PROJECTGROEP. INITIATIEF Jan Duijndam, provincie Zuid Holland. Alterra. LNV West

Transcriptie

1 RESULTATEN BOEREN VOOR NATUUR Verhalen van Biesland Betrokken partijen FINANCIERS Provincie Zuid Holland Gemeente Delft Hoogheemraadschap Delfland Gemeente Pijnacker-Nootdorp Stadsgewest Haaglanden Gemeente Den Haag Ministerie van LNV omwonenden media particuliere ondernemers collega-boeren PROJECTGROEP Nationaal Groenfonds DLG Stichting Vrienden van Biesland Gemeente Delft Gemeente Pijnacker-Nootdorp Hoogheemraadschap Delfland Stadsgewest Haaglanden INITIATIEF Jan Duijndam, provincie Zuid Holland Alterra LNV West voornatuur.nl zijn alle bij ons bekende berichten in hun geheel opgenomen. Daar staan ook de artikelen over Twickel bij. Het valt op dat uit de interviews met Jan Duijndam vooral het ondernemerschap naar ONDERZOEK Alterra DLV De Vries Projectregie Praktijkonderzoek Animal Science Group Expertisecentrum LNV (LNV DK) MAATSCHAPPELIJKE ORGANISATIES Stichting Vrienden van Biesland Papaver NATUUR- EN MILIEUORGANISATIE Staatsbosbeheer Vogelwacht Delft Milieuplatform Pijnacker-Nootdorp ANV Vockestaert Initiatiefgroep Natuurbeheer Delft WGNL- afdeling weidevogelbescherming voren komt. Het geld verdienen met het produceren van landschap en natuur, en het feit dat de natuur volgt uit de bedrijfsvoering spreekt de journalisten aan. Wat ook indruk maakt, is dat de boeren het concept Boeren voor Natuur meeontwikkelen.

2 4. Hoe nu verder Al vanaf de start is het de bedoeling om de integratie te zoeken van de thema s Bedrijf, Ecologie & water en Maatschappij. In de praktijk van het verzamelen en uitwisselen van informatie blijkt dat nog niet zo eenvoudig. Wel is tussen de themagroepen een grote interesse in elkaars werk. Voor 2007 wordt dat het algemene aandachtspunt: hoe kunnen de resultaten van de thema s met elkaar in verband worden gebracht? Het geografisch werken is hierbij een belangrijk hulpmiddel. 4.1 Bedrijf De monitoring van het thema Bedrijf en economie gaat grotendeels op dezelfde voet verder. Het celgetal en de diergezondheid krijgen extra aandacht. Bovendien wordt geprobeerd inzicht te krijgen in de bodembiologie. Het leven in de bodem (zoals wormen, nematoden, schimmels en bacteriën) zal voor een belangrijk deel gaan bepalen wat er op een natuurgericht bedrijf aan productie mogelijk is. 4.2 Ecologie en water De monitoring van vogels loopt al vanaf het begin naar wens. Door de vrijwilligers is alles goed opgezet en georganiseerd. Het komende jaar zal dit dan ook op dezelfde voet verder gaan. Alterra zal het Grutto Mozaïekmodel toepassen op de polder van Biesland. Dit model kan worden gezien als een hulpmiddel voor planning en evaluatie van weidevogelbeheer. Voor de planten geldt dat de uitvoerige kartering van afgelopen jaar gezien kan worden als onze nulmeting. Dit is feitelijk niet helemaal correct gezien het feit dat Jan Duijndam al enige tijd bezig is met omschakelen. Ondanks de inspanningen van de afgelopen jaren moet voor de vissen in het komende jaar een forse stap worden gemaakt, om een beter beeld te krijgen van de visstand en de daarbij behorende trends. Ditzelfde geldt ook voor de faunagroepen amfibieën, vlinders, libellen en vleermuizen. Vrijwilligers hebben zich bereid getoond om die groepen onder hun hoede te nemen. Vanuit Alterra worden richtlijnen verstrekt en waar nodig begeleiding geboden. Binnen de amfibieëngroep zal er één reptielsoort worden meegenomen, namelijk de Ringslang (Natrix natrix). Vanuit Staatsbosbeheer is namelijk melding gemaakt van het feit dat wellicht deze soort voorkomt op het aangrenzende terrein. Voor de overige zoogdieren, met uitzondering van vleermuizen, worden alleen gegevens verzameld op basis van losse waarnemingen. Hoe nu verder BOEREN VOOR NATUUR Verhalen van Biesland

3 Hoe nu verder BOEREN VOOR NATUUR Verhalen van Biesland

4 Voor elke faunagroep worden er transecten uitgezet en op kaart aangegeven. Het komende jaar zullen de vrijwilligers starten met de monitoring van deze transecten op verschillende momenten in het seizoen. Met amfibieën als voorbeeld, ziet de aanpak er als volgt uit: In het vroege voorjaar worden transecten gevolgd op het voorkomen van soorten als gewone pad en bruine kikker, waarbij gelet wordt op volwassen dieren, tweedejaars dieren en eiklompen en eisnoeren. In mei wordt gekeken naar het voorkomen van de groene kikker, waarbij ook gelet wordt op de ei-afzet. Tevens wordt gelet op de larven van de padden en de bruine kikkers, en eventuele salamanders die in het water aanwezig zijn. In augustus/september wordt de ronde herhaald, wanneer de juveniele groene kikkers vanuit het water het land opklimmen. Op deze manier wordt per groep vooraf een werkwijze vastgesteld op basis van de bij de Particuliere Gegevensbeherende Organisaties (PGO s) gebruikte methoden. De vrijwilligers gaan het veld in om de verschillende soorten per faunagroep met deze methoden te inventariseren. Het voordeel van deze aanpak is dat belangrijke momenten in het seizoen en de belangrijke soorten niet worden gemist. Verschillende soorten zijn namelijk op verschillende momenten in het seizoen actief. 4.3 Maatschappij Vanuit het thema Maatschappij wordt de verbinding gezocht door te kijken naar de beleving van de ecologie en de beleving van het bedrijf. Het plan is om Hogeschool InHolland meer te gaan betrekken bij de monitoring van Maatschappij. De monitoring krijgt daarmee een onderwijsfunctie. We vinden het belangrijk dat lokale partijen zoals InHolland betrokken zijn en dat Boeren voor Natuur goed tussen de oren komt van de aanstormende generatie! Voor 2007 zijn de volgende activiteiten gepland: - Opstellen plan voor monitoring van Maatschappij met behulp van onderwijsinstellingen; - Doorontwikkelen enquête voor de Bieslanddagen; - Houden van de enquête tijdens de Bieslanddagen; - Ontwikkelen vragenlijst voor het onderzoeken van draagvlak voor Boeren voor Natuur onder boeren; - Interview met vijf boeren met behulp van deze vragenlijst. Het plan geeft aan hoe de verschillende doelgroepen in de komende jaren zullen worden onderzocht. Het is bijvoorbeeld onze wens om te onderzoeken wat de schoolkinderen die de boerderij bezoeken leren over Boeren voor Natuur. Een andere interessante groep zijn de mensen die het vlees van de boerderij eten. Hoe nu verder BOEREN VOOR NATUUR Verhalen van Biesland

5 VERKLARENDE WOORDENLIJST BOEREN VOOR NATUUR Verhalen van Biesland Verklarende woordenlijst ABC Afvoer- en bergingscapaciteit Afkalven Een kalf ter wereld brengen Afmestkoeien Koeien die niet (meer) worden gemolken maar worden vetgemest voor de slacht Beheersgras Gras van een perceel met een beheersbeperking. Daar mag bijvoorbeeld voor 15 juni het gras niet worden gemaaid. Dit gras is meestal grover en heeft een lagere voederwaarde Beheerskuil Graskuil van beheersland Broeiverlies Kuilen die niet goed zijn aangereden of afgesloten, waar dus zuurstof in zit, gaan broeien. Er ontstaat warmte doordat voedingsstoffen in de kuil met behulp van de zuurstof worden verbrand. Broei betekent dus verlies aan voederwaarde Celgetal Gehalte aan cellen in de melk Cu Koper DS Droge stof DVE Darm verteerbaar eiwit, een maat voor de hoeveelheid eiwit die de koe in de darm krijgt aangeboden met een voedermiddel GVE Grootvee eenheid Gesloten bedrijfsvoering Bedrijfsvoering waarbij geen voeders en meststoffen van buiten het bedrijf worden aangevoerd. Grasklaver Weiland dat uit een mengsel van gras en klaver bestaat Greppelen Het herstellen van greppels in het grasland voor de afvoer van overtollig regenwater. Dit gebeurd met een greppelfrees Herfstkuil in de herfst ingekuild (luchtdicht geconserveerd) gras. Inscharen Vee in de weide brengen K2O Kali KI Kunstmatige inseminatie Klinische mastitis Klinische (zichtbare) uierontsteking Krachtvoer Hoogwaardige, energie- en eiwitrijke voeders Leverbot Een parasiet die de lever van de koe aantast. De parasiet wordt overgebracht op de koe door kleine slakjes die vooral voorkomen in te nat grasland Luzerne Vlinderbloemig gewas, eiwitrijk, dat stikstof uit de lucht kan binden en omzetten in eiwit. Is familie van klaver Melkquotum Door de EU vastgestelde hoeveelheid melk die een melkveehouder jaarlijks mag produceren Mineralenbolus Een grote pil die de koe doorslikt. De pil verblijft in de pens en geeft daar geleidelijk mineralen (ijzer, zink, koper e.d.) af die van belang zijn voor de gezondheid van de koe Mineralisatie Vertering van organische stof in de bodem waarbij stikstof vrijkomt (mineraliseert), dat weer dient als voedsel voor het gras Mo Molybdeen Molybdeen een metaal dat bij een te hoge dosis slecht is voor de gezondheid van vee MRY Maas, Rijn en IJssel veeslag. Dit is een inheems veeras dat enigszins vergelijkbaar is met het Franse Montbeliarde ras dat op hoeve Biesland wordt gehouden N_tot Het totale stikstofgehalte Natuurgerichte bedrijfsvoering Bedrijfsvoering waarbij natuur één van de hoofdproducten is Nieuwmelkte koeien Koeien die pas gekalfd hebben. De eerste twee maanden na afkalven geven de koeien de meeste melk Nutriënten Voedingsstoffen, ook wel mineralen genoemd OEB Onbestendig Eiwit Balans. Een hoge OEB betekent meestal dat er veel stikstof in de voeding verloren gaat (met een hoog ureum-gehalte in de melk tot gevolg) OS Organische stof P 2 O 5 Fosfaat Potstal Stal waar de koeien vrij in rond lopen die is ingestrooid met stro. Steeds wordt een laagje schoon stro over de mest gestrooid. De mest wordt langere tijd in de stal (pot) bewaard Pul Jonge weidevogel Rc Ruwe celstof, een maat voor de structuur of grofheid van het ruwvoeder (hooi of kuil) Re Ruw eiwit, maat voor het totale eiwitgehalte in het voer Rijkuilen Methode om gras te conserveren. Het gras wordt op hopen gezet en met een zware trekker wordt de lucht eruit gedrukt. Vervolgens wordt het met een plastic zeil luchtdicht afgesloten Se Selenium Snede Gras wordt jaarlijks meerdere malen geoogst, ofwel door de weidende koeien ofwel door het te maaien. Elke oogstbeurt heet een snede Spenen Moment dat de kalveren niet langer melk krijgen Tussenkalftijd De tijd tussen twee afkalvingen van een koe. Dit getal is idealiter 365 dagen Ureum Gehalte aan vrije stikstof in de melk. Een hoog gehalte geeft aan dat het rantsoen teveel eiwit bevat of dat het rantsoeneiwit door de koe slecht wordt benut Vacatie Vergaderingen, overleg Vaarzen koeien die nog maar één keer hebben gekalfd VEM Voeder Eenheid Melk, een maat voor de energieinhoud van een voedermiddel

6

7 natuurgericht landbouwbedrijf