3 transities sociaal domein

Transcriptie

1 3 transities sociaal domein Uitvoeringsdocument VISIE BELEID UITVOERING Regio Alblasserwaard / Vijfheerenlanden

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Samenvatting 3. Toegang 4. Sociale Teams 5. Arrangementen 6. Persoonsgebonden Budget 7. Inkoop en contracten 8. Bedrijfsvoering 9. Regionale samenwerking transities specifiek 11. Communicatie 12. Bijlagen

3 VISIE BELEID UITVOERING

4 1. Inleiding Van beleid naar uitvoering Eind 2013 is de Visie Sociaal Domein regio AV door de gemeenteraden en de besturen van de Regionaal Sociale Dienst (RSD) en de Avelingengroep (AG) vastgesteld. Dit betreft de visie op de Jeugdzorg, de Wmo en de participatiewet (tezamen: sociaal domein). Op basis van deze visie zijn begin 2014 voor de drie transities beleidsplannen gemaakt, die inmiddels ook allemaal zijn vastgesteld. Voorbereiding en bespreking van deze stukken vond plaats in overleg met de lokale Wmo-adviesraden en de Cliëntenraden. Nu - na het bepalen van de visie en het beleid- is het tijd om stil te staan bij de vraag wat er allemaal bij komt kijken om de uitvoering van de drie transities te organiseren en welke keuzes daarbij horen. In dit uitvoeringsdocument lichten wij toe hoe wij de organisatie van de drie transities ter hand zullen nemen. Belangrijk uitgangspunt bij het opstellen van dit uitvoeringsdocument is de samenhangende en integrale benadering van drie transities. Zowel op het gebied van de Wmo (een aantal taken uit de ABWZ gaat naar de gemeenten), Jeugdzorg, Wet werk en bijstand, Wet op de sociale werkvoorziening en de Wajong vinden veranderingen plaats. De taken die hier voor de gemeenten uit voortvloeien staan niet op zichzelf, maar vormen één geheel. De wijze van organisatie van de drie transities, de visie en doelgroepen vertonen belangrijke overeenkomsten. De visie die aan alle drie de transities ten grondslag ligt gaat uit van dezelfde basisprincipes, te weten: De kracht van de samenleving: We gaan uit van de kracht en mogelijkheden van de samenleving Vertrouwen in de samenleving: Bureaucratische (verantwoordings)structuren maken plaats voor sturen op prestaties en resultaat Differentiatie en maatwerk: Er is voldoende ruimte voor lokaal maatwerk Samenwerken en kennis delen: Gemeenten in de regio werken samen, delen kennis en stimuleren en ontwikkelen elkaar De gemeente staat als eerste overheid dicht bij de burger. Dat betekent dat de gemeente als geen ander in staat is de beoogde transities gestalte te geven. Er liggen kansen. We zijn ons er ook van bewust, dat de transitie voor 1 januari 2015 moet worden gerealiseerd, maar dat de transformatie (cultuuromslag) langer de tijd nodig heeft. De gemeenten kunnen als kenners van de eigen kernen, wijken en buurten lokaal maatwerk leveren. Maatwerk, dat direct aansluit op de leef- 1. Inleiding pagina 4

5 gemeenschappen van de bevolking. Hierbij is het uitgangspunt dat inwoners zoveel mogelijk regie voeren over hun eigen leven, en de wijze waarop zij ondersteund worden. De gemeenten moeten hun rol als netwerkpartners verder ontwikkelen en hun uitvoeringskracht binnen het eigen sociale domein versterken. De wijze waarop de organisatie van de uitvoering wordt vormgegeven start vanuit de lokale situaties. Het motto is: Lokaal doen, wat lokaal kan. Binnen de AV-regio betekent dit, dat we kiezen voor een werkwijze die dit lokale maatwerk waarborgt en waarbij we ons op inhoud van beleid, inzet van middelen en de vaststelling en verantwoording daarover richten op de eigen burgers en de afzonderlijke gemeenteraden. In het uitvoeren van de transities trekken gemeenten samen met de doelgroepen op en pakken daarin ook een faciliterende en stimulerende rol. Het Rijk stelt regionale samenwerking tussen gemeenten verplicht. De gemeenteraden binnen de AV hebben dan ook besloten met elkaar een samenwerkingsverband te vormen. Hoe deze samenwerking er uit gaat zien wordt nog uitgewerkt. Centrale thema s Naast deze thema s die voor alle drie de transities van toepassing zijn, dienen zich nog enkele uitvoeringsvragen aan die specifiek betrekking hebben op afzonderlijke transities. Op deze vragen gaan we in dit uitvoeringsdocument eveneens in. Leeswijzer In hoofdstuk 2 treft u een samenvatting aan waarin eveneens de voorstellen en beslispunten zijn opgenomen. In de hoofdstukken 3 t/m 7 wordt ingegaan op de centrale thema s die uitmonden in de voorstellen. In hoofdstuk 8 komen de uitvoeringsvragen aan de orde die toegespitst zijn op afzonderlijke transities. In hoofdstuk 9 en 10 wordt ingegaan op de regionale samenwerking en communicatie over de transities. Hoofdstuk 2: samenvatting Hoofdstuk 3-7: centrale thema s In het vervolg van dit uitvoeringsdocument lichten we toe hoe we de uitvoering van de drie transities aanpakken aan de hand van de navolgende centrale thema s. Deze thema s zijn bij alle drie de transities aan de orde en organiseren we derhalve op eenzelfde wijze: Hoofdstuk 8: uitvoeringsvragen Hoofdstuk 9: regionale samenwerking Hoofdstuk 10: specifieke thema s per transitie Toegang Sociale Teams Arrangementen PGB beleid Inkoop en contracten Bedrijfsvoering Regionale samenwerking Communicatie Hoofdstuk 11: communicatie 1. Inleiding pagina 5

6 2. Samenvatting Toegang Er komt geen apart(e) toegang- (sloket) voor de hele AV-regio. Enkelvoudige ondersteuningsvragen van huishoudens en vragen om informatie en advies worden afgehandeld door de lokale basisvoorzieningen. Dit betreft 85% tot 90% van alle ondersteuningsvragen. De CJG-functies informatie en advies, signaleren van ondersteuningsvragen, het bieden van licht pedagogische hulp en het doorschakelen naar jeugdhulp blijven wel in stand: deze zullen worden uitgevoerd door de basisvoorzieningen. Een (digitale) toegangswijzer wordt ingezet om inwoners, maar ook hulpverleners wegwijs te maken binnen het sociaal domein. Gemeenten zorgen voor voldoende mogelijkheden om eenvoudige en enkelvoudige vragen van huishoudens digitaal te kunnen afhandelen. Werkprocessen en digitale mogelijkheden moeten hierop worden aangepast. In de verdere implementatie wordt gestreefd naar een eenduidige werkwijze en begrippenkader. Voorstel: Instemmen met Het uitgangspunt: geen apart(e) toegang(s) loket voor de hele regio AV Het uitgangspunt, dat lokale basisvoorzieningen enkelvoudige ondersteuningsvragen afhandelen Het in stand houden van de CJG functies en deze te laten uitvoeren door basisvoorzieningen, waarbij telefoonnummers, website e.d. worden geïntegreerd Het ontwikkelen en inzetten van een digitale toegangswijzer Sociaal Team Het Sociaal Team opereert onder regie en coördinatie van de gemeente en wordt lokaal ingericht aan de hand van een gebiedsscan. Het Sociaal Team bestaat uit professionals die het sociaal domein (drie T s) goed kennen. Het jeugdteam, zoals voorgesteld vanuit ZHZ, wordt ingebed in het Sociaal Team. Het Sociaal Team hanteert het principe 1 huishouden, 1 plan, 1 regisseur, waarbij oog is voor de keuzevrijheid van huishoudens. Het Sociaal Team werkt vanuit het kantelingsprincipe: Vraagverhelderingsgesprekken, Eigen Kracht en Sociale Netwerk Versterking/Strategie. Het team heeft een mandaat voor de afhandeling van ondersteuningsvragen op de diverse leefdomeinen van de Zelfredzaamheidmatrix (ZRM). Het Sociaal Team start in 2015 als ontwikkelmodel voor 2 jaar. In de implementatiefase wordt op het niveau van de AV toegewerkt naar een standaardisering van het werkproces met oog voor lokale nuances. Hierbij worden profielen van leden, scholing, regeling mandaat/ doorzettingsmacht, keuze 2. Samenvatting pagina 6

7 voor ICT systeem verder uitgewerkt. Samenwerkingsafspraken met partners in het Sociaal Team worden gemaakt en waar nodig worden bestaande subsidie afspraken geactualiseerd. Voorstel: Instemmen met Het uitgangspunt, dat het Sociaal Team opereert onder regie en verantwoordelijkheid van de gemeente. Het uitgangspunt, dat de werkwijze van het Sociaal Team vertrekt vanuit de basisprincipes uit de Visie met ruimte voor lokaal maatwerk. De basissamenstelling van het Sociaal Team (zie hoofdstuk 4). De toevoeging van een vertegenwoordiger van het jeugdteam (ZHZ) aan het Sociaal Team. Het starten met de werkwijze Sociaal Team op 1 januari 2015 en dit model in de periode daarna door te ontwikkelen. Arrangementen We willen dat inwoners gebruik maken van algemene voorzieningen. We organiseren dat deze algemene voorzieningen beter gericht en afgestemd worden op de maatwerkvoorzieningen ofwel de ondersteuning die aanbieders leveren. Dit geldt ook omgekeerd; zorg- en welzijnsaanbieders stemmen hun ondersteuning beter af op de algemene voorzieningen. We ontwikkelen een algemene lokale inloopvoorziening en gaan aan de slag met de voorbereiding van een woonvoorziening voor jeugdigen. We regelen met aanbieders de continuering van de ondersteuning (ook tijdens de overgangsperiode) en zorgen voor arrangementen, die aansluiten bij de nieuwe vormen en doelstellingen van ondersteuning. Vervoer naar dagopvang of groepsbegeleiding zien wij in eerste instantie als een verantwoordelijkheid van cliënten zelf, tenzij zij dit niet zelf kunnen organiseren. In voorkomende gevallen wordt het vervoer door de aanbieder van de ondersteuning geregeld. Voorstel: Instemmen met 1. De Inhoud, doelstelling en reikwijdte van het arrangement. 2. De Vormgeving van het overgangsrecht. 3. Het Organiseren van een betere afstemming van aan bieders van algemene en maatwerkvoorzieningen. 4. Het principe dat vervoer naar begeleiding groep in eerste instantie een verantwoordelijkheid is van het huishouden zelf. 5. Het voorbereiden van de (lokale) inloopvoorziening. 6. De ontwikkeling van een woonvoorziening voor jeugdigen (Kamers met Kansen) 7. Regionale samenwerking en afstemming met zorg- en welzijnsaanbieders over de dekking en spreiding van faciliteiten voor begeleiding groep. 2. Samenvatting pagina 7

8 Beleid Persoonsgebonden budget We zien het PGB als een middel om keuzevrijheid en zelfregie van inwoners te ondersteunen. We willen het PGBaanbieden, als een gelijkwaardig alternatief aan zorg in natura. De wetsteksten stellen eisen aan de uitvoering van het PGB. Wij kiezen ervoor om in de verdere uitvoering maximaal gebruik te maken van de ruimte die de wetsteksten bieden. We willen gelijke regels voor het PGB in het kader van de Jeugdhulp en de Wmo. We werken de wettelijke criteria nader uit. Deze uitwerking is een hulpmiddel bij de uitvoering van het PGB-beleid en creert duidelijkheid voor inwoners en uitvoerders. De uitwerking is niet bedoeld om de toegang tot het PGB te beperken. Om het PGB financieel beheersbaar te houden, stellen we tariefdifferentiatie voor. Uit oogpunt van stimuleren van kostenbewustzijn willen we het bruto PGB-bedrag aan de Sociale Verzekeringsbank overmaken. De verrekening van de eigen bijdragen loopt via het CAK. Het risico op oneigenlijk gebruik en fraude willen we beperken door vooraf het gesprek te voeren over alle aspecten rondom het PGB in combinatie met het trekkingsrecht bij de Sociale Verzekeringsbank. Voorstel: Instemmen met Het aanbieden van het PGB alsgelijkwaardig alternatief voor zorg in natura. Uitwerking van de drie voorwaarden voor een PGB: motivatie, vermogen en kwaliteit; Uniformering regels van het PGB Jeugd en Wmo. Uitwerken en hanteren van tariefdifferentiatie; Overmaken van het bruto PGB aan de SVB; Inkoop en contracten Bij het inkopen van arrangementen kiezen wij voor bestuurlijk aanbesteden. Daarbij zal een keuze worden gemaakt om (geheel of gedeeltelijk) resultaatfinanciering toe te passen. We starten de onderhandelingen met zorgaanbieders op basis van de uitgangspunten in de Visie, de Beleidsplannen en dit uitvoeringsdocument en bereiden maatwerkcontracten en resultaatovereenkomsten voor via side-letters. Voorstel: Instemmen met De voorgestelde procedure van bestuurlijk aanbesteden; Het starten van de onderhandelingen met zorgaanbieders op basis van (en nadat) bud- 2. Samenvatting pagina 8

9 getten en specificaties van in te kopen arrangementen bekend zijn. Het hanteren van de doelstellingen in de Visie/Beleidsplannen (basisprincipes/budgettair neutraal e.d.) als uitgangspunt voor deze onderhandeling en de uiteindelijk te sluiten contracten. Bedrijfsvoering Voor de organisatie van de drie transities wordt uitgegaan van: Sociale Teams bestaande uit professionals aangevuld met een coördinator in dienst van de gemeente; Jeugdhulp door de serviceorganisatie jeugd Zuid- Holland Zuid; Wmo door de gemeenten zelf; Participatiewet door de RSD en AG. Voor de financiële uitvoering van de drie transities is het vastgestelde uitgangspunt belangrijk, te weten:, de nieuwe taken worden uitgevoerd voor het geld dat hiervoor aan de gemeenten beschikbaar wordt gesteld: dus budgettair neutraal. Vanwege het ontbreken van voldoende betrouwbare en actuele externe informatie kan nog geen totaal financieel beeld worden gegeven. In de bijlage treft u wel enkele financiële overzichten aan. Deze zijn gebaseerd op de kennis van dit moment. Het wachten is op de mei-circulaire. Het financiële beeld zal de komende maanden steeds duidelijker worden.. Mogelijk is het uitgangspunt van budgettaire neutraliteit uiteindelijk (niet direct) realiseerbaar en zijn er (tijdelijk) aanvullende middelen van de gemeenten nodig. Er liggen plannen om de transitie Jeugdhulp te organiseren in een voor de hele regio Zuid-Holland- Zuid in te richten serviceorganisatie. Wij stellen voor de besluitvorming over deze serviceorganisatie via een afzonderlijk voorstel te organiseren. De uitvoering van de transitie Participatiewet zal plaatsvinden bij de RSD en de AG. Het onderzoek naar een Toekomstbestendige structuur voor beide organisaties is klaar. Dit onderzoek zal u apart worden aangeboden. Met betrekking tot de uitvoering van de transitie Wmo/AWBZ kiezen we voor een uitvoering door de afzonderlijke gemeenten/glz samenwerking. We onderzoeken daarbij de opties om bepaalde onderdelen van deze uitvoering op één plek te organiseren. Ook kiezen we voorlopig voor het door VGZ laten uitvoeren van delen van de Wmo/ AWBZ administratie. Voorstel: Instemmen met 1. Het standpunt om over de serviceorganisatie Jeugdhulp ZHZ op basis van een afzonderlijk voorstel besluiten te nemen. 2. Het uitgangspunt dat uitvoering van de WMO taken door de gemeenten / GLZ-samenwking plaats vindt met de opties: 2. Samenvatting pagina 9

10 a. bepaalde onderdelen op één plaats uit te voeren; b. (delen van) de administratie tijdelijk door de VGZ te laten blijven uitvoeren. 3. Het uitgangspunt, dat de taken uit de Participatiewet worden uitgevoerd door de RSD/AG Regionale samenwerking De keuze om bij het organiseren van de transities te kiezen voor lokaal maatwerk bindt de gemeenten in de AV-regio. De in te richten regionale samenwerking moet dit lokale maatwerk faciliteren. In het effectueren van de beoogde cultuuromslag binnen het sociaal domein na 1 januari 2015 (de transformatie) zoeken de afzonderlijke gemeenten en de besturen van de RSD en de AG nadrukkelijk de samenwerking. Op dit onderdeel komt er een transformatieagenda. De toegevoegde waarde van deze samenwerking ligt op het vlak van organiseren, coördineren, faciliteren en kennis delen. Er komt (voorlopig) geen regionale organisatie. We werken met een stuur- en werkgroepenmodel, waaraan gemeenten, RSD en AG met inzet van eigen mensen meedoen. Vanuit dit model worden voorstellen in regionaal ambtelijke samenwerking voorbereid en in regionaal bestuurlijke samenwerking getoetst. Dit vindt plaats voorafgaand aan de aanbieding en besluitvorming door de afzonderlijke colleges, gemeenteraden en besturen. Voorstel: Instemmen met Het uitgangspunt, dat regionale samenwerking het lokale maatwerk moet faciliteren Het standpunt, dat regionale samenwerking in het realiseren van de transformatie een toegevoegde waarde heeft. Het standpunt, dat regionale samenwerking ook op een aantal andere terreinen gewenst is, waarbij het accent van deze samenwerking moet liggen op organiseren, coördineren, faciliteren en kennis delen. Het standpunt, dat er (voorlopig) geen regionale organisatie voor de uitvoering van de transities komt. Het kiezen van een samenwerkingsmodel, waaraan alle gemeenten, de RSD en AG met inzet van eigen mensen meedoen. Het uitwerken van dit Samenwerkingsmodel Sociaal Domein voor 1 januari Drie transities specifiek In een apart hoofdstuk (hoofdstuk 10) wordt per transitie ingegaan op enkele specifieke thema s. Dit is een aanvulling op de centrale thema s, waarop het accent van dit uitvoeringsdocument ligt. Voorstel: Kennis nemen van deze aanvulling op de hierboven behandelde centrale thema s. Communicatie De inzet van communicatie zal tijdens de transitieperiode aanhaken bij de verschillende fasen in het proces. Zo is in de periode tot en met juni 2014 de communicatie vooral gericht op het ontwikkelen van (participatief) beleid met de verschillende stakeholders zoals gemeenteraden, cliëntenraden, instellingen, professionals en medewerkers. Daarnaast is de communicatie naar de cliënten en opvoeders gericht op het informeren over het vastgesteld beleid, de veranderingen die daar mee samenhangen en de rol van een ieder. Dit vindt vooral plaats in samenwerking met de partners. De communicatie naar de inwoners is vooral gericht op de cultuurverandering (activeren sociale netwerk en de bereidheid iets voor een ander te doen). 2. Samenvatting pagina 10

11 Bij het presenteren van de transformatieagenda (zie onderdeel regionale samenwerking) zal daar vooral veel aandacht voor zijn. Voorstel: Instemmen met De uitgangspunten en accenten in de verschillende fasen van het communicatieproces. De communicatiekalender, die als bijlage aan dit uitvoeringsdocument is toegevoegd. 2. Samenvatting pagina 11

12 3. Toegang Het eerste thema dat bij drie transities aan de orde is, betreft de wijze waarop een ondersteuningsvraag bij de gemeente binnenkomt en in vervolgstappen terecht komt. Dit noemen we de toegang. Wat verstaan we onder toegang? Met toegang bedoelen we het proces van aaneenschakelingen van beslissingen, waarbij in elke stap een besluit wordt genomen (samen met de steller van de vraag) over de volgende stap. Dit proces begint op het moment waarop een huishouden zich meldt of gemeld wordt (gesignaleerd), waarna de vraag wordt verhelderd en de vervolgstappen worden bepaald. Het proces eindigt op het moment waarop passende hulp en/of ondersteuning wordt gerealiseerd. Doelstelling toegang Het doel is om te zorgen dat eenvoudig, snel, efficiënt en dichtbij de juiste hulp of ondersteuning geboden kan worden aan een huishouden. Dit vanuit een integrale benadering en in samenspraak met het huishouden en zijn sociale omgeving. Basismodel toegang Huishoudens moeten met hun ondersteuningsvragen in de eerste plaats uitgaan van eigen kracht en terecht kunnen bij hun eigen sociale leefomgeving (familie, vrienden, buren etc.). Voor de enkelvoudige en/of meervoudige ondersteuningsvragen (afnemende of verminderde zelfredzaamheid op één of meerdere leefgebieden te gelijk), waarbij de ondersteuning niet (geheel) door de sociale leefomgeving van een huishouden kan worden geboden, kan men terecht bij de reeds bestaande lokale basisvoorzieningen. Dit zijn voorzieningen zoals het consultatiebureau, de welzijnsinstellingen, de scholen, de (huis)artsen en de Wmo-loketten. Hier start dus de toegang. De toegang voor een aantal taken, zoals Werk en Inkomen (RSD/ Avelingen), is en blijft op regionaal AV-niveau geregeld worden. De meldpunten zoals het AMHK en de bereikbaarheidsdiensten buiten kantooruren zijn basisvoorzieningen. De CJG-functies (informatie en advies, signaleren van ondersteuningsvragen, het bieden van licht pedagogische hulp en het doorschakelen naar jeugdhulp) blijven in stand. Het telefoonummer en de website worden geïntegreerd. Ook hier kan dus het proces van de toegang starten. Kortom, er komt geen uniek loket voor de toegang tot hulp of ondersteuning in de AV-regio. 3. Toegang pagina 12

13 De sociale leefomgeving in beeld Bij alle lokale en regionale basisvoorzieningen start het proces van de toegang op het moment dat: Een huishouden zich bij een van de basisvoorzieningen meldt; Of een huishouden wordt gemeld door iemand uit hun sociale leefomgeving; Of doordat de basisvoorzieningen zelf een problematische/zorgelijke situatie (in een vroeg stadium) bij een huishouden signaleren. Door middel van het toepassen van vraagverheldering wordt duidelijk wat voor ondersteuningsvraag het huishouden heeft en welke zwaarte de vraag heeft. Hierbij wordt het instrument de zelfredzaamheidsmatrix benut (zie bijlage). Met deze matrix gaan de medewerkers van de basisvoorzieningen na of er bij een huishouden, naast het vraagstuk waarvoor zij zich bij de basisvoorziening hebben gemeld, signalen zijn van afnemende zelfredzaamheid op meerdere leefgebieden. 3. Toegang pagina 13

14 De basisvoorzieningen leiden een huishouden vervolgens toe naar de benodigde nulde en eerste lijnszorg en in geval van de (huis)artsen ook naar de tweede lijnszorg+. De lokale en regionale basisvoorzieningen handelen naar verwachting 85% tot 90% van alle ondersteuningsvragen van het huishouden/ burger op deze wijze af. Indien er sprake is van enkelvoudige complexe, meervoudige ondersteuningsvragen (of complexe multiproblem ondersteuningsvragen schakelen de basisvoorzieningen het Sociaal Team in (zie hoofdstuk 4). Onder meervoudige ondersteuningsvragen verstaan we verminderde zelfredzaamheid van huishoudens op meerdere leefgebieden, die elkaar beïnvloeden. Bij complexe multi-problem ondersteuningsvragen is er sprake van regieverlies van problematische aard op meerdere leefgebieden, die elkaar beïnvloeden en elkaar langdurig in stand houden, al dan niet in combinatie met zorgmijding en/of het veroorzaken van maatschappelijke overlast. Dit betreft ongeveer 15 tot 20% van alle ondersteuningsvragen. Taken lokale basisvoorzieningen (bij de toegang) De lokale basisvoorzieningen zijn algemeen toegankelijk en voeren de volgende taken uit: Het verstrekken van informatie en advies (preventie); Het (vroeg) signaleren van problemen; Vraagverheldering; Waar mogelijk het stimuleren van het benutten van het eigen netwerk en de 0e lijnsvoorzieningen bij vraagoplossing; Het bieden van lichte ondersteuning; Doorschakelen naar de benodigde ondersteuning (inschakelen Sociaal Team). Rol gemeenten bij de toegang De gemeenten stimuleren, faciliteren en geven ruimte aan initiatieven die er voor zorgen dat de sociale leefomgeving (familie, vrienden, buren etc.) wordt ingezet. De gemeenten hebben samen met de basisvoorzieningen de taak ervoor te zorgen dat haar burgers op 1 januari 2015 weten waar zij met welke ondersteuningsvraag terecht kunnen. Een (digitale) toegangswijzer kan naast andere mogelijkheden, zoals een fysiek loket, worden ingezet om cliënten wegwijs te maken in het sociaal domein. 3. Toegang pagina 14

15 Daarnaast faciliteren de gemeenten de lokale basisvoorzieningen, dat zij de genoemde taken kunnen uitvoeren. Ook de huisartsen zullen als toegangspoort aanhaken. Bij de lokale basisvoorzieningen zal een cultuuromslag in het werken en denken gemaakt moeten worden. Dit kost tijd. Er dient dus rekening gehouden te worden met een ontwikkelfase. De gemeenten en uitvoeringsdiensten, zoals RSD en Avelingengroep, zorgen ervoor dat de digitale procedure van dienstverlening voor de toegang op orde is en stimuleren ook dat eenvoudige vragen van huishoudens -zoveel mogelijk- digitaal worden afgehandeld. Onderzocht wordt of deze taak gezamenlijk op AV-niveau wordt opgepakt en uitgevoerd of dat dit op lokaal niveau wordt gerealiseerd. Doorkijk op implementatie Wat: Streven naar een eenduidige werkwijze met ruimte voor lokale nuances Regie op nieuwe werkwijze. Ook richting instellingen Opstellen eenduidig begrippenkader Opstellen privacyreglement voor uitwisseling noodzakelijke gegevens Ontwikkelen toegangswijzer voor basisvoorzieningen met gedeelde verantwoordelijkheid in ontwikkeling en middelenkeuze ICT pakket op basis van programma van eisen, aansluitend bij bestaande systemen Handhaven CJG-functies en integreren website, telefoonlijn en dergelijke 3. Toegang pagina 15

16 4. Sociaal Team Het tweede centrale thema is het Sociaal Team. Ten behoeve van alle drie de transities stellen we een sociaal team in dat lokaal werkzaam is. Wat is een Sociaal Team? Het optimaliseren van de eigen kracht en de inzet van het sociale netwerk van een huishouden bij ondersteuningsvragen. Het optimaliseren van de benutting van nuldelijns- en algemene voorzieningen bij ondersteuningsvragen. Een Sociaal Team is een interdisciplinair, ambulant en proactief opererend team van professionals met een generalistische kijk en een eigen specialisme. De samenstelling van het team kan variëren al naar gelang lokale variabelen. Het team pakt op wijk/gebiedsniveau ondersteuningsvragen op van huishoudens waarbij sprake is van afnemende zelfredzaamheid op meerdere leefgebieden. Doelstelling Sociaal Team Doelstelling van het Sociaal Team is: Basismodel Sociaal Team Het team zorgt ervoor, dat huishoudens, die een ondersteuningsvraag hebben, op een passende manier geholpen worden. De teams hebben het mandaat om hulp te bieden. Het team stimuleert dat de huishoudens zo optimaal mogelijk gebruik maken van het eigen netwerk, dat de algemene voorzieningen waar mogelijk worden benut en dat waar nodig passende ondersteuningsarrangementen worden ingezet. Het Sociaal Team legt verbindingen en stemt af met de bestaande meldpunten en netwerken (o.a. AMHK, OGGZ). Het uitgangspunt is dat er gewerkt wordt met één integraal arrangement voor alle leeftijden op basis van het principe 1 huishouden, 1 plan, 1 regisseur. Het optimaliseren van de eigen kracht, participatie en de inzet van het sociale netwerk van een huishouden bij ondersteuningsvragen. Het optimaliseren van de benutting van nuldelijns- en algemene voorzieningen bij ondersteuningsvragen. Het Sociaal Team richt zich (in principe) dus op enkelvoudige complexe en meervoudige complexe problematiek. Eenvoudige enkelvoudige vragen worden door de lokale en regionale basisvoorzieningen afgehandeld. De beoordeling van een huishouden vindt plaats op basis van de Zelfredzaamheidsmatrix en in de context van de lokale situatie en thuissituatie. Vervolgens zal door een goede afstemming en een integrale analyse één effectief en efficiënt arrangement opgesteld worden voor 4. Sociaal Team pagina 16

17 het huishouden. (zie bijlage opschalingsmodel). Het Sociaal Team werkt tijdens de gebruikelijke kantoortijden. Voor 24-uurs bereikbaarheid wordt een (bestaande) integrale crisisdienst gebruikt. Voor jeugd wordt deze op ZHZ- niveau opgezet. Schaal/Gebiedsanalyse Samenstelling We gaan uit van een basissamenstelling van het Sociaal Team, die in principe geldt voor elke gemeente in de regio. Basissamenstelling: Samenstelling en werkwijze van de Sociale Teams is afhankelijk van de gebiedsanalyses. Deze analyse worden nog gemaakt. In de regel gelden de volgende criteria: Het aantal inwoners en bevolkingssamenstelling in het gebied. De aard en zwaarte van de problematiek en zorgafname in een bepaald gebied op diverse leefgebieden en voor bepaalde doelgroepen. De samenstelling van het Sociaal Team en de samenwerking met partners in de schil(len) er om heen. De beschikbaarheid/ bereikbaarheid van 0de en 1ste lijnsvoorzieningen. De gebiedsanalyses leiden per gebied tot bijstellingen van de basissamenstelling van het Sociaal Team of aanpassing van de samenwerkingspartners in de 1e schil om het Sociaal Team. Dit is afhankelijk van de lokale setting en infrastructuur. 1. Coördinator : door/namens gemeente in te vullen; 2. Professional Wmo; 3. Wijkverpleegkundige; 4. Professional Jeugdhulp (Jeugdteam); 5. Professional Cliëntondersteuning; 6. Professional maatschappelijk werk inclusief Brugfunctie onderwijs; 7. Professional participatie. Voor de professional jeugdhulp worden de bouwstenen op ZHZ- niveau uitgewerkt. Als basissamenstelling is hierbij aangegeven dat het jeugdteam bestaand uit jeugd-ggz, jeugd- LVB en jeugdhulp opvoeding en ondersteuning. Het aantal fte dat ter beschikking komt van de AV- regio en onderverdeeld wordt naar de gemeenten wordt nog uitgewerkt. Lokaal kan het Sociaal Team verder aangevuld worden met andere professionals, zoals het jongerenwerk, welzijnswerk, wijkagent, woningbouwcorporatie. 4. Sociaal Team pagina 17

18 Korte doorkijk personele en financiële consequenties De coördinator van het Sociaal Team handelt rechtstreeks in opdracht van de gemeente. Voor de overige leden van het team geldt dat zij, in eerste instantie, in dienst blijven bij de eigen organisatie. Over de professional Jeugdhulp worden nog afspraken met de regio ZHZ gemaakt. De extra kosten voor de gemeente betreffen met name de coördinator. De andere functies lopen via de budgetten die overgaan naar de gemeente (transitiebudget Wmo/ jeugd), via de Zorgverzekeringswet of lopende subsidies. Rol gemeenten bij het Sociaal Team De gemeente voert de regie over het Sociaal Team. Leden van het Sociaal Team moeten, net als de achterliggende organisaties en de partners die onderdeel zijn van de toegang, een omslag in werken en denken maken. Dit kost tijd. Daarom stellen wij voor om in ieder geval tijdens de ontwikkelfase (voorlopig twee jaar) het budgetbeheer bij de gemeente te leggen. Dat geldt voor de relevante budgetten van de drie decentralisaties. Tijdens deze ontwikkelfase dient het Sociaal Team wel inzicht in de kosten te krijgen om kostenbewust te worden. Voor het jeugdteam/ jeugdprofessional geldt dat deze wordt ingekocht via de serviceorganisatie jeugd ZHZ. Doorkijk op implementatie Wat: De volgende zaken worden op AV niveau verder uitgewerkt met oog voor lokale nuances Standaardisering werkproces met basisprincipes visie (matrix van zelfredzaamheid) als leidraad Keuze ICT systeem (zie ook implementatie Toegang) Opstellen scholingsplan Sociaal Team Maken samenwerkingsafspraken met partners in Sociaal Team Maken samenwerkingsafspraken met huisartsen en zorgverzekeraars Maken gebiedanalyses (minimaal per gemeente/ mogelijk per kern wijk) Maken afspraken met Serviceorganisatie ZHZ over inzet jeugdteam in Sociaal Team Waar nodig actualiseren bestaande subsidieafspraken voor inzet in Sociaal Team Implementeren Meldcode Huiselijk Geweld Regeling mandaat/ doorzettingsmacht Sociaal Team 4. Sociaal Team pagina 18

19 Beschrijving functieprofiel coördinator/ leden van het Sociaal Team Uitwerkingsvraag RSD/Avelingengroep: Deelname in Sociale Teams Versterken signaalfunctie Inzet mensen met uitkering in eigen omgeving (sociale activering) 4. Sociaal Team pagina 19

20 5. Arrangementen Het derde centrale thema betreft de arrangementen. Bij alle drie de transities maakt het Sociaal Team gebruik van arrangementen die bestaan uit een pakket klein of groot- aan ondersteuning welke wordt samengesteld met de cliënt. Hierbij geldt het uitgangspunt van (zelf-) regie van inwoners/cliënten. Wat is een arrangement? Onder een arrangement verstaan we een samenhangend pakket van ondersteuning voor de elf leefgebieden van het sociaal domein te weten participatie, taalniveau, inkomen, huisvesting, gezinsrelatie, psychische gezondheid, fysieke gezondheid, zelfzorg, justitiële contacten en verslaving (bron: ZRM Matrix GGD Amsterdam). Voortgang en resultaat in zelfredzaamheid en participatie in de samenleving is het beoogde resultaat van het arrangement. Doelstelling arrangement Wanneer een cliënt bij de gemeente komt met een complexe en meervoudige ondersteuningsvraag op het gebied van begeleiding en/ of behoefte aan kortdurend verblijf wordt deze vraag in het Sociaal Team behandeld. Als een ondersteuningsplan wordt opgesteld spreken we van een arrangement. De opbouw van het arrangement volgt de uitgangspunten van de Wmo-piramide. Doelstelling is het zoeken en vinden van een goede aanpak voor de hulpvraag. Voor mensen met ernstige en/of acute beperkingen is het noodzakelijk om snel en adequaat de juiste ondersteuning in te zetten. Eerst moet professionele hulp worden ingezet / worden opgeschaald. Daarna moet worden toegewerkt naar het gebruik maken van eigen kracht en de inzet sociaal netwerk. Vervolgens kan weer worden afgeschaald. Wanneer zelfregie ontbreekt zal regie onderdeel van het arrangement moeten zijn. De ondersteuning omvat een combinatie van informele voorzieningen zoals mantelzorg, inzet van vrijwilligers, sociale steunstructuur, alsmede algemene voorzieningen en maatwerkvoorzieningen. Uitgangspunt is dat deze voorzieningen de eigen kracht van cliënten ondersteunen en versterken. Van de aanbieders van maatwerkvoorzieningen vraagt dit dat zij werken aan het versterken van de eigen kracht van cliënten en -waar mogelijk- cliënten toeleiden naar algemene voorzieningen. Van de organisaties die algemene voorzieningen aanbieden verwachten we, dat zij hun dienstverlening meer dan voorheen afstemmen op de individuele- wensen en behoeften van kwetsbare cliënten. Dit moet ertoe leiden dat betere ondersteuning vanuit de algemene voorzieningen wordt geboden, waardoor minder maatwerk nodig zal zijn. 5. Arrangementen pagina 20