Inspiratiesymposium voor innovatie in de revalidatie. Middag- Programma. 15 april 2016 Vrije Universiteit Amsterdam. Foto: Inge Hondebrink

Transcriptie

1 versie 1 middag.qxp_opmaak :38 Pagina 1 De kunst van het innoveren Inspiratiesymposium voor innovatie in de revalidatie Middag- Programma 15 april 2016 Vrije Universiteit Amsterdam Foto: Inge Hondebrink 1

2 Welkom Ipsen revalidatie jaarprijs 2016 voor innovatieve patiëntenzorg ,- De kunst van het innoveren Op 15 april 2016 vindt hét inspiratiesymposium voor innovatie in de revalidatie plaats. Dit wordt georganiseerd door de Nederlandse Vereniging van Revalidatieartsen (VRA) in samenwerking met Revalidatie Nederland, ZonMw en het Revalidatiefonds. In de afgelopen jaren hebben Revalidatie Nederland en ZonMw in opdracht van het Ministerie van VWS het Innovatieprogramma Revalidatie uitgevoerd. Dit programma heeft geleid tot een groot aantal innovatie projecten. Reden genoeg om, ter afsluiting van het programma, een inspiratiesymposium over innovatie in de revalidatie te organiseren. Aan de hand van inspirerende sprekers, een spraakmakende discussie en de uitreiking van de van het Revalidatiefonds willen wij de deelnemers inspiratie voor innovaties laten opdoen. Daarnaast worden handvatten gegeven voor de implementatie van ontwikkelde innovaties in de gehele sector en laten we zien wat de revalidatie aan mogelijkheden biedt. Het symposium is het middagprogramma van het VRA Colloquium. Wij wensen u allen een prettige en inspiratievolle middag. Adres VU hoofdgebouw De Boelelaan HV Amsterdam Vragen? Voor vragen kunt u contact opnemen met het VRA bureau via: congres@revalidatiegeneeskunde.nl of telefoonnummer Dit Symposium wordt mede mogelijk gemaakt door de sponsoren. Voor een projectvoorstel waarvan patiënten direct en meetbaar gaan profiteren in de dagelijkse revalidatiezorg Hoofdsponsoren: Meer informatie vindt u op Algemeen sponsoren: 2 3

3 Middagprogramma De kunst van het Innoveren Inspiratiesymposium voor innovatie in de revalidatie Voorzitter: Roderik van Grieken uur Opening middagprogramma uur Presentaties nominaties voor uur Lezing prof. dr. Paul Iske Experimenteren en Leren in de Revalidatiegeneeskunde uur Pauze en bezoek expositie uur Inhoudelijke discussie: De Kunst van het Innoveren Implementatie van innovatieprojecten in de praktijk Sprekers: Dr. Lilian Beijer MA Sint Maartenskliniek - Compoli Joep Janssen MSc De Hoogstraat Revalidatie - GameLab Sandra Wielaert MPhil Rijndam Revalidatie - ImPACT Monique Lindhout directeur Hersenletsel.nl uur Lezing Sebastiaan van Nieuwenhuizen (Over)leven! Inspiratieverhaal Dwarslaesie Challenge Week uur Prijsuitreiking E-rev@lidatieprijs uur Netwerkborrel Het ochtendprogramma staat achterin deze congresbrochure. 4 5

4 Roderik van Grieken Voorzitter Prof. dr. Paul Iske Experimenteren en Leren in de Revalidatiegeneeskunde Het middagprogramma wordt geleidt door Roderik van Grieken. Roderik treedt al meer dan vijftien jaar wekelijks op als dagvoorzitter en gespreksleider in binnen- en buitenland. Hij is daarmee een van de meest ervaren dagvoorzitters van ons land. Van multinationals tot ministeries en van horecabranche tot hightech. Alle onderwerpen, doelgroepen en settings zijn door de jaren heen meerdere malen voorbij gekomen. Ook met Engels als voertaal. Zeer regelmatig analyseert hij politieke debatten op radio en televisie en publiceert hij artikelen over de kwaliteit van het maatschappelijk debat. Hij is auteur van twee boeken en treedt op als adviseur bij de ontwikkeling van debatprogramma s op radio en televisie waaronder de grote lijsttrekkersdebatten in de aanloop naar verkiezingen. Zijn passie voor retorica ontstond tijdens zijn middelbare schooltijd op een kostschool in Schotland. Daar nam hij voor het eerst deel aan debatwedstrijden. Tijdens zijn studententijd won hij verschillende debatcompetities en juridische pleitwedstrijden. Roderik is voorzitter van de jury die jaarlijks de Debatprijs uitreikt aan de beste debater van de Algemene Politieke Beschouwingen in Den Haag. E-rev@lidatieprijs In zijn presentatie zal Paul Iske een aantal aspecten van omgevingen schetsen waarin organisaties en mensen kunnen gedijen die zich richten op de toekomst. Belangrijke begrippen hierbij zijn onder meer: diversiteit, co-evolutie, ontleren en timing. Speciale aandacht wordt besteed aan experimenteren en leren. Ondernemen en innoveren vereisen (gezond) risico nemen. En dan kunnen dingen ook anders lopen dan gehoopt of gedacht. Vrij naar Einstein: If we knew what we are doing, we wouldn t call it innovation. Paul Iske zal uitleggen hoe het Instituut voor Briljante Mislukkingen een bijdrage probereert te leveren aan het reduceren van angst voor het onbekende en aan het leren van ervaringen. Het (uiteindelijke) doel van deze presentatie is een bijdrage te leveren aan het ontwikkelen van een klimaat waarin mensen willen, mogen en durven om nieuwe wegen te verkennen die leiden tot nieuwe vormen van waardecreatie. Prof. dr. Paul Iske is verbonden aan de Universiteit Maastricht als hoogleraar op het gebied van Innovatie en Business Development. Hij heeft een adviespraktijk, gespecialiseerd in innovatie, creativiteit, business development en kennis - management. Paul is initiatiefnemer en directeur van het Instituut voor Briljante Mislukkingen, dat als doel heeft klimaat voor leren en experimenteren te bevorderen. Ook is hij mede-oprichter en voorzitter van het Internationale Instituut voor Serieuze Opmontering, dat als doel heeft kennis te verzamelen en te verspreiden waarmee mensen en organisaties op basis van positieve energie tot betere prestaties kunnen komen. Het Revalidatiefonds wil graag dat mensen met een beperking zo zelfstandig mogelijk deel kunnen nemen aan de maatschappij. ICT-toepassingen kunnen daar een goede bijdrage aanleveren. Daarom stelt het Revalidatiefonds euro beschikbaar voor het beste E-rev@lidatieplan. Er zijn drie projecten genomineerd. De genomineerden zullen hun ideeën voor een project middels een kort filmpje presenteren. De genomineerden zijn: E-Rev@lidatieplan Aphatos - Ritesh Jagdew E-Rev@lidatieplan Kort, krachtig en fit na beenamputatie - Jan Geertzen E-Rev@lidatieplan Oefen App Kidz - Joep Janssen De uitreiking van de prijs vindt plaats aan het einde van de dag. Jury: Wijnand IJsselsteijn (TU Eindhoven), Maud de Vries (Charta, coach voor ondernemers), Jeroen Smale (Revalidatie Nederland), Sara van der Weerd (Revalidatiefonds) 6 7

5 Discussiesessie De kunst van het innoveren Implementatie van innovatieprojecten in de praktijk In de afgelopen jaren hebben Revalidatie Nederland en ZonMw in opdracht van het Ministerie van VWS het Innovatieprogramma Revalidatie uitgevoerd. Dit heeft geleid tot maar liefst 35 ontwikkelprojecten, 14 implementatieprojecten en het RevalidatieKennisnet. Tijdens deze discussiesessie vertellen drie projectleiders over hun project en de implementatie daarvan. Daarna zullen zij samen met Monique Lindhout, directeur Hersenletsel.nl met u in discussie gaan over centrale vragen als: 'Hoe verder nu het Innovatieprogramma Revalidatie is afgerond? En nu? De ComPoli biedt perspectief voor de neurorevalidatiezorg. De poli bevat ook een loggingfunctionaliteit die het zoekgedrag van patiënten kan vastleggen en analyseren. Dit geeft inzicht in de (verborgen) informatie- en zorgbehoeften van deze patiënten. Lilian Beijer is associate lector ehealth binnen het lectoraat Innovatie in de Care aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, en tevens verbonden als beleidsadviseur ehealth aan de Sint Maartenskliniek, eveneens te Nijmegen. In deze hoedanigheden vervult zij een brugfunctie tussen zorg, onderzoek en onderwijs. Randvoorwaarden voor daadwerkelijke implementatie en gebruik van ehealthtoepassingen behoren tot haar aandachtsgebieden. In dat kader werkt zij samen met partijen met uiteenlopende expertise. Bijvoorbeeld op het terrein van ICT, nieuwe businessmodellen en (veranderende) zorgcultuur bij zorgprofessionals en zorgvragers. Beijer, tevens ervaren logopedist en onderzoeker binnen de revalidatie, ziet ehealth bij uitstek als een interdisciplinaire uitdaging. Joep Janssen MSc Dr. Lilian Beijer MA GameLab ComPoli Hoe kunnen neurologische patiënten met communicatieve beperkingen een digitale poli gebruiken voor het opzoeken van informatie over hun gezondheidssituatie? Door inzet van technologie is dit binnen de ComPoli mogelijk. Concreet Met het ComPoli project is een digitale poli ontwikkeld voor chronisch neurologische patiënten met communicatieve beperkingen op het gebied van spraak, taal, motoriek, cognitie en/of visus. De aanpassing bestaat uit een aangepaste interface, gerealiseerd door inzet van spraak- en taaltechnologie en klikpraattechnologie. Hiermee kan de computer bijvoorbeeld met de stem bediend worden en de tekst kan hardop worden voorgelezen. Om te komen tot een gebruiks - vrien delijke en laagdrempelige ComPoli is de samenwerking tussen zorg en technologie van essentieel belang. Resultaat De meeste trialpatiënten en hun omgeving vinden de ComPoli een waardevolle aanvulling op het zoeken van informatie via internet. Dat blijkt uit trials met CVA- en ALS-patiënten in vier Revalidatie-instellingen. De ComPoli zorgt ervoor dat neurologische patiënten zelfstandig op een computer informatie kunnen zoeken over hun gezondheidssituatie. Informatie is gemakkelijker te vinden, waardoor patiënten beter voorbereid op een consult komen. Voor sommige patiënten zijn mogelijk zelfs minder consulten nodig. Hoewel gamen in het dagelijks leven een enorme vlucht heeft genomen, is er zeer weinig bekend over het gebruik van gamen in de revalidatie. Recent zijn er wat (kleine) studies verschenen, waaronder twee case-reports waarin beschreven wordt dat het gebruik van games (als middel voor het oefenen van individuele doelen) een veelbelovende ontwikkeling is, voor zowel de kinder - revalidatie als de volwassen revalidatie, en ook voor verschillende diagnosegroepen. Positieve effecten werden gevonden op de motivatie van revalidanten, hetgeen zich ook vertaalt in verbeteringen op zowel lichaamsfunctie-niveau als dagelijkse activiteiten. Het afgelopen jaar zijn in Revalidatiecentrum De Hoogstraat bij het jeugd-team zeer positieve ervaringen opgedaan met het GameLaB, waarin zowel het gamen in een groep, als de afstemming tussen hulpvraag, behandeldoelen en de game centraal staan. In dit project werd nagegaan of het GameLaB ook op andere afdelingen en in een ander revalidatiecentrum geïmplementeerd kon worden en of het tot dezelfde positieve ervaringen bij revalidanten, therapeuten en managers zou leiden Het GamelaB is met succes in het revalidatieteam Trauma, Amputatie en Orthopedie van De Hoogstraat en op de mytylschool van Adelante geïmplementeerd. Het hele proces liep wat langzamer dan verwacht, hetgeen voornamelijk veroorzaakt werd door het gegeven dat de teams enorm van elkaar verschilden, zowel in type revalidanten vanzelfsprekend, maar ook in achtergrond en ervaring met gamen van de therapeuten. Om de doelen te realiseren werd er een plan op maat voor ieder team gemaakt, gebaseerd op de methode Grol en Wensing (2006). Dit maakte dat in de verschillende teams verschillende strategieën werden gehanteerd voor de implementatie van het GamelaB en in alle teams de implementatie geslaagd is. 8 9

6 Voor de revalidanten werd een logboek gehanteerd en werd de PSK (Patiënt Specifieke Klachten) - lijst afgenomen. Revalidanten waren erg gemotiveerd en op de aan het GamelaB verbonden doelen werd vooruitgang geboekt. De therapeuten waren over het algemeen in het begin wat sceptisch, vooral ten aanzien van ruimte en voorzieningen en ten aanzien van therapeutische meerwaarde. In de loop van het project zijn bij vrijwel alle therapeuten deze bedenkingen omgeslagen in enthousiasme. Het management is vanaf het begin betrokken geweest bij het project. In termen van haalbaarheid en ruimte en voorzieningen waren er in de verschillende teams verschillende punten die opgelost moesten worden, maar deze zijn uiteindelijk allemaal opgelost en het GamelaB is onderdeel geworden van de behandeling. Nu het project is afgelopen wordt het werken met het GameLaB voortgezet. Joep Janssen studeerde fysiotherapie en bewegingswetenschappen en binnen deze studies had hij zijn focus al gericht op de (kinder)revalidatie. Binnen De Hoogstraat Revalidatie begon hij naast zijn werk als fysiotherapeut op de klinische jeugdafdeling al snel aan diverse onderzoeksprojecten. Het startte met gameprojecten specifiek voor jongeren met NAH, maar later waren de projecten leeftijd en diagnose overstijgend. Telkens staat de motivatie voor training centraal en Joep ontdekte een toenemende kloof tussen patiënt en therapeut als het gaat om het gebruik van games en ook nieuwe technieken zoals wearables. Zijn grootste uitdaging nu is het overtuigen van collegae van de toegevoegde waarde van applied games en biofeedback als voeding voor therapie. aanpak in hun centrum willen gaan gebruiken. De revalidatie heeft met PACT een aantrekkelijke tool in handen voor het betrekken van het systeem bij de behandeling. Sandra Wielaert MPhil is als logopedist gespecialiseerd in de diagnostiek en behandeling van volwassenen met verworven neurologische taal- en spraakstoornissen en werkzaam bij het Afasieteam van Rijndam Revalidatie. In 2008 heeft zij het initiatief genomen tot de bewerking van een Engelstalig programma voor de training van (gespreks)partners van mensen met afasie. Dit heeft in 2012 geresulteerd in de uitgave van de Partners van Afasiepatiënten Conversatie Training (PACT). Van coördineerde zij het onderzoek naar de implementatie van PACT in 10 Nederlandse centra. Zij hoopt op 11 mei aanstaande op dit onderwerp te promoveren aan de Universiteit van West Engeland. Monique Lindhout Hersenletsel.nl Sandra Wielaert MPhil ImPACT Hoe kan een partner het beste communiceren met een patiënt met afasie? In dit project is de nieuwe behandelmethode PACT toegepast: Partners van Afasiepatiënten Conversatietraining. Zeven revalidatiecentra en drie verpleeghuizen zijn ermee aan de slag gegaan. Monique Lindhout is werkzaam als directeur van patiëntenvereniging Hersenletsel.nl, een vereniging voor getroffenen door hersenletsel en hun naasten. De vereniging helpt haar leden met het zo veel mogelijk terug krijgen van de regie op hun leven na het oplopen van hersenletsel. Hersenletsel.nl werkt samen in een netwerk van zorgprofessionals, beleidsmakers, verzekeraars en anderen om de zorg en opvang van mensen met hersenletsel optimaal te organiseren. Dit doet de vereniging o.a. door te helpen bij de ontwikkeling van zorgstandaarden en door te adviseren of te participeren in beleids- en zorgtrajecten voor mensen met hersenletsel. Concreet PACT is bedoeld om partners te ondersteunen in hun dagelijkse gesprekken met hun partner met afasie. Door met videobeelden inzicht te geven in hun eigen communicatie, is het mogelijk handvatten aan te reiken. Logopedisten zijn getraind in de behandelmethode PACT en kunnen dit nu toepassen. Onderzocht werd in hoeverre PACT daadwerkelijk werd aangeboden en welke factoren bevorderend en welke belemmerd waren voor implementatie. Resultaat Uit een evaluatie blijkt dat alle teamleden van de deelnemende centra enthousiast zijn over de inhoud en doelstelling van PACT. 94 Procent van de logopedisten kijkt op basis van PACT nu anders naar communicatie. Ook partners van afasiepatiënten zijn zeer tevreden over de training. Zij geven de training gemiddeld een 7,7. En nu? Het onderzoek heeft concrete aanbevelingen opgeleverd voor behandelaren die deze nieuwe 10 11

7 Sebastiaan van Nieuwenhuizen (Over)leven! Inspiratieverhaal Dwarslaesie Challenge Week Een verhaal over niks meer kunnen en te veel willen. Een onverhard pad van 19 jaar overleven, vechten, bewijzen en uiteindelijke bezinning. Dwarslaesie Challenge Week Autocrossen, alleen naar New York of in een boom klimmen met een dwarslaesie? Tijdens de Dwarslaesie Challenge Week van het Revalidatiefonds gaan zes helden laten zien dat een handicap geen beperking hoeft te zijn. Het zestal gaat de uitdaging van hun leven aan om hun eigen grenzen te verleggen. En om geld op te halen voor het Revalidatiefonds, zodat er onderzoek kan worden gedaan naar hoe de theorie van revalideren beter aan kan sluiten bij de praktijk. Veel dwarslaesiepatiënten voelen zich namelijk onzeker over of zij een zelfstandig bestaan wel aankunnen aan het einde van hun revalidatie. De Dwarslaesie Challenge Week duurt van 7 tot 15 april. Sebastiaan van Nieuwenhuizen Sebastiaan van Nieuwenhuizen is 38 jaar en werk als freelance grafisch vormgever. Hij is actief in crossfit, obstacle runs, zwemmen en handbiken. En hij heeft sinds zijn 19de een hoge incomplete dwarslaesie. Op de terugweg van een oefening in Polen in 1997 wilde hij als 19-jarige militair iets uit zijn tank halen die op een wagon van de trein stond. Daarbij is hij geëlektrocuteerd door een hoogspanningskabel boven de rails. In de afgelopen 19 jaar is hij flink aan het strijden geweest en heeft hij al veel grenzen opgezocht. Dit heeft hem letterlijk en figuurlijk ver gebracht. Inspiratieverhaal Op sportgebied heeft Sebastiaan al veel gepresteerd en uitdagingen overwonnen. Zijn challenge in de Dwarslaesie Challenge Week is dan ook geen fysieke challenge maar een mentale: spreken voor een grote groep. Zijn presentatie zal gaan over wat hem is overkomen, hoe hij hierdoor gevormd is en welke inzichten hij heeft gekregen door zijn beperking. Er is zo veel meer mogelijk dan je denkt binnen je eigen grenzen. 13

8 1 2 3 Naar de Aula ChipSoft Allergan Merz Pharma Benelux VIR e-care Solutions Ipsen Farmaceutica 14