Archief van de. Scheepswerf. M. van Duivendijk. te Tholen

Transcriptie

1 Archief van de Scheepswerf M. van Duivendijk te Tholen (1916)

2 2 Inleiding Nadat in de tweede helft van de 18e eeuw de scheepswerf te Tholen teniet was gegaan, zijn in de 19e eeuw verschillende pogingen gedaan in Tholen weer een scheepswerf op te richten. Deze mislukken vermoedelijk als gevolg van de slechte verdiensten van de Thoolse vissers. De oestercultuur, die in de tweede helft van de 19de eeuw opkomt, zal het tij echter doen keren. In 1870 vindt de eerste verpachting van de Yersekse bank plaats. Deze cultuur zal hierna ook voor Tholen van grote betekenis worden. In 1869 vestigt zich vanuit Bergen op Zoom een scheepstimmerman in Tholen die de bestaande scheepshelling huurt, waarop onder andere de veerschuiten worden drooggezet. Deze scheepstimmerman is de in Puttershoek geboren Jan Boertje. Kort voor zijn dood in 1873 vestigt de eveneens in Puttershoek geboren Dirk van Duivendijk zich met zijn gezin in Tholen. Hij had het vak bij zijn vader in Puttershoek geleerd. In 1878 koopt hij de zoutkeet met het erf van timmerman Pieter van Dullemen Lindhout. Na zijn dood in 1906 zet zijn zoon Melis, die de werf De Volharding in Willemstad heeft opgericht, het bedrijf in Tholen voort. Hij wordt dat jaar failliet verklaard. De werf, die toen al 2 hellingen had met sleden en kaapstanders, is toen verkocht aan een schuldeiser. Tegelijkertijd is de bij de werf horende loods voor afbraak verkocht. Het jaar daarop heeft Melis van Duivendijk de werf teruggekocht. Het zal daarna beter zijn gegaan want diens 9-jarige zoon Simon in 1912 de eerste steen legt van de vernieuwde woning die tegen de zoutkeet is gebouwd. Later wordt de helling overkapt. In het begin zullen nieuwe boten voor een deel binnendijks zijn gebouwd. Na het gereedkomen van de romp werd deze op een geïmproviseerde overtoom over de dijk getrokken. Later hebben alle activiteiten zich geconcentreerd op het buitendijkse erf van de Zoutkeet. Melis noemde zijn werf Zeelandia. In het adresboek van het eiland Tholen van 1925 is de volgende advertentie opgenomen: In 1934 neemt Melis zijn zoons Simon en Dirk in het bedrijf op. Dat jaar werd ook het grootste schip, die de Van Duivendijken hebben gebouwd, de 24 meter grote botter Nicotine, voor rekening van de familie Van Maren te Antwerpen gebouwd. De conservator van het maritiem museum Het Steen te Antwerpen, J. van Beylen, zegt in zijn boek De Hoogaars dat er in Tholen tussen 1872 en 1906 door Dirk van Duivendijk 92 schepen zijn gebouwd. Van werden er nog eens 30 schepen gebouwd. Het laatste nieuw gebouwde schip dat de werf verliet was de Remcoline, een hoogaars van 12 meter die in 1938 werd voltooid. Na de Tweede wereldoorlog maakten de laatste houten platbodem vissersschepen plaats voor metalen schepen. Bovendien kwam er een eind aan de visserij in de omgeving van Tholen. In de strenge winter van 1962/63 vroren bijna alle oesters dood. Met de Deltawerken en de aanleg van het Schelde-Rijnkanaal in het vooruitzicht betekende dit het einde van de oestercultuur in Tholen. De laatste mosselen werden in 1968 gevist uit de Eendracht die tegenwoordig deel uitmaakt van het druk bevaren Schelde-Rijnkanaal. Een aantal oude vissersschepen is opgekocht door particulieren die deze eenvoudige bedrijfsschepen tot jacht lieten verbouwen. Enige door de Van Duivendijken in de loop der jaren gebouwde houten schepen bestaan nog steeds.

3 3 Sommige hiervan worden zo nu en dan op de werf -waar nog alleen reparaties worden uitgevoerd- hersteld. In verband met de afsluiting van de Oosterschelde en de sluiting van de Oesterdam in 1986 zijn de oude scheepshellingen buiten gebruik gesteld. In verband met de aanpassing van werf aan het vaste peil van het Schelde- Rijnkanaal en Zoommeer is bij de werf in de afgedamde Eendracht een platform aangelegd waaraan schepen kunnen afmeren. Met een mobiele kraan worden schepen thans op het droge gezet. De werf is thans (1994) eigendom van Melis van Duivendijk en zijn zoon Dirk, die respectievelijk 50% en 25% bezitten. De resterende 25% is eigendom van Dirk van Duivendijk (geboren 1934). Het in deze inventaris beschreven archief is na de dood van Dirk van Duivendijk in september 1994 van zijn woning in de Plantagestraat 55 in Tholen overgebracht naar de gemeentelijk archiefbewaarplaats. Het archief is cm groot. Literatuur: J. van Beylen. De hoogaars; geschiedenis en bouw, met een bouwbeschrijving van de Tholense hoogaars TH 64. Bussum, 1978.

4 4 INVENTARIS 1. Akte van aangaan van een vennootschap onder de naam Scheepswerf M. van Duivendijk door Melis, Simon en Dirk van Duivendijk. Afschrift, in duplo, 1934 okt omslag 2. Akte van het sluiten van een crediethypotheek t.b.v. de Amsterdamse bank door Melis, Simon en Dirk van Duivendijk tot een bedrag van ƒ 8.000,--. Afschrift, in duplo, 1934 nov omslag 3. Akte van aanneming van het maken en leveren van de zeilen en andere onderdelen voor de tuigage van de Nicotine (een jacht gebouwd voor de heer van Maren te Antwerpen later te Buenos Aires) door M. van Poelje, zeilmaker te Yerseke, 1934 aug stuk 4. Offerte van N.V. voorheen Ruhoek en Co te Den Haag voor het leveren van een scheepsmotor voor de kotter Hollandse Leeuw van de heer C.A. Leyten te Berendrecht, omslag 5. Winst- en verliesrekeningen en andere financiële jaarstukken van de firma en firmant Dirk van Duivendijk, pak Met leemten (Klad)registers van inkomsten en uitgaven, delen , 1925 mei april mei april jan juni 12, Bevindt zich in inv.nr , Tabellarische registers van inkomsten en uitgaven, delen sept dec , , 1965, , 1968, , 1974, Registers van debiteuren, delen Voorin bevinden zich alfabetische indexen op de namen van personen Van als kladregister gebruikt.

5 Register van rekeningen waarvoor wel en geen omzetbelasting is verschuldigd, deel 29. Register van rekeningen waarvoor B.T.W. is verschuldigd, deel Bijlagen van de rekeningen, nota's e.d., pakken Register van invordering van openstaande rekeningen van debiteuren, Het register is alfabetisch op naam van de debiteur. 61. Lijsten van op 31 december openstaande rekeningen van debiteuren, deel 1 omslag Registers van gewerkte uren en gebruikte materialen, delen 62. Jacob Schot, 1938 nov nov Adriaan van Luik, 1939 jan mei Register van gewerkte uren van Dirk van Duivendijk, delen mrt. 18. Aan de keerzijde bevinden zich enige notities inzake baten van rond mrt mei mei okt okt Hierin bevinden zich enige prijzen van offertes voor het maken van een schip voor Van der Malen te Buenos Aires en "Bottertje Baarn" Register van gewerkte uren van Melis van Duivendijk, delen mei mei jan mrt Register van gewerkte uren, zonder naam, 1973 nov juli deel Voorin bevinden zich aantekeningen hoofdzakelijk betreffende betaling van A.O.W. en inkomsten belastingen,

6 6 71. Lijsten van geleverde materialen en concept rekeningen inzake reparaties aan schepen, circa omslag VARIA. -. Kasboek van M. van Duivendijk en C.J. Kegge als mosselhandelaren, 1916 nov mei 13. Bevindt zich in inv.nr. 6.

7 7 BIJLAGE Stamboom stichter Scheepswerf Van Duivendijk (fragment) I. Dirk van Duivendijk, geboren Puttershoek 20 december 1842, scheepstimmerman, overleden Tholen 7 april Hij was een zoon van Pieter van Duivendijk en Kaatje Snaaijer. Hij huwde I, (circa 1861 te Puttershoek) Zoetje van Wulp, geboren Puttershoek 30 augustus 1842, overleden Tholen 15 september Zij was een dochter van Melis van der Wulp en Martijntje Dekker. Hij huwde II, Tholen 21 september 1893 Ingetje van Oudheusden, geboren Puttershoek 4 september 1861, weduwe van Hendrik Bijkerk, winkelierster, overleden Tholen 27 mei Zij was een dochter van Leendert van Oudheusden en Leijntje Boertje. (Boedelbeschrijving notaris T.A. Wagtho 1888/5668, Boedelbeschrijving notaris Steenbergen 1906/225, Koopakte werf notaris T.A. Wagtho 1878/3814). Uit deze twee huwelijken zijn 13 kinderen waaronder de volgende zoons geboren: 1. Pieter, geboren Puttershoek 14 november 1861, volgt IIa. 2. Melis, geboren Puttershoek 29 januari 1866, volgt IIb. 3. Dirk, geboren Tholen 25 februari 1874, scheepsmaker. Hij vertrok 3 november 1906 naar Rotterdam. 4. Johannes, geboren Tholen 1 februari 1876, scheepsmaker. Hij vertrok in 1900 naar Willemstad en in oktober 1902 naar Simonstown in Zuid-Afrika. 5. Jacob Cornelis, geboren Tholen 13 augustus 1880, scheepsmaker. Hij vertrok 3 november 1906 naar Rotterdam. 6. Willem, geboren Tholen 27 mei 1883, scheepsmaker. Hij vertrok 4 april 1906 naar Dordrecht. 7. Cornelis, geboren Tholen 25 augustus 1885, scheepsmaker. Hij vertrok 9 januari 1905 naar Willemstad en 3 november 1906 naar Alblasserdam. 8. Jan Cornelis, geboren Tholen 21 juli 1895, volgt IIc. IIa. IIb. IIc. Pieter van Duivendijk, geboren Puttershoek 14 november 1861, scheepstimmerman, overleden voor Hij huwde, in 1884 Elizabetha Neeltje Konstand Dalebout, geboren Burgh 12 juni Pieter vertrok met zijn gezin 23 augustus 1893 naar Bruinisse waar een zoon Melis werd geboren die bij zijn huwelijk in Sint-Annaland in 1919 scheepsmaker in Bruinisse was. Melis van Duivendijk, geboren Puttershoek 29 januari 1866, scheepstimmerman, overleden Tholen 10 oktober Hij huwde, Oude Tonge 9 mei 1890 Jacomina de Korte, geboren Oude Tonge 24 juli 1863, overleden Tholen 20 maart Melis vertrok met zijn gezin 26 mei 1893 naar Willemstad doch keerde 5 april 1906 in Tholen terug. (Verkoopakte werf notaris N. van Steenbergen 1906/227, Koopakte werf notaris N. van Steenbergen 1907/83). Uit dit huwelijk zijn twee zoons geboren: 1. Simon, geboren Willemstad 17 februari 1903, volgt IIIa. 2. Dirk, geboren Tholen 7 september 1913, volgt IIIb. Jan Cornelis van Duivendijk, geboren Tholen 21 juli 1895, scheepstimmerman. Hij huwde, Tholen 15 mei 1919

8 8 Cornelia Overbeeke, geboren Tholen 16 januari Zij vertrokken in 1919 naar Rotterdam. IIIa. Simon van Duivendijk, geboren Willemstad 17 februari 1903, scheepstimmerman, overleden Tholen 7 januari Hij huwde, Tholen 27 mei 1926 Maria Quist, geboren Tholen 7 april 1902, overleden Bergen op Zoom 5 maart Uit dit huwelijk zijn twee zoons geboren: 1. Melis, geboren Tholen 7 januari 1929, volgt IVa. 2. Dirk, geboren Tholen 24 september 1934, volgt IVb. IIIb. Dirk van Duivendijk, geboren Tholen 7 september 1913, scheepstimmerman, overleden Middelharnis 20 april 1994; woonde Plantagestraat 55 te Tholen. Hij huwde, Tholen 17 juni 1938 Cornelia Paulina Schot, geboren Halsteren 11 mei 1912, dochter van Hendrik Schot, landbouwer en Jannetje Cornelia Koeveringe. Uit dit huwelijk is 1 zoon geboren: 1. Melis, geboren Tholen 24 december 1939, volgt IVc. IVa. Melis van Duivendijk, geboren Tholen 7 januari 1929, scheepstimmerman, overleden Tholen 11 september Hij huwde, Tholen 31 augustus 1956 Izabella Johanna van den Hoven, geboren Poortvliet 17 oktober 1928, dochter van Adriaan Abraham van den Hoven, smid en Klazina Adriana van der Werff. IVb. Dirk van Duivendijk, geboren Tholen 24 september 1934, scheepstimmerman. Hij huwde, Tholen 18 november 1958 Leintje Simina Cornelisse, geboren Tholen 2 december 1933, dochter van Willem Cornelisse, fotograaf en Annetje de Korte. Uit dit huwelijk is 1 zoon geboren: 1. Dirk Willem, geboren Tholen 26 februari IVc. Melis van Duivendijk, geboren Tholen 24 december 1939, scheepstimmerman. Hij huwde, Tholen 6 maart 1964 Maartje Cornelia Moeliker, geboren Tholen 28 maart 1941, dochter van Christiaan Moeliker, landbouwer en Janna Pieternella Slager. Uit dit huwelijk is 1 zoon geboren: 1. Dirk, geboren Tholen 4 mei 1966, volgt Va. Va. Dirk van Duivendijk, geboren Tholen 4 mei 1966, scheepstimmerman. Hij huwde, Tholen 29 september 1989 Marian Trijntje van den Berge, geboren Tholen 29 april 1967, dochter van Willem Cornelis van den Berge en Dina Adriana Griep.