Vrijen zonder zorgen. Een boekje over contraceptie. Cert PDF Feb Spot PROOF High PDF v3

Transcriptie

1 Vrijen zonder zorgen Een boekje over contraceptie OB19421ID_Maga_Janssens_N , 10:09:56

2 ZO WERKT HORMONALE CONTRACEPTIE Elke maand rijpt in een van je eierstokken een eicel. Na zowat twee weken springt de volgroeide eicel van de eierstok naar de eileider: dit is de zogenaamde eisprong of ovulatie. De eicel reist in enkele dagen via de eileider naar de baarmoeder. Intussen hebben de mannelijke zaadcellen ongeveer 24 uur de tijd om de rijpe eicel te bevruchten. Wanneer er geen bevruchting plaatsvindt, volgt ongeveer twee weken later je menstruatie. De controlekamer voor dat hele proces zit in je hoofd. De hypofyse, een klier onderaan de hersenen die niet groter is dan een erwt, zendt bij het begin van elke cyclus een signaal naar de eierstok. Dit signaal stimuleert de eierstok om een hormoon af te scheiden dat een van de vele eicellen laat rijpen. Als dat gebeurd is, stuurt de eierstok een hormonenbericht terug naar de hersenen om te laten weten dat alles goed verlopen is. Hormonale voorbehoedmiddelen misleiden de hypofyse zodat die geen bevel geeft om een nieuwe eicel te laten rijpen. Ze remmen dus de eisprong af en worden daarom ook wel ovulatieremmers genoemd. Ze maken het de eicel bovendien moeilijk om zich in de baarmoeder te nestelen. Gecombineerde voorbehoedmiddelen zoals de pil, de patch of de ring bevatten twee hormonen, een oestrogeen en een progestageen. Het gebruik heb je helemaal in eigen handen en je hebt een goede cycluscontrole. Niet-gecombineerde voorbehoedmiddelen zoals het staafje en het hormonenspiraaltje bevatten alleen progestageen en worden geplaatst door een arts. Die onderzoekt je ook als je de eerste keer de pil wil nemen en hij zal je drie maanden later opnieuw willen zien om te kijken of alles goed verloopt. Met eventuele bijwerkingen zoals hoofdpijn, misselijkheid, borstspanning en bloedingen tussen de menstruatie kan je bij je arts terecht. Zodra je stopt met de pil of de patch of de ring, of wanneer het staafje of het spiraaltje worden weggenomen, verdwijnen de eventuele bijwerkingen en ben je ook opnieuw vruchtbaar. JIJ KIEST! Femke: Wanneer ik in de armen van Bram lig, smelt ik gewoon. Op die momenten wil ik niet dénken maar onbezorgd genieten. Zalig is dat! En meestal ook opwindend en passioneel. Voor mij is het belangrijk om zonder zorgen te kunnen genieten wanneer we vrijen. Groot gelijk heeft Femke! Waarschijnlijk heeft zij haar voorbehoedmiddel al gekozen. Want vooraf een passend voorbehoedmiddel kiezen, bespaart je een pak kopzorgen achteraf. Onvoorbereid vrijen kan onverwachte of zelfs nare gevolgen hebben. Je kunt ongewenst zwanger worden of - veel erger nog - met HIV of een andere geslachtsziekte besmet raken. In dit boekje stellen we de meest gebruikte voorbehoedmiddelen of contraceptiva aan je voor. Dit zijn middelen om een zwangerschap te verhinderen. De laatste jaren zijn er heel wat nieuwe, veilige middelen bij gekomen. Maar het gebruik ervan verschilt nogal. Het kan dus best zijn dat je even moet uitzoeken welk middel perfect bij je past. Ben je een zelfstandig type dat haar leven graag helemaal onder controle heeft? Of eerder die leuke losbol die alles op zijn beloop laat en het leven neemt zoals het komt? Je vindt vast een middel dat bij je past! Dit boekje geeft je praktische informatie die je helpt om je keuze te maken. Lees daarom aandachtig de verklaring van de onderstaande symbolen. Deze symbolen vind je terug bij de beschrijving van de middelen. Zo zie je meteen wat niet bij je past. Andere voorbehoedmiddelen Er zijn ook voorbehoedmiddelen die niet met hormonen werken, zoals het koperspiraaltje dat in de baarmoeder wordt ingebracht. Het koperspiraaltje heeft een toxisch effect op de eicel en het sperma. Weinig betrouwbaar zijn methodes als periodieke onthouding, coïtus interruptus of borstvoeding. Betrouwbaar maar drastisch is sterilisatie, een chirurgische ingreep bij man of vrouw die naargelang de techniek al dan niet defi nitief is Je moet bij de dokter langs voor het inbrengen van je voorbehoedmiddel. Je moet de discipline hebben om elke dag aan je voorbehoedmiddel te denken. Je bent minder beschermd na braken of bij diarree. Je bent minder beschermd bij gelijktijdig gebruik van antibiotica. Dit middel moet in je lichaam worden aangebracht. OB19421ID_Maga_Janssens_N , 10:10:12

3 HET CONDOOM Het condoom is een vliesdun, elastisch omhulsel dat voor het vrijen over de opgerichte penis wordt afgerold. Het is gemaakt van elastisch rubber of kunststof, en verhindert dat zaad in de vagina terechtkomt. Er bestaat ook een condoom voor vrouwen. Het condoom vormt een barrière voor de zaadcellen. Het is ook het enige voorbehoedmiddel dat tegelijkertijd bescherming biedt tegen aids en andere geslachtsziekten. De enige voorwaarde is een correct gebruik. Lees daarom aandachtig de bijsluiter. Wanneer je elk risico op een zwangerschap wil vermijden, combineer je het condoom het best met een ander voorbehoedmiddel. Het condoom is eenvoudig te gebruiken, niet schadelijk voor je gezondheid en bij wisselende contacten onmisbaar als bescherming tegen geslachtsziekten zoals aids. Als voorbehoedmiddel is een condoom redelijk betrouwbaar als je het correct gebruikt. Soms geeft een condoom allergische reacties, zowel bij man als bij vrouw. Er zijn speciale antiallergische condooms in de handel. Condooms zijn er trouwens in alle soorten en smaken. Scheurt een condoom of gaat het lekken, raadpleeg dan een arts of apotheker om een eventuele ongewenste zwangerschap te vermijden. Voor anaal verkeer zijn speciale, extra stevige condooms verkrijgbaar bij je apotheker. 1 op 2 vrouwen had al seks zonder contraceptie. (InSites-studie, 2004) Het is natuurlijk fijner vrijen zonder condoom, maar zolang ik geen vaste relatie heb met iemand die ik helemaal kan vertrouwen, komt mijn partner er zonder niet in. Bovendien mag de man ook wel eens zijn steentje bijdragen, niet? Sandrina OB19421ID_Maga_Janssens_N , 10:10:18

4 DE PIL De pil is een tablet op basis van hormonen (progestageen en oestrogeen). Er zijn verschillende soorten. Welke pil voor jou de beste is, zoek je best uit samen met je arts. De eerste keer neem je de pil in op de eerste dag van je maandstonden. Daarna neem je er elke dag één, zoveel mogelijk op hetzelfde tijdstip. Op de strip met pillen staat een dagaanduiding die je helpt de pil niet te vergeten. Na drie weken sla je een weekje over en mag je je menstruatie verwachten. Die is doorgaans korter en minder pijnlijk dan je menstruatie als je de pil niet neemt. De pil is voor 99% betrouwbaar, als ze correct wordt ingenomen. Ze hindert je niet bij het vrijen en de nevenwerkingen zijn beperkt. Als je ziek bent en braakt of diarree hebt, of wanneer je antibiotica slikt, is de pil iets minder betrouwbaar. Je gebruikt dan best een condoom tot de volgende maandstonden. Als je je menstruatie wil overslaan, neem je de pil door tijdens de stopweek. Als gebruikster van de pil heb je een zekere regelmaat en discipline nodig. Bij verkeerd of onregelmatig gebruik is de bescherming tegen een mogelijke zwangerschap namelijk niet verzekerd. De pil heeft doorgaans een positief effect op de menstruatie: de bloedingen zijn korter en minder hevig. Als je na enkele maanden gebruik nog steeds last hebt van ongemakken zoals bloedingen tussen de menstruatie, hoofdpijn of pijnlijk gespannen borsten, raadpleeg dan je arts of apotheker. Vrouwen die de pil nemen en roken, lopen een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en op trombose. 58% van de vrouwen weet niet dat braken of diarree een impact kunnen hebben op de werking en de betrouwbaarheid van de pil. Een kleine helft van alle pilgebruiksters heeft regelmatig last van braken of diarree. (INRA-studie, 2003) In het begin was ik doodsbang dat ik mijn pil zou vergeten en toch zwanger zou worden, maar na een tijdje zat ze stevig in mijn dagelijkse routine ingebouwd. Alleen in de vakanties heb ik er nog wel eens last mee. Valérie OB19421ID_Maga_Janssens_N , 10:10:25

5 DE PATCH De patch is een fl interdunne pleister van 4,5 op 4,5 cm die je op je huid kleeft. Hij scheidt een week lang gelijkmatig hormonen af. Je vervangt wekelijks de patch, drie weken na elkaar. De vierde week is een stopweek waarin je ongesteld wordt. De patch is een heel nieuw voorbehoedmiddel. Twee jaar na de lancering in de Verenigde Staten gebruiken er reeds 3 miljoen vrouwen de patch. Ook in België waar de patch op de markt is sinds september 2003 is de patch populair. De patch is bijzonder gemakkelijk, bij uitstek geschikt voor wie een druk of onregelmatig leven leidt. Je moet er immers maar één keer per week aan denken, telkens op dezelfde dag. Je kan ook steeds bij jezelf zien of je aan je contraceptie gedacht hebt. Douchen of zwemmen is geen probleem, want de patch kleeft erg goed. Zelfs wie veel zweet, hoeft zich geen zorgen te maken. De patch scoort qua betrouwbaarheid even hoog als de pil, maar biedt het extra voordeel dat hij blijft werken als je braakt of diarree hebt en als je antibiotica slikt. Doordat de patch de hormonen heel gelijkmatig afgeeft, ontstaan er nooit pieken of dalen in je hormoonspiegel. De patch is dun, fl exibel en huidkleurig. Als je niet wilt dat iemand hem ziet, kleef je hem gewoon op een onzichtbare plaats, bijvoorbeeld op je bips of je buik. Als je je menstruatie een keertje wilt overslaan, kan je de patch ook in de stopweek plakken. Zoals bij andere hormonale middelen (pil, ring) klagen sommige vrouwen over pijnlijke borsten, misselijkheid en hoofdpijn. De patch is niet ongunstig bij acne en zorgt niet voor gewichtstoename. Zes vrouwen op tien hebben interesse voor een voorbehoedmiddel waar je niet elke dag aan moet denken, maar dat toch dezelfde veiligheid biedt als een correct gebruikte pil. (INRA-studie, 2003) Als hostess heb ik echt heel onregelmatige uren. Mijn pil vergat ik om de haverklap. Aan die patch moet ik maar één keer per week denken en da s gemakkelijk. Daarenboven krijg ik wekelijks een reminder van. In het begin was ik bang dat de pleister zou loskomen bij het joggen. Maar nee, hoor. Hij blijft keurig zitten. Eva OB19421ID_Maga_Janssens_N , 10:10:29

6 DE VAGINALE RING De vaginale ring is een buigzame ring met een diameter van 5,5 cm en een dikte van 4 mm. De fl exibele ring knijp je samen en schuif je zelf in je vagina. Als de ring goed zit, zul je hem niet of nauwelijks voelen zitten. Gedurende drie weken scheidt de ring gelijkmatig hormonen af. Na drie weken verwijder je de ring en een week later, na de menstruatie, breng je een nieuwe in. Elke ring is bedoeld voor een cyclus van drie weken. Je moet er dus maar tweemaal per maand aan denken: een keer om de ring in te brengen en een keer om die te verwijderen. De eerste ring wordt ingebracht tijdens de eerste dagen van de menstruatie. Tijdens de eerste week van die eerste cyclus moet je bij het vrijen wel een condoom gebruiken. Met de vaginale ring heb je je contraceptie zelf in de hand. Je brengt hem in zoals een tampon. Hij is net zo betrouwbaar als de pil en de kans op vergeten is kleiner. Problemen met de spijsvertering zullen de werking niet verstoren. Net als bij andere middelen (patch, pil) veroorzaken de vrijgegeven hormonen weinig ongewenste effecten. Enkele vrouwen klagen over pijnlijk gespannen borsten, misselijkheid en bloedingen tussen de menstruatie, maar er is geen gewichtstoename. Sommige vrouwen houden er niet van de ring in te brengen: ze voelen een vreemd voorwerp of vrezen de ring te verliezen. Dit komt in de praktijk echter weinig voor. Gebeurt het toch, reinig de ring dan met koud of lauw water en breng hem onmiddellijk weer in. Wanneer het over contraceptie gaat, vraagt zowat 40% van de vrouwen raad aan vriendinnen en 28% aan hun moeder. 24% bespreekt hun keuze uitsluitend met de arts. (INRA-studie, 2003) Ik heb jarenlang de pil geslikt, maar op een bepaald moment had ik daar echt geen zin meer in en besloot ik de ring te proberen. In het begin was ik wel bang dat het ding eruit zou vallen of zou gaan schuiven tot ik er niet meer bij kon. Maar nee, hoor. Het blijft prima zitten. Caroline OB19421ID_Maga_Janssens_N , 10:10:34

7 HET SPIRAALTJE Spiraaltjes zijn niet spiraalvormig, maar bijvoorbeeld T-, Y- of slangvormig. Er zijn twee soorten: het koperspiraaltje en het hormonenspiraaltje. Beide types van het spiraaltje, ook wel IUD of Intra Uterine Device genoemd, worden door een arts in de baarmoeder aangebracht. Dat gebeurt het best tijdens of meteen na de menstruatie. Het spiraaltje blijft lange tijd zitten, al is een controle na drie maanden en daarna jaarlijks aangewezen. Die controle kan eventueel gebeuren met een echografi e. Na drie tot vijf jaar wordt het spiraaltje vervangen. Het spiraaltje is doeltreffend omdat je het niet kan vergeten en ook omdat je spijsvertering (braken, diarree) geen roet in het eten kan gooien. Het is interessant wanneer je enkele jaren (dus gedurende langere tijd) niet zwanger wenst te worden. Het hormonenspiraaltje wordt niet geplaatst bij vrouwen die nog geen kinderen hadden, het koperspiraaltje wel. Het grootste nadeel van het koperspiraaltje is dat je vaak last krijgt van een lange, pijnlijke en hevige menstruatie. Het hormonenspiraaltje verlicht een van de grootste ongemakken van de klassieke versie: de lange en hevige menstruatie. Soms blijft de menstruatie zelfs uit. Sommige vrouwen vinden dit een voordeel, anderen krijgen liever hun regels zodat ze zeker weten dat ze niet zwanger zijn. Omdat het hormoon heel lokaal wordt vrijgegeven, veroorzaakt het spiraaltje doorgaans geen onaangename effecten zoals de pil. Indien je pijn hebt, zonder duidelijke oorzaak, neem dan snel contact op met je gynaecoloog. Meer dan 20% van de vrouwen geeft toe af en toe te vrezen zwanger te zijn door het onjuist gebruik van hun voorbehoedmiddel. (INRA-studie, 2003) Ik heb voor een hormonenspiraaltje gekozen omdat ik de komende drie jaar zeker niet zwanger wens te worden. Ik voel me gerust omdat het door een arts geplaatst wordt en ik er nu verder niet meer hoef aan te denken. Prima oplossing dus voor mij. Manon OB19421ID_Maga_Janssens_N , 10:10:40

8 HET IMPLANTAAT Het implantaat is een staafje dat onder de huid wordt ingeplant, meestal aan de binnenkant van de bovenarm. Het staafje is niet groter dan een lucifer, maar het is veel buigzamer. Het werkt maximaal drie jaar en geeft elke dag een kleine hoeveelheid hormonen af aan je lichaam. Het inplanten van het staafje gebeurt onder lokale verdoving door de gynaecoloog met behulp van een speciaal apparaatje. Het implantaat is de discretie zelf: je voelt het onder je huid - een hele geruststelling - maar het is onzichtbaar. Door het implantaat kun je wel last krijgen van acne, hoofdpijn of gespannen borsten. Sommige vrouwen hebben ook last van dagelijkse, hinderlijke bloedingen. Met het implantaat kan je je menstruatie niet zelf uitstellen. Het risico op afstoting en vergroeiing is verwaarloosbaar. Je hoeft je drie jaar lang geen zorgen meer te maken over je contraceptie. Daarna moet het staafje vervangen worden. Om het staafje weg te nemen, maakt de gynaecoloog een insnijding van 2 mm, wat een klein litteken nalaat. Belgische mannen hebben niet veel in de pap te brokken bij de keuze van het voorbehoedmiddel. Slechts één op de drie mag meebeslissen. (INRA-studie, 2003) Drie jaar lang zonder zorgen over een mogelijke ongewenste zwangerschap! Dat is toch heerlijk. Het inplanten zelf, en vooral het er weer uit halen, is wel vervelend, maar het duurt toch maar een paar minuten. En dan ben je weer voor drie jaar gerust. Kathleen OB19421ID_Maga_Janssens_N , 10:10:45

9 Surf naar en ontdek welke contraceptie het best bij je past. Janssen-Cilag België Roderveldlaan 1 B-2600 Berchem Tel Fax janssen-cilag@jacbe.jnj.com OB19421ID_Maga_Janssens_N , 10:10:50