The Devil s Advocate. De negatieve weergave van advocaten in film
|
|
- Veerle Claessens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 The Devil s Advocate De negatieve weergave van advocaten in film Essay Kunst en Recht ( ) Naam: K.E.A. de Beer Studentnummer: Datum: 27 mei 2009
2 Inhoudsopgave Pagina 1. Inleiding 3 2. De weergave van advocaten in film 3 3. Het imago van advocaten 4 4. Oorzaken van het negatieve imago advocaten 5 5. De invloed van de werkelijkheid op film 7 6. De invloed van film op de werkelijkheid 8 7. Consequenties 9 8. The End Literatuurlijst 11 2
3 1. Inleiding Wat hebben Liar Liar, The Firm, Primal Fear, The Rainmaker, Michael Clayton en The Devil s Advocate met elkaar gemeen? Het zijn allemaal films van de afgelopen jaren waarin de advocatuur negatief wordt weergegeven. Advocaten worden in films afgebeeld als geldwolven, slechte ouders, criminelen en zelfs als de duivel. In films van voor de jaren zeventig werden advocaten nog als helden afgebeeld. Advocaten kwamen in films over als strijders voor een nobele zaak. Een goed voorbeeld hiervan is de door Gregory Peck gespeelde Atticus Finch in To Kill a Mocking Bird uit Atticus wordt aangesteld om een zwarte man te verdedigen die onterecht wordt beschuldigd van het verkrachten van een blank meisje. Ondanks protesten vanuit de blanke gemeenschap voert Atticus zijn taak meer dan goed uit. Hij blijft daarnaast in zijn privé-leven als persoon volledig overeind staan. Atticus is een keurige man, hij is geliefd in zijn buurt, hij is een ideale werkgever en een ideale vader voor zijn moederloze kinderen. Een advocaat als Atticus Finch is na de jaren zeventig bijna niet meer op het witte doek verschenen. Na de jaren zeventig wordt de advocaat (en met name advocaten bij grote advocatenkantoren 1 ) steeds negatiever afgespiegeld. Het negatieve imago van advocaten heerst niet alleen in film. In werkelijkheid is het imago van advocaten met name in de Verenigde Staten zeer negatief. In mijn essay beschrijf ik de relatie tussen het imago van advocaten in film en het imago van advocaten in realiteit. Ik geef eerst weer op welke wijze advocaten negatief worden afgebeeld in films van de afgelopen jaren. Daarna behandel ik een aantal onderzoeken naar de publieke opinie over advocaten en de oorzaken van het negatieve imago. Vervolgens bespreek ik de wisselwerking tussen de beeldvorming in film en realiteit. Tot slot behandel ik de consequenties van een frequent negatieve weergave van advocaten in film. Het essay is hoofdzakelijk gebaseerd op onderzoek en films uit de Verenigde Staten. In de Verenigde Staten worden immers veel meer films geproduceerd dan in Nederland. Bovendien is in de Verenigde Staten veel onderzoek gedaan naar dit onderwerp. De onderzoeken zijn volgens mij ook relevant voor in Nederland. Veel van de Amerikaanse films bereiken de bioscopen en televisies in Nederland. In de slotparagraaf ga ik hier nader op in. 2. De weergave van advocaten in film Advocaten in films van de afgelopen jaren worden op verschillende manieren negatief weergegeven. Een onderscheid dient te worden gemaakt tussen de advocaat in zijn privéleven en de advocaat als beroepsbeoefenaar. Op het witte doek komen advocaten in hun privé-leven slecht over. De advocaat in films beschikt over negatieve karaktereigenschappen. Bovendien hebben advocaten in film vaak een miserabel persoonlijk leven. In films wordt naar mijn mening een verband gesuggereerd tussen het uitoefenen van het beroep en het miserabele persoonlijk leven. De eigenschappen die bij een advocaat in film vaak terugkomen zijn onder meer; arrogant, onbeschoft, onpersoonlijk en egocentrisch. Het personage Martin Vail (Richard Gere) uit Primal Fear voldoet bijvoorbeeld aan deze eigenschappen. Advocaten in film trachten in hun privé-leven ook regelmatig hun eigen verkeerde gedrag goed te praten. 1 M. Asimow, Embodiment of evil; Law firms in the movies, UCLA Law Review, Volume 48, No. 6, (August 2001), p
4 Nog een aspect dat opvalt aan advocaten in film is dat zij aan een vorm van verslaving lijden. George Clooney in Michael Clayton is gokverslaafd, Paul Newman in The Verdict is alcoholist en Sean Penn in Carlito s way is verslaafd aan cocaïne. Advocaten hebben in films over het algemeen een miserabel persoonlijk leven. In films wordt gesuggereerd dat de hoge werkdruk in de advocatuur de oorzaak is. De personages zijn zelden een goede echtgenoot en/of ouder. Een verband wordt gelegd tussen de zware werktijden van een advocaat en de korte tijd die daardoor over blijft voor een persoonlijk leven. Het beeld van de echtgenote die om negen uur met koud eten zit te wachten op haar overwerkende man komt dan ook veel voor. Tom Cruise in The Firm spendeert bijna al zijn tijd op kantoor terwijl zijn huwelijk uit elkaar valt. Een aspect dat ook regelmatig voorkomt is ontrouw binnen het huwelijk. Een personage gaat bijvoorbeeld vreemd met een collega of cliënt met wie veel wordt samengewerkt. Het ouderschap en de advocatuur lijken op het witte doek ook moeilijk te combineren. Advocaten lijken meer tijd te hebben voor hun cliënten dan voor hun kinderen. Jim Carrey mist in Liar Liar ondanks vele beloftes de verjaardag van zijn zoontje. Dit geldt overigens niet alleen voor mannen. Ook Julia Roberts laat haar vriend in Erin Brockovich voortdurend op haar kinderen passen zodat zij aan het werk kan. De advocaat in de uitoefening van zijn beroep wordt tevens negatief afgeschilderd. In films worden twee uitersten gebruikt: de op geld beluste advocaat bij een groot bekend advocatenkantoor en de jonge, startende, incompetente advocaat. Grote advocatenkantoren worden in film bijna altijd negatief afgeschilderd. De advocatenkantoren en de daar werkzame advocaten komen onpersoonlijk over. Het advocatenkantoor is een onderneming waar geld moet worden verdiend. Het kantoor en de medewerkers hebben daar veel voor over. Advocaten moeten hun zaken ten koste van alles winnen. Het feit dat af en toe een ethische grens wordt overschreden doet niet terzake. Advocaten in films hebben bijvoorbeeld: gebruik gemaakt van valse getuigenissen (Liar Liar), nauwe contacten met de onderwereld en maken zich zelfs schuldig aan criminele activiteiten (The Firm). De tegenpool van de advocaat bij een groot kantoor is de jonge startende advocaat. Matt Damon in The Rainmaker is hiervan een goed voorbeeld. De jonge advocaat heeft geen ervaring in de rechtszaal. Tijdens de rechtszaak wordt hij voortdurend gecorrigeerd door een sympathieke rechter. De advocaat gaat bovendien met een collega naar het ziekenhuis om nieuwe cliënten te werven. Een ander goed voorbeeld van het zogenaamde ambulance chasing is The Sweet Hereafer. Het publiek ervaart dergelijke werving over het algemeen niet als ethisch verantwoord. Beginnende advocaten komen in films amateuristisch en onervaren over en handelen niet altijd in het belang van hun cliënten. Een bekend verschijnsel dat niet perse eigen is aan één van de typen advocaten als hierboven beschreven is disloyaliteit aan de cliënt. Een advocaat distantieert zich van een duistere cliënt of verliest expres zijn zaak (bijvoorbeeld in Cape Fear en Sleepers). Het publiek juicht deze vorm van handelen van de advocaat hoogstwaarschijnlijk toe. Disloyaliteit aan de cliënt kwalificeert echter niet als een goede beroepsuitoefening. 3. Het imago van advocaten In de Verenigde Staten en in Nederland is onderzoek gedaan naar het imago van advocaten. Uit onderzoek in de Verenigde Staten blijkt dat het aanzien van advocaten enorm is gedaald de afgelopen dertig jaar. De advocatuur werd voorheen gezien als een prestigieuze doch 4
5 betrouwbare beroepsgroep. Uit het onderzoek blijkt echter dat de laatste jaren advocaten steeds minder worden vertrouwd. 2 In Nederland is onder meer uitgebreid onderzoek gedaan in opdracht van de Nederlandse Orde van Advocaten (NOVA). 3 Het onderzoek betreft het imago van de advocatuur in Nederland. In het voorwoord van het onderzoek blijkt dat de NOVA vermoedt dat het imago van advocaten veelal eenzijdig is en niet positief. Het imago zou mede totstandkomen door de wijze waarop advocaten in films en tv-series worden afgeschilderd. 4 Uit het onderzoek blijkt dat het beeld van advocaten niet heel eenzijdig is maar ook weer niet positief. De ondervraagden associëren advocaten over het algemeen met het strafrecht. Dit geldt volgens mij overigens niet alleen voor advocaten maar voor de associatie met het recht in algemeenheid. Één van de kritiekpunten is dat advocaten zware criminelen buiten de gevangenis houden. Een tweede punt van kritiek zijn de tarieven die advocaten hanteren. De tarieven worden bestempeld als zeer hoog. Dit leidt bij een deel van de ondervraagden tot negatieve beschrijvingen als geldwolven en geldbelust. De ondervraagden maken zich bovendien zorgen om de integriteit en onafhankelijkheid van advocaten. De advocatuur zou niet transparant genoeg zijn. Bij de negatieve beschrijvingen van advocaten worden onder meer genoemd; geldbelust, het helpen van criminelen, arrogant, onbetrouwbaar, glad, onpersoonlijk en het hebben van weinig tijd voor de cliënt. De percentages bij de negatieve beschrijvingen vallen mijns inziens mee in vergelijking met de resultaten uit de Verenigde Staten. Het opvallende is dat de ondervraagden die zelf ervaringen hebben met de advocatuur beschrijvingen als duur, gemakzuchtig en onpersoonlijk gebruiken. De ondervraagden zonder eigen ervaring gebruiken beschrijvingen als geldbelust, het helpen van criminelen en onbetrouwbaar. 5 Deze negatieve eigenschappen zijn terug te zien bij advocaten in films. Het lijkt mij aannemelijk dat deze categorie ondervraagden zijn opinie onder meer baseert op de beeldvorming die wordt gecreëerd door films. De negatieve beschrijvingen van de advocatuur komen immers grotendeels overeen met de negatieve weergave van advocaten in films. 4. Oorzaken van het negatieve imago advocaten Over de oorzaken van het negatieve imago van advocaten wordt veel gespeculeerd. Volgens mij bestaan een aantal negatieve vooroordelen over advocaten. Mensen associëren een aantal negatieve eigenschappen met advocaten. Uit het onderzoek voor de NOVA kwamen onder meer naar voren; duur, geldwolven, arrogant, afstandelijk en associaties met de onderwereld. De ondervraagden hadden ook positieve beschrijvingen van advocaten. Het verschil is mijn inziens dat de negatieve beschrijvingen veel meer worden benadrukt en bevestigd. De advocatuur is veel meer aanwezig in de samenleving dan veertig jaar geleden. De burger wordt door middel van eigen ervaring, media, film, televisie en ervaring van derden steeds meer geconfronteerd met advocaten. 2 M. Asimow, Bad lawyers in the movies, Nova Law Review, Volume 24, N.2/2000, p In maart 2009 is overigens ook onderzoek gedaan TROS Radar. Een deel van de resultaten komt overeen met het onderzoek in opdracht van de NOVA. Het onderzoek van de NOVA is echter uitgebreider. De onderzoeksresultaten van de TROS Rader zijn te raadplegen via; 4 Blauw Research, Het imago van de advocaat Een onderzoek naar het imago van de advocatuur in Nederland voor de Nederlandse Orde van Advocaten, juni 2006, p Blauw Research, Het imago van de advocaat Een onderzoek naar het imago van de advocatuur in Nederland voor de Nederlandse Orde van Advocaten, juni 2006, p. 4-5,
6 De afgelopen decennia heeft zowel in de Verenigde Staten als in Nederland juridisering van de samenleving plaatsgevonden. Binnen de samenleving wordt steeds meer gereguleerd. Door de regulering wordt ook meer geprocedeerd. Het aantal advocaten is hierdoor aanzienlijk gestegen. In Nederland is in de periode van 1996 tot 2000 het aantal advocaten met ruim zestig procent toegenomen tot een aantal van veertienduizend. 6 Mensen komen zelf veel sneller in aanraking met een advocaat dan veertig jaar geleden. Dit heeft mede te maken met de huidige problemen in de maatschappij. Veel van de problemen worden middels juridische procedures afgewikkeld waar een advocaat bij betrokken is. De advocaat is bijvoorbeeld betrokken bij het strafrecht (criminaliteit), bij echtscheidingen, arbeidsconflicten en vorderingen van schadevergoedingen op grond van wanprestatie. Mensen bevinden zich reeds in een negatieve situatie wanneer zij in aanraking komen met een advocaat. De negatieve associatie met de advocaat komt dan snel tot stand. Mensen interpreteren bepaalde eigenschappen als een bevestiging van hun negatieve vooroordelen. Een veel gehoorde klacht betreft de hoge tarieven die advocaten hanteren. De tarieven zouden niet in verhouding staan tot de prestatie. Hoge tarieven leiden tot kwalificaties als geldwolf of geldbelust. Zakelijkheid en het bewaren van enige afstand tot de cliënt wordt opgevat als onpersoonlijkheid en een gebrek aan interesse. De advocaat is tevens meer terug te zien in de media, film en televisie in vergelijking met veertig jaar geleden. Advocaten komen mijn inziens nagenoeg altijd negatief in beeld in de media. De vrijspraak van een crimineel wordt vaak toegeschreven aan de advocaat. Leuzen als de advocaat heeft weer een crimineel buiten de gevangenis weten te houden volgen. Hieruit vloeit de sterke associatie van de advocatuur met de onderwereld voort. Fouten van advocaten worden in de media breed uitgemeten. Positieve prestaties van advocaten komen in de media nauwelijks aan bod. Interviews met advocaten in praatprogramma s laten niet altijd een positieve indruk achter. Het verdedigen van een standpunt tot in het uiterste wordt als betweterig en arrogant beschouwd. Bepaalde advocaten worden zelfs beschuldigd van het te veel opzoeken van de media. In de Verenigde Staten komt de advocaat nog veel meer voor in de media dan in Nederland. Processen worden in de Verenigde Staten behandeld als belangrijke sportevenementen. Een voorbeeld hiervan is het proces van O.J. Simpson dat uitgebreid in het nieuws is behandeld. Naderhand is veel kritiek geleverd op het optreden van advocaat Johnnie Cochran. Film en televisie dragen ook bij aan het negatieve imago van advocaten. De advocaat komt veel voor in televisieseries en film. In Duitsland is onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van de advocaat op de televisie. Als de kijker zou willen kan een groot gedeelte van de dag alleen maar worden gekeken naar series en/of films met in de hoofdrol een advocaat. 7 In televisieseries en films wordt het negatieve imago van advocaten bevestigd. Ervaringen van vrienden, familie en kennissen dragen ook bij aan de bevestiging van het imago van advocaten. Mijn inziens wordt veelal gezocht naar bevestiging van de vooroordelen. Mensen hebben wel degelijk positieve ervaringen met advocaten. Echter door de continue bevestiging van het negatieve imago in onder meer films en de media worden deze ervaringen gezien als uitzondering op de regel S. Machura and S. Ulbrich, Law in Film: Globalizing the Hollywood Courtroom Drama, Journal of Law and Society, Volume 28, nr. 1, march 2001, p
7 5. De invloed van de werkelijkheid op film Uit onderzoek uit de Verenigde Staten en Nederland blijkt dat het imago van advocaten negatief is. Het is echter niet vanzelfsprekend dat advocaten in film eveneens een slecht imago hebben. Waarom worden advocaten in film negatief weergegeven? Films weerspiegelen vaak de problematiek, publieke opinie en interesses van de tijd waarin zij zijn gemaakt. De kans dat films worden gemaakt over onderwerpen die op dat moment geen rol spelen in een samenleving leven is zeer klein. Mensen gaan films kijken over onderwerpen waarin zij zijn geïnteresseerd. De laatste decennia bestaan bijvoorbeeld zorgen omtrent de klimaatveranderingen op de wereld. Deze zorgen zijn terug te zien op het witte doek. Films als Twister, The Day after Tomorrow en An Inconvenient Truth behoren tot het huidige aanbod uit Hollywood. Hetzelfde proces vindt mijn inziens plaats met betrekking tot het recht en de advocatuur. Het recht is altijd al een interessant onderwerp voor de filmindustrie geweest. Een juridische procedure is een goed uitgangspunt voor een verhaal. Dit geldt met name voor dramatische verhalen maar ook voor komedies. Daarnaast is de rechtszaal een ideale setting voor de strijd tussen protagonist en antagonist. 8 Hierboven gaf ik reeds aan dat sprake is van een vergaande juridisering van de samenleving. Het recht speelt een steeds grotere rol in de maatschappij. Steeds meer burgers komen zelf in aanraking met het recht en de advocatuur. Mensen raken hierdoor meer geïnteresseerd in het recht. De toename aan interesse in het recht heeft effect op het gebruik van recht in televisieprogramma s, literatuur en film. Legal thrillers van bijvoorbeeld John Grisham worden de afgelopen twintig jaar zeer goed verkocht. Het recht vindt ook veel vaker zijn weg naar het witte doek. Advocaten zijn hierdoor ook steeds vaker in films te zien. In de meeste films wordt de heersende publieke opinie over een onderwerp weergegeven. Gezien het feit dat de advocatuur in de werkelijkheid over een negatief imago beschikt wordt de advocaat in film negatief weergegeven. Het publiek heeft een negatief beeld van de advocatuur. Dit beeld verwachten zij terug te zien op het witte doek. Wanneer in films een uiterst positief beeld van advocaten zou worden geschetst zou dit voor veel kijkers niet overeenkomen met de werkelijkheid. De verwachtingen van kijkers mogen niet volledig teleur worden gesteld. Kijkers willen films zien waarin herkenbare situaties voorkomen. Het is de taak van de makers van de film om een film te maken waaruit kijkers conclusies kunnen trekken met betrekking tot hun eigen leven, ervaringen en opvattingen. 9 In Amerika waar de opinie over advocaten nog negatiever is dan in Nederland worden dan ook bewust scripts geschreven waarin advocaten negatief worden weergegeven. Het zijn deze scripts die worden uitgekozen door producenten aangezien mensen voor deze films naar de bioscoop komen. 10 Het negatieve imago van advocaten wordt mijn inziens ook gebruikt om het entertainmentgehalte van films te creëren. In veel films vindt vaak een strijd plaats tussen goed en kwaad. Gezien het negatieve imago van de advocatuur is het een logische keuze om de advocaat of het advocatenkantoor als het kwaad weer te geven. De bekende voorbeelden hiervan zijn de advocatenkantoren zijn The Firm en The Devil s Advocate. Zelfs als in een film ook een goede advocaat rondloopt blijft de negatieve weergave van advocaten 8 S. Greenfield and G. Osborn, Where cultures collide: The characterization of law and lawyers in film, International Journal of the Sociology of Law, Volume 23, 1995, p S. Machura and S. Ulbrich, Law in Film: Globalizing the Hollywood Courtroom Drama, Journal of Law and Society, Volume 28, nr. 1, march 2001, p M. Asimow, Bad lawyers in the movies, Nova Law Review, Volume 24, N.2/2000, p
8 overheersen. Bovendien komt een advocaat in films zelden zowel beroepsmatig als in zijn privé-leven positief over. Een advocaat is of beroepsmatig of in zijn persoonlijk leven succesvol maar niet allebei. In films wordt zelden de exacte werkelijkheid weergegeven. In het algemeen is sprake van enige overdrijving. Desondanks schemert mijn inziens het werkelijke negatieve imago van advocaten door in films. De negatieve publieke opinie over advocaten heeft invloed op de weergave van advocaten in films. 6. De invloed van film op de werkelijkheid Niet alleen wordt film door de werkelijkheid beïnvloedt, film beïnvloedt ook de werkelijkheid. De invloed van film en televisie op beeldvorming is op eigen ervaringen na erg groot. De impact van beeld in vergelijking met bijvoorbeeld literatuur is zeer krachtig en blijvend. Bepaalde beelden maken zo n indruk dat die de rest van het leven niet meer worden vergeten. Mensen ontvangen dagelijks allerlei beelden via film en televisie. Deze beelden dragen bij aan de beeld- en opinievorming over bepaalde onderwerpen. In onderzoek uit de Verenigde Staten wordt het voorbeeld gebruikt van de beeldvorming over de oorlog in Vietnam. Wanneer men bij jongere generaties nagaat waar zij hun beeldvorming op baseren komt men snel uit bij films als Platoon, Born on the Fourth of July en Apocalypse Now. 11 Een belangrijke theorie aangaande het effect van televisie op beeldvorming is de cultivatietheorie. Hoewel de cultivatietheorie televisie betreft lijkt mij dat een vergelijkend uitgangspunt voor film geldt. De cultivatie-theorie stelt dat de blootstelling aan een terugkerend patroon van beelden, bepaalde basisveronderstellingen over sociale feiten, normen en waarden cultiveert bij kijkers. De blootstelling beïnvloedt de opvattingen van kijkers over de werkelijkheid. In België is bijvoorbeeld een onderzoek gedaan naar het effect van de weergave van reanimatie in fictieve medische series. Uit het onderzoek blijkt dat kijkers het slagingspercentage van reanimatie hoger inschatten dan het in werkelijkheid is. Zij baseren dit op het aantal succesvolle reanimaties dat in televisieseries wordt getoond. Het gevolg hiervan is dat mensen hun keuze om wel of niet te worden gereanimeerd deels baseren op het beeld dat wordt gecreëerd in fictieve televisieseries. 12 Hetzelfde proces vindt mijn inziens plaats bij de negatieve weergave van advocaten in film. Wanneer advocaten voortdurend negatief in beeld worden gebracht in film gaan kijkers dit beeld voor werkelijkheid aanzien. Kijkers gaan de negatieve weergave van de karaktereigenschappen en het beroepsmatig gedrag van de advocaat in film als realiteit beschouwen. De invloed van het beeld is nog sterker wanneer mensen niet over relevante persoonlijke ervaringen beschikken. Indien men als jurist naar advocaten in films kijkt valt meteen op dat een verschil bestaat met de juridische werkelijkheid. Uiteraard wordt enige kern van waarheid weergegeven met betrekking tot de juridische wereld maar deze is over het algemeen overdreven en gedramatiseerd. Het doel van film is dan ook niet perse de realiteit weer te geven maar het entertainen van kijkers. Dit brengt met zich mee dat bepaalde beroepen zeer stereotype en irrealistisch worden neergezet. Iemand die niet dagelijks te maken heeft met advocaten zal minder goed kunnen beoordelen of de weergave van advocaten in film verschilt van de werkelijkheid. Zij gaan geloven dat de negatieve weergave van advocaten film een afspiegeling is van de realiteit. Een ander voorbeeld van foutieve beeldvorming door film 11 M. Asimow, Bad lawyers in the movies, Nova Law Review, Volume 24, N.2/2000, p K. Damiaans, Analyse van medische hulpverlening in fictieseries. - Inhoudsanalyse van 'Spoed' en empirisch onderzoek, Katholieke Universiteit Leuven, ,
9 betreft juryrechtspraak. Doordat in films (en televisieseries) uit de Verenigde Staten juryrechtspraak wordt laten zien zijn mensen in Nederland in de waan dat in Nederland sprake is van juryrechtspraak. Zelfs wanneer sprake is van eigen ervaring corrigeert de ervaring niet perse het beeld dat is gevormd door film. Wanneer bijvoorbeeld een positieve ervaring met een advocaat heeft plaatsgevonden wordt dit gezien als een uitzondering op de regel. Tegelijkertijd moet niet worden vergeten dat films wel een hoog realiteitsgehalte hebben. Televisieseries en films over advocaten komen hoewel zij het recht en de beroepsgroep niet altijd correct weergeven wel reëel over. Twee aspecten dragen bij aan de geloofwaardigheid van film. 13 Ten eerste wordt de geloofwaardigheid dat men te maken heeft met de realiteit versterkt door het continu herhalen van bepaalde scènes en gebeurtenissen. Hierboven is reeds het voorbeeld van het tonen van juryrechtspraak in films genoemd. Hoe vaker een gebeurtenis wordt getoond des te sneller kijkers de gebeurtenis voor realiteit aanhouden. Een tweede aspect is dat producenten veel doen aan het creëren van het realiteitsgehalte in films. Bij het maken van films en televisieseries over advocaten worden voortdurend advocaten geraadpleegd. De kans dat kijkers de beelden voor werkelijkheid aanzien wordt hiermee verhoogd. Indien kijkers de weergave van advocaten in films voor realiteit houden zullen zij een negatief oordeel over advocaten op na gaan houden. De voortdurende negatieve weergave van advocaten in film leidt derhalve tot een daadwerkelijk negatief imago van advocaten. 7. Consequenties In Nederland is geen onderzoek gedaan dat specifiek gericht is op de invloed van de negatieve weergave van advocaten in film op de werkelijke publieke opinie. In de Verenigde Staten is wel onderzoek gedaan naar de effecten van de negatieve weergave van advocaten in film. De negatieve weergave in film leidt tot een nog slechter imago van advocaten in de Verenigde Staten. Het beeld dat van advocaten wordt geschetst komt echter niet overeen met de werkelijkheid. Veel advocaten voeren hun werkzaamheden goed uit en leiden een goed persoonlijk leven. Het zijn echter wel de advocaten die in de dagelijkse werkelijkheid functioneren die last ondervinden van het negatieve imago dat in films wordt geschetst. Mijn inziens mogen de effecten van de negatieve weergave niet te makkelijk worden gerelativeerd. De negatieve weergave van advocaten in film leidt tot een permanente demonisering van een beroepsgroep. Met name voor advocaten en juristen zelf is dit hoogst ergerlijk. Advocaten in de Verenigde Staten moeten zichzelf continu verdedigen wanneer zij voor de zoveelste keer worden beoordeeld als geldwolf of ambulance chaser. Uit onderzoek in de Verenigde Staten blijkt dat sommige advocaten hierdoor hun werk devalueren en minder bevrediging uit hun werk halen. Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat voortdurend wantrouwen van de advocaat door de cliënt leidt tot hogere advocaatkosten. Cliënten willen van alle handelingen in hun zaak documentatie en bevestiging zien. Telefoongesprekken, afspraken met de tegenpartij en afspraken met de griffier moeten worden gedocumenteerd. Dergelijke documentatie leidt tot hogere kosten voor de cliënt. Niet alleen ontvangt de cliënt een hogere factuur, een relatie tussen cliënt en advocaat gebaseerd op wantrouwen werkt niet effectief en efficiënt. De meest kwalijke consequentie ligt in het feit dat de Verenigde Staten juryrechtspraak kent. Het negatieve imago van advocaten kan het gevolg hebben dat juryleden bij voorbaat ervan uitgaan dat advocaten hen trachten te misleiden. Wanneer juryleden bij voorbaat niet 13 K. Damiaans, Analyse van medische hulpverlening in fictieseries. - Inhoudsanalyse van 'Spoed' en empirisch onderzoek, Katholieke Universiteit Leuven, ,
10 aannemen wat advocaten betogen kan juryrechtspraak niet goed functioneren. Dit kan onder meer leiden tot de weigering van jurydienst. Bovendien kan de situatie ontstaan dat juryleden hun oordeel niet meer vellen op basis van het bewijs maar op persoonlijke voorkeur. Indien juryleden wantrouwend staan tegenover het optreden van advocaten kiezen zij wellicht voor de advocaat die nog het meest sympathiek overkomt. Een dergelijke gang van zaken is met name zeer kwalijk in strafrechtzaken. Het verdedigen van een verdachte die alle schijn tegen heeft wordt dan bijna onmogelijk gemaakt The End In de Verenigde Staten is veel meer onderzoek gedaan naar het imago van advocaten, de relatie met de weergave van advocaten in film en de consequenties. Hoewel het imago van advocaten in Nederland minder negatief is dan in de Verenigde Staten denk ik dat onderzoek naar deze onderwerpen wel degelijk nuttig kan zijn. Films uit de Verenigde Staten bereiken Nederland immers ook. Bovendien worden ook in Nederlandse films advocaten niet altijd positief weergegeven. Een mooi voorbeeld hiervan vormt Advocaatje leef je nog? van Jeroen Berkvens over strafpleiter Paul Bovens. Bovens stopte als advocaat nadat een aanslag was gepleegd op zijn kantoor in Utrecht. De documentairemaker volgt Bovens in het leven nadat hij is gestopt met werken. Bovens overdenkt zijn leven in de advocatuur. In de documentaire passeren diverse negatieve vooroordelen de revue. Bijvoorbeeld: de hoge tarieven, de associatie met de onderwereld, het ten kosten van alles en iedereen winnen van de zaak, het buiten de gevangenis houden van criminelen, het dure huis en de dure auto en het statige kantoor. Het is een uitermate gestileerde documentaire, waarbij geen stijlmiddel wordt geschuwd om Bovens op een bepaalde manier neer te zetten. Een mooi voorbeeld vormt het moment dat Bovens vertelt over het horen van getuigen (tevens slachtoffers) die volledig worden doorgezaagd en als wrak worden achtergelaten. Het is onduidelijk in hoeverre hij nog achter deze handelingen staat. Op het moment van vertellen ziet de kijker slechts het silhouette van Bovens in een donkere kamer alsof hij zelf een verdachte is. Ondanks dat het verhaal van Bovens oprecht overkomt vraag ik mij af wat voor beeld de kijker overhoudt aan de advocatuur. Ik neig eerlijk gezegd toch naar een negatieve indruk. Mijn inziens heeft de negatieve weergave van advocaten in film ook invloed op de publieke opinie in Nederland. Uit het onderzoek in opdracht voor de NOVA blijkt dat ook in Nederland de advocaat niet over een positief imago beschikt. Een aanzienlijk deel van de ondervraagden had echter geen persoonlijke ervaring met een advocaat. Het is naar mijn mening aannemelijk dat een deel van deze ondervraagden zijn mening onder mee op films heeft gebaseerd. De weergave van advocaten in film heeft invloed op de werkelijke opinie over advocaten. Daarnaast wordt het negatieve imago van advocaten ook in Nederland voortdurend bevestigd in de media. Indien in Nederland het imago van de advocatuur verslechtert betekent dit dat de bepaalde consequenties die in de Verenigde Staten plaatsvinden zich ook in Nederland voor kunnen gaan doen. Met name de voortdurende demonisering van een beroepsgroep en het verstoren van de relatie tussen advocaat en cliënt lijken mij geen wenselijke ontwikkelingen. Daarnaast kan men zich afvragen of de negatieve weergave überhaupt wenselijk is? Grotendeels is dit imago natuurlijk onterecht. Veel advocaten werken hard voor hun cliënten, werken tegen normale tarieven, overschrijden geen ethische grenzen en hebben een goed persoonlijk leven. Is de permanente demonisering van een beroepsgroep überhaupt rechtvaardig? Naar mijn mening zou onderzoek in Nederland naar het imago van advocaten, de relatie met de negatieve weergave van advocaten in film en de consequenties hiervan interessant en nuttig zijn. 14 M. Asimow, Bad lawyers in the movies, Nova Law Review, Volume 24, N.2/2000, p
11 9. Literatuurlijst Aangehaalde literatuur Greenfield and Osborn 1995 S. Greenfield and G. Osborn, Where cultures collide: The characterization of law and lawyers in film, International Journal of the Sociology of Law, Volume 23, Asimow 2000 M. Asimow, Bad lawyers in the movies, Nova Law Review, Volume 24, N.2/2000. Asimow 2001 M. Asimow, Embodiment of evil; Law firms in the movies, UCLA Law Review, Volume 48, No. 6, (August 2001). Machura and Ulbrich 2001 S. Machura and S. Ulbrich, Law in Film: Globalizing the Hollywood Courtroom Drama, Journal of Law and Society, Volume 28, nr. 1, march Damiaans 2003 K. Damiaans, Analyse van medische hulpverlening in fictieseries - Inhoudsanalyse van 'Spoed' en empirisch onderzoek, Katholieke Universiteit Leuven, Geraadpleegde literatuur Asimow 1996 M. Asimow, When Lawyers were heroes, University of San Francisco Law Review, Volume 30, Number 4 (1996). Berets 1998 R. Berets, Lawyers in Film: 1996, Legal Studies Forum, Volume 22, Number 1/2/3 (1998). Verstraten 2008 P. Verstraten, Kernthema s in de Filmwetenschap, Amsterdam: Boom Onderwijs Onderzoek Blauw Research 2006 Blauw Research, Het imago van de advocaat Een onderzoek naar het imago van de advocatuur in Nederland voor de Nederlandse Orde van Advocaten, juni
Resultaten onderzoek seksualiteit
Resultaten onderzoek seksualiteit Augustus 2015 In opdracht van Way of Life en de NPV Uitgevoerd door Direct Research www.wayoflife.nl www.npvzorg.nl Conclusies Kennis Seksuele voorlichting Opvattingen
Nadere informatieMEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave
Nadere informatieDoorbreek je belemmerende overtuigingen!
Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als
Nadere informatieOPDRACHT: Lees de vier tekstgedeelten en beantwoord de 4 bijbehorende vragen. Luk 15:11-32 Joh 3:14-17, Joh 15:9-17 Matt 5:43-48, Joh 13:33-35
God en je naasten liefhebben LES 3 DEEL 5 DISCIPLE OPDRACHT: Lees de vier tekstgedeelten en beantwoord de 4 bijbehorende vragen. Luk 15:11-32 Joh 3:14-17, Joh 15:9-17 Matt 5:43-48, Joh 13:33-35 Wat leer
Nadere informatieMANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN
Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe
Nadere informatieMoral Misfits. The Role of Moral Judgments and Emotions in Derogating Other Groups C. Wirtz
Moral Misfits. The Role of Moral Judgments and Emotions in Derogating Other Groups C. Wirtz Mensen die als afwijkend worden gezien zijn vaak het slachtoffer van vooroordelen, sociale uitsluiting, en discriminatie.
Nadere informatieInterview Alexander Fehling over Im Labyrinth des Schweigens
Interview Alexander Fehling over Im Labyrinth des Schweigens Geplaatst: 27 april om 12:00 door Elise van Dam Tags: Alexander FehlingIm Labyrinth des SchweigensInterview 0 Bekijk meer foto's Zat hij in
Nadere informatieProfiel van informatiezoekers
Profiel van informatiezoekers Kritisch denken Ik ben iemand die de dingen altijd in vraag stelt 20,91% 45,96% 26,83% 6,3% Ik ben iemand die alles snel gelooft 0% 25% 50% 75% 100% Grondig lezen Ik lees
Nadere informatie5. Overtuigingen. Gelijk of geluk? Carola van Bemmelen Food & Lifestylecoaching. Jouw leven op dit moment weerspiegelt exact jouw overtuigingen
5. Overtuigingen Jouw leven op dit moment weerspiegelt exact jouw overtuigingen Een overtuiging is een gedachte die je hebt aangenomen als waarheid doordat ie herhaaldelijk is bevestigd. Het is niet meer
Nadere informatieDag van de Scheiding. Dag van de Scheiding
Wat maakt een scheidingsproces tot een succes? De onderstaande steekwoorden geven de kern weer van de gegeven antwoorden op de vraag wat een scheidingsproces tot een succes maakt: Kunt u vijf aspecten
Nadere informatieLook! Inspire : De schaduw kant van verslavende middelen Daan Hermans G&I 1B
Look! Inspire : De schaduw kant van verslavende middelen Daan Hermans G&I 1B 1 Inhoudsopgave Inleiding.. 3 Tijdlijn verzameling..4 week 1 & 2..4 week 3 & 4..5 week 5 & 6..6 week 7...7 De verwerkingskeuze....7
Nadere informatiehet niet uitmaken of je als prins geboren wordt of in een achterstandswijk ter wereld komt en opgroeit in een gezin waarin geen stabiliteit is, de
Inhoud 1 Imago 7 2 Zo waarlijk helpe mij 10 3 Leermoment 13 4 Verdachte verkrachting 16 5 Doe effe normaal 19 6 Rotte vis 22 7 Arsenicum 24 8 Moordparty 27 9 Onverklaarbaar 31 10 Zitten en staan 34 11
Nadere informatieVluchtelingenproblematiek: Je bent beschaafd of racistisch
Björn, Aardig betoog, waarin je de lijn van je redenering aardig weet vast te houden. Ook belangrijk: je staaft die redenering met een behoorlijk aantal voorbeelden en met hier en daar zelfs een theoretische
Nadere informatieHC zd. 22 nr. 32. dia 1
HC zd. 22 nr. 32 een spannend onderwerp als dit niet waar is, valt alles duigen of zoals Paulus het zegt in 1 Kor. 15 : 19 als wij alleen voor dit leven op Christus hopen zijn wij de beklagenswaardigste
Nadere informatiePersoonlijkheidstesten
Persoonlijkheidstesten De gratis korte persoonlijkheid test De eerste test die ik heb gemaakt is een gratis test. Deze test bestaat uit één vraag waar wordt gevraagd een van de negen figuren te kiezen.
Nadere informatieGelukkig scheiden is een keuze!
Echtscheidingsexpert notaris Palko Benedek over kansen voor iedereen die in een echtscheiding zit: Gelukkig scheiden is een keuze! Wanneer je in een scheiding terecht komt, is communiceren vaak heel erg
Nadere informatieYPI Versie 3.0. Instructie
YPI Versie 3.0 Instructie Deze vragenlijst bestaat uit een aantal beweringen die gaan over hoe jij denkt en voelt over verschillende onderwerpen. Lees elke bewering goed door en bepaal hoe goed de bewering
Nadere informatieMaatschappelijke waardering van Nederlandse Landbouw en Visserij
Nederlandse Landbouw en Visserij Inhoud 1 Inleiding 03 2 Samenvatting en conclusies landbouw en visserij 3 Maatschappelijke waardering landbouw 09 4 Associaties agrarische sector 13 5 Waardering en bekendheid
Nadere informatiefilosofie vwo 2016-I Opgave 1 Twijfel in de rechtbank
Opgave 1 Twijfel in de rechtbank tekst 1 De film 12 Angry Men uit 1957 wordt beschouwd als een ode aan het Amerikaanse rechtssysteem. Centraal staat een rechtszaak tegen een jongen van 18 jaar die met
Nadere informatieSamenvatting 2-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder autochtone Nederlanders
Samenvatting 2-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder autochtone Nederlanders Samenvatting 2-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder autochtonen 1) Integratiecampagne
Nadere informatieDit werk is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 3.0 Unported licentie. Resultaten SJBN Enquête 2012
Dit werk is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken 3.0 Unported licentie Resultaten SJBN Enquête 2012 Inhoudsopgave Achtergrond Resultaten enquête Steekproef Algehele
Nadere informatieLesbrief bij Mijn broer is een boef van Netty van Kaathoven voor groep 7 en 8
Lesbrief bij Mijn broer is een boef van Netty van Kaathoven voor groep 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief - Thema s in het boek - Lesopzet - Doel van de les - Uitwerking - Bijlage: opdrachtenblad Thema s
Nadere informatieSTIJLEN VAN BEÏNVLOEDING. Inleiding
STIJLEN VAN BEÏNVLOEDING Inleiding De door leidinggevenden gehanteerde stijlen van beïnvloeding kunnen grofweg in twee categorieën worden ingedeeld, te weten profileren en respecteren. Er zijn twee profilerende
Nadere informatieActueel beleidsplan. Stichting Vrienden van Hubrecht Instituut 2014-2016
Stichting Vrienden van het Hubrecht Instituut Actueel beleidsplan Stichting Vrienden van Hubrecht Instituut E vrienden@hubrecht.eu 2014-2016 1.1 Inleiding Naar aanleiding van het uitgevoerde onderzoek
Nadere informatieRoos van Leary. Mijn commentaar betreffende de score Mijn score was 4 punten van de 8.
Roos van Leary Beschrijving Boven-Samen (BS) dominant gedrag: leidend zelfdefinitie: ik ben sterker en beter dan jij; Ik overzie "het" definitie van de ander: jij bent zwak en hulpbehoevend relatiedefinitie:
Nadere informatieVisual Storytelling Analyse van een Infographic. Het Frisia-Nederland conflict
Visual Storytelling Analyse van een Infographic Het Frisia-Nederland conflict Student: Yannick van Hierden Id-code : 1609791 E-mail : Yannickvanhierden@student.hu.nl Docent: Gerard Smit Minor: Editorial
Nadere informatie80% VAN DE NEDERLANDERS TYPEERT ZICH ALS GOEDE-DOELENGEVER,
Meting juni 2013 Het Nederlandse Donateurspanel van WWAV wordt mede mogelijk gemaakt door het CBF en is uitgevoerd door Peil.nl 80% VAN DE NEDERLANDERS TYPEERT ZICH ALS GOEDE-DOELENGEVER, AL ZIEN MINDER
Nadere informatieSIPP persoonlijkheidsvragenlijst
SIPP persoonlijkheidsvragenlijst Deze vragenlijst bestaat uit een aantal stellingen. Deze stellingen hebben betrekking op de laatste 3 maanden. Door per stelling aan te geven in hoeverre u het hier bent,
Nadere informatie5 Samenvatting en conclusies
5 Samenvatting en conclusies In 2008 werden in Nederland bijna 5,2 miljoen mensen het slachtoffer van criminaliteit (cbs 2008). De meeste van deze slachtoffers kregen te maken met diefstal of vernieling,
Nadere informatieLEEFREGELS EN IK-BEN OPVATTINGEN HERKENNEN
In deze huiswerkopdracht wordt uitgelegd wat leefregels en ik-ben-opvattingen zijn en het belang ervan bij het doorbreken van gewoontepatronen. Een voorbeeld van Marjolijn illustreert hoe leefregels en
Nadere informatieOp de grens van hemel en aarde. Een bijna-doodervaring
Op de grens van hemel en aarde Een bijna-doodervaring Eerste druk, 2014 2014 Tineke H.C.M. Verwij Illustraties: Tineke H.C.M. Verwij Coverfoto: Tineke H.C.M. Verwij isbn: 9789048432684 nur: 402 Uitgever:
Nadere informatieResultaten onderzoek: Redenen waarom mensen niet-presteren
Resultaten onderzoek: Redenen waarom mensen niet-presteren 305 respondenten hebben deelgenomen aan de enquête rond redenen waarom mensen niet-presteren. De resultaten van deze enquête worden o.a. gebruikt
Nadere informatieOpdracht Levensbeschouwing Goed en kwaad
Opdracht Levensbeschouwing Goed en kwaad Opdracht door een scholier 2131 woorden 11 januari 2007 6,6 35 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Opdracht 1 Kaïn & Abel. Vraag 1: Denk jij dat er meer slechte
Nadere informatieKinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar
Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.
Nadere informatieWat is realiteit? (interactie: vraagstelling wie er niet gelooft en wie wel)
Wat is realiteit? De realiteit is de wereld waarin we verblijven met alles wat er is. Deze realiteit is perfect. Iedere mogelijkheid die we als mens hebben wordt door de realiteit bepaald. Is het er, dan
Nadere informatieOnze gedragscode zorg
INTERN RESULTAAT Afspraak is afspraak glashelder MELDPUNT intranet aandacht INZICHT dilemma s BETROUWBAAR Onze gedragscode zorg eerlijk vertrouwenspersonen meer vertrouwen Zo doen we dat samen bij Staedion
Nadere informatieConcurrentiekracht van de Nederlandse ondernemer
samenvatting onderzoek Concurrentiekracht van de Nederlandse ondernemer Kwalitatief internationaal onderzoek onder ondernemers in buurlanden over zakendoen met Nederlandse bedrijven Hoe is het gesteld
Nadere informatieImago. Belang van beeldvorming
Imago Belang van beeldvorming Een helder beeld van imago Mensen zijn sociale wezens en willen graag geaccepteerd worden. Bewust of onbewust zijn wij daarom met regelmaat bezig met het beeld dat anderen
Nadere informatieOpdracht Levensbeschouwing Doodstraf
Opdracht Levensbeschouwing Doodstraf Opdracht door een scholier 1930 woorden 14 maart 2003 6,2 18 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 0. Geef een korte argumentatie waarom jij tegen of voor de doodstraf
Nadere informatieWijkaanpak. bekendheid, betrokkenheid en communicatie
Afdeling Onderzoek & Statistiek Gemeente Deventer Karen Teunissen April 2006 Inhoudsopgave Inleiding 3 Hoofdstuk 1 Bekendheid en betrokkenheid 4 Samenvatting 8 Hoofdstuk 2 Communicatie 9 Samenvatting 12
Nadere informatieDeze handreiking is van:
9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze cursus is geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte
Nadere informatieOPDRACHTKAART. Thema: AV-technieken. AV-media 2. De invloed en kracht van AV-media AV-02-02-01
OPDRACHTKAART AV-02-02-01 De invloed en kracht van AV-media Voorkennis: Je hebt de opdracht Introductie AV-media afgerond. Intro: Televisie en film hebben een grote invloed op de maatschappij. Deze opdracht
Nadere informatieIs iemand in jouw omgeving verslaafd?
Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Verslaafd aan Jou ondersteunt en informeert de omgeving van verslaafden. Vaak gaat alle aandacht uit naar de verslaafde en daardoor wordt soms niet gezien dat familie
Nadere informatie18 juni 2015. Onderzoek: Artsen voor de strafrechter
18 juni 2015 Onderzoek: Artsen voor de strafrechter Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit 40.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.
Nadere informatieexpositie boek theater - documentaire
expositie boek theater - documentaire De tijd daarna laat het verloop van hiv en aids zien door de afgelopen jaren heen. Voor het project zijn 30 hiv dragers geïnterviewd en beschreven door Erwin Kokkelkoren.
Nadere informatieRapport Consumentenonderzoek 2016 Keurmerk Klantgericht Verzekeren
Rapport Consumentenonderzoek 2016 Keurmerk Klantgericht Verzekeren Stichting toetsing verzekeraars Datum: 8 februari 2016 Projectnummer: 2015522 Auteur: Marit Koelman Inhoud 1 Achtergrond onderzoek 3 2
Nadere informatie1 Inleiding 11. 2 Wat is er met me aan de hand? 15. Typerend beeld 16 Kenmerken 18 Diagnostiek 30 Hoe vaak komt het voor? 35 Samenvatting 37
Leven met een antisoc stoornis.qxd 07-03-06 09:27 Pagina 7 Inhoud Voorwoord 1 Inleiding 11 2 Wat is er met me aan de hand? 15 Typerend beeld 16 Kenmerken 18 Diagnostiek 30 Hoe vaak komt het voor? 35 Samenvatting
Nadere informatieHet beeld van zorggebruikers over de Inspectie voor de Gezondheidszorg. De Inspectie voor de Gezondheidszorg
Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Anne Brabers, Margreet Reitsma en Roland Friele. Het beeld van zorggebruikers over de Inspectie voor de Gezondheidszorg.
Nadere informatieProject: 8216 In opdracht van Platform Amsterdam Samen
Vervolgevaluatie Project: 8216 In opdracht van Platform Amsterdam Samen drs. Lonneke van Oirschot drs. Jeroen Slot dr. Esther Jakobs Weesperstraat 79 Postbus 658 1018 VN Amsterdam 1000 AR Amsterdam Telefoon
Nadere informatieWHITEPAPER FASHION 22% VAN NEDERLANDERS IS VOORLOPER OP HET GEBIED VAN KLEDING 75% VAN NEDERLANDERS STAAT OPEN VOOR NIEUWE AANBIEDERS VAN KLEDING
WHITEPAPER FASHION 75% VAN NEDERLANDERS STAAT OPEN VOOR NIEUWE AANBIEDERS VAN KLEDING 22% VAN NEDERLANDERS IS VOORLOPER OP HET GEBIED VAN KLEDING Vooral vrouwen zijn geïnteresseerd in kleding. Zij zoeken
Nadere informatieBoekverslag Engels Stepmom door Maggie Rob
Boekverslag Engels Stepmom door Maggie Rob Boekverslag door een scholier 2078 woorden 25 april 2003 6,1 17 keer beoordeeld Auteur Maggie Rob Eerste uitgave 1998 Vak Engels 1. Zakelijke gegevens a. Auteur:
Nadere informatieVragenlijst Depressie
Vragenlijst Depressie Deze vragenlijst bestaat uit een aantal uitspraken die in groepen bij elkaar staan (A t/m U). Lees iedere groep aandachtig door. Kies dan bij elke groep die uitspraak die het best
Nadere informatieTips voor Ouders van niet-drinkende pubers
Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers 1. Bepaal uw standpunt. Eenduidigheid over de regels bij beide ouders is cruciaal. Tips: Kies als ouders samen regels voor het gezin. Bepaal als ouders vooraf
Nadere informatieHé jij, word eens tevreden!
Héjij,wordeenstevreden! of hoemedewerkerstevredenheid eninternecommunicatiezichverhouden. Auteur :LiesbethDolman(student424868,CD3A) Datum :donderdag25oktober2007 Minor :Internecommunicatiebijveranderingen
Nadere informatieBeleidsplan 2012 t/m 2016
Beleidsplan 2012 t/m 2016 Mei 2012 Beleidsplan 2012 t/m 2016 Inleiding Dit beleidsplan is het resultaat van een voortgaand proces, waar we sinds twee jaar aan werken. In die periode is het volgende gebeurd.
Nadere informatieSecundaire traumatisering
SECTORFONDSEN ZORG EN WELZIJN Secundaire traumatisering In de welzijnssector Informatie voor werknemers Weer een verhaal over incest: ik kan er niet meer tegen Als ik zo n lieve vader op de crèche zie,
Nadere informatieKeulen in de media Een onderzoek naar de berichtgeving over de gebeurtenissen in Keulen in Nederlandse dagbladen
Keulen in de media Een onderzoek naar de berichtgeving over de gebeurtenissen in Keulen in Nederlandse dagbladen Internet: www.nieuwsmonitor.org Onderzoekers Nel Ruigrok nelruigrok@nieuwsmonitor.org +
Nadere informatieDe invloed van burgerbronnen in het nieuws
De invloed van burgerbronnen in het nieuws Dit rapport beschrijft de resultaten van de vragenlijst rond burgerbronnen in het nieuws die u invulde in januari 7. Namens de Universiteit Antwerpen en de onderzoeksgroep
Nadere informatieDeze handreiking is van:
9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze lessen zijn geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte
Nadere informatieFeedback. Wat is feedback?
Feedback Wat is feedback? Letterlijk vertaald is feedback terugvoeding. Het is het proces waarin informatie teruggevoerd wordt in een informatieverwerkend systeem, in dit geval de mens. Als het om mensen
Nadere informatieLezing cliëntenparticipatie en ervaringsdeskundigheid
Lezing cliëntenparticipatie en ervaringsdeskundigheid Wanneer we praten over cliëntenparticipatie is het belangrijk om een onderscheid te maken tussen enerzijds de individuele en de collectieve cliëntenparticipatie.
Nadere informatie10 Tips bij een reorganisatie
Marianne Eisma advocaat legal 10 Tips bij In het Arbeidsrecht gaat het erom het juiste proces te volgen om het uiteindelijke doel te bereiken. U moet daarvoor de tijd nemen, te snelle en niet goed voorbereide
Nadere informatieCommuniceren met de achterban
1 Communiceren met de achterban Je wilt weten hoe je het beste communiceert met de achterban. Je wilt direct aan de slag en snel resultaten. Je hebt een hoe-vraag. Zoals iedereen. Maar als je werkelijk
Nadere informatieHet huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15
Het huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15 U hebt de Geest niet ontvangen om opnieuw als slaven in angst te leven, u hebt de Geest ontvangen om Gods kinderen
Nadere informatieOnderzoek Arbeidsongeschiktheid. In opdracht van Loyalis. juni 2013
Onderzoek Arbeidsongeschiktheid In opdracht van Loyalis juni 2013 Inleiding» Veldwerkperiode: 27 maart - 4 april 2013.» Doelgroep: werkende Nederlanders» Omdat er specifiek uitspraken gedaan wilden worden
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG
1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj
Nadere informatieArtikelen. Een terugblik op het ouderlijk gezin. Arie de Graaf
Artikelen Een terugblik op het ouderlijk gezin Arie de Graaf Driekwart van de kinderen die in de jaren zeventig zijn geboren, is opgegroeid bij twee ouders. Een op de zeven heeft een scheiding van de ouders
Nadere informatieHet Imago van TBS in de Nederlandse samenleving. Resultaten van een representatief imago-onderzoek, Symposium 29 oktober 2015
Het Imago van TBS in de Nederlandse samenleving Resultaten van een representatief imago-onderzoek, Symposium 29 oktober 2015 Een onderzoek naar het imago van (de beeldvorming rondom) TBS Waarom behoefte
Nadere informatieSpeech Gerbrandy-debat
Speech Gerbrandy-debat Goedemiddag allemaal, Woorden doen ertoe. Vandaag en toen. De woorden van premier Gerbrandy hebben een belangrijke rol gespeeld in de Nederlandse geschiedenis. Via de radio sprak
Nadere informatieEnkele vragen aan Kristin Harmel
Enkele vragen aan Kristin Harmel Waar gaat Zolang er sterren aan de hemel staan over? Zolang er sterren aan de hemel staan gaat over Hope McKenna- Smith, eigenaresse van een bakkerij in Cape Cod. Ze komt
Nadere informatieKlaverblad Verzekeringen. Wat te doen bij letselschade?
Klaverblad Verzekeringen Wat te doen bij letselschade? Klaverblad Verzekeringen Afrikaweg 2 2713 AW Zoetermeer Postbus 3012 2700 KV Zoetermeer sinds 1850 Telefoon 079-3 204 204 Fax 079-3 204 291 Internet
Nadere informatieMeting september 2014
Meting september 2014 Het Nederlandse Donateurspanel van WWAV wordt mede mogelijk gemaakt door het CBF en is uitgevoerd door onderzoeksbureau Kien Onderzoek. VERTROUWEN IN GOEDE DOELEN STIJGT OOK IN 3E
Nadere informatie2011-2015. Beleidsplan Stichting De Upside van Down
2011-2015 Beleidsplan Stichting De Upside van Down Caroline Belle 2011-2015 Inhoud Inleiding. pagina 03 Hoofdstuk 1, Uitgangspunten. pagina 05 Hoofdstuk 2, Visie pagina 06 Hoofdstuk 3, Doelstellingen.
Nadere informatieRapport. Rapport betreffende een klacht over de politiechef van de regionale eenheid Noord- Nederland. Datum: 11 februari 2015 Rapportnummer: 2015/030
Rapport Rapport betreffende een klacht over de politiechef van de regionale eenheid Noord- Nederland. Datum: 11 februari 2015 Rapportnummer: 2015/030 2 Klacht Verzoeker klaagt erover dat een politieambtenaar
Nadere informatieWerkbladen. Uitdaging! Wat betekent succes en geluk voor mij? Gaat voor jou geluk samen met succes? Of gaat het
Werkbladen Uitdaging! Gaat voor jou geluk samen met succes? Of gaat het één ten koste van het ander? Waar word jij gelukkig van? De uitdaging van deze tool is dat je je eigen antwoorden bepaalt. We raden
Nadere informatieWat vind jij de grootste irritaties van Whatsapp, (aangaande groepsgesprekken) Over het algemeen geen irritaties
Bijlage 1: Uitgewerkte Interviews Persoon 1: Er is veel kinderachtig gedrag. Ik zet een nieuwsartikel erin omdat ik vind dat er best gediscussieerd kan worden via whatsapp. We zijn toch allemaal volwassen.
Nadere informatieMaatschappelijke waardering van Nederlandse landbouw en visserij
Nederlandse landbouw en visserij Inhoud 1 Inleiding 03 2 Samenvatting en conclusies landbouw en visserij 3 Maatschappelijke waardering landbouw 09 4 Associaties agrarische sector 13 5 Waardering en bekendheid
Nadere informatieBritta Böhler. De goede advocaat. Cossee Amsterdam
Britta Böhler De goede advocaat Cossee Amsterdam Woord vooraf Wat is een goede advocaat? Deze vraag werd mij vaak gesteld door studenten die na hun rechtenstudie advocaat wilden worden, maar ook door niet-juristen
Nadere informatiePDS B e l a n g e n v e r e n
r a b l D e PDS B e l a n g e n v e r e n r m S y n d r o a o m i g e i n g k k i r P PDS in relatie tot anderen 2 PDS in relatie tot anderen Bij het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) is één van de symptomen
Nadere informatieProfielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën
Pagina 1 Profielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën Je gaat een profielwerkstuk maken. Dan is euthanasie een goed onderwerp. Het is misschien niet iets waar je dagelijks over praat of aan denkt, maar
Nadere informatieU gaat binnenkort onze nieuwste voorstelling Kaspar H. zien. Wij verheugen ons daar op!
KASPAR H. Lesbrief Welkom U gaat binnenkort onze nieuwste voorstelling Kaspar H. zien. Wij verheugen ons daar op! Deze lesbrief bevat zowel informatie en oefenstof als voorbereiding voor de voorstelling
Nadere informatieMaurice Jongmans is Adviseur Social Media en Zoekmachineoptimalisatie bij Webtechniek in Delft.
Maurice Jongmans is Adviseur Social Media en Zoekmachineoptimalisatie bij Webtechniek in Delft. Webtechniek is gespecialiseerd in technische oplossingen voor internet en applicaties. Sinds 2000 is het
Nadere informatieVERLIEZEN: De waarde van geven in een wereld van ontvangen
VERLIEZEN: De waarde van geven in een wereld van ontvangen Wees niet bang, al vormen jullie maar een klein groepje. Want jullie Vader is zo goed geweest Zijn koninkrijk voor je open te stellen. Verkoop
Nadere informatieMantelzorg, waar ligt de grens?
Mantelzorg, waar ligt de grens? CDA Talentacademie 2014-2015 Anita Relou Wat is volgens het christendemocratisch gedachtengoed de grens van mantelzorg. Inleiding 2015. Een jaar met veel veranderingen in
Nadere informatie150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!
150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.
Nadere informatieVoorbeeldanalyse ethisch dilemma volgens het stappenplan
Voorbeeldanalyse ethisch dilemma volgens het stappenplan Case Enscenering: sollicitatiegesprek in de kamer van Henk Dunker, directeur van Cosmetrics, een middelgroot bedrijf in huidverzorgingsproducten.
Nadere informatieLAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK!
LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! In dit E-book leer je hoe je door het inzetten van je eigen netwerk je bedrijf kan laten groeien. WAAROM DIT E-BOOK? Veel ondernemers beginnen
Nadere informatieKlanttevredenheidsonderzoek Bureau Wbtv 2015
Klanttevredenheidsonderzoek Bureau Wbtv 1 Juni 1 Doel van het onderzoek is het verkrijgen van inzicht in de huidige mate van tevredenheid van tolken en vertalers, afnemers van tolk- en vertaaldiensten
Nadere informatieRapport Kor-relatie- monitor
Rapport Kor-relatie- monitor Voor: Door: Publicatie: mei 2009 Project: 81595 Korrelatie, Leida van den Berg, Directeur Marianne Bank, Mirjam Hooghuis Klantlogo Synovate 2009 Voorwoord Gedurende een lange
Nadere informatieNASLEEP VAN EEN RUZIE OF EEN BETREURENSWAARDIG
NASLEEP VAN EEN RUZIE OF EEN BETREURENSWAARDIG INCIDENT Toelichting Deze brochure is een vertaling van de handleiding van Gottman (www.gottman.com) voor het verwerken van ruzies uit het verleden en betreurenswaardige
Nadere informatie1.1 Relatie verslaving
1.1 Relatie verslaving Typering Iemand wordt relatieverslaafd genoemd als hij denkt niet zonder relatie te kunnen leven. Soms zijn mensen zo afhankelijk van een relatie, dat ze er alles voor doen om die
Nadere informatieTechniekkaart: Het houden van een interview
WAT IS EEN INTERVIEW? Een interview is een vraaggesprek. Wat een interview speciaal maakt, is dat je met een interview aan informatie kunt komen, die je niet uit boeken kunt halen. Als je de specifieke
Nadere informatieDenkfouten. hoofdstuk 6. De pretbedervers. De zwarte bril
hoofdstuk 6 Denkfouten We hebben al gezien dat sommige van onze brandende automatische gedachten ons in de weg zitten. Ze geven ons een onprettig gevoel of weerhouden ons ervan dingen te doen. Het probleem
Nadere informatieAlgemene gegevens: Enquete is ingevuld door: Mannen: 21% Vrouwen: 79%
Uit een enquete met als onderwerp Klagende ouders van Ortho Consult in Oirschot hebben 250 enthousiaste respondenten uit het Nederlands onderwijs deelgenomen. Het onderzoek is uitgevoerd naar aanleiding
Nadere informatiepggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden
pggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden Enquête Mantelzorg en dementie 2014 Vooraf In juli 2014 vroegen wij onze leden naar hun ervaringen met mantelzorg in het algemeen, en mantelzorg
Nadere informatieWANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT
WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT 1 Je leest waarschijnlijk dit boekje omdat je mama of papa of iemand anders speciaal in je familie Amyotrofische Laterale Sclerose heeft. Het is een lang woord en
Nadere informatieIn de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen
14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie
Nadere informatieDE INVLOED VAN GELUK, PECH, BIED- EN SPEELTECHNIEK OP DE SCORE BIJ BRIDGE
DE INVLOED VAN GELUK, PECH, BIED- EN SPEELTECHNIEK OP DE SCORE BIJ BRIDGE Versiedatum: 30-8-2008 Jan Blaas Blz. 1 van 7 Versiedatum: 30-8-08 INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3 Hoe groot is de invloed van pech
Nadere informatieHandleiding voor docenten en opleiders bij de film Verslaafd in het Hoofd
Handleiding voor docenten en opleiders bij de film Verslaafd in het Hoofd Door Alie Weerman In de film komen vier mensen aan het woord die hersteld zijn van hun verslaving. Vanwege de variatie aan achtergrond,
Nadere informatieEthiek bij Best Buy. Wat we geloven. Waarom we dat geloven. Wat we er aan doen.
Ethiek bij Best Buy Wat we geloven. Waarom we dat geloven. Wat we er aan doen. ONTKETEN DE KRACHT VAN ONZE MENSEN LEER VAN UITDAGINGEN EN VERANDERINGEN TOON RESPECT, NEDERIGHEID EN INTEGRITEIT GENIET,
Nadere informatie