Colofon. Wanssumseweg, Oostrum Gemeente Venray. CIS-code: Projectnummer : /36363 : M. Berkhout MA, drs. S. Moerman

Transcriptie

1 Archeologisch Bureauonderzoek & Inventariserend Veldonderzoek (IVO), door middel van boringen Wanssumseweg, Oostrum Gemeente Venray CIS-code: Colofon Projectnummer : /36363 Auteurs : M. Berkhout MA, drs. S. Moerman Redactie : drs. T. Nales Controle Drs. T. Nales Senior Prospector Goedkeuring Dhr. M. Terpelle Gemeente Venray Versie : 1.4 ISBN : Conceptversie Opdrachtgever : Stichting Dichterbij Bureau Vastgoed De heer P. Oomen Postbus AA Malden Becker & Van de Graaf bv Noordwijk, augustus 2009 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

2 SAMENVATTING: In opdracht van Stichting Dichterbij heeft archeologisch onderzoeksbureau Becker & Van de Graaf bv in augustus 2009 een archeologisch bureauonderzoek en een Inventariserend Veldonderzoek door middel van boringen uitgevoerd aan de Wanssumseweg te Oostrum, gemeente Venray. Het onderzoek is uitgevoerd in het kader van de nieuwbouw van appartementen. Het bureauonderzoek heeft uitgewezen dat het plangebied op een dekzandwelving gelegen is. Mede door de aanwezigheid van een nabij gelegen beek geldt er een middelhoge tot hoge verwachting op het aantreffen van archeologische indicatoren. Eventuele archeologische resten kunnen teruggaan tot het Laat-Paleolithicum. Het veldonderzoek heeft uitgewezen dat de bodemopbouw veelal zeker tot in de top van de C- horizont recentelijk verstoord is. De kans is klein dat eventuele resten in de top van de C-horizont nog intact aanwezig zijn. Gezien de verstoringen die in de bodem zijn waargenomen, wordt de kans klein geacht dat er archeologische resten in het plangebied aangetroffen zullen worden. De kans dat bij de realisatie van de bouwplannen archeologische resten zullen worden verstoord is derhalve klein. Naar aanleiding van de resultaten van het Inventariserend Veldonderzoek wordt aanbevolen om geen vervolgonderzoek uit te (laten) voeren.

3 INHOUDSOPGAVE: ADMINISTRATIEVE GEGEVENS VAN HET PLANGEBIED INLEIDING Aanleiding Doel- en vraagstelling van het onderzoek Ligging van het plangebied BUREAUONDERZOEK Werkwijze Geologie, geomorfologie en bodem Bekende archeologische waarden Historisch landgebruik Conclusie bureauonderzoek en verwachtingmodel VELDONDERZOEK Onderzoekshypothese en onderzoeksopzet Werkwijze Resultaten Interpretatie CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Beantwoording vraagstelling Aanbevelingen Betrouwbaarheid LITERATUUR EN KAARTEN LIJST VAN AFKORTINGEN EN BEGRIPPEN BIJLAGEN 1. Topografische kaart 2. Archis-informatie 3. Overzicht Archismeldingen 4. Boorlocatiekaart 5. Boorbeschrijvingen 6. Periodentabel

4 Administratieve gegevens van het plangebied Toponiem Wanssumseweg CIS-code Plaats Oostrum Gemeente Venray Kadastrale aanduiding Venray S 164 Provincie Noord-Limburg Coördinaten Centrum / Hoekpunten / (NW) / (NO) / (ZO) / (ZW) Oppervlakte plangebied Ca m² Opdrachtgever Stichting Dichterbij Bureau Vastgoed Contactpersoon: de heer P. Oomen Postbus AK Rosmalen Tel: Uitvoerder Becker & Van de Graaf bv Contactpersoon: mevr. M. Berkhout Postbus AC Noordwijk (ZH) Tel: mberkhout@beckerenvandegraaf.nl Bevoegde overheid Gemeente Venray Contactpersoon: de heer M. Terpelle Postbus AM Venray Tel: Beheer en plaats van Becker & Van de Graaf, Noordwijk documentatie Uitvoeringsdatum veldwerk

5 1. Inleiding 1.1. Aanleiding In opdracht van Stichting Dichterbij heeft archeologisch onderzoeksbureau Becker & Van de Graaf bv in augustus 2009 een archeologisch bureauonderzoek (BO) en een Inventariserend Veldonderzoek (IVO) door middel van boringen uitgevoerd aan de Wanssumseweg in Oostrum, gemeente Venray. De aanleiding voor dit onderzoek is de nieuwbouw van appartementen, waarvoor een bouwvergunning verkregen dient te worden. Graafwerkzaamheden ten behoeve van de nieuwbouw zullen zorgen voor een bodemverstoring tot een diepte van maximaal 2,0 m beneden maaiveld. De kans bestaat dat eventueel aanwezige archeologische waarden hierdoor verstoord dan wel vernietigd zullen worden Doel- en vraagstelling van het onderzoek De doelstelling van het bureauonderzoek is het verwerven van informatie aan de hand van bestaande bronnen over bekende of verwachte archeologische waarden binnen het plangebied. Hieruit voortvloeiend wordt een gespecificeerde archeologische verwachting opgesteld. Het doel van het veldonderzoek is het aanvullen en vaststellen van deze gespecificeerde verwachting. Daarnaast wordt inzicht verkregen in de vormeenheden van het landschap in het plangebied, voor zover deze vormeenheden van invloed kunnen zijn geweest op de bruikbaarheid van de locatie door de mens in het verleden. Op basis van de resultaten van het onderzoek kunnen kansarme zones van het plangebied worden uitgesloten en kansrijke zones worden geselecteerd voor behoud of voor vervolgonderzoek. Om deze doelstelling te kunnen realiseren, wordt op de volgende vragen een antwoord gegeven (Berkhout 2009): Wat is de fysiek-landschappelijke ligging van de locatie? Hoe is de bodemopbouw in het plangebied en in welke mate is deze nog als intact te beschouwen? Zijn er archeologische waarden aanwezig in het plangebied? Wat is de diepteligging van eventueel aanwezige archeologische resten? Wat is de specifieke archeologische verwachting van het plangebied en wordt deze bij het veldonderzoek bevestigd? In hoeverre worden eventueel aanwezige archeologische waarden bedreigd door de voorgenomen graafwerkzaamheden? Het archeologisch bureauonderzoek en het inventariserend veldonderzoek zijn uitgevoerd conform de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA), versie 3.1 (Centraal College van Deskundigen 2006). Voor de in dit rapport gebruikte geologische en archeologische tijdsaanduidingen wordt verwezen naar bijlage 6. Afkortingen en enkele vaktermen worden achterin dit rapport uitgelegd (zie lijst van afkortingen en begrippen) Ligging van het plangebied De ligging van het onderzochte gebied, ofwel het plangebied, is weergegeven in bijlage 1. Het plangebied ligt ten zuiden van de N270 en ten oosten van de Wanssumseweg, die aansluit op de N270. Het plangebied met een oppervlakte van circa m² ligt circa 1200 meter ten zuidoosten van de bebouwde kom van Oostrum. Het plangebied ligt circa 3,5 kilometer van de rivier de Maas af. De exacte ligging en contouren van het plangebied zijn weergegeven in bijlage 4. Ten tijde van het veldonderzoek was het zuidelijk deel van het plangebied in gebruik als grasland en lag het noordelijk deel braak. 5

6 2. Bureauonderzoek 2.1. Werkwijze Bij het bureauonderzoek zijn gegevens verzameld over bekende of verwachte archeologische waarden binnen het onderzoeksgebied. Er is gebruik gemaakt van de Cultuurhistorische Waardenkaart (CHW) van de provincie Limburg en van de Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden (IKAW) en het Archeologisch Informatie Systeem (Archis II) van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Aanvullende historische informatie is verkregen uit beschikbaar historisch kaartmateriaal, waaronder het Minuutplan van begin 19 e eeuw ( en een topografische kaart van 1895 (Uitgeverij Nieuwland 2005, no. 653). Om inzicht te krijgen in de opbouw en ontwikkeling van het landschap zijn onder andere de bodemkaart en de geomorfologische kaart van Nederland gebruikt (Stichting voor Bodemkartering 1975; Staring Centrum / Rijks Geologische Dienst 1990). Voor informatie over het reliëf in en rondom het plangebied is gebruik gemaakt van het Actueel Hoogtebestand van Nederland (AHN; Deze gegevens zijn aangevuld met relevante informatie uit beschikbare achtergrondliteratuur (zie literatuurlijst). Er is voor het onderzoek geen gebruik gemaakt van historisch archiefmateriaal of luchtfoto s. De omgeving van Oostrum lijkt niet over een heemkundekring te beschikken Geologie, geomorfologie en bodem Ontstaansgeschiedenis landschap Oostrum ligt in het zuidelijke zandgebied, in een gebied dat bekend staat als de Peelhorst (Berendsen 2005). De Peelhorst bestaat uit verschillende aardschollen, gescheiden door breuken, die door tektonische bewegingen opgeheven zijn boven het omliggende gebied. Tijdens het Midden- Pleistoceen ( jaar geleden) stond dit gebied onder invloed van de Maas. Op de schollen is door de Maas een pakket grof, veelal grindhoudend, zand en klei afgezet. De dikte van dit pakket varieert tussen de 8 en 20 m. In Oostrum en omgeving zijn de Pleistocene rivierafzettingen afgedekt door een pakket dekzand. Dit dekzand is afgezet tijdens grote verstuivingen gedurende de koudste periodes van de laatste ijstijd (het Weichselien, tot jaar geleden) en wordt geologisch gezien gerekend tot de Formatie van Boxtel (de Mulder et al. 2003). Het dekzand is afgezet in de vorm van ruggen, koppen en welvingen, hetgeen voor een reliëfrijk dekzandlandschap heeft gezorgd in de regio. De ruggen en welvingen zijn voornamelijk gevormd aan het einde van het Weichselien. Gedurende het laatste deel van het Midden-Weichselein en tijdens het Laat-Weichselein was het klimaat namelijk droger dan in voorgaande perioden. Aan het begin van het Holoceen (circa jaar geleden) nam de vegetatiegroei toe door de verbeterde klimatologische omstandigheden en werd de verstuiving overal aan banden gelegd Geomorfologie Op de geomorfologische kaart is het plangebied gekarteerd als een dekzandrug al dan niet met oud bouwlanddek (kaartcode 3L5). Dergelijke dekzandwelvingen zijn zwak welvende terreinen of complexen van kleinschalige dekzandruggen, die in verband met de kaartschaal niet afzonderlijk te karteren zijn. Circa 200 meter noordelijk van het plangebied ligt de Oostrumsche beek. Op de hoogtekaart van Nederland (Actueel Hoogtebestand Nederland, is goed zichtbaar dat het plangebied op de overgang van een hoog gelegen gebied ten zuiden van het plangebied en een lager gelegen gedeelte ten noorden van het plangebied ligt (figuur 1). 6

7 Figuur 1. Uitsnede van het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN) met het plangebied onder de zwarte cirkel. De hoogtes lopen van rood (hoog) via geel en groen naar blauw (laag) Bodem Op de bodemkaart is het plangebied gekarteerd als een duinvaaggrond van leemarm en zwak lemig fijn zand (Zd21). Dit zijn zandgronden waarin weinig bodemvorming is opgetreden. In feite wordt een zogenaamd A-C profiel verwacht. De A-horizont is de bouwvoor en de C-horizont is het oorspronkelijke moedermateriaal van de bodem (dekzand). Eventuele archeologische resten worden op de overgang van de A-horizont naar de C-horizont verwacht. De grondwatertrap is VII. De grondwatertrappenindeling is gebaseerd op gemiddeld hoogste (GHG) en gemiddeld laagste grondwaterstandsdieptes (GLG). Hiermee worden de winter- en zomergrondwaterstanden gekarakteriseerd in een jaar met een gemiddelde neerslag en verdamping. Grondwatertrap VII duidt op zeer droge gronden waarbij de GHG wordt aangetroffen op een diepte van meer dan 80 cm -mv en de GLG op een diepte van meer dan 120 cm mv. Dit betekent dat zowel anorganische als organische resten vermoedelijk goed bewaard gebleven zijn Bekende archeologische waarden Het plangebied staat op de Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden aangegeven als een gebied met een middelhoge trefkans voor archeologische waarden. Deze waardering is gebaseerd op de ligging van het terrein op een dekzandrug of welving. Op de archeologische verwachtingskaart van de gemeente Venray kent het westelijk deel van het plangebied een lage verwachting en het oostelijk deel een hoge verwachting. De reden hiervoor is onduidelijk maar gedacht moet worden aan een meer gedetailleerde kartering van de dekzandrug. Direct noordelijk van het plangebied zijn twee booronderzoeken uitgevoerd ook op dezelfde dekzandrug of welving. Naar aanleiding van een verkennend booronderzoek waarbij redelijk intacte tot volledig intacte haarpodzolgronden aanwezig waren onder een opgebracht pakket (onderzoeksmelding 14062) is een karterend booronderzoek uitgevoerd waarbij geen indicatoren zijn aangetroffen (onderzoeksmelding 15349). Verder zijn er nog enkele onderzoeken uitgevoerd die geen vervolgonderzoek opgeleverd hebben vanwege het ontbreken van indicatoren of de aanwezigheid 7

8 van een verstoord bodemprofiel (onderzoeksmeldingen 4689, 26729, 34386). Naar aanleiding van een booronderzoek 500 meter zuidwestelijk is een vervolgonderzoek op de hogere delen van het terrein aanbevolen (onderzoeksmelding 13080). Circa 300 meter zuidelijk op de Oostrumsche heide is een spits uit het Laat-Paleolithicum (Ahrensburg cultuur) aangetroffen (waarneming 28690) Historisch landgebruik Op historische kaarten van het begin van de 19 e eeuw ligt het plangebied in de Oostrumsche heide aan de Wanssumseweg van Venray naar Wanssum. Het huidige gebouw in het plangebied is pas aan het einde van de 20 e eeuw gebouwd. Figuur 2. Historische kaart eind 19 e eeuw (bron: Archis II). Het plangebied bevindt zich onder de gele cirkel Conclusie bureauonderzoek en verwachtingmodel Op basis van de resultaten van het bureauonderzoek wordt verwacht dat het plangebied op een dekzandrug gelegen is met een middelhoge tot hoge kans op het aantreffen van archeologische waarden. Eventuele archeologische resten zullen zich op de overgang van de A-horizont naar de C- horizont bevinden. Met name de ligging van het plangebied op een hoger gelegen deel in de directe nabijheid van stromend water maakt het een aantrekkelijk gebied waar in het verleden, vanaf het Laat-Paleolithicum, bewoning plaats heeft kunnen vinden. Hierbij moet gedacht worden aan jachtkampementen uit het Laat-Paleolithicum, Mesolithicum en Neolithicum maar ook aan woonerven 8

9 vanaf de Bronstijd tot en met de Middeleeuwen. Doordat het gebied tot aan het begin van de vorige eeuw als heide in gebruik is geweest, worden er in het gebied weinig bodemverstoringen verwacht. Er zijn geen ontgrondingen in het plangebied bekend. Op de hoogtekaart zijn wel minimale plaatselijke hoogteverschillen waarneembaar. Om het verwachtingsmodel te toetsen en waar nodig aan te vullen dient er een veldonderzoek door middel van boringen te worden uitgevoerd. Het booronderzoek dient uit te wijzen of er sprake is van een intact bodemprofiel en een inschatting te geven over de mogelijke aanwezigheid van archeologische resten. 9

10 3. Veldonderzoek 3.1. Onderzoekshypothese en onderzoeksopzet Het doel van het veldonderzoek door middel van boringen is om de in het bureauonderzoek opgestelde specifieke archeologische verwachting te toetsen en waar nodig aan te passen. Tijdens het veldonderzoek wordt vastgesteld waar de oorspronkelijke bodemopbouw intact is gebleven en waar niet. Daarnaast wordt vastgesteld of het bodemprofiel en eventuele archeologische indicatoren aanleiding geven te veronderstellen dat archeologische resten aanwezig kunnen zijn in het plangebied. Het veldonderzoek bestaat uitsluitend uit een booronderzoek. Vanwege de aanwezigheid van gras in het zuidelijk deel van het plangebied, welke de zichtbaarheid nihil maakte, is hier geen veldkartering uitgevoerd. In het noordelijke gedeelte van het terrein is geen veldkartering uitgevoerd omdat hier alleen fragmenten modern puin lagen Werkwijze In het plangebied aan de Wanssumseweg zijn zes boringen gezet (bijlagen 4 en 5) met een diepte van 2,0 m. Deze boringen zijn verdeeld over de gebieden die verstoord zullen worden als gevolg van toekomstige graafwerkzaamheden ten behoeve van de geplande bebouwing. Er is gebruik gemaakt van een Edelmanboor met een diameter van 15 cm. De boringen zijn beschreven volgens de Archeologische Standaard Boorbeschrijvingsmethode (ASB; SIKB 2008) met behulp van een veldcomputer en het programma Boormanager van I.T. Works. De locaties van de boringen (x- en y- waarden) zijn ingemeten vanuit de topografie. De hoogtes van de boringen (z-waarden) zijn bepaald aan de hand van het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN). De opgeboorde monsters zijn door middel van zeven in het veld onderzocht op de aanwezigheid van archeologische indicatoren (zoals aardewerk, baksteen, vuursteen, huttenleem en bot). Hierbij is gebruik gemaakt van een zeef met een maaswijdte van 4 mm Resultaten Veldwaarnemingen In het plangebied viel direct op dat het zuidelijk gedeelte, waar boring 1, 2, 5 en 6 geplaatst zijn, enkele decimeters hoger lag dan het noordelijke perceel. Het noordelijke perceel lag braak met veel recent puin aan de oppervlakte. Een licht hoogteverschil in het noordelijke perceel doet vermoeden dat de top van het bodemprofiel vergraven is Lithologie, geologie en bodemopbouw In de ondergrond, op een diepte van 180 cm beneden maaiveld, is sprake van matig fijn, matig siltig, zwak grindhoudend (grijs)geel zand met leembrokken. Erboven is een circa 1 meter dik pakket geelgrijs matig fijn, zwak siltig zand aanwezig. De bouwvoor bestaat uit een 20 tot 70 cm dikke laag matig fijn, zwak siltig, zwak tot matig humeus bruin zand. In deze bouwvoor zijn brokken klei en grind aangetroffen. Tussen de bouwvoor en de natuurlijke ondergrond bevindt zich een 40 tot 90 cm geroerd pakket zand. Het pakket is afwisselend bruingeel, bruingrijs of donker zwartbruin van kleur. In dit pakket zijn naast vlekken ook moderne puinfragmentjes waargenomen. Er zijn geen sporen van bodemvorming in de top van het dekzand aangetroffen Archeologische indicatoren Er zijn geen archeologische indicatoren aangetroffen Interpretatie De onderste laag van het bodemprofiel kan geïnterpreteerd worden als afzettingen afkomstig van de rivier de Maas. Deze afzettingen behoren tot de Beegden Formatie. Het meterdikke pakket erboven behoort tot de zogenaamde C-horizont, het moedermateriaal van de bodem. Deze laag behoort geologisch gezien tot de Formatie van Boxtel. Doordat het bodemprofiel tot op of zelfs in de C- 10

11 horizont, het archeologisch interessante niveau, verstoord is geraakt, wordt de kans op archeologische resten uit alle cultuurperioden zeer klein geacht. De oorzaak voor de bodemverstoringen moet vermoedelijk in recente graafwerkzaamheden gezocht worden. Mogelijk heeft er egalisatie plaatsgevonden om het terrein geschikt te maken voor bebouwing. Op de hoogtekaart van Nederland ( is goed zichtbaar dat het plangebied minimale hoogteverschillen vertoont. Dit bevestigt het vermoeden dat er in het plangebied gegraven is, mogelijk ten behoeve van egalisatie. Figuur 3. Detail hoogtekaart ( 11

12 4. Conclusies en aanbevelingen In opdracht van Stichting Dichterbij te Malden zijn in augustus 2009 een archeologisch bureauonderzoek (BO) en een Inventariserend Veldonderzoek (IVO) door middel van boringen uitgevoerd in verband met de geplande (her)ontwikkeling van het plangebied aan de Wanssumseweg in Oostrum, gemeente Venray. Het bureauonderzoek heeft uitgewezen dat het plangebied op een dekzandwelving gelegen is. Mede door de aanwezigheid van een nabij gelegen beek geldt er een middelhoge tot hoge verwachting op het aantreffen van archeologische indicatoren. Eventuele archeologische resten kunnen teruggaan tot het Laat-Paleolithicum. Het veldonderzoek heeft uitgewezen dat de bodemopbouw veelal zeker tot in de top van de oorspronkelijke C-horizont verstoord is. De kans dat zich in de top van de C-horizont nog intacte archeologische sporen bevinden, is daarmee aanzienlijk afgenomen Beantwoording vraagstelling Wat is de fysiek-landschappelijke ligging van de locatie? Het plangebied ligt op een dekzandwelving. Ten zuiden van het plangebied is een dekzandrug zichtbaar, ten noorden een beekdal. Het plangebied ligt circa 4 km van de rivier de Maas af. Hoe is de bodemopbouw in het plangebied en in welke mate is deze nog als intact te beschouwen? De bodemopbouw bestaat uit een bouwvoor, een geroerde bovenlaag welke direct aansluit op de C-horizont. Het bodemprofiel is tot in de C-horizont verstoord geraakt. Zijn er archeologische waarden aanwezig in het plangebied? Er zijn geen archeologische indicatoren aangetroffen. Wat is de diepteligging van eventueel aanwezige archeologische resten? Eventuele resten bevinden zich op de overgang van de A-horizont naar de C-horizont. Omdat het bodemprofiel van de boringen een verstoorde overgang tussen beide horizonten vertoont, zullen er geen (intacte) archeologische resten meer aanwezig zijn. Wat is de specifieke archeologische verwachting van het plangebied en wordt deze bij het veldonderzoek bevestigd? Op voorhand werd aan het plangebied een middelhoge tot hoge verwachting toegeschreven op basis van de ligging op dekzandwelvingen in de nabijheid van een beekdal. Daarnaast was er op voorhand geen rekening gehouden met ernstige bodemverstoringen door graafwerkzaamheden omdat het gebied subrecent nog in gebruik was als heide. Naar aanleiding van het veldonderzoek is deze verwachting bijgesteld naar laag omdat de bodemopbouw tot in de oorspronkelijke C- horizont verstoord is. In hoeverre worden eventueel aanwezige archeologische waarden bedreigd door de voorgenomen graafwerkzaamheden? Niet van toepassing Aanbevelingen Tijdens het onderzoek is geconstateerd dat het plangebied grotendeels over een tot in het archeologisch interessante niveau verstoorde bodemopbouw beschikt. Naar verwachting zullen de voorgenomen bouwwerkzaamheden geen archeologische resten bedreigen. Op basis van de resultaten van het Inventariserend Veldonderzoek wordt geadviseerd om geen vervolgonderzoek uit te laten voeren. NB. Bovenstaand advies dient gecontroleerd en beoordeeld te worden door de bevoegde overheid, in dit geval de gemeente Venray. Deze zal vervolgens een besluit nemen inzake de te volgen 12

13 procedure. Becker & Van de Graaf bv wil meegeven dat voordat dit besluit genomen is, er niet begonnen kan worden met bodemverstorende activiteiten of activiteiten die voorbereiden op bodemverstoringen Betrouwbaarheid Het uitgevoerde onderzoek is op zorgvuldige wijze verricht volgens de algemeen gebruikelijke inzichten en methoden. Het archeologisch onderzoek is erop gericht om de kans op het onverwacht aantreffen dan wel het ongezien vernietigen van archeologische waarden bij bouwwerkzaamheden in het plangebied te verkleinen. Aangezien het onderzoek is uitgevoerd door middel van een steekproef kan echter, op basis van de onderzoeksresultaten, de aan- of afwezigheid van eventuele archeologische waarden niet gegarandeerd worden. Indien archeologische waarden worden aangetroffen dienen deze conform de Monumentenwet 1988, artikel 53, bij het Rijk gemeld te worden. 13

14 Literatuur en kaarten ANWB, 2005: ANWB Topografische Atlas Limburg 1:25.000, Den Haag. Berendsen, H.J.A., (1997): Landschappelijk Nederland. De fysisch-geografische regio s, Assen. Berkhout, M. 2009: Plan van aanpak. Wanssumseweg in Oostrum, gemeente Venray, Noordwijk (Intern rapport, Becker & Van de Graaf). Centraal College van Deskundigen, 2006: Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie, versie 3.1, Gouda. Mulder, E.F.J. de/ M.C. Geluk/ I.L. Ritsema/ W.E. Westerhoff/ T.E. Wong, 2003: De ondergrond van Nederland, Groningen/Houten. SIKB, 2008: Archeologische standaard boorbeschrijving, Archeologie Leidraad, Gouda. Staring Centrum / Rijks Geologische Dienst, 1990: Geomorfologische kaart van Nederland, 1:50.000, blad 52 Venlo, Wageningen / Haarlem. Stichting voor Bodemkartering, 1975: Bodemkaart van Nederland, 1:50.000, blad 52 Oost Venlo, Wageningen. Uitgeverij Nieuwland, 2006: Grote Historische topografische Atlas, , Limburg, schaal 1:25.000, Tilburg. Minuutplan , Venray, Limburg, sectie E, blad 05, ( De Actuele Hoogtekaart van Nederland, ( 14

15 Lijst van afkortingen en begrippen Afkortingen AMK ASB Archis CHW IKAW KNA mv NAP PvA RCE SIKB Archeologische Monumenten Kaart Archeologische Standaard Boorbeschrijvingsmethode Archeologisch Informatie Systeem Cultuurhistorische Waardenkaart Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie maaiveld (het landoppervlak) Normaal Amsterdams Peil Plan van Aanpak Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer Verklarende woordenlijst antropogeen door menselijke activiteit veroorzaakt of gemaakt artefact door de mens vervaardigd voorwerp Edelmanboor een handboor voor bodemonderzoek eerdgrond grond met een humushoudende minerale bovengrond van meer dan 50 cm, ontstaan door invloed van de mens, vaak gaat het om een esdek esdek dikke humeuze laag ontstaan door eeuwenlange bemesting; beschermt de oorspronkelijke bodem tegen ploegen en andere verstoringen horizont kenmerkende laag binnen de bodemvorming humeus organische stoffen bevattend; bestaande uit resten van planten en dieren in de bodem leem samenstelling van meer dan 50% silt, minder dan 50% zand en minder dan 25% klei silt zeer fijn sediment met grootte 0,002-0,063 mm vaaggrond grond zonder duidelijke tekenen van bodemvorming zavel grondsoort die tussen 8 en 25% klei (deeltjes kleiner dan 0,002 mm) bevat 15

16

17 Bijlage 2: Archis-informatie bron: Archis II (RCE).

18 Becker Legenda WAARNEMINGEN VONDSTMELDINGEN ONDERZOEKSMELDINGEN GRID_1KM HUIZEN TOP10 ((c)tdn) MONUMENTEN IKAW archeologische betekenis archeologische waarde hoge archeologische waarde zeer hoge archeologische waarde zeer hoge arch waarde, beschermd zeer lage trefkans lage trefkans middelhoge trefkans hoge trefkans lage trefkans (water) middelhoge trefkans (water) hoge trefkans (water) water niet gekarteerd m N Archis2 Archeologische informatie 36363_Oostrum_Wanssumseweg / /

19 Bijlage 3: Overzicht Archismeldingen Waarnemingen Nummer Omschrijving Tijdvak Vuurstenen spits Paleolithicum Monumenten Nummer Omschrijving Tijdvak 1514 Terrein van zeer hoge waarde, beschermd: mottekasteel Late Middeleeuwen Onderzoeksmeldingen Nummer Soort onderzoek Jaar Booronderzoek Booronderzoek Booronderzoek Booronderzoek Booronderzoek Booronderzoek * Booronderzoek 2009 * dit onderzoek. bron: Archis II (RCE).

20 Bijlage 4: Boorlocatiekaart

21

22 Bijlage 5: Boorbeschrijvingen

23 Boring: 01 Boring: 02 Boring: 03 Datum: X: Y: Maaiveld [m NAP]: 20,35 GWS: Opmerking: Datum: X: Y: Maaiveld [m NAP]: 20,03 GWS: Opmerking: Datum: X: Y: Maaiveld [m NAP]: 20,15 GWS: Opmerking: 0 gras Zand, matig fijn, zwak siltig, matig humeus, sporen wortels, donkerbruin 0 gras Zand, matig fijn, zwak siltig, matig humeus, brokken klei, donkerbruin, grindjes 0 braak Zand, matig fijn, zwak siltig, matig puinhoudend, bruingeel Zand, matig fijn, zwak siltig, zwak humeus, bruin Zand, matig fijn, zwak siltig, bruin Zand, matig fijn, zwak siltig, sporen wortels, donker zwartbruin Zand, matig fijn, zwak siltig, zwak grindhoudend, licht geelgrijs, overgang dekzand geroerd Zand, matig fijn, zwak siltig, grijsbruin Zand, matig fijn, zwak siltig, licht geelgrijs Zand, matig fijn, zwak siltig, zwak humeus, donker zwartbruin Zand, matig fijn, zwak siltig, koffiebruin Zand, matig fijn, zwak siltig, licht geelgrijs Zand, matig fijn, matig siltig, brokken leem, donkergeel 200 Zand, matig fijn, matig siltig, zwak grindhoudend, brokken leem, matig roesthoudend, grijsgeel 200 Zand, matig fijn, matig siltig, zwak grindhoudend, brokken leem, matig roesthoudend, grijsgeel 200 Boring: 04 Boring: 05 Boring: 06 Datum: X: Y: Maaiveld [m NAP]: 20,14 GWS: Opmerking: Datum: X: Y: Maaiveld [m NAP]: 20,29 GWS: Opmerking: Datum: X: Y: Maaiveld [m NAP]: 20,69 GWS: Opmerking: 0 braak Zand, matig fijn, zwak siltig, zwak humeus, bruin 0 gras Zand, matig fijn, zwak siltig, zwak humeus, bruin 0 gras Zand, matig fijn, zwak siltig, zwak humeus, bruin 50 Zand, matig fijn, zwak siltig, donker zwartgrijs Zand, matig fijn, zwak siltig, bruingrijs, geroerd 50 Zand, matig fijn, zwak siltig, bruingeel 50 Zand, matig fijn, zwak siltig, matig puinhoudend, lichtgrijs, straatzand; geroerd Zand, matig fijn, zwak siltig, lichtbruin Zand, matig fijn, zwak siltig, lichtgeel Zand, matig fijn, zwak siltig, donker zwartbruin Zand, matig fijn, zwak siltig, geel, geroerd Zand, matig fijn, zwak siltig, licht bruingeel 100 Zand, matig fijn, zwak siltig, zwak humeus, matig puinhoudend, donkergrijs, geroerd Zand, matig fijn, zwak siltig, lichtgrijs Zand, matig fijn, zwak siltig, licht geelgrijs Zand, matig fijn, matig siltig, brokken leem, geel 200 Zand, matig fijn, matig siltig, zwak grindhoudend, brokken leem, matig roesthoudend, grijsgeel 200 Zand, matig fijn, matig siltig, brokken leem, matig roesthoudend, grijsgeel Projectcode:

24 Legenda (conform NEN 5104) grind klei geur Grind, siltig Klei, zwak siltig geen geur zwakke geur Grind, zwak zandig Klei, matig siltig matige geur sterke geur Grind, matig zandig Klei, sterk siltig uiterste geur Grind, sterk zandig Klei, uiterst siltig olie geen olie-water reactie zwakke olie-water reactie Grind, uiterst zandig Klei, zwak zandig matige olie-water reactie sterke olie-water reactie Klei, matig zandig uiterste olie-water reactie zand Zand, kleiïg Klei, sterk zandig p.i.d.-waarde >0 >1 Zand, zwak siltig Zand, matig siltig leem Leem, zwak zandig >10 >100 >1000 >10000 Zand, sterk siltig Leem, sterk zandig monsters Zand, uiterst siltig geroerd monster overige toevoegingen ongeroerd monster zwak humeus veen Veen, mineraalarm matig humeus overig bijzonder bestanddeel Veen, zwak kleiïg sterk humeus Gemiddeld hoogste grondwaterstand grondwaterstand Veen, sterk kleiïg zwak grindig Gemiddeld laagste grondwaterstand slib Veen, zwak zandig matig grindig water Veen, sterk zandig sterk grindig

25 Legenda afkortingen Archeologische Boorbeschrijving (conform ASB 2008) Percentages en Mediaan Klasse Zandmediaan Uiterst fijn µm Zeer fijn µm Matig fijn µm Matig grof µm Zeer grof µm Uiterst grof µm Nieuwvormingen (1=spoor, 2=weinig, 3=veel) Afkorting Nieuwvormingen FEC IJzerconcreties FFC Fosfaatconcreties FOV Fosfaatvlekken MNC Mangaanconcreties ROV Roestvlekken VIV Vivianiet VKZ Verkiezeling ZAV Zandverkittingen Bodemkundige interpretaties Code Bodemkundige interpretaties BOD Bodem BOV Bouwvoor ESG Esgrond GLE Gleyhorizont HIN Humusinspoeling INH Inspoelingshorizont KAT Katteklei KBR Klei, brokkelig LOO Loodzand MOE Moedermateriaal OMG Omgewerkte grond OPG Opgebrachte grond OXR Oxidatie-reductiegrens POD Podzol RYP Gerijpt TKL Top kalkloos TRP Terpaarde UIT Uitspoelingshorizont VEN Vegetatieniveau VNG Gelaagd vegetatieniveau VRG Vergraven Bodemhorizont Code Bodemhorizont Omschrijving BHA A-horizont Minerale bovengrond BHAB AB-horizont Overgangshorizont BHAC AC-horizont Overgangshorizont BHAE AE-horizont Overgangshorizont BHB B-horizont Inspoelingshorizont BHBC BH-horizont Overgangshorizont BHC C-horizont Uitgangsmateriaal BHE E-horizont Uitspoelingshorizont BHEB EB-horizont Overgangshorizont BHO O-horizont Strooisellaag BHR R-horizont Vast gesteente Sedimentaire karakteristiek, laaggrens Afkorting Afmeting Klasse overgangszone BDI 3,0 - < 10,0 cm Basis diffuus BGE 0,3 - < 3,0 cm Basis geleidelijk BSE < 0,3 cm Basis scherp Kalkgehalte Code Kalkgehalte CA1 Kalkloos CA2 Kalkarm CA3 kalkrijk Archeologische indicatoren (1=spoor, 2=weinig, 3=veel) Code Omschrijving AWF Aardewerkfragmenten BST Baksteen GLS Glas HKB Houtskoolbrokken HKS Houtskoolspikkels MXX Metaal OXBO Onverbrand bot OXBV Verbrand bot SGK Gebroken kwarts SLA Slakken/sintels SVU Vuursteen SXX Natuursteen VKL Verbrande klei VSR Visresten

26 Bijlage 6: Periodentabel