Onderzoek van alvleesklier, galblaas en galwegen met cholangioscopie (ERCP, Endoscopische Retrograde Cholangio Pancreaticografie) met cholangioscopie

Transcriptie

1 Onderzoek van alvleesklier, galblaas en galwegen met cholangioscopie (ERCP, Endoscopische Retrograde Cholangio Pancreaticografie) met cholangioscopie Endoscopiecentrum Inleiding Vooraf U bent naar het Endoscopiecentrum verwezen voor een kijkonderzoek van de alvleesklier, galblaas en galwegen. Het onderzoek wordt gedaan met een flexibele kijkslang (endoscoop) en met behulp van röntgenstralen. De stralen maken de organen in uw lichaam zichtbaar. Hierdoor is een afbeelding van uw organen te zien op een beeldscherm en kunnen er foto s worden gemaakt. Met de beelden en de foto s kan de arts die het onderzoek uitvoert, de endoscopist, zien of er afwijkingen zijn. Verder wordt er een cholangioscopie gedaan. Dit is een kijkonderzoek in de galwegen. Een cholangioscopie wordt meestal verricht om meer duidelijkheid te krijgen over de aard van vernauwingen in de galwegen of voor de behandeling van grote galstenen in de galwegen. Bij een cholangioscopie wordt een zeer dunne, tweede endoscoop (door de ERCP scoop) gevoerd. Daarmee kan de arts de galwegen bekijken. Als dat nodig is, kan de arts tijdens het onderzoek besluiten om meteen een behandeling uit te voeren. In deze brochure leest u hoe u zich op het onderzoek moet voorbereiden. Verder leest u over de gang van zaken tijdens het onderzoek en de nazorg. Vervoer regelen Het onderzoek gebeurt standaard na toediening van een rustgevend middel en een pijnstiller. Daardoor kunt u het beter verdragen. Dat betekent wel dat u na het onderzoek niet zelfstandig naar huis mag en zeker niet mag autorijden of fietsen en dergelijke. Er moet dus iemand zijn die u ophaalt en naar huis brengt. U kunt ons ook een taxi laten bellen. Staat van uw gebit Voor het onderzoek krijgt u een bijtring in de mond. Deze bijtring beschermt uw tanden en de scoop. Als u te hard op deze bijtring bijt, kan dat tandbeschadiging geven. Dit is mede afhankelijk van de toestand van uw gebit. Als u weet dat u een zwakke plek in uw gebit heeft, overleg dan met uw tandarts of het verstandig is deze te laten verstevigen voor het onderzoek. Als u denkt dat uw gebit schade kan ondervinden van het te hard bijten op de bijtring, bespreekt u dit dan voorafgaande aan het onderzoek met de arts die u voor het onderzoek heeft doorverwezen. Zwangerschap Röntgenstralen kunnen schadelijk zijn voor het ongeboren kind. Als u zwanger bent, of denkt te zijn, moet u dit zo snel mogelijk aan de arts melden die het onderzoek voor u heeft aangevraagd. 1

2 Antibiotica Het is mogelijk dat de arts die het onderzoek heeft aangevraagd, heeft voorgeschreven dat u vóór de behandeling antibiotica moet krijgen. De antibiotica worden toegediend op het Endoscopiecentrum. Als u weet dat u allergisch bent voor een bepaald antibioticum, geeft u dit dan door aan de arts die het onderzoek heeft aangevraagd, of aan de verpleegkundige op het Endoscopiecentrum. Voorbereiding Het is voor dit onderzoek belangrijk dat u eventueel op tijd stopt met bepaalde medicijnen. Als u niet goed bent voorbereid, kan het onderzoek niet doorgaan. In principe kunt u gewoon al uw medicijnen innemen, met uitzondering van bloedverdunners. Als u medicatie gebruikt voor uw longen ( puffjes ), verzoeken we u of u deze mee wilt nemen op de dag van het onderzoek. Leest u de instructies hieronder goed. Bloedverdunners Als u bloedverdunners gebruikt, overleg dan eerst met de arts die de bloedverdunners voorschrijft of de huisarts of u hiermee een aantal dagen voor het onderzoek mag stoppen. Als dat mag en u gebruikt: Asasantin oftewel dipyridamol/acetylsalicylzuur, dan stopt u dat vijf dagen tevoren. Ter vervanging van de Asasantin moet u, tijdelijk, Ascal gaan gebruiken. Overlegt u met uw arts over een recept. Ascal (acetylsalicylzuur) of dipyridamol (Persantin) of clopidogrel (Plavix) of ticagrelor (Brilique), dan is dat geen probleem; u hoeft dit middel niet te stoppen, tenzij anders is aangegeven in de afspraakbrief. Gebruikt u een van onderstaande bloedverdunners, overleg dan eerst met de arts die het endoscopie onderzoek heeft aangevraagd, of u deze bloedverdunners kunt stoppen. Als dat mag en u gebruikt: Acenocoumarol, dan stopt u drie dagen tevoren. Marcoumar of fenprocoumon, dan stopt u vijf dagen tevoren. Gebruikt u een zogeheten NOAC (dabigatran, apixaban of rivaroxaban), dan dient u dit middel een aantal dagen voor het onderzoek te stoppen. In uw afspraakbrief kunt u lezen hoeveel dagen tevoren u moet stoppen. Gebruikt u een combinatie van deze middelen, of als u na overleg met uw arts niet mag stoppen met bloedverdunners, geeft u dit dan alstublieft ruim van tevoren telefonisch door aan het Endoscopiecentrum. Eén van onze artsen kan dan bekijken welke voorzorgsmaatregelen genomen moeten worden voor het onderzoek. Overleg over insulinebeleid In voorbereiding op het onderzoek mag u niet eten. Als u diabetes mellitus (suikerziekte) heeft en insuline gebruikt, is het raadzaam om voor het onderzoek met uw arts (internist of huisarts) te overleggen over het insulinebeleid (vóór het onderzoek en zodra u weer mag eten). We raden u aan om insuline, insulinepen en de bloedsuikermeter mee te nemen naar het Endoscopiecentrum. Pacemaker of Intracardiale Defibrillator Als u een pacemaker of een intracardiale defibrillator (ICD) heeft, vertel dit dan aan de arts die u voor dit onderzoek heeft doorverwezen. Mogelijk moet de endoscopist voorzorgsmaatregelen nemen. 2

3 Nuchter blijven Voor het onderzoek moet u nuchter zijn. Dat wil zeggen dat u een aantal uur tevoren niet meer mag eten en drinken. Als de behandeling in de ochtend plaatsvindt, mag u vanaf uur niets meer eten en drinken. Als de behandeling s middags plaatsvindt, mag u s ochtends tot 7.00 uur nog twee kopjes thee, koffie of water nemen. Als u medicijnen gebruikt, mag u deze op de dag van de behandeling met een klein slokje water innemen. Als u medicijnen met een groot glas water moet innemen, doet u dit dan vroeg in de ochtend. Verloop van het onderzoek Nadat u zich gemeld heeft bij de balie van het Endoscopiecentrum, kunt u plaatsnemen in de wachtkamer. Omdat er verschillende onderzoeken bij ons plaatsvinden, kan het lijken dat een ander voorgaat. Een verpleegkundige haalt u op en brengt u naar de onderzoekskamer. De arts en/of de verpleegkundige leggen u het onderzoek uit en beantwoorden eventuele vragen. Vervolgens krijgt u een infuusnaaldje ingebracht. Het infuusnaaldje wordt gebruikt om tijdens het onderzoek medicijnen toe te dienen. Als u vóór de behandeling antibiotica moet krijgen, gebeurt dat ook via dit infuus, een uur voordat het onderzoek start. U krijgt een drankje dat schuimvorming in de maag tegengaat. Verder wordt uw keel verdoofd. U slikt hiervoor een lepel lidocaïnegel. Als u een gebitsprothese draagt, of andere losse onderdelen, doet u deze uit. Hierna gaat u op uw buik op een kantelbare onderzoektafel liggen. Via het infuusnaaldje worden een rustgevend middel en een pijnstiller toegediend. De hartslag en het zuurstofgehalte in het bloed worden continu gemeten met een sensor (knijpertje) op de vinger. Daarna begint het eigenlijke onderzoek. U krijgt de bijtring in uw mond. De arts brengt een flexibele kijkslang (endoscoop) via uw mond in de slokdarm en vervolgens in de maag en twaalfvingerige darm. Dit is niet pijnlijk maar wel een onprettige ervaring. In het begin krijgt u braakneigingen, maar deze gaan snel weer over. Ondertussen kan de arts op een beeldscherm de binnenkant van uw maag en twaalfvingerige darm inspecteren. Als de endoscoop in de twaalfvingerige darm ligt, zoekt de arts met de scoop de afvoeropening (papil) van de galwegen en alvleesklier op. De arts voert dan een slangetje door de endoscoop. Daarmee spuit hij contrastvloeistof in de papil. Daarna worden er röntgenfoto s gemaakt. Vervolgens wordt een cholangioscopie verricht. De arts voert een zeer dunne tweede scoop door de endoscoop, tot in de galwegen. De arts kan de galwegen dan op het beeldscherm bekijken. Tijdens het onderzoek kan het nodig zijn een stukje weefsel (biopt) weg te nemen. Soms voelt u dit, maar het doet geen pijn. Het weefsel wordt onderzocht in het laboratorium. Aan de hand van de röntgenfoto s en de bevindingen bij de cholangioscopie kan de arts tijdens het onderzoek besluiten om gelijk een behandeling uit te voeren. De mogelijke behandelingen worden hieronder beschreven. Behandelingen Papillotomie Als op de röntgenfoto s een vernauwing te zien is, kan de arts de afvoeropening van de galbuis iets 3

4 Uitslag vergroten. Dit wordt een papillotomie genoemd. Dit gebeurt met een elektrische verhitte snijdraad. U voelt daar niets van. Als er ook galstenen zijn, kunnen deze daarna vaak met een korfje of een ballonnetje worden verwijderd, of worden vergruisd. Deze behandeling duurt ongeveer één uur. Endoprothese Een vernauwing in de galbuis kan worden verholpen door een klein kunststof buisje (endoprothese) in te brengen. Dit buisje wordt via de endoscoop door het vernauwde gebied geduwd. De gal kan dan weer vrij naar de darmen afvloeien. Deze behandeling duurt ongeveer één uur. Laserlithotripsie Wanneer de cholangioscopie wordt verricht voor de behandeling van galstenen, dan worden deze met een laser vergruisd. Dit heet laserlithotripsie. Het gruis wordt daarna met een ballonnetje of korfje verwijderd. Deze behandeling duurt ongeveer anderhalf tot twee uur. Na de behandeling blijft u één tot twee uur ter observatie in de uitslaapkamer. De arts die het onderzoek heeft verricht, komt meestal even langs op de uitslaapkamer en vertelt u hoe het onderzoek verlopen is. Hij bespreekt echter niet het verdere verloop van uw behandeling met u. Dit doet de arts die u voor dit onderzoek of deze behandeling heeft doorverwezen. Als er bij u een stukje weefsel is weggenomen voor nader onderzoek in het laboratorium, dan krijgt u de uitslag daarvan van de arts die u voor dit onderzoek of deze behandeling heeft doorverwezen. Nazorg en leefregels Uw keel kan na het maagonderzoek wat rauw aanvoelen. U mag dan ook niet eten of drinken totdat u weer normaal kunt slikken. Dit duurt ongeveer een uur. U krijgt daarna iets te eten en drinken. Wij adviseren u om het op de dag van het onderzoek rustig aan te doen. De medicijnen die zijn toegediend, beïnvloeden uw reactievermogen. U kunt de rest van de dag niet autorijden, machines bedienen of belangrijke beslissingen nemen. Drink geen alcohol op de dag van het onderzoek. Bloedverdunners en insuline kunnen vaak s avonds weer volgens uw schema gebruikt worden. Volg daarbij de afspraken die u met uw arts heeft gemaakt. Wanneer bellen Een ERCP kan een enkele keer complicaties geven. Neem contact op met het Endoscopiecentrum als u na het onderzoek: pijn of koorts heeft; zwarte ontlasting heeft of bloed verliest via de anus; moet overgeven; of uw huid geel verkleurt. U kunt ons bellen van maandag tot en met vrijdag van uur op telefoonnummer (050) Buiten deze tijden belt u het algemene nummer van het UMCG (050) en vraagt u naar de dienstdoende arts maag, darm en leverziekten. Verplaatsen afspraak Mocht u uw afspraak willen annuleren of verplaatsen, belt u dan tijdig met het Endoscopiecentrum 4

5 op bovengenoemd telefoonnummer. Vragen, opmerkingen, klachten en complimenten Goede informatievoorziening is belangrijk voorafgaand aan, tijdens en na uw verblijf in het ziekenhuis. Gesprekken met artsen en verpleegkundigen zijn de belangrijkste informatiebronnen voor u. Mocht u na deze gesprekken en na het lezen van deze brochure nog vragen hebben, dan kunt u contact opnemen met de medische administratie van het Endoscopiecentrum. De medewerkers van het UMCG vinden het belangrijk dat patiënten en bezoekers tevreden zijn. Toch kan het gebeuren dat u iets meemaakt waarover u niet tevreden bent. Als u een klacht of opmerking heeft, dan doet u er goed aan dit direct met de betrokkene(n) te bespreken. Misschien is er sprake van een misverstand of kan uw onvrede door een gesprek worden weggenomen. U kunt uw klacht of opmerking ook bespreken met een medewerker van de Klachtenopvang, telefoonnummer (050) Deze medewerker vertelt u hoe het indienen van een klacht in zijn werk gaat en kan u ook informatie geven over uw rechten, klachtenprocedures en wettelijke regelingen. U kunt bij de medewerker de klachtenbrochure van het UMCG opvragen. U kunt de brochure over de klachtenregeling van het UMCG ook vinden op de website Ook via de knop op de website Vertel het Ons kunt u ons laten weten wat uw ervaringen met het UMCG zijn. U vindt de knop op de homepage van Ook complimenten zijn welkom. Aantekeningen VLK