Masterpage, shows the brutto cutting lines of adin A5 page. FluidDRAW. User s Guide +Reference

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Masterpage, shows the brutto cutting lines of adin A5 page. FluidDRAW. User s Guide +Reference"

Transcriptie

1 Masterpage, shows the brutto cutting lines of adin A5 page. FluidDRAW User s Guide +Reference

2 Inhoudsopgave 1 De eerste stappen 1.1 Het aanmaken van een nieuw schema Het organiseren van FluidDRAW-, persoonlijke symbolen enschema s Het invoegen van een symbool uit het menu Het invoegen van een symbool uit het Overzichtvenster Het structureren van de symboolbestanden Het organiseren van symbolen in FluidDRAW Het organiseren van symbolen via het bestandssysteem Bibliotheekbestanden Schemabestanden Het definiëren van overzichten van directories Het bewerken van schema s

3 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE 2.1 Het invoegen en organiseren van symbolen Het trekken van een lijn tussen aansluitingen Het invoegen van een T-verbinding Hetverplaatsenvanverbindingslijnen Het bepalen van het leidingtype Hetwissenvanlijnen Het afsluiten van een aansluiting met een afgestopte aansluiting Het definiëren van een component-aansluiting Het wissen van een component-aansluiting Hetuitlijnenvansymbolen Het groeperen van symbolen Het dégroeperen van symboolgroepen Het roteren en spiegelen van symbolen Overige ondersteuning bij het aanmaken van schema s 3.1 Tekengrid Tekenlagen Grafische elementen Vierkanten/Rechthoeken Cirkels/Ellipsen Hettestenvanuwtekening Het gebruik van de Festo product-catalogus in combinatie met FluidDRAW 5 Component-gegevens 5.1 Component-gegevens in het Componenteigenschappendialoogvenster Component-gegevens uit de product-catalogus Component-gegevens van tekstcomponenten Het onderhouden van stuklijsten 6.1 Het invoegen van stuklijsten Het instellen van eigenschappen van de stuklijsten Het beheren van projecten 7.1 Hetopstartenvaneennieuwproject Het invoeren van project-eigenschappen Het toevoegen van bestanden aan een project Het verwijderen van bestanden uit een project Het openen van projectbestanden Het toevoegen en verwijderen van een schema 8.1 Hetafdrukkenvaneenschema Het importeren van DXF-bestanden Het exporteren van DXF-bestanden iv,art SYSTEMS,ART SYSTEMS v

4 INHOUDSOPGAVE 8.4 Het exporteren van stuklijsten Menu-overzicht 9.1 Bestand Bewerken Schema Project Beeld Hoofdstuk 1 De eerste stappen 9.6 Invoegen Extra Venster ? Licentie-overeenkomst 10.1 FluidDRAW versie voor gebruik in Nederland en België 10-1 Lijst van figuren 1.1 Het aanmaken van een nieuw schema Kies onder Bestand de optie Nieuw. Op het scherm verschijnt een leeg venster. Hierin kunt u symbolen invoegen en lijnen trekken. Eerst dient u echter de afmetingen van het schema in te stellen. Kies onder Schema de optie Formaat. Index vi,art SYSTEMS

5 HOOFDSTUK 1 DE EERSTE STAPPEN 1.2 HET ORGANISEREN VAN FLUIDDRAW-, PERSOONLIJKE SYMBOLEN EN SCHEMA S 1.2 Het organiseren van FluidDRAW-, persoonlijke symbolen en schema s Om de organisatie van de verschillende typen documenten in FluidDRAW te vereenvoudigen, worden alle schemabestanden in één van de volgende drie groepen ingedeeld: Figuur 1.1: Instellen van het formaat Kies hier de gewenste afmetingen en de oriëntatie van het schema. Wanneer het formaat van het schema het afdrukbereik van uw printer overschrijdt, kunt u het schema opsplitsen in kleinere delen (tiling). Daarnaast kunt u voor om het terugzoeken in de toekomst te vereenvoudigen extra informatie bij het schema opslaan. Kies onder Schema de optie Omschrijving.... FluidDRAW symbolenbibliotheek Symbolen zijn schema s, die precies één component bevatten. Deze kunnen worden gebruikt om symbolen in eigen schema s in te voegen. U kunt een symbool invoegen door de optie Invoegen te kiezen, of door het gewenste symbool door middel van Slepen (Drag&Drop) uit een Overzichtvenster naar de gewenste plek te verplaatsen. De 600 symbolen in de FluidDRAWbibliotheek, inclusief hun boomstructuur, kunt u in het Overzichtvenster van de nfestonfluidrawnsym-directory en tevens in het Invoegen-menu zien. Persoonlijke symbolenbibliotheek Persoonlijke symbolenbibliotheken zijn schema s, die verschillende componenten bevatten die met elkaar te maken hebben of die vaak gebruikt worden. Deze kunnen net als symboolbestanden worden gebruikt om symbolen in schema s in te voeren. Het voordeel van deze persoonlijke bibliotheken is dat deze een snellere toegang tot symbolen mogelijk maken. U kunt een symbool uit zo n bibliotheek invoegen door het gewenste symbool door middel van Slepen (Drag&Drop) uit het bibliotheekvenster naar de gewenste plek te verplaatsen. De persoonlijke symboolbibliotheken kunt u in het Overzichtvenster van de nfestonfluidrawnlib-directory zien. Figuur 1.2: Het kiezen van schema-omschrijvingen Schema s Schema s bevinden zich in de ct-directory of in de sub-directories 1-2,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 1-3

6 HOOFDSTUK 1 DE EERSTE STAPPEN 1.4 HET INVOEGEN VAN EEN SYMBOOL UIT HET OVERZICHTVENSTER daarvan. Wij raden u aan voor iedere klant of ieder nieuw project een nieuwe sub-directory in de ct-directory aan te maken. De schema s kunt u ook in het Overzichtvenster van de nfestonfluidrawnsym-directory zien. 1.3 Het invoegen van een symbool uit het menu Klik op de optie Invoegen. U ziet nu het eerste niveau van de symbool-boomstructuur. vonden. Om het zoeken naar het symbool te vereenvoudigen, wordt elk symbool in de linkerbovenhoek van het FluidDRAW-hoofdvenster weergegeven. 1.4 Het invoegen van een symbool uit het Overzichtvenster Ga naar het menu Bestand en kies de optie FluidDraw symbolen. Er verschijnt een venster met miniatuurweergaven van de beschikbare groepen. Kies de optie Ventielen Figuur 1.3: Invoegen-menu Er verschijnt nu een submenu met nieuwe opties. Op deze manier kunt u uw keuze steeds verder specificeren, tot u het gewenste symbool hebt ge- Figuur 1.4: Symbooloverzicht Deze groepen komen overeen met de beschikbare opties in het Invoegenmenu. Wanneer u de cursor op een symbool plaatst, wordt de omschrijving van de betreffende groep of het symbool weergegeven. Wanneer een miniatuurweergave een groep vertegenwoordigt waarin zich nog meer elementen bevinden, wordt in blauw het teken» weergegeven. 1-4,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 1-5

7 HOOFDSTUK 1 DE EERSTE STAPPEN 1.5 HET STRUCTUREREN VAN DE SYMBOOLBESTANDEN Door op een miniatuurweergave te dubbelklikken verschijnt het volgende niveau in de symbool-boomstuctuur. Op deze manier kunt u op dezelfde wijze als in het Invoegen-menu naar het gewenste symbool navigeren. Wanneer u het gewenste symbool hebt gevonden, kunt u dit door middel van Drag&Drop in een Schemavenster trekken. Om naar het vorige niveau terug te keren, dubbelklikt u op «. Wanneer u hierbij de Ctrl-toets ingedrukt houdt, springt u direct naar het eerste niveau van de symboolboomstuctuur. 1.5 Het structureren van de symboolbestanden Wanneer u FluidDRAW eenmaal hebt geïnstalleerd, kunt u gebruik maken van 600 Festo-Symbolen. Deze symbolen zijn reeds op een logische manier gegroepeerd en gestructureerd. U kunt zowel nieuwe symbolen toevoegen als de bestaande symbolen op een andere manier organiseren. Daartoe hebt u in principe twee mogelijkheden tot uw beschikking: markeren door de gewenste symbolen aan te klikken en daarbij de Ctrltoets ingedrukt te houden. Daarna kunt u op de eerder beschreven wijze alle gemarkeerde symbolen kopiëren of verschuiven door deze handeling voor één van de gemarkeerde objecten uit te voeren Het organiseren van symbolen via het bestandssysteem Omdat de structuur van het Invoegen-menu en in de Overzichtvensters gelijk is aan de directory-structuur op de gegevensdrager, kunt u ook bewerkingen op de symbolen uitvoeren in Bestandsbeheer of Windows Explorer. U kunt bijvoorbeeld nieuwe sub-directories aanmaken waarheen u nieuwe symboolbestanden kunt kopiëren. Ga naar Bestandsbeheer of Windows Explorer en open de Fluid- DRAW-installatiedirectory fluidraw. Naast een aantal andere sub-directories vindt u hier de directory sym. Hierin bevinden zich (in sub-directories) de symboolgegevens Het organiseren van symbolen in FluidDRAW Om bestaande symbolen op een andere manier te organiseren, kunt u gebruik maken van het Symbooloverzichtvenster, bijvoorbeeld om ze te kopiëren of te verplaatsen. Open het venster met het symbool dat moet worden gekopieerd of verplaatst en open een ander venster waarheen het symbool moet worden gekopieerd of verplaatst. Sleep het gewenste symbool van het ene naar het andere venster. Wanneer u hierbij de Shift-toets ingedrukt houdt, wordt het symbool niet gekopieerd maar verschoven. U kunt ook meerdere symbolen gelijktijdig 1-6,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 1-7

8 HOOFDSTUK 1 DE EERSTE STAPPEN 1.7 SCHEMABESTANDEN Figuur 1.5: Voorbeeld van de structuur van symboolbestanden op de gegevensdrager Wanneer u nieuwe directories aanmaakt of symbolen kopieert, bouwt FluidDRAW bij de volgende keer dat u het programma opstart automatisch het Invoegen-menu en de schema-overzichten opnieuw op. 1.6 Bibliotheekbestanden Om sneller toegang te krijgen tot veelgebruikte symbolen kunt u symbolen groeperen tot symboolbibliotheken. Een bibliotheekbestand is in principe niets anders dan een Schema met niet-verbonden symbolen die op handige wijze zijn gegroepeerd. Figuur 1.6: Symboolbibliotheek met pneumatische leiding Bibliotheekbestanden zijn eenvoudig zelf te maken door een nieuw Schemavenster te openen en de gewenste symbolen in te voegen (via het Invoegen-menu of de symbooloverzichten). Om het beheer van de bibliotheekbestanden te vereenvoudigen, dient u de bestanden op te slaan in de lib sub-directory van de FluidDRAW-installatiedirectory fluidraw. Net als voor symboolbestanden kunt u voor ieder bibliotheekbestand een venster met miniatuurweergaven openen. Selecteer hiervoor de optie Schema-overzicht in het Bestand-menu. De Symboolbibliotheken in de lib directory zijn op dezelfde wijze georganiseerd als afzonderlijke symbolen. 1.7 Schemabestanden Schema s zijn evenals symbolen en bibliotheken bestanden die pneumatische componenten bevatten. In tegenstelling tot symbolen en bibliothe- 1-8,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 1-9

9 HOOFDSTUK 1 DE EERSTE STAPPEN ken bestaan schema s niet slechts uit gegroepeerde symbolen, maar uit logisch verbonden componenten die een bepaalde functie vertegenwoordigen. Technisch gesproken is het enige verschil echter dat de schema s zich bevinden in de directory van de directory FluidDRAW (of in andere sub-directories van die directory). Evenals symbool- en bibliotheekbestanden kunnen schemabestanden worden georganiseerd in FluidDRAW of op de gegevensdrager. Ook schema s kunt u in de vorm van miniatuurbestanden weergeven door in het Bestand-menu onder Schema-overzicht de optie Overzichtvenster te selecteren. 1.8 Het definiëren van overzichten van directories De Overzichtvenster voor symbolen, bibliotheken en schema s bevatten de miniatuurafbeeldingen van de inhoud van het venster. Aangezien directories geen schemabestanden vertegenwoordigen, is er voorzien in een andere optie om een toepasselijke afbeelding toe te wijzen aan een directory die een groep andere directories en symbolen bevat. Om dergelijke Directorysymbolen zowel in FluidDRAW als in het bestandssysteem mogelijk te maken, worden er automatisch symbolen toegewezen wanneer u in de directory een schemabestand aanmaakt met de naam dirinfo.ct. Het miniatuursymbool voor het betreffende schema wordt in het Overzichtvenster weergegeven en vertegenwoordigt de directory. Om de afbeelding te wijzigen of te wissen, hoeft u slechts het corresponderende bestand dirinfo.ct te wijzigen of te wissen. Hoofdstuk 2 Het bewerken van schema s 2.1 Het invoegen en organiseren van symbolen Om symbolen in te voegen in het venster dat het te bewerken schema bevat, gebruikt u het Invoegen-menu en het Overzichtvenster. U kunt ook uit ieder ander venster objecten halen door de gewenste componenten te markeren en deze in het gewenste venster te slepen. Daarnaast kunt u gebruik maken van het clipboard: selecteer de objecten, kies in het menu Bewerken de optie Kopiëren, activeer het Doelvenster en kies onder Bewerken de optie Plakken. Waneer u objecten van het ene venster in het andere sleept, worden deze gekopieerd. Wanneer u binnen een venster objecten van de ene positie naar de andere sleept, worden ze verplaatst. Om binnen een venster te kopiëren, dient u tijdens het slepen met de muis de Shift-toets ingedrukt te houden. U herkent de actie die wordt uitgevoerd aan de vorm van de cursor: als u een object verplaatst, verschijnt er een kruis met pijlen ; bij het kopiëren bevindt zich in de rechteronderhoek ook nog een 1-10,ART SYSTEMS

10 HOOFDSTUK 2 HET BEWERKEN VAN SCHEMA S 2.3 HET INVOEGEN VAN EEN T-VERBINDING plus-teken. Symbolen met aansluitingen worden automatisch zodanig uitgelijnd dat de aansluitingen zich op een grid bevinden. Hierdoor wordt het trekken van lijnen vereenvoudigd. 2.2 Het trekken van een lijn tussen aansluitingen Om twee componenten door middel van een lijn te verbinden, dient u de cursor naar een van de component-aansluitingen te verplaatsen. De aansluitingen kunt u herkennen aan de kleine cirkels aan de uiteinden van de interne verbindingslijnen van het symbool. Wanneer u de cursor op een aansluitingspunt hebt gepositioneerd, verandert de cursor van vorm:. Aan de vorm van de cursor,, kunt u zien of u zich op de aansluiting bevindt. Wanneer u de cursor op een aansluiting plaatst die reeds is verbonden met een andere aansluiting, verschijnt het verbodsteken ; dit geeft aan dat u geen nieuwe lijn kunt trekken. Laat de muisknop los als de cursor zich boven de tweede aansluiting bevindt. FluidDRAW tekent automatisch een verbindingslijn tussen de twee aansluitingen. Figuur 2.2: Verbindingslijn tussen twee aansluitingen Figuur 2.1: De cursor op een component-aansluiting Druk nu op de linkermuisknop en verplaats de cursor naar de aansluiting dat u met de eerste aansluiting wilt verbinden. 2.3 Het invoegen van een T-verbinding Om een T-verbinding in te voegen, hebt u geen speciaal symbool nodig. FluidDRAW voegt automatisch een T-verbinding in wanneer u een component-aansluiting naar een lijn sleept. 2-2,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 2-3

11 HOOFDSTUK 2 HET BEWERKEN VAN SCHEMA S 2.4 HET VERPLAATSEN VAN VERBINDINGSLIJNEN Plaats de cursor op een verbinding en druk op de linkermuisknop. Wanneer de cursor zich boven een lijnsegment bevindt, verandert de cursor van vorm:. Laat de muisknop los wanneer de cursor zich op de gewenste positie op de lijn bevindt. Wanneer de cursor op de juiste positie op het lijnsegment staat, krijgt de cursor de vorm van een dubbel kruis :. Druk op de linkermuisknop en verschuif het lijnsegment orthogonaal naar de gewenste positie. FluidDRAW voegt een T-verbinding in en trekt automatisch een lijn. Figuur 2.4: Verplaatsen van een lijnsegment Figuur 2.3: Lijnaansluiting met behulp van een T-verbinding Laat de muisknop los; FluidDRAW past de lijnsegmenten zodanig aan dat er een doorlopende lijn ontstaat. 2.4 Het verplaatsen van verbindingslijnen Nadat u een lijn hebt getrokken tussen twee aansluitingen, kan het zijn dat u de positie van de lijnen wilt wijzigen. U kunt de lijnsegmenten parallel verplaatsen door de cursor op het betreffende lijnsegment te plaatsen. Wanneer u een lijnsegment verplaatst dat rechtstreeks met een component-aansluiting verbonden is, voegt FluidDRAW zo nodig nieuwe lijnsegmenten in om onderbrekingen te voorkomen. 2-4,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 2-5

12 HOOFDSTUK 2 HET BEWERKEN VAN SCHEMA S 2.7 HET AFSLUITEN VAN EEN AANSLUITING MET EEN AFGESTOPTE AANSLUITING 2.5 Het bepalen van het leidingtype FluidDRAW maakt een verschil tussen hoofdleidingen en stuurleidingen. U kunt het leidingtype bepalen door te dubbelklikken op het betreffende leidingsegment, of door een leidingsegment te selecteren en via het menu Bewerken / en de optie Component-eigenschappen... het Eigenschappendialoogvenster voor lijnen op te roepen. 2.7 Het afsluiten van een aansluiting met een afgestopte aansluiting U kunt een component-aansluiting afsluiten met een afgestopte aansluiting door te dubbelklikken op de aansluiting of door de optie Bewerken / Component-eigenschappen... te selecteren en het Eigenschappendialoogvenster voor verbindingen weer te geven. Figuur 2.6: Eigenschappendialoogvenster voor aansluitingen Figuur 2.5: Eigenschappendialoogvenster voor verbindingslijnen Hoofdleidingen worden weergegeven als doorlopende lijnen, terwijl stuurleidingen worden weergegeven als onderbroken lijnen. 2.6 Het wissen van lijnen Er zijn twee manieren om een lijn te wissen: u kunt een lijnsegment selecteren en op de Delete -toets drukken of Bewerken / Wissen selecteren, of u kunt een component-verbinding markeren en deze wissen. In beide gevallen wordt niet de verbinding maar de lijn gewist. Wanneer u een T-verbinding wist waarop drie lijnen zijn aangesloten, worden alle drie lijnen gewist. Wanneer er slechts twee lijnen zijn aangesloten, wordt alleen de T-verbinding gewist en worden de beide lijnen samengevoegd tot één lijn. Activeer of déactiveer de optie Aansluiting afsluiten. Houdt u er wel rekening mee dat deze optie alleen beschikbaar is, wanneer op de betreffende aansluiting geen lijn aangesloten is. Wanneer u een lijn op een afgesloten aansluiting wilt aansluiten, dient u eerst de afgestopte aansluiting te verwijderen. 2.8 Het definiëren van een component-aansluiting Om een nieuwe component-aansluiting te definiëren, kiest u onder Bewerken de optie Aansluiting definiëren. Hierdoor schakelt FluidDRAW automatisch over naar een speciale modus waarin bij de volgende klik op de muis de nieuwe aansluiting wordt vastgelegd. Wanneer u terug wilt naar de normale modus, drukt u op de Esc -toets. FluidDRAW zorgt er automatisch voor dat de aansluiting precies aan het einde van de lijn wordt geplaatst; om deze reden is het aan te raden de weergave van het 2-6,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 2-7

13 HOOFDSTUK 2 HET BEWERKEN VAN SCHEMA S 2.12 HET DÉGROEPEREN VAN SYMBOOLGROEPEN betreffende symbool zo veel mogelijk te vergroten. Zodra de cursor zich boven een geldig lijneinde bevindt, verandert de cursor van vorm:. Druk op de linkermuisknop om de nieuwe aansluiting aan te maken. 2.9 Het wissen van een component-aansluiting Om een component-aansluiting te wissen, markeert u de betreffende aansluiting en kiest u daarna onder Bewerken / Aansluiting wissen. Houdt u er wel rekening mee dat het gebruik van de optie Wissen en de Delete -toets niet de aansluiting op zich wist, maar alleen de aangesloten Lijn Het uitlijnen van symbolen Om objecten ten opzichte van elkaar uit te lijnen, markeert u de betreffende objecten en kiest u de gewenste optie in het Bewerken-menu. Houdt u er rekening mee dat symbolen met aansluitingen automatisch worden uitgelijnd tegen de grid; dit verklaart waarom in sommige gevallen het uitlijnen niet helemaal zal lukken Het groeperen van symbolen Om symbolen in een groep te combineren, dient u de betreffende objecten te markeren en de optie Groeperen in het Bewerken-menu te selecteren. U kunt ook subgroepen aanmaken (nesting) voor objecten die reeds zijn gegroepeerd en opnieuw gegroepeerd moeten worden. Houdt u er rekening mee dat alleen de oudergroep als component-symbool verschijnt. Alleen de component-eigenschappen van deze groep worden weergegeven in de Stuklijst. Hierdoor kunt u deelschema s van verschillende componenten combineren tot één object Het dégroeperen van symboolgroepen Om een groep te dégroeperen dient u de groep te markeren en de optie Dégroeperen in het Bewerken-menu te kiezen. Hierdoor wordt alleen de oudergroep gedégroepeerd. Om subgroepen te dégroeperen, dient u de handeling te herhalen tot u op het gewenste niveau bent Het roteren en spiegelen van symbolen Component-symbolen kunnen in stappen van 90 graden worden geroteerd en ze kunnen zowel horizontaal als verticaal worden gespiegeld. Kies daarvoor de gewenste menu-optie in het Bewerken-menu. Fluid- DRAW zorgt er automatisch voor dat alle lijnsegmenten op dezelfde wijze worden geroteerd en gespiegeld. Wanneer u meerdere objecten gelijktijdig hebt geselecteerd, worden ze één voor één geroteerd of gespiegeld. Wanneer u wilt dat alle handelingen over één draaipunt of spiegelas worden uitgevoerd, kunt u de objecten eerst groeperen. In plaats van het gebruiken van een menu-opdracht om objecten te roteren, kunt u ook roteren door te dubbelklikken op het gewenste symbool, terwijl u de Ctrl -toets ingedrukt houdt. 2-8,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 2-9

14 HOOFDSTUK 2 HET BEWERKEN VAN SCHEMA S Hoofdstuk 3 Overige ondersteuning bij het aanmaken van schema s 3.1 Tekengrid Bij het organiseren van symbolen en lijnen is het vaak handig om op de achtergrond een grid van onderbroken of doorlopende lijnen weer te geven. Met behulp van Beeld / Grid kunt u de weergave van de grid inen uitschakelen. In het menu Extra / Gridinstelling... kunt u andere gridparameters instellen. 2-10,ART SYSTEMS

15 HOOFDSTUK 3 OVERIGE ONDERSTEUNING BIJ HET AANMAKEN VAN SCHEMA S 3.2 TEKENLAGEN Figuur 3.1: Opties - Grid 3.2 Tekenlagen FluidDRAW ondersteunt acht tekenlagen, die elk afzonderlijk kunnen worden getoond of verborgen en geblokkeerd of gedéblokkeerd. Via Beeld / Laaginstelling... kunt u de eigenschappen voor iedere laag afzonderlijk instellen en van een omschrijving voorzien. Figuur 3.2: Dialoogvenster voor de tekenlaag Wanneer de optie Bewerken voor een bepaalde laag niet aktief is, zijn de objecten op die laag wel zichtbaar, maar kunnen ze niet worden geselecteerd en dus ook niet worden verplaatst of gewist. U kunt echter wel een frame tekenen. Om de objecten te kunnen bewerken, dient u tijdelijk de menu-optie Bewerken voor de betreffende laag in te schakelen. Als de optie Zichtbaar voor een bepaalde laag uitgeschakeld is, zijn de objecten op die laag niet zichtbaar en ze kunnen daardoor ook niet worden bewerkt. 3-2,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 3-3

16 HOOFDSTUK 3 OVERIGE ONDERSTEUNING BIJ HET AANMAKEN VAN SCHEMA S 3.3 GRAFISCHE ELEMENTEN 3.3 Grafische elementen Vierkanten/Rechthoeken Behalve over component-symbolen heeft u ook de beschikking over vierkanten en rechthoeken. Om het Eigenschappendialoogvenster voor rechthoeken te openen, dubbelklikt u op een rechthoek of maakt u uw keuze via Bewerken / Component-eigenschappen.... Figuur 3.3: Eigenschappendialoogvenster voor rechthoeken x Bepaalt de x-coördinaten van de rechthoek. In plaats van het invoeren van een waarde kunt u de rechthoek ook verplaatsen met behulp van de muis. y Bepaalt de y-coördinaten van de rechthoek. In plaats van het invoeren van een waarde kunt u de rechthoek ook verplaatsen met behulp van de muis. Breedte Bepaalt de breedte van de rechthoek. In plaats van het invoeren van een waarde kunt u de grootte van de rechthoek ook wijzigen met behulp van de muis. Wanneer u de cursor op de rand van de rechthoek plaatst, verandert de cursor in een symbool dat de richting van een verandering aangeeft:, of. Om de rechthoek in de aangegeven richting te vergroten of verkleinen houdt u de linkermuisknop ingedrukt en beweegt u de muis in de gewenste richting. Hoogte Bepaalt de hoogte van de rechthoek. In plaats van het invoeren van een waarde kunt u de grootte van de rechthoek ook wijzigen met behulp van de muis. Wanneer u de cursor op de rand van de rechthoek plaatst, verandert de cursor in een symbool dat de richting van een verandering aangeeft:, of. Om de rechthoek in de aangegeven richting te vergroten of verkleinen houdt u de linkermuisknop ingedrukt en beweegt u de muis in de gewenste richting. Kleur Bepaalt de kleur van de kaders van de rechthoek. U kunt de kleur instellen door op de naar beneden wijzende pijl aan de rechterkant van de lijst te klikken en een kleur uit te zoeken. Lijnstijl Bepaalt de lijnstijl van de kaders van de rechthoek. U kunt de lijnstijl instellen door op de naar beneden wijzende pijl aan de rechterkant van de lijst te klikken en een stijl uit te zoeken. Laag Met behulp van deze keuzelijst legt u de tekenlaag van de rechthoek vast. U kunt de tekenlaag instellen door op de naar beneden wijzende pijl aan de rechterkant van de lijst te klikken en een laag uit te zoeken. Afhankelijk van de instellingen van de tekenlaag kan het zijn dat de 3-4,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 3-5

17 HOOFDSTUK 3 OVERIGE ONDERSTEUNING BIJ HET AANMAKEN VAN SCHEMA S 3.3 GRAFISCHE ELEMENTEN rechthoek niet wordt weergegeven of niet bewerkt kan worden. Om het object zichtbaar te maken of de instellingen te wijzigen, dient u tijdelijk de tekenlaag in het menu Beeld / Laaginstelling... te activeren Cirkels/Ellipsen Behalve over component-symbolen heeft u ook de beschikking over cirkels en ellipsen. Om het Eigenschappendialoogvenster voor ellipsen te openen, dubbelklikt u op een ellips of selecteert u via Bewerken / Component-eigenschappen.... Middelpunt y Bepaalt de y-coördinaten van het middelpunt. In plaats van het invoeren van een waarde kunt u de ellips ook verplaatsen met behulp van de muis. Radius rx Bepaalt de x-radius van de ellips. In plaats van het invoeren van een waarde kunt u de ellips ook vergroten of verkleinen met behulp van de muis. Wanneer u de cursor op de rand van de ellips plaatst, verandert de cursor in een symbool dat de richting van een verandering aangeeft:, of. Om de ellips in de aangegeven richting te vergroten of verkleinen houdt u de linkermuisknop ingedrukt en beweegt u de muis in de gewenste richting.. Radius ry Bepaalt de y-radius van de ellips. In plaats van het invoeren van een waarde kunt u de ellips ook vergroten of verkleinen met behulp van de muis. Wanneer u de cursor op de rand van de ellips plaatst, verandert de cursor in een symbool dat de richting van een verandering aangeeft:, of. Om de ellips in de aangegeven richting te vergroten of verkleinen houdt u de linkermuisknop ingedrukt en beweegt u de muis in de gewenste richting. Figuur 3.4: Eigenschappendialoogvenster voor ellipsen Middelpunt x Bepaalt de x-coördinaten van het middelpunt. In plaats van het invoeren van een waarde kunt u de ellips ook verplaatsen met behulp van de muis. Beginhoek Bepaalt de beginhoek van de ellips uitgedrukt in graden. 0 graden komt overeen met de positie van de wijzers van de klok om 3 uur. Eindhoek Bepaalt de eindhoek van de ellips uitgedrukt in graden. 0 graden komt overeen met de positie van de wijzers van de klok om 3 uur. Kleur Bepaalt de kleur van de kaders van de ellips. U kunt de kleur instel- 3-6,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 3-7

18 HOOFDSTUK 3 OVERIGE ONDERSTEUNING BIJ HET AANMAKEN VAN SCHEMA S 3.4 HET TESTEN VAN UW TEKENING len door op de naar beneden wijzende pijl aan de rechterkant van de lijst te klikken en een kleur uit te zoeken. Lijnstijl Bepaalt de lijnstijl van de kaders van de ellips. U kunt de lijnstijl instellen door op de naar beneden wijzende pijl aan de rechterkant van de lijst te klikken en een stijl uit te zoeken. aansluitingen open zijn. Wanneer er een waarschuwing verschijnt en u klikt op OK in het Dialoogvenster, dan worden de betreffende objecten gemarkeerd. Laag Met behulp van deze keuzelijst legt u de tekenlaag van de rechthoek vast. U kunt de tekenlaag instellen door op de naar beneden wijzende pijl aan de rechterkant van de lijst te klikken en een laag uit te zoeken. Afhankelijk van de instellingen van de tekenlaag kan het zijn dat de rechthoek niet wordt weergegeven of niet bewerkt kan worden. Om het object zichtbaar te maken of de instellingen te wijzigen, dient u tijdelijk de tekenlaag in het menu Beeld / Laaginstelling... te activeren. 3.4 Het testen van uw tekening Met de optie Testen in het menu Schema kunt u FluidDRAW opdracht geven uw tekening te controleren op eventuele tekenfouten. FluidDRAW geeft een waarschuwing als er lijnen door componenten lopen, er lijnen door aansluitingen lopen waarop ze niet zijn aangesloten, lijnen op andere lijnen zijn geplaatst, componenten op andere componenten zijn geplaatst, 3-8,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 3-9

19 HOOFDSTUK 3 OVERIGE ONDERSTEUNING BIJ HET AANMAKEN VAN SCHEMA S Hoofdstuk 4 Het gebruik van de Festo product-catalogus in combinatie met FluidDRAW Wanneer u de product-catalogus hebt geïnstalleerd, kunt u de symbolen met component-gegevens uit de product-catalogus in uw Fluid- DRAW schema toevoegen. U kunt ook de bestaande FluidDRAWsymbolen in uw schema met component-gegevens vanuit de productcatalogus voorzien. Wanneer de product-catalogus niet is geïnstalleerd, kunt u toch schema s maken en deze in een bestand opslaan. De component-gegevens en stuklijsten kunt u later, wanneer de productcatalogus is geïnstalleerd, altijd nog bijwerken. Er zijn in principe twee manieren om symbolen in schema s in te voegen: Via het Invoegen-menu van FluidDRAW of via FluidDRAWoverzichtvensters Door symbolen uit de FluidDRAW-symboolbibliotheken in te voegen, doet u weinig meer dan bepalen welk symbool moet worden 3-10,ART SYSTEMS

20 HOOFDSTUK 4 HET GEBRUIK VAN DE FESTO PRODUCT-CATALOGUS IN COMBINA- TIE MET FluidDRAW gebruikt in uw tekening. Voor de meeste symbolen kunnen echter vele verschillende componenten met verschillende eigenschappen en parameters worden gedefinieerd en daarom zijn er geen unieke onderdeelnummers vastgelegd. De specificaties van de symbolen kunnen in een later stadium nog duidelijk worden vastgelegd. Hiervoor opent u het Component-eigenschappendialoogvenster van het symbool en selecteert u Component-gegevens.... Via de zoekstructuur van de Festo product-catalogus De product-catalogus is een complete database waarin alle leverbare Festo-componenten zijn opgenomen. U kunt parameters selecteren in ieder Zoekdialoogvenster tot u bij een uniek onderdeelnummer komt. Ieder onderdeelnummer komt overeen met een symbool. Dus wanneer u de product-catalogus verlaat, voegt Fluid- DRAW automatisch het juiste symbool in in uw schema. Om een symbool van een component uit de product-catalogus in te voegen, kiest u in het menu Invoegen de optie Symbool van de product-catalogus.... Er verschijnt dan een venster met de product-catalogus waarin u de gewenste component kunt selecteren. Houdt u er wel rekening mee dat alleen de componenten beschikbaar zijn die door een symbool worden weergegeven. Figuur 4.1: Festo product-catalogus Om een accessorie in te voegen waarvoor geen symbool bestaat, kiest u in het menu Invoegen de optie Product-catalogus accessories... Hierdoor verschijnt er een venster met de product-catalogus. In dit geval zijn alle componenten beschikbaar. Wanneer u een onderdeel kiest dat niet door een symbool wordt weergegeven, verschijnt er in het schema een info tekst met component-eigenschappen en component-gegevens. Net als de symboolomschrijving wordt deze tekst opgenomen in de stuklijst. 4-2,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 4-3

21 HOOFDSTUK 4 HET GEBRUIK VAN DE FESTO PRODUCT-CATALOGUS IN COMBINA- TIE MET FluidDRAW Hoofdstuk 5 Component-gegevens 5.1 Component-gegevens in het Component-eigenschappendialoogvenster De FluidDRAW-symbolen komen in hoge mate overeen met de componenten in de Festo product-catalogus. Wanneer u de product-catalogus hebt geïnstalleerd, haalt FluidDRAW de meeste component-gegevens uit de product-database. Indien u de product-catalogus niet hebt geïnstalleerd, kunt u toch direct schema s maken en de ontbrekende eigenschappen later invullen. U opent het Component-eigenschappendialoogvenster door te dubbelklikken op een symbool of via het menu Bewerken / Component-eigenschappen ,ART SYSTEMS

22 HOOFDSTUK 5 COMPONENT-GEGEVENS 5.1 COMPONENT-GEGEVENS IN HET COMPONENT-EIGENSCHAPPENDIALOOGVENSTER Type Dit veld kan een type-aanduiding bevatten met betrekking tot het symbool. Figuur 5.1: Eigenschappendialoogvenster voor componenten Symboolbestandsnaam De symboolbestandsnaam verbindt een symbool met de Festo product-catalogus, voor zover het symbool werd geselecteerd in de FluidDRAW-symboolbibliotheek of het Invoegen-menu. In dit geval is het juiste onderdeelnummer nog niet bepaald aangezien een symbool veel verschillende onderdeelnummers vertegenwoordigt. De symboolbestandsnaam is alleen-lezen; de naam kan niet door gebruikers worden gewijzigd. Omschrijving Het tekstveld Omschrijving kan een beschrijving of de volledige naam van het symbool bevatten. Artikelnummer Het artikelnummer is een unieke identificatie van een component. U kunt het artikelnummer handmatig invoeren of opzoeken in de product-catalogus. Postnummer Wanneer u een tekst naast een symbool plaatst, wordt deze door het programma als een postnummer gezien. Normaal gesproken wordt dit tekst automatisch opgehaald en wordt de omschrijving ook in de stuklijst.. opgenomen. Wanneer de teksttoewijzing niet uniek is, of wanneer u een andere omschrijving wilt opnemen in de stuklijst, kunt u in plaats van hbqautomatisch Handmatig kiezen en het postnummer in het tekstveld invoeren. Het echter niet zichtbaar in de tekening. Laag Met deze selectielijst legt u de tekenlaag van het symbool vast. Om de tekenlaag in te stellen, kiest u de pijl naar beneden aan de rechterkant van de lijst en kiest u een laag. Afhankelijk van de instellingen van de tekenlaag kan het zijn dat het symbool niet wordt weergegeven of niet bewerkt kan worden. Om het symbool zichtbaar te maken of de instellingen te wijzigen, dient u tijdelijk de tekenlaag in het menu Beeld / Laaginstelling... te activeren. Component-gegevens... Klik op deze knop om de component-gegevens uit de productcatalogus op te halen of te tonen. Wanneer er nog geen componentgegevens bestaan, vraagt het systeem u het symbool nader te specificeren via de product-catalogus. Wanneer er reeds componentgegevens van het symbool zijn, verschijnt het Dialoogvenster voor component-gegevens. 5-2,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 5-3

23 HOOFDSTUK 5 COMPONENT-GEGEVENS 5.3 COMPONENT-GEGEVENS VAN TEKSTCOMPONENTEN 5.2 Component-gegevens uit de product-catalogus Wanneer u in het Component-eigenschappendialoogvenster van een symbool zonder gegevens opent en de optie Componentgegevens... kiest, haalt het systeem de component-gegevens volgens uw specificatie uit de product-catalogus. Als u weer in het Component-eigenschappendialoogvenster opent en de optie Component-gegevens... kiest, verschijnt het dialoogvenster waarin de component-gegevens worden weergegeven. U kunt deze waarden wijzigen, maar wanneer u dit Dialoogvenster later opnieuw oproept, haalt het systeem de oorspronkelijke waarden uit de database en geeft deze weer op het scherm. 5.3 Component-gegevens van tekstcomponenten Tekstcomponenten worden in FluidDRAW gebruikt om postnummers en component-gegevens in het schema te voegen, als er product-gegevens van een accessoire zonder symbool nodig zijn. Om het Eigenschappendialoogvenster voor tekstcomponenten te openen, dubbelklikt u op een tekst of kiest u in het menu Bewerken / Component-eigenschappen.... Daarna opent u het dialoogvenster "Component-gegevens". Figuur 5.2: Eigenschappendialoogvenster voor tekstcomponenten Tekst In dit tekstveld voert u uw tekst in. Om een tekst in te voeren die uit meerdere regels bestaat, drukt u aan het einde van een regel op ENTER terwijl u de Ctrl-toets ingedrukt houdt. Uitlijnen Bepaalt de horizontale uitlijning van de tekst. Tekst omkaderen Tekent een kader om de volledige tekst. Lettertype... Met deze knop kunt u het lettertype en de kleur instellen. Component-gegevens... Hiermee voert u de component-gegevens in van een tekst, die een accessorie zonder symbool vertegenwoordigt. 5-4,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 5-5

24 HOOFDSTUK 5 COMPONENT-GEGEVENS Hoofdstuk 6 Het onderhouden van stuklijsten 6.1 Het invoegen van stuklijsten FluidDRAW biedt u de mogelijkheid om automatisch stuklijsten te laten aanmaken. Hiervoor kunt u gebruik maken van een stuklijstcomponent, die u net als ieder ander symbool kunt e. g. invoegen, verplaatsen of wissen. Afhankelijk van uw instellingen worden de stuklijsten automatisch bijgewerkt terwijl u aan een schema werkt. Omdat de kolommen die worden weergegeven afhankelijk zijn van de componenten ten tijde van het invoeren van de stuklijst, dient u de stuklijstcomponent in een zo laat mogelijk stadium in uw schema in te voegen. Gebruik het Invoegen-menu of het Symbool-overzichtvenster om de stuklijst op te zoeken en voeg deze in uw schema in. Wanneer u een stuklijst invoegt, onderzoekt het programma eerst de bestaande componenten op eigenschappen en maakt een tabel aan met kolommen voor de eigenschappen en rijen voor de componenten. U kunt de vorm en inhoud van de stuklijst aanpassen aan uw eigen wensen en 5-6,ART SYSTEMS

25 HOOFDSTUK 6 HET ONDERHOUDEN VAN STUKLIJSTEN 6.2 HET INSTELLEN VAN EIGENSCHAPPEN VAN DE STUKLIJSTEN deze exporteren als een tekstbestand. Daarnaast kunt u de stuklijst zodanig instellen, dat de componenten van alle schemabestanden van een bepaald project worden weergegeven. 6.2 Het instellen van eigenschappen van de stuklijsten Dubbelklik op een stuklijst of markeer de stuklijst en kies de optie Component-eigenschappen... in het Bewerken-menu. Als de optie Inclusief alle projectbestanden is geactiveerd, worden de componenten van alle bestanden die bij het geopende project horen weergegeven. Houdt u er rekening mee dat deze functie enige tijd nodig heeft als de stuklijst wordt bijgewerkt. Wij raden u daarom aan deze optie pas te activeren wanneer u de bijgewerkte inhoud van de stuklijst werkelijk nodig hebt. U kunt de automatische bijwerkfunctie ook uitschakelen via Extra / Vernieuwt de stuklijst automatisch. Regels sorteren U kunt kiezen of en hoe de inhoud van de stuklijst gesorteerd moet worden. Wanneer u de optie Oplopend of Aflopend hebt geactiveerd, kunt u het nummer van de kolom die als sorteercriterium moet dienen invoeren bij Kolomindex. Laag U kunt de laag waarop de stuklijst zich dient te bevinden bepalen door deze in de selectielijst te kiezen. Figuur 6.1: Eigenschappendialoogvenster voor de stuklijst Stuklijst Activeer de optie Geaccumuleerde stuklijst, wanneer u wilt dat alle componenten met dezelfde eigenschappen worden gegroepeerd. In de eerste kolom van de stuklijst wordt in dit geval het aantal componenten van deze rij aangegeven. Activeer de optie Enkelstuks stuklijst, wanneer u wilt dat alle componenten afzonderlijk worden weergegeven. In dit geval wordt een eventuele symboolomschrijving weergegeven in de eerste kolom. Kolomsortering Gebruik deze knop om een nieuw Dialoogvenster te openen waarin u de volgorde van de kolommen voor de component-eigenschappen kunt instellen. Voer de kolompositie voor iedere eigenschap in door een numerieke waarde te typen. Wanneer u niet wilt dat er een kolom verschijnt in de stuklijst, voer dan een getal in dat kleiner is dan ,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 6-3

26 HOOFDSTUK 6 HET ONDERHOUDEN VAN STUKLIJSTEN Hoofdstuk 7 Het beheren van projecten Figuur 6.2: De kolomindeling van een stuklijst instellen FluidDRAW biedt u de mogelijkheid projecten te beheren door in één projectbestand met een unieke naam verschillende instellingen en bestanden op te slaan. Wanneer u een project opent worden de instellingen die eerder als standaard zijn gedefinieerd automatisch opgestart. Daarnaast kunt u via het Project-menu snel toegang krijgen tot de bestanden die bij een bepaald project horen. Met het projectconcept kunt u verder stuklijsten onderhouden waarvan de elementen bij verschillende schema s horen. 7.1 Het opstarten van een nieuw project Voordat u een nieuw project opstart, kunt u een aantal voorbereidingsmaatregelen treffen die u in een later stadium veel tijd kunnen besparen. Open alle bestanden die u aan het nieuw op te starten project wilt toevoegen. Hiertoe behoren bijvoorbeeld e. g. Overzichtvensters 6-4,ART SYSTEMS

27 HOOFDSTUK 7 HET BEHEREN VAN PROJECTEN 7.3 HET TOEVOEGEN VAN BESTANDEN AAN EEN PROJECT voor veel gebruikte symbolen en bibliotheken en schemabestanden voor zover deze reeds aanwezig zijn. voert bij Omschrijving, wordt op de statusregel in het Hoofdvenster weergegeven als het betreffende project geopend is. Alle bestanden die open zijn als u een nieuw project opstart, worden automatisch toegevoegd aan het project. Kies in het menu Project de optie Nieuw... en voer een bestandsnaam in voor het nieuwe project. Projectbestanden hebben de extensie prj en dienen zo mogelijk te worden opgeslagen in dezelfde ct-subdirectory als de schemabestanden van het project. Wanneer u de bestandsnaam hebt ingevoerd en het Dialoogvenster hebt verlaten, maakt het systeem het projectbestand met de geopende bestanden aan. Sluit alle vensters die u niet direct nodig hebt en orden de overgebleven vensters naar eigen voorkeur. U kunt op ieder gewenst moment de gesloten vensters openen die bij het project horen door Projectbestanden openen of Overzichten in het Projectmenu te selecteren. Sla de instellingen en de vensterordening op als standaard voor dit project door de optie Slaat instellingen nu op in het menu Extra te kiezen. 7.2 Het invoeren van project-eigenschappen Figuur 7.1: Eigenschappendialoogvenster voor projecten 7.3 Het toevoegen van bestanden aan een project Om nieuwe symbool-, bibliotheek- of schemabestanden toe te voegen aan een project dient u het betreffende venster te activeren en kiest u de optie Aktief venster toevoegen in het Project-menu. Afhankelijk van of het venster een schemabestand of een Overzichtvenster is, wordt het venster automatisch toegevoegd aan respectievelijk Bestand of Overzichten. 7.4 Het verwijderen van bestanden uit een project Om nieuwe symbool-, bibliotheek- of schemabestanden te verwijderen uit een project dient u het betreffende venster te activeren en kiest u de optie Aktief venster verwijderen in het Project-menu. Om projectgegevens in te voeren, kiest u de optie Component-eigenschappen... in het Project-menu. Alle tekst die u in- 7-2,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 7-3

28 HOOFDSTUK 7 HET BEHEREN VAN PROJECTEN 7.5 Het openen van projectbestanden Om de bestanden en overzichten te openen die bij een project horen, gaat u naar het Project-menu en selecteert u naar keuze Bestand of Overzichten. Uiteraard is het ook mogelijk de bestanden te openen door in het Bestand-menu de optie Openen... te kiezen, door de betreffende bestanden uit de lijst met recent bijgewerkte bestanden te kiezen, door de gewenste bestanden te selecteren in Overzichtvenster of door Drag&Drop te gebruiken in Bestandsbeheer of Windows Explorer. Hoofdstuk 8 Het toevoegen en verwijderen van een schema 8.1 Het afdrukken van een schema FluidDRAW-schema s kunnen worden afgedrukt door in het Afdrukdialoogvenster de opties Bestand / Afdrukken te kiezen. 7-4,ART SYSTEMS

29 HOOFDSTUK 8 HET TOEVOEGEN EN VERWIJDEREN VAN EEN SCHEMA 8.2 HET IMPORTEREN VAN DXF-BESTANDEN printeropties te openen. U kunt dit Dialoogvenster ook openen via Bestand / Printerinstelling. Figuur 8.1: Afdrukdialoogvenster 8.2 Het importeren van DXF-bestanden U kunt bestanden die in DXF-formaat zijn opgeslagen met behoud van de meeste element-eigenschappen importeren. Indien er een aantal speciale items is toegevoegd bij het maken van de tekening met behulp van een CAD-programma, dan kunt u deze probleemloos toevoegen aan de symboolbibliotheek van FluidDRAW. Afhankelijk van of de totale tekening één enkel symbool vertegenwoordigt of meerdere symbolen bevat, dient u zich aan een aantal groeperingsregels te houden. Wanneer u een DXF-bestand opent, verschijnt automatisch het Dialoogvenster voor DXF-import. Schalen U kunt de afdruk van het schema vergroten of verkleinen door de schaalfactor in te voeren of deze met de pijl omhoog of pijl omlaag te selecteren. Indien de afmetingen van het af te drukken bereik groter zijn dan het bereik dat kan worden afgedrukt op het gedefinieerde papier, wordt de tekening in kleinere stukken verdeeld en op verschillende bladzijden afgedrukt (tiling). In het afdrukvoorbeeld kunt u zien hoe het schema over de verschillende bladzijden wordt verdeeld. Houdt u er rekening mee dat in sommige gevallen de kaders niet optimaal zullen worden afgedrukt. Zorg er daarom voor dat de tekening rondom wat extra ruimte heeft en op het papier past. Instellen van de printer... Gebruik deze knop om het Dialoogvenster voor het instellen van de Figuur 8.2: DXF-bestanden importeren Iedere groep vertegenwoordigt een object Kies deze optie wanneer uw DXF-tekening meerdere symbolen bevat. FluidDRAW zal alleen begrijpen dat de elementen van de verschillende symbolen bij elkaar horen als u alle symbolen in uw CADprogramma zodanig hebt gegroepeerd dat de buitenste groep van 8-2,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 8-3

30 HOOFDSTUK 8 HET TOEVOEGEN EN VERWIJDEREN VAN EEN SCHEMA 8.4 HET EXPORTEREN VAN STUKLIJSTEN een symbool zich in de ENTITIES-sectie bevindt. Dit houdt in dat geen twee symbolen tot dezelfde groep kunnen behoren, terwijl er binnen een symbool wel verschillende groepen en subgroepen kunnen zijn. Ook kunnen verschillende symbolen dezelfde blokken bevatten. Bij het importeren maakt FluidDRAW een nieuw object aan voor ieder blok dat niet tot een ouderblok behoort. U kunt daarna eigenschappen toekennen aan deze objecten en verbindingen definiëren, zodat er lijnen getekend kunnen worden. De totale tekening is een object Bij deze importoptie vertegenwoordigt de totale tekening één object. Onafhankelijk van eventuele groeperingen worden alle tekenelementen in één nieuw object gegroepeerd. U kunt daarna eigenschappen toekennen aan het object en verbindingen definiëren. 8.4 Het exporteren van stuklijsten Met FluidDRAW kunt u niet alleen stuklijsten afdrukken, maar u kunt zo ook exporteren naar een tekstbestand. Markeer precies één stuklijst en kies de optie Bestand / Stuklijst-export. Hierdoor verschijnt er een Dialoogvenster waarin u een bestand kunt kiezen of een nieuwe bestandsnaam kunt invoeren. Wanneer u een bestandsnaam hebt ingevoerd en het Dialoogvenster hebt verlaten, kunt u kiezen welk scheidingsteken moet worden gebruikt tussen de kolommen. Niet-gegroepeerde elementen overslaan Schakel deze optie in wanneer u alleen objecten wilt genereren voor gegroepeerde elementen. Alle elementen in de ENTITIES-sectie worden dan overgeslagen. Wanneer deze optie niet is ingeschakeld, maakt FluidDRAW een nieuw object aan, dat uit alle nietgegroepeerde elementen bestaat. Figuur 8.3: Stuklijsten exporteren 8.3 Het exporteren van DXF-bestanden U kunt FluidDRAW-schema s opslaan als DXF-bestanden, bijvoorbeeld om ze verder te bewerken e. g. met een CAD-programma. Wanneer udeoptie Bestand / DXF export selecteert, vraagt het systeem u een bestandsnaam te kiezen of in te voeren. Tabulator In dit geval wordt het tabulator-teken gebruikt. Puntkomma In dit geval wordt de puntkomma gebruikt. Overig In dit geval wordt het teken gebruikt, dat u in het tekstveld hebt ingevoerd. 8-4,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 8-5

31 HOOFDSTUK 8 HET TOEVOEGEN EN VERWIJDEREN VAN EEN SCHEMA Hoofdstuk 9 Menu-overzicht 9.1 Bestand Nieuw Opent een leeg venster waarin u een nieuw schemabestand kunt aanmaken. Openen... Opent een Dialoogvenster waarin u opgeslagen bestanden kunt selecteren. Bestanden in DXF-formaat worden automatisch geconverteerd in FluidDRAW-schema s. Opslaan Slaat het schema in het aktieve venster op in de ct-subdirectory. Opslaan als... Slaat het schema in het aktieve venster onder een andere naam op in de ct-subdirectory. 8-6,ART SYSTEMS

32 HOOFDSTUK 9 MENU-OVERZICHT 9.2 BEWERKEN FluidDraw symbolen Toont een overzicht van de FluidDRAW-symbolen. De FluidDRAWsymboolbestanden bevinden zich in de sym-subdirectory van de Fluid- DRAW-directory. Persoonlike symbolen Toont een overzicht van de persoonlijke bibliotheken. De persoonlijke bibliotheekbestanden bevinden zich in de lib-subdirectory van de Fluid- DRAW-directory. Schema-overzicht Toont een overzicht van de FluidDRAW-schema s. De schemabestanden bevinden zich in de ct-subdirectory van de FluidDRAW-directory. DXF export... Slaat het schema in het aktieve venster als DXF-bestand op op de gegevensdrager. Stuklijst-export... Slaat de inhoud van de gemarkeerde stuklijst als tekstbestand op. Wissen... Opent een Dialoogvenster waarin u het bestand kunt selecteren dat moet worden gewist. Afdrukken... Opent het FluidDRAW-afdrukdialoogvenster voor het instellen van de afdrukopties voor het aktieve schema. Printerinstelling... Opent het Dialoogvenster voor het instellen van de printereigenschappen. 9.2 Bewerken Ongedaan maken Annuleert de laatste handeling die in het aktieve schema is verricht. Opnieuw Annuleert het ongedaan maken van de laatste handeling in het aktieve schema. Knippen Wist de gemarkeerde objecten en plaatst ze op het clipboard. Kopiëren Kopieert de gemarkeerde objecten en plaatst ze op het clipboard. Plakken Voegt de objecten van het clipboard in in het aktieve schema. Wissen Wist de gemarkeerde objecten uit het aktieve schema. Alles selecteren Markeert alle objecten in het aktieve schema. Groeperen Groepeert de gemarkeerde objecten. Dégroeperen Zorgt er voor dat de gemarkeerde groepen worden ontbonden. Uitlijnen Lijnt de gemarkeerde objecten uit ten opzichte van elkaar. Roteren Roteert de gemarkeerde objecten in stappen van 90 graden tegen de wijzers van de klok in. Gegroepeerde objecten worden geroteerd om het 9-2,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 9-3

33 HOOFDSTUK 9 MENU-OVERZICHT 9.4 PROJECT middelpunt van de groepsrechthoek. Spiegelen Spiegelt de gemarkeerde objecten horizontaal of verticaal. Gegroepeerde objecten worden langs de as van de groepsrechthoek gespiegeld. Aansluiting definiëren Maakt aan het einde van de lijn van een symbool een nieuwe componentaansluiting wanneer u op de linkermuisknop klikt. Aansluiting wissen Wist de gemarkeerde component-aansluiting. Component-eigenschappen... Opent een Dialoogvenster waarin u component-eigenschappen kunt invoeren. Met deze optie kunt u tevens component-gegevens ophalen uit de Festo product-catalogus. 9.3 Schema Testen Controleert het aktieve schema op fouten in de tekening. Formaat... Opent een Dialoogvenster voor het instellen van het schema-formaat. Omschrijving... Opent een Dialoogvenster voor het instellen van de schemaomschrijvingen. 9.4 Project Nieuw... Opent een Dialoogvenster voor het aanmaken van een nieuw project. Openen... Opent een Dialoogvenster voor het selecteren van een opgeslagen project. Afsluiten Sluit het aktieve project. Aktief venster toevoegen Voegt het aktieve venster toe aan de bestandslijst van het geopende project. Aktief venster verwijderen Verwijdert het aktieve venster uit de bestandslijst van het geopende project. Omschrijving... Opent een Dialoogvenster voor het invoeren van de projecteigenschappen. Projectbestanden openen Toont de lijst met schemabestanden van het aktieve project. Door op een menu-item te klikken opent u het betreffende bestand. Overzichten Toont de lijst met Overzichtvensters van het aktieve project. Door op een menu-item te klikken opent u het betreffende Directory-venster. 9-4,ART SYSTEMS,ART SYSTEMS 9-5

Elementen bewerken. Rev 00

Elementen bewerken. Rev 00 Rev 00 I N H O U D S O P G A V E 1 INLEIDING... 1 2 ELEMENTEN SELECTEREN... 1 2.1 Meerdere individuele elementen selecteren... 1 2.2 Een bereik van elementen selecteren... 1 2.3 Een bereik via het toetsenbord

Nadere informatie

13. Symbool-, Lijnstijlbibliotheek (Resource Editor)... 1

13. Symbool-, Lijnstijlbibliotheek (Resource Editor)... 1 13. Symbool-, Lijnstijlbibliotheek 13. Symbool-, Lijnstijlbibliotheek (Resource Editor)... 1 13.1. Inleiding...1 13.2. Icoonomschrijving...2 13.3. Menu Bestand...3 13.3.1. Nieuwe Bibliotheek maken... 3

Nadere informatie

PowerPoint Basis. PowerPoint openen. 1. Klik op Starten 2. Klik op Alle programma s 3. Klik op de map Microsoft Office

PowerPoint Basis. PowerPoint openen. 1. Klik op Starten 2. Klik op Alle programma s 3. Klik op de map Microsoft Office PowerPoint Basis PowerPoint openen 1. Klik op Starten 2. Klik op Alle programma s 3. Klik op de map Microsoft Office Klik op Microsoft PowerPoint 2010 Wacht nu tot het programma volledig is opgestart.

Nadere informatie

Grafische elementen invoegen

Grafische elementen invoegen Grafische elementen invoegen Rev 00 I N H O U D S O P G A V E 1 INLEIDING... 1 2 LIJNEN EN RECHTHOEKEN TEKENEN... 1 2.1 Lijnen tekenen... 1 2.2 Polylijnen tekenen... 3 2.3 Rechthoeken tekenen... 3 3 CIRKELS,

Nadere informatie

I N H O U D S O P G A V E

I N H O U D S O P G A V E Rev 02 I N H O U D S O P G A V E 1 INLEIDING... 1 2 INSTELLINGEN DEFINIËREN... 1 2.1 Instellingen voor de export definiëren... 1 2.2 Instellingen voor de import definieren... 2 2.3 Layers toekennen...

Nadere informatie

FluidDraw 5 Handboek

FluidDraw 5 Handboek FluidDraw 5 Handboek 05/08 FluidDraw is een toepassing voor het maken van pneumatische schakelschema s. Daarbij zijn niet alleen veel standaard circuitsymbolen beschikbaar, maar ook alle onderdelen uit

Nadere informatie

INSTRUCT Samenvatting Basis Word 2010, H1 SAMENVATTING HOOFDSTUK 1

INSTRUCT Samenvatting Basis Word 2010, H1 SAMENVATTING HOOFDSTUK 1 SAMENVATTING HOOFDSTUK 1 Word opstarten en afsluiten WORD kan opgestart worden via de startknop en de snelkoppeling in de lijst die boven de startknop staat: WORD kan ook worden opgestart via menu Start,

Nadere informatie

Symbol for Windows BlissEditor

Symbol for Windows BlissEditor Handicom Symbol for Windows BlissEditor ( Versie 4 ) Handicom, 2006, Nederland Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Schermopbouw van de Bliss Editor...3 2.1 Werkbalk... 3 2.2 Matrix... 4 2.3 Palet met basisvormen,

Nadere informatie

INSTRUCT Samenvatting Praktijk Access 2010, H2 SAMENVATTING HOOFDSTUK 2

INSTRUCT Samenvatting Praktijk Access 2010, H2 SAMENVATTING HOOFDSTUK 2 SAMENVATTING HOOFDSTUK 2 Sorteren en filteren in een tabel Sorteren kun je met de knoppen (Oplopend) en (Aflopend). Hiermee zet je records in alfabetische of numerieke volgorde. Er wordt gesorteerd op

Nadere informatie

Sneltoetsen in PowerPoint 2016 voor Windows

Sneltoetsen in PowerPoint 2016 voor Windows Sneltoetsen in PowerPoint 2016 voor Windows Hieronder een overzicht van veelgebruikte sneltoetsen in Microsoft PowerPoint. Deze sneltoetsen zijn van toepassing in vrijwel alle versies, waaronder PowerPoint

Nadere informatie

Tabellen. Een tabel invoegen

Tabellen. Een tabel invoegen Tabellen Een tabel invoegen Een tabel tekenen Verplaatsen en selecteren in een tabel Een tabel opmaken Veldnamenrij herhalen Rijen en kolommen toevoegen en verwijderen Tekst converteren naar een tabel

Nadere informatie

Badge it. Inhoudsopgave. 1. Installatie... 3

Badge it. Inhoudsopgave. 1. Installatie... 3 Badge it voor Windows 95/98/NT/2000/XP Inhoudsopgave 1. Installatie... 3 2. Start... 4 2.1. Nieuwe database maken... 5 2.2. De geselecteerde database openen... 5 2.3. De naam van de geselecteerde database

Nadere informatie

Handicom. Symbol for Windows. Image Manager. (Versie 3) Handicom, 2006, Nederland

Handicom. Symbol for Windows. Image Manager. (Versie 3) Handicom, 2006, Nederland Handicom Symbol for Windows Image Manager (Versie 3) Handicom, 2006, Nederland Inhoud 1. Image Manager hoofdscherm... 2 1.1 Onderdelen van het venster... 2 1.2 Het scherm veranderen... 2 1.3 Een andere

Nadere informatie

Afbeeldingen Module 11

Afbeeldingen Module 11 11. Afbeeldingen Er zijn veel manieren waarop u een afbeelding in kunt voegen in een tekst. U kunt bijvoorbeeld plaatjes die met een ander programma zijn gemaakt in uw documenten opnemen. Zo kunt u met

Nadere informatie

In het tabblad Maken, groep Rapporten kun je in één keer een rapport maken van een

In het tabblad Maken, groep Rapporten kun je in één keer een rapport maken van een SAMENVATTING HOOFDSTUK 4 Rapport maken In het tabblad Maken, groep Rapporten kun je in één keer een rapport maken van een geselecteerde tabel of query via opgenomen.. In dit rapport worden automatisch

Nadere informatie

Een vocab cel maken. Vocab cellen schrijven in de zinbalk van een communicatiepagina. Deze kaart beschrijft hoe een nieuwe vocab cel gemaakt wordt.

Een vocab cel maken. Vocab cellen schrijven in de zinbalk van een communicatiepagina. Deze kaart beschrijft hoe een nieuwe vocab cel gemaakt wordt. Een vocab cel maken 1 Vocab cellen schrijven in de zinbalk van een communicatiepagina. Deze kaart beschrijft hoe een nieuwe vocab cel gemaakt wordt. Om een eenvoudige vocab cel te maken: Druk F11 om naar

Nadere informatie

Titel: Workshop creatief met MS Word Auteur: Miriam Harreman / Jaar: 2009 Versie: Creative Commons Naamsvermelding & Gelijk

Titel: Workshop creatief met MS Word Auteur: Miriam Harreman /   Jaar: 2009 Versie: Creative Commons Naamsvermelding & Gelijk Versie: 1.0-1- Creative Commons Index INDEX... 2 INLEIDING... 3 INSTELLEN VAN DE PAGINA... 4 LIGGENDE KAART... 4 STAANDE KAART... 4 WERKRUIMTE... 4 WERKEN MET WORDART... 5 WORDART: WERKBALK... 5 WORDART:

Nadere informatie

Hoofdstuk 8: Bewerken

Hoofdstuk 8: Bewerken Hoofdstuk 8: Bewerken 8.0 Inleiding Bewerken in Excel gaat grotendeels hetzelfde als het bewerken in andere Microsoft Office programma s. Als het bekend is hoe in Word tekst te knippen en plakken, dan

Nadere informatie

Algemene basis instructies

Algemene basis instructies Inhoud: Algemene basis instructies... 2 Pictogrammen en knoppen... 2 Overzicht... 3 Navigeren (bladeren)... 3 Gegevens filteren... 4 Getoonde gegevens... 5 Archief... 5 Album... 5 Tabbladen en velden...

Nadere informatie

Een tabel is samengesteld uit rijen (horizontaal) en kolommen (verticaal). Elk vakje uit een tabel is een cel.

Een tabel is samengesteld uit rijen (horizontaal) en kolommen (verticaal). Elk vakje uit een tabel is een cel. Module 14 Tabellen Een tabel invoegen Een tabel tekenen Verplaatsen en selecteren in een tabel Een tabel opmaken Veldnamenrij herhalen Rijen en kolommen toevoegen en verwijderen Tekst converteren naar

Nadere informatie

Toelichting op enkele knoppen: (als u de muis bij een knop houdt, verschijnt een tekst met een korte aanwijzing (tooltip) bij deze knop).

Toelichting op enkele knoppen: (als u de muis bij een knop houdt, verschijnt een tekst met een korte aanwijzing (tooltip) bij deze knop). FAQ Leerlingdossier & handelingsplannen Welke mogelijkheden biedt de online tekstverwerker in ESIS? De online tekstverwerker beschikt over veel mogelijkheden voor het bewerken van tekst. U vindt de online

Nadere informatie

Leerlingdossier & handelingsplannen. Welke mogelijkheden biedt de online tekstverwerker in ESIS? FAQ

Leerlingdossier & handelingsplannen. Welke mogelijkheden biedt de online tekstverwerker in ESIS? FAQ FAQ Leerlingdossier & handelingsplannen Welke mogelijkheden biedt de online tekstverwerker in ESIS? De online tekstverwerker beschikt over veel mogelijkheden voor het bewerken van tekst. U vindt de online

Nadere informatie

Ledenlijsten + etiketten maken

Ledenlijsten + etiketten maken Ledenlijsten + etiketten maken Eerst wordt uitgelegd hoe je een ledenlijst (van alle clubleden of leden per lesjaar) kan opvragen en bewerken en nadien hoe je met deze lijst etiketten kan maken. De ledenlijst

Nadere informatie

Opstarten Word 2013 bij Windows 7 Opstarten Word 2016 bij Windows 10

Opstarten Word 2013 bij Windows 7 Opstarten Word 2016 bij Windows 10 SAMENVATTING HOOFDSTUK 1 Word opstarten, verkennen en afsluiten WORD kan opgestart worden via de startknop en de snelkoppeling in de lijst die boven de startknop staat: Opstarten Word 2013 bij Windows

Nadere informatie

Met een mailing of massaverzending kunt u een groot aantal documenten verzenden naar gebruikelijke adressen, die in een gegevensbestand staan.

Met een mailing of massaverzending kunt u een groot aantal documenten verzenden naar gebruikelijke adressen, die in een gegevensbestand staan. Een mailing verzorgen Met een mailing of massaverzending kunt u een groot aantal documenten verzenden naar gebruikelijke adressen, die in een gegevensbestand staan. Voor deze techniek zijn twee bestanden

Nadere informatie

Excel afdrukken Afdrukken in Excel. Afdrukbereik, afbeeldingen, kantlijnen e.d.

Excel afdrukken Afdrukken in Excel. Afdrukbereik, afbeeldingen, kantlijnen e.d. Excel afdrukken Afdrukken in Excel. Afdrukbereik, afbeeldingen, kantlijnen e.d. Peter Franke 2-2-2014 Inhoud Excel Les 07 Afdrukken... 3 Marges [ Kantlijnen ]... 3 Afdrukstand.... 4 Afdrukbereik... 4 Afdrukken

Nadere informatie

7. Module Transformatie... 1

7. Module Transformatie... 1 ... 1 7.1. Inleiding...1 7.2. Icoonomschrijving...2 7.2.1. Nieuw... 3 7.2.2. Herstellen... 3 7.2.3. Wijzig... 3 7.2.4. Aanpassen... 4 7.3. Menu Transformatie...5 7.3.1. Projectie... 5 7.3.2. Definieer...

Nadere informatie

Handicom. Symbol for Windows. Image Manager. (Versie 4) Handicom, 2011, Nederland

Handicom. Symbol for Windows. Image Manager. (Versie 4) Handicom, 2011, Nederland Handicom Symbol for Windows Image Manager (Versie 4) Handicom, 2011, Nederland Inhoud Inleiding... 2 1. Image Manager hoofdscherm...3 1.1 Onderdelen van het venster...3 1.2 Het scherm veranderen...3 1.2.1

Nadere informatie

Handleiding Vedor-editor

Handleiding Vedor-editor Handleiding Vedor-editor Mei 2007, versie 0.9 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Aanmelden... 4 De werkbalk... 5 Het context menu... 6 Navigeren binnen je website... 7 Tekst toevoegen en bewerken... 8 Afbeeldingen

Nadere informatie

Een toekomst voor ieder kind. www.altra.nl

Een toekomst voor ieder kind. www.altra.nl Een toekomst voor ieder kind www.altra.nl Excel Tips en trucs Knippen/kopiëren Kolommen verplaatsen Het is handig om de kolommen met de module en locatie als eerste twee in het overzicht te hebben. Selecteer

Nadere informatie

Instructie Digitaal aantekeningen maken in pdf

Instructie Digitaal aantekeningen maken in pdf Instructie Digitaal aantekeningen maken in pdf Veel cursusmaterialen ontvang je in pdf. Om het digitaal werken eenvoudiger te maken, leer je in deze instructie hoe je gemakkelijk digitaal aantekeningen

Nadere informatie

www.digitalecomputercursus.nl 6. Reeksen

www.digitalecomputercursus.nl 6. Reeksen 6. Reeksen Excel kan datums automatisch uitbreiden tot een reeks. Dit betekent dat u na het typen van een maand Excel de opdracht kan geven om de volgende maanden aan te vullen. Deze voorziening bespaart

Nadere informatie

Aan de slag met AdminView

Aan de slag met AdminView Aan de slag met AdminView uitgebreide handleiding S for Software B.V. Gildeweg 6 3771 NB Barneveld tel 0342 820 996 fax 0342 820 997 e-mail info@sforsoftware.nl web www.sforsoftware.nl Inhoudsopgave 1.

Nadere informatie

handleiding v3.1 Overzicht toont u alle bladzijden van uw album Bladzijde toont een specifieke pagina van uw album

handleiding v3.1 Overzicht toont u alle bladzijden van uw album Bladzijde toont een specifieke pagina van uw album 3 Foto s en tekst invoegen en schikken Bovenaan het programmavenster ziet u twee tabs: handleiding v3.1 Overzicht toont u alle bladzijden van uw album Bladzijde toont een specifieke pagina van uw album

Nadere informatie

Leerlingdossier & handelingsplannen

Leerlingdossier & handelingsplannen FAQ Leerlingdossier & handelingsplannen Welke mogelijkheden biedt de online tekstverwerker in ESIS? De online tekstverwerker beschikt over veel mogelijkheden voor het bewerken van tekst. U vindt de online

Nadere informatie

Afdrukken in Calc Module 7

Afdrukken in Calc Module 7 7. Afdrukken in Calc In deze module leert u een aantal opties die u kunt toepassen bij het afdrukken van Calc-bestanden. Achtereenvolgens worden behandeld: Afdrukken van werkbladen Marges Gedeeltelijk

Nadere informatie

Head Pilot v Gebruikershandleiding

Head Pilot v Gebruikershandleiding Head Pilot v1.1.3 Gebruikershandleiding Inhoud 1 Installatie... 4 2 Head Pilot Gebruiken... 7 2.2 Werkbalk presentatie... 7 2.3 Profielen beheren... 13 2.3.1 Maak een profiel... 13 2.3.2 Verwijder een

Nadere informatie

Deel 1: PowerPoint Basis

Deel 1: PowerPoint Basis Deel 1: PowerPoint Basis De mogelijkheden van PowerPoint als ondersteunend middel voor een gedifferentieerde begeleiding van leerlingen met beperkingen. CNO Universiteit Antwerpen 1 Deel 1 PowerPoint Basis

Nadere informatie

Enkele tips voor de bediening van deze DVD Belangrijk!

Enkele tips voor de bediening van deze DVD Belangrijk! Enkele tips voor de bediening van deze DVD Belangrijk! De afbeeldingen en enkele punten van de programma-beschrijving hebben betrekking op versie 7.0.7 van Adobe Reader. Andere versies van dit programma

Nadere informatie

Safira CMS Handleiding

Safira CMS Handleiding Safira CMS Handleiding Inhoudsopgave 1Mappen en artikelen... 2 1.11.1 Naam wijzigen map/ pagina... 3 1.21.2 Website structuur: nieuwe pagina aanmaken, pagina verwijderen, pagina blokkeren, structuur wijzigen...

Nadere informatie

Central Station. CS website

Central Station. CS website Central Station CS website Versie 1.0 18-05-2007 Inhoud Inleiding...3 1 De website...4 2 Het content management systeem...5 2.1 Inloggen in het CMS... 5 2.2 Boomstructuur... 5 2.3 Maptypen... 6 2.4 Aanmaken

Nadere informatie

Tips en Tricks basis. Microsoft CRM Revisie: versie 1.0

Tips en Tricks basis. Microsoft CRM Revisie: versie 1.0 Tips en Tricks basis Microsoft CRM 2016 Revisie: versie 1.0 Datum: 23/03/2016 Inhoud 1. Basisinstellingen... 3 1.1 INSTELLEN STARTPAGINA... 3 1.2 INSTELLEN AANTAL REGELS PER PAGINA... 3 2. Algemene bediening...

Nadere informatie

Handleiding Albupad - Album Page Designer versie 1700

Handleiding Albupad - Album Page Designer versie 1700 Handleiding Albupad 1 Handleiding Albupad - Album Page Designer versie 1700 Albupad (Album Page Designer) is een computerprogramma voor Windows waarmee u gemakkelijk en snel albumbladen voor bijvoorbeeld

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Orbak Automatisering B.V. pagina: 1

Inhoudsopgave. Orbak Automatisering B.V. pagina: 1 Inhoudsopgave...2 Werken met vensters...2 Handmatig aanpassen van de venstergrootte...2 Vergroten / verkleinen van vensters...2 Werken met meerdere vensters tegelijk...3 Werken met balken...3 Sneltoetsen...4

Nadere informatie

INSTRUCT Samenvatting Basis PowerPoint 2010, H3 SAMENVATTING HOOFDSTUK 3

INSTRUCT Samenvatting Basis PowerPoint 2010, H3 SAMENVATTING HOOFDSTUK 3 SAMENVATTING HOOFDSTUK 3 Afbeeldingen invoegen en verwijderen Je kunt een illustratie invoegen via het tabblad Invoegen, groep Afbeeldingen, knop Illustratie. Het taakvenster Illustraties komt in beeld.

Nadere informatie

Kennismaking. Versies. Text. Graph: Word Logo voorbeelden verschillende versies. Werkomgeving

Kennismaking. Versies. Text. Graph: Word Logo voorbeelden verschillende versies. Werkomgeving Kennismaking Word is een tekstverwerkingsprogramma. U kunt er teksten mee maken, zoals brieven, artikelen en verslagen. U kunt ook grafieken, lijsten en afbeeldingen toevoegen en tabellen maken. Zodra

Nadere informatie

Het maken, plaatsen en beheren van symbolen (blocks) In deze beschrijving zijn de afbeeldingen uit de windows versie van AutoCad 2013

Het maken, plaatsen en beheren van symbolen (blocks) In deze beschrijving zijn de afbeeldingen uit de windows versie van AutoCad 2013 Symbolen in AutoCad Het maken, plaatsen en beheren van symbolen (blocks) In deze beschrijving zijn de afbeeldingen uit de windows versie van AutoCad 2013 Introductie In AutoCad is het mogelijk om veelgebruikte

Nadere informatie

Handleiding XML Leesprogramma versie 2.0

Handleiding XML Leesprogramma versie 2.0 Handleiding XML Leesprogramma versie 2.0 Een uitgave van Dedicon Postbus 24 5360 AA GRAVE Tel.: (0486) 486 486 Fax: (0486) 476 535 1 Inhoudsopgave 1. Installatie... 3 2. De-installatie... 3 3. Starten

Nadere informatie

Handleiding XML Leesprogramma versie 2.1, juli 2006

Handleiding XML Leesprogramma versie 2.1, juli 2006 Handleiding XML Leesprogramma versie 2.1, juli 2006 Een uitgave van Dedicon Postbus 24 5360 AA GRAVE Tel.: (0486) 486 486 Fax: (0486) 476 535 E-mail: abonnee@dedicon.nl 1 Inhoudsopgave 1.1 De-installatie...

Nadere informatie

Je kunt de breedte van een kolom veranderen door de kolomrand te verslepen. Je kunt ook dubbelklikken op een kolomrand.

Je kunt de breedte van een kolom veranderen door de kolomrand te verslepen. Je kunt ook dubbelklikken op een kolomrand. SAMENVATTING HOOFDSTUK 2 Navigeren door records Je kunt bladeren door de velden en records van een tabel: Knop Omschrijving Naar volgend record Naar vorig record Naar laatste record Naar eerste record

Nadere informatie

Het handboek van SymbolEditor. Stephen P. Allewell

Het handboek van SymbolEditor. Stephen P. Allewell Stephen P. Allewell 2 Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 2 De gebruikersinterface 6 2.1 Het hoofdvenster van SymbolEditor........................... 6 2.1.1 Het venster Bewerken...............................

Nadere informatie

15. Tabellen. 1. wat rijen, kolommen en cellen zijn; 2. rijen en kolommen invoegen; 3. een tabel invoegen en weer verwijderen;

15. Tabellen. 1. wat rijen, kolommen en cellen zijn; 2. rijen en kolommen invoegen; 3. een tabel invoegen en weer verwijderen; 15. Tabellen Misschien heeft u al eens geprobeerd om gegevens in een aantal kolommen te plaatsen door gebruik te maken van spaties, kolommen of tabs. Dat verloopt goed totdat u gegevens wilt wijzigen of

Nadere informatie

Handleiding Albupad - Album Page Designer versie 1600

Handleiding Albupad - Album Page Designer versie 1600 1 Handleiding Albupad - Album Page Designer versie 1600 Albupad (Album Page Designer) is een computerprogramma waarmee u gemakkelijk en snel albumbladen voor bijvoorbeeld postzegels kunt maken. Met het

Nadere informatie

Hoofdstuk 1: Het Excel Dashboard* 2010

Hoofdstuk 1: Het Excel Dashboard* 2010 Hoofdstuk 1: Het Excel Dashboard* 2010 1.0 Introductie Excel helpt om data beter te begrijpen door het in cellen (die rijen en kolommen vormen) in te delen en formules te gebruiken om relevante berekeningen

Nadere informatie

Handleiding Word de graad

Handleiding Word de graad Handleiding Word 2010 3de graad Inhoudsopgave Regelafstand 3 Knippen 3 Kopiëren 5 Plakken 6 Tabs 7 Pagina-instellingen 9 Opsommingstekens en nummeringen 12 Kopteksten en voetteksten 14 Paginanummering

Nadere informatie

De indeling van de werkbalken in je browser aanpassen

De indeling van de werkbalken in je browser aanpassen De indeling van de werkbalken in je browser aanpassen U kunt de indeling van Internet Explorer 6 eenvoudig aanpassen aan uw manier van werken U kunt veelgebruikte knoppen aan de werkbalk toevoegen, de

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE. Inhoudsopgave

INHOUDSOPGAVE. Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave Microsoft Word 7 Werken met het lint 7 Documenten maken en bewerken 8 In verschillende weergaven werken 11 Tekens en alinea s opmaken 13 Tekst en afbeeldingen bewerken en verplaatsen

Nadere informatie

1. Exporteren... 2. 2. Verschil Xls en Csv... 2. 3. Het maken van een Csv bestand... 4. 4. Sorteren in Excel 2003... 9. 5. Sorteren in Excel 2007...

1. Exporteren... 2. 2. Verschil Xls en Csv... 2. 3. Het maken van een Csv bestand... 4. 4. Sorteren in Excel 2003... 9. 5. Sorteren in Excel 2007... ESIS en Excel 2003 en 2007 Inhoud 1. Exporteren... 2 2. Verschil Xls en Csv... 2 3. Het maken van een Csv bestand... 4 4. Sorteren in Excel 2003... 9 5. Sorteren in Excel 2007...10 6. Filteren in Excel

Nadere informatie

I. Vorming 4-5 (3&10/05/2012)

I. Vorming 4-5 (3&10/05/2012) I. Vorming 4-5 (3&10/05/2012) 1. Windows Live Photo Gallery Om de foto s op onze computer te beheren, hebben we voor de vorming gekozen om met Windows Live Photo Gallery te werken. Photo Gallery biedt

Nadere informatie

10. Pagina-instellingen

10. Pagina-instellingen 10. Pagina-instellingen Voordat u begint met het schrijven van een document in het programma Writer, is het raadzaam eerst te bepalen hoe het er uiteindelijk uit moet komen te zien. In deze module leert

Nadere informatie

Microsoft Word Kolommen en tabellen

Microsoft Word Kolommen en tabellen Microsoft Word 2010 Kolommen en tabellen Inhoudsopgave 8. Kolommen en tabellen 8.1 Tabtoets en tabstops 8.2 Tabellen maken 8.3 Tabel selecteren en tekst opmaken 8.4 Kolommen en rijen invoegen en verwijderen

Nadere informatie

De tekstverwerker. Afb. 1 de tekstverwerker

De tekstverwerker. Afb. 1 de tekstverwerker De tekstverwerker De tekstverwerker is een module die u bij het vullen van uw website veel zult gebruiken. Naast de module tekst maken onder andere de modules Aankondigingen en Events ook gebruik van de

Nadere informatie

tentoinfinity Apps 1.0 INLEIDING

tentoinfinity Apps 1.0 INLEIDING tentoinfinity Apps Una Help-inhoud Auteursrecht 2013-2015 door tentoinfinity Apps. Alle rechten voorbehouden. De inhoud is voor het laatst bijgewerkt op Augustus 6, 2015. Extra ondersteuningsbronnen beschikbaar

Nadere informatie

Tekenen met Floorplanner

Tekenen met Floorplanner Overzicht Het scherm 1. Zoom 2. Opslaan 3. Verdieping tab 4. Undo / Redo 5. Constructiemenu 6. Bibliotheek 7. Tekenvlak Eigenschappenmenu s De plattegrond wordt opgebouw uit verschillende elementen: ruimtes,

Nadere informatie

Beknopte gebruikershandleiding Editor

Beknopte gebruikershandleiding Editor Beknopte gebruikershandleiding Editor Deze handleiding beschrijft de mogelijkheden van de teksteditor. Let op! Niet iedere website heeft echter alle opties beschikbaar. Mocht u toch nog problemen ervaren,

Nadere informatie

Vakrapport (Access XP)

Vakrapport (Access XP) Vakrapport (Access XP) J. Gantois Evaluaties bijhouden in een elektronisch rekenblad is een heel logische operatie. Wanneer je echter iedere leerling afzonderlijk op de hoogte wil brengen van zijn scores

Nadere informatie

Inwerkboek Fa MOS. Gilde Kleur. Versie voorjaar 2011

Inwerkboek Fa MOS. Gilde Kleur. Versie voorjaar 2011 Versie voorjaar 2011 INHOUDSOPGAVE 1. VEREISTE HARDWARE SPECIFICATIES... 2 2. INSTALLATIE FA MOS... 2 3. BEELDSCHERM INSTELLEN... 3 4. DE KLEURENWAAIERS... 4 5. HET MARKEREN VAN FOTO S... 6 6. EEN FOTO

Nadere informatie

ADRESSEN-BEHEER (24-12-2013)

ADRESSEN-BEHEER (24-12-2013) ADRESSEN-BEHEER (24-12-2013) SYSTEEMVEREISTEN... 2 ALGEMEEN... 2 BESTAND... 4 - ANDER ADRESSENBESTAND... 4 - KOPIËREN NAAR ANDERE DRIVE... 4 - KOPIËREN VANAF ANDERE DRIVE... 4 - AFSLUITEN... 4 AANPASSEN...

Nadere informatie

Bestanden ordenen in Windows 10

Bestanden ordenen in Windows 10 Bestanden ordenen in Windows 10 Waar heb ik dat bestand ook al weer opgeslagen? Vraagt je jezelf dat ook regelmatig af, dan is het tijd om je bestanden te ordenen. Sla bestanden op in een map met een logische

Nadere informatie

Zorg ervoor dat u dit leest voordat u de afbeeldingsconvertor gebruikt.

Zorg ervoor dat u dit leest voordat u de afbeeldingsconvertor gebruikt. Image Converter Gebruikershandleiding Versie: 1.1.0.0 Zorg ervoor dat u dit leest voordat u de afbeeldingsconvertor gebruikt. Inhoud: Overzicht van de afbeeldingsconvertor P2 Een afbeelding converteren

Nadere informatie

www.dubbelklik.nu Handleiding Paint 2003

www.dubbelklik.nu Handleiding Paint 2003 Handleiding Paint 2003 www.dubbelklik.nu Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand dan wel openbaar gemaakt in enige

Nadere informatie

INSTRUCT Samenvatting Basis Word 2007, H1 SAMENVATTING HOOFDSTUK 1

INSTRUCT Samenvatting Basis Word 2007, H1 SAMENVATTING HOOFDSTUK 1 SAMENVATTING HOOFDSTUK 1 Word opstarten WORD kan worden opgestart via menu Start, Alle Programma s, Microsoft Office, Microsoft Office WORD 2007. Soms staat er op het bureaublad een snelkoppeling naar

Nadere informatie

U ziet de progressie van de download aan de groene blokjes in het balkje helemaal onder aan de pagina.

U ziet de progressie van de download aan de groene blokjes in het balkje helemaal onder aan de pagina. Gegevens exporteren en bewerken vanuit GRIEL Stap 1. Selecteer de juiste gegevens en download deze 1. Stel het datumfilter in op de gewenste periode. Druk op ververs. 2. Maak met behulp van het filter

Nadere informatie

Het handboek van SymbolEditor. Stephen P. Allewell Vertaler/Nalezer: Freek de Kruijf

Het handboek van SymbolEditor. Stephen P. Allewell Vertaler/Nalezer: Freek de Kruijf Stephen P. Allewell Vertaler/Nalezer: Freek de Kruijf 2 Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 2 De gebruikersinterface 6 2.1 Het hoofdvenster van SymbolEditor........................... 6 2.1.1 Het venster Bewerken...............................

Nadere informatie

Beschrijvings SW gebruikers handleiding (V1.1) Voor Apple Macintosh computers Voor Macintosh Computer

Beschrijvings SW gebruikers handleiding (V1.1) Voor Apple Macintosh computers Voor Macintosh Computer Annotation SW User s Guide Beschrijvings SW gebruikers handleiding (V1.1) Voor Apple Macintosh computers Voor Macintosh Computer 2011. 5 PenAndFree Co.,Ltd 0 Deze handleiding beschrijft alle functies die

Nadere informatie

Handleiding Pétanque Competitie Beheer. (versie 1.1) April 2014

Handleiding Pétanque Competitie Beheer. (versie 1.1) April 2014 Handleiding Pétanque Competitie Beheer (versie 1.1) April 2014 2 Algemeen Het programma Pétanque Competitie Beheer is gratis software voor de verwerking van halve en hele competities tot en met 99 speelrondes

Nadere informatie

PICASA PICASA. FOTOBEWERKING Een handleiding. 2013 Computertraining voor 50-plussers

PICASA PICASA. FOTOBEWERKING Een handleiding. 2013 Computertraining voor 50-plussers PICASA FOTOBEWERKING Een handleiding 2013 Computertraining voor 50-plussers PC50plus computertrainingen Eikbosserweg 52 1214AK Hilversum tel: 035 6213701 info@pc50plus.nl www.pc50plus.nl PICASA C O M P

Nadere informatie

Ook op internet wordt gebruik gemaakt van databases, zoals bij Marktplaats en Hyves.

Ook op internet wordt gebruik gemaakt van databases, zoals bij Marktplaats en Hyves. SAMENVATTING HOOFDSTUK 1 Databases Databases worden veel gebruikt. Er worden miljoenen gegevens in opgeslagen, bijvoorbeeld door de overheid, banken, verzekeringsmaatschappijen, boekingssystemen van vliegtuigmaatschappijen,

Nadere informatie

Lijnen/randen en passe-partouts maken met Photoshop.

Lijnen/randen en passe-partouts maken met Photoshop. Lijnen/randen en passe-partouts maken met Photoshop. Les 1: Witte rand om de foto m.b.v. canvasgrootte. 1. Open de foto in Photoshop. 2. Klik in menu AFBEELDING op CANVASGROOTTE 3. Zorg dat in het vakje

Nadere informatie

Legal Eagle Agenda handleiding versie 2.8 december 2007

Legal Eagle Agenda handleiding versie 2.8 december 2007 Legal Eagle Agenda handleiding versie 2.8 december 2007 Algemeen... 2 Afspraken... 6 Synchroniseren... 6 Synchroniseren... 7 Export... 8 Filters... 9 * Er kan niet met Outlook Express gesynchroniseerd

Nadere informatie

Gebruikershandleiding

Gebruikershandleiding Gebruikershandleiding Training MANUAL DE USUARIO NAC SPORT ELITE Version 1.3.400 Nacsport Training wwww.nacsport.com 1 Index 1- AFBEELDINGEN 2- OEFENINGEN 3- TRAINING 4- KALENDER Nacsport Training wwww.nacsport.com

Nadere informatie

Basiskennis van PowerPoint

Basiskennis van PowerPoint Basiskennis van PowerPoint Pow erpoint is een krachtige toepassing voor presentaties. Om Pow erpoint echter zo doeltreffend mogelijk te kunnen gebruiken, hebt u eerst enige basiskennis nodig. In deze zelfstudie

Nadere informatie

Het uiterlijk lijkt erg op Word, een paar belangrijke verschillen geven we aan in de schermafdruk hieronder.

Het uiterlijk lijkt erg op Word, een paar belangrijke verschillen geven we aan in de schermafdruk hieronder. Inleiding Rekenen is een onderdeel van iedere opleiding. Het programma waar je mee kunt rekenen op de computer is het programma Excel, onderdeel van Microsoft Office. Excel is een krachtig rekenprogramma.

Nadere informatie

PLAKKEN Nadat u een gedeelte heeft geknipt of gekopieerd kunt u met dit icoon de selectie weer in het veld plakken.

PLAKKEN Nadat u een gedeelte heeft geknipt of gekopieerd kunt u met dit icoon de selectie weer in het veld plakken. KNIPPEN Als u na de selectie van een gedeelte van een tekst of een afbeelding op dit icoon klikt, knipt u de selectie uit het veld. Op deze manier kunt u het geselecteerde verwijderen, maar het ook juist

Nadere informatie

Na het inloggen met de gegevens die je hebt gekregen, verschijnt het overzichtsscherm zoals hieronder:

Na het inloggen met de gegevens die je hebt gekregen, verschijnt het overzichtsscherm zoals hieronder: Inhoud van de website invoeren met de ContentPublisher De inhoud van websites kan worden ingevoerd en gewijzigd met behulp van een zogenaamd Content Management Systeem (CMS). De websites van Muismedia

Nadere informatie

Sorteren, groeperen en totaliseren

Sorteren, groeperen en totaliseren 6 Sorteren, groeperen en totaliseren 6.1 Inleiding Een rapport maken begint met het selecteren van de tabellen en het plaatsen van de velden die u in uw rapport wilt afdrukken. Vervolgens sorteert, groepeert

Nadere informatie

Gebruikershandleiding Evidence based logopedie. Bohn Stafleu van Loghum

Gebruikershandleiding Evidence based logopedie. Bohn Stafleu van Loghum Gebruikershandleiding Evidence based logopedie Bohn Stafleu van Loghum Inhoudsopgave 1. Installatie 3 2. Menu Inhoudsopgave 4 3. Voorbeelden van zoekstrategieën 7 4. Afdrukken bestanden 9 2 3 1. Installatie

Nadere informatie

Nu de BMP goed is voorbereid kunnen we naar PE Design en kies voor Design Center.

Nu de BMP goed is voorbereid kunnen we naar PE Design en kies voor Design Center. Basiscursus PE DESIGN deel 2 Caroline van Langeveld www.cvanlangeveld.nl Deze les is voor alle versies van PE Design te gebruiken, de verschillen tussen de versies komen pas vanaf stadium 4 tot uiting

Nadere informatie

HTA Software - Klachten Registratie Manager Gebruikershandleiding

HTA Software - Klachten Registratie Manager Gebruikershandleiding HTA Software - Klachten Registratie Manager Gebruikershandleiding Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Opstarten en inloggen, overzicht startscherm, uitleg symbolen Hoofdstuk 2: aanmaken relaties Hoofdstuk 1: Opstarten

Nadere informatie

Technische handleiding database ontslagmanagement

Technische handleiding database ontslagmanagement Technische handleiding database ontslagmanagement 1. Het databasevenster De database opent u door te dubbelklikken 1 op het Access-icoon Ontslagmanagement.lnk Mogelijk krijgt u eerst één of meerdere vensters

Nadere informatie

I N H O U D S O P G A V E

I N H O U D S O P G A V E Rev 02 I N H O U D S O P G A V E 1 INLEIDING... 1 2 EEN TIJDELIJKE AANDUIDING-OBJECT GENEREREN... 2 3 EEN MACRO EEN MET TIJDELIJKE AANDUIDING-OBJECT INVOEGEN... 7 4 EEN TIJDELIJKE AANDUIDING-OBJECT BEWERKEN...

Nadere informatie

Handleiding MOBICROSS actie banners

Handleiding MOBICROSS actie banners Handleiding MOBICROSS actie banners Met de kant & klare MOBICROSS actie banners vergroot jij je kans om sneller je netwerk te bouwen. Je kunt je eigen campagne maken door de banners op je website te plaatsen,

Nadere informatie

Het Wepsysteem. Het Wepsysteem wordt op maat gebouwd, gekoppeld aan de gewenste functionaliteiten en lay-out van de site. Versie september 2010

Het Wepsysteem. Het Wepsysteem wordt op maat gebouwd, gekoppeld aan de gewenste functionaliteiten en lay-out van de site. Versie september 2010 Het Wepsysteem Het Wepsysteem is een content management systeem, een systeem om zonder veel kennis van html of andere internettalen een website te onderhouden en uit te breiden. Met het Content Management

Nadere informatie

Met de intuïtieve interface van InDesign CC kunt u op eenvoudige wijze uitdagende lay-outs maken zoals u hier ziet. Het is belangrijk dat u het

Met de intuïtieve interface van InDesign CC kunt u op eenvoudige wijze uitdagende lay-outs maken zoals u hier ziet. Het is belangrijk dat u het Met de intuïtieve interface van InDesign CC kunt u op eenvoudige wijze uitdagende lay-outs maken zoals u hier ziet. Het is belangrijk dat u het werkgebied van InDesign kent zodat u de krachtige mogelijkheden

Nadere informatie

Handleiding Afdrukken samenvoegen

Handleiding Afdrukken samenvoegen Handleiding Afdrukken samenvoegen Versie: 1.0 Afdrukken Samenvoegen Datum: 17-07-2013 Brieven afdrukken met afdruk samenvoegen U gebruikt Afdruk samenvoegen wanneer u een reeks documenten maakt, bijvoorbeeld

Nadere informatie

Zelf albumbladen maken in Word 2003

Zelf albumbladen maken in Word 2003 Zelf albumbladen maken in Word 2003 Het maken van albumbladen in Word is niet moeilijk, maar laten zien hoe het precies gaat, hangt af van de versie van Word. Hieronder volgt de instructie voor Word 2003.

Nadere informatie

Bewerk uw eigen Digibordbij boek

Bewerk uw eigen Digibordbij boek Bewerk uw eigen Digibordbij boek Naast de presentatie van schoolboeken in het Digibordbij systeem is het voor leraren ook mogelijk aanpassingen te maken in de digitale boeken. De leraar kan via een aparte

Nadere informatie

HOOFDSTUK 1. beginnen met excel

HOOFDSTUK 1. beginnen met excel HOOFDSTUK 1 beginnen met excel Inleiding Voor het betere rekenwerk in de bedrijfseconomie worden spreadsheets (rekenbladen) gebruikt. In dit hoofdstuk leer je omgaan met algemene basisbewerkingen in Excel:

Nadere informatie

Fischertechnik-Designer Tutorial

Fischertechnik-Designer Tutorial inhoud: Verbeter view Selecteer component Het plaatsen van de component in de werkruimte Move view Rotate component Uitzoomen zoomen Installeer component Selecteer plaatsing (verplaatsen / draaien) onderdelen

Nadere informatie