Doc. nr. Th EU-verkoopbevordering A 10 Brussel, MH/GVB/LC ADVIES VAN HET BUREAU. over

Transcriptie

1 Doc. nr. Th EU-verkoopbevordering A 10 Brussel, MH/GVB/LC ADVIES VAN HET BUREAU over EEN VOORSTEL VOOR EEN VERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD BETREFFENDE DE VERKOOPBEVORDERING IN DE INTERNE MARKT (bekrachtigd door de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO op 7 maart 2002) ***

2 2 In een brief van 15 november 2001 (ontvangen op 7 december 2001) vraagt Minister Rik Daems, het advies van de Hoge Raad over een mededeling van de Commissie betreffende de verkoopbevordering in de interne markt en een voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende de verkoopbevordering in de interne markt. Het bureau van de Hoge Raad gelastte op 11 december 2001 een Commissie ad hoc een advies voor te bereiden. De Commissie ad hoc vergaderde op 7 januari Na kennis te hebben genomen van de bevindingen van deze Commissie, brengt het bureau van de Hoge Raad volgend advies uit dat aan de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO tijdens zijn eerstvolgende plenaire vergadering ter bekrachtiging zal worden voorgelegd. INLEIDING Het document van de Commissie van de Europese Gemeenschappen, gedateerd 1 oktober 2001, bevat twee delen. Het eerste deel behandelt onder de vorm van een mededeling het doel, de motivatie en de ontleding van de problematiek, terwijl het tweede deel naast de tekst van het voorstel ook een toelichting per artikel inhoudt. Vermits beide delen volledig complementair zijn, zullen zij in dit advies als een eenheid worden beschouwd en als dusdanig samen worden behandeld. Doelstelling van de Commissie De Commissie wil bovenal de goede werking van de interne markt waarborgen. Vermits verkoopbevorderende acties een belangrijk instrument zijn bij het op de markt brengen van goederen en diensten, moeten de vele belemmeringen die hieromtrent werden geconstateerd, worden aangepakt. De regelgeving verschilt van lidstaat tot lidstaat en dat leidt, volgens de Commissie, tot beperkingen inzake het gebruik en de communicatie van verkoopbevorderende acties in andere landen binnen de interne markt. De Commissie is ervan overtuigd dat men moet streven naar meer harmonisatie. Daarom werkt zij aan een modern regelgevingkader dat rechtszekerheid moet bieden en tevens gelijke voorwaarden voor ondernemingen en consumenten moet vrijwaren. Dergelijk initiatief zal de grensoverschrijdende activiteiten vergemakkelijken. De Commissie wil de specifieke handelsdomeinen bepalen waar meer harmonisatie is vereist. Tevens wil men bepalen op welk gebied bestaande nationale voorschriften moeten worden gemoderniseerd. Men moet daarbij oog hebben voor een betere bescherming van de consument, van minderjarigen en van de volksgezondheid. Typen van verkoopbevorderende acties Alle vormen van grensoverschrijdende communicatie van verkoopbevorderende acties worden beoogd. Grensoverschrijdende communicatie is elke vorm van communicatie bestemd voor het promoten van de goederen, diensten of het imago van een onderneming, organisatie of persoon, die een commerciële, industriële of ambachtelijke activiteit of een gereglementeerd beroep uitoefent.

3 3 Volgende typen kan men onderscheiden : kortingen, geschenken, premiums, promotionele prijsvragen en promotionele spelen. STANDPUNTEN In principe keurt de Hoge Raad de doelstelling goed van de Commissie om op Europees niveau een uniforme reglementering na te streven maar meent dat men hierbij uiterst bedachtzaam moet te werk gaan. Diverse nationale wetgevingen en reglementeringen van de lidstaten waarborgen immers een evenwicht tussen de onderscheiden economische actoren. Dit evenwicht moet behouden worden in het kader van de Europese harmonisatie. De Hoge Raad verwoordde deze stelling reeds in zijn advies van 5 juni 1997 betreffende het Groenboek over de handel. De voorstellen van de Commissie zouden een marktverstorend effect kunnen impliceren omdat zij onvoldoende rekening houden met de eigenheid van de kleine en middelgrote ondernemingen. De verordening komt immers vooral tegemoet aan de mogelijkheden van grote ondernemingen. Harmonisatie kan de grensoverschrijdende handel bevorderen maar mag geen verstoring van de marktstructuren in de lidstaten veroorzaken. In het voorstel van verordening vindt men weinig terug van de intentieverklaringen van de Commissie om een doeltreffend KMO-beleid te voeren. De Hoge Raad vindt dat de Commissie moet streven naar een harmonisatiemodel waarin rekening wordt gehouden met de daadwerkelijke impact van de reglementering op de marktstructuur (met name wat de marktorganisatie betreft tussen KMO en grote ondernemingen) De verkoop met verlies De Hoge Raad verwerpt elk verbod op een reglementering die de verkoop met verlies geheel of gedeeltelijk verbiedt. Een reglementering van de verkoop met verlies vindt men in verschillende gradaties terug in niet minder dan zeven lidstaten van de Europese Unie. Deze houding wordt gerechtvaardigd door de zorg tot bescherming van de kleine ondernemingen. Deze beschikken immers niet over de economische middelen om zich met succes te kunnen verdedigen tegenover de tijdelijke verkopen met verlies die worden opgezet door grote ondernemingen. Het gaat er hem immers om een effectieve, maar ook eerlijke concurrentie te handhaven die de levenskansen van de verschillende economische actoren vrijwaart. Kleine ondernemingen staan economisch niet sterk genoeg om te kunnen verkopen met verlies. Zij beschikken niet over de financiële mogelijkheden om nieuwe producten op de markt te lanceren door ze te verkopen aan een prijs die lager ligt dan hun aankoopprijs.

4 4 Meestal verkiezen zij zich te onderscheiden door middel van welbepaalde specialisaties of een grotere dienstkwaliteit. Verkoop met verlies houdt een echt gevaar in. Het gebeurt regelmatig en dit als voorbeeld- dat ondernemingen die over een breed gamma aan producten beschikken een gekend merkproduct aan een dusdanig onklopbare prijs verkopen met als enig doel om klanten aan te trekken alhoewel zij best weten dat zij maar over een beperkte voorraad van het afgeprijsde product beschikken. Het echte doel van die promotie-actie is het aantrekken van klanten voor andere producten. Als men weet dat een aanzienlijk deel van het zakencijfer van de kleinhandelaar gerealiseerd wordt op de verkoop van die te laag geprijsde producten, is het onbegrijpelijk dat die praktijk wordt gelegitimeerd door het ontwerp van verordening van de Commissie. De parameters om te kunnen spreken over een verkoop met verlies zijn moeilijk vast te stellen. Dat geldt zeker voor de dienstensector. Maar deze handicap is geen voldoende reden om het verbodsprincipe op te geven. De verplichting om de cliënt uitgebreid te informeren bij verkoop met verlies, zal trouwens geen eind maken aan de moeilijkheid om te bepalen in welk stadium juist dergelijke situatie zich voordoet. De voorkeur van de Hoge Raad gaat uit naar een algemeen verbod op Europees niveau, rekening houdend met verantwoorde uitzonderingen zoals allerlei types van liquidatieverkoop. Kortingen voorafgaand aan de soldenperiode De Hoge Raad is het niet eens met het verzet van de Commissie tegen het verbod van kortingen voorafgaand aan de soldenperioden. Dergelijke verbodsbepalingen komen onder verschillende vormen voor in Duitsland, Spanje, België en Luxemburg. De soldenperioden zijn zowel voor de handelaars als voor de verbruikers belangrijk. De handelaars kunnen op vaste, regelmatig terugkerende tijdstippen, hun onverkochte goederenstocks slijten en zich voorbereiden op het aankomende seizoen. Dat belang neemt nog toe tijdens perioden van laagconjunctuur wanneer liquiditeiten moeten worden opgebouwd. Opdat de soldenperioden efficiënte resultaten zouden kunnen opleveren, vereisen zij evenwel een voorafgaande sperperiode waarin kortingen worden verboden. In dat geval genieten de consumenten van het voordeel van een grotere prijstransparantie. De cliënt kan zich beter vergewissen of de prijskortingen wel zo effectief zijn als zij worden voorgesteld. Zowel voor de handelaars als voor de consumenten moeten de soldenperioden iets apart blijven, duidelijk te onderscheiden van andere promotiecampagnes die op eender welk ander tijdstip van het jaar kunnen voorkomen. Zo niet dreigt de soldenverkoop de belangstelling van de consumenten te verliezen en hun verkoopbevorderend karakter teniet te doen.

5 5 Daarom stelt de Hoge Raad dat, betreffende de organisatie van de aan de solden voorafgaande sperperiode, de lidstaten elkaar de ruimte moeten gunnen om hun eigen reglementering te handhaven. De kortingen en premiums verbonden aan een gezamenlijk aanbod De Hoge Raad verwerpt een volledige deregulering van het gezamenlijk aanbod zoals in het voorstel wordt voorzien. Betreffende de premiums (het aanbod van niet-indentieke goederen en diensten) meent de Hoge Raad in hoofdorde dat het aanbieden van premiums in principe niet toelaatbaar kan zijn, aangezien de handelaars met een gespecialiseerd assortiment op die wijze uit de markt worden geduwd. Indien het principe van toelaatbaarheid van premiums opgedrongen zou worden, acht de Hoge Raad het in subsidiaire orde noodzakelijk om maatregelen ter bescherming van gespecialiseerde ondernemingen te introduceren. Zij richten hun verkoop immers grotendeels op afzonderlijke producten die het voorwerp uitmaken van het gezamenlijk aanbod. Bescherming is mogelijk door de financiële voordelen voor de cliënten te begrenzen tot een bepaald bedrag. De Hoge Raad neemt akte van de mogelijkheid om, zoals blijkt uit de tekst van het voorstel, maatregelen te handhaven die de gebruiker moeten toelaten om, in geval van een aanbod drie aan de prijs van twee de mogelijkheid te hebben om elk product gescheiden en aan de normale prijs aan te kopen. Het is immers van wezenlijk belang dat het gezamenlijk aanbod mogelijk blijft. Het verbod tot elke voorafgaande toelating of elke andere eis met een gelijkwaardig doel in het licht van het gebruik of de commerciële communicatie van een verkoopspromotie De Hoge Raad meent dat er een onderscheid bestaat tussen een verplichting tot aanvraag van een verkoopspromotie en een verplichting om zijn voornemen te melden om dergelijke verkoop in te richten. Het is noodzakelijk dat dergelijke meldingsplicht bij een geplande verkooppromotie naar aanleiding van een liquidatie wordt behouden in de reglementering. Een meldingsplicht laat immers een controle van de naleving van de wettelijke voorwaarden toe. Informatie die in de commerciële communicatie moet worden verstrekt De bijlagen van het voorstel vermelden een uitgebreide reeks gedetailleerde informatiegegevens, die moeten worden geleverd bij elke commerciële communicatie. Daarbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen de aangewende technieken en media. De Hoge Raad stelt vast dat de reeks vereiste vermeldingen zeer uitgebreid is. Hij stelt de toepasbaarheid in de praktijk ervan in vraag.

6 6 Hij acht het niet wenselijk dat steeds bij elke commerciële boodschap, de uitgebreide reeks gedetailleerde informatiegegevens moet worden verschaft. Indien de handelaar te veel zakelijke gegevens in zijn commerciële boodschap moet inlassen, verliest zijn bericht zijn attractief karakter en wordt zijn doelstelling niet bereikt. De Hoge Raad vraagt dat een onderscheid zou worden gemaakt tussen de aangewende communicatiedragers of media. Sommige daarvan, zijn geschikt om uitgebreide informatie te verstrekken. Anderen dienen veeleer om de aandacht te trekken. De aard van de drager mag daarenboven geen concurrentieel nadeel inhouden voor de KMO. Bescherming van kinderen en adolescenten De Hoge Raad wijst erop dat de omschrijving...een geschenk of premium dat schade zou kunnen berokkenen aan de fysieke gezondheid van het kind in de praktijk moeilijk te bepalen zal zijn. Een nadere precisering is hier zeker vereist. BESLUIT Algemeen gesteld is de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO voorstander van het bevorderen van het vrij verkeer van de handelsverrichtingen via een verordening. Hij vraagt de Commissie hierbij evenwel rekening te houden met de vooropgestelde doelstellingen van de wetgevingen inzake handelspraktijken, met name de eerlijke mededinging en het eerbiedigen van eerlijke gebruiken tussen handelaars. Hij is van mening dat het ontwerp van verordening waarvan sprake zonder wijzigingen ernstig het evenwicht kan verstoren tussen de betrokken economische actoren op de markt. Dit kan niet enkel hen maar uiteindelijk ook de consumenten nadeel berokkenen vermits het aanbod aan producten voor die laatste negatief beïnvloed wordt. De Hoge Raad dringt er nadrukkelijk op aan dat de Commissie rekening zou houden met de situatie van de KMO ten overstaan van de grote ondernemingen. In haar huidige vorm legt het ontwerp van verordening de nadruk op de prijsconcurrentie en dat stelt de KMO die vooral de nadruk leggen op specialisatie en kwaliteit van de dienstverlening in een kwetsbare positie.