Brandbestrijding. Een uiteenzetting over brandbestrijding. Hierbij komen de volgende subonderwerpen aan de orde:

Transcriptie

1 Brandbestrijding Onderwerp Een uiteenzetting over brandbestrijding. Hierbij komen de volgende subonderwerpen aan de orde: Beperken en bestrijden van een beginnende brand Blusmiddelen Ontruiming Definities Geen bijzondere definities van toepassing. Beperken en bestrijden van een beginnende brand In het geval van een brand is de brandweer meestal snel ter plaatse. Toch is het verstandig om voordat de brandweer gearriveerd is, te beginnen met blussen. Een brand kan zich immers snel uitbreiden. Het is belangrijk dat binnen het bedrijf iemand aanwezig is die weet hoe men om dient te gaan met een beginnende brand. De werkgever dient een medewerker als bedrijfshulpverlener aan te wijzen, die naast het verlenen van eerste hulp bij ongevallen ook optreedt in geval van een beginnende brand. Deze persoon dient op de hoogte te zijn hoe een beginnende brand geblust dient te worden. Zoals bekend zijn er in beginsel drie factoren nodig om brand te veroorzaken: Zuurstof Brandbare stof Ontbrandingstemperatuur Om een brand te blussen zal er dus één van deze drie factoren weggenomen moeten worden. Voorbeelden van blussen zijn: Door water op een brandend voorwerp te gooien, koelt de zaak af (temperatuur verlagen tot onder de ontbrandingstemperatuur) en dooft het brandje. Door een schep zand op het brandende voorwerp te gooien, sluit je het af van de lucht (wegnemen van zuurstof) en dooft het. Het wegnemen van de ontbrandingstemperatuur wordt het meest gedaan. Koelen gebeurt meestal door water. Dit is in de meeste gevallen het eenvoudigst en het meest doeltreffend. Pagina 1 van 7

2 Naast kennis over het blussen van een brand, is inzicht nodig in de ontwikkeling van een brand om te zien hoe lang de brand al bezig is. Zo kan een brand verschillende vormen aannemen, waaraan je kan zien in welke fase de brand zich bevindt. Vlammen betekenen het begin van een brand. In een ruimte vol vlammen is de brand nog niet zo lang aan de gang, er is voldoende zuurstof in de ruimte. Vlammen verbruiken echter zuurstof en zorgen meteen voor een enorme hitte. Het stadium van vlammen duurt ongeveer tien tot vijftien minuten. Hierna is de zuurstof op en doven de vlammen. Uiteraard kan een brand zich wel uitbreiden. Na het vlammenstadium van een brand komt er vaak een gloeistadium voor. De beide stadia gaan vaak in elkaar over. Hoewel dit misschien niet zo lijkt, is een gloeibrand minstens zo gevaarlijk als een vlammenbrand. Naast vlammen en gloeien kan een brand ook smeulen. Er is dan te weinig zuurstof om hem te laten vlammen. De brand is nog niet echt ontwikkeld en het verbrandingsproces gaat heel langzaam. Echter net als bij een gloeiende brand is het openen van een deur of raam vaak al genoeg om de zaak binnen een paar tellen in lichterlaaie te hebben. In geval van een brand is een eerste reactie: blussen! Toch moet voordat begonnen wordt met blussen even worden stil gestaan bij wat wel en niet gedaan moet worden. Denk hierbij vooral om het eigen leven en het leven van anderen niet in gevaar te brengen. Ga dus weloverwogen te werk. Voordat begonnen wordt met blussen, moeten de volgende punten in acht genomen worden: Zorg er voor dat er zo min mogelijk lucht in de ruimte komt. Hoe meer zuurstof, hoe meer de brand wordt aangewakkerd. Houd daarom ramen en deuren zo veel mogelijk dicht. Waarschuw anderen dat zij deuren en ramen dicht laten als u de brandweer aan het bellen bent. Anderen weten vaak niet dat het belangrijk is dat er geen verse lucht bij een brand kan komen. Een bedrijfshulpverlener moet beginnende brandjes kunnen blussen en kunnen beoordelen wanneer de brandweer in actie moet komen. Als er een asbak in brand staat, zal de bedrijfshulpverlener uiteraard niet in actie hoeven te komen. Iedereen kan bedenken dat een glas water voldoende is. Maar met een prullenbak is het al wat anders. Voordat u gaat blussen, moet u weten wat er brandt. Niet alle brandbare stoffen kunnen namelijk met water geblust worden. Daarom is het bij het blussen belangrijk dat eerst wordt gekeken en dan pas wordt gehandeld. Zo kunnen veel fouten worden voorkomen. Wees er ook op voorbereid dat bluspogingen gevaarlijk kunnen zijn. Denk bijvoorbeeld aan de volgende gevaren: Bij het begin van een brand ontstaat altijd koolmonoxide. Dit is heel verraderlijk. Koolmonoxide is namelijk onzichtbaar, reukloos en smaakloos en je kunt er snel en langdurig schade door oplopen. Waar vuur is, is rook. In rook zijn allerlei giftige stoffen die voor ademhalingsproblemen kunnen zorgen. Bij vuur hoort warmte. Als een vuur al wat langer brandt, kan de warmte zich bovenin ophopen. In eerste instantie zal je van deze warmte en rook niet zo veel merken, maar de brand kan zich door de warmte bovenin plotseling uitbreiden en dan gaat het heel snel. De meeste handbrandblusapparaten zullen leeg zijn na een spuitduur die ligt tussen Pagina 2 van 7

3 6 en 70 seconden. Als het blussen dan nog niet is gelukt, moet u de ruimte zo snel mogelijk verlaten. Blusmiddelen Hoewel water nog steeds het meest gebruikte blusmiddel is, zijn er verschillende blusmiddelen die bij een bluspoging gebruikt kunnen worden. Voor een piepklein brandje kan een glas water uit de kraan soms genoeg zijn. Is er meer water nodig, dan kan een slanghaspel gebruikt worden. Voor sommige branden is water echter niet het meest geschikte blusmiddel. Voor deze branden zijn er blusdekens en blusmiddelen in draagbare blustoestellen. Slanghaspel Slanghaspels zijn rode schijven met een slang van twintig of dertig meter eraan, die vanzelf uitrolt door ermee te lopen. Controleer eerst of er water uitkomt, door de waterleiding boven of onder de haspel te openen en vervolgens de slang twee meter af te rollen en de straalpijp te openen. Als er water uitkomt, dan kan je de slanghaspel verder uitlopen in de richting van de brand. Blusdeken Blusdekens zijn gemaakt van slecht brandbare en onbrandbare stoffen. Blusdekens sluiten het vuur af van de buitenlucht. Ze zijn oorspronkelijk bedoeld om mensen in te wikkelen die in brand staan. Ze zijn verder prima geschikt om een brandje snel af te dekken of in te pakken. Denk bijvoorbeeld aan een monitor of tv. Draagbare blustoestellen Dit zijn rode cilinders, die meestal gevuld zijn met water, poeder, blusgas of met schuim en zijn zo gemaakt dat ze makkelijk door één persoon bediend kunnen worden. Ze zijn alleen geschikt voor gebruik bij het begin van een brand. Er bestaan verschillende soorten draagbare blustoestellen: Poederblussers CO2-blussers Sproeischuimblussers Op draagbare blustoestellen wordt altijd aangegeven voor welk soort branden het blusmiddel dat in het toestel zit, geschikt is. Voordat begonnen wordt met blussen, is het verstandig te controleren of het juiste blusmiddel wordt gebruikt. Er wordt onderscheid gemaakt in blusmiddelen die geschikt zijn voor: Klasse A: branden van vaste stoffen Klasse B: branden van vloeistoffen Klasse C: branden van gassen Klasse D: branden van metalen Klasse F: branden van oliën en vetten Ontruiming Bij het uitbreken van brand, raken mensen gauw in paniek. Deze paniek ontstaat, doordat mensen niet weten wat ze moeten doen. Om deze paniekreacties te voorkomen, is het belangrijk dat er een ontruimingsplan is. Hierin staat stap voor stap hoe men moet handelen wanneer het gebouw ontruimd moet worden. Panden waarin veel mensen Pagina 3 van 7

4 werken, zoals ziekenhuizen, scholen en warenhuizen, zijn verplicht om zo n plan te hebben. Redenen om een gebouw te ontruimen zijn bijvoorbeeld brand, explosie, wateroverlast, een ongeval met gevaarlijke stoffen of een bommelding. In een ontruimingsplan zijn onder andere de volgende punten vastgelegd: Wie opdracht geeft voor een ontruiming; Hoe de begeleiders (van elk blok of verdieping) gewaarschuwd worden; Wie controleert of iedereen de werkplek heeft verlaten; Wie registreert of iedereen aanwezig is op de verzamelplek; Hoe de ontruiming per etage geregeld is; Wie eventueel met een bepaalde taak op de werkplek achterblijft; Waar de mensen van elke etage zich verzamelen; Hoe er voor de eigendommen van deze mensen gezorgd wordt. Elk bedrijf moet vaste procedures hebben om een ontruiming goed te laten verlopen. Hoewel deze per bedrijf kunnen verschillen staan de grote lijnen vast. Deze zijn als volgt: Na het alarm gaat de leider van de operatie naar een vaste plek; Degenen die de evacuatie van de verdiepingen moeten leiden, komen ook naar die plek en krijgen daar verdere informatie; De ontruiming start per verdieping, onder leiding van daarvoor aangewezen bedrijfshulpverleners; De ontruimde etages worden gecontroleerd op achterblijvers. Net als bij het bestrijden van een beginnende brand heeft de bedrijfshulpverlener bij de ontruiming een belangrijke rol. Deze komt in het algemeen op het volgende neer: Hij moet er voor zorgen dat de mensen die werken in het deel dat hem is toegewezen, rustig hun werkplek verlaten en op een verzamelplek worden geregistreerd; Hij moet ook controleren of niemand op de werkplek is achtergebleven; Het is zijn taak erop te letten dat de vluchtroutes permanent veilig en zonder obstakels zijn. Bij het hanteren van een ontruimingsplan dienen de volgende punten in acht te worden genomen: Een plan is nutteloos, als het in de praktijk niet werkt. Daarom moeten ontruimingsplannen geoefend worden. Het is verplicht om elk jaar een ontruimingsoefening te houden. Paniek is het grootste gevaar bij het ontruimen van een gebouw. Zodra mensen in paniek raken, gaat iedereen door elkaar hollen en luistert niemand naar degene die de leiding heeft. Wanneer de bedrijfshulpverlener precies weet wat hem te doen staat om de zaak rustig te ontruimen en weet dat er geen obstakels zoals afgesloten deuren of te gladde vloeren zijn, zal hij de zaak met meer rust aanpakken. Een goede voorbereiding is dus nodig. Vluchtroutes zijn een vast onderdeel van een ontruimingsplan om er voor te zorgen dat de ontruiming rustig kan verlopen. De bedrijfshulpverlener dient deze routes precies te kennen en moet ervoor zorgen dat iedereen die route ook neemt. Pagina 4 van 7

5 Bij grotere gebouwen zijn er verschillende vluchtroutes, om te voorkomen dat te veel mensen door dezelfde gangen en over dezelfde trappen moeten. Een vluchtroute moet altijd vrij zijn. Er mogen nooit spullen in staan, zelfs niet tijdelijk. Om ontruimingen in geval van netspanningonderbreking soepeler te laten verlopen is er onder andere noodverlichting. Noodverlichting gaat automatisch branden als de stroom uitvalt. Hierdoor kunnen paniek en ongevallen worden voorkomen en blijft een veilige ontruiming mogelijk. Om te voorkomen dat personen onbevoegd gebruik maken van (nood)uitgangen worden soms deurvergrendelingsvoorzieningen aangebracht. Deze vergrendelingen maken het ontruimingsproces niet gemakkelijker. Ten eerste wordt de ontvluchting vertraagd en bovendien wordt het voor de brandweer ook moeilijker gemaakt, omdat de betreffende deuren van de buitenzijde moeilijk te openen zijn. Daarom is het noodzakelijk om bij de aanleg van dergelijke vergrendelingen vooraf met de plaatselijke brandweer te spreken en hiervoor goedkeuring te vragen. Zo zijn deuren met panieksluitingen geschikt om makkelijk te vluchten. Om verschillende redenen mag een lift tijdens brand niet worden gebruikt. Er is één uitzondering: de brandweerlift. Deze lift is bij brand uitsluitend beschikbaar voor de brandweer. Veel bedrijven hebben een brandweeringang. Dit is een kluisje aan de buitenzijde van het bedrijf waar de brandweer een sleutel van heeft. In dit kluisje zit een sleutel van het bedrijf. Op deze manier kan de brandweer snel toegang krijgen tot het bedrijf. Pagina 5 van 7

6 Naam: Toolbox vragen Brandbestrijding Vraag 1: Welke drie factoren zijn in beginsel nodig om brand te veroorzaken? Vraag 2: Beoordeel de volgende stellingen Stelling I: Na het gloeistadium van een brand komt er vaak een vlammenstadium. Stelling II: Het openen van een raam is vaak al voldoende om een beginnende brand te stoppen. A. Stelling I is juist, Stelling II is onjuist B. Stelling II is juist, Stelling I is onjuist C. Beide stellingen zijn juist D. Beide stellingen zijn onjuist Vraag 3: Wie moet onder meer kunnen beoordelen wanneer de brandweer moet komen? A. De directeur B. De boekhouder C. De bedrijfshulpverlener Vraag 4: Waarom is koolmonoxide zo verraderlijk? A. Het is reuk- en smaakloos B. Het is onzichtbaar C. Het is reuk- en smaakloos en onzichtbaar D. Het ontstaat altijd aan het begin van een brand Pagina 6 van 7

7 Vraag 5: Hoe lang kan men in het algemeen blussen met een handblusapparaat? A. 3 á 4 seconden B. Tussen 5 en 15 seconden C. Tussen 6 en 70 seconden D. Tussen 70 seconden en 3 minuten Vraag 6: Geef twee voorbeelden van organisaties of gebouwen die verplicht zijn te beschikken over een ontruimingsplan? A. B. Vraag 7: Wat staat niet in een ontruimingsplan? A. Wie opdracht geeft voor een ontruiming. B. Hoe de brand tot stand is gekomen. C. Hoe de ontruiming per etage geregeld is. D. Wie eventueel met een bepaalde taak op de werkplek achterblijft. Vraag 8: Beoordeel de volgende stellingen. Stelling I: Er is altijd sprake van één vluchtroute, om de ontruiming zo soepel mogelijk te laten verlopen. Stelling II:Met uitzondering van de brandweerlift, mag een lift tijdens een brand niet worden gebruikt. A. Stelling I is juist, Stelling II is onjuist B. Stelling II is juist, Stelling I is onjuist C. Beide stellingen zijn juist D. Beide stellingen zijn onjuist Pagina 7 van 7