Geschiedenis ( bb kb gl/tl )

Transcriptie

1 Einddoelen Geschiedenis Geschiedenis ( bb kb gl/tl ) vmbo bovenbouw = CE = SE Regenten en vorsten Vaksubkernen Inhouden bb kb gl/tl exameneenheden De koloniale relatie Indonesië - Handel van VOC met Zuidoost- Azië via factorijen in met name specerijen De kandidaat kan herkennen en benoemen op welke wijze de koloniale relatie tussen Indonesië en zich in De kandidaat kan herkennen en beschrijven op welke wijze de koloniale relatie tussen Indonesië en zich in GS/K/4/5/KB/GL/TL handel, monopolie handel, monopolie Pruiken en revoluties Vaksubkernen Inhouden bb kb gl/tl exameneenheden De koloniale relatie Indonesië - Handel van VOC met Zuidoost- Azië via factorijen in met name specerijen De kandidaat kan herkennen en benoemen op welke wijze de koloniale relatie tussen Indonesië en zich in De kandidaat kan herkennen en beschrijven op welke wijze de koloniale relatie tussen Indonesië en zich in De kandidaat kan herkennen en beschrijven op welke wijze de koloniale relatie tussen Indonesië en zich in GS/K/4/5/KB/GL/TL handel, monopolie handel, monopolie handel, monopolie Burgers en stoommachines Vaksubkernen Inhouden bb kb gl/tl exameneenheden De koloniale relatie Indonesië - Kolonisatie van Indonesië door, waarbij gebruik gemaakt wordt van het cultuurstelsel De kandidaat kan herkennen en benoemen op welke wijze de koloniale relatie tussen Indonesië en zich in De kandidaat kan herkennen en beschrijven op welke wijze de koloniale relatie tussen Indonesië en zich in De kandidaat kan herkennen en beschrijven op welke wijze de koloniale relatie tussen Indonesië en zich in GS/K/4/5/KB/GL/TL kolonisatie, modernimperialisme kolonisatie, modernimperialisme kolonisatie, modernimperialisme sinds se herkennen. monarchie,repub liek. democratie, dictatuur, grondwet,constitutie, verkiezingen, regering, coalitiepartijen, oppositiepartijen GS/K/5/6/BB Veranderingen herkennen in de bevoegdheden van parlement / volksvertegenwoordiging/ Staten- Generaal/ Eerste en Tweede Kamer die in 1848 tot stand kwamen. grondwetsherziening 1848, recht van amendement, recht van enquête, ministeriële verantwoordelijkheid, onschendb aarheid van de koning, rechtstreekse verkiezingen, gemeenteraad, Provinciale Staten, censuskiesrecht, indirecte verkiezingen Beschrijven hoe de toenemende politieke en maatschappelijke participatie van burgerij, protestanten, rooms-katholieken,

2 protestanten, rooms-katholieken, arbeiders en vrouwen in de tweede helft van de 19e eeuw leidde tot bewustwording van eigen identiteit en tot (verdere) emancipatie van deze groepen. emancipatie, feministen, Vereniging voor Vrouwenkiesrecht Scheiding tussen de wetgevende en de uitvoerende en de rechterlijke macht Beschrijven hoe de toenemende politieke en maatschappelijke participatie van burgerij, protestanten, rooms-katholieken, arbeiders en vrouwen in de tweede helft van de 19e eeuw leidde tot bewustwording van eigen identiteit en tot (verdere) emancipatie De kandidaat van kan deze belangrijke groepen. se algemeen kiesrecht herkennen. rechtsstaat, onafhankelijke rechtspraak GS/K/5/6/BB Controlerende en wetgevende bevoegdheden van Eerste en Tweede Kamer se herkennen. recht van budget, recht enquête, recht van interpellatie, recht van initiatief, recht van amendement. GS/K/5/6/BB Stappen van wetsvoorstel tot wet se herkennen. minister, wetsvoorstel, Tweede Kamer, Eerste Kamer GS/K/5/6/BB Staatshoofden van se herkennen. Willem II, III, Wilhelmina GS/K/5/6/BB Klassieke grondrechten Enkele grondrechten herkennen en noemen, die in de loop van de 19e en 20e eeuw in de grondwet zijn opgenomen en daarbij onderscheid maken tussen klassieke en sociale grondrechten. Hij kan daarbij aangeven dat bepaalde grondrechten met elkaar op gespannen voet kunnen staan. klassieke grondrechten, vrijheid van godsdienst, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van drukpers, vrijheid van vereniging en vergadering, vrijheid van onderwijs GS/K/5/6/BB Opvattingen van politieke en maatschappelijke organisaties en de aantrekkingskracht van politieke stromingen Opvattingen van politieke en maatschappelijke organisaties van liberalen, socialisten, confessionelen en feministen aan het eind van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw en enkele van hun voormannen en -vrouwen herkennen. lib eralen, Lib erale Unie, hogere b urgerij, Willem II, (Rudolf) Thorb ecke, Aletta Jacob s, Wilhelmina Drucker, (Ab raham) Kuyper, (Herman) Schaepman, (Pieter Jelles) Troelstra GS/K/5/6/BB Reactie van Willem II op revolutie(dreigingen) elders in Europa en opvattingen van liberalen bij grondwetsherziening in 1848 Kenmerkende gebeurtenissen en, voor tijdens en na 1848 grondwetsherziening, lib eralen GS/K/5/6/BB

3 Sociaal-economische veranderingen Kenmerkende veranderingen, gebeurtenissen, personen en ten tijde van de industrialisatie in de tweede helft van de negentiende eeuw noemen, herkennen industrialisatie, kinderarb eid, sociale wetgeving, GS/K/5/6/BB Historische personen en de tijd plaatsen. koning Willem II, koning III, koningin Wilhelmina (Rudolf) Thorb ecke, Aletta Jacob s, Wilhelmina Drucker, (Ab raham) Kuyper, (Herman) Schaepman, (Pieter Jelles) Troelstra GS/K/5/6/BB Kenmerken van de se monarchie, repub liek, democratie, dictatuur, grondwet,constitutie, verkiezingen, regering, coalitiepartijen, oppositiepartijen, wetgevende macht, uitvoerende macht, rechterlijke macht monarchie, repub liek, democratie, dictatuur, grondwet,constitutie, verkiezingen, regering, coalitiepartijen, oppositiepartijen, wetgevende macht, uitvoerende macht, rechterlijke macht De industriële samenleving in De overgang van een agrarisch-stedelijke samenleving naar een geindustrialiseerde samenleving Herkennen en benoemen hoe het proces van industrialisatie de se samenleving ingrijpend veranderd heeft vanaf de tweede helft van de 19e eeuw. Herkennen en beschrijven hoe het proces van industrialisatie de se samenleving ingrijpend veranderd heeft vanaf de tweede helft van de 19e eeuw. Herkennen en beschrijven hoe het proces van industrialisatie de se samenleving ingrijpend veranderd heeft vanaf de tweede helft van de 19e eeuw. verstedelijking, dienstensector, massamedia, vakb onden, kapitalisme, klassenstrijd verstedelijking, dienstensector, massamedia, vakb onden, kapitalisme, klassenstrijd verstedelijking, dienstensector, massamedia, vakb onden, kapitalisme, klassenstrijd Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Van nachtwakersstaat tot verzorgingsstaat en de opbouw van een stelsel van sociale zekerheid Herkennen en benoemen welke ontwikkelingen zich op het terrein van de sociale zekerheid vanaf de tweede helft van de 19e eeuw hebben voorgedaan die geleid hebben tot de huidige, herziene verzorgingsstaat woonomstandigheden, sociale wetten. Herkennen en beschrijven welke ontwikkelingen zich op het terrein van de sociale zekerheid vanaf de tweede helft van de 19e eeuw hebben voorgedaan die geleid hebben tot de huidige, herziene verzorgingsstaat. woonomstandigheden, sociale wetten. Herkennen en beschrijven welke ontwikkelingen zich op het terrein van de sociale zekerheid vanaf de tweede helft van de 19e eeuw hebben voorgedaan die geleid hebben tot de huidige, herziene verzorgingsstaat. woonomstandigheden, sociale wetten. GS/K/7/11/KB/GL/TL sinds Scheiding tussen de wetgevende en de uitvoerende en de rechterlijke macht rechtsstaat, onafhankelijke rechtspraak rechtsstaat, onafhankelijke rechtspraak sinds Controlerende en wetgevende bevoegdheden van Eerste en Tweede Kamer sinds Stappen van wetsvoorstel tot wet herkennen De kandidaat en kan belangrijke se recht van budget, recht herkennen enquête, recht en van interpellatie, recht van initiatief, minister, recht wetsvoorstel, van amendement. Tweede Kamer, Eerste Kamer herkennen De kandidaat en kan belangrijke se recht van budget, recht herkennen enquête, recht en van interpellatie, recht van initiatief, minister, recht wetsvoorstel, van amendement. Tweede Kamer, Eerste Kamer

4 sinds Staatshoofden van Willem II, III, Wilhelmina Belangrijke Willem II, III, Wilhelmina sinds Klassieke grondrechten Enkele grondrechten herkennen en noemen, die in de loop van de 19e en 20e eeuw in de grondwet zijn opgenomen en daarbij onderscheid maken tussen klassieke en sociale grondrechten. Hij kan daarbij aangeven dat bepaalde grondrechten met elkaar op gespannen voet kunnen staan. Enkele grondrechten herkennen en noemen, die in de loop van de 19e en 20e eeuw in de grondwet zijn opgenomen en daarbij onderscheid maken tussen klassieke en sociale grondrechten. Hij kan daarbij aangeven dat bepaalde grondrechten met elkaar op gespannen voet kunnen staan. klassieke grondrechten, vrijheid van godsdienst, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van drukpers, vrijheid van vereniging en vergadering, vrijheid van onderwijs klassieke grondrechten, vrijheid van godsdienst, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van drukpers, vrijheid van vereniging en vergadering, vrijheid van onderwijs sinds Ontstaan van een parlementaire democratie Veranderingen herkennen en beschrijven in de bevoegdheden van parlement / volksvertegenwoordiging/ Staten-Generaal/ Eerste en Tweede Kamer die in 1848 tot stand kwamen. Veranderingen herkennen en beschrijven in de bevoegdheden van parlement / volksvertegenwoordiging/ Staten-Generaal/ Eerste en Tweede Kamer die in 1848 tot stand kwamen. grondwetsherziening 1848, constitutionele monarchie, parlementair stelsel, recht van amendement, recht van enquête, ministeriële verantwoordelijkheid, onschendb aarheid van de koning, rechtstreekse verkiezingen, gemeenteraad, Provinciale Staten, censuskiesrecht, indirecte verkiezingen grondwetsherziening 1848, constitutionele monarchie, parlementair stelsel, recht van amendement, recht van enquête, ministeriële verantwoordelijkheid, onschendb aarheid van de koning, rechtstreekse verkiezingen, gemeenteraad, Provinciale Staten, censuskiesrecht, indirecte verkiezingen sinds Opvattingen van politieke en maatschappelijke organisaties en de aantrekkingskracht van politieke stromingen Opvattingen van politieke en maatschappelijke organisaties van liberalen, socialisten, confessionelen en feministen aan het eind van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw en enkele van hun voormannen en -vrouwen herkennen. Opvattingen van politieke en maatschappelijke organisaties van liberalen, socialisten, confessionelen en feministen aan het eind van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw en enkele van hun voormannen en -vrouwen herkennen. lib eralen, Lib erale Unie, hogere b urgerij, Willem II, (Rudolf) Thorb ecke, Aletta Jacob s, Wilhelmina Drucker, (Ab raham) Kuyper, (Herman) Schaepman, (Pieter Jelles) Troelstra lib eralen, Lib erale Unie, hogere b urgerij, Willem II, (Rudolf) Thorb ecke, Aletta Jacob s, Wilhelmina Drucker, (Ab raham) Kuyper, (Herman) Schaepman, (Pieter Jelles) Troelstra sinds sinds Uitleggen waarom bepaalde groepen in de samenleving aan het eind van de 19e eeuw zich tot libaralisme, socialisme, christelijk politiek denken en/of feminisme aangetrokken voelden. Beschrijven hoe de toenemende socialisten, sociaaldemocraten, Sociaal participatie politieke en maatschappelijke van Democratische burgerij, protestanten, Arb eiders rooms-katholieken, Partij (SDAP), arb eiders arbeiders, en protestanten, vrouwen in de Anti- tweede helft van Revolutionaire de 19e eeuw Partij leidde (ARP), tot bewustwording kleine luyden, van eigen identiteit confessionelen, en tot (verdere) rooms- Uitleggen waarom bepaalde groepen in de samenleving aan het eind van de 19e eeuw zich tot libaralisme, socialisme, christelijk politiek denken en/of feminisme aangetrokken voelden. Beschrijven hoe de toenemende socialisten, sociaaldemocraten, Sociaal participatie politieke en maatschappelijke van Democratische burgerij, protestanten, Arb eiders rooms-katholieken, Partij (SDAP), arb eiders arbeiders, en protestanten, vrouwen in de Anti- tweede helft van Revolutionaire de 19e eeuw Partij leidde (ARP), tot bewustwording kleine luyden, van eigen identiteit confessionelen, en tot (verdere) rooms-

5 identiteit confessionelen, en tot (verdere) roomskatholieken, van RKSP deze emancipatie groepen. emancipatie, verzuiling in partijen, media en onderwijs, vakb onden, feministen, Vrije Vrouwenvereeniging, Vereniging voor Vrouwenkiesrecht, Eerste Feministische Golf identiteit confessionelen, en tot (verdere) roomskatholieken, van RKSP deze emancipatie groepen. emancipatie, verzuiling in partijen, media en onderwijs, vakb onden, feministen, Vrije Vrouwenvereeniging, Vereniging voor Vrouwenkiesrecht, Eerste Feministische Golf sinds Beschrijven hoe de toenemende politieke en maatschappelijke participatie van burgerij, protestanten, rooms-katholieken, arbeiders en vrouwen in de tweede helft van de 19e eeuw leidde tot bewustwording van eigen identiteit en tot (verdere) emancipatie van deze groepen. algemeen kiesrecht sinds Reactie van Willem II op revolutie(dreigingen) elders in Europa en opvattingen van liberalen bij grondwetsherziening in 1848 Kenmerkende gebeurtenissen en ontwikkelingen in, voor tijdens en na 1848 herkennen, beschrijven en in het juiste tijdsgewricht plaatsen. grondwetsherziening, lib eralen Kenmerkende gebeurtenissen en ontwikkelingen in, voor tijdens en na 1848 herkennen, beschrijven en in het juiste tijdsgewricht plaatsen. grondwetsherziening, lib eralen sinds Conflict tussen Willem III en het parlement als gevolg van de Luxemburgse kwestie ( ) Kenmerkende gebeurtenissen en ontwikkelingen in, voor tijdens en na 1848 herkennen, beschrijven en in het juiste tijdsgewricht plaatsen. Kenmerkende gebeurtenissen en ontwikkelingen in, voor tijdens en na 1848 herkennen, beschrijven en in het juiste tijdsgewricht plaatsen. constitutionele monarchie constitutionele monarchie sinds Sociaal-economische veranderingen Kenmerkende veranderingen, gebeurtenissen, personen en ten tijde van de industrialisatie in de tweede helft van de negentiende eeuw noemen, herkennen, beschrijven en industrialisatie, kinderarb eid, sociale wetgeving, sinds Historische personen en koning Willem II, koning III, koningin Wilhelmina (Rudolf) Thorb ecke, Aletta Jacob s, Wilhelmina Drucker, (Ab raham) Kuyper, (Herman) Schaepman, (Pieter Jelles) Troelstra en koning Willem II, koning III, koningin Wilhelmina (Rudolf) Thorb ecke, Aletta Jacob s, Wilhelmina Drucker, (Ab raham) Kuyper, (Herman) Schaepman, (Pieter Jelles) Troelstra sinds Uitbreiding kiesrecht sinds Sociaal-economische veranderingen beschrijven hoe de toenemende politieke en maatschappelijke participatie van burgerij, protestanten, rooms-katholieken, arbeiders en vrouwen in de tweede helft van de 19e eeuw leidde tot bewustwording van eigen Kenmerkende veranderingen, identiteit en tot (verdere) gebeurtenissen, personen en emancipatie van deze groepen. ten tijde van de industrialisatie in algemeen de tweede kiesrecht, helft van de negentiende Caoutchouc-artikel eeuw noemen, (1887) herkennen, beschrijven en industrialisatie, modernimperialisme, grondstoffen, afzetmarkten, verstedelijking,

6 afzetmarkten, verstedelijking, kinderarb eid, sociale kwestie, liefdadigheid, sociale wetgeving, armenwet, Kinderwetje van Van Houten, ongevallen wet, woningwet Ontwikkeling van de gezondheidszorg in De ontwikkeling van de gezondheidszorg in vanaf de 19e eeuw en de moreel-ethische gevolgen ervan Herkennen en beschrijven op GS/V/4 welke wijze de gezondheidszorg zich in vanaf de 19e eeuw ontwikkeld heeft en ingaan op moreel-ethische gevolgen daarvan. De verhouding mens- milieu De invloed die de mens in heden en verleden heeft/had op het milieu met aandacht voor de problemen Herkennen en beschrijven op GS/V/3 welke manier de mens in heden en verleden het milieu heeft beïnvloed en welke oplossingen er bedacht zijn en worden voor ontstane milieuproblemen. De wereldoorlogen Vaksubkernen Inhouden bb kb gl/tl exameneenheden De Eerste Wereldoorlog ( ) Staatkundige kaart van Europa periode, herkennen. periode, herkennen. periode, herkennen. Oorzaken van de Eerste Wereldoorlog De oorzaken, aanleiding, verloop en afloop van de Eerste De oorzaken, aanleiding, De oorzaken, aanleiding, militarisme, nationalisme, industrialisatie, moderne (wapen)technieken, b ondgenootschappen militarisme, nationalisme, modern imperialisme, industrialisatie, moderne (wapen)technieken, wapenwedloop, b ondgenootschappen, vijandb eelden militarisme, nationalisme, modern imperialisme, industrialisatie, moderne (wapen)technieken, wapenwedloop, b ondgenootschappen, vijandb eelden Aanleiding van de Eerste Wereldoorlog De oorzaken, aanleiding, verloop en afloop van de Eerste De oorzaken, aanleiding, De oorzaken, aanleiding, moord op kroonprins Frans Ferdinand van Oostenrijk- Hongarije door Gavrilo Prinzip in Sarajevo moord op kroonprins Frans Ferdinand van Oostenrijk- Hongarije door Gavrilo Prinzip in Sarajevo moord op kroonprins Frans Ferdinand van Oostenrijk- Hongarije door Gavrilo Prinzip in Sarajevo Verloop van de Eerste Wereldoorlog De oorzaken, aanleiding, verloop en afloop van de Eerste De oorzaken, aanleiding, De oorzaken, aanleiding, vrijwilligers, loopgravenoorlog vrijwilligers, Von Schlieffenplan, loopgravenoorlog, onb eperkte duikb otenoorlog vrijwilligers, Von Schlieffenplan, loopgravenoorlog, onb eperkte duikb otenoorlog Kenmerken van de Eerste Wereldoorlog De oorzaken, aanleiding, verloop en afloop van de Eerste herkennen De oorzaken, aanleiding, De oorzaken, aanleiding, Afloop van de Eerste Wereldoorlog kenmerken: moderne wapens en soort oorlogvoering, omvang en massaliteit, veel slachtoffers, propaganda De oorzaken, aanleiding, verloop en afloop van de Eerste herkennen kenmerken: moderne wapens en soort oorlogvoering, omvang en massaliteit, veel slachtoffers, propaganda, censuur, totale oorlog, gevolgen voor het De dagelijks oorzaken, leven aanleiding, kenmerken: moderne wapens en soort oorlogvoering, omvang en massaliteit, veel slachtoffers, propaganda, censuur, totale oorlog, gevolgen voor het De dagelijks oorzaken, leven aanleiding, afloop: wapenstilstand afloop: wapenstilstand afloop: wapenstilstand Centralen Centralen en Geallieerden herkennen en Centralen: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Turkse Rijk Centralen en Geallieerden herkennen, noemen en Centralen: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Turkse Centralen en Geallieerden herkennen, noemen en Centralen: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Turkse

7 Rijk Oostenrijk-Hongarije, Turkse Rijk Oostenrijk-Hongarije, Turkse Rijk Geallieerden Centralen en Geallieerden herkennen en Geallieerden: Frankrijk, Groot- Brittannië, Rusland tot aan 1917, de Verenigde Staten vanaf 1917 Centralen en Geallieerden herkennen, noemen en Geallieerden: Frankrijk, Groot-Brittannië, Rusland tot aan 1917 de commnistische revolutie, de Verenigde Staten vanaf de onb eperkte duikb otenoorlog 1917 Centralen en Geallieerden herkennen, noemen en Geallieerden: Frankrijk, Groot-Brittannië, Rusland tot aan 1917 de commnistische revolutie, de Verenigde Staten vanaf de onb eperkte duikb otenoorlog 1917 De Eerste Wereldoorlog en tijdens W.O.I tijdens de Eerste Wereldoorlog neutraliteit, mob ilisatie, schaarste aan goederen, distrib utiesysteem met b onkaarten, opvang Belgische vluchtelingen, dodendraad tijdens de Eerste Wereldoorlog neutraliteit, mob ilisatie, handelsb elemmeringen, schaarste aan goederen, distrib utiesysteem met b onkaarten, opvang Belgische vluchtelingen, dodendraad tijdens de Eerste Wereldoorlog neutraliteit, mob ilisatie, handelsb elemmeringen, schaarste aan goederen, distrib utiesysteem met b onkaarten, opvang Belgische vluchtelingen, dodendraad Grondwet, 1917, De invoering van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging herkennen algemeen kiesrecht, actief en passief kiesrecht voor mannen, passief kiesrecht voor vrouwen, actief kiesrecht voor vrouwen, stelsel van evenredige vertegenwoordiging GS/K/5/6/BB Historische personen en en en Frans Ferdinand, Gavrilo Princip Frans Ferdinand, Gavrilo Princip. (Pieter Jelles) Troelstra Frans Ferdinand, Gavrilo Princip. (Pieter Jelles) Troelstra Pacificatie, 1917 schoolstrijd, financiële gelijkstelling van openb aar en b ijzonder onderwijs schoolstrijd, financiële gelijkstelling van openb aar en b ijzonder onderwijs Grondwet, 1917, De vervanging van het districtenstelsel door een stelsel van evenredige vertegenwoordiging en de voor en nadelen van beide systemen algemeen kiesrecht, actief en passief kiesrecht voor mannen, passief kiesrecht voor vrouwen, actief kiesrecht voor vrouwen, districtenstelsel, stelsel van evenredige vertegenwoordiging algemeen kiesrecht, actief en passief kiesrecht voor mannen, passief kiesrecht voor vrouwen, actief kiesrecht voor vrouwen, districtenstelsel, stelsel van evenredige vertegenwoordiging Revolutiepoging van Troelstra 1918 d Interbellum ( ) De staatkundige kaart van Europa, periode, herkennen. periode, herkennen en veranderingen verklaringen. periode, herkennen en veranderingen verklaringen. Verdrag van Enkele bepalingen van de Vrede Enkele bepalingen van de Enkele bepalingen van de

8 Versailles van Versailles herkennen en Vrede van Versailles herkennen en Vrede van Versailles herkennen en herstelb etalingen, geb iedsafstand, herstelb etalingen, geb iedsafstand, demilitarisatie, ontstaan van nieuwe staten, oprichting van de Volkenb ond herstelb etalingen, geb iedsafstand, demilitarisatie, ontstaan van nieuwe staten, oprichting van de Volkenb ond Economische crisis en het vertrouwen in de democratie De gevolgen van de economische crisis voor het vertrouwen in de democratie in Europa en in het bijzonder voor Duitsland herkennen en De gevolgen van de economische crisis voor het vertrouwen in de democratie in Europa en in het bijzonder voor Duitsland herkennen en De gevolgen van de economische crisis voor het vertrouwen in de democratie in Europa en in het bijzonder voor Duitsland herkennen en parlementaire democratie, Repub liek van Weimar, Beurskrach op Wallstreet 1929 parlementaire democratie, Repub liek van Weimar, inflatie, Beurskrach op Wallstreet 1929 parlementaire democratie, Repub liek van Weimar, Dolkstootlegende, inflatie, bezetting van het Ruhrgeb ied 1923, mislukte staatsgreep door Hitler 1923, Dawesplan 1924, Duitsland lid van de Volkenbond 1926, Beurskrach op Wallstreet 1929 Nazi-Duitsland De belangrijkste ontwikkelingen in nazi-duitsland herkennen. nationaal-socialisme, machtsovername 1933, afschaffing parlementaire democratie, dictatuur, Führer (principe), terreur, gelijkschakeling, censuur, propaganda, vervolging van tegenstanders, geheime politie, persoonsverheerlijking, herb ewapening, antisemitisme,discriminerende maatregelen, vervolging van niet-arische b evolkingsgroepen en van politieke tegenstanders, concentratiekampen De belangrijkste ontwikkelingen in nazi- Duitsland als voorbeeld van een extreemrechtse totalitaire staat, herkennen en nationaal-socialisme, machtsovername 1933, afschaffing parlementaire democratie, dictatuur, Führer (principe), terreur, gelijkschakeling, totalitair, censuur, propaganda, indoctrinatie, vervolging van tegenstanders, geheime politie, persoonsverheerlijking, herb ewapening, antisemitisme, rassenleer, rassenwetten, discriminerende maatregelen, Kristallnacht 1938, vervolging van nietarische b evolkingsgroepen en van politieke tegenstanders, concentratiekampen De belangrijkste ontwikkelingen in nazi- Duitsland als voorbeeld van een extreemrechtse totalitaire staat, herkennen en nationaal-socialisme, fascisme, machtsovername 1933, afschaffing parlementaire democratie, dictatuur, Führer (principe), terreur, gelijkschakeling, totalitair, censuur, propaganda, indoctrinatie, vervolging van tegenstanders, geheime politie, persoonsverheerlijking, herb ewapening, antisemitisme, rassenleer, rassenwetten, discriminerende maatregelen, Kristallnacht 1938, vervolging van nietarische b evolkingsgroepen en van politieke tegenstanders, concentratiekampen, naziorganisaties: NSDAP, SA, SS, Gestapo, Hitlerjugend, Bund Deutscher Mädel Historische persoon en en en Hitler Hitler Hitler Buitenlandse politiek van Duitsland De belangrijkste ontwikkelingen in nazi- Duitsland als voorbeeld van een extreemrechtse totalitaire staat, herkennen en Leb ensraum, Heim ins Reich, conferentie van München 1938, Appeasementpolitiek, Anschluss 1938, nietaanvalsverdrag 1939 De Sovjetunie als totalitaire staat De belangrijkste Sovjet- Unie als voorbeeld van een extreemlinkse totalitaire staat communisme, rol communistische partij in de Sovjet-Unie, planeconomie, vijfjarenplan, collectivisatie, kenmerken van stalinisme: totalitair, persoonsverheerlijking, indoctrinatie, censuur, propaganda, terreur geheime politie, vervolging van

9 politie, vervolging van tegenstanders, showprocessen, strafkampen, zuiveringen Historische personen en Mussolini, Lenin, Stalin Het interbellum in Algemeen kiesrecht voor vrouwen herkennen. algemeen actief kiesrecht voor vrouwen 1919 algemeen actief kiesrecht voor vrouwen 1919 algemeen actief kiesrecht voor vrouwen 1919 Crisisjaren in werkloosheid, stempelen, werkverschaffingsprojecten, aanpassingspolitiek, gevolg van de economische crisis voor de democratie, NSB, handhaving neutraliteit werkloosheid, stempelen, werkverschaffingsprojecten, aanpassingspolitiek, gevolg van de economische crisis voor de democratie, NSB, handhaving neutraliteit werkloosheid, stempelen, werkverschaffingsprojecten, aanpassingspolitiek, gevolg van de economische crisis voor de democratie, NSB, handhaving neutraliteit Historische personen (Anton) Mussert, (Hendrik) Colijn (Anton) Mussert, (Hendrik) Colijn (Anton) Mussert, (Hendrik) Colijn De Tweede Wereldoorlog algemeen Staatkundige kaart van Europa periode, herkennen. periode, herkennen en veranderingen verklaringen. periode, herkennen en veranderingen verklaringen. Oorzaken van de Tweede Wereldoorlog Wereldoorlog herkennen en noemen en noemen en armoede, werkloosheid, verdrag van Versailles armoede, werkloosheid, verdrag van Versailles, revanche, herb ewapening, nationalisme armoede, werkloosheid, verdrag van Versailles, revanche, herb ewapening, nationalisme Begin van de Tweede Wereldoorlog Wereldoorlog herkennen en noemen en noemen en inval van Duitsland in Polen 1939 inval van Duitsland in Polen 1939 inval van Duitsland in Polen 1939 Verloop van de Tweede Wereldoorlog Wereldoorlog herkennen en de oorzaken, begin, verloop en noemen en de oorzaken, begin, verloop en noemen en Blitzkrieg, slag om Engeland, Pearl Harbor 1941, slag bij Stalingrad , D-Day Blitzkrieg, slag om Engeland, Operatie Barb arossa 1941, Pearl Harbor 1941, slag bij Stalingrad , D-Day ), tweefrontenoorlog Blitzkrieg, slag om Engeland, Operatie Barb arossa 1941, Pearl Harbor 1941, slag bij Stalingrad , D-Day ), tweefrontenoorlog Kenmerken van de Tweede Wereldoorlog Wereldoorlog herkennen en noemen en noemen en 'moderne wapens, totale oorlog, b omb ardementen op steden, propaganda, Holocaust, gaskamers 'moderne wapens, totale oorlog, b omb ardementen op steden, propaganda, censuur, massamoorden, Holocaust, gaskamers 'moderne wapens, totale oorlog, b omb ardementen op steden, propaganda, censuur, massamoorden, Holocaust, gaskamers Afloop van de Tweede

10 Afloop van de Tweede Wereldoorlog Wereldoorlog herkennen en noemen en noemen en Duitse overgave mei 1945, Japanse overgave na atoomb ommen op Hiroshima en Nagasaki aug. 1945, ontdekking vernietigingskampen Duitse overgave mei 1945, Japanse overgave na atoomb ommen op Hiroshima en Nagasaki aug. 1945, ontdekking vernietigingskampen Duitse overgave mei 1945, Japanse overgave na atoomb ommen op Hiroshima en Nagasaki aug. 1945, ontdekking vernietigingskampen Bondgenootschappen As-mogendheden en Geallieerden herkennen en As-mogendheden en Geallieerden herkennen en As-mogendheden en Geallieerden herkennen en As-mogendheden: Duitsland, Italië, Japan, Geallieerden: Groot-Brittannië, Sovjetunie vanaf 1941, Verenigde Staten vanaf 1941 As-mogendheden: Duitsland, Italië, Japan, Geallieerden: Groot-Brittannië, Sovjetunie vanaf 1941, Verenigde Staten vanaf 1941 As-mogendheden: Duitsland, Italië, Japan, Geallieerden: Groot-Brittannië, Sovjetunie vanaf 1941, Verenigde Staten vanaf 1941 Historische personen Churchill, Roosevelt, Stalin Churchill, Roosevelt, Stalin Churchill, Roosevelt, Stalin in de Tweede Wereldoorlog Begin van de Tweede Wereldoorlog in mob ilisatie, Duitse inval 10 mei 1940, bombardement op Rotterdam, capitulatie mob ilisatie, Duitse inval 10 mei 1940, bombardement op Rotterdam, capitulatie mob ilisatie, Duitse inval 10 mei 1940, bombardement op Rotterdam, capitulatie Verloop van de Tweede Wereldoorlog in b ezetting, se regering en koningshuis in ballingschap b ezetting, se regering en koningshuis in ballingschap b ezetting, se regering en koningshuis in ballingschap Kenmerken van de Tweede Wereldoorlog in NSB, Jodenvervolging, Feb ruaristaking 1941, deportaties, Westerb ork, Auschwitz, collab oratie, aanpassing, verzet, goed en fout, landverraders, censuur, gedwongen tewerkstelling, razzia s, onderduiken, persoonsb ewijzen, overleven in b ezettingstijd, distrib utiesysteem met b onkaarten, Hongerwinter NSB, Jodenvervolging, Feb ruaristaking 1941, deportaties, Westerb ork, Auschwitz, collab oratie, aanpassing, verzet, goed en fout, landverraders, censuur, gedwongen tewerkstelling, razzia s, onderduiken, persoonsb ewijzen, overleven in b ezettingstijd, distrib utiesysteem met b onkaarten, spoorwegstaking 1944, Hongerwinter NSB, Jodenvervolging, Feb ruaristaking 1941, deportaties, Westerb ork, Auschwitz, collab oratie, aanpassing, verzet, goed en fout, landverraders, censuur, gedwongen tewerkstelling, razzia s, onderduiken, persoonsb ewijzen, overleven in b ezettingstijd, distrib utiesysteem met b onkaarten, spoorwegstaking 1944, Hongerwinter Afloop van de Tweede Wereldoorlog in operatie Market Garden, slag om Arnhem 1944, b evrijding 5 mei 1945 operatie Market Garden, slag om Arnhem 1944, b evrijding 5 mei 1945 operatie Market Garden, slag om Arnhem 1944, b evrijding 5 mei 1945 Herdenking van de Tweede Wereldoorlog in 4 mei dodenherdenking, 5 mei Dag van de vrijheid 4 mei dodenherdenking, 5 mei Dag van de vrijheid 4 mei dodenherdenking, 5 mei Dag van de vrijheid

11 Historische personen Anne Frank, Wilhelmina Anne Frank, Wilhelmina Anne Frank, Wilhelmina, Soekarno De Tweede Wereldoorlog in Indonesië Kenmerkende gebeurtenissen en ontwikkelingen in Indonesië Japanse b ezetting van de se kolonie Indonesië 1942, kampen, dwangarb eid, Indonesisch nationalisme, b evrijding van Indonesië,15 augustus 1945 Aantasting rechtsstaat herkennen en beschrijven gelijkschakeling De industriële samenleving in De overgang van een agrarisch-stedelijke samenleving naar een geindustrialiseerde samenleving Herkennen en benoemen hoe het proces van industrialisatie de se samenleving ingrijpend veranderd heeft vanaf de tweede helft van de 19e eeuw. Herkennen en beschrijven hoe het proces van industrialisatie de se samenleving ingrijpend veranderd heeft vanaf de tweede helft van de 19e eeuw. Herkennen en beschrijven hoe het proces van industrialisatie de se samenleving ingrijpend veranderd heeft vanaf de tweede helft van de 19e eeuw. verstedelijking, dienstensector, massamedia, vakb onden, kapitalisme, klassenstrijd verstedelijking, dienstensector, massamedia, vakb onden, kapitalisme, klassenstrijd verstedelijking, dienstensector, massamedia, vakb onden, kapitalisme, klassenstrijd Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Van nachtwakersstaat tot verzorgingsstaat en de opbouw van een stelsel van sociale zekerheid Aspecten van het conflict tussen Israël en de Arabische wereld Ontwikkeling van de gezondheidszorg in Achtergronden en verloop van het conflict in het Midden- Oosten De ontwikkeling van de gezondheidszorg in vanaf de 19e eeuw en de moreel-ethische gevolgen ervan Herkennen en benoemen welke ontwikkelingen zich op het terrein van de sociale zekerheid vanaf de tweede helft van de 19e eeuw hebben Aspecten voorgedaan van het conflict die geleid tussen hebben Israël en tot de de Arabische huidige, herziene wereld verzorgingsstaat. Herkennen en beschrijven welke ontwikkelingen zich op het terrein van de sociale zekerheid vanaf de tweede helft van Aspecten de 19e van eeuw het hebben conflict voorgedaan tussen Israël die en geleid de Arabische hebben tot wereld de huidige, herkennen herziene en verzorgingsstaat. beschrijven en verklaren. Herkennen en beschrijven welke ontwikkelingen zich op het terrein van de sociale zekerheid vanaf de tweede helft van Aspecten de 19e van eeuw het hebben conflict voorgedaan tussen Israël die en geleid de Arabische hebben tot wereld de huidige, herkennen herziene en verzorgingsstaat. beschrijven en verklaren. woonomstandigheden sociale wetten. woonomstandigheden Herkennen woonomstandigheden en beschrijven op sociale wetten. welke sociale wijze wetten. de gezondheidszorg zich in vanaf de 19e eeuw ontwikkeld heeft en ingaan op moreel-ethische gevolgen daarvan. De verhouding mens - milieu. De invloed die de mens in heden en verleden heeft/had op het milieu met aandacht voor de problemen Herkennen en beschrijven op welke manier de mens in heden en verleden het milieu heeft beïnvloed en welke oplossingen er bedacht zijn en worden voor ontstane milieuproblemen. Televisie en computer Vaksubkernen Inhouden bb kb gl/tl exameneenheden Europa en de wereld ( ) De staatkundige kaart van Europa periode, herkennen. periode, herkennen en veranderingen verklaringen periode, herkennen en veranderingen verklaringen Koude Oorlog De nieuwe machtsverhoudingen tussen de Verenigde Staten (het Westen/kapitalisme) en de De nieuwe machtsverhoudingen tussen de Verenigde Staten (het De nieuwe machtsverhoudingen tussen de Verenigde Staten (het

12 Westen/kapitalisme) en de Sovjetunie (het Oostblok/communisme) herkennen invloedssferen, satellietstaten, IJzeren Gordijn, b lokkade Berlijn, stichting BRD en DDR, NAVO, Warschaupact, kernwapens, afschrikking Enkele gebeurtenissen uit de Koude Oorlog en het einde van de Koude Oorlog in relatie tot wapenwedloop en hervormingspolitiek herkennen en Hongaarse opstand 1956, b ouw Berlijnse Muur 1961, Cubacrisis 1962, wapenwedloop, glasnost, perestrojka, val van de Berlijnse Muur 1990 Verenigde Staten (het Westen/kapitalisme) en de Sovjetunie (het Oostblok/communisme) invloedssferen, satellietstaten, IJzeren Gordijn, containment, b lokkade Berlijn, stichting BRD en DDR, NAVO, Warschaupact, ideologie, kapitalisme, democratie, communisme, dictatuur, kernwapens, afschrikking Enkele gebeurtenissen uit de Koude Oorlog en het einde van de Koude Oorlog in relatie tot wapenwedloop en hervormingspolitiek herkennen en Hongaarse opstand 1956, b ouw Berlijnse Muur 1961, Cubacrisis 1962, wapenwedloop, glasnost, perestrojka, val van de Berlijnse Muur 1990 Verenigde Staten (het Westen/kapitalisme) en de Sovjetunie (het Oostblok/communisme) invloedssferen, satellietstaten, IJzeren Gordijn, containment, b lokkade Berlijn, stichting BRD en DDR, NAVO, Warschaupact, ideologie, kapitalisme, democratie, communisme, dictatuur, kernwapens, afschrikking Enkele gebeurtenissen uit de Koude Oorlog en het einde van de Koude Oorlog in relatie tot wapenwedloop en hervormingspolitiek herkennen en Hongaarse opstand 1956, b ouw Berlijnse Muur 1961, Cub acrisis 1962, Praagse lente 1968, wapenwedloop, glasnost, perestrojka, val van de Berlijnse Muur 1989 Internationale organisaties De Europese en internationale samenwerking herkennen. Verenigde Naties, Veiligheidsraad, vetorecht, samenwerking in Europa, EGKS, (E)EG GS/K/10/16/BB Historische personen Kennedy, Stalin, Chroesjtsjov, Reagan, Gorb atsjov Kennedy, Stalin, Chroesjtsjov, Reagan, Gorb atsjov Kennedy, Stalin, Chroesjtsjov, Reagan, Gorb atsjov Dekolonisatie De nieuwe machtsverhoudingen als gevolg van de Tweede Wereldoorlog herkennen en De nieuwe machtsverhoudingen als gevolg van de Tweede Wereldoorlog herkennen en Internationale organisaties en motieven voor samenwerking Europese mogendheden verzwakt, dekolonisatie De Europese en internationale samenwerking herkennen en Verenigde Naties, Veiligheidsraad, vetorecht, samenwerking in Europa, EGKS, (E)EG Europese mogendheden verzwakt, dekolonisatie De Europese en internationale samenwerking herkennen en Verenigde Naties, Veiligheidsraad, vetorecht, samenwerking in Europa, EGKS, (E)EG tussen Economische ontwikkelingen de kenmerkende Marshallplan, economische groei en welvaartsstijging, consumptiemaatschappij, verzorgingsstaat de kenmerkende wederopb ouw, emigratie, Marshallplan, economische groei en welvaartsstijging, consumptiemaatschappij, verzorgingsstaat, werkloosheid in jaren tachtig de kenmerkende wederopb ouw, emigratie, Marshallplan, economische groei en welvaartsstijging, consumptiemaatschappij, verzorgingsstaat, werkloosheid in jaren tachtig Sociaal-culturele veranderingen en toenemende pluriformiteit vanaf de jaren zestig: amerikanisering, gastarb eid(ers), migranten uit voormalige se koloniën, jongerencultuur, ontzuiling, b elang van televisie, Tweede Feministische Golf amerikanisering, gastarb eid(ers), migranten uit voormalige se koloniën, jongerencultuur, ontzuiling, b elang van televisie, Tweede Feministische Golf, toenemende democratisering/inspraak amerikanisering, gastarb eid(ers), migranten uit voormalige se koloniën, jongerencultuur, ontzuiling, b elang van televisie, Tweede Feministische Golf, toenemende democratisering/inspraak

13 Staatshoofden van Juliana, Beatrix Juliana, Beatrix Juliana, Beatrix Grondwetswijziging 1983 Grondrechten noemen die in 1983 in de grondwet zijn opgenomen. sociale grondrechten, recht op onderwijs, recht op gezondheidszorg, recht op woongelegenheid Onderscheid maken tussen klassieke en sociale grondrechten en daarbij aangeven dat bepaalde grondrechten met elkaar op gespannen voet kunnen staan. sociale grondrechten (b escherming door de overheid): recht op b estaanszekerheid, recht op onderwijs, recht op gezondheidszorg, recht op woongelegenheid, recht op bewoonbaarheid van het land, recht op werk, recht op rechtsb ijstand Onderscheid maken tussen klassieke en sociale grondrechten en daarbij aangeven dat bepaalde grondrechten met elkaar op gespannen voet kunnen staan. sociale grondrechten, b escherming door de overheid: recht op b estaanszekerheid, recht op onderwijs, recht op gezondheidszorg, recht op woongelegenheid, recht op bewoonbaarheid van het land, recht op werk, recht op rechtsb ijstand Onderscheid maken tussen klassieke en sociale grondrechten en daarbij aangeven dat bepaalde grondrechten met elkaar op gespannen voet kunnen staan. sociale grondrechten (b escherming door de overheid): recht op b estaanszekerheid, recht op onderwijs, recht op gezondheidszorg, recht op woongelegenheid, recht op bewoonbaarheid van het land, recht op werk, recht op rechtsb ijstand Historische personen Willem Drees, Soekarno Willem Drees, Soekarno Dekolonisatie van Indonesië De gevolgen van het nationalisme in Indonesië, als voorbeeld van nationalisme, herkennen en beschrijven onafhankelijke Repub liek Indonesië 17 augustus 1945, Politionele acties 1947 en 1948, druk van de Verenigde Naties en de Verenigde Staten, soevereiniteitsoverdracht 1949 Nieuwe Wereldorde (vanaf 1990) De staatkundige kaart van Europa periode, herkennen. periode, herkennen en veranderingen verklaringen. periode, herkennen en veranderingen verklaringen. Gevolgen van de val van het communisme in Europa De gevolgen van het einde van de Koude Oorlog en de daardoor gewijzigde machtsverhoudingen herkennen. einde communistisch Oost- Europa, uiteenvallen van de Sovjetunie , einde Koude Oorlog, ontstaan van nieuwe staten, Duitse eenwording, internationaal terrorisme, De gevolgen van het einde van de Koude Oorlog en de daardoor gewijzigde machtsverhoudingen einde communistisch Oost- Europa, uiteenvallen van de Sovjetunie , einde Koude Oorlog, ontstaan van nieuwe staten, Duitse eenwording, herlevend nationalisme in Europa, uitb reiding van de NAVO, b estrijding terrorisme, internationaal terrorisme, De gevolgen van het einde van de Koude Oorlog en de daardoor gewijzigde machtsverhoudingen einde communistisch Oost- Europa, uiteenvallen van de Sovjetunie , einde Koude Oorlog, ontstaan van nieuwe staten, Duitse eenwording, herlevend nationalisme in Europa, uitb reiding van de NAVO, b estrijding terrorisme, internationaal terrorisme, vanaf 1990 sinds 1990 in het juiste economische groei in jaren negentig, de verzorgingsstaat in het juiste tijdsgewricht plaatsen en economische groei in jaren in het juiste tijdsgewricht plaatsen en economische groei in jaren

14 negentig, de verzorgingsstaat ter discussie, individualisering, nieuwe media economische groei in jaren negentig, poldermodel, overlegeconomie, de verzorgingsstaat ter discussie, b ezorgdheid over nationale cultuur, identiteit, multiculturele samenleving, secularisatie, individualisering, nieuwe media, glob alisering economische groei in jaren negentig, poldermodel, overlegeconomie, de verzorgingsstaat ter discussie, b ezorgdheid over nationale cultuur, identiteit, multiculturele samenleving, secularisatie, individualisering, nieuwe media, glob alisering Autonomie onderdruk en invoering euro De gevolgen van voortgaande Europese samenwerking voor herkennen. EG, EU 1993, invoering euro 2002 GS/K/10/16/BB Staatshoofden van Beatrix, Willem Alexander Beatrix, Willem Alexander Beatrix, Willem Alexander Autonomie onderdruk en invoering euro en discussie over de richting van de EU De gevolgen van voortgaande Europese samenwerking voor herkennen en De gevolgen van voortgaande Europese samenwerking voor herkennen en EG, EU 1993, invoering euro 2002, verenigde Staten van Europa EG, EU 1993, invoering euro 2002, verenigde Staten van Europa Democratisch tekort, de relaties tussen de Europese instellingen De gevolgen van voortgaande Europese samenwerking voor herkennen en De gevolgen van voortgaande Europese samenwerking voor herkennen en Europees Parlement, Europese Commissie, Raad van Ministers Europees Parlement, Europese Commissie, Raad van Ministers Gevolgen van de voortgaande Europese samenwerking voor het dagelijks leven Opkomst van het populisme De gevolgen van voortgaande Europese samenwerking voor herkennen en De gevolgen van voortgaande Europese samenwerking voor herkennen en referendum, populisme Historische persoon Pim Fortuyn De industriële samenleving in De overgang van een agrarisch-stedelijke samenleving naar een geïndustrialiseerde samenleving Herkennen en benoemen hoe het proces van industrialisatie de se samenleving ingrijpend veranderd heeft vanaf de tweede helft van de 19e eeuw. Herkennen en beschrijven hoe het proces van industrialisatie de se samenleving ingrijpend veranderd heeft vanaf de tweede helft van de 19e eeuw. Herkennen en beschrijven hoe het proces van industrialisatie de se samenleving ingrijpend veranderd heeft vanaf de tweede helft van de 19e eeuw. verstedelijking, dienstensector, massamedia, vakb onden, kapitalisme, klassenstrijd verstedelijking, dienstensector, massamedia, vakb onden, kapitalisme, klassenstrijd verstedelijking, dienstensector, massamedia, vakb onden, kapitalisme, klassenstrijd Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Van nachtwakersstaat tot verzorgingsstaat en de opbouw van een stelsel van sociale zekerheid Herkennen en benoemen welke ontwikkelingen zich op het terrein van de sociale zekerheid vanaf de tweede helft van de 19e eeuw hebben voorgedaan die geleid hebben tot de huidige, herziene verzorgingsstaat. woonomstandigheden sociale wetten. Herkennen en beschrijven welke ontwikkelingen zich op het terrein van de sociale zekerheid vanaf de tweede helft van de 19e eeuw hebben voorgedaan die geleid hebben tot de huidige, herziene verzorgingsstaat. woonomstandigheden sociale wetten. Herkennen en beschrijven welke ontwikkelingen zich op het terrein van de sociale zekerheid vanaf de tweede helft van de 19e eeuw hebben voorgedaan die geleid hebben tot de huidige, herziene verzorgingsstaat. woonomstandigheden sociale wetten. GS/K/7/11/KB/GL/TL

15 De Koude Oorlog Ontstaan, verloop en einde van de Koude Oorlog Het ontstaan, verloop en einde van de Koude Oorlog herkennen, en benoemen welke oorzaken en gevolgen deze periode voor de wereldpolitiek in het algemeen en voor Europa in het bijzonder heeft gehad. invloedssferen, satellietstaten, IJzeren Gordijn, containment, b lokkade Berlijn, stichting BRD en DDR, NAVO, Warschaupact, ideologie, kapitalisme, democratie, communisme, dictatuur, kernwapens, afschrikking, invloedssferen, satellietstaten, IJzeren Gordijn, b lokkade Berlijn, stichting BRD en DDR, NAVO, Warschaupact, kernwapens, afschrikking, Hongaarse opstand 1956, b ouw Berlijnse Muur 1961, Cub acrisis 1962, Praagse lente 1968, wapenwedloop, glasnost, perestrojka, val van de Berlijnse Muur 1989 Het ontstaan, verloop en einde van de Koude Oorlog herkennen en beschrijven, en aangeven welke oorzaken en gevolgen deze periode voor de wereldpolitiek in het algemeen en voor Europa in het bijzonder heeft gehad. invloedssferen, satellietstaten, IJzeren Gordijn, containment, b lokkade Berlijn, stichting BRD en DDR, NAVO, Warschaupact, ideologie, kapitalisme, democratie, communisme, dictatuur, kernwapens, afschrikking, invloedssferen, satellietstaten, IJzeren Gordijn, b lokkade Berlijn, stichting BRD en DDR, NAVO, Warschaupact, kernwapens, afschrikking, Hongaarse opstand 1956, b ouw Berlijnse Muur 1961, Cub acrisis 1962, Praagse lente 1968, wapenwedloop, glasnost, perestrojka, val van de Berlijnse Muur 1989 Het ontstaan, verloop en einde van de Koude Oorlog herkennen en beschrijven, en aangeven welke oorzaken en gevolgen deze periode voor de wereldpolitiek in het algemeen en voor Europa in het bijzonder heeft gehad. invloedssferen, satellietstaten, IJzeren Gordijn, containment, b lokkade Berlijn, stichting BRD en DDR, NAVO, Warschaupact, ideologie, kapitalisme, democratie, communisme, dictatuur, kernwapens, afschrikking, invloedssferen, satellietstaten, IJzeren Gordijn, b lokkade Berlijn, stichting BRD en DDR, NAVO, Warschaupact, kernwapens, afschrikking, Hongaarse opstand 1956, b ouw Berlijnse Muur 1961, Cub acrisis 1962, Praagse lente 1968, wapenwedloop, glasnost, perestrojka, val van de Berlijnse Muur 1989 GS/K/9/15/KB/GL/TL Cultureelmentale ontwikkelingen in na 1945 Cultureelmaatschappelijke ontwikkelingen na de Tweede Wereldoorlog en de gevolgen voor de se samenleving. Herkennen en benoemen welke cultureel-maatschappelijke ontwikkelingen zich na de Tweede Wereldoorlog hebben voorgedaan en welke gevolgen deze ontwikkelingen gehad hebben voor de se samenleving. Herkennen en beschrijven welke cultureelmaatschappelijke ontwikkelingen zich na de Tweede Wereldoorlog hebben voorgedaan en verklaren welke gevolgen deze ontwikkelingen gehad hebben voor de se samenleving. Herkennen en beschrijven welke cultureelmaatschappelijke ontwikkelingen zich na de Tweede Wereldoorlog hebben voorgedaan en verklaren welke gevolgen deze ontwikkelingen gehad hebben voor de se samenleving. GS/K/8/13/KB/GL/TL Aspecten van het conflict tussen Israël en de Arabische wereld De verhouding mens - milieu Achtergronden en verloop van het conflict in het Midden- Oosten De invloed die de mens in heden en verleden heeft/had op het milieu met aandacht voor de problemen Aspecten van het conflict tussen Israël en de Arabische wereld Aspecten van het conflict Aspecten van het conflict tussen Israël en de Arabische tussen Israël en de Arabische wereld herkennen en wereld herkennen en beschrijven en verklaren. Herkennen beschrijven en en beschrijven verklaren. op GS/V/3 welke manier de mens in heden en verleden het milieu heeft beïnvloed en welke oplossingen er bedacht zijn en worden voor ontstane milieuproblemen. Ontwikkeling van de gezondheidszorg in De ontwikkeling van de gezondheidszorg in vanaf de 19e eeuw en de moreel-ethische gevolgen ervan Herkennen en beschrijven op GS/V/4 welke wijze de gezondheidszorg zich in vanaf de 19e eeuw ontwikkeld heeft en ingaan op moreel-ethische gevolgen daarvan. en de Verenigde Staten na de Tweede Wereldoorlog De invloed van de Verenigde Staten op de se samenleving na de Tweede Wereldoorlog en verschillen in opvatting tussen se politieke stromingen over de rol van de Verenigde Staten in de internationale politiek Herkennen en beschrijven hoe de GS/V/6 Verenigde Staten de se samenleving na de Tweede Wereldoorlog hebben beïnvloed en ingaan op verschillen in opvatting tussen se politieke stromingen over de rol van de Verenigde Staten in de internationale politiek. Verzuiling en ontzuiling in Oorzaken en gevolgen van de verzuiling en ontzuiling Herkennen en beschrijven welke GS/V/5 zuilen er in na de Tweede Wereldoorlog waren, welke gevolgen de verzuiling voor de se samenleving had en verklaren op welke wijze het proces van ontzuiling de samenleving heeft veranderd. Regenten en Vorsten Vaksubkernen Inhouden bb kb gl/tl exameneenheden De koloniale relatie Indonesië - Handel van VOC met Zuidoost- Azië via factorijen in met name specerijen De kandidaat kan herkennen GS/K/4/5/KB/GL/TL en beschrijven op welke wijze de koloniale relatie tussen Indonesië en zich in

16 handel, monopolie