Functieafdeling. Onderzoek galwegen en/of afvoergang alvleesklier (ERCP)

Transcriptie

1 Functieafdeling Onderzoek galwegen en/of afvoergang alvleesklier (ERCP)

2

3 Inhoudsopgave 1. Afspraakgegevens Aandachtspunten Informatie Voorbereiding Onderzoek Mogelijke complicaties Informatie voor mensen met diabetes

4 1. Afspraakgegevens Er is voor u een afspraak gemaakt met de volgende gegevens: Dag: Datum: Tijd: Wij verzoeken u zich te melden bij het opnamebureau in de centrale hal, bewegwijzeringsnummer 0.06 Bij verhindering dient u ons minstens 24 uur van te voren te berichten daar wij anders genoodzaakt zijn dit verzuim in rekening te brengen. 4

5 2. Aandachtspunten Meldt een (mogelijke) zwangerschap aan de behandelend arts. Indien u diabetes heeft, volgt u dan de aanwijzingen vanaf pagina 13. U kunt ons bereiken op de volgende telefoonnummers: Functieafdeling (maandag t/m vrijdag van uur tot uur) Poli MDL (maandag t/m vrijdag van uur tot uur) Heeft u na uw bezoek aan het ziekenhuis vragen? - De eerste vijf dagen na het bezoek kunt u contact met ons opnemen via het algemene nummer van het ziekenhuis: De receptioniste zal u doorverbinden met de afdeling waar u uw vraag kunt stellen. - Is het langer dan vijf dagen geleden? Neem dan contact op met uw eigen huisarts of buiten kantoortijden met de Huisartsenpost via

6 3. Informatie Wat is een ERCP? De afkorting ERCP staat voor endoscopische retrograde cholangio- en pancrea-ticografie. In gewoon Nederlands betekent dit: kijkonderzoek van de galwegen en de afvoergang van de alvleesklier. Bij een ERCP kijkt men met een endoscoop (een dunne flexibele slang met aan het uiteinde een camera) in de twaalfvingerige darm. Daar komen de galwegen en de afvoergang van de alvleesklier in de darm uit. Via de endoscoop brengt de arts een dun slangetje (katheter) in de opening van de galwegen. Door contrastvloeistof te spuiten, worden de galwegen op een röntgenbeeld zichtbaar en worden er foto s gemaakt. Bovendien kunnen tijdens deze procedure ingrepen worden uitgevoerd. Denkt u hierbij aan het insnijden van de opening van de galwegen, het verwijderen van galstenen uit de galwegen of het plaatsen van een buisje in een vernauwing of afsluiting. Ook kan de arts weefsel afnemen voor onderzoek. Waarom een ERCP? Met een ERCP kan men informatie verkrijgen over de galwegen en afvoergang van de alvleesklier. 6

7 4. Voorbereiding Nuchter zijn Om het onderzoek goed te kunnen uitvoeren, moeten uw slokdarm, maag en twaalfvingerige darm leeg zijn. Als het onderzoek voor 13:00 uur plaatsvindt, mag u de avond voor het onderzoek vanaf 22:00 uur niets meer eten en drinken. Vindt het onderzoek na 13:00 uur plaats, dan mag u voor 8:30 uur nog een licht ontbijt nemen (een of twee beschuiten en een of twee kopjes thee). Daarna mag u niets meer eten en drinken tot aan het onderzoek. Kortdurende opname Om een ERCP te kunnen doen, wordt u kortdurend in het ziekenhuis opgenomen. In ieder geval brengt u de nacht na het onderzoek in het ziekenhuis door. Wat neemt u mee naar het ziekenhuis: Een patiëntenpas van Ziekenhuis St Jansdal Een geldig legitimatiebewijs Eventueel het CPAP apparaat dat u gebruikt tijdens het slapen Uw eigen medicatie Sieraden en andere kostbaarheden kunt u beter thuislaten. 7

8 Medicijnen Wanneer u medicijnen gebruikt, vraag dan tijdig aan uw arts hoe u dit kunt aanpassen. Medicijnen kunt u tot uiterlijk één uur voor het onderzoek met een beetje water innemen. Puffjes voor de luchtwegen kunt u blijven gebruiken. Indien u diabetes heeft, neemt u dan voor het onderzoek contact op met de arts die uw diabetesmedicatie heeft voorgeschreven of met de diabetesverpleegkundige. Zij spreken met u af hoe u deze medicatie moet innemen ter voorbereiding op dit onderzoek. Neemt u tijdens de opname wel uw diabetesmedicatie mee. Een globale richtlijn vindt u achter in de folder. Bloedverdunners Soms dienen bloedverdunners een aantal dagen voor het onderzoek gestaakt worden. Dit moet echter altijd gebeuren in overleg met een arts. Neemt u daarom contact op met de arts die het onderzoek aanvraagt. Globale richtlijn Niet stoppen: Trombocytenaggregatieremmer zoals: Acetylsalicylzuur, Carbasalaatcalcium (Ascal), Dipyridamol (Persantin), Clopidogrel (Plavix), Prasugrel (Efient) en Ticargrelor (Brilique) Overleg Trombosedienst: Acenocoumarol (Sintrom) of Fenprocoumon (Marcoumar) 8

9 Overleg arts: NOAC (Non-VKA orale Anti Coagulantia) zoals: Rivaroxoban (Xarelto), Dabigatran (Pradaxa) of Apixaban (Eliquis) Zonodig geeft de arts die het onderzoek verricht u na het onderzoek aanvullend advies over het herstarten van de medicatie, mede afhankelijk van de uitkomsten van de ERCP. 9

10 5. Onderzoek Wie verricht het onderzoek? Het onderzoek wordt uitgevoerd door een maag-darmleverarts (MDL-arts). De arts wordt tijdens het onderzoek bijgestaan door twee endoscopieverpleegkundigen. De slaapmedicatie wordt verzorgd door een sedationist. De röntgenlaborant maakt de beeldopnamen. Waar wordt het onderzoek gedaan? Nadat u zich gemeld heeft bij het opnamebureau, wordt u doorverwezen naar een verpleegafdeling. Daar krijgt u een bed toegewezen. U krijgt een OK jasje aan, er wordt een infuus aangebracht en u krijgt een Diclofenac zetpil toegediend. Vlak voor het onderzoek wordt u naar de röntgenafdeling gebracht waar het onderzoek plaatsvindt. Na afloop wordt u weer teruggebracht naar de verpleegafdeling. Hoe verloopt het onderzoek? In de onderzoekkamer maakt u kennis met de zorgverleners die het onderzoek bij u zullen uitvoeren. Zij zullen u uitleggen wat er gaat gebeuren. U krijgt een bijtring in uw mond om uw gebit en de endoscoop te beschermen. Losse gebitsdelen moeten worden uitgedaan. Via het infuus wordt de medicatie voor het slaapmiddel toegediend. Dit werkt binnen enkele minuten. Tijdens het onderzoek ligt u op uw buik. De mdl-arts brengt de endoscoop via de mond naar binnen en vervolgens via de slokdarm en de maag naar de dunne darm. Via de endoscoop brengt de arts een katheter in de opening van de galwegen. 10

11 Door contrastvloeistof in de katheter te spuiten, worden de galwegen op een röntgenbeeld zichtbaar en worden er röntgenopnamen gemaakt. Eventuele kleine ingrepen worden uitgevoerd. Het onderzoek zelf duurt minuten. Na het onderzoek Na het onderzoek gaat u weer terug naar de verpleegafdeling. Uw keel kan wat gevoelig zijn en u kunt wat milde buikklachten hebben, maar dit verdwijnt binnen enkele uren. Regelmatig meten verpleegkundigen uw bloeddruk en controleren zij het zuurstofgehalte in uw bloed. Krijgt u na de ERCP klachten, zoals meer buikpijn, braken, koorts (koude rillingen), zwarte ontlasting, pijn op de borst waarschuw dan direct de verpleging. Indien u thuis bent neemt u dan contact op met het ziekenhuis of uw behandelend arts. Uw behandelend arts, dat is dus niet in alle gevalle de arts die de ERCP heeft uitgevoerd, zal uiteraard na afloop de bevindingen en verdere consequenties met u bespreken. 11

12 6. Mogelijke complicaties Een ERCP is over het algemeen een veilig onderzoek. Toch kan soms een complicatie optreden. Dit kunnen zijn: een longontsteking door verslikken door het inspuiten van contrastmiddel kan de alvleesklier ontstoken raken een infectie van de galwegen en/of bloedvergiftiging (na)bloeding een gaatje in de slokdarm, maag of dunne darmwand (perforatie) overdracht van een infectie via de ERCP-scoop Er is een zeer kleine kans dat zich een infectie voordoet na een ERCP. Deze infectie wordt overgedragen door de ERCP-endoscoop zelf, ondanks dat deze zorgvuldig en volgens handleiding van de fabrikant gereinigd en gedesinfecteerd is. Deze overdracht van infecties geldt niet voor onderzoeken met gastro- en coloscopen, maar alleen voor onderzoeken met een ERCP-scoop. Wij hebben in ons ziekenhuis vanzelfsprekend maatregelen genomen om de kans op een overdracht zo klein mogelijk te maken. De kans op het krijgen van een infectie is uiterst klein maar wij vinden het toch belangrijk dat u voorafgaand aan het onderzoek hiervan op de hoogte wordt gesteld. Bespreek de voordelen en risico s van het onderzoek met uw behandeld arts. In de meeste gevallen is de gezondheidswinst die een ERCP voor u oplevert veel groter dan het kleine risico op een infectie. 12

13 7. Informatie voor mensen met diabetes Binnenkort heeft u een afspraak voor een ERCP. Tijdens de voorbereidingsdagen kunt u last krijgen van te hoge of te lage bloedglucosewaarden. Om dit zoveel mogelijk te voorkomen adviseren wij de voor u geldende instructies nauwkeurig op te volgen, dit naast de andere voorbereidingen die u voor het onderzoek moet treffen. protocol insuline eenmaal daags pagina 14 protocol insuline tweemaal daags pagina 16 protocol insuline viermaal daags pagina 18 protocol insulinepomp pagina 20 protocol bloedglucoseverlagende tabletten en/of injecties pagina 21 Bij vragen kunt u contact opnemen met één van de diabetesverpleegkundigen van het St Jansdal via de assistenten van de poli interne: Van maandag tot en met vrijdag van 08:30uur tot 12:00uur en van 13:30uur tot 16:00uur telefoonnummer: (0341) Als u belt graag doorgeven welke insulinesoort u gebruikt en hoeveel eenheden u altijd injecteert. 13

14 Diabetesprotocol insuline eenmaal daags De dag vóór het onderzoek: Indien u gewend bent om de langwerkende insuline s morgens te injecteren, dan kunt u de gebruikelijke hoeveelheid injecteren. Bent u gewend om de langwerkende insuline s avonds te injecteren, dan dient u 50% (1/2) van de gebruikelijke hoeveelheid te injecteren. De dag van het onderzoek: Het onderzoek vindt vóór 13:00 uur plaats: Als u de insuline normaal s morgens injecteert; dan injecteert u deze morgen geen insuline. Bij de eerste maaltijd na het onderzoek injecteert u 50% (1/2) van de gebruikelijke dosering. Als u de insuline normaal s avonds injecteert; dan s avonds de gebruikelijke dosis weer hervatten. Het onderzoek vindt ná 13:00uur plaats: Als u de insuline normaal s morgens injecteert; dan injecteert u deze morgen 50% (1/2) van de gebruikelijke dosering. Als u de insuline normaal s avonds injecteert; dan s avonds de gebruikelijke dosis weer hervatten. 14

15 Wij adviseren u deze dag de bloedglucose vijf keer te prikken: op het tijdstip waarop u normaliter ontbijt twee uur hierna voor de lunch of uw gebruikelijke lunchtijd voor het avondeten voor het slapengaan Wat te doen bij lage bloedglucosewaarden? Is de bloedglucose lager dan 4: Een glas gewone limonade (ranja), dus wel met suiker, nemen. 15

16 Diabetesprotocol insuline tweemaal daags De dag vóór het onderzoek: Voor het ontbijt kunt u uw gebruikelijk dosis insuline injecteren. Voor het avondeten kunt u 75% (3/4) van uw gebruikelijke dosis insuline injecteren. De dag van het onderzoek: Het onderzoek vindt vóór 13:00 uur plaats: U slaat uw dosis insuline voor het ontbijt over. Vóór de eerste maaltijd na uw onderzoek injecteert u 33% (1/3) van uw gebruikelijke dosering. `s Avonds kunt u uw gebruikelijke dosering weer hervatten. Het onderzoek vindt ná 13:00 uur plaats: Voor het ontbijt injecteert u 33% (1/3) van uw gebruikelijke dosering. `s Avonds kunt u uw gebruikelijke dosering weer hervatten. Wij adviseren u deze dag de bloedglucose vijf keer te prikken: op het tijdstip waarop u normaliter ontbijt twee uur hierna voor de lunch of uw gebruikelijke lunchtijd voor het avondeten voor het slapengaan 16

17 Wat te doen bij lage bloedglucosewaarden? Is de bloedglucose lager dan 4: Een glas gewone limonade (ranja), dus wel met suiker, nemen. 17

18 Diabetesprotocol insuline viermaal daags De dag vóór het onderzoek: Indien u gewend bent om de langwerkende insuline s morgens te injecteren, dan kunt u de gebruikelijke hoeveelheid injecteren. Bent u gewend om de langwerkende insuline voor het slapengaan te injecteren, dan dient u 50% (1/2) van de gebruikelijke hoeveelheid te injecteren. De dag van het onderzoek: Het onderzoek vindt vóór 13:00uur plaats: Als u de langwerkende insuline normaal s morgens injecteert; dan injecteert u deze morgen geen langwerkende insuline. Bij de eerste maaltijd na het onderzoek injecteert u 50% (1/2) van de gebruikelijke dosering langwerkende insuline. Als u de langwerkende insuline normaal s avonds injecteert; dan s avonds de gebruikelijke dosis weer hervatten. De (ultra)kortwerkende insuline mag u deze morgen niet injecteren. Na het onderzoek mag u de gebruikelijke dosering (ultra)kortwerkende insuline weer hervatten Het onderzoek vindt ná 13:00uur plaats: Als u de langwerkende insuline normaal s morgens injecteert; dan injecteert u deze morgen 50% (1/2) van de gebruikelijke dosering. Als u de langwerkende insuline normaal s avonds injecteert; dan s avonds de gebruikelijke dosis weer hervatten. 18

19 U mag de (ultra) kortwerkende insuline s morgens en s middags niet injecteren. Wij adviseren u deze dag de bloedglucose vijf keer te prikken: op het tijdstip waarop u normaliter ontbijt twee uur hierna voor de lunch of uw gebruikelijke lunchtijd voor het avondeten voor het slapengaan Wat te doen bij lage bloedglucosewaarden? Is de bloedglucose lager dan 4: Een glas gewone limonade (ranja), dus wel met suiker, nemen. Wat te doen bij hoge bloedglucosewaarden? Is de bloedglucose hoger dan 15, dan moet u 2 eh (ultra) kortwerkende insuline injecteren. Is de bloedglucose hoger dan 20, dan moet u 4 eh (ultra) kortwerkende insuline injecteren. Na het onderzoek hervat u uw eigen insulineschema. 19

20 Diabetesprotocol insulinepomp De dag vóór het onderzoek: Deze dag zijn er geen wijzigingen; u hoeft de basaalstand niet aan te passen en kunt alles doen zoals u gewend bent. De dag van het onderzoek: Wij adviseren u deze dag de bloedglucose vijf keer te prikken: op het tijdstip waarop u normaliter ontbijt twee uur hierna voor de lunch of uw gebruikelijke lunchtijd voor het avondeten voor het slapengaan Wat te doen bij lage bloedglucosewaarden? Is de bloedglucose lager dan 4: Een glas gewone limonade (ranja), dus wel met suiker, nemen. Zijn de bloedglucosewaarden gedurende de dag lager dan 6, dan adviseren wij u om de pomp op een tijdelijk basaal van 50% in te stellen. Wat te doen bij hoge bloedglucosewaarden? Is de bloedglucose hoger dan 15, dan moet u 2 eh (ultra) kortwerkende insuline bolussen. Is de bloedglucose hoger dan 20, dan moet u 4 eh (ultra) kortwerkende insuline bolussen. Na het onderzoek hervat u uw eigen insulineschema. 20

21 Diabetesprotocol bloedglucoseverlagende tabletten en/of injecties De dag van het onderzoek: U hoeft geen bloedglucoseverlagende tabletten en/of injecties te gebruiken. Indien u hypo-verschijnselen krijgt (honger, beven, zweten, een trillerig gevoel, bleekheid, wazig zien, hoofdpijn, duizeligheid) of de bloedglucose is lager dan 4.0 mmol neemt u dan een glas gewone limonade (ranja), dus wel met suiker. De bloedglucoseverlagende tabletten kunt u bij de eerst volgende maaltijd weer innemen. Medicatie hoeft niet ingehaald te worden. De bloedglucoseverlagende injecties kunt u de volgende dag weer gebruiken. 21

22 22

23 Uitgave: Patiëntencommunicatie Harderwijk, mei 2016 CAZ FA

24 Ziekenhuis St Jansdal Wethouder Jansenlaan DG Harderwijk Postbus AC Harderwijk Telefoon (0341)