Het nieuwe inzamelen excursie Doesburg informatiebladen

Transcriptie

1 Het nieuwe inzamelen excursie Doesburg informatiebladen

2 Informatie over Leusden inwoners aansluitingen waarvan: 1995 hoogbouw 748 buitengebied 150 kg fijn huishoudelijk restafval per inwoner per jaar

3 Informatie over Doesburg inwoners aansluitingen 16 ondergrondse containers voor 1250 huishoudens 115 kg fijn huishoudelijk restafval per inwoner per jaar

4 Wat zit er in de Leusdense vuilniszak? 150 kg

5 Hoeveelheid grondstoffen in huishoudelijk afval in Leusden

6 Ontwikkeling hoeveelheid huishoudelijke afval in Leusden

7 Animaties/videos Uitleg Van Afval Naar Grondstof (animatie) SITA kunststof sorteren (video) Veldhoven: nieuwe manier van inzamelen (animatie) Arnhem: omgekeerd inzamelen (animatie) Utrecht: omgekeerd inzamelen (video)

8 Aanvullende informatie Factsheets NVRD Gemeente Dalfsen Gemeente Horst aan de Maas Gemeente Arnhem Gemeente Utrecht Resultaten benchmark huishoudelijk afval 2013 Rapportage omgekeerd inzamelen 2013, ROVA

9 Omgekeerd Inzamelen, Dalfsen FACTSHEET Algemene informatie Naam inzamelvariant/proef Uitvoerende gemeente/organisatie Proefwijk/gebied Omgekeerd inzamelen Dalfsen/Rova Hoonhorst (gemeente Dalfsen) Aantal huishoudens in proefgebied 723 Aanleiding proef Uitwerking van de visie van afval naar grondstof Systeem Tot Vanaf Restafval GFT Kunststof Papier Huis aan huis 1 * per 2 weken per lediging Huis aan huis 1 maal per 2 weken afrekening per lediging Huis aan huis met zakken 1 * per 4 weken Door verenigingen (in dorpskern maandelijks huis aan huis in buitengebied afzet container) Wegbrengen naar ondergronds verzamelsysteem Huis aan huis 1 * per 2 weken nultarief Huis aan huis met minicontainer Uitgebreid met droge en herbruikbare materialen 1 maal per 4 weken Huis aan huis met minicontainer 1 maal per 4 weken Resultaten Scheidingsresultaat oude systeem 378 kg restafval per huishouden (2011) Scheidingsresultaat nieuwe systeem Gemiddeld : 157 kg restafval per huishouden Kern: 85 kg restafval per huishouden Buiten: 211 kg restafval per huishouden Respons(kg/huishouden) in 2012 Kunststof 85 kg per hh

10 Afvalinzameling Horst aan de Maas FACTSHEET Algemene informatie Naam inzamelvariant Uitvoerende gemeente/organisatie Gebied Aantal huishoudens in gebied Beschrijving gebied Aanleiding Afvalinzameling Horst aan de Maas Gemeente Horst aan de Maas Volledige gemeente huishoudens, inwoners De gemeente Horst aan de Maas is een plattelandsgemeente gelegen in Noord-Limburg. De gemeente bestaat uit 16 kernen en is qua oppervlak de grootste gemeente van Limburg. Gemeentelijke herindeling in 2010 en de daaruit voortvloeiende verplichting om te komen tot één nieuw afvalsysteem. Deze verplichting is opgepakt als een kans om de afvalinzameling structureel beter te organiseren en het onnodig ontstaan van restafval te voorkomen. Systeem tot Vanaf de gemeentelijke herindeling tot aan waren er in Horst aan de Maas twee systemen van afvalinzameling. In de zes kernen van de voormalige gemeenten Sevenum en Meerlo-Wanssum gold een diftarsysteem waarbij werd betaald per ledigingsbeurt van de restafval en gft-container, in combinatie met brengen naar een milieustation. In de voormalige gemeente Horst aan de Maas was het diftarsysteem gebaseerd op de grootte van de restafvalcontainer. Er was geen GFT-inzameling, maar korven voor tuinafval. In plaats van een milieustation was er een (gratis) haalsysteem aan huis voor de meeste afvalstromen. Systeem vanaf Horst aan de Maas zamelt GF en T niet gezamenlijk in, maar houdt tuinafval en keukenafval apart. Tuinafval wordt ingezameld in korven en verwerkt tot groencompost. Keukenafval wordt twee keer per week aan huis ingezameld in kleine emmers. Het keukenafval wordt vergist - wat biogas oplevert - en

11 nagecomposteerd. Plastic verpakkingen worden ingezameld met een container, die elke twee weken wordt geleegd. Restafval wordt in tariefzakken ingezameld. Een restafvalzak kost 1,20. Blik en drankenkartons worden sinds 2012 apart ingezameld, in gratis gele zakken, die elke twee weken aan huis worden opgehaald. De inzameling van papier gebeurt met behulp van lokale verenigingen en is per kern verschillend georganiseerd. Voor het merendeel vindt de inzameling huis-aan-huis, en eens per maand plaats. Resultaten: Scheidingsresultaat oude systeem 170 kg restafval per inwoner (2009) Scheidingsresultaat nieuwe systeem 21 kg restafval per inwoner Respons(kg/inwoner) 2012 Kunststof (kg/inw) 27 Drankenkartons en blik 9 Keukenafval/luiers 80 Gemeentelijke resultatenrapportage Afvalinzameling/Evaluatie_afvalinzameling_2012 Communicatie Informatievoorziening bij start Informatievoorziening na de invoering Klachten(afhandeling) Vooraf bestond het communicatietraject uit twee delen: bewustwording (er gaat wat veranderen) en instructie (wat gaat er veranderen) Zoveel mogelijk op-maat-gesneden informatievoorziening over praktische zaken. Daarnaast ook door middel van excursies, zwerfvuilacties, etc. vergroten van draagvlak voor het systeem. In 2013 is ook een Afvalpanel opgericht: een groep inwoners die praktisch meedenkt over de doorontwikkeling van het inzamelsysteem. Klachten komen binnen bij het callcenter van de gemeente. Klachten over de inzameling worden twee keer per dag doorgespeeld aan de inzamelaar. Toekomst Voortzetting en/of uitbreiding? Horst aan de Maas wil in de toekomst van de plasticcontainer een verpakkingencontainer maken (PMD-inzameling) en dan de aparte MD-zak afschaffen. Verder wordt er gewerkt aan optimalisatie van de inzameling. Meer informatie Contactpersoon gemeente Horst aan de Maas Algemene informatie inzamelmethoden NVRD Sonja Coolen, beleidsmedewerker Milieu s.coolen@horstaandemaas.nl Tel Samuel Stollman stollman@nvrd.nl Tel

12 Omgekeerd Inzamelen, gemeente Arnhem FACTSHEET Algemene informatie Naam inzamelvariant/proef Uitvoerende gemeente/organisatie Proefwijk/gebied Omgekeerd inzamelen Gemeente Arnhem De Laar-West, Over het Lange Water en Malburgen Oost-Noord. Aantal huishoudens in proefgebied De Laar-West: Over het Lange Water: Malburgen Oost-Noord: Aanleiding proef Het vastgestelde Afvalplan Van afval naar grondstof. Systeem Oude systeem Nieuwe systeem (vanaf ) Restafval GFT Kunststof Papier Laagbouw: Huis aan huis met minicontainers. Lediging 1 x per 2 weken. Hoogbouw: ondergronds Laagbouw: Minicontainer, 1x per 2 weken Hoogbouw: Citybin (40 liter) Hoog- en laagbouw: huis aan huis met zakken Laag- en hoogbouw: Huis aan huis (in doos, krat of gebonden). 1 x per maand. Ondergrondse wijkcontainers. Lediging 3 x per week. Onveranderd Laagbouw: Minicontainer, 1x per maand Hoogbouw: Ondergrondse containers Met ondergrondse wijkcontainers. Lediging 1 x per week. Resultaten Oude systeem (kg/inw) Doel (kg/inw) Resultaat (kg/inw) Proefwijk De Laar-West Kunststof Papier/karton Restafval Proefwijk Over het Lange Water Kunststof Papier/karton Restafval

13 Proefwijk Malburgen Oost-Noord Kunststof Papier/karton Restafval Communicatie Informatievoorziening voorafgaand aan de proef Informatievoorziening tijdens de proef - Via huis aan huis verspreide folder en nieuwsbrieven. - Gemeentepagina in lokale krant. - Via afvalambassadeurs (wijkbewoners). - Via - Via inloopavond per proefwijk. - Via inspraak-, bezwaar- en beroeptraject locatiekeuze ondergrondse containers. - Via en via huis aan huis verspreide nieuwsbrieven (ieder kwartaal). - Via afvalcoaches (zie website). - Via notice boards in de 3 proefwijken. Klachten(afhandeling) - Via het gemeentelijke Klant Contact Centrum en via het speciale e- mailadres omgekeerdinzamelen@arnhem.nl Toekomst Voortzetting en/of uitbreiding? Na een proeftijd van 1 jaar wordt de proef geëvalueerd. Op basis van het evaluatierapport neemt de gemeenteraad begin 2015 een besluit over het uitrollen van Omgekeerd Inzamelen in geheel Arnhem. Relevante documenten/links Website pilot Website voor professionals Netwerkinformatie Contactpersoon gemeente Arnhem Geert Boonzaaijer geert.boonzaaijer@arnhem.nl Tel.: Algemene informatie inzamelmethoden NVRD Samuel Stollman Tel: stollman@nvrd.nl Voor de uitvoering van het project ontving Arnhem een bijdrage vanuit het Europese fonds Life+

14 Het Nieuwe Inzamelen, gemeente Utrecht FACTSHEET Algemene informatie Naam inzamelvariant/proef Uitvoerende gemeente/organisatie Het Nieuwe Inzamelen Gemeente Utrecht Proefwijk/gebied Lunetten. Gefaseerde invoering in 4 deelwijken Aantal huishoudens in proefgebied Circa Aanleiding proef Extra impuls geven aan gescheiden inzameling in Utrecht, en bekijken of omgekeerd inzamelen ook een sterk stedelijke gemeente als Utrecht succesvol kan zijn. Systeem Restafval Oude systeem Minicontainer, zakken of bovengrondse verzamelcontainers, 1x per week Nieuwe systeem 74 ondergrondse containers GFT Minicontainer of citybin, 1x per week Laagbouw: Minicontainer, 1x per week Hoogbouw: Citybin, 1x per week Kunststof 1 ondergrondse container Laagbouw: Minicontainer, 1x per 3 weken Hoogbouw: 14 ondergrondse containers, Papier Bij 12% minicontainer, 1x per 3 weken 15 ondergrondse containerlocaties Laagbouw: Minicontainer, 1x per 3 weken Hoogbouw: 17 ondergrondse containerlocaties Textiel Ondergrondse container Ondergrondse container Glas Ondergrondse container Ondergrondse container Resultaten Oude systeem (kg/inw) Nieuwe systeem (kg/inw) Restafval GFT Kunststof 1,8 10,6 13,8 in laagbouw 6,8 in hoogbouw Papier Het afvalscheidingspercentage is door Het Nieuwe Inzamelen in Lunetten gestegen van 43% naar 51%

15 Communicatie Informatievoorziening voorafgaand aan de proef Informatievoorziening gedurende de proef - Een algemene brief met info over HNI, een brief waarin de voornemens gecommuniceerd zijn over de locaties van de ondergrondse containers, een brief met het besluit over de locaties van de ondergrondse containers. - Een aankondigingsbrief 3 weken voor het starten van de proef, met hierbij de exacte startdatum, een pasje voor de ondergrondse container, een kaartje met de locaties van de containers, een informatiefolder, de nieuwe afvalkalender en afvalzakken. - Omstickeren van restafvalcontainers - Een hanger aan de plasticcontainers met info over wat wel en niet bij het plastic afval mag. - Een website waarin alle informatie over Het Nieuwe Inzamelen staat en met een forum voor bewoners én gemeente, en een veel stelde vragen document - Bewonersinformatieavonden (per fase één avond). - Nieuwsbrieven - Overleg met bewonersorganisaties zoals BOL (Bewoners Overleg Lunetten) en diverse andere bewonersverenigingen - Bewonersonderzoek: 85% tevredenheid bij de bewoners Klachten(afhandeling) - Via een adres (lunetten@utrecht.nl) en via Klant Contact Centrum Toekomst Voortzetting en/of uitbreiding? Vanaf 2014 wordt het systeem uitgerold in andere geschikte laagbouwwijken in Utrecht. Relevante documenten/links Website pilot Resultatenrapport -Bijlage1.pdf Netwerkinformatie Contactpersoon gemeente Utrecht Algemene informatie inzamelmethoden NVRD Anouk Teuns, Sr. Adviseur Strategie & Beleid a.teuns@utrecht.nl Tel: Samuel Stollman stollman@nvrd.nl Tel:

16 Drankenkartons Textiel Blik (ferro) AEEA Hout 10 kg per hh 10 kg per hh 7 kg per hh 3 kg per hh 4 kg per hh Communicatie Informatievoorziening bij start proef Informatievoorziening gedurende proef Klachten(afhandeling) Inwoners betrokken bij implementatie (deelname projectgroep en stuurgroep) Bewonersavond, website (gemeente, Rova en duurzaam Hoonhorst), lokale media Projectgroep / stuurgroep Bewonersonderzoek met nulmeting vooraf Nieuwsbrief (Hoonhorst zegt DAG) Lokale media Zeer weinig Draagvlak is ook onderzocht in bewonersonderzoek (83% is tevreden) Toekomst Voortzetting en of uitbreiding proef? In 2013 wordt de inzameling in Hoonhorst gecontinueerd. Begin 2012 zijn de gemeenten Staphorst, Steenwijkerland en Olst Wijhe gestart met fase 1 omgekeerd inzamelen. Steenwijkerland is eind 2012 gestart met de invoering van fase 2 per wijk. Zwolle is in 2012 gestart om per wijk omgekeerd inzamelen in te voeren (2016 heel Zwolle gereed). 1 januari 2013 starten de gemeenten Dalfsen, Zwartewaterland, Oost Gelre en Hattem met fase 1 van omgekeerd inzamelen. Meer informatie Meer informatie over omgekeerd inzamelen: Contactpersoon gemeente Dalfsen Contactpersoon Rova Algemene informatie inzamelmethoden NVRD Thijs Mosterman t.mosterman@dalfsen.nl Tel.: Natascha Spanbroek nspanbroek@rova.nl Tel.: Samuel Stollman stollman@nvrd.nl Tel.:

17 Resultaten enquête verbeteropties in combinatie met resultaten Benchmark 2014

18 Opzet 101 verbetermaatregelen voor afvalscheiding / restafvalreductie voorgelegd Vraag: in welke mate bent u bezig met deze maatregelen? Enquête = gereedschapskist Uitkomsten geven aan welke richting we opgaan N = 55

19 Wat zit er nog in het restafval?

20 Maatregelen die restafval reduceren

21 Financiële prikkel op restafval (diftar) Potentie: -20 tot -40% restafval Kosten reductie: -15 tot - 30,- per hh Recent ingevoerd in Etten-Leur, Bronckhorst, Deventer, AVRIgemeenten.

22 Restafval in de laagbouw niet meer ophalen maar laten brengen Geschikt voor laagbouw met hoge woningdichtheid Potentie: -20 tot -40% restafval Kostenbesparing: -0 tot - 10,- per hh Recent ingevoerd in Zwolle, Arnhem, ROVA-gemeenten, Alphen a/d Rijn Veel gemeenten doen pilots of bereiden die voor Grijze kliko wordt omgecat tot plastic container

23 Ophaalfrequentie restafval verlagen Geschikt voor laagbouw Potentie: -20 tot -40% restafval Kosten reductie: - 15 tot - 25,- per hh 1 x per 2 weken Recent ingevoerd in Schiedam, Almere, Cranendonck. Veel gemeenten doen pilots of bereiden die voor Eventueel in combinatie met invoering plastic- of pmd-bak (4 de container) 1 x per 3 weken of 1 x per 4 weken

24 PMD-bak / zak Voorbereiding op inzameling drankenkartons Potentie: -3 tot -5% restafval Kostenbesparing:? PMD-bak ingevoerd in Alphen a/d Rijn PMD-zak ingevoerd in 5 Kempense gemeenten (wo Bergeijk, Eersel) Veel gemeenten doen pilots of bereiden die voor (wo GADgemeenten)

25 Beloningsystemen Positieve insteek Voor zowel laag- als hoogbouw, ook voor grote steden Potentie: -5 tot -10% restafval Kostenbesparing:?? Ingevoerd in Etten-Leur, Hoogvliet- Rotterdam (Afval Loont)

26 Barendrecht gaat Afval Loont invoeren De gemeenteraad van Barendrecht heeft ingestemd met de invoering van Afval Loont per Doel is om met deze aanpak meer afval gescheiden in te zamelen. Barendrecht krijgt drie centraal gelegen Afval Loont filialen waar inwoners de fracties oud papier, kunststof, klein elektrisch, frituurvet, textiel en metaal en blik kunne n inleveren tegen een vergoeding. Wethouder Dirk Vermaat: Barendrecht heeft duurzame ambities en wil meer dan de helft van al het afval gescheiden inzamelen. De filialen van Afval Loont helpen daarbij. Barendrecht is de derde gemeente in Nederland die me t Afval Loont van start gaat. Eerder opende Afval Loont filialen in Pijnacker-Nootdorp en Rotterdam. Afval Loont is een initiatief van Jørgen van Rijn. Van Gansewinkel en RebelGroup zijn partners. Afgesproken is dat Afval Loont de totale exploitatie van he t concept op zich zal nemen en is daarmee verantwoordelijk voor investeringen in en de kosten van software, filialen, bemensing, logistiek, beheren van de deelnemersadministratie, uitbetalingen aan deelnemers en communicatie met (potentiele) deelnemers. Volgens berekening van de gemeente zullen de kosten en opbrengsten voor de implementatie van Afval Loont over een periode van vier jaar elkaar opheffen. Het verwachte resultaat is dan circa euro positief per jaar over een periode van vier jaar. In het eerste jaar wordt een negatief resultaat van euro geboekt. In drie daaropvolgende jaren wordt dit goedgemaakt. Burgers leveren recyclebare afvalstromen in bij een filliaal van Afval Loont. De gemeente Barendrecht heeft het inzamelen en verwerken van afval aanbesteed, waardoor Afval loont verplicht is om de ingezamelde afvalstromen te laten vervoeren en te verwerken door Sita (oud papier), Opnieuw & Co (textiel) en Wecycle (klein elektrische en elektronische apparaten).

27 Service prikkel: scheiden van grondstoffen gemakkelijker maken Vanaf januari 2015 GlaBliKlap-wagen Met ingang van het nieuwe jaar verandert de afvalinzameling in Menterwolde. Van een vast jaarbedrag per huishouden voor de afvalinzameling, naar het Diftar betalingssysteem. Binnen het nieuwe systeem betaalt ieder huishouden een vast jaarbedrag, dat wordt verhoogd, per keer dat er restafval wordt aangeboden. Om u te helpen zo min mogelijk restafval aan te bieden, wil de gemeenteraad u zo veel mogelijk opties geven om grondstoffen uit uw huisvuil te scheiden. GlaBliKlap-wagen Met de invoering van de GlaBliKlap-wagen geven wij u de mogelijkheid om Glas, Blik en Kleine elektr(on)ische apparaten te scheiden van uw restafval. Apart aanbieden van deze materialen is goed voor het milieu en uw portemonnee. Door deze materialen apart te houden kunnen ze worden hergebruikt als grondstof, ook beperkt u uw kosten voor de afvalinzameling.

28 Recyclebare afvalstromen gecombineerd inzamelen en nascheiden Voor zowel laag- als hoogbouw Potentie: -5 tot -10% restafval Kostenbesparing:?? Pilots in Schiedam, Noordoostpolder, Sliedrecht. Bij hoogbouw eventueel te combineren met inzet afvalcoaches (voorlichters)

29 Maatregelen die grof restafval reduceren

30 Maatregelen die grof restafval reduceren

31 Inzameling van matrassen op de milieustraat Verplicht obv Activiteitsbesluit Veel milieustraten hebben nog geen afzonderlijke voorziening voor matrassen

32 Maatregelen die gft-scheiding stimuleren

33 Maatregelen die gft-scheiding stimuleren

34 Controleren en handhaven van grijze bak op aanwezigheid gft Potentie: -5 tot -10% restafval Gemeenten met ervaring: Soest, Almere Weerstand bij bewoners is groot!

35 Lokale compostering op beheerd terrein met buurtparticipatie Buurtmoestuinen (Stadsdeel Oost, Amsterdam) Artikel GRAM, okt Onbemande wijkdepots voor snoeiafval Ervaring mee: gemeente Leusden

36 Resultaten benchmark

37 Maatregelen die papier-scheiding stimuleren

38 Resultaten benchmark

39 Inzameling opk met minicontainer Benchmark: minicontainerinzameling levert ca 50% meer opk op dan losse bundels Ingevoerd in zeer veel gemeenten (meestal op vrijwillige basis) Weerstand bij bewoners bij aanvang groot, maar er treedt snel gewenning op.

40 Maatregelen die plastic-scheiding stimuleren

41 Resultaten benchmark

42 Inzameling plastic met minicontainer ipv zakken Benchmark: minicontainerinzameling levert ca 90% meer plastic op dan inzameling met zakken Ingevoerd in Almere, Bronckhorst, Weerstand bij bewoners bij aanvang groot, maar er treedt al snel gewenning op.

43 Maatregelen die afvalpreventie bevorderen

44 Maatregelen die afvalpreventie bevorderen

45 Inzameling op de verhuismethode door kringloopbedrijf Bevorderen van producthergebruik Voorbeelden: Doetinchem, Oude- Ijsselstreek Naast milieudoelstelling ook een sociale doelstelling (re-integratie arbeidsmarkt).

46 Inzameling groot AEEA gevolgd door selectie en reparatie Bevorderen van producthergebruik Voorbeeld: Restore/ road2work (Wageningen, Ede, Renkum en Veenendaal) Naast milieudoelstelling ook een sociale doelstelling (re-integratie arbeidsmarkt).

47 Voorlichting over kopen en koken op maat/ keukenmanagement Groot aandeel voedselresten in restafval Tips om afvalscheiden in de keuken te vergemakkelijken Veel aandacht aan besteed door Almere Eventueel in combinatie met educatie

48 Overige genoemde maatregelen Inzamelpunten voor onverkochte goederen op vrijmarkt/ Koningsdag (Amsterdam, Utrecht) Gescheiden ophalen van grof houtafval (Amsterdam) Afval-app op mobile divices

49 Omgekeerd Inzamelen Rapportage 2013

50 Inleiding In Staphorst, Steenwijkerland en Olst Wijhe is in 2012 gestart met fase 1 van omgekeerd inzamelen, met mooie resultaten: de hoeveelheid restafval is dertig procent afgenomen en de hoeveelheid GFT meer dan verdubbeld. Wordt dit resultaat ook gehaald in de gemeenten die in 2013 zijn gestart en welke resultaten zijn gehaald in Steenwijkerland (Gagels) en Zwolle (Stadshagen) waar is gestart met fase 2 van omgekeerd inzamelen? In deze rapportage de belangrijkste resultaten omgekeerd inzamelen voor het ROVA werkgebied in Voor de betreffende gemeenten is naast deze samenvattende rapportage een specifieke rapportage opgesteld. Tot slot een blik in de toekomst: wat kunnen gemeenten en ROVA nog meer doen op weg naar een afvalloze samenleving in een 100 procent circulaire economie?

51 fase 1 vanaf 2012 Welke gemeenten? Staphorst, Steenwijkerland en Olst-Wijhe fase 1 vanaf 2013 Dalfsen, Hattem, Oost-Gelre en Zwartewaterland fase 2 Zwolle (per wijk vanaf 2012 start in stadshagen Steenwijkerland (per wijk vanaf 2013-start in de Gagels) Dalfsen (Hoonhorst vanaf 2012) 3-wekelijk vanaf 2013 Raalte

52 Omgekeerd inzamelen samengevat Service op grondstoffen bij inzameling huishoudelijk afval in combinatie met ontmoedigen verwijdering restafval Invoering in 2 fasen: I II Verbeteren gft (in Diftar gft tegen 0-tarief) verlagen frequentie inzameling restafval Introductie 3 e mini voor kunststofverpakkingen (op termijn uitgebreid met blik en drankenkartons) restafval wegbrengen naar verzamelsysteem in de wijk Burger bepaalt succes Uitgangspunt: Duurzamer maar niet Duurder Op termijn: van betalen naar belonen

53 Resultaten Op de navolgende pagina s zijn de belangrijkste meest in het oog springende resultaten weergeven. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen fase 1, fase 2 en de aanpak waarvoor in Raalte is gekozen. Naast de resultaten op gebied van grondstoffen is ook het financiële effect in beeld gebracht.

54 kg per inwoner / per jaar Reductie restafval kg per inwoner Dalfsen Zwartewaterland 150 Staphorst Steenwijkerland 150 Hattem 100 Olst-Wijhe Doelstelling Oost Gelre 50 Landelijk gemiddelde 50 Doelstelling Landelijk gemiddelde Toelichting In bovenstaande figuren de ontwikkeling kg restafval per inwoner bij de introductie van omgekeerd inzamelen 1e fase. In de grafiek rechts starten gemeenten een jaar later (2013), maar laten direct hetzelfde effect zien: een daling van de hoeveelheid restafval met ca 30%.

55 Stijging GFT per inwoner Staphorst 140 Steenwijkerland Olst-Wijhe 80 Dalfsen Zwartewaterland Hattem Toelichting In bovenstaande figuur de ontwikkeling kg GFT per inwoner bij de introductie van omgekeerd inzamelen 1e fase (start in 2012 en 2013). De stijging in de hoeveelheid GFT (verdubbeling) is duidelijk zichtbaar.

56 Scheidingspercentage 85% 80% 75% 70% 65% 60% 55% 50% 45% Dalfsen Zwartewaterland Hattem Staphorst Steenwijkerland Olst-Wijhe afvalbrief Atsma 2015 Mansveld % Toelichting Fase 1 van omgekeerd inzamelen leidt tot een zichtbare verbetering van de gescheiden Inzameling: de landelijke doelstelling van 65% 2015 (Afvalbrief Atsma) wordt ruim gehaald en de doelstelling 2020 (Vang-brief Mansveld) komt in zicht.

57 Resultaat Stadshagen Stadshagen Zwolle doelstelling Stadshagen Zwolle doelstelling Toelichting Ook in Zwolle Wijk Stadshagen- (stedelijkheidsklasse 2 en geen diftar) wordt direct een stevige reductie gehaald (-22%) op de hoeveelheid restafval en een stijging in de hoeveelheid kunststofverpakkingen.

58 Perspectief 75% 90% 90% 100% 85% 80% 75% 70% 65% 60% 55% 50% 45% Gagels Steenwijkerland afvalbrief Atsma 2015 Mansveld % 80% 70% 60% 50% Hoonhorst kern Dalfsen afvalbrief Atsma 2015 Mansveld % % scheidingspercentage Toelichting Bovenstaande grafieken laten het perspectief zien bij fase 2 van omgekeerd inzamelen In de rechter grafiek de introductie van een 3e mini voor kunststofverpakkingen en andere herbruikbare materialen en het wegbrengen van restafval wegbrengen 90% afvalscheiding (minder dan 30 kg restafval per inwoner) In de linker grafiek het resultaat van de wijk Gagels (Steenwijkerland) het effect van fase 2: restafval op afstand en GFT en kunststof en drankenkartons aan huis ingezameld met container >80% afvalscheiding

59 Raalte - 3 wekelijks inzamelen Raalte Raalte Zwartewaterland Zwartewaterland 5 Hattem Hattem Toelichting In de linker grafiek is duidelijk zichtbaar dat de inzet van een derde minicontainer voor de inzameling van kunststof verpakkingen een positief effect heeft op het resultaat. In de rechter grafiek is het effect zichtbaar van een onvoldoende prikkel op GFT en rest (zowel in service als in financiën): de hoeveelheid GFT in Raalte blijft min of meer gelijk terwijl in de gemeenten waar is gestart met fase 1 van omgekeerd inzamelen sprake is van een verdubbeling van de hoeveelheid GFT.

60 Effect afvalstoffenheffing 0,00-10,00-20,00-30,00 tov 2012 tov ,00-50,00-60,00 Toelichting Het uitgangspunt Duurzamer, maar niet Duurder blijkt haalbaar. In alle gemeenten realiseren de burgers een lagere afvalstoffenheffing door betere afvalscheiding.

61 Ervaring omgekeerd inzamelen buiten ROVA werkgebied In een aantal gemeenten buiten het ROVA werkgebied is het concept van omgekeerd inzamelen gestart / beproefd (o.a. Utrecht, Arnhem, Sliedrecht, Wageningen, GAD). In de wijk Lunetten (Utrecht) is een pilot gehouden. De resultaten zijn in lijn met de ervaring en resultaten in Zwolle. Voornemen is om voor de laagbouw in Utrecht het concept van omgekeerd inzamelen in te voeren.

62 Conclusies Er is een grote bereidheid om afval en grondstoffen gescheiden aan te bieden als de service op grondstoffen wordt verhoogd en het aanbieden van restafval wordt ontmoedigd. Het resultaat in Steenwijkerland, Staphorst en Olst-Wijhe behaald in 2012 wordt ook in 2013 gecontinueerd. In de gemeenten Dalfsen, Hattem, Oost Gelre en Zwartewaterland wordt een vergelijkbaar resultaat behaald. Het resultaat in Stadshagen laat zien dat ook in een stedelijke omgeving, niet diftar, een hoge service op grondstoffen en ontmoediging van restafval werkt. De wijk de Gagels en Hoonhorst geven het perspectief van fase 2 van omgekeerd inzamelen in een diftar omgeving (introductie 3e mini voor KVM+ en Restafval wegbrengen) Het percentage hergebruik is met fase 1 van omgekeerd inzamelen gestegen naar rond de 70%. De landelijke doelstelling van 65% in 2015 (Afvalbrief Atsma) wordt daarmee ruim gehaald en de doelstelling 2020 (Vang-brief Mansveld) komt in zicht of wordt al gehaald. Gemeente Raalte laat het positieve effect zien van de inzet van een minicontainer voor kunststof maar ook het achterblijvend resultaat in het scheidingspercentage bij fase 1 van omgekeerd inzamelen door een onvoldoende prikkel (zowel financiën en service). De inwoners zijn gemiddeld per huishouden door omgekeerd inzamelen minder gaan betalen aan afvalkosten.

63 Omgekeerd inzamelen in 2014 In 2014 en verder starten ook andere gemeenten binnen het ROVA werkgebied met omgekeerd inzamelen en wordt in een aantal gemeenten een start gemaakt met fase 2. Buitengebied: Voor deze bewoners is sprake van een grotere afstand waarop het restafval moet worden weggebracht. De vraag is of hier nu al voldoende draagvlak voor is. Wel is de verwachting dat ook deze inwoners bereid zijn hun afval en grondstoffen (nog) beter te scheiden. Voorstel is om in het buitengebied vooralsnog te kiezen voor een container voor kunststofverpakkingen naast een container voor het restafval. Een verdergaande daling van de hoeveelheid restafval kan in de toekomst bijdragen aan het draagvlak waardoor een definitieve keuze te maken is voor het invoeren van fase 2 in het buitengebied. Verder optimalisatie van de minder frequente grondstoffen als textiel, glas en kleine elektronische apparaten. Pilot met betalen en belonen en directe feedback op afvalscheidingsgedrag

64 Op weg naar 100% circulair Toelichting Met het programma Van Afval Naar Grondstof (VANG) wil het kabinet de overgang naar een 100% circulaire samenleving stimuleren. Omgekeerd inzamelen levert een belangrijke bijdrage op weg naar een 100% circulaire en afvalloze samenleving. Naast een goede afvalscheiding en inzameling is voor een 100% circulaire samenleving meer nodig. De vraag is welke bijdrage gemeenten/rova naast omgekeerd inzamelen nog meer kunnen leveren op weg naar 100% circulair.

65 Operationele doelstellingen VANG Doelstellingen VANG Verduurzamen aan de voorkant van de keten Verduurzaming consumptiepatronen Verbetering van de afvalscheiding en inzameling Bestaand afvalbeleid richten op circulaire economie Aanpak specifieke ketens en afvalstromen Het ontwikkelen van financiële en andere marktprikkels Kennis en onderwijs verbinden aan circulaire economie Vereenvoudigen van meetmethoden, indicatoren en keurmerken Het programma VANG kent acht operationele doelstellingen. De vraag is hoe deze abstracte, op landelijk niveau geformuleerde doelstellingen, kunnen worden vertaald naar een concrete lokale en regionale aanpak. Kijkend naar de keten zijn er twee voor de hand liggende startpunten, als ROVA/gemeenten hebben we: 1. contact met, en kennis over, de inwoners en huishoudens en zijn we 2. verantwoordelijkheid voor, en hebben we kennis over aard en samenstelling van de ingezamelde grondstoffen

66 Verwerking grondstoffen Startpunten 100% circulair Gelet op de verantwoordelijkheid voor en kennis en ervaring over aard en samenstelling van de ingezamelde grondstoffen. Kunnen we via de lijn van producenten en recyclers werken aan een 100% circulaire economie. Producenten: In het restafval zitten nog producten waarvoor geen/onvoldoende hergebruiksmogelijkheden bestaan (en daarom nog als restafval worden ingezameld). Recyclers: Sturing via de afzet van de ingezamelde grondstoffen. Stimuleer het hergebruik van grondstoffen door als gemeenten in te zetten op de afzet van deelstromen waar het hoogste milieurendement te halen is. Contact Huishoudens Omgekeerd inzamelen heeft, ook nu al, direct invloed op afvalscheiding in huis. Bewust afval en grondstoffen scheiden kan stimuleren tot (meer) bewust aankopen en productgebruik. Maak consumenten bewust van (de gevolgen van) hun keuzen, stimuleer naast goede afvalscheiding ook duurzaam consumeren.

67 Aanpak in 2014 Verdere uitrol en optimaliseren omgekeerd inzamelen Verkennen mogelijkheden om te komen naar een 100% circulair en afvalloze samenleving

68 Afvalinzameling binnenstad Doesburg Mario Groot Kormelink Suzanne Harink 1

69 Duobakken 4185 Restafval 4948 GFT ± 4215 Duobakken 4185 Citybins 105 Citybins ± 30 Ondergronds 606 Cocons 52 Doesburg 4948 OPK Milieustraat H-a-h Scholen/ verenigingen 2Switch Goedzooi Kunststof Verzamel containers WEB Verpakkings glas Verzamel containers Aan huis, afroep GHA Textiel Verzamel containers Grof tuinafval Luiers Verzamel containers Milieustraat Puin, zand, asbest, teerhoudend afval, geïmpregneerd hout, bouw- en sloophout, isolatiemateriaal, autobanden, vlakglas, KCA 2

70 Uitgangspunten voor nieuw beleid Beheersbaar houden van afvalkosten voor burger Reduceren hoeveelheid restafval Verbeteren bronscheiding Handhaven service niveau Extra aandachtspunten binnenstad: Mix van bovenwoningen en woningen met (grote) tuinen Soms beperkte ruimte bij huizen voor plaatsen containers Smalle straten, veel verkeersbewegingen niet gewenst 3

71 Mogelijke oplossingen: scheiden is makkelijker dan niet scheiden 4

72 Invoering Locatieonderzoek Bewonersavonden Vaststellen locaties Communicatie Plaatsen Ingebruikname, waar nodig uitleg 5

73 Succesfactoren Communicatie Meten is weten Problemen serieus nemen (medisch maatwerk) Laat zien wat je doet Maak gewenst gedrag makkelijker dan ongewenst. 6

74 Voordelen ondergrondse containers Hoeveelheid restafval neemt af, zelf wegbrengen wordt als prettiger ervaren dan opsparen in de minicontainer. Uit bewoners onderzoek 2015 blijkt dat gebruikers ondergrondse containers meer tevreden zijn dan gebruikers minicontainers. Vooral de mogelijkheid om op elk moment afval aan te bieden (85 % goed tot zeer goed) en bedieningsgemak (84%) worden gewaardeerd. Daarom voornemen om ook buiten de singels dit systeem in te voeren (gespiegeld inzamelen). 7

75 Tevredenheid over dienstverlening De tevredenheid over de afvalinzameling is hoger. Naarmate men het plastic verpakkingsmateriaal beter scheidt; Naarmate men de drankenkartons beter scheidt ; Naarmate men het in het afgelopen jaar afval beter is gaan scheiden; Naarmate men ouder is; Dus, naarmate mensen meer of beter afvalscheiden zijn ze meer tevreden over het afvalbeleid. 32% 37% Naarmate men meer tevreden is over de inzamelfrequentie van restafval, GFT en plastic, drankenkartons en blik; 13% Naarmate men de container voor restafval minder vaak aan de straat zet. 1% 1% 1% 2% 4% 8% 2%

76 Scheidingsresultaten Hoeveelheden per inwoner per jaar Restafval GFT Kunststof Papier Glas GHA Overige stromen

77 Ontwikkelingen en regionale kansen Producentenverantwoordelijkheid De scheiding tussen afval uit huishoudens en afval uit de openbare ruimte wordt minder Gescheiden inzameling bij maatschappelijke organisaties Na PMD nu aandacht voor GFT Gespiegeld inzamelen/aanpassen inzamelfrequentie BEST-tas Belonen voor gescheiden inzamelen, bv voor gebruik PMD-container Toenemende inzet inwonersparticipatie 10

78 Regionale ontwikkeling restafval 300 H-a-H ingezameld restafval p/i p/j 250 Apeldoorn Deventer Epe Zutphen Brummen 150 Lochem Bronckhorst Doesburg

79

80

81

82

83

84

85

86