Zorgtraject de Acute Heup

Transcriptie

1 Zorgtraject de Acute Heup

2 Zorgtraject de Acute Heup Inleiding U bent opgenomen in het Diaconessenhuis in Meppel, onderdeel van Zorgcombinatie Noorderboog, omdat wij vermoeden dat u uw heup of bekken gebroken heeft. Om u optimale zorg te leveren, hebben diverse disciplines van Zorgcombinatie Noorderboog afspraken gemaakt over de samenwerking in het Zorgtraject de Acute Heup. In deze folder vindt u informatie over wat u tijdens en na de opname kunt verwachten, als aanvulling op de folder 'Wegwijzer bij opname'. Opname Bij uw opname op de Spoedeisende Hulp stelt de specialist de ernst van de breuk in uw heup vast. Als uw heup gebroken is, zal de specialist in de meeste gevallen, ongeacht uw conditie, een operatie aanbevelen om de breuk te fixeren of een prothese te plaatsen. Een operatie zorgt ervoor dat u zo snel mogelijk weer uit bed kunt en weer op een stoel kunt zitten. Bij een operatie heeft u de meeste kans op herstel en heeft u de minste kans op complicaties. Na het vaststellen van de breuk wordt u opgenomen op de verpleegafdeling. Na overleg met u en uw naasten start de behandeling en de revalidatie. De betrokken disciplines bij het Zorgtraject de Acute Heup stellen samen met u een behandel- en revalidatieplan op. We bespreken met u waar u het beste verder kunt revalideren: thuis of in een verpleeghuis. Dit is afhankelijk van uw conditie en de mate waarin u revalidatietherapie nodig heeft. Uw revalidatie is erop gericht om weer terug te keren naar uw huidige woonsituatie, eventueel met ondersteuning van een thuiszorgorganisatie. Soms is terugkeer naar uw woonsituatie niet mogelijk en moet u revalideren in een verpleeghuis. Het Diaconessenhuis heeft hierover samenwerkingsafspraken met de geriatrische revalidatieafdeling(en) in de verpleeghuizen Reggersoord in Meppel en Zonnekamp in Steenwijk. De operatie Voor uw operatie gaat u op de operatieafdeling naar de 'holding'. De holding is een ruimte waar wij u voorbereiden op uw operatie. U krijgt onder andere een infuus in uw arm. Vanuit de holding wordt u op een bed naar de operatiekamer gebracht.direct na de operatie gaat u naar de uit- 1

3 slaapkamer (recovery). Hier controleren wij regelmatig uw bloeddruk, polsslag, temperatuur en ademhaling. Een medewerker of arts belt uw familie, zodat zij op de hoogte zijn van uw situatie. Als u weer wakker bent en de pijn is onder controle, mag u terug naar de verpleegafdeling. Na de operatie Na de operatie kunt u pijn hebben en misselijk zijn. In overleg met u verlichten wij de pijn zoveel mogelijk, zodat u sneller van de operatie kunt herstellen. Eventueel krijgt u medicijnen tegen de misselijkheid. U heeft na de operatie een infuus in uw arm om vocht, medicatie en eventueel bloed toe te dienen. Dit infuus wordt na ongeveer twee dagen verwijderd. Ook heeft u na de operatie een blaaskatheter om het plassen te vergemakkelijken. De blaaskatheter zal zo snel mogelijk verwijderd worden om blaasinfecties te voorkomen. U kunt ook een wonddrain hebben. Dit is een slangetje dat uit de wond komt om onder andere vocht en bloed af te voeren. De drain zal op indicatie van de specialist zo snel mogelijk weer worden verwijderd. Verwardheid Vooral bij oudere patiënten is de kans aanwezig dat na de operatie verwardheid ontstaat (delier). Daarom vullen wij vrij snel na uw opname in het ziekenhuis samen met u op de verpleegafdeling een vragenlijst in. Dit heet 'screening kwetsbare ouderen'. Indien nodig kunnen wij in een vroeg stadium handelen om toename van de verwardheid te voorkomen. Zo nodig komt er een psychiatrisch verpleegkundige bij u langs. Eten en drinken Na de operatie mag u al vrij snel weer beginnen met het drinken van water. Uitbreiden van eten en drinken is afhankelijk van uw misselijkheidklachten. Het streven is om weer zo snel mogelijk normale voeding te nemen, ook met het oog op een goede conditie van het lichaam. De kans op decubitus (doorliggen) kan worden verkleind of voorkomen bij een goede voedselinname. Zo nodig krijgt u preventief een speciaal matras als u een hoog risico heeft op decubitus. De verpleegkundige zal uw huid goed in de gaten houden en zal zo nodig de decubitus verpleegkundige consulteren. 2

4 Vervolg in het ziekenhuis Op de eerste dag na uw operatie maken wij op de röntgenafdeling een controlefoto van uw heup. Daarnaast start op de eerste dag na uw operatie uw revalidatie. Een fysiotherapeut komt bij u langs en haalt u, indien mogelijk, uit bed en helpt u in een stoel. Als het kan begint ook gelijk de looptraining. Hiervoor is het belangrijk dat u stevige schoenen hebt die de gehele voet goed omsluiten. Dus geen pantoffels, klompen, slippers of hoge hakken. Schoenen met veters of klittenband worden aanbevolen omdat deze eventueel gesteld kunnen worden wanneer er sprake is van vocht in het geopereerde been. Het is de bedoeling dat u revalideert met een loophulpmiddel (rollator, looprekje of elleboogkrukken). Dit gebeurt in overleg met uw fysiotherapeut en is afhankelijk van de mate waarin u het geopereerde been mag belasten en of u voor de operatie al met een loophulpmiddel liep. In eerste instantie kunt u een loophulpmiddel van het ziekenhuis gebruiken. Als u thuis al met een loophulpmiddel liep is het verstandig deze te laten brengen door een familielid of kennis. Zodra u het ziekenhuis verlaat en u heeft geen eigen loophulpmiddel kunt u deze lenen bij een uitleencentrum. U moet ongeveer 12 weken met een loophulpmiddel lopen, de precieze tijd gaat in overleg met de specialist en de fysiotherapeut. Tijdens uw eerste dagen in het ziekenhuis krijgt u hulp bij uw lichamelijke verzorging. Naarmate de tijd vordert heeft u steeds minder hulp nodig en bent u minder afhankelijk van anderen. Hierin begeleidt het verpleegkundig team u. Bloedverdunners Door de operatie aan uw heup bent u minder mobiel geworden. Hierdoor neemt de kans op trombose (klontering van het bloed) toe. Daarom krijgt u tijdens en na de operatie bloedverdunnende injecties. Een verpleegkundige geeft u iedere avond tijdens uw verblijf in het ziekenhuis een injectie in uw bovenbeen of buik. U leert ook hoe u uzelf moet injecteren. Als u naar een verpleeghuis gaat om te revalideren, zal de verpleging daar u de injecties geven. Over het algemeen moet u de bloedverdunnende injecties tot zes weken na de operatie blijven gebruiken. Als u voor de operatie al bloedverdunners (zoals acenocoumarol en sintromitis) gebruikte, dan kunt u deze na de operatie ook weer gaan gebruiken. Dit gaat altijd in overleg met uw specialist. 3

5 Mogelijke complicaties Net als bij andere operaties kunnen er complicaties optreden, zoals: Infecties In de geopereerde heup kan een infectie ontstaan. In het geval van een kophalsprothese blijft de kans op een infectie aanwezig zolang u de prothese heeft. Als u een andere operatie of inwendige ingreep moet ondergaan, is het belangrijk dat u uw huisarts of specialist op de hoogte stelt van uw prothese. Ook moet u uw tandarts inlichten als er een tand of kies getrokken moet worden of als u een wortelkanaalbehandeling moet ondergaan. Om het gevaar van een infectie te verminderen, krijgt u voor de ingreep antibiotica toegediend. Nabloeding Heel soms treedt na de operatie een nabloeding op. De specialist zal dan beslissen wat er gaat gebeuren en bespreekt dit met u. Trombose Omdat u minder mobiel bent na de operatie aan uw heup, kunt u last krijgen van trombose. Om dit te voorkomen krijgt u gedurende zes weken dagelijks bloedverdunners. Beenlengte verschil Soms kan er een verschil in beenlengte ontstaan na een heupoperatie. Als dit het geval is zal er moeten worden gekeken naar een eventuele aanpassing, zoals bijvoorbeeld een aangepaste schoen. Zenuwbeschadiging Na de operatie kan een klapvoet ontstaan. U kunt de voorkant van de voet dan niet naar buiten draaien en niet optillen. Luxatie Bij een kophalsprothese bestaat er een kleine kans op luxatie. Bij luxatie schiet de kop van de heupprothese uit de kom. De kans dat dit gebeurt is het grootst in de eerste twee maanden na de operatie. Na de operatie krijgt u instructies van onder andere de fysiotherapeut en de verpleegkundige om de kans hierop zo klein mogelijk te maken. Specialist ouderengeneeskunde Het komt vaak voor dat ouderen vallen. Er zijn verschillende omstandigheden of oorzaken waardoor iemand valt en een heup breekt. Het kan komen doordat u ergens over bent gestruikeld of doordat u bent uitgegleden. Ook kunt u zijn gevallen door een lichamelijke oorzaak, zoals (plotselinge) duizeligheid. Om inzichtelijk te krijgen waarom u gevallen bent en wat de mogelijkheid van het verloop van uw herstelproces is, kan de specialist ouderengeneeskunde al in een vroeg stadium bij u langs komen. De specialist ouderengeneeskunde analyseert uw val en beoordeelt uw medicatie gebruik en verdere algehele conditie. 4

6 Vervolg van uw behandeling Over het algemeen kunt u na vijf of zes dagen het ziekenhuis weer verlaten. Als u na de operatie niet naar huis kunt om verantwoord te revalideren, kan dit ook op een geriatrische revalidatieafdeling in een verpleeghuis. Hier gaat de specialist ouderengeneeskunde het vervolg van de medische zorg verder regelen. De specialist die u geopereerd heeft, blijft verantwoordelijk voor de operatieve ingreep en het herstel. Zorg thuis Als u na uw ontslag weer terug gaat naar uw huidige woonsituatie, dan kijkt de transferverpleegkundige van het Transferpunt samen met u wat voor zorg u nodig heeft. Ook kan ze zorg regelen met de door u gekozen thuiszorgorganisatie. Wanneer u weer thuis bent neemt u een medewerker van de thuiszorgorganisatie contact met u op over de behandeling thuis. Vanuit het ziekenhuis krijgt u een overdracht mee voor de thuiszorgorganisatie. Deze overdracht geeft u aan de medewerker van de thuiszorgorganisatie die bij u thuiskomt. Vanuit het ziekenhuis krijgt u een verwijzing mee voor fysiotherapie. Met deze verwijzing kunt u contact opnemen met een fysiotherapeut naar uw keuze. Met de fysiotherapeut kunt u afspraken maken over het thuis revalideren. Na de operatie is uw huid gesloten met hechtingen en/of krammen (agraves). Na ongeveer twee weken na de operatie zal uw huisarts deze verwijderen. Op uw afsprakenkaart staat genoteerd wanneer u dit moet laten doen. Geriatrische revalidatie in het verpleeghuis Het kan ook zijn dat u het advies krijgt om te revalideren in een verpleeghuis. De verpleging van de afdeling waar u ligt, zal in dat geval contact opnemen met de zorgbemiddelaars van Zorgcombinatie Noorderboog. De afdeling Chirurgie/Orthopedie en de revalidatieafdelingen van de verpleeghuizen werken nauw samen. Voordat u naar een verpleeghuis gaat, heeft u een gesprek met een medewerker van het verpleeghuis om alle gemaakte afspraken met u door te nemen. Daarnaast krijgt u informatie over het verpleeghuis. In het verpleeghuis staat u onder behandeling van de specialist ouderengeneeskunde. U krijgt van verschillende hulpverleners dagelijks oefentherapie. Het behandelteam stemt de revalidatie af op uw situatie en vraagt van u en uw naasten een actieve bijdrage. De afdeling nodigt uw naasten uit om het 5

7 revalidatieproces nauwgezet te volgen. In overleg mogen zij deelnemen aan de praktische uitvoering van de zorg. Het streven is om na de revalidatie weer terug te keren naar uw huidige woonsituatie. Het verpleeghuis zal dan samen met u alles regelen voor het vervolgtraject, zoals bijvoorbeeld zorg van een thuiszorgorganisatie. Eigen bijdrage Als u gebruik maakt van een thuiszorgorganisatie, betaalt u vanuit het AWBZ een eigen, inkomensafhankelijke bijdrage. Het Centraal Administratie Kantoor (CAK) stuurt hiervoor een rekening naar uw huisadres. Meer informatie hierover vindt u op of via telefoonnummer (0800) Nacontrole Als u het ziekenhuis verlaat, krijgt u van de verpleegkundige een afsprakenkaart mee waar uw vervolgafspraak op staat. Afhankelijk van de arts die u heeft geopereerd, vindt uw afspraak plaats op de polikliniek Chirurgie of de polikliniek Orthopedie. Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, neem dan contact op met de afdeling orthopedie (afdeling D2) via telefoonnummer (0522)

8 Mobilisatie na een gebroken heup Liggen De eerste twaalf weken na de operatie moet u op de rug slapen. Gaan staan Als u gaat staan vanuit uw stoel, verplaatst u zich dan eerst vooruit naar de rand van de zitting. Vervolgens drukt u zich met uw beide armen op vanaf de armleuningen. Let hierbij op dat u uw geopereerde been iets naar voren zet bij het gaan staan. Ga nooit staan door u op te drukken vanaf uw loophulpmiddel. Dit is onstabiel en u kunt hierdoor vallen. Gaan zitten Als uw wilt gaan zitten, gaat u met uw rug naar de stoel staan. Vervolgens loopt u naar achteren totdat u met de achterkant van uw benen de stoel voelt. Pak met beide handen de leuningen van uw stoel vast voordat u gaat zitten. Sommige krukken kunt u om de onderarmen laten hangen, terwijl u de leuningen vastpakt. U kunt dan de krukken wegzetten terwijl u al zit. Ook bij het gaan zitten moet u er op letten dat u uw geopereerde been wat naar voren zet. Lopen Loop op stevige schoenen die de gehele voet goed omsluiten. Dus geen pantoffels, klompen, slippers of hoge hakken. Schoenen met veters worden aanbevolen omdat deze eventueel gesteld kunnen worden wanneer er sprake is van vocht in het geopereerde been. Lopen met een looprek Zet eerst uw rekje naar voren. Plaats vervolgens uw geopereerde been naar voren. Zet daarna uw niet-geopereerde been voorbij het andere been. Lopen met een rollator Rijd de rollator naar voren, plaats het geopereerde been tussen de achterste wielen en stap door. Neem voldoende steun met uw handen op de rollator als u op het geopereerde been staat. Zet de rollator op de rem als u gaat staan of als u gaat zitten. Lopen met twee elleboogkrukken De eerste zes weken na uw operatie moet u met twee elleboogkrukken lopen. Zet de elleboogkrukken gelijktijdig naar voren. Plaats vervolgens uw geopereerde been precies tussen de twee krukken. Zet als laatste u niet-geopereerde been voorbij het andere been. 7

9 Lopen met één elleboogkruk Na zes weken mag u met één kruk gaan lopen. U gebruikt dan alleen de kruk aan de niet geopereerde zijde. Zet de kruk naar voren. Plaats vervolgens uw geopereerde been naast de kruk. Zet als laatste u niet-geopereerde been voorbij het andere been. Traplopen Als het mogelijk is, maakt u de eerste zes weken na de operatie bij het traplopen gebruik van een stevige leuning aan de ene kant en een elleboogkruk aan de andere. Het maakt niet uit met welke hand u de leuning of de elleboogkruk vasthoudt. Trap op: Stap eerst met u niet geopereerd been op de traptrede. Plaats vervolgens het geopereerde been en de elleboogkruk ernaast. Dit herhaalt u elke keer als u een trede omhooggaat. Trap af: Plaats de elleboogkruk gelijktijdig met het geopereerde been een trede omlaag (u mag ook eerst de kruk en daarna het geopereerde been verplaatsen). Plaats daarna het niet-geopereerde been ernaast 8

10 Leefregels en in en uit bed stappen: 9

11 Meest gestelde vragen na een heupoperatie Hoe lang na de operatie blijft mijn heup pijnlijk? In de eerste drie maanden na de operatie vermindert de pijn geleidelijk. Startpijn (pijn die ontstaat als u begint met lopen), lokale vermoeidheid en een rekkend, trekkend en drukkend gevoel staan steeds minder op de voorgrond. Hoe lang blijft mijn been gezwollen? Het is normaal dat u in de eerste drie maanden na de operatie nog een zwelling in de voet en/of onderbeen heeft. Daarom is het belangrijk om het geopereerde been regelmatig gestrekt omhoog te leggen, waarbij de enkel iets hoger ligt dan de heup. Hoe vaak moet ik oefenen? Van uw fysiotherapeut krijgt u oefeningen. Oefen regelmatig, maar forceer niet. Wanneer mag ik weer autorijden en fietsen? Als u drie maanden na de operatie weer zonder loophulpmiddel kunt lopen, mag u in overleg met uw specialist weer autorijden en fietsen. Voor het fietsen raden wij een damesfiets aan in verband met de lage instap. Raadpleeg daarnaast ook uw polisvoorwaarden van uw verzekering. Over het algemeen is het zo dat u als bestuurder zelf verantwoordelijk bent. Dat wil zeggen dat u weer mag autorijden als u zichzelf daartoe in staat acht. Wanneer mag ik weer douchen en in bad? Als u goed kunt staan, mag u drie dagen na de operatie weer onder de douche. Zorg er wel voor dat u onder de douche niet kunt uitglijden en u zich eventueel aan een stevige grijpstang kunt vasthouden. Het is raadzaam om in de eerste twee maanden niet in bad te gaan vanwege de moeilijke instap. Wat voor schoenen kan ik het beste aantrekken? U kunt het beste stevige schoenen dragen, die vast aan uw voeten zitten. Draag geen slippers of schoenen met hoge hakken. Hoe verzorg ik de wond? De wond moet altijd schoon en droog zijn. Het kan zijn dat het rondom de wond wat rood en geïrriteerd is en soms is het iets gezwollen. Als na twee weken de hechtingen zijn verwijderd zal de roodheid ook afnemen. Als u de wond wast, wast u dan van boven naar beneden en niet van links naar rechts. Gebruik rond het wondgebied geen crème of bodylotion. 10

12 Waar moet ik op letten na de operatie? In de eerste twee maanden na de operatie is het belangrijk dat u de leefregels genoemd in deze folder goed naleeft. In overleg met uw specialist wordt bepaald wanneer u weer mag sporten. Hoe lang moet ik gebruik maken van een loophulpmiddel? U loopt ongeveer tot drie maanden na de heupoperatie met een loophulpmiddel. Uw fysiotherapeut overlegt met u wanneer u kunt afbouwen. Het is belangrijk dat u niet te vroeg zonder loophulpmiddel gaat lopen, in verband met het risico op het aannemen van een verkeerde houding of looppatroon. Hoe ga ik om met bloedverdunnende middelen? Als u in het ziekenhuis bent gestart met bloedverdunnende injecties, moet u deze gedurende zes weken blijven gebruiken, tenzij uw specialist anders beslist. Als u voor de operatie al bloedverdunnende middelen gebruikte via de Trombosedienst, moet u hier na de operatie mee doorgaan. Hoe lang verblijf ik in een verpleeghuis als ik hier ga revalideren? De revalidatie en begeleiding zijn erop gericht dat u zo snel mogelijk kan terugkeren naar uw huidige woonsituatie. Het moment van terugkeren naar huis gaat in overleg met de specialist ouderengeneeskunde. 11

13 Noteer hier uw vragen

14

15 Isala Diaconessenhuis Hoogeveenseweg KA Meppel Tel. (0522) Website: fld-nb/599/0414