Fiscale brandstof voor het milieu

Transcriptie

1 Driemaandelijks tijdschrift van het Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten Nr. 3 / 2009 Interview met Stefaan De Clerck Witwassen van geld: de anonimiteit van de melder moet worden gewaarborgd! Beroep Het IAB oogst succes met lokale informatiesessies voor de leden Beroep Het IAB bezoekt de NOvAA: analyse van het Nederlandse kwaliteitstoetsingssysteem Fiscaliteit Fiscale stimulatie van het risicokapitaal Fiscaliteit Fiscale brandstof voor het milieu AFGIFTEKANTOOR: 3000 LEUVEN I P IEC-IAB L I V O R N O S T R A AT 4 1 B E B R U S S E L Trends Belgen zijn mieren geworden Fiscale brandstof voor het milieu

2 Inhoud Accountancy&Tax Driemaandelijks tijdschrift van het IAB nr. 3 / 2009 ADMINISTRATIE EN REDACTIE IAB, Livornostraat 41, 1050 Brussel Tel.: Fax: info@iec-iab.be REDACTIECOÖRDINATOR M. Tilmant m.tilmant@iec-iab.be REDACTIECOMITÉ E. Basso, A. Bert, M. Claes, C. Cloquet, J. Colson, J. De Blay, A. Faljaoui, S. Ghilain, N. Hormans, C. Janssens, R. Lassaux, T. Luyten, E. Steghers, M. Tilmant, K. Vandriessche UITGEVERS Intersentia, Groenstraat 31, 2640 Mortsel Anthemis, Chemin du Cyclotron 6, 1348 Louvain-la-Neuve ILLUSTRATOR COVER Rosemarie De Vos VERANTWOORDELIJKE UITGEVER A. Bert, Livornostraat 41, 1050 Brussel ISSN MEDEDELING VOOR DE LEZERS De auteurs, het redactiecomité en de uitgever streven naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, waarvoor ze echter niet aansprakelijk kunnen worden gesteld. De opinieartikelen vertegenwoordigen de inzichten en mening van auteurs en dus niet noodzakelijk die van het Instituut of van het redactiecomité. Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten (IAB) Opgericht bij Wetten van 21 februari 1985 en 22 april Editoriaal Interview met Stefaan De Clerck Witwassen van geld: de anonimiteit van de melder moet worden gewaarborgd! Beroep Het IAB oogst succes met lokale informatiesessies voor de leden Fabienne Cleymans Beroep Het IAB bezoekt de NOvAA: analyse van het Nederlandse kwaliteitstoetsingssysteem Fabienne Cleymans Fiscaliteit Fiscale stimulatie van het risicokapitaal Bruno Colmant Fiscaliteit Fiscale brandstof voor het milieu Roger Lassaux Trends Belgen zijn mieren geworden Amid Faljaoui IAB in t kort Wetgeving IAB-info flashback Vakliteratuur UITVOEREND COMITÉ Voorzitter: A. Bert Ondervoorzitter: M. Claes Secretaris-penningmeester: C. Cloquet Secretaris: J. De Blay RAAD Voorzitter: A. Bert Ondervoorzitter: M. Claes Leden: L. Ceulemans, C. Cloquet, B. Colmant, J. De Blay, E. Degrève, J.-G. Didier, J. Hellin, J.-L. Kilesse, F. Schelfhaut, S. Troonbeeckx, B. Vanderstichelen, J. Van Wemmel ALGEMEEN DIRECTEUR E. Steghers

3 EDITORIAAL Editoriaal Telkens wanneer een of andere crisis zich voordoet of wanneer zaken verkeerd lopen, verwijst men naar een gebrekkige communicatie. Alsof men in staat zou zijn met communicatie alle onheil te voorkomen of onverwachte gebeurtenissen op te vangen. Ook in ons Instituut is communicatie een belangrijke aangelegenheid. De Raad streeft ernaar om op de beste en meest efficiënte wijze te communiceren met de leden, hetzij via de website, via of via schriftelijke mededelingen. Vooral dit laatste achten wij belangrijk, omdat het nog steeds de meest persoonlijke manier is om iemand aan te spreken. We stellen echter vast dat dit ook de duurste wijze is om zaken mee te delen. Een schriftelijke mededeling aan onze leden en stagiairs wordt verstuurd op nagenoeg exemplaren, wat een gigantisch bedrag aan verzendingskosten met zich meebrengt. De Raad is van mening dat de inspanningen en investeringen die gedaan zijn om de elektronische communicatie toegankelijker en aantrekkelijker te maken, er toe moeten leiden dat het Instituut vooral via de website en de algemene mededelingen verspreidt aan de leden, zoals bijvoorbeeld de inrichting van een studiedag, het opvragen van de attesten permanente vorming en andere algemene mededelingen. We hebben reeds eerder aangehaald dat het van belang is dat de website dagelijks wordt geraadpleegd en dat alle mails van het Instituut worden geopend en gelezen. U gelieve dan ook te noteren dat op 4 december 2009 een studienamiddag wordt ingericht over de VAT-package, omvattende de belangrijke wijzigingen in de btw-wetgeving die van toepassing zijn vanaf 1 januari De uitnodiging en het inschrijvingsformulier worden u enkel op elektronische wijze overgemaakt. Deze studienamiddag gaat door in de SQUARE, het volledig vernieuwde Congrescentrum in het centrum van Brussel, waar vroeger de algemene vergaderingen van het IAB plaatsvonden. IN MEMORIAM Op 10 juli 2009 is confrater Michel Dumont overleden op 53-jarige leeftijd. Het is passend enige hulde te brengen aan Michel, die zich actief heeft ingezet voor het beroep en het Instituut, als Raadslid van 2001 tot 2007, als lid van de Stagecommissie en zijn uitvoerend comité en als lid van de Franstalige examenjury. Hij was aangenaam in de omgang, geëngageerd en eerlijk open in de discussie. Voor degenen die met hem hebben samengewerkt, blijft de herinnering aan een vriendelijke confrater en een gedegen beroepsbeoefenaar. Langs deze weg willen wij nogmaals en in naam van heel de Raad en het Instituut ons medeleven betuigen aan de familie. André Bert, Voorzitter 2009/3 3

4 interview Witwassen van geld: de anonimiteit van de melder moet worden gewaarborgd! In het kader van de door het IAB georganiseerde institutionele gesprekken had voorzitter André Bert het genoegen een onderhoud te hebben met Stefaan De Clerck, de minister van Justitie. Voor de directie van het IAB de kans om bij de minister aandacht te vragen voor onze beroepen. De voorzitter was vergezeld van mevrouw Micheline Claes, ondervoorzitter, Eric Steghers, algemeen directeur, Jos De Blay, Nederlandstalig secretaris, en Jacques Hellin, Raadslid. IAB: Het onderzoek door de CFI wijst uit dat er ernstige aanwijzigen van witwassen van geld aanwezig zijn; het dossier werd aan de parketten overgezonden. We kunnen dus gegronde vrees koesteren over de garanties dat de anonimiteit van de melders behouden kan blijven. Zijn er volkomen werkbare oplossingen gepland? Zo ja, welke? Stefaan De Clerck: De accountants en belastingconsulenten vallen onder de toepassing van artikel 2bis van de Wet van 11 januari 1993 en derhalve zijn ze verplicht om de Cel voor Financiële Informatieverwerking (CFI) op de hoogte te brengen van elk vermoeden van witwassen. De modaliteiten van de kennisgeving worden door de wet bepaald. Het personeel en de externe deskundigen van de CFI, aan wie deze meldingen door de beoogde personen, waaronder de accountants en belastingconsulenten, moeten worden gedaan, zijn gehouden tot het beroepsgeheim in de zin van artikel 458 van het Strafwetboek. De parlementaire werkzaamheden (Kamer , 1335/1, p. 16) onderstreepten het belang van het waarborgen van de anonimiteit van de melder-natuurlijke persoon. Momenteel zijn besprekingen aan de gang om de modaliteiten van dit beginsel en de wijze waarop de anonimiteit kan worden gegarandeerd, vast te stellen. IAB: De accountants en belastingconsulenten zouden, onder dezelfde voorwaarden als de advocaten, ervan ontheven worden om aan de CFI informatie mee te delen die verkregen is in het kader van het verstrekken van juridisch advies. Met betrekking tot deze afwijking van de meldingsplicht staan de externe accountant, de belastingconsulent en de advocaat op voet van gelijkheid wanneer ze juridisch advies verstrekken buiten de gevallen om waarin de uitzondering op het beroepsgeheim van dwingende aard is. Wat denkt u erover? Stefaan De Clerck: Hoewel de advocaat en de accountant en belastingconsulent beiden in staat zijn om hun cliënt juridisch advies te verstrekken, is de advocaat, gelet op zijn deontologie, ertoe gehouden zijn cliënt te vertegenwoordigen in alle onafhankelijkheid, rechtschapenheid, zorgvuldigheid en loyaliteit, waarvoor het beroepsgeheim garant staat /3

5 interview Raadslid Jacques Hellin, voorzitter André Bert, minister De Clerck, ondervoorzitter Micheline Claes en secretaris Jos De Blay De Raad van State heeft onderstreept dat aan het beroepsgeheim van de advocaat de hoogste graad van bescherming moet worden toegekend; niet alleen in de uitoefening van zijn activiteit als verdediger, maar ook als juridisch raadgever. Het vertrouwen van de cliënt moet worden gewaarborgd. Dezelfde Raad van State heeft de bescherming van de activiteit van gerechtelijk raadsman trouwens in overeenstemming verklaard met artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens betreffende de eerbied voor het privéleven. niet automatisch de meldingsplicht bij de CFI ontstaan) en zulks om gevaarlijke automatismen te vermijden. Wat is uw mening? Stefaan De Clerck: Overeenkomstig artikel 14quinquies van de Wet van 11 januari 1993 legde het koninklijk besluit van 3 juni 2007 (B.S. 01/09/2007) een lijst van 13 indicatoren vast om het bestaan van een aanwijzing van witwassen vast te stellen in het kader van de ernstige en georganiseerde fiscale fraude. IAB: Momenteel zijn er 13 indicatoren van het bestaan van ernstige en georganiseerde fiscale fraude in het kader van de antiwitwaswetgeving. Minister Onckelinx was voorstander van een autonome interpretatie van deze indicatoren. Het IAB pleit voor een complementaire interpretatie (om duidelijk te zijn, één van de elementen, maar de vaststelling van één enkel element doet Uit het jaarverslag van de CFI blijkt een aanzienlijke verhoging van het aantal aangiften van vermoedens (van in 2006 tot in 2008). Hoewel deze cijfers op een positieve evolutie wijzen, zal om de twee jaar, in overleg met de CBFA, de CFI en FebelFin, een evaluatie van deze indicatoren worden gemaakt. 2009/3 5

6 interview IAB: Hoe staat het met de benoeming van de magistraten die zitting hebben in de Tuchtcommissie en de Commissie van beroep van het IAB? Zullen ze weldra benoemd worden? En kan die procedure, die traditioneel te lang aansleept en de goede werking van die commissies aantast, niet worden versneld? Stefaan De Clerck: Het probleem dat u aankaart, is tijdelijk en de gewone benoemingsprocedure is momenteel in de laatste fase van de oproeping van de kandidaten. IAB: Is het denkbaar dat de directie van het IAB op de hoogte wordt gebracht van de (definitieve) veroordeling, in geval van correctionele vonnissen waarbij accountants of belastingconsulenten worden veroordeeld? Dat is momenteel helaas niet het geval. Kan dat worden gewijzigd (omzendbrief van de procureurs-generaal om de mededeling aan het IAB toe te laten)? De leden van het IAB zouden verplicht moeten worden het Instituut in te lichten wanneer te hunnen laste een onderzoeksprocedure wordt opgestart In dergelijk geval zijn alle leden verplicht om de aangewezen autoriteit in kennis te stellen en moeten ze zich onderwerpen aan de verplichtingen die hun zijn opgelegd. Stefaan De Clerck: Enerzijds houdt het in artikel 757 van het Gerechtelijk Wetboek neergelegd beginsel in dat de vonnissen openbaar worden gemaakt, tenzij de wet het anders bepaalt. Bijgevolg moet het IAB in staat zijn om in kennis te worden gesteld van de veroordeling van één van zijn leden. IAB: Wat de syndicus van een mede-eigendom betreft: is het denkbaar dat de boekhouding van de syndici van gebouwen ook door een accountant moet worden geverifieerd (met het oog op transparantie en professionalisme)? Zoals dat voor de andere gereglementeerde beroepen geldt, zou voorzien moeten worden dat de leden van dit gereglementeerde beroep verplicht worden om het Instituut in te lichten wanneer, bij het instellen van vervolgingen te hunnen laste, een informatie- of onderzoeksprocedure wordt opgestart. Stefaan De Clerck: Met het oog daarop is momenteel een hervorming van de wetgeving op de mede-eigendom aan de gang. De kwestie betreffende de controle van de boekhouding van de syndici zal één van de talrijke punten zijn die bij het opstellen van die wetswijziging zal worden besproken /3

7 Beroep Het IAB oogst succes met lokale informatiesessies voor de leden: accountants en belastingconsulenten schreven zich in Fabienne Cleymans Adjunct-directeur IAB Het Instituut zet een aantal communicatiemiddelen in om de leden zo goed mogelijk op de hoogte te houden van alles wat onze beroepen aanbelangt en natuurlijk ook van de werkzaamheden van het IAB. Daartoe werd recent de nieuwe IAB-website gelanceerd met daaraan gekoppeld de tweewekelijkse elektronische nieuwsbrief die naar alle leden wordt verstuurd. Naast het gezamenlijk tijdschrift Tax, Audit & Accountancy van het IAB, het IBR en het BIBF, wordt natuurlijk ook via het eigen tijdschrift Accountancy & Tax informatie aan de leden bezorgd. Nochtans is het, ook in onze beroepen, duidelijk dat er niets gaat boven een rechtstreeks persoonlijk contact om een boodschap zo goed mogelijk te brengen. Daarom organiseerde het IAB in het voorjaar 11 lokale informatiesessies voor de leden. Met de focus op kwaliteit, wensen wij onze leden optimaal en uitgebreid te informeren over een aantal praktische instrumenten die we sedert een aantal maanden in stilte aan het voorbereiden waren, stelt André Bert, voorzitter van het IAB. Het was uiteraard belangrijk dat wij zelf naar de leden toestapten en de informatiesessies lokaal organiseerden om een zo groot mogelijk publiek te bereiken, vervolledigt hij. Het Instituut ontving bijna inschrijvingen, verspreid over 11 sessies. De externe leden vertegenwoordigden 59 % van de inschrijvingen, 19 % waren interne leden en nog eens 20 % stagiairs. Daarnaast konden we ook rekenen op de aanwezigheid van een aantal studenten en zelfs een aantal leden van andere instituten. Inschrijvingen per sessie 12 februari 2009 Nijvel februari 2009 Brussel februari 2009 Sint-Katelijne-Waver maart 2009 Kortrijk maart 2009 Wilrijk maart 2009 Gent maart 2009 Brussel maart 2009 Luik maart 2009 Bergen maart 2009 Hasselt maart 2009 Wépion /3 7

8 Beroep De volgende thema s en praktische instrumenten werden telkens toegelicht door André Bert, voorzitter, Micheline Claes, ondervoorzitter, Christine Cloquet, Franstalig secretaris-penningmeester, Jos De Blay, Nederlandstalig secretaris en door de andere Raadsleden van het Instituut: Wanneer deze rechten en verplichtingen contractueel worden opgenomen, weten beide partijen hoe ze moeten handelen wanneer een bepaalde situatie zich voordoet, bv. wat is een professionele tekortkoming en welke zijn de gevolgen ervan. 1. Opdrachtbrief: het contract met uw cliënt Een duidelijke opdrachtbrief, waarin de rechten en plichten van zowel de beroepsbeoefenaar als de cliënt worden omschreven, biedt tal van voordelen en rechtszekerheid aan beide partijen. Daarom ontwikkelde de Commissie belastingconsulenten, onder leiding van de heer Luc Ceulemans (Raadslid), met de steun van de juridische dienst van het IAB, een praktisch werkinstrument waarin algemene voorwaarden, een kaderovereenkomst en voorstellen van opdrachtomschrijvingen werden uitgewerkt. Deze documenten zijn beschikbaar voor alle leden via de website. Zij kunnen worden gedownload en aangepast aan de eigen behoeften naargelang de situatie en de aangeboden diensten. De aanwezige leden bleken bijzonder geïnteresseerd in het voorgestelde model; dit waren de meest gestelde vragen tijdens de verschillende sessies: Onder welke vorm zal de opdrachtbrief ter beschikking worden gesteld van de leden? Het Instituut stelt de opdrachtbrief onder elektronische vorm ter beschikking van zijn leden via de website. Onder het gedeelte Home > Leden & stagiairs > Tools > Opdrachtbrieven worden de algemene voorwaarden, de kaderovereenkomsten en de voorstellen van opdrachtomschrijvingen weergegeven. Deze documenten zijn beschikbaar in Wordbestand en kunnen vrij van de website worden gehaald en aangepast worden volgens de noden van het kantoor. Dienen de erelonen, verplichtingen en rechten allemaal van in het begin vast te staan? De rechtbanken zullen steeds nagaan of er geen wanverhouding bestaat tussen de rechten en verplichtingen van beide partijen. Wanneer bv. de beroepsbeoefenaar de overeenkomst om bepaalde redenen stopzet (bv. wegens kennelijke tekortkoming van de cliënt), zal hij zijn ex-cliënt toch moeten wijzen op dringende of noodzakelijke rechtshandelingen die nog moeten worden uitgevoerd. Zo zijn er in de algemene voorwaarden diverse clausules in die zin opgenomen. Heeft men in de algemene voorwaarden rekening gehouden met de Wet op de Handelspraktijken? De Wet op de Handelspraktijken is in feite niet van toepassing op de accountants en belastingconsulenten, aangezien zij geen handelaars zijn. De Wet van 2 augustus 2002 met betrekking tot misleidende reclame en tot vergelijkende reclame, oneerlijke bedingingen en overeenkomsten op afstand heeft echter wel betrekking op de vrije beroepen. Er werd rekening mee gehouden bij het opstellen van de documenten. Een duidelijke opdrachtbrief biedt voordelen en rechtszekerheid aan beide partijen Het is belangrijk dat in de opdrachtbrief zowel de rechten als de plichten van beide partijen worden omschreven, en dat hiertussen een evenwicht bestaat, alsook de erelonen die hiertegenover staan /3

9 Beroep Wat gebeurt er met de te respecteren termijnen in geval van opschorting van de uitvoering van de diensten? Indien na de aanvang van de schorsing of het uitstel van uitvoering, rechtshandelingen dringend en noodzakelijk moeten worden gesteld ter vrijwaring van de rechten van de cliënt, en waarvoor de beroepsbeoefenaar opdracht had gekregen, dient hij de cliënt hierop te wijzen. Waarom wordt er voorgesteld om betwistingen met betrekking tot kosten en erelonen voor te leggen aan de Arbitragecommissie bij het Instituut, daar waar er reeds een bemiddelingsprocedure bestaat bij de lokale rechtbanken? Nieuw is de erkenning van vormingsoperatoren en vormingsactiviteiten door het Instituut. Gezien het belang ervan, zal de controle op de gevolgde permanente vorming worden verscherpt. Iedere beroepsbeoefenaar dient tijdens drie opeenvolgende kalenderjaren minimum 120 uur gevolgd te hebben, maar jaarlijks nooit minder dan 20 uur. Alle gegevens, waaronder de volledige tekst van de norm, worden beschikbaar gesteld via de website van het Instituut (Home > Leden & stagiairs > Opleidingen > Permanente vorming) Ook rond dit thema kwamen een aantal vragen naar boven: Wat de arbitrageprocedure georganiseerd door het IAB betreft, dient men eraan te herinneren dat deze clausule een voorstel is maar geen verplichting. De partijen zijn vrij om overeen te komen dat elk geschil uitsluitend de bevoegdheid zal uitmaken van de gewone rechtbanken of hoven. De arbitrageprocedure bij het IAB is gratis (er zijn geen rolrechten of procedurevergoedingen te betalen) en is sneller dan een gewone procedure. Waarom maakt het Instituut de opdrachtbrief niet verplicht voor zijn leden? Wanneer treedt de nieuwe norm in werking? De nieuwe norm zal in voege zijn vanaf 1 september Het totaal van 120 uur op 3 jaar, moet dat als glijdend worden beschouwd? Inderdaad, volgens artikel 11 van de nieuwe norm zal de controle jaarlijks worden uitgevoerd op basis van de drie laatste opeenvolgende kalenderjaren, waarbij het totaal aantal uren dan 120 uur dient te bedragen. Het Instituut wenst bovenal een nuttig en praktisch instrument ter beschikking te stellen van zijn leden. De toepassing van dit instrument wordt sterk aanbevolen maar is niet verplicht. De vele voordelen zijn echter van die aard dat ieder kantoor geacht wordt dit geleidelijk aan in te voeren: de opdrachtbrief geldt als visitekaartje van de beroepsbeoefenaar, voorzienbaarheid van de erelonen, het geeft een betere beschrijving van de rechten en plichten van het kantoor en de cliënt, en maakt het mogelijk geschillen beter te voorkomen of eenvoudiger op te lossen. 2. Nieuwe norm voor permanente vorming Gaat het hier om kalenderjaren? Ja. Rekening houdend met de datum van inwerkingtreding van de nieuwe norm, d.w.z. 1 september 2009, voorzien de overgangsmaatregelen dat het academiejaar loopt van 1 september 2009 tot 31 december Vanaf 2010 zal de controle betrekking hebben op kalenderjaren. Kunnen er voorbeelden worden gegeven van de berekening van het aantal uren permanente vorming volgens de nieuwe norm? De in de schoot van het IAB opgerichte Commissie permanente vorming, onder leiding van Sylva Troonbeeckx en Jean-Luc Kilesse (beiden Raadslid), schreef een nieuwe norm uit, die op 1 september 2009 in voege trad. Bedoeling hiervan was om aan de internationale norm IES 7 van IFAC te voldoen en voldoende kwaliteitsgaranties te geven inzake de permanente vorming van onze beroepsbeoefenaars. Artikel 3 van de norm bepaalt: De accountant en/of belastingconsulent moet, binnen een periode van drie opeenvolgende kalenderjaren, minstens 120 uur besteden aan activiteiten die bijdragen tot de permanente vorming. Hiervan dienen minstens 20 uur per kalenderjaar besteed te worden. 2009/3 9

10 Beroep Hieronder volgen een aantal voorbeelden op basis van de volgende refertejaren: Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 Jaar (16 maanden) Voorbeeld 1: Voorbeeld 2: Voorbeeld 3: Voorbeeld 4: Voorbeeld 5: Voorbeeld 1: Jaren 1, 2, 3 JA, want 130 u. op Jaren 2, 3, 4 JA, want 120 u. op Jaren 3, 4, 5 JA, want 120 u. op Voorbeeld 2: Jaren 1, 2, 3 JA, want 120 u. op Jaren 2, 3, 4 JA, want 120 u. op Jaren 3, 4, 5 JA, want 120 u. op Voorbeeld 3: Jaren 1, 2, 3 NEE, want 10 u. in 2010 Jaren 2, 3, 4 NEE, want 90 u. op Jaren 3, 4, 5 NEE, want 90 u. op Voorbeeld 4: Jaren 1, 2, 3 NEE, want 100 u. op Jaren 2, 3, 4 JA, want 120 u. op Jaren 3, 4, 5 JA, want 120 u. op Voorbeeld 5: Jaren 1, 2, 3 JA, want 120 u. op Jaren 2, 3, 4 NEE, want 100 u. op Jaren 3, 4, 5 NEE, want 100 u. op Zal de lijst van erkende vormingsoperatoren beschikbaar zijn via de website van het Instituut? het Instituut te worden opgevolgd (art. 2 KB 01/03/98 m.b.t. de deontologie). Ja, deze lijst zal beschikbaar zijn onder de rubriek Permanente vorming van de website. Zijn dit verplichtingen of slechts aanbevelingen? Permanente vorming is een wettelijke verplichting voor de accountants en/of belastingconsulenten. De regels betreffende deze verplichting worden door de Raad van het Instituut bepaald en dienen als dusdanig door de leden van Waar kan men de informatie vinden omtrent de nieuwe norm en de manier waarop het jaarverslag moet worden ingediend? De tekst van de nieuwe norm is beschikbaar onder de rubriek Permanente vorming van de website van het Instituut. Het jaarverslag van permanente vorming zal vanaf het jaar op elektronische wijze moeten worden ingediend via de website van het Instituut /3

11 Beroep Zal het door het elektronisch verslag van permanente vorming mogelijk zijn de verhoudingen na te gaan tussen de verschillende vakgebieden waarop de permanente vorming betrekking dient te hebben? De informatisering van het verslag van permanente vorming zal de Raad toelaten om, zoals bepaald in artikel 4 van de norm, na te gaan of de permanente vorming van het lid wel degelijk evenwichtig gespreid is over de verschillende vakgebieden. We herinneren er nog even aan dat dit evenwicht moet worden nagestreefd op basis van een periode van drie opeenvolgende kalenderjaren en niet jaarlijks. De volgende interessante vragen werden geformuleerd door de aanwezige leden: Wat is de toegevoegde waarde van het samenstellen van een permanent dossier en een jaardossier? Het is vanzelfsprekend dat het samenstellen van een permanent en een jaardossier een zekere investering vraagt. Dit instrument biedt een werkmethodologie en garandeert, zowel aan de beroepsbeoefenaar als aan de cliënt, een dienstverlening van een kwalitatief hoogstaand niveau. Het dossier bevat alle nodige informatie voor een goed verloop van de opdrachten. Vormingsoperatoren en -activiteiten worden nu erkend door het Instituut Bovendien, eens het dossier opgesteld, resulteert dit in een belangrijke tijdswinst, bijvoorbeeld in geval van overdracht van een dossier aan een andere medewerker, en het vergemakkelijkt zichtbaar het terugvinden van de nodige informatie. Daarnaast zal, in voorkomend geval, de overdracht van een kantoor dat goed georganiseerd is, veel vlotter verlopen. 3. Structuur van het permanent dossier Zal het mogelijk zijn om bepaalde rubrieken weg te laten teneinde de inhoud aan te passen aan de situatie van de cliënt? Teneinde de organisatie van het cliëntendossier te optimaliseren, werkte de werkgroep permanent dossier, onder leiding van Jacques Hellin en Jean-Luc Kilesse (beiden Raadslid), een structuur uit voor zowel een permanent dossier als een jaardossier. Dit kan door de beroepsbeoefenaar als leidraad worden genomen voor de opbouw van een eigen dossier. Ondertussen werkt de werkgroep ook nog voort aan een dossier Bijzondere opdrachten. Een overzicht van de inhoud van het permanent dossier en het jaardossier zijn eveneens elektronisch beschikbaar via de website. Daarnaast wordt aan de leden ook een gebruiksvriendelijk model van tabbladen aangeboden, dat vrij kan worden aangepast (Home > Leden & stagiairs > Tools > Cliëntendossier). Het IAB stelt een model ter beschikking van zijn leden dat moet toelaten het kwaliteitsniveau nog te verbeteren binnen de kantoren. Dit model kan als leidraad dienen maar maakt geenszins een verplicht minimum uit. Rubrieken kunnen worden toegevoegd of weggelaten naargelang de behoeften of situaties. Aangaande het sociale luik, kan men eenvoudigweg refereren aan het sociaal secretariaat? Ja. Maar de sociale gegevens (aansluitingsnummers, gegevens sociaal secretariaat), de sociale specificaties van het dossier, alsook de briefwisseling en belangrijke controles dienen wel deel uit te maken van het dossier. 2009/3 11

12 B eroep Dienen alle cliëntendossiers fysiek bewaard te worden op het kantoor van de accountant/belastingconsulent? Zal het IAB eveneens checklists voorstellen in het kader van het permanent en jaardossier? Het is normaal dat het permanent dossier en het werkdossier in de eigen kantoren worden bewaard (fysiek of elektronisch) maar dit is geenszins een verplichting. De andere stavingsstukken van de boekhouding kunnen zich eveneens bij de cliënt zelf bevinden. Het doel van de werkgroep, opgericht in de schoot van het Instituut, bestond erin om de inhoud van een cliëntendossier te formaliseren. Onder welke vorm zal het door het IAB voorgestelde model van permanent dossier en jaardossier ter beschikking worden gesteld van de leden? Dit model zal deel uitmaken van een aantal organisatieinstrumenten die door het Instituut via de website ter beschikking zullen worden gesteld. Deze documenten zullen van de website gedownload kunnen worden en zo nodig worden aangepast en gepersonaliseerd / 3 Zullen de dossiers, zoals voorgesteld door het IAB, verplicht worden? Indien niet, waarom niet? De voorgestelde structuur van deze dossiers is slechts een aanbeveling. Iedere beroepsbeoefenaar dient de structuur en de inhoud van zijn cliëntendossiers aan te passen naargelang de aard van de activiteiten van zijn cliënten en de aard van de uitgevoerde opdrachten. De noodzaak om zulke dossiers bij te houden is uiteraard inherent aan de aard van onze activiteiten.

13 Beroep 4. Companyweb Om de leden vertrouwd te maken met de werking van Companyweb, werden de vele mogelijkheden van het systeem uitgebreid voorgesteld door Outcome bvba. 5. Het Participatiefonds Een vertegenwoordiger van het Participatiefonds gaf op iedere sessie wat meer uitleg over de Initio-lening, een nieuw financieel product dat de kansen van kredietbehoeftige kmo s moet verhogen om in deze economisch moeilijke tijden kredieten te verkrijgen bij de banken. Zo kwam onder andere de heer Jean-Pierre Remacle, directeur-generaal van het Participatiefonds, de nodige toelichtingen geven op onze sessie in Luik en benadrukte hij de rol van de cijferberoepen. De aanvrager dient zich namelijk te laten bijstaan door een lid van het IAB, het BIBF of het IBR. 6. Antiwitwaswetgeving Daarna werd de huidige stand van zaken in het kader van de antiwitwaswetgeving beschreven en voornamelijk de gevolgen voor de accountants en de belastingconsulenten. Naar aanleiding van de geplande herziening van de Belgische witwaswetgeving (n.a.v. de implementatie van de Derde Europese Witwasrichtlijn) heeft het IAB, in overleg met de andere instituten van de cijferberoepen, zijn voornaamste prioriteiten en bekommernissen bekendgemaakt aan de regering. Deze betreffen: de ontheffing van de meldingsplicht aan de CFI voor activiteiten inzake het bepalen van de rechtspositie van de cliënt (juridisch advies), mits bepaalde voorwaarden vervuld zijn; de wettelijke waarborging van de anonimiteit van de aangever automatische toekenning van de anonimiteit door de CFI; de bijvoeglijke interpretatie van de indicatoren vermeld in het KB van 3 juni ; Minister Laruelle Het IAB blijft de evolutie van dit dossier nauwlettend opvolgen. Ook omtrent dit onderwerp werden zeer gerichte vragen gesteld, die hieronder worden weergegeven: Waarom speelt het IAB niet de rol van tussenpersoon voor meldingen aan de CFI? Voor de advocaten voorziet het huidige artikel 14bis, 3 van de witwaswetgeving voor deze beroepsgroep dat zij hun witwasmeldingen moeten doen door de stafhouder van de Orde waartoe zij behoren, onmiddellijk op de hoogte te brengen. Het is dan de taak van de stafhouder om te controleren of de concrete voorwaarden voor een melding aan de witwascel vervuld zijn. Indien dit het geval is, bezorgt hij de informatie onmiddellijk aan de CFI. Accountants en belastingconsulenten moeten onmiddellijk melden aan de CFI en niet aan hun tuchtoverheid, zijnde het Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten. Na overleg hebben de instituten besloten de mogelijkheid om een gelijkaardige regeling als deze voor de advocaten (met name melding aan het Instituut, dat ingeval de voorwaarden voor melding voldaan zijn, de informatie bezorgt aan de CFI) niet op te nemen in de lijst van de voornaamste prioriteiten. 1 Koninklijk besluit van 3 juni 2007 tot uitvoering van artikel 14quinquies van de wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme (B.S. 13 juni 2007). 2009/3 13

14 Beroep Dit belet niet dat het Instituut voorstander is van een gelijkaardige regeling voor zijn leden in zoverre deze de voornoemde voornaamste prioriteiten niet in het gedrang brengt. Voor accountants en belastingconsulenten geldt in verscheidende Europese landen een regeling op basis waarvan deze beroepsgroepen geen meldingsplicht bij de lokale FIU hebben ingeval zij de rechtspositie van de klant bepalen (juridisch advies). Brengt dit onze beroepen niet in een moeilijke positie ten overstaan van de niet-erkende fiscale beroepsbeoefenaars, de advocaten en in het bijzonder tegenover de buitenlandse confraters? Deze toer doorheen de provincies betekende een zware tijdsinvestering, zowel voor de verschillende sprekers als voor de ploeg van het Instituut. Maar wij hebben mogen ervaren dat onze leden vragende partij zijn om lokaal contacten te kunnen hebben en het loonde zeker en vast de moeite. Wij kijken reeds uit naar een volgende gelegenheid!, concludeert André Bert nog. Uit analyse van de wetgeving in de diverse lidstaten is gebleken dat naar inwonersaantal gemeten een afwijking inzake de meldingsplicht voor accountants en belastingconsulenten van toepassing is voor een ruime meerderheid (circa twee derde) van onze buitenlandse confraters, zoals onder meer in de meeste buurlanden van België en hieronder een aantal economische zwaargewichten, zoals Duitsland, Groot-Brittannië en Nederland Website IAB Ten slotte werd ook nog kort de vernieuwde website van het IAB voorgesteld, waarbij de nadruk werd gelegd op de voor de leden beschikbare tools en andere nuttige informatie. Het was duidelijk een zware agenda, maar het initiatief werd op alle locaties met veel enthousiasme onthaald en de vraag naar een herhaling ervan werd ook meermaals opgeworpen. Minister van Kmo s, Zelfstandigen, Landbouw en Wetenschapsbeleid, Sabine Laruelle, toonde van bij de aanvang van het project interesse en wij mochten haar dan ook verwelkomen als gastspreker op onze laatste sessie te Wépion. Zij sprak er de leden toe over haar recentste initiatieven, zoals de Starters-bvba. De afsluitende receptie gaf de aanwezige leden telkens de gelegenheid om met andere confraters na te praten. Ook de samenwerking met de regionale beroepsverenigingen was succesvol, ze stonden het Instituut bij met de organisatie ter plaatse /3

15 Beroep Het IAB bezoekt de NOvAA 1 : analyse van het Nederlandse kwaliteitstoetsingssysteem Fabienne Cleymans Adjunct-directeur IAB De roep naar een verdergaande professionalisering van onze beroepen klinkt steeds luider. Zowel binnen onze landsgrenzen als internationaal is men er zich van bewust dat door een steeds complexere economische en regelgevende omgeving, een goede werking van onze kantoren cruciaal is om een correcte en betrouwbare dienstverlening aan de cliënten te garanderen. Hoe gaan de instituten uit onze buurlanden deze uitdaging aan? Het IAB legde alvast zijn oor te luisteren bij de Nederlandse Orde van Accountants-Admini stratieconsulenten (NOvAA) en kreeg er uitleg over het Nederlandse kwaliteitstoetsingssysteem. Kwaliteitstoetsingssystemen werden reeds in een aantal buurlanden opgestart. Ook de International Federation of Accountants (IFAC) verzoekt haar leden, de nationale ordes en instituten, om een actieplan op te stellen om toe te zien op de naleving van de internationale regelgeving van de IFAC en de International Accounting Standards Board (IASB), en om de uitoefening van het beroep aan een kwaliteitstoetsing te onderwerpen. Ons Instituut wil deze uitdaging niet uit de weg gaan en werkt momenteel aan een handleiding voor de organisatie van de kantoren, om de voorbereiding van de kwaliteitstoetsing te vergemakkelijken. De nadruk wordt in eerste in- stantie voornamelijk gelegd op het begeleiden van kantoren. Daartoe heeft het IAB reeds een aantal instrumenten uitgewerkt, zoals de opdrachtbrief, het jaardossier en het permanent dossier, de toegang tot de analyse van de jaarrekeningen via Companyweb en een aantal andere tools die via de website beschikbaar zijn voor de leden. Dankzij deze instrumenten moeten kantoren zich, indien nodig, beter en eenduidiger kunnen organiseren. De aandachtspunten die worden besproken in de handleiding zijn een belangrijk hulpmiddel om de interne organisatie van een kantoor te professionaliseren, gaande van personeelsbeleid, over de organisatie van de contacten met de cliënten tot zelfs documentatiebeheer. 1 Nederlandse Orde van Accountants-Admini stratieconsulenten. 2009/3 15

16 Beroep Wij beseffen echter dat wij ons slechts in een beginfase bevinden en nog een lange weg voor de boeg hebben. Om het proces evenwel zo snel en efficiënt mogelijk te laten verlopen, is het uitvoerend comité, samen met de directie van het IAB, op 19 juni ll. zijn licht gaan opsteken bij onze noorderburen. Naast mevrouw van Arkel, directeur van de NOvAA, ontmoetten wij er tevens de Raad van Toezicht, een onafhankelijk orgaan gemandateerd door de NOvAA en verantwoordelijk voor het uitvoeren van periodieke preventieve toetsingen en het instellen van onderzoeken indien de geldende beroepsnormen niet worden nageleefd. Zowel de voorzitter, de heer Jurgens, als een aantal leden van deze Raad stonden ons uitgebreid te woord. Deze Raad bestaat uit vijf personen waarvan 2 (gewezen) rechters, één persoon uit het openbaar bestuur en 2 (voormalige) beroepsbeoefenaars. De verschillende stappen van de NOvAA-toetsing, die in 2002 van start ging, en de implicaties hiervan werden ons één voor één toegelicht. Toetsingen gebeuren in samenspraak met het NIVRA (Nederlands Instituut van Registeraccountants) en de SRA (Samenwerkende Registeraccountants en Accountants-Administratieconsulenten). Afhankelijk van het feit of een kantoor uit overwegend AA s bestaat, gebeurt de toetsing door de NOvAA. Ieder kantoor wordt in principe eenmaal om de 6 jaar getoetst. Elk kantoor dient echter wel jaarlijks een vragenlijst in te vullen. Op basis daarvan worden dan de te toetsen kantoren geselecteerd. De Raad van Toezicht beschikt over een korps van jaarlijks 135 toetsers, die elk minimaal 5 toetsingen per jaar uitvoeren. Per toetsing worden telkens 2 toetsers uitgestuurd. Iedere toetser voert zijn onderzoek uit op basis van 2 dossiers; Voorzitter Bert met mevrouw van Arkel Voorzitter Bert met de heer Jurgens Naast de Raad van Toezicht speelt uiteraard de toetser een essentiële rol in het toetsingsproces. Deze wordt gerecruteerd op basis van een aantal voorwaarden op het gebied van beroepservaring als accountant-administratieconsulent, inzetbaarheid en het onbesproken gedrag (geen tuchtrechterlijke veroordelingen gedurende 5 jaar). Het kantoor waarin zij werkzaam zijn, dient bovendien een positieve beoordeling gekregen te hebben tijdens de laatste toetsing. Deze toetsers krijgen een aangepaste vorming en kunnen zich baseren op een Handboek Toetsingen evenals een toetsingsinstrumentarium. per toetsing worden dus 4 dossiers nagekeken en dit duurt gemiddeld 1 dag, afhankelijk natuurlijk van de grootte van het getoetste kantoor en de dossiers. Op het einde van de toetsing bespreken de toetsers hun bevindingen met de accountant(s) van het getoetste kantoor waarna zij een toetsingsverslag opstellen met daarin een advies voor een door de Raad van Toezicht te vellen eindoordeel /3

17 Beroep Indien de Raad oordeelt dat het interne stelsel van kwaliteitsbeheersing van het getoetste kantoor niet voldoet, kan zij aanwijzingen en aanbevelingen geven voor verbeteringen waarop het kantoor dan binnen een bepaalde termijn een verbeterplan moet indienen. Binnen de twee jaar vindt dan een hertoetsing plaats. Indien het kantoor dan opnieuw een onvoldoende krijgt, kan de Raad beslissen om het dossier over te maken aan de tuchtinstantie. Zo heeft de Raad in 2008 een positief eindoordeel geveld in 57 % van de gevallen. Bij hertoetsingen en na het volgen van een verbetertraject, haalden uiteindelijk 95 % van de kantoren een voldoende. De positieve aanpak van de Raad, waarin begeleiding van de kantoren centraal staat, heeft ertoe geleid dat de leden overtuigd zijn van het nut van deze kwaliteitstoetsing. Het IAB zal binnenkort ook een bezoek brengen aan onze Franse confraters van de Ordre des Experts-Comptables aangezien ook zij reeds jaren een kwaliteitssysteem hanteren en we ook daar ervaring kunnen uitwisselen. Ondertussen werkt de werkgroep Organisatie van de kantoren en procedures voort aan een kwaliteitshandleiding voor de kantoren. Een eerste versie van deze handleiding wordt ten vroegste eind 2009 verwacht. Meer informatie hierover volgt binnenkort. Handboek Boekhouden IFRS De IFRS-standaarden boekhoudkundig vertaald Na een korte introductie van het IFRS-kader behandelt dit handboek op een gestructureerde wijze de verschillende IFRS-standaarden. Deze standaarden worden besproken aan de hand van een IFRS-jaarrekening en een aangepast rekeningstelsel. Door het gebruik van praktische voorbeelden met uitgewerkte journaalposten wordt de toepassing van IFRS onmiddellijk concreet. Telkens wordt verwezen naar de Belgische boekhoudwetgeving en worden de verschillen duidelijk uitgelegd. Met dit handboek heeft de IFRS-specialist een goed naslagwerk en het biedt de leek een goede introductie in de wereld van de financiële verslaggeving volgens IFRS-standaarden. E. De Lembre en Ph. Van Cauwenberge ISBN xxv blz. 125,00 euro De talrijke praktische voorbeelden met uitgewerkte journaalposten maken van deze uitgave een uniek handboek. Bovendien werkt de docent een aantal oefeningen uit, zodat u de behandelde materie onmiddellijk in de praktijk kunt toepassen. Zo krijgt u een helder inzicht in de gevolgen van de IFRS-toepassingen. Binnenkort verschijnt een volgend boekdeel in de reeks Handboek Boekhouden: Handboek Boekhouden. Dubbel boekhouden. Groenstraat 31 BE-2640 Mortsel - België T F mail@intersentia.be /3 17

18 Fiscaliteit Fiscale stimulatie van het risicokapitaal Prof. Dr. Bruno Colmant Accountant belastingconsulent Gastdocent aan de Vlerick Management School en de UCL Lid van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven en van de Hoge Raad van Financiën Sinds zowat twee jaar verkeert ons land in een toestand van fiscale lethargie, alsof we, door ons op onze institutionele moeilijkheden te storten, zouden ontsnappen aan de economische realiteit. Dat doet ons denken aan een verhaal van George Sand, waarin de held Gribouille zich in de rivier stort om aan de regen te ontsnappen. In deze tijden van recessie dreigt er echter geen regenbui, maar een heus onweer. De gevolgen van de mondialisering zijn weliswaar aanwezig, maar nog beperkt. Binnen een aantal jaren zal de handel volledig geglobaliseerd zijn, zodat nationale bescherming nog weinig doeltreffend zal zijn om de wereldconcurrentie te counteren. De mobiele en flexibele economieën zullen er als winnaar uitkomen. En waar zal het Belgisch legioen staan op dat slagveld? Zal het aan de conscriptie voor de aangekondigde oorlog kunnen ontsnappen? En zal het een gelaten toeschouwer zijn of een geïnspireerd tacticus? De eerste tien jaar van het nieuwe millennium zullen weinig rooskleurig blijven: het Koninkrijk is zijn aggiornamento ingegaan met een interne economische instorting. Bijna 18 maanden na het uitbreken van de subprime-crisis, blijft het met verbijstering staren naar de wereldwijde storm waarin we ons bevinden. In een paar kwartalen is alles gekanteld. Vanaf juli 2007 werd in Amerika duidelijk dat er financiële en vastgoedproblemen opdoemden. Een jaar later al zou het faillissement van de banken het land schokken. En toen brak de wereldwijde economische crisis uit. Het bracht de zwakheden van het land aan het licht, namelijk een rigide context die de industriële reconversie tegenhoudt. Maar dat is geen verrassing: de competitiviteitsindex van België gaat jaar na jaar achteruit en ligt ver onder die van Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Engeland en Luxemburg. De recente enquête van het IMD over het weerstandvermogen tegen de crisis spreekt trouwens voor zich: België zal weldra niet meer tot de groep van de competitieve economieën behoren. De Financial Times merkte fijntjes op dat die enquête de suprematie van de kleine landen bewijst, maar niet die van België. Zelfs de overheidsschuld, waarvan men dacht dat ze onder controle was omdat ze gedaald was in verhouding tot de nationale rijkdom, overschrijdt opnieuw één jaar bbp. Zonder correctiemaatregelen zou het budgettair tekort volgend jaar 6 % overschrijden. Een klein land als België kan zo n hoge overheidsschuld niet dragen en kan geen ruimte geven aan kwetsbare banken. In een paar maanden tijd heeft België zich moeten aanpassen aan de regels die de mondialisering oplegt: die van een klein land waarvan de ambities tot de maatstaf van de grootte ervan moeten worden herleid. De crisis heeft de geografische ligging van de rijkdom hertekend. Ons land kan niet langer passief toekijken of alles op de lange baan schuiven. De economie zal nooit stabiliseren, want op dat vlak bestaat er geen stationaire toestand. Het is een darwinistisch proces. België zal geen verschuivingen van dergelijke omvang kunnen omzeilen. België kan niet /3

19 Fiscaliteit zomaar meedrijven op een economische groei die zonder s lands medeweten wordt gecreëerd door de landen die onze handelspartners zijn. België moet absoluut zijn belastingsysteem afstemmen op de graad van mondiale competitiviteit. Dat de financiële crisis het beheer van de openbare financiën bedreigt, is geen verzinsel. De herkapitalisatie van de banken en de herstelplannen zullen op de federale schuld wegen. Tezelfdertijd zullen de conjunctuurschokken het budgettair overschot bedreigen. Door de crisis dalen de fiscale ontvangsten en nemen de sociale transfers toe (werkloosheid, enz.). De fiscale en socialezekerheidsontvangsten zullen 10 miljard euro minder bedragen dan geraamd. De Belgische economie zou in 2009 met 2 à 3 %, en zelfs met 4 % krimpen. Het begrotingstekort wordt momenteel geraamd op 3,4 % van het bbp, hetzij op 12 miljard euro. Teruggebracht in verhouding tot de federale begroting (ongeveer een derde van het bbp) betekent dit voor de begroting een minderopbrengst van 10 %. Dat is veel. Zelfs gigantisch veel. Net als de andere Europese landen staat België dus opnieuw voor slechte tijden wat de openbare financiën betreft, nl. een beangstigende opeenvolging van tekorten. Die tekorten zullen in contrast staan met het evenwicht van de federale financiën tijdens de twee laatste legislaturen. Een crisis geeft uiteraard nooit aanleiding tot begrotingsoverschotten. Het zou onverantwoord zijn om een begrotingsevenwicht te eisen wanneer de conjuncturele luchtzakken neerstortingen worden. De Staat moet zich aanpassen aan de omkering van de cycli. Bij laagconjunctuur is een tekort dus wenselijk: het speelt de rol van een natuurlijke schokdemper. We mogen nochtans niet uit het oog verliezen dat de Staat een virtueel wezen is. De financieringsmiddelen ervan zijn de belastingen. De Staat kan weliswaar lenen, maar de schuldenlast is altijd slechts een voorschot op de belasting. Met andere woorden: elk oorspronkelijk door de schuld gefinancierd begrotingstekort, wordt vroeg of laat terugbetaald door belastingontvangsten. In de nabije toekomst zal de staat van gewichtloosheid waarin we ons bevinden, in het beste geval, gepaard gaan met de fictie van een autarkische economie. Meer dan enig ander land, beschikt ons land over een open en transiteconomie. En precies de openheid ervan maakt haar meer vatbaar voor internationale fiscale en sociale concurrentie. Openbare financiën Voorts zullen de kosten van de schuld op hun beurt worden verhoogd door een stijging van de rente. Naar alle waarschijnlijkheid zal de inflatie immers stijgen door de injectie van liquiditeiten in het banksysteem. De vervroegde inflatie wordt immers bij de langetermijnrenten gevoegd, terwijl ze de kostprijs van de oude leningen vermindert. De kosten van de overheidsschuld zouden ook kunnen worden verzwaard door een risicopremie die op het land weegt. Net zoals de meeste Europese landen zal België weldra geconfronteerd worden met zijn fiscale realiteit, verergerd door een verhoogde schuldenlast zal dus cruciaal zijn voor de fiscale oriëntatie. Maar die oriëntatie blijft niet beperkt tot volgend jaar, want ze zal de volgende fiscale aanslagjaren bepalen. De echte vraag heeft betrekking op het samenlevingsmodel waarin de volgende twee generaties zullen leven. Kiezen we voor de weg van de afwachting of van de volharding? Afwachten of durven? Een afwachtende houding werd al eens uitgeprobeerd in de jaren 80, die gekenmerkt werden door een lethargisch beleid waarbij de ontspoorde uitgaven door belastingen moesten worden gecorrigeerd. Die vier jaar begrotingsontsporing ( ) hebben de economie bijna twee generaties lang verlamd. Bij de veertigers doen die verspilde jaren denken aan een schemerige onbezorgdheid, maar ook aan grauwe, buiten gebruik gestelde staalfabrieken... Of kiezen we voor fiscale durf, een meer veeleisende weg die overeenstemt met de realiteit van de markteconomie? De crisis heeft ons er immers op gewezen dat dit voortaan ons referentiekader is. We staan meer bepaald voor de volgende keuze: fiscale capitulatie, wat er onvermijdelijk zal toe leiden dat een verzwaring van de belasting moet worden gepland, of belastingvermindering, teneinde de fiscale competitiviteit van het land te herstellen. Volgens dit tweede alternatief, dat ons intuïtief geschikter lijkt, leidt de reflectie onvermijdelijk tot een aanzienlijke vermindering van de fiscale en parafiscale lasten die op de ondernemingen drukken. 2009/3 19

20 Fiscaliteit Die oriëntatie zou in volle conjuncturele crisis op het eerste gezicht ongepast kunnen lijken, omdat ze de door de crisis al zwaar geteisterde, openbare financiën dreigt aan te tasten. Maar wij geloven erin want we moeten in de toekomst investeren. Een klein land als België moet zijn fiscale aantrekkingskracht behouden. Wegens zijn geografische ligging is België een transiteconomie. De fiscaliteit moet dus bijdragen tot de geografische verankering van de investeringen. Dat rechtvaardigt een verlaging van de belastingen en de lasten op arbeid, die een krachtige stimulans vormen voor productieve investeringen. Met andere woorden, een daling van de fiscale en parafiscale lasten vertaalt zich in verdubbelde inkomsten in de vorm van investeringen en returns. Concreet suggereren wij de verlaging van de lasten en de voorheffingen (op het stuk van het onderzoek, de ploegenarbeid, enz.) waartoe de federale regering reeds heeft beslist en die door de industriële sector gunstig werden onthaald, voort te zetten. We zouden ook kunnen denken aan een uitbreiding van de notionele interest indien de onderneming overgaat tot productieve banenscheppende investeringen. In deze oriëntatie passen nog andere reflecties: verlaagd tarief van de vennootschapsbelasting wanneer voor productieve investeringen aangewende resultaten worden gereserveerd, invoering van maatregelen om in geval van inflatoire spanningen de aanslagvoet van de ondernemingen te verlagen, enz. Sommige commentatoren hebben vragen bij de gegrondheid van een belastingverlaging van dergelijke omvang. Sommigen houden voor dat er al veel werd gedaan, bijvoorbeeld door middel van de notionele interest. Maar het belangrijkste is dat deze fiscale omwentelingen, in etymologische betekenis, geen terug-naar-af-maatregelen zijn, met name het voorspel van belastbare compensaties waardoor het gunstig effect ervan ongedaan wordt gemaakt. Bevordering van het risicokapitaal schokken op te vangen: het aanleggen van voldoende eigen vermogen of, meer algemeen, voldoende risicokapitaal. Dat is trouwens de reden waarom de overheid moest tussenkomen bij de redding van de banken. Bovendien is het net op het ogenblik dat een bankcrisis het krediet beperkt, dat inbrengen van eigen vermogen een rol van betekenis moeten spelen. Een onderneming kan niet alleen op basis van schulden resultaten halen. Sommigen moeten dus risico s nemen: dat zijn de aandeelhouders. En de aandeelhouder is geen speculant: hij is vooral een belegger die zijn spaargeld aan een riskant project koppelt. Maar al 30 jaar lang is het risicokapitaal het weeskind van de financiering van de Belgische economie. Op macro-economisch gebied zijn de cijfers verbluffend. Over een periode van 15 jaar werd minder dan 5 % van het spaargeld van particulieren rechtstreeks in aandelen belegd. De terugloop van het risicokapitaal is zo groot dat de overheid zelf de kapitalisatie van de ondernemingen moet stimuleren. Op fiscaal gebied is de slechte behandeling van het risicokapitaal nog erger. Ondanks de opvallende bijdrage van de notionele interest blijven dividenden fiscaal benadeeld ten opzichte van interesten van schulden. De roerende voorheffing is hoger op dividenden dan op interesten. Een ondernemersfiscaliteit zou aandelen minder moeten belasten dan risicoloze beleggingen. Maar in de plaats van het risico te stimuleren, wordt het door de fiscale wetgeving bestraft. De economie zal nooit stabiliseren, want op dat vlak bestaat geen stationaire toestand Om die redenen moeten we het risicokapitaal blijven promoten. Na een beurscrash kan het weliswaar ongerijmd lijken om beleggingen in aandelen aan te prijzen, en die idee moet zeker nog ingang vinden. Maar het is een boodschap die de financiële crisis heeft geformuleerd, het is een noodzaak voor ondernemingen om bestand te zijn tegen de schokken van de markt. Want er is een middel om die In een verslag van de Hoge Raad van Financiën (HRF) van 2007 (afdeling fiscaliteit en parafiscaliteit belasting op arbeid, werkgelegenheid en concurrentievermogen, augustus 2007) wordt dit probleem onderzocht. Wegens de publicatie ervan tijdens de laatste federale verkiezingen is het onopgemerkt gebleven. Nochtans zijn de vaststellingen ervan verontrustend op tweeërlei gebied /3