Totale knieprothese. mca.nl

Transcriptie

1 Totale knieprothese mca.nl

2 Inhoudsopgave Waarom is een totale knieprothese nodig? 3 Voorbereiding op de operatie 4 Laatste controle voor de operatie 6 De dag van de operatie 6 De operatie 7 Verder herstel thuis 9 Complicaties 10 Controle 11 Antibiotica uit voorzorg 11 Uw vragen 11 Oefeningen voor thuis 12 Wilt u de behandeling in beeld zien? Kijk dan onze film totale knie op Colofon Redactie: orthopedie afdeling communicatie Lay out: vormgeving MGG Druk: Ricoh Artikelnummer: /

3 In overleg met uw orthopedisch chirurg krijgt u binnenkort in Medisch Centrum Alkmaar (MCA) een totale knieprothese, oftewel een gehele nieuwe knie. De operatie is geen kleinigheid. Het is belangrijk dat u zich goed kunt voorbereiden zodat u weet wat u kunt verwachten. In deze folder vindt u daarom uitleg over uw opname, de ingreep en de herstelperiode thuis. Waarom is een totale knieprothese nodig? De knie De knie is een scharniergewricht dat bestaat uit het scheenbeen, dijbeen en de knieschijf. De uiteinden zijn bedekt met een laagje kraakbeen. Dit is een elastische laag die schokken opvangt zodat de knie soepel kan bewegen. Tussen het dij- en scheenbeen zitten een binnenste en een buitenste meniscus. Deze zorgen ervoor dat het ronde bovenbeen kan draaien op het platte scheenbeen. Middenin het kniegewricht liggen de kruisbanden. Deze voorkomen dat het onderbeen tijdens het lopen en het maken van draaibewegingen naar voren of naar achteren schiet. het gewricht geïrriteerd. Dit veroorzaakt pijn. Als onder andere medicijnen en/of fysiotherapie bij een versleten knie niet (meer) helpen, kan een totale knieprothese overwogen worden. Een totale knieprothese Een totale knieprothese is een kunstgewricht dat uw gehele kniegewricht vervangt. De prothese bestaat uit een bovenbeengedeelte, een onderbeengedeelte en eventueel een knieschijf. Slijtage Als de kwaliteit van het kraakbeen vermindert, spreken we van slijtage (artrose), oftewel een versleten knie. Omdat de botten dan over elkaar heen schuren, raakt 3

4 Totale knieprothese De knieprothese wordt met cement in uw botten vastgezet. het gebied van verdoving en narcose. De anesthesioloog bespreekt met u: uw gezondheidstoestand welke anesthesie u krijgt: algehele anesthesie (narcose) of regionale anesthesie (plaatselijke verdoving met bijvoorbeeld een ruggenprik) eventuele aanpassing van uw medicijnen rond de operatie informatie over niet eten en drinken (nuchter zijn) Uw operatiegegevens worden geregistreerd in de Landelijke Registratie Orthopedische Implantaten ( Als u hier bezwaar tegen heeft, kunt u dit doorgeven aan uw orthopedisch chirurg. Voorbereiding op de operatie Anesthesie Als u geopereerd wordt, brengt u meteen na uw afspraak met de orthopedisch chirurg een bezoek aan het inloopspreekuur van de polikliniek anesthesiologie. U heeft daar een voorbereidend gesprek met een anesthesioloog. Dit is een medisch specialist op Meer informatie over anesthesie vindt u in de brochure Goed voorbereid op uw operatie. U krijgt deze brochure op de polikliniek anesthesiologie. Afdeling opname Aansluitend op het bezoek aan de anesthesioloog gaat u naar de afdeling opname. U wordt ingepland voor de operatie en op een wachtlijst geplaatst. U krijgt een indicatie van de wachttijd. Als bekend is wanneer u geopereerd wordt, krijgt u telefonisch bericht van de afdeling opname. U hoort dan de definitieve datum, het tijdstip van opname, het tijdstip van de operatie, waar u zich kunt melden en tot hoe laat u mag eten en drinken. U krijgt op de afdeling opname ook een afspraak voor een PAS-gesprek. 4

5 Fotoverhaal Totale knieprothese Graag wijzen wij u op ons fotoverhaal over de totale knieprothese. Neem deze goed door. Het fotoverhaal is te vinden op lopen (geen hakken) makkelijk zittende kleding, waarbij u uw knie kunt vrijmaken extra ondergoed iets om te lezen: een tijdschrift of boek en/of een mp3 speler of ipod voor uw muziek Haal pijnstillers in huis Het kan zijn dat u na de operatie nog pijn heeft. Wij raden u daarom aan om voor de operatie de pijnstiller paracetamol (500 mg) in huis te halen. Deze is verkrijgbaar bij uw drogist of apotheek. Bij ontslag uit het ziekenhuis, krijgt u ook nog een recept mee voor andere pijnstillers. Wat neemt u mee naar het ziekenhuis? U neemt het volgende mee naar het ziekenhuis: legitimatiebewijs afsprakenkaart met actuele registratieetiket verzekeringsbewijs van uw zorgverzekering alle medicijnen (met verpakking) die u thuis gebruikt elleboogkrukken toiletartikelen, een badjas en slippers of pantoffels comfortabele stevig aansluitende schoenen waar u goed op kunt Wij adviseren u om kostbaarheden als sieraden thuis te laten. Het ziekenhuis is bij verlies of diefstal namelijk niet aansprakelijk. Meer informatie vindt u ook in de folder Opname, goed voorbereid naar het ziekenhuis. U vindt deze folder op U neemt zelf elleboogkrukken mee Na de operatie loopt u eerst met twee elleboogkrukken. U neemt deze krukken bij uw opname zelf mee. De fysiotherapeut controleert de krukken en stelt ze op de juiste hoogte af. U kunt elleboogkrukken lenen bij een thuiszorgwinkel. U hoeft hiervoor geen lid te zijn. Wel raden we u aan om zo nodig een serviceabonnement te nemen. De materialen die u leent, worden dan thuisbezorgd en weer opgehaald. 5

6 Totale knieprothese Fotoverhaal Fysiotherapie Graag wijzen wij u op ons fotoverhaal oefeningen fysiotherapie. Neem deze goed door. Het fotoverhaal is te vinden op Na dit gesprek vult u op afdeling 240 een vragenlijst in. Met deze vragenlijsten bewaken we het resultaat en de kwaliteit van alle knieoperaties. Ook kunnen met deze gegevens de kwaliteit van de operaties van diverse ziekenhuizen onderling worden vergeleken. Laatste controle voor de operatie Ziekenhuisapotheek U brengt een aantal dagen voor de operatie een bezoek aan de ziekenhuisapotheek. Een medewerker noteert dan welke medicijnen u thuis (eventueel) gebruikt. Dit wordt ingevoerd in de computer. Alle artsen die bij uw behandeling betrokken zijn, zijn zo goed op de hoogte van uw medicijngebruik. U vindt de apotheek op de begane grond (huisnummer 042). PAS-gesprek (opnamegesprek) Na het bezoek aan de ziekenhuisapotheek heeft u op de afdeling orthopedie (240) een zogenoemd PAS-gesprek (poliklinisch anamnesegesprek). Dit is een opnamegesprek met een verpleegkundige. Zij bespreekt onder andere uw medische voorgeschiedenis en thuissituatie met u. Ook krijgt u in dit gesprek uitleg over uw opname op de afdeling orthopedie. Goede voorbereiding is belangrijk: bekijk het filmpje op onze website Voor meer informatie over de knieoperatie kunt u ook het filmpje op onze website bekijken. U ziet geen details van de operatie zelf, maar wel wat u bewust meemaakt op de operatieafdeling. U vindt het filmpje op De dag van de operatie Op de dag van de operatie meldt u zich bij de receptie van MCA. De portier wijst u de weg naar de zogenoemde electieve opnamekamer (EOK). U wordt daar ontvangen door een verpleegkundige met wie u een kort opnamegesprek heeft. U kunt dan eventuele veranderingen in uw gezondheidssituatie doorgeven en al uw vragen nog stellen. Na de operatie komt u op de verpleegafdeling orthopedie 240 of 249 te liggen. 6

7 Voorbereiding op de operatie De verpleegkundige bereidt u voor op de operatie: zij wijst u uw bed aan zij meet uw bloeddruk en temperatuur zij geeft u een operatiejasje zij tekent de knie af die geopereerd moet worden zij geeft u een injectie om trombose te voorkomen zij geeft u zogenoemde premedicatie. Dit zijn meestal 2 tabletten paracetamol en een tabletje Temazepam waar u ontspannen van wordt tijdens en na de operatie uw persoonlijke en medische gegevens: voor welke operatie u komt, aan welke zijde u geopereerd wordt en de manier van verdoven die afgesproken is (bijvoorbeeld ruggenprik of algehele narcose). Op de afdeling wordt van tevoren een pijl gezet aan de te opereren zijde. Dit wordt op de operatiekamer nog een keer gecontroleerd. De controles vinden volgens vaste voorschriften plaats. Bij elk controlemoment gaan telkens 2 of meer zorgverleners na of uw gegevens kloppen én of het hele proces rondom uw ingreep volgens voorschrift en plan verloopt. Voorbereiding in de holding Als u aan de beurt bent, wordt u naar de holding gebracht. Dit is de voorbereidingsruimte van de operatiekamer (OK). In de holding wordt u verder voorbereid op de operatie. Uw persoonlijke en medische gegevens worden gecontroleerd en u krijgt een deken. U krijgt bovendien een infuus met antibiotica. Dit is om infecties na de operatie te voorkomen. Ook wordt in de holding eventueel het operatiegebied onthaard. Vraag gerust als iets niet duidelijk is U krijgt met veel verschillende zorgverleners te maken: verpleegkundigen, de fysiotherapeut, de voedingsassistente, de orthopedisch chirurg en medewerkers van het laboratorium. Het zal niet meevallen om ze uit elkaar te houden of te onthouden wat ze vertellen. Aarzelt u niet om iemand naar zijn naam en functie te vragen. En vraag het gerust als iets niet duidelijk is of als u zich ergens zorgen over maakt. Controle van uw persoonlijke en medische gegevens Om vergissingen en fouten te voorkomen, controleren we op vaste momenten voor, De operatie U wordt geopereerd door een orthopedisch chirurg of een orthopedisch chirurg 7

8 Totale knieprothese in opleiding onder supervisie van een orthopedisch chirurg. De operatie duurt ongeveer een uur tot anderhalf uur. Na de operatie Na de operatie krijgt u een drukverband om het geopereerde been en u heeft een infuus. Het kan zijn dat u een drain heeft gekregen. Dit is een slangetje voor de afvoer van bloed en wondvocht. Ook heeft u meestal een blaaskatheter. Als u zich goed voelt, mag u terug naar de afdeling. Daar aangekomen wordt uw contactpersoon op de hoogte gebracht. Eerste dag na de operatie Op de eerste dag na de operatie verwijdert de verpleegkundige de drain voor het wondvocht, het infuus en de blaaskatheter. Om de stand van de knieprothese te controleren, wordt een röntgenfoto gemaakt. U begint onder begeleiding van de fysiotherapeut met oefeningen. U oefent hoe u veilig in en uit bed kunt stappen en uit de stoel kunt opstaan. Ook leert u hoe u met elleboogkrukken moet lopen. Als dat goed gaat, mag u s middags al zelfstandig lopen met de krukken. Tweede dag na de operatie Op de tweede dag na de operatie worden de loopoefeningen onder begeleiding van de fysiotherapeut verder uitgebreid. Derde dag na de operatie - naar huis Op de derde dag leert u van de fysiotherapeut traplopen met elleboogkrukken. Als de fysiotherapeut tevreden is over uw vorderingen en als de wond grotendeels droog is, mag u op de derde dag na de operatie naar huis, of in een uitzonderlijke situatie zo nodig tijdelijk naar een verzorgingshuis. (Houdt u er rekening mee dat u, afhankelijk van uw herstel, eventueel langer in het ziekenhuis moet blijven.) Wat krijgt u mee? Bij uw ontslag krijgt u het volgende mee: een verwijzing voor uw eigen fysiotherapeut recepten voor medicijnen, onder andere voor anti-trombosespuitjes en pijnstillers een belafspraak met een verpleegkundige 2 weken na de operatie een controleafspraak met de orthopedisch chirurg na 6 weken na de operatie een aanvraagformulier voor een röntgenfoto van uw geopereerde knie. Deze foto laat u maken voor uw controleafspraak bij de orthopedisch chirurg kaartje Antibiotica uit voorzorg kaartje Met een prothese op het vliegveld de folder convatec pleister 8

9 Fysiotherapie Na de operatie volgt een periode van herstel en revalidatie. Onder begeleiding van uw fysiotherapeut traint u veilig in en uit bed te stappen en op te staan uit de stoel. Ook begeleidt de fysiotherapeut u bij de oefeningen (u bent hier in het ziekenhuis al mee gestart) voor verbetering van het functioneren van uw knie. U oefent met buigen en strekken en doet oefeningen om uw beenspieren te versterken. U loopt de eerste vier weken met twee elleboogkrukken. U krijgt hiervoor instructies van uw fysiotherapeut, ook voor het traplopen met krukken. Daarna loopt u buitenshuis ook nog vier weken met één kruk aan de zijde die niet geopereerd is. Verder herstel thuis Zolang u met 2 krukken loopt, heeft u thuis misschien nog hulp nodig. Praktische zaken waar u voor en na uw opname rekening mee moet houden, worden tijdens het PAS-gesprek besproken. U kunt dan van tevoren al hulp en begeleiding regelen (als dat nodig is). Hechtingen Uw eigen huisarts verwijdert na tien tot veertien dagen de hechtingen. U maakt hier zelf een afspraak voor. Wees voorzichtig met uw knieprothese Het is belangrijk dat u de eerste periode extra voorzichtig bent met uw geopereerde knie. Houdt u zich daarom goed aan de leefregels die u meekrijgt van de fysiotherapeut. Ook daarna is het belangrijk dat u voorzichtig blijft. Wondzorg De wond is na de operatie met speciaal verband verbonden. Dit verband moet in principe tot het verwijderen van de hechtingen blijven zitten. (Meer informatie vindt u ook in de folder die u bij uw ontslag meekrijgt.) Het kan zijn dat de wond na uw ontslag verzorgd moet worden door de thuiszorg. Dit wordt dan in het ziekenhuis voor u aangevraagd. Leefregels voor thuis Voor goed herstel is het belangrijk dat u de volgende leefregels goed opvolgt: u loopt de eerste 4 weken na de operatie met 2 elleboogkrukken, daarna loopt u buitenshuis nog 4 weken met 1 kruk het kan zijn dat uw been (te) dik wordt: leg uw been dan als u zit of ligt wat ho- 9

10 Totale knieprothese ger en/of koel de knie met ice-packs voor goed herstel is het noodzakelijk dat u vooral de eerste 2 maanden na de operatie veel rust neemt zorg voor een goed looppatroon: strek uw knie goed en buig regelmatig ver door als u voldoende controle heeft over uw been, mag u na ongeveer zes weken weer fietsen, zwemmen en autorijden Complicaties De operatie en de herstelperiode verlopen meestal zonder problemen. De kans is dus niet groot, maar het kan zijn dat (een van) de volgende complicaties optreden. Infectie Rond en/of na de operatie kunnen infecties optreden, soms nog jaren na de operatie. Bijvoorbeeld doordat een infectie op een andere plaats in het lichaam zich verplaatst naar de knieprothese. Om een infectie te voorkomen, krijgt u tijdens de operatie en de dag erna antibiotica. Trombose Bij trombose wordt een bloedvat afgesloten door een bloedprop. Om dit te voorkomen, krijgt u bloedverdunnende medicijnen: zogenoemde Fraxiparinespuitjes die u zichzelf tot 4 weken na de operatie toedient. U krijgt hier in het ziekenhuis uitleg over. Ook krijgt u de kaart stapsgewijze instructies voor gebruik Fraxiparine mee. Zenuwletsel Door druk op of rek van de zenuw kunnen tijdens of vlak na de operatie uitvalsverschijnselen optreden. Dit gaat bijna altijd vanzelf weer over. Stijve knie Het kan zijn dat u uw knie tijdens uw herstel niet voldoende kunt buigen. Dit kan problemen geven bij traplopen en/of fietsen. Afhankelijk van de ernst kan het zijn dat u een nieuwe operatie noodzakelijk is. Instabiele knie Het kan zijn dat er te veel speling in de kniebanden ontstaat. Die knie is dan niet stabiel genoeg, waardoor u minder stevig en zeker loopt. Afhankelijk van de ernst kan het zijn dat u opnieuw geopereerd moet worden. Wanneer waarschuwt u het ziekenhuis? Het kan zijn dat uw knie de eerste maanden na de operatie warm aanvoelt en dikker is. U hoeft zich hier in principe geen zorgen over te maken. Dit verdwijnt na 10

11 verloop van tijd vanzelf. Neem wél contact op met de polikliniek orthopedie: als u twijfelt over uw knie en/of (meer) pijn krijgt bij koorts: hoger dan 38,5ºC als de wond gaat lekken als uw onderbeen dik, glanzend en pijnlijk is 2 weken na de operatie U wordt 2 weken na de operatie thuis gebeld door de verpleegkundige om te horen hoe het met u gaat. U kunt dan ook uw eventuele vragen stellen. U krijgt hiervoor een belafspraak mee. 6 weken na de operatie Ongeveer 6 weken na de operatie heeft u een controleafspraak met uw orthopedisch chirurg (in opleiding). Ongeveer een half uur voor uw afspraak laat u eerst een röntgenfoto maken op de afdeling radiologie van MCA. U krijgt hiervoor bij uw ontslag een aanvraagformulier mee. Een jaar na de operatie Na een jaar komt u opnieuw voor controle, op het zogenoemde FORT-spreekuur. U heeft dan een afspraak met een verpleegkundig specialist of physician assistent. Dit zijn speciaal opgeleide verpleegkundigen of andere zorgverleners die onder supervisie van de orthopedisch chirurg bepaalde medische zorg mogen verlenen. Ook dan laat u eerst een foto maken op de afdeling radiologie van MCA. De polikliniek orthopedie zorgt voor de aanvraag. Controle Antibiotica uit voorzorg Het kan zijn dat uw knieprothese geïnfecteerd raakt, ook jaren later nog. Om dit te voorkomen, is het belangrijk dat u bij bepaalde behandelingen van tevoren antibiotica inneemt. Meer informatie voor u en uw behandelaars vindt u op de website van MCA: Uw vragen Heeft u nog vragen over uw opname of de operatie? Neem dan gerust contact op met uw orthopedisch chirurg of de afdeling orthopedie: verpleegafdeling orthopedie: telefoon polikliniek orthopedie: op werkdagen van 8.30 tot uur, telefoon

12 Oefeningen voor thuis DRIE MAAL PER DAG: langzit, spier aanspannen (knie naar beneden drukken) langzit, opgerolde handdoek en dan knie strekken langzit, been heffen zitten, knie buigen en strekken zitten, handdoek onder de voet, knie verder buigen dan 90 graden zitten met hiel op krukje gedurende 2 minuten zijwaarts stappen aan het aanrecht in stand knieheffen. Deze oefeningen 15 keer uitvoeren en uitbreiden naar 3 keer 15. BUITEN LOPEN (opbouwen) Verder kunt u zich houden aan de oefeningen die uw eigen fysiotherapeut heeft opgegeven. mca.nl