaard met gedragsproblemen als angst, depressie en rusteloosheid. Het proces verschilt per persoon, maar er is helaas altijd sprake van achteruitgang. De levensverwachting van mensen met dementie bedraagt gemiddeld acht jaar, waarvan ze er zo n zes thuis wonen. Hoe is je onderzoek tot stand gekomen? Als coördinator van de Hulpdienst praat ik veel met mantelzorgers die hulp nodig hebben. Al deze persoonlijke verhalen brachten me op het idee. In samenspraak met de Hulpdienst heb ik onderzocht hoe mantelzorgers naast vrijwilligershulp - ondersteund kunnen worden bij het vinden van balans in draagkracht en draaglast. Mantelzorgers zijn namelijk ontzettend belangrijk in het leven van mensen met dementie. Zonder hulp van partners, kinderen, familieleden en bekenden kunnen zij op een gegeven moment niet meer zelfstandig wonen. Wat versta je onder draaglast? De draaglast is de ervaren belasting. Dementie zorgt voor ingrijpende veranderingen in zowel het leven van de persoon met dementie, als de omgeving van diegene. Ik heb voor dit onderzoek acht mantelzorgers geïnterviewd die zelfstandig wonen met een dementerende partner, en eigenlijk 24 uur per dag voor hen zorgen. Allen ontvangen thuiszorg (persoonlijke en huishoudelijke verzorging), vrijwilligersondersteuning vanuit de Hulpdienst, en een aantal krijgt zorgtrajectbegeleiding. Ondanks deze hulp vergt het fysiek en emotioneel veel van iemand om zo langdurig en intensief voor iemand te zorgen. De zieke partner vormt het middelpunt van de dagelijkse gang van zaken. Naarmate het proces van dementie vordert, neemt de afhankelijkheid, en dus de draaglast toe. Wat zijn de voornaamste veranderingen voor mantelzorgers? Mantelzorgers zijn veelal aan huis gebonden; soms kunnen ze zelfs binnenshuis niet te lang uit het zicht van de partner zijn. Ook moeten ze continu alert zijn op veiligheid in huis (bijvoorbeeld de gaskraan dichtdraaien en de deur op slot doen), alle huishoudelijke taken en de verzorging op zich nemen, én omgaan met gedragsveranderingen van de partner. Dit laatste lijkt het meest belastend. De interactie is niet meer gelijkwaardig en neemt af. Een veel genoemd voorbeeld is dat de dementerende steeds dezelfde verhalen vertelt, en dezelfde vragen stelt. Het moeten aanzien van wat dementie met de partner doet, gaat diep. Zo zei een respondent: Ik heb eigenlijk al afscheid genomen van mijn vrouw. Ze is mijn vrouw niet meer. Wat zijn manieren om hier mee om te gaan? Alle respondenten gaven aan dat het belangrijk is je neer te leggen bij de situatie. Het is een proces waarin ze meegaan, met vallen en opstaan. Ze proberen het vol te houden op de manier waarop ze het voorheen samen deden, maar dan aangepast. De liefde en belofte om er in voor- en tegenspoed voor elkaar te zijn, lijkt bij te dragen aan het begrip van de mantelzorger, dat de dementerende er niets aan kan doen. Ik merkte wel dat respondenten het lastig vinden om hulp te vragen, en eigenlijk continu zelf op zoek zijn naar oplossingen om het beter vol te kunnen houden. Ik ben op dit moment bezig deze te vertalen naar tips die andere mantelzorgers -die aan het begin van het proces staan- kunnen helpen. RS sensor 10, jaargang 18 19

20 MWD-student loopt stage bij Hulpdienst Nijmegen Ik dein mee in haar belevingswereld Mayli is tweedejaars student Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (februaristroom). Onlangs heeft ze haar stage bij Stichting Hulpdienst Nijmegen afgerond. Gedurende tien maanden bezocht ze drie hulpbehoevende Nijmegenaren, onder wie een vrouw met Frontotemporale Dementie. Normaal krijg je tijdens zo n stage twee cliënten toegewezen, maar omdat het qua uren zo uitkwam, bezocht ik drie adressen. Een man van 96, een vrouw van 103 en een echtpaar van in de 80 waarvan mevrouw dementerend is. Ik hield hen gezelschap, bood een luisterend oor en hielp soms met praktische dingen zoals het doen van de boodschappen. Ze raakt zichzelf kwijt en is zich daarvan bewust. Dat is een rouwproces. Bij de eerste kennismaking is er een coördinator van de Hulpdienst meegegaan. Dat was prettig, want ik vond het wel spannend. Het is nogal wat om iemand zomaar in je huis te ontvangen - een student die jou komt helpen - vooral vanwege de kwetsbare situaties waarin deze mensen zich bevinden. Maar het klikte in alle gevallen goed, en ik merkte na een tijdje dat ze echt steun hadden aan mijn bezoek. Zo ook de partner van de dementerende vrouw. Hij kon als ik er was met een gerust hart de deur uit om even iets voor zichzelf te doen. Mevrouw raakt namelijk snel verward en kan niet meer alleen gelaten worden. Ik zorgde voor lucht in de situatie. Want daar waar mevrouw steeds meer geduld nodig heeft, raakt haar partners geduld een beetje op. Niet alleen zijn alle huishoudelijke en regeltaken op zijn bord terecht gekomen, ook moet hij haar verzorgen, in de gaten houden en omgaan met alle veranderingen. Hij doet dat met liefde. Hij wil haar thuis houden want die structuur is voor haar het beste, maar hij is ook heel moe. En dat kan ik me goed voorstellen. Ik heb er heel veel respect voor dat hij dit elke dag aangaat. Door er een jaar over de vloer te komen, heb ik het ziekteproces van dichtbij meegekregen en gezien hoeveel impact het heeft. Het maakt mevrouw ontzettend verdrietig dat ze niet meer is wie ze was. Ze is zich er bewust van dat ze zichzelf kwijtraakt, maar heeft daar geen grip op. Het is echt een soort rouwproces. Ook voor meneer. Ik heb ingezien dat het ontzettend belangrijk is dat iemand zijn of haar verhaal kan doen. Ook al was er bij mevrouw soms geen touw aan vast te knopen, haar gevoelens zijn op dat moment wel echt. Ik ga er daarom niet tegen in, dat werkt alleen maar verwarrend. Ik dein eerder mee in haar belevingswereld, en help haar door er alleen te zijn, en te luisteren. Je hoeft niet altijd iets te zeggen of antwoord te geven, heb ik geleerd. De band is inmiddels dan ook zo vertrouwd, dat ze me zien als een kleinkind. Toch hoort het bij mijn vak om professionele afstand te bewaren, en ook afscheid te kunnen nemen aan het einde van de stage. Best moeilijk, want je raakt toch emotioneel betrokken. Voorheen ben ik overigens nooit met dementie in aanraking gekomen, dus in alle opzichten was het een leerzame stage. En wie weet bel ik nog eens aan als ik in de buurt ben, of stuur ik een kaartje. RS 20

De mantelzorg DER LIEFDE

De mantelzorg DER LIEFDE De mantelzorg DER LIEFDE Ongeveer 3,5 miljoen Nederlanders zorgen onbetaald en langdurig voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner of familielid. Ook op de HAN zijn veel medewerkers

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Iris marrink Klas 3A.

Iris marrink Klas 3A. Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Wil jij minderen met social media?

Wil jij minderen met social media? Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Studeren in 2015-2016. Check je geld! Wat je moet weten over studiekosten. www.wijzeringeldzaken.nl

Studeren in 2015-2016. Check je geld! Wat je moet weten over studiekosten. www.wijzeringeldzaken.nl Studeren in 2015-2016 Check je geld! Wat je moet weten over studiekosten www.wijzeringeldzaken.nl Alles over studeren en geldzaken op een rij: Zorgen over geld, daar zit niemand op te wachten. Zeker niet

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Interview Rob van Brakel

Interview Rob van Brakel Interview Rob van Brakel Atributes Consequences Values Hallo Rob van Brakel, mag ik jou een aantal vragen mogen stellen? Prima. Hoe oud ben je? 21 jaar Wat is je woonsituatie op het moment? Op het moment

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet ik? Houd je spreekbeurt over GGNet 1 Houd je spreekbeurt over GGNet Krijg je zelf hulp van GGNet Jeugd? Of je vader/moeder/broer(tje)/zus(je) of iemand anders die je kent? Werkt één van je ouders bij GGNet?

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn:

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn: A Klein Kontakt Het is alweer eind maart wanneer dit Kontakt uitkomt, het voorjaar lijkt begonnen, veel kinderen hebben kweekbakjes met groentes in de vensterbank staan, die straks de tuin in gaan. Over

Nadere informatie

Studeren in 2015-2016. Check je geld! Wat je moet weten over studiekosten. www.wijzeringeldzaken.nl

Studeren in 2015-2016. Check je geld! Wat je moet weten over studiekosten. www.wijzeringeldzaken.nl Studeren in 2015-2016 Check je geld! Wat je moet weten over studiekosten www.wijzeringeldzaken.nl Alles over studeren en geldzaken op een rij: Zorgen over geld, daar zit niemand op te wachten. Zeker niet

Nadere informatie

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS Huisartsenpraktijk Dalfsen ARGO BV 2014 Rapportage wachtkamerinterview Inleiding Onder de cliënten van huisartsenpraktijk Dalfsen zijn de afgelopen 2 jaren tevredenheidsonderzoeken

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

pggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden

pggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden pggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden Enquête Mantelzorg en dementie 2014 Vooraf In juli 2014 vroegen wij onze leden naar hun ervaringen met mantelzorg in het algemeen, en mantelzorg

Nadere informatie

Gezond thema: DE HUISARTS

Gezond thema: DE HUISARTS Gezond thema: DE HUISARTS 1. Wat gaan we doen? Praten over de huisarts en wat de huisarts doet. Nieuwe woorden leren over de huisarts. Het gesprek met de huisarts oefenen. 2. Wat vind ik van? Als je een-op-een

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht:

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht: Wie zijn jouw vrienden? Opdracht: 1. Maak een spinnenweb van jouw belangrijkste vrienden. 2. Schrijf er telkens bij waar je die vriend hebt leren kennen. 3. Schrijf de meest positieve eigenschap als vriend

Nadere informatie

Thema In en om het huis.

Thema In en om het huis. http://www.edusom.nl Thema In en om het huis. Les 22. Een huis zoeken Wat leert u in deze les? Praten over uw huis Informatie over het vinden van een nieuwe woning Praten over wat afgelopen is Veel succes!

Nadere informatie

Kom jij ons team versterken? Uw Computerstudent

Kom jij ons team versterken? Uw Computerstudent Kom jij ons team versterken? Uw Computerstudent Computerhulp door studenten Lekker bijverdienen. Flexibiliteit! Mijn eigen afspraken in plannen. Ruimte voor doorgroeien en persoonlijke ontwikkeling Ben

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 4 Wonen

Spreekopdrachten thema 4 Wonen Spreekopdrachten thema 4 Wonen Opdracht 1 bij 4.1 ** Uitleg voor de docent: Op de volgende pagina vind je een blad met plaatjes. Knip de plaatjes uit en doe ze in een envelop. Geef elk tweetal een envelop.

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

Eerste week vd advent

Eerste week vd advent Advent vieren en beleven derde graad Eerste week vd advent De adventskrans staat centraal. Er speelt zachte muziek. De kinderen nemen bij het binnenkomen een sparrentakje uit de mand en leggen dit rond

Nadere informatie

ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst

ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst Voorproefje ALLES DUBBEL Survivalgids voor startende tweelingmama s Denise Hilhorst Inhoud Dubbel van start 7 Dubbel ervaren 8 Dubbel zwanger 10 Dubbel voorbereiden 19 Dubbel bevallen 25 Dubbel voeden

Nadere informatie

Concept WHAT S UP, LATER?!

Concept WHAT S UP, LATER?! Omgevingsverkenning Toen ik aan mijn vrienden vroeg hoe ze denken over later en pensioen was de eerste reactie van allemaal: nee ik denk alleen over nu na eigenlijk. Vervolgens zei ik dat ze later als

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Rapportage Juli 2013 Meer informatie: info@wijzeringeldzaken.nl Samenvatting (1/3) 1. Veel 17-jarigen maken de indruk verstandig om te gaan

Nadere informatie

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij?

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Wat een mooie luchtballonnen! Geel, oranje, groen en blauw. Kies maar uit Daan,

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

OPEN HUIS WIJKPARK TRANSVAAL 28 JULI 2010

OPEN HUIS WIJKPARK TRANSVAAL 28 JULI 2010 OPEN HUIS WIJKPARK TRANSVAAL 28 JULI 2010 Ik arriveer op een zon overgoten Wijkpark. Nog geen kwartier later wordt het park in de schaduw gelegd door donkere wolken. Die trokken gelukkig weg en wederom

Nadere informatie

Samen zijn wij sterk. Even voorstellen... Donateur worden? Kijk op www.buddyhulp.nl

Samen zijn wij sterk. Even voorstellen... Donateur worden? Kijk op www.buddyhulp.nl Donateur worden? Kijk op www.buddyhulp.nl Samen zijn wij sterk Even voorstellen... Foto: Roy Beusker Buddyhulp is voor mij een winnaar. Ze hebben een plan. Ze denken in mogelijkheden. En ze laten iets

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 7. Het allereerste begin 9. Oervaders 19. Israël als moeder 57. Wijsheid voor ouders en kinderen 83. Koninklijke vaders 113

Inhoud. Woord vooraf 7. Het allereerste begin 9. Oervaders 19. Israël als moeder 57. Wijsheid voor ouders en kinderen 83. Koninklijke vaders 113 Inhoud Woord vooraf 7 Het allereerste begin 9 Oervaders 19 Israël als moeder 57 Wijsheid voor ouders en kinderen 83 Koninklijke vaders 113 Profetische opvoedkunde 145 Kinderen in zijn koninkrijk 177 Leerling

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Actielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl

Actielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl http://www.edusom.nl Actielessen Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Nieuwe woorden Grammatica: werkwoorden in de verleden tijd Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente

Nadere informatie

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente,

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, We zijn er doorheen gegaan, Veertig dagen en nachten, Tijd van voorbereiding...

Nadere informatie

In 5 stappen naar meer vrijheid én verbinding in je relatie

In 5 stappen naar meer vrijheid én verbinding in je relatie In 5 stappen naar meer vrijheid én verbinding in je relatie Hallo! Je houdt van je partner. Jullie zijn al geruime tijd samen en hebben misschien samen kinderen. Jullie leiden een druk bestaan en tijd

Nadere informatie

Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd.

Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. Grammaticaoefeningen 3 Wonen en vervoer Werkwoorden in een andere tijd Oefening 1 Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. 1 Begrijp je deze informatie? ja / nee,

Nadere informatie

Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is:

Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is: Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is: Mijn gezinsvoogd werkt bij de William Schrikker Jeugdbescherming. Wat een toestand, zeg! Wat gebeurt

Nadere informatie

INHOUD. 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN

INHOUD. 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN INHOUD 3 Inleiding 4 Kiezen voor het leven DRIE GOUDEN TIPS OM VOLUIT TE LEVEN 7 Verdriet uit je hart en verdriet om je zorgen 11 De belangrijkste relatie is die met jezelf 14 In dankbaarheid ligt geluk

Nadere informatie

Desiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag

Desiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag Doelgroeponderzoeksverslag Interviews Naam: Sharlene Piar Arends leeftijd: 59 Hoe zou jij een tienermoeder helpen als jij een vrijwilliger was? En waarmee zou je een tienermoeder mee helpen? Advies geven

Nadere informatie

Onderzoek naar wensen en behoeften op het gebied van dagbesteding van (kwetsbare) ouderen en hun mantelzorgers in het Schilderskwartier in Woerden

Onderzoek naar wensen en behoeften op het gebied van dagbesteding van (kwetsbare) ouderen en hun mantelzorgers in het Schilderskwartier in Woerden Onderzoek naar wensen en behoeften op het gebied van dagbesteding van (kwetsbare) ouderen en hun mantelzorgers in het Schilderskwartier in Woerden Voor wie is dit onderzoek? 1) Zelfstandig wonende ouderen

Nadere informatie

Thema Informatie vragen bij een instelling

Thema Informatie vragen bij een instelling http://www.edusom.nl Thema Informatie vragen bij een instelling Lesbrief 30. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden uit les 27, 28 en 29. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van:

Nadere informatie

Alvast bedankt voor het invullen!

Alvast bedankt voor het invullen! Deze vragenlijst gaat over jongeren die steun of hulp geven aan een familielid. Wij zijn erg benieuwd hoeveel jongeren er binnen onze school steun of hulp geven en hoe zij dit ervaren. De vragenlijst is

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

Wie heeft die rare knopen erin gelegd? vraagt hij. Ik, geeft Bibi eerlijk toe. Vorige week waaide het nogal hard. Dus toen heb ik de rubberboot en

Wie heeft die rare knopen erin gelegd? vraagt hij. Ik, geeft Bibi eerlijk toe. Vorige week waaide het nogal hard. Dus toen heb ik de rubberboot en Het plan van Bart Dobber, niet doen! Bibi staat op het dek van het schip en kijkt naar haar hond die een kat achterna zit op de kade. Haar broer Bart ligt op de loopplank en peutert aan het touw van de

Nadere informatie

WERK EN INKOMEN VOOR JONGGEHANDICAPTEN Signalen uit de praktijk in vraag en antwoord. Breed Platform Verzekerden en Werk NUMMER 1, november 2006

WERK EN INKOMEN VOOR JONGGEHANDICAPTEN Signalen uit de praktijk in vraag en antwoord. Breed Platform Verzekerden en Werk NUMMER 1, november 2006 WERK EN INKOMEN VOOR JONGGEHANDICAPTEN Signalen uit de praktijk in vraag en antwoord Breed Platform Verzekerden en Werk NUMMER 1, november 2006 Het komend jaar werkt het BPV&W samen met NIZW aan het project

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Kom verder. Mail vragen en opmerkingen naar: nt2@uitgeverijboom.nl. Veel plezier met dit boek,

Kom verder. Mail vragen en opmerkingen naar: nt2@uitgeverijboom.nl. Veel plezier met dit boek, Kom verder Welkom bij het vak Kennis van de Nederlandse Samenleving, KNS. Dit boek vertelt je over Nederland. Veel van wat je moet weten over het leven in Nederland, staat in dit boek. Je haalt straks

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

September de maand van weerbaarheid

September de maand van weerbaarheid September de maand van weerbaarheid Het thema van deze maand is weerbaarheid. Het komt steeds vaker voor in het nieuws, kinderen die gepest worden. Vaak sta je als ouder machteloos. Hieronder volgt een

Nadere informatie

Rondetafelgesprek Mantelzorg 22 november 2012

Rondetafelgesprek Mantelzorg 22 november 2012 22 november 2012 Voor u ligt het verslag van het rondetafelgesprek over mantelzorg op 22 november 2012. Dit gesprek was een eerste aanzet - een experiment - om met sleutelfiguren en vrijwilligers uit verschillende

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Zelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen?

Zelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen? Zelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen? Familie of naaste zijn van iemand die zichzelf beschadigt kan erg moeilijk zijn. Iemand van wie je houdt doet zichzelf pijn en het lijkt alsof je niks kunt

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen Informatieblad speciaal voor kinderen Datum; Aalsmeer, jaar 2011 Gemaakt door; Bianca Wegbrands daar, Wat leuk dat je dit informatieblad speciaal voor kinderen wilt lezen. Ik zal me eerst even aan jou

Nadere informatie

Hoofdstuk 1. Introductie

Hoofdstuk 1. Introductie Hoofdstuk 1 Introductie Wat kan dit boek voor jou betekenen? Als je dit boek leest, sta je op het punt een enorm succes te maken van je bedrijf. Dat vind ik geweldig cool. Welkom! Mijn naam is Marielle

Nadere informatie

Maatschappelijk werk (alweer)

Maatschappelijk werk (alweer) Maatschappelijk werk (alweer) Na mijn tweede miskraam heb ik toch weer besloten om het er op te wagen naar maatschappelijk werk te gaan. Ik vond de stap echt wel heel zwaar, want ik hou er niet zo van.

Nadere informatie

sarie, mijn vriend kaspar en ik

sarie, mijn vriend kaspar en ik sarie, mijn vriend kaspar en ik Leen Verheyen sarie, mijn vriend kaspar en ik is een theatertekst voor kinderen vanaf 4 jaar en ging in première op 12 september 2009 bij HETPALEIS in Antwerpen 1 ik: het

Nadere informatie

Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12. Bruiloftsfeest

Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12. Bruiloftsfeest Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12 Bruiloftsfeest Sara en Johannes hebben een kaart gekregen In een hele mooie enveloppe Met de post kregen ze die kaart Weet je wat op die kaart stond? Nou? Wij gaan trouwen!

Nadere informatie

geweldig efficiënte tips voor werk en thuis! Marieke Anthonisse 2011 www.efficiencyfactor.nl https://twitter.com/trainencoachen

geweldig efficiënte tips voor werk en thuis! Marieke Anthonisse 2011 www.efficiencyfactor.nl https://twitter.com/trainencoachen 27 geweldig efficiënte tips voor werk en thuis! Inhoudsopgave Time Management 3 Email Management 3 Werkplekorganisatie 3 Gewoontevorming 4 Teambuilding 4 Gezinnen met kinderen 5 Administratie en Financiën

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden

Nadere informatie

Eindverslag SLB module 12

Eindverslag SLB module 12 Eindverslag SLB module 12 Marthe Verwater HDT 3C 0901129 Inhoudsopgave: Eindreflectie.. Blz.3 Reflectieverslag les 1.. Blz.4 Reflectieverslag les 2.. Blz.6 Reflectieverslag les 3.. Blz.8 2 Eindreflectie

Nadere informatie

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Inleiding WIST JE DAT JE GEVOEL VAAK BEPAALT WAT VOOR HUMEUR JE HEBT?

Inleiding WIST JE DAT JE GEVOEL VAAK BEPAALT WAT VOOR HUMEUR JE HEBT? Inleiding Gevoelens: we hebben ze allemaal. Maar soms is het lastig te weten hoe je je nu écht voelt. Je bent blij, maar ook zenuwachtig. Of je weet niet of je boos of verdrietig bent. Of je snapt niet

Nadere informatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie WERKBLADEN Seksuele intimidatie 1 Waarom dit boekje? 1.1 Zet een rondje om het goede antwoord. Seksuele intimidatie komt vaak voor. Ja Nee Seksuele intimidatie komt weinig voor. Ja Nee Mannen worden vaker

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. ik regel mijn geldzaken

Inhoud. Mijn leven. ik regel mijn geldzaken Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Bewaren...5 Hoofdstuk 2 Administratie...7 Hoofdstuk 3 Inkomsten... 8 Hoofdstuk 4 Uitgaven... 10 Hoofdstuk 5 Sparen... 12 Hoofdstuk 6 Verzekeringen...15 Hoofdstuk 7 Begroting...

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht

Nadere informatie

Het beste uit jezelf

Het beste uit jezelf Het beste uit jezelf 2 3 Met elkaar bouwen aan het Huis van Philadelphia Philadelphia wil dat mensen met een beperking gelukkig kunnen zijn en het beste uit zichzelf kunnen halen. Daarom doen we ons werk

Nadere informatie

werkt voor en met bewoners in wijken en buurten

werkt voor en met bewoners in wijken en buurten werkt voor en met bewoners in wijken en buurten Oma Geertje vertelt. 2 Welbions: we werken er allemaal. Wij zijn dé woningcorporatie van Hengelo en verhuren meer dan 13.000 woningen aan in totaal 25.000

Nadere informatie