Investeren in klimaat zorgt voor extra jobs

Transcriptie

1 dixit se 07 Tienduizenden extra jobs die erbij kunnen komen: voor ons is het duidelijk dat deze aanpak een groot potentieel heeft, met een uitgesproken positief effect op de economie. ACV-voorzitter Marc Leemans over Jobs4Climate Klimaatcoalitie lanceert campagne Jobs4Climate Investeren in klimaat zorgt voor extra jobs Als politici geld investeren in klimaatvriendelijke activiteiten, dan kan dat meer dan extra jobs opleveren in België. De Klimaatcoalitie, een verzameling van zo n zeventig organisaties, wil die boodschap laten doordringen met haar nieuwe campagne Jobs4Climate. Regio Mechelen Vrijdag 4 april 2014 krant over samenleving gezondheid werk ACV manifesteert vandaag samen met Europese vakbonden Ik kwam nog net rond met mijn pensioen M eer dan jobs, dat is niet weinig. En dan kozen we er nog voor om voorzichtig te werk te gaan en de laagste beschikbare berekeningen te gebruiken, verduidelijkt Pieter Becuwe van de Klimaatcoalitie. Dat is een netwerk van een zeventigtal organisaties, met onder andere de milieubeweging en de vakbonden (zoals ACV). Ook acteur Warre Borgmans ondersteunt Jobs4Climate: je ziet hem de komende dagen op tv of YouTube ongetwijfeld opduiken als Edward Bosmans, van het ministerie van Toegepaste Lapmiddelen. 3 De juiste prijs bij de tandarts 60 procent van de CM-leden zegt op voorhand niet te weten hoeveel een tandartsbezoek zal kosten. Wat vind jij? Vijf uitdagingen Een sterk klimaatbeleid biedt een gigantische sociaal-economische meerwaarde aan de maatschappij, legt Becuwe uit. Investeringen leveren duizenden bijkomende jobs op, dringen de luchtvervuiling terug en remmen de klimaatverandering af. Jobs4Climate wil dat de overheid, bedrijven en burgers samen vijf uitdagingen aanpakken. Uitdaging 1: verdubbel de energierenovaties. Vooral huurwoningen op de privémarkt hebben minder vaak isolerende ramen of dak-, muur- en vloerisolatie, weet Sandra Rosvelds van het ACW, dat ook deel uitmaakt van de Klimaatcoalitie. In 2009 was 73 procent van de eigendomswoningen geïsoleerd, tegenover slechts 58 procent van de huurwoningen. Hier ligt een pak werk te wachten. Dat werk is goed voor jobs. Niet alleen in de bouwsector, maar ook bij verzekeraars, banken, architectenkantoren en in de vastgoedsector. Hernieuwbare energie Uitdagingen 2 en 3: investeer sneller in her- 5 Drie jaar CM-Infopunt Chronisch Zieken Wat zijn de vijf meest gestelde vragen? nieuwbare energie en in een modern elektriciteitsnet. We moeten de elektriciteit die we uit zon, wind, biomassa of aardwarmte halen, op een veilige manier op het net plaatsen, zegt Sandra Rosvelds. De uitbouw van dat net vraagt veel geld, maar levert ook jobs op , weet de Klimaatcoalitie uit onderzoek. Meer energie halen uit hernieuwbare bronnen (zoals wind en zon) creëert tot bijkomende jobs én dringt de luchtvervuiling terug. Ten slotte vraag Jobs4Climate dat er beter openbaar vervoer en meer fietspaden komen. Mensen willen echt wel vaker de auto laten staan, zegt Sandra Rosvelds. Maar dan moeten er andere, goede mogelijkheden zijn. Het is essentieel dat het openbaar vervoer ruim en betaalbaar is en dat het naadloos op elkaar aansluit. En fietsroutes moeten over de hele weg comfortabel en veilig zijn. Wanneer we met het aanleggen van meer fietspaden ook nog jobs creëren, wint iedereen erbij. (LVDB) jaargang 70 visie nummer 07 afgiftekantoor brussel x p volgend nummer op 18 april alsikministerwas.be dan zou ik... Welke prioriteiten kies jij? Vul de Visie-enquête in op alsikministerwas.be Regionieuws 16

2 2 onze samenleving ver ING WOORD Dromen Petekind, in het jaar 2100 ben jij - als alles goed gaat - een kranige bejaarde man. Met 87 jaren levenservaring, weerspiegeld in je knappe, donkere ogen. De groeven in je gezicht zullen onuitwisbaar zijn: zichtbare getuigen van liefde en verdriet, van zorgen en verwondering. Lachrimpels om je mondhoeken en kraaienpootjes om je ogen, daar twijfel ik niet aan. Je hoofd zal een schatkamer aan herinneringen zijn. Petekind, ik hoop dat jij op je 87ste nog in onze prachtige stad aan de rivier woont. Of helpen hogere dijken dan niet meer tegen de stijgende zeespiegel? Zal je moeten verhuizen, op de vlucht voor het water? Ik hoop dat je kleinkinderen nog spelen in de fontein in het park. Of is water tegen dan echt zo schaars dat je elke druppel moet rantsoeneren? Ik hoop dat jij, met je deels zuiderse roots, het goed kan vinden met de klimaatvluchtelingen. Ze zijn dan niet zomaar meer mensen op het nieuws, maar jouw naaste buren. In het jaar 2100 leven jullie anders, en dat begon al toen jij nog een uk was. Onze propere was gooiden we steeds vaker op de wasdraad in plaats van in de droogkast. We lieten de auto zoveel mogelijk staan. Je koekjes of fruit gaven we in een herbruikbaar doosje mee naar school. We schreeuwden naar onze politici dat ze verdorie actie moesten ondernemen, tot ze dat uiteindelijk ook deden. Petekind, in het jaar 2100 is de wereld anders. En je kan er van op aan dat wij - je ouders, tantes en grootouders, die je zo graag hebben gezien - er dan werkelijk alles aan gedaan hebben om de klimaatopwarming tegen te houden. Voor jou. En voor alle andere kinderen die nu nog onbezorgd in hun wiegje liggen te dromen. Lieve Van den Bulck Bekroning voor buren die kapotte spullen herstellen Repair Café wint Prijs voor Vrijwilligerswerk In 75 Repair Cafés over heel Vlaanderen en Brussel herstellen vrijwilligers elektrische toestellen, kleding en fietsen. Het project Repair Café van het Netwerk Bewust Verbruiken heeft de Prijs voor Vrijwilligerswerk 2014 gewonnen. De Vlaamse Gemeenschap en de Verenigde Verenigingen bekroonden met de prijs voor de zesde keer een vernieuwende vrijwilligerswerking. De Prijs voor het Vrijwilligerswerk zet elk jaar de inzet van honderdduizenden vrijwilligers in de bloemetjes. Na veel wikken en wegen gaan dit jaar de meer dan duizend vrijwilligers van Repair Café met de eer lopen. Repair Cafés zijn gezellige bijeenkomsten, waar buurtgenoten elkaar vrijwillig helpen bij het herstellen van fietsen, elektrische apparaten of andere spullen waar iets aan hapert. Wegwerpsamenleving Op 1 december 2012 startte het eerste Repair Café in Antwerpen. Nu staat de teller al op minstens vrijwilligers in 75 Repair Cafés, verspreid over alle Vlaamse provincies en Brussel. De jury van de Prijs voor Vrijwilligerswerk feliciteerde deze werking voor haar enorme groeimogelijkheden en voor de inzet van vrijwilligers met uiteenlopende vaardig ver beeld ing heden. Dit project vervult een grote voorbeeldfunctie als antwoord op onze wegwerpsamenleving. Op een eigentijdse en sociale manier spelen zij in op een groeiende ecologische bewustwording euro De prijs voor het Vrijwilligerswerk wordt uitgereikt door de Verenigde Verenigingen, een samenwerkingsverband waarin ACW, , Gezinsbond, het Vlaams Netwerk tegen Armoede en honderden andere organisaties hun krachten bundelen. Het Repair Café-project kreeg als beloning euro uit de handen van minister-president Kris Peeters (CD&V). Leen Wyn Vul magen, geen vuilnisbakken Christine Laureys Elisabeth Verwaest Ieders Stem Telt Visie vrijdag 4 april 2014 knipsels Op 25 mei zijn het verkiezingen. Wil jij dat de nieuwe politici een sociaal beleid uitvoeren, maar weet je niet goed welke partij welke plannen heeft? Dan helpt de website je verder. Je vindt er info over thema s waar mensen echt van wakker liggen (wonen, werk, inkomen en onderwijs), mogelijke politieke oplossingen en een quiz. Ieder Stem Telt is een initiatief van Welzijnszorg, Welzijnsschakels, Samenlevingsopbouw en Uit de Marge. Hulp aan Syrië krijgt Internationale Vredesprijs De organisatie Jesuit Refugee Service (JRS) in Syrië krijgt de Internationale Vredesprijs 2014 van Pax Christi. JRS verleent bijstand aan vluchtelingen en andere gedwongen ontheemden in meer dan vijftig landen wereldwijd. De organisatie krijgt de Internationale Vredesprijs voor het verstrekken van noodhulp aan het Syrische volk. Sinds de oorlog in 2011 uitbrak in Syrië, zijn er minstens 8,5 miljoen inwoners op de vlucht. In Brussel smulden dinsdag mensen van een heerlijke curry, die bereid was met voedsel dat anders weggegooid zou worden. Het initiatief Feeding the wil zo de aandacht vestigen op de omvang van voedselverspilling in ons land en wereldwijd. Onder een stralende zon deed een bonte menigte zich tegoed aan een lekkere curry. Raar gevormde aardappelen, wortelen met vreemde kronkels en reusachtige aubergines vormden de ingrediënten. Het ging om voedsel dat perfect eetbaar is, maar normaal in de vuilnisbak zou belanden. Voor Feeding the in Brussel werkten verschillende organisaties samen: Sociale Kruideniers Vlaanderen, , Belgische Voedselbanken, Oxfam, Slow Food, Disco Soupe, Velt, KOMOSIE en OIVO. Eerder vond het initiatief plaats in Amsterdam, Parijs en Londen. (TB)

3 Visie vrijdag 4 april 2014 onze samenleving 3 PENSIOENEN verkiezingen 2014 Ik kwam nog net rond met mijn pensioen Je bent jong, je trouwt, krijgt kinderen en wordt samen oud? Dan houd je waarschijnlijk een deftig inkomen over. Maar de pensioenen houden minder rekening met mensen die die traditionele levensweg niet bewandelen. Katharina (76) is één van die mensen. Haar levensverhaal zou een bewogen roman kunnen zijn. Katharina werd geboren in Duitsland, moest als driejarige op de vlucht tijdens de oorlog en trouwde op haar achttiende met een Belgische militair. Ik heb gewerkt vanaf mijn 14 jaar, vertelt ze. Ik heb koffie gezet, ik heb gewerkt als winkeljuffrouw, in het huishouden bij mijn Belgische familie... Na haar huwelijk kreeg het echtpaar al snel vier kinderen. Katharina bleef dertien jaar lang thuis om voor hen te zorgen. Echt uit gaan werken was ook moeilijk, want de jonge moeder van vier had van kleins af aan zware medische problemen met haar rug en schildklier. Violet Corbett Brock In 71 ben ik in een tapijtfabriek in Roeselare gaan werken. Ik moest de bobijnen op de machine zetten en de draden van katoen en wol voorbereiden. Maar het huwelijk van Katharina en haar man liep op de klippen in 1984 en ze scheidden. Ik stond toen met invaliditeit, maar ben toch acht jaar in een beschutte werkplaats gaan werken, in de textielafdeling. Daar moest ik washandjes verzamelen en klaarleggen om in te pakken. Ik moest er veel rondlopen. Zelfs met twee verstuikte enkels heb ik dat werk volgehouden. Het was zwaar fysiek werk. Ze stonden er met een chronometer naast. Maar ik was snel genoeg. Ik was mee. Ik deed dat werk graag, maar na acht jaar ben ik ziek gevallen. De fysieke problemen wogen door, en Katharina kon het werk niet meer volhouden frank In 1998, op 61-jarige leeftijd, mocht Katharina officieel met pensioen. Ze krijgt sindsdien een rustpensioen voor de Ongelijkheid tussen partners moet opgelost worden Katharina (niet de vrouw op de foto) bleef jaren thuis voor de kinderen en is gescheiden. Ik kwam net rond met mijn pensioen. Ik moest wel. Door steun van mijn omgeving kon ik het volhouden. jaren dat ze zelf gewerkt heeft. Nu bedraagt dat rustpensioen 532,58 euro per maand, in 1998 was dat frank (ongeveer 446 euro). Het ongeloof licht op in Katharina s ogen als ze daarover vertelt. Daarmee moest ik de huur, de elektriciteit, het eten en alles betalen. Water kwam in mijn huisje nog uit de pomp. Ik kwam net rond met mijn pensioen. Ik moest wel. Ik kon naar een sociale We hebben een betere oplossing nodig voor de pensioenrechten van mensen die geen volledige loopbaan hebben en die gescheiden zijn, zegt ACWvoorzitter Patrick Develtere. De bestaande regelingen voor echtscheidingspensioen voldoen niet meer, omdat de gezinssituaties zijn veranderd. We zien meer echtscheidingen en meer mensen die samenwonen in plaats van trouwen. Mannen en vrouwen die minder hebben gewerkt, om zorgtaken op te nemen in het gezin, krijgen later een lager pensioen. Dat is vaak te laag, vindt Patrick Develtere. De partner die thuisblijft krijgt na de scheiding meestal een klein eigen pensioen, aangevuld met een klein echtscheidingspensioen. Voor de rest is hij of zij aangewezen op sociale bijstand. De volgende regering moet die halfslachtige situatie vervangen door een goede regeling. Wij vinden dat de ongelijkheid tussen partners opgelost moet worden via de sociale zekerheid en sociale bijstand, niet via de rechtbank, besluit Patrick Develtere. woning, en door steun van mijn omgeving kon ik het volhouden. De kinderen waren toen al het huis uit. Voor de jaren dat ze getrouwd was, heeft Katharina ook recht op een bescheiden overlevingspensioen van 446,87 euro. Maar dat weet ze op dat moment niet. Als hun (ex-)echtgenoot overlijdt, kunnen vrouwen een overlevingspensioen krijgen. Dat is zo omdat vroeger de man in het gezin vaak bleef werken (en dus pensioenrechten verwierf), terwijl de vrouw thuisbleef om de kinderen op te voeden. Dat overlevingspensioen kreeg Katharina pas in 2012, toen haar ex-man al enkele jaren overleden was, vertelt René, belangenbehartiger voor seniorenbeweging OKRA. Hij helpt Katharina met haar pensioendossier. Gestraft voor inwonen Met een pensioentje van in totaal 979,72 euro (belastingen nog niet afgehouden) heb je het als alleenstaande oudere niet bepaald breed. Katharina kreeg daarom een bijkomende IGO-uitkering (inkomensgarantie voor ouderen), zodat ze waardig kan leven. Die is nu weggevallen, want sinds augustus woont Katharina in bij haar dochter en schoonzoon. De pensioendienst bleef de IGOuitkering doorbetalen, terwijl ze er geen recht meer op had. Katharina moet nu plots euro terugbetalen aan de pensioendienst. Traplift De overheid wil ouderen zo lang mogelijk thuis houden, zodat ze minder kosten heeft voor ouderenzorg. Maar de dochter van Katharina wordt daarvoor gestraft, zegt René. Inwonen bij je kinderen kost, net als zelfstandig wonen, ook geld. Moeder moet levenslang medicamenten innemen, vertelt Katharina s dochter. We hebben voor haar de slaapkamer ingericht. En eigenlijk zouden we een traplift willen installeren, zodat ze makkelijk naar boven kan. Maar we hebben eens geïnformeerd, en dat kost meer dan euro. Met haar huidige jaarlijkse inkomen van precies 8 334,18 euro blijft de traplift nog wel even een simpele maar onbereikbare droom voor Katharina. Lieve Van den Bulck Lees ook de verkiezingsbijdrage van ACV op pagina 14 over overheidssteun aan bedrijven. Als bedrijven overheidsgeld krijgen, moeten vakbonden dat kunnen controleren.

4 4 Visie onze samenleving vrijdag 4 april 2014 Peter Dedecker wil christelijke organisaties verzwakken Beschuldigingen zonder bewijs Een jaar na de start van de onterechte beschuldigingen, is geen enkele beschuldiging van Peter Dedecker waar gebleken. Ook nadat het onderzoek van de belastingsinspectie uitwees dat bij het ACW van fraude geen sprake is, blijft Peter Dedecker proberen om de christelijke organisaties te verzwakken. Publiekelijk wil Peter Dedecker zwaar uithalen met beschuldigingen zonder bewijs, in de rechtbank probeert hij de behandeling van de zaak te verhinderen. Het ACW mag van Peter Dedecker bij de rechter niet spreken, hijzelf mag publiek en in de media alles zeggen, zegt ACW-voorzitter Patrick Develtere. Peter Dedecker heeft een bijzonder zwak dossier. Hij brengt geen bewijzen aan en komt met de meest absurde procedurekwesties om een juridische behandeling van de zaak te verhinderen. Het is duidelijk dat Dedecker niet wil dat de waarheid aan het licht komt, hij wil enkel publiekelijk beschuldigen zonder bewijs, zegt Patrick Develtere. Politiek spel De voortdurende aanvallen van Peter Dedecker zijn niet nieuw. Ze hebben wel telkens twee dingen gemeen, zegt Patrick Develtere. Ze zijn gebaseerd op leugens en onterechte beschuldigingen en ze hebben tot doel de vrijwilligers en hun organisaties kapot te maken. Het maakt mij boos dat Peter Dedecker een bijzonder laf politiek spel speelt met de mensen en organisaties die getroffen werden door de financiële crisis. Peter Dedecker brengt geen enkel bewijs. Alle onderzoeken wezen uit dat het ACW geen schuld treft aan de val van Dexia en samen met de ARCO-spaarders slachtoffer is. Niemand heeft de val van Dexia voorspeld, niemand kon die voorspellen. Een ruime meerderheid van het Parlement heeft de waarborg goedgekeurd. Ik zie niet in waarom we daar enkele jaren later op moeten terugkomen. De ARCO-spaarders hebben recht op de waarborg, zegt Patrick Develtere. Voor Ethias, Apra en Kaupthing is de waarborg al van toepassing geweest, zonder dat één politicus daartegen protesteerde. Waar het Dedecker dan wel om te doen is? Hij wil onduidelijkheid scheppen. Hij wil de vrijwilligers, hun organisaties en de dienstverlening verzwakken. OPEN BRIEF van OKRA Mijnheer Dedecker, U wil vooral sterke, kritische en krachtige organisaties raken. U mag er een andere mening op nahouden. Maar zeg dat dan ook en onderbouw het met steekhoudende argumenten. De duidelijkheid boven de leugens en mist zou u sieren. Door een slogan te kiezen als een zuil van zelfbediening raakt u iedereen die betrokken is bij de christelijke organisaties. U doet aan afbraakpolitiek door leugens en verkeerde interpretaties te verspreiden. Een zuil van zelfbediening. Met deze bewust gekozen en ongenuanceerde slogan wil Peter Dedecker iedereen treffen die zich binnen de christelijke organisaties engageert en doet hij zwaar afbreuk aan het engagement van duizenden vrijwilligers. Doen de Ziekenzorg CM- vrijwilligers aan zelfbediening wanneer zij op jaarbasis chronisch zieke of zorgbehoevende mensen bezoeken? Wij zijn woest, met uw aanvallen wil u de vrijwilligers en hun organisaties raken. De OKRA-vrijwilligers en beroepskrachten die zich dagelijks inzetten om alle ouderen in de samenleving een volwaardige rol te laten spelen, verdienen het niet om als zelfbediener neergezet te worden. Jan Vandecasteele, Algemeen secretaris OKRA, namens de Algemene Raad van OKRA Vrijwilligers zijn geen profiteurs Of wanneer zij samen jaarlijks socio-culturele activiteiten organiseren om deze kwetsbare mensen sterker bij de samenleving te betrekken? Waar zit het element van zelfbediening bij de vrijwilligers die jaarlijks op vakantie gaan met zieke en zorgbehoevende mensen? Johan Tourné, Algemeen secretaris Ziekenzorg CM Politici moeten zorgen voor extra huurwoningen Wie een appartement of huis huurt, moet dikwijls veel betalen voor een slechte woning. De gezinnen met de laagste inkomens houden naast hun huur nauwelijks geld over om menswaardig te kunnen leven. Daarom willen het Netwerk tegen Armoede, Samenlevingsopbouw en het Vlaams Huurderplatsform dat politici dringend actie ondernemen. Rudi Van Beek De drie organisaties lanceren deze week samen de campagne 1/3de is de max. Maar liefst 92 procent van de mensen met de laagste inkomens houdt niet genoeg geld over om naast zijn huur nog menswaardig te kunnen leven. Op de private huurmarkt hebben huishoudens problemen om hun huur te betalen. Het beleid moet ernaar streven dat mensen niet meer dan één derde van hun inkomen aan wonen besteden, legt Peter Heirman van het Netwerk tegen Armoede uit. Wachtlijsten In Hasselt kraakten de organisaties maandag symbolisch een huis (met toestemming van de eigenaar). Er is een groot tekort aan sociale woningen. Op de wachtlijsten voor een sociale woning staan nu al meer dan gezinnen. Ook op de private markt is het moeilijk om een betaalbare huurwoning te vinden. Bovendien laat de kwaliteit van veel huurwoningen te wensen over. 38 procent van de huurders leeft in een woning van ontoereikende kwaliteit of met een gebrek aan basiscomfort, zo blijkt uit de meest recente Armoedebarometer. Verhuurders passen de regelgeving gebrekkig toe. Er wordt niet genoeg gecontroleerd of huurwoningen wel wettelijk in orde zijn. Daardoor zijn veel huurwoningen van slechte kwaliteit, met bijvoorbeeld slechte isolatie en hoge kosten voor energie. Huursubsidie De campagne 1/3de is de max vraagt dat de politici werk maken van bijkomende huurwoningen, waarvan de helft sociale woningen. Wie problemen heeft om zijn huur te betalen, moet kunnen rekenen op een huursubsidie die het verschil maakt. Het woonbeleid moet niet alleen aandacht hebben voor wie een huis wil kopen, zoals met de woonbonus. De politici moeten ook inzetten op de private huurmarkt. (LVDB) In Hasselt kraakte de campagne 1/3de is de max maandag symbolisch een huis (met toestemming van de eigenaar). Er is een groot tekort aan goede en betaalbare huurwoningen.

5 Visie vrijdag 4 april 2014 hoe gaat het met u? 5 Bij de tandarts Hoeveel betaal je? euro. Dat is de gemiddelde kostprijs om bij de tandarts een nieuwe tand met wortel te laten plaatsen. Een terugbetaling door de ziekteverzekering is niet voorzien. Geen wonder dat vier op de tien Belgen tandzorg moeilijk betaalbaar vinden. Orthodontie bij volwassenen, kronen, bruggen of implantaten. Het zijn maar enkele voorbeelden van ingrepen bij de tandarts waarvoor je geen tegemoetkoming krijgt van de ziekteverzekering. Nochtans kunnen de kosten hoog oplopen. En vaak weet je op voorhand niet hoeveel je zal betalen. Om een beter zicht te krijgen op de prijzen voerde CM een enquête uit bij haar leden. Wij brengen alvast een overzicht. Hoeveel kost tandzorg en krijg je iets terugbetaald? Gewone tandzorg Tot hun 18de verjaardag krijgen jongeren gewone tandzorg volledig terugbetaald. Voorwaarde is wel dat ze bij een tandarts gaan die de officiële tarieven aanrekent. Ben je ouder dan 18, dan betaal je voor een raadpleging bij een geconventioneerde tandarts 21,60 euro. Daarvan krijg je 16,38 euro terug. Een mondonderzoek kost 62,05 euro. Van je 18de tot je 63ste verjaardag krijg je een keer per kalenderjaar een terugbetaling van 58,22 euro. Wie recht heeft op de verhoogde tegemoetkoming krijgt het volledige bedrag terug. Tandsteen verwijderen Wil je tandsteen laten verwijderen, dan betaal je per kwadrant van je gebit 13,92 euro. Er is een tegemoetkoming van 10,44 euro (13,92 euro met verhoogde tegemoetkoming). Voorwaarde is wel dat je vorig kalenderjaar minstens een keer langsging bij de tandarts voor een terugbetaalde prestatie. Zoniet krijg je maar de helft van de terugbetaling. Gaatje vullen Heb je een gaatje (op één tandvlak) dan kost het je als volwassene 29,82 euro om dat te laten vullen. 7,45 euro daarvan is remgeld (wat je uiteindelijk zelf betaalt). Wie jonger is dan 18 en iedereen die recht heeft op de verhoogde tegemoetkoming, krijgt voor vullingen het volledige ereloon terugbetaald bij de tandarts die de conventietarieven naleeft. Tanden trekken Tot hun 18de verjaardag betaalt de ziekteverzekering een standaard uitneembaar kunstgebit voor kinderen en jongeren volledig terug. De tegemoetkoming beperkt zich wel tot een aantal aandoeningen. Ze varieert tussen 359,07 en 572,99 euro. Dat zijn de prijzen van tandprotaling voorzien. Om een tand te laten trekken, betaal je dan bij een geconventioneerde tandarts 36,30 euro. 9,07 euro daarvan is remgeld. Orthodontie Is je kind jonger dan 9, dan komt de ziekteverzekering in bepaalde gevallen tegemoet in de kosten voor een vroege orthodontische behandeling. Het gaat om een vast bedrag van 289,14 euro. Ook voor klassieke orthodontie voor jongeren is een terugbetaling voorzien. Daarvoor moet je het ingevulde formulier kennisgeving orthodontie bezorgen aan de adviserend geneesheer van je ziekenfonds. Dat moet gebeuren voor de 15de verjaardag van je kind. De behandeling moet uiterlijk twee jaar na de kennisgeving starten. Voor het onderzoek voor een eventuele behandeling krijg je 60,19 euro terugbetaald, voor Ook als je tand eruit moet, is er een volledige terugbetaling als je jonger bent dan 18 of als je recht hebt op de verhoogde tegemoetkoming. Tussen 18 en 55 is er geen terugbetaling, tenzij in uitzonderlijke situaties. Tandartsen, zowel geconventioneerde als niet-geconventioneerde, mogen hun honorarium dan vrij bepalen. Vanaf je 55ste is er opnieuw een terugbede beugel zelf twee keer 136,46 euro. Voor de regelmatige behandeling na de plaatsing van het apparaat bedraagt de tegemoetkoming 18,02 euro per keer. Aan de tegemoetkomingen zijn voorwaarden verbonden. Bovenop de terugbetaling door de ziekteverzekering geeft CM nog een extra tegemoetkoming tot 370 euro. Voor volwassenen is er geen tegemoetkoming voor orthodontie. Kunstgebit theses bij een tandarts die de officiële tarieven aanrekent. Ben je 50 jaar of ouder dan is er een gedeeltelijke terugbetaling tussen 269,31 en 429,75 euro. Alleen onder bepaalde voorwaarden vervalt de leeftijdsgrens en kun je ook een tegemoetkoming krijgen als je nog geen 50 bent. In heel wat regio s geeft CM nog een extra tegemoetkoming voor de plaatsing van een nieuw uitneembaar kunstgebit. Als je geen terugbetaling krijgt van de ziekteverzekering dan komt CM tegemoet in 20 procent van de kosten. Ben je jonger dan 19 jaar, dan is er wel een maximum van 360 euro om de twee kalenderjaren. Ben je 19 of ouder, dan is dat maximaal 180 euro om de twee kalenderjaren. Kronen, bruggen, implantaten Voor kronen (valse tanden), implantaten (valse tandwortels) en bruggen (meerdere valse tanden naast elkaar) voorziet de ziekteverzekering geen terugbetaling. In heel wat regio s komt CM toch tegemoet in de ingreep. De regeling is dezelfde als die voor het kunstgebit. Dieter Herregodts Infografiek Rutger Van Parys Meer weten over de CM-studie naar tandzorg en de voorstellen om de tandzorg voor iedereen betaalbaar te houden? Surf naar

6 6 Visie hoe gaat het met u? vrijdag 4 april 2014 zoek en win Speur je in Visie mee naar het antwoord? Tip Cel die je zuivert Oplossing U Stuur je antwoord voor 14 april op een gele briefkaart naar Persdienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel. Of mail het naar zoekenwin.visie@cm.be. Vermeld welke prijs je wenst: het boek Scheire en de schepping van Lieven Scheire (met bijzondere wetenswaardigheden en diverse proeven om zelf wetenschapper te spelen), uitg. Manteau of het boek Je wist waar je aan begon van Anja Pairoux (auteur vertelt vanuit eigen ervaringen over de rol van stiefouder), uitg. Borgerhoff & Lamberigts. Uit de juiste inzendingen worden vijf winnaars geloot. Oplossing Visie nr. 6 Tussendoortje De winnaars worden persoonlijk verwittigd. Neem ook deel aan de CM-webquiz op Goede en slechte hygiënegewoontes Elke dag douchen, of toch Dagelijks onder de douche of twee keer per dag de tanden poetsen. Onze hygiëne barst van de gewoontes. Maar wat als we het wat minder nauw zouden nemen met die gewoontes? Microbioloog Geert Claeys van het UZ Gent zoomt voor ons in op zeven vragen. Wat als ik niet elke dag een douche neem of in bad ga? In principe kan dat geen kwaad. Het zou zelfs geen probleem zijn om je maar één keer per week grondig te wassen. Of nog minder. Een wasbeurt heeft namelijk geen enkele invloed op onze gezondheid. Er komen voortdurend bacteriën op onze huid terecht. Die verdwijnen meestal spontaan. Onze huid biedt van nature bescherming tegen ziektemakers. De reden waarom we ons toch wassen is vooral sociaal. We willen het de mensen in onze omgeving niet aandoen dat ze onze zweetgeur moeten trotseren. Heb je zwaar werk uitgeoefend of ging je zwemmen in open water, dan is het wel aangewezen om je achteraf te wassen. Wat als ik elke dag mijn haar was? Dat is geen goed idee. Elke dag is te veel. Haar wordt vettig. We vinden dat niet leuk, maar dat vet heeft wel een beschermend effect. Gebruiken we te vaak shampoo, dan ziet ons haar daar van af. Het droogt uit en het kan breken. Dat geldt ook voor onze huid. Als we die te veel inzepen, verwijderen we de vetachtige beschermingslaag en gaat onze huid uitdrogen. Wat als ik maar een keer per dag mijn handen was? Dat is veel te weinig. Je handen zijn de enige uitzondering op de regel dat het niet uitmaakt hoe vaak je je wast. Op je handen komen makkelijk bacteriën terecht. Dat kan bijvoorbeeld door naar het toilet te gaan, maar ook door een deurklink, telefoon of een trapleuning aan te raken. Als je daarna met je handen eet of een maaltijd bereidt, komen die bacteriën ook in je mond terecht. Op die manier kun je wel ziek worden of kun je andere mensen ziek maken. Was daarom altijd je handen nadat je naar het toilet ging, voor elke maaltijd en voor je begint te koken. Wat als ik drie weken lang dezelfde kleren aanheb? Voor onze gezondheid kan dat absoluut geen kwaad. Je wordt niet ziek omdat je kleren vuil zijn. Het is echter opnieuw de vraag of de mensen rondom jou dat fijn zouden vinden. Door te zweten, gaan je kleren stinken. Bij de een zal dat al wat knipsels Volg onze fietsers op Facebook Vinny Verweire, Ringo Vandermeeren en Heleen Taets lieten zich door ons uitdagen. De hele maand april gaan zij met de fiets naar het werk. Thuisverpleegkundige Vinny fietst in Beveren voortaan met pak en zak naar haar patiënten. Ringo trotseert de zeewind en doet het traject Middelkerke- Oostende elke werkdag met de fiets. En in Zomergem wil niet alleen mama Heleen meedoen, maar zij probeert ook haar partner en hun kinderen te motiveren. Je kunt hen volgen en helpen volhouden. Want minstens twee keer in de week posten zij een bericht op onze Facebookpagina. Begin mei verschijnt een uitgebreid verslag in dit blad. facebook.com/cmziekenfonds HUIS dokter Helpt tandpasta bij een koortsblaasje? Het ziet er niet uit, zo n koortsblaasje, en het kan ook branderig aanvoelen of pijn doen. Tandpasta of ijsblokjes lossen het probleem niet op, maar wat kun je er dan wel aan doen? Na wat jeuk, pijn en een branderig gevoel aan de rand van de lippen ontstaan er kleine blaasjes vol geelachtig vocht. Die barsten vervolgens open, vormen een korstje en drogen uit. Niet leuk, maar verder ongevaarlijk. Ter hoogte van je oog kan een koortsblaasje wel ernstige schade veroorzaken, maar dat komt minder vaak voor. Hoe komt het? De oorzaak is een besmettelijk herpesvirus, dat de meeste mensen ongemerkt oplopen tijdens kun kindertijd. Waarschijnlijk is bijna tachtig procent van de bevolking drager van dit virus, maar slechts twintig procent heeft er last van. Waarom de ene mens koortsblaasjes krijgt en de andere niet, is niet duidelijk. Wat kun je eraan doen? Spijtig genoeg bestaat er geen geneesmiddel tegen het virus. Er zijn wel pillen, zalfjes en gels om de koortsblaasjes sneller te doen verdwijnen, maar het effect van deze producten is beperkt. In het beste geval genezen de koortsblaasjes een à twee dagen vroeger. Zelfhulpmiddeltjes zoals alcohol, ijsblokjes of tandpasta versnellen de genezing niet en brengen in sommige gevallen zelfs nog meer schade aan. Het beste wat je kunt doen, is de natuur haar gang laten gaan. Koortsblaasjes verdwijnen spontaan na een tot twee weken en laten geen littekens na. Hoe kun je het voorkomen? De uitlokkende factoren verschillen van persoon tot persoon, probeer dus in de eerste plaats te weten te komen welke factoren bij jou een rol spelen. Zorg in ieder geval voor een gezonde voeding, voldoende beweging en een goede nachtrust om je weerstand op peil te houden. Hoe vermijd je besmetting? Raak de blaasjes niet aan, want zo kan het virus zich verspreiden naar andere plaatsen, bijvoorbeeld de ogen. Zoen niet als je koortsblaasjes niet volledig ingedroogd zijn, en zoen of knuffel nooit een jonge baby. Was je handen met water en zeep en gebruik binnen het gezin aparte washandjes en handdoeken, die je wast na elk gebruik. Zo vermijd je dat het virus zich verder verspreidt. Elise Rummens, preventie-arts CM Tekst: Nele Verheye dehuisdokter Eddy Fliers

7 Visie vrijdag 4 april 2014 niet? de VOORZET hoe gaat het met u? Nog 52 dagen 7 meer het geval zijn dan bij de ander, maar net om die reden is het misschien beter om toch regelmatig verse kleren aan te trekken. Als je veel zweet, moet je er wel op letten dat je niet voortdurend met vochtige sokken rondloopt. Dat kan huidproblemen veroorzaken. Kledij verversen doe je ook als je een behandeling ondergaat tegen bijvoorbeeld een bacteriële infectie of parasieten. Wat als ik maar een keer per dag mijn tanden poets? Het is beter dan niets, maar ideaal is twee keer per dag, s ochtends en s avonds. Poets je je tanden nooit, dan kun je gezondheidsproblemen krijgen. Bacteriën zetten zich namelijk af op je tanden, laag na laag. In combinatie met suiker produceren die bacteriën een soort zuur. Dat zuur lost het glazuur van je tand op. Bacteriën kunnen dan je tand binnendringen en ontstekingen veroorzaken. Om dat te voorkomen is het heel belangrijk om je tanden te poetsen. Doe dat grondig, zodat je bacteriën zoveel mogelijk wegschrobt. Ook flossen is nodig. Dan verwijder je tandplak op plaatsen waar je moeilijk kunt poetsen. Wat als ik op een niet al te propere wc-bril zit? Van gewoon neerzitten moet je in principe geen schrik hebben. Ziektes worden niet overgedragen van de wc-bril naar je billen. Natuurlijk moet je na elk toiletbezoek wel je handen wassen. Een wc-bril is Microbioloog Geert Claeys: Je handen zijn de enige uitzondering op de regel dat het niet uitmaakt hoe vaak je je wast. bezoedeld met microben. Dat geldt trouwens ook voor de kranen of klinken in een toilet. Wat als ik in mijn neus peuter? Stop daarmee. In je neus zitten heel veel bacteriën die onder meer wondinfecties kunnen veroorzaken. Peuter je in je neus en kom je daarna in contact met een wondje, dan kan dat gaan ontsteken. Wondhygiëne is trouwens altijd belangrijk. Door te wassen, te ontsmetten en af te schermen, voorkom je dat ze lelijk gaan ontsteken. Dieter Herregodts Nog 52 dagen en ik mag gaan stemmen: 1. voor een partij die een goede en betaalbare gezondheidszorg wil en dezelfde garanties biedt aan alle verzekerden, ongeacht hun inkomen en leeftijd; 2. voor een partij die niet opteert voor besparingen op de kap van de patiënt; 3. voor een partij die de kwaliteit van de verzorging en het meten daarvan opneemt in haar beleidsprogramma; 4. voor een partij die de rechten van de patiënt, met onder meer transparante informatie over tarieven en honoraria, belangrijk vindt; 5. voor een partij die niet opteert voor een organisatie van de gezondheidszorg in handen van de staat, maar die ruimte geeft aan de inzet en de dynamiek van de ziekenfondsen; 6. voor een partij die oog heeft voor de vergrijzing en maatregelen neemt om de thuiszorg te ondersteunen en daarnaast voldoende aangepaste opvangmogelijkheden realiseert; 7. voor een partij die het vertrouwen van de bevolking in ons gezondheidszorgsysteem versterkt door aan de ziekenfondsen en andere actoren meer verantwoordelijkheid te geven om fraude en misbruiken te bestrijden; 8. voor een partij die het engagement van vrijwilligers en het verenigingsleven effectief aanmoedigt; 9. voor een partij die mensen in arbeidsongeschiktheid niet als profiteurs beschouwt, maar de inspanningen aanmoedigt om hen weer aan het werk te helpen; 10. voor een partij die de initiatieven op het vlak van gezondheidspromotie stimuleert. Marc Justaert Voorzitter CM Eddy Fliers Drie jaar CM-Infopunt Chronisch Zieken De vijf meest gestelde vragen Het CM-Infopunt Chronisch Zieken bestaat drie jaar. Zorgbehoevende mensen en mantelzorgers krijgen er via mail of telefoon informatie op maat. Wat zijn de vijf meest gestelde vragen? We vroegen het aan Els, Karine, Paulette en Ann (v.l.n.r. op de foto) van het CM-Infopuntteam. 1. Ik ben chronisch ziek. Welke rechten heb ik? Chronisch ziek worden, treft je in je portemonnee. Wat bestaat er in mijn situatie? Dat vragen mensen zich af. Het is niet voor iedereen duidelijk dat het niet de ziekte of de handicap op zich is die sociale rechten meebrengt. Sociale rechten voor chronisch zieke mensen of personen met een handicap zijn verbonden met arbeidsongeschiktheid en beperkte zelfredzaamheid. Daarbij spelen ook de gezinssituatie en/of het inkomen. Arbeidsongeschiktheid en verminderde zelfredzaamheid moet je kunnen aantonen met een officieel attest. CM-Infopunt informeert mensen over de manier waarop ze de nodige attesten kunnen verkrijgen. 2. Ik ben arbeidsongeschikt en ik zou graag weer deeltijds aan de slag gaan. Wat is er mogelijk? Veel chronisch zieke mensen willen weer werken maar voelen dat volledig hernemen niet zal lukken. De mogelijkheid van progressieve tewerkstelling kennen ze, maar ze hebben daar vragen over. Die informatie hebben ze graag voor ze contact opnemen met de adviserend geneesheer van het ziekenfonds. Het voordeel van een vraag aan CM-Infopunt is dat je anoniem kunt blijven. 3. Hoe krijg ik hulp bij thuiszorg? We krijgen vaak mensen aan de lijn die op zoek zijn naar informatie over diensten die ze kunnen aanspreken omdat vader of moeder zorg nodig heeft. Gaat het om een zware zorgsituatie, dan verwijzen we naar de dienst Maatschappelijk Werk. Mits toestemming van diegene die ons om informatie vraagt, leggen wij meteen contact met de dienst bij het plaatselijke ziekenfonds. Na één telefoontje weten de mensen voor altijd de weg naar de dienst Maatschappelijk Werk in hun regio. Stefan Dewickere 4. Wat is er veranderd in de wetgeving? Over aangekondigde veranderingen in de wetgeving, krijgen we altijd veel vragen. Berichten in de krant zijn soms voorbarig. Wij moeten dan uitleggen dat het nog even kan duren vooraleer een beslissing van de ministerraad een wet wordt en in voege treedt. Over wat ze in de krant lezen, zoeken mensen bij ons bevestiging. 5. Welke financiële voordelen zijn er? Mensen die chronisch ziek zijn en een laag inkomen hebben, stellen elk voordeel op prijs. Sommige financiële voordelen of gunsttarieven leveren op zich misschien geen grote bedragen op, maar samen betekenen ze veel. Mensen met ho ge gezondheidskosten bellen ons - als laatste strohalm - met de verwachting dat er misschien toch wel iets zal zijn om hen te helpen. Zo ontdekken we tekortkomingen in de wetgeving. We signaleren die aan de mensen die CM vertegenwoordigen in de organen die het beleid adviseren. Chris Van Hauwaert CM-Infopunt Chronisch Zieken: infochronischzieken@cm.be of tel (ma-do 9-12 en 13-17, vr 9-12).

8 8 hoe gaat het met u? Visie vrijdag 4 april 2014 knipsels Uitdaging voor verpleegkundigen Moeiteloos bewegen met eutonie Laat de spanning los Compagnie Gagarine Kazou zoekt nog verpleegkundigen voor haar JOMBA-vakanties (Jongeren Met Bijzondere Aandacht). Ben je verpleegkundige/arts of volg je de opleiding verpleegkunde (2de of 3de jaar) of geneeskunde (4de jaar en verder), dan kun je je kandidaat stellen om mee te gaan. Als verpleegkundige op JOMBAvakantie sta je in voor de dagelijkse verzorging. Je neemt verpleegkundige taken op en draait mee in het vakantiegebeuren. Massembre nodigt je uit Wil je er voor enkele dagen tussenuit? Massembre in de Ardennen doet je een aantrekkelijk aanbod. Van 7 tot 11 april kun je er allerlei sportieve buitenactiviteiten meedoen. Of schrijf je in voor het verlengde paasweekend van 19 tot 21 april. Van 25 tot 27 april neemt een gids je op sleeptouw tijdens enkele stevige wandelingen en kun je opkomend talent ontdekken tijdens een cabaretavond. Meer interesse voor een bezoek aan het kasteel in Freÿr? Kies dan voor het verlengde weekend van 30 april tot 2 mei. Als CM-lid betaal je 73,01 euro per volwassene per nacht, inclusief vol pension. Tel Contact met lotgenoten geeft kracht Ziekenzorg CM nodigt chronisch zieke mensen uit van 11 tot 13 mei in De Duinse Polders in Blankenberge. Om ervaringen uit te wisselen en diepere gesprekken te voeren. Met lotgenoten praten over de zin en de betekenis van ziek zijn, kan nieuwe kracht geven. Dat gebeurt in kleine groepen en met ruimte en respect voor elke inbreng. CM-leden betalen 110 euro, CM-leden met verhoogde tegemoetkoming 80 euro. tel Gerust naar het buitenland Eutoniepedagoog Monique Wittevrouw : Het doel is niet iets te kunnen, maar je wel bewust te worden van wat je voelt. Een poes die zich uitrekt, een baby die de wereld verkent. Zij bewegen moeiteloos. Dat is wat we met eutonie willen bereiken: de spanning in je lichaam loslaten en moeiteloos leren bewegen, ook als je lichaam kwetsuren vertoont, zegt eutoniepedagoog Monique Wittevrouw (62). Het woord eutonie komt uit het Grieks en betekent letterlijk: de juiste spanning. Ontstaan in Denemarken en Duitsland geraakte eutonie veertig jaar geleden ook tot bij ons. Eigenaardig genoeg hebben we SMAKELIJK de spontane manier van bewegen verloren, vindt Monique Wittevrouw. We moeten weer leren om ons eigen comfort op te zoeken, om in voeling te komen met onszelf. Door onze gejaagde manier van leven houden we spanningen op en ook werkdruk, verlies en ziekte brengen ons uit balans. We voelen niet meer hoe we die spanning kwijt kunnen. Via eutonie kun je dat weer leren. Eutonie is met een verdiepte lichaamsbeleving alert aanwezig, dus mindful, in het leven staan. Boeiende zoektocht Monique Wittevrouw gaf les lichamelijke opvoeding en kreeg rugklachten. Ze volgde de vierjarige opleiding tot eutoniepedagoog en geeft sindsdien cursussen, onder meer voor Ariadne, de weerbaarheidswerking van Ziekenzorg CM. Mijn kwetsuren zijn er nog, zegt ze. Maar nu ga ik er anders mee om. Eutonie is geen tovermiddel, wel een boeiende zoektocht. Met eutonie leer je voelen waar en wanneer je overbelast en hoe je spanning kunt afbouwen. Je leert je energie spreiden, rusten, sneller recupereren en een rijker lichaamsbesef ontwikkelen. Eenmaal je goed in voeling bent met je lichaam, kun je meer dan voorheen. De deelnemers zitten op een stoel of liggen op een matje en voeren eenvoudige bewegingen uit. Het doel is niet iets te Courgettemuffins met gruyère Voor 9 muffins: 100 g courgette 225 g zelfrijzende bloem 1 theelepel bakpoeder 75 g gemalen gruyère 1 ei 175 ml volle melk 75 ml olijfolie 1 eetlepel fijngehakte rozemarijn (eventueel) zwarte peper zout Met de CM-reisbijstand kun je zorgeloos op vakantie naar het buitenland vertrekken. Neem voor jezelf en je reisgenoten een Mutaskaart (World Assistance Card) met daarop een gele klever mee. Afhankelijk van je bestemming heb je nog andere documenten nodig. Heb je kosten voor ambulante zorg, dan betaal je die in principe eerst zelf. Bewaar alle originele bewijsstukken en geef ze nadien af aan de CM-consulent. Frank Croes verwarm de oven voor op 180 C zet papieren vormpjes in de holtes van een muffinbakvorm rasp de courgette meng de bloem met het bakpoeder en 50 g gemalen kaas kruid met peper en zout voeg de courgette toe en meng klop het ei los met de melk en de olijfolie giet het eimengsel bij het bloemmengsel, voeg eventueel de rozemarijn toe en meng verdeel het mengsel over de muffinvormpjes zet de muffins 10 minuten in de oven strooi de rest van de kaas over de muffins en zet nog 10 tot 15 minuten in de oven Recept uit het boek Cadeautjes uit de keuken, een uitgave van De Praktische School partner van Femma. Het boek kun je bestellen via

9 9 Visie vrijdag 4 april 2014 hoe gaat het met u? kunnen, maar je wel bewust te worden van wat je voelt, zegt Monique Wittevrouw. Dat lukt niet na één cursusreeks. Of zoals een van de deelneemsters aan de jongste cursus van Ziekenzorg CM in Leuven het formuleerde: De eerste keer had ik het gevoel dat ik oefeningen deed. Maar doorheen de oefeningen leerde ik voelen waar de spanningen zaten. Eutonie kun je gaandeweg toepassen in het dagelijkse leven. Je pikt er steeds meer van op. Leren doseren Dat is ook de ervaring van Ingrid Vandepaer (51) uit Leuven. Eutonie betekent heel veel voor mij. Ik heb lupus, een bindweefselziekte. Met geneesmiddelen houd ik mijn ziekte onder controle, maar mijn rugproblemen en andere klachten zijn daarmee niet van de baan. Lupus is zo n ziekte waarvan de dokter zegt: je moet er leren mee leven. Eutonie hielp me om mijn chronische aandoening te aanvaarden. Kine in combinatie met eutonie zorgt ervoor dat ik mijn mobiliteit bewaar. Ik heb al een lange weg afgelegd en ik laat me psychologisch begeleiden. Je ziet er niet ziek uit, zeggen sommigen. Je denkt dat de mensen vinden dat je een plantrekker bent. Blijf bij jezelf, dan denk je dat niet, zegt de psychiater. Maar hij geeft geen middel om bij jezelf te blijven. Dat heb ik wel in de eutonie gevonden. Eutonie bracht balans in mijn leven, het werd een levenswijze. Dat ging niet na één cursus. Je moet de oefeningen blijven doen en zorgen dat ze als het ware neergeschreven worden in je lichaam zodat je ze altijd kunt oproepen. Ik had al van alles geprobeerd maar altijd moest ik me forceren. Met eutonie leerde ik kracht te doseren en besefte ik dat bewegen makkelijker en moeitelozer kan. Het is een zachte aanpak die een ziek lichaam nodig heeft. Deelneemster Ingrid Vandepaer: Eutonie bracht balans in mijn leven. Voor iedereen Is eutonie enkel voor mensen die ziek zijn of problemen hebben? Neen, zegt Monique Wittevrouw. Iedereen kan er baat bij hebben. Eutonie kan helpen om te voorkomen dat spanningen je lichaam vastzetten. Leerkrachten kunnen eutonie toepassen als ze voor de klas staan. Een atleet die de honderd meter loopt, is in voeling met elk weefsel van zijn lichaam. Eutonie kan een manier zijn om meer kwaliteit in je leven te brengen. Chris Van Hauwaert Monique Wittevrouw en Claire Wildiers geven geregeld cursussen eutonie voor Ariadne, de weerbaarheidswerking van Ziekenzorg CM. Er zijn namiddagcursussen in de regio en cursussen met verblijf in Ter Duinen of Domein Hooidonk. Info op Op vind je informatie over eutonie. Compagnie Gagarine HELPENDE HANDEN André Styns (58) helpt in het ziekenhuis Appelsientjes persen voor de jongste patiëntjes, een praatje maken met ouderen die weinig bezoek krijgen. Vrijwilligers zorgen voor een meerwaarde in het UZ Gent. André Styns, ook een vrijwilliger, leidt alles in goede banen. Na een actieve loopbaan wou ik mij niet neerzetten. Mijn vader werkte in het UZ en ik wist dat daar noden zijn waaraan je als vrijwilliger iets kunt doen. Het onthaal bijvoorbeeld. De campus van het UZ is groot en heeft veel gebouwen. Mensen die daar voor het eerst komen, stellen het op prijs als je ze wegwijs maakt en zo nodig begeleidt naar de consultatie. Tijd Het spreekt voor zich dat vrijwilligers geen medische of paramedische handelingen mogen doen. Maar er is zo veel waarmee je het verschil kunt maken. Op pediatrie komt een dame elke week appelsienen persen. Dat hoeft niet, maar het geeft een meerwaarde. Het vervoer van een patiënt van zijn kamer naar de plaats waar een onderzoek plaatsvindt is een professionele taak. Maar een verpleegkundige heeft niet de tijd om bij een kind te blijven om het gerust te stellen en te wachten tot het weer naar zijn kamer kan. Een vrijwilliger kan die tijd wel nemen. Tijd is ook zo belangrijk in de afdeling - andre.styns@uzgent.be geriatrie. Daar rijden vrijwilligers rond met de snackmobiel. Ze delen tussendoortjes uit en slaan een babbeltje. In een hoogtechnologische afdeling zoals het brandwondencentrum spelen vrijwilligers een heel andere rol. Vrijwilligers die bijvoorbeeld zelf het slachtoffer waren van een explosie, spreken patiënten moed in. Als een lotgenoot zegt dat het zal goed komen, klinkt dat anders dan als de dokter dat zegt. We hebben meerdere expatiënten of naasten van patiënten die iets willen terugdoen en zich als vrijwilliger inzetten, bijvoorbeeld ook in de revalidatie. Coachen Het UZ zelf heeft 77 vrijwilligers. Daarbij komen nog heel wat vrijwilligers van tal van vzw s die in het UZ actief zijn. Het is wel belangrijk dat ze goed gecoacht worden. Samen met de coach in de afdeling is het mijn taak om daarvoor te zorgen. Een vergoeding krijgen ze niet, wel waardering en regelmatig vorming. Als de vrijwilligers zich goed voelen, ben ik tevreden. Chris Van Hauwaert Lieven Van Assche?! Hoe kunnen we je helpen? CM geeft raad. Wat als ik mijn bijdrage voor de zorgverzekering niet betaal? Ben je aangesloten bij de CM-Zorgkas Vlaanderen, dan kreeg je een uitnodiging om voor 30 april je bijdrage voor de zorgverzekering te betalen. Doen. Want als je niet betaalt, riskeer je een boete. Ben je ouder dan 25 jaar? Dan moet je bijdrage voor de zorgverzekering ten laatste op 30 april op de rekening van de zorgkas staan. Je betaalt elk jaar 25 euro of 10 euro als je op 1 januari van het vorige jaar recht had op de verhoogde tegemoetkoming. Als je niet betaalt, is de CM-Zorgkas Vlaanderen verplicht om dat te melden aan de Vlaamse overheid. Betaal je drie jaar niet of gedeeltelijk, dan legt de Vlaamse overheid je een boete op. De jaren hoeven elkaar niet op te volgen. De boete bedraagt 250 euro of 100 euro als je op 1 januari van het vorige jaar de verhoogde tegemoetkoming had. Je krijgt niet alleen een boete maar je blijft ook alle achterstallige bijdragen verschuldigd. Als je je bijdrage niet betaald hebt en je hebt recht op de zorgvergoeding, dan wordt deze vergoeding (nu 130 euro per maand) blijvend geschorst voor vier maanden. Dat gebeurt voor elk jaar waarvoor je niet in regel was. Het betalen van de boete heft de schorsing niet op. of bij de consulent (contact zie regiopagina s) Zon tanken in Villars-sur-Ollon Gelegen op een zonnig terras hoog boven het Rhônedal is het in Villars-sur-Ollon aangenaam vertoeven. Met meer dan 300 km gemarkeerde wandelpaden en 150 km mountainbiketrajecten kun je de omgeving gemakkelijk zonder je wagen verkennen. Bij aankomst krijg je de Free Access Card. Met deze kaart krijg je o.a. korting op bergliften, transport en verschillende activiteiten. Je logeert in Hôtel Palace, een luxueus hotel uit de jaren 20 dat met zorg werd gerestaureerd. Dit Intersoc-hotel biedt o.a. Nederlandstalige hoteldiensten, een Belgische keuken en clubs voor kinderen vanaf 3 maanden tot en met 17 jaar. Intersoc-active: wandelvakanties in volpension met deskundige begeleiding Unieke combinatie van 8 stevige dagtochten met het comfort van één van de beste Intersochotels. The Best of Villars van 10 tot 19 juli en van 6 tot 15 augustus vanaf 882 euro per persoon. Meer informatie over Villars-sur-Ollon via en Intersoc-werkvakanties Heb je altijd al eens willen meedraaien in de werking van een familiehotel? Help jij graag mee om onze vakantiegasten een onvergetelijke tijd te bezorgen? Dan ben jij de ideale kandidaat voor een Intersoc-werkvakantie, de ultieme combinatie van werk en plezier. Registreer je snel en stel je voor het komende zomerseizoen kandidaat als vrijwilliger in onze hotel- of animatiediensten via Bedankt en tot binnenkort op één van onze werkvakanties Visie_4-4_Villars.indd 1 31/03/ :14:15

10 10 Visie uw job, ons werk DE VLOER BreeChamp en MaaseikChamp vrijdag 4 april 2014 Liever een klein loontje dan onzekerheid Champignontelers in Vlaanderen beleven al enkele jaren zware tijden. Veel productie verschuift naar Polen, onder andere door de goedkopere lonen daar. Het is moeilijk voor bedrijven die correct willen zijn tegenover hun werknemers, zeggen de ACV-déléguées van BreeChamp en MaaseikChamp. Sonja Willen, Ingrid Kubben en Vanessa Peeters werken alle drie voor Banken Champignons Group. Sonja is plukster in de vestiging in Bree. Ingrid is plukleidster in Maaseik, waar ook Vanessa werkt op de inpakafdeling. De dames vormen samen de delegatie voor ACV Voeding en Diensten. Maar het is niet makkelijk voor hen om veel extra s uit de brand te slepen voor hun collega s. Vroeger had iedereen hier een vast contract, vertelt Ingrid (midden op foto). Maar een zestal jaar geleden zijn een aantal vaste mensen vervangen door tijdelijke werknemers. In de twee vestigingen samen werken vandaag zo n 250 mensen. 150 daarvan hebben een vast contract, de 100 anderen werken met contracten van drie maanden of dagcontracten. De tijdelijke werknemers zijn trouwens allemaal Poolse mensen. Van hen wordt de grootste flexibiliteit verwacht. Zij kunnen zeven dagen op zeven ingezet worden. Sommigen van hen willen graag een vast contract. Anderen vinden het net goed dat zij tijdelijke contracten hebben, omdat zij dan makkelijk voor een paar weken naar hun familie in Polen kunnen. Waarom werken er mensen met dagcontracten? Ingrid: In de champignonsector kun je Wij onderhandelen met de werkgever over een vast contract voor een aantal tijdelijke werknemers. Vanessa, déléguée bij Banken Champignons Group Mini-jobs wie wordt daar nu beter van? eigenlijk niet alleen met vaste werknemers werken. Hoeveel werkvolk er nodig is, hangt af van hoe snel de champignons groeien. Dat kun je niet 100 procent voorspellen. Je hebt dus een zekere flexibiliteit Het ACV pakt uit met de campagne Mini is back, een pleidooi voor solidariteit. De vakbond wil goed betaalde jobs voor iedereen en voldoende hoge minimumlonen. Hoe solidair ben jij? Doe de test op Ingrid, déléguée (midden): Er zijn veel kwekerijen in Vlaanderen die allerhande constructies opzetten, waarbij mensen aan schandalig lage lonen moeten werken. Die bedrijven maken ons gewoon kapot. nodig. Als de champignons harder groeien, dan wordt de vaste ploeg aangevuld met dagcontracten. Sommige van die mensen zijn even vaak aanwezig als de vaste werknemers. Zij werken al langer dan een jaar met dagcontracten. Sommigen combineren dit werk met dagcontracten bij andere champignontelers, anderen gaan poetsen. Voor hen is het moeilijk om een huis te huren of om een auto op afbetaling te kopen. Want zij kunnen geen contract voorleggen. Dat is toch wel moeilijk voor die mensen. Vanessa: (links op foto) Met de werkgever onderhandelen we nu over een cao om een bepaald percentage vaste werknemers af te spreken. Zo kunnen hopelijk een aantal tijdelijke werknemers doorschuiven naar een vast contract. Hoeveel verdien je als champignonplukker? Sonja: (rechts) Niet veel. Het uurloon in Bree is 9,20 euro per uur. Bruto, welteverstaan. Dat is dus niet ver af van het wettelijk minimumloon. Als je een bepaalde prestatie haalt, kan je loon wel stijgen tot 13 euro. Maar daarvoor moet je heel hard werken. In Maaseik is het basisloon iets hoger. Niemand heeft een vast loon, omdat wij met heel wisselvallige uren werken. We starten om 7 uur en werken tot alle champignons geplukt zijn. De eindtijd is uur, maar soms hebben we vroeger gedaan. Dan hebben we die dag minder verdiend. De ene maand verdien je dus 100 euro meer of minder. Maar je hebt wel de garantie dat je in een periode van drie maanden aan je uren komt. Proberen jullie via het sociaal overleg die lonen op te krikken? Vanessa: De werkgever wil liefst van al dat wij inleveren, omdat het zo slecht gaat in de sector. Maar daar gaan wij niet op in. Het enige wat wij kunnen bereiken voor de mensen is loonbehoud. Sonja: Wat ons zou helpen, is dat de loonkost in België verlaagd zou worden. De werkgever vraagt ook aan ons om ervoor te zorgen dat politici in Brussel wakker worden, want ons land prijst zichzelf uit de markt. Er zijn veel kwekerijen in Vlaanderen die daarom allerhande constructies opzetten, waarbij mensen aan schandalig lage lonen moeten werken. Daartegen moeten wij dan concurreren en zo kunnen wij ook geen extra s geven aan de mensen. Die bedrijven maken ons gewoon kapot. Het is jammer dat zij niet gecontroleerd worden. Wat motiveert de mensen om te blijven? Ingrid: De band die we onder het personeel hebben, houdt ons samen. Plus: je moet tegenwoordig overal starten als interimkracht. En dan sta je misschien de dag erna al op de dop. Mensen verkiezen daarom toch dat kleine loontje boven de onzekerheid. Leen Grevendonck

11 Visie vrijdag 4 april 2014 uw job, ons werk 11 Nieuw infopunt schept duidelijkheid en verzamelt meldingen ACV strijdt tegen racisme en discriminatie Veel mensen worden jammer genoeg nog vaak het slachtoffer van racisme of andere discriminatie op hun werk. Daarom voerde het ACV actie op de Internationale Dag tegen Racisme (21 maart) en richt de vakbond een infopunt over discriminatie op. Er vallen bij ons gelukkig geen doden door racisme, zoals ooit in Zuid-Afrika het geval was tijdens het apartheidsregime, verduidelijkt ACV-diversiteitsconsulente Saida Isbai. Maar de gevolgen van racisme zijn in onze samenleving minstens even zwaar. De cijfers zijn onrustwekkend, op het vlak van onderwijs, huisvesting en tewerkstelling. Studies tonen telkens weer aan dat Vlaanderen en België zwaar tekort schieten in de aanpak van vooroordelen op deze levensbelangrijke domeinen. Vooral de tewerkstelling van mensen met een vreemde afkomst blijft ondermaats. Ook al zijn ze hier geboren, spreken ze perfect Nederlands en hebben ze het juiste diploma. De vakbonden voerden daarom actie op de Internationale Dag tegen Racisme. de FOCUS Zeer veel mensen worden uitgesloten op de arbeidsmarkt omwille van hun leeftijd, huidskleur, seksuele geaardheid of een handicap. Daarom voerde het ACV actie op de Internationale Dag tegen Racisme. Diverse recente studies wijzen erop dat nog steeds zeer veel mensen uitgesloten worden op de arbeidsmarkt omwille van hun leeftijd, huidskleur, seksuele geaardheid of een handicap. Uit de Diversiteitsbarometer 2012 bleek dat 45-plussers minder kans maken om uitgenodigd te worden voor sollicitaties dan jongere kandidaten. Eind vorig jaar veroordeelde de arbeidsrechtbank van Leuven nog een bedrijf dat een werknemer ontsloeg toen die meldde dat zijn jongste kind een handicap heeft. En in september bleek uit het rapport van de Socio-economische Moni- to ring van de federale overheidsdienst Arbeid en Werkgelegenheid dat bepaalde categorieën van werknemers van buitenlandse origine ongelijke arbeidsregelingen, lonen en beroepsstatuten krijgen. Rol voor werknemers en vakbond Werknemers, vakbondsleden, vakbondsafgevaardigden en vakbondssecretarissen spelen een belangrijke rol in de strijd tegen discriminatie, vindt Stefaan Peirsman van de ACV-diversiteitswerking. Zij kunnen problemen op de werkvloer opnemen en vertalen in het sociaal overleg. Werken aan discriminatie op het werk legt vaak knelpunten in het personeelsbeleid bloot, en heeft daardoor een collectieve dimensie. Je kunt in de onderneming een diversiteitsplan opstellen. De overheid moet ervoor zorgen dat zulke plannen slimme streefcijfers en bindende sociale clausules moeten bevatten. Nieuw infopunt De diversiteitswerking heeft enkele nieuwe instrumenten gemaakt om discriminatie op de werkvloer aan te pakken. Zo brengt het ACV een brochure uit met informatie over de wetgeving die discriminatie verbiedt, aandachtspunten op de werkvloer en manieren waarop je discriminatie kunt herkennen en bespreken in je bedrijf. Daarnaast is er een nieuw Infopunt Discriminatie online, waar slachtoffers en getuigen van discriminatie info kunnen vinden. Op de website kun je ook melding doen van discriminatie die je gezien of ondervonden hebt. Het Infopunt wil ervaringen uit de praktijk verzamelen, om zo discriminatie beter tegen te kunnen gaan. Lieve Van den Bulck Het perfecte alibi De studiedienst van de VRT vroeg aan 3345 Vlamingen wat hen bezighield. Uit deze enquête bleek dat inkomen, jobs, pensioenen belangrijke bekommernissen van de Vlamingen zijn. Ik moet u eerlijk bekennen, steil achterover sloeg ik niet van deze vaststelling. We hebben al meer dan 5 jaar af te rekenen met een aanhoudende en ongekend zware crisis. Steeds meer mensen, ook mensen met een baan, krijgen het moeilijk. Het is dan ook logisch dat we ons zorgen maken over onze job, inkomen, pensioen. Ik hoor die bekommernissen, soms angst, dagelijks. Dit verklaart waarom de Vlaming terecht heel sterk vasthoudt aan de sociale zekerheid. Ondanks de bon ton in rechtse kringen om ze als achterhaald af te schrijven. Om te pleiten voor een afbouw want te duur en niet efficiënt. Terwijl net die sociale ze ker heid ervoor zorgt dat honderdduizenden mensen die ziek, oud of (tijdelijk) werkloos zijn, kinderen hebben, toch het hoofd boven water kunnen houden. Natuurlijk, het moet nog beter. Nog te veel mensen moeten ieder dag vechten om de eindjes aan elkaar te knopen. Sociale uitkeringen moeten hoger, minstens tot op de Europese armoedegrens. Maar met een geamputeerde sociale zekerheid zullen we zeker geen betere resultaten halen. Wat me wel verbaasde, is het wantrouwen ten overstaan van zieken. Uit een enquête van het RIZIV (Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering) blijkt dat 58% van de ondervraagden vindt dat veel mensen met ziekteverlof eigenlijk wel zouden kunnen werken. Anders gesteld: mensen die wegens ziekte niet kunnen gaan werken zijn in de perceptie heel vaak carottentrekkers. U voelt net als ik aan dat dit beeld niet strookt met de realiteit. Onderzoek spreekt die perceptie trouwens ook tegen. Het aantal misbruiken dat controlegeneesheren vaststellen blijkt heel beperkt te zijn. Wellicht kleiner dan het aantal mensen die zich bij ziekte toch naar het werk slepen en die beter thuis zouden blijven. Uitspraken zoals die van de Antwerpse schepen van Kinderopvang Nabilla Ait Daoud doen er natuurlijk geen goed aan. Deze mevrouw kwam op de proppen met een wel heel simpele oplossing voor de onderbezetting door besparingen in de kinderopvang. Als de kinderverzorgsters minder ziek zouden zijn, dan zou er helemaal geen probleem meer zijn om op te lossen. Ze laat uitschijnen dat niet kunnen werken door ziekte een eigen, gemakzuchtige keuze is. Hetzelfde discours horen we al jaren over werklozen. Geen job? Allemaal je eigen schuld. Het perfecte alibi om solidariteit en de sociale zekerheid, waar we vroeg of laat allemaal op moeten terugvallen en waar we allemaal op rekenen, op de schop te nemen. Marc Leemans, voorzitter ACV Met een geamputeerde sociale zekerheid zullen we zeker geen betere resultaten halen.

12 12 uw job, ons werk vak bondig Syndicale premie glasnijverheid Ben je aangesloten bij de vakbond en heb je in 2013 gewerkt in een onderneming in de glasnijverheid (paritair comité 115)? Dan krijg je rond deze tijd een syndicale premie. Je hebt recht op de syndicale premie als je lid bent van het ACV én in dienst was tussen 1 januari en 31 december Van je werkgever krijg je een premiekaart. Noteer hier zeker je rekeningnummer op en let erop dat je bijdrage correct betaald is. De betaling gebeurt vanaf 7 april. In sommige ondernemingen in de glasnijverheid krijgen ook arbeiders op brugpensioen een syndicale premie. Kreeg je geen kaart, maar denk je dat je wel recht hebt op de premie? Contacteer dan je syndicaal afgevaardigde, het ACV-dienstencentrum of het beroepsverbond van ACV bouw - industrie & energie. Twee ACV-militanten naar Brazilië Twee voetballiefhebbende militanten van ACV Voeding en Diensten mogen tijdens het WK Voetbal naar Brazilië. Ze worden beloond voor hun jarenlange inzet voor de vakbondscentrale. Daarvoor krijgen ze een duoreis naar het WK. De twee gelukkigen mogen twee voetbalmatchen van de Rode Duivels bijwonen en bezoeken in Brazilië een sociaal project van KAJ Brazilië. Daarbij kunnen ze praten met jonge werknemers over hun arbeidsomstandigheden en de rechten van werknemers. Infosessies voor werknemers Ford Genk De Ford-fabriek in Genk sluit op 31 december dit jaar de deuren. Ook de werknemers van de toeleveranciers komen daarmee op straat te staan. Daarom vonden deze week infosessies plaats voor de getroffen werknemers. Deze teammeetings op hun eigen werkvloer moeten hen helpen om hun weg te vinden op de arbeidsmarkt eenmaal ze zonder werk vallen. In totaal werden 112 infosessies georganiseerd op een week tijd, in samenwerking met de vakbonden, VDAB, loopbaanbegeleidingscentra en het Team Hulp bij Bedrijfssluiting. Nieuw vervoersplan NMBS Als je de reistijden niet aanpas draai je de reizigers een rad vo De voorbije weken organiseerde de spoorwegmaatschappij NMBS een reeks roadshows (presentaties) in de provincies en in Brussel om haar nieuwe vervoersplan voor te stellen. Dat plan regelt al het treinverkeer op het Belgische spoorwegnet en gaat in december in voege. We vinden het goed dat de NMBS communiceert, maar het personeel wil graag meer details kennen, reageert Luc Piens van ACV-Transcom. Tijdens de roadshows kregen alle betrokken partijen een overzicht van de belangrijkste aanpassingen in de dienstregeling. Ook de gewestsecretarissen van ACV- Transcom voor het spoor waren uitgenodigd, zegt Luc Piens. Enkel de grote lijnen werden uiteengezet. Het was goede informatie, maar onvoldoende gedetailleerd. Voor ons is het belangrijk om de precieze uurregelingen te kennen, om te weten welk mate rieel voor welke ritten gebruikt zal worden, enzovoort. Dan kunnen we inschatten wat de nieuwe dienstregeling betekent voor de werkbelasting en planning en of er bijkomende opleidingen nodig zijn. Volgende week vindt een eerste vergadering plaats, waarin we een eerste ontwerp krijgen. Er is kritiek op de langere reistijden, die de stiptheid van de treinen moeten verbeteren. Terecht? Wij zijn voor een zo goed mogelijke dienstverlening en willen mensen snel op Luc Piens: Als de volgende regering beslist om verder te besparen, zal de eigen projecten en contracten met aannemers kun je niet zomaar stopzetten. hun bestemming krijgen. Maar we moeten rekening houden met de realiteit. Vergelijk de situatie van het spoor met de files op de weg. Iemand die merkt dat het drukker wordt op de weg, zal iets vroeger vertrekken. Hij past zijn reistijd aan. Dat geldt ook voor de NMBS. Er zijn veel infrastructuurwerken. In die zones moeten de treinen trager rijden. Als je nu al weet dat de rit daardoor twee minuten langer is en dat de werken nog drie jaar zullen duren, dan pas je de officiële vertrek- en aankomsturen het beste aan. Zo niet draai je de reizigers een rad voor de ogen. Zo gaat men ook de tijd voor in- en uitstappen in drukke stations verlengen. Instappen in een trein met smalle deuren gaat niet zo snel als in een trein met dubbele deuren. Waarom zet men in drukke stations zoals in Brussel niet enkel dubbeldekkers in? De NMBS wil op alle lijnen of assen hetzelfde materieel inzetten. Voor sommige lange lijnen die Brussel aandoen, zoals Oostende-Eupen, is het niet rendabel om de hele dag een dubbeldekker in te leggen. Eindelijk akkoord voor bouwvakkers Vakbonden en werkgevers hebben maandag een sectoraal ontwerpakkoord afgesloten voor de bouwsector, na meer dan 14 maanden onderhandelen. De maatregelen in het akkoord gelden voor alle werknemers in die sector, ook in kleine en middelgrote bedrijven. Er werd onder andere vastgelegd dat alle stelsels voor brugpensioen gegarandeerd en onveranderd blijven in Ook het indexmechanisme voor de lonen blijft onveranderd. Verder kon ACV bouw - industrie & energie er mee voor zorgen dat de verplaatsingskosten stijgen, dat er een fietsvergoeding komt en dat het aanvullend pensioen verhoogd wordt. De bouwvakkers krijgen ook de mogelijkheid om vier vijfde gaan te werken met een landingsbaan, vanaf 53 jaar. (LVDB)

13 Visie vrijdag 4 april 2014 uw job, ons werk 13 t, or de ogen schuld van de NMBS verhogen. Want lopende Maar men zal dat wel doen voor de piekuurtreinen op drukke assen. Hoe gaat het met de nieuwe spoorbaas, Jo Cornu? Hij is een toegankelijk persoon. Hij luistert en dat is een goed teken. Uiteraard is hij nog maar zes maanden bezig. En hij heeft het zeer druk. Zo moet hij twee bedrijven samenvoegen: NMBS en NMBS Holding. Juridisch is dat al uitgeklaard. Hij heeft een nieuwe structuur uitgetekend en zijn directeurs-generaal benoemd. Die moeten het organisatieschema verder aanvullen. Cornu moet ook een nieuw ondernemingsplan opstellen en onderhandelen met de federale overheid over een beheerscontract. In dat contract wordt bepaald hoeveel dotatie (overheidstoelage, red.) de NMBS krijgt en welke prestaties wij moeten leveren. Maar dat zal iets zijn voor na de verkiezingen. Hoeveel hangt af van de verkiezingen? De volgende federale overheid zou tussen 4 en 11 miljard euro moeten besparen. Als je weet dat er heel wat geldposten verschuiven naar de gewesten, dan is de NMBS een grote post die overblijft op het federale niveau. In het verleden zijn de dotaties voor de NMBS al sterk gedaald. Als de volgende regering beslist om verder te besparen, zal de eigen schuld van de NMBS verhogen. Want lopende projecten en contracten met aannemers kun je niet zomaar stopzetten. Ik vermoed dat de prijzen van de tickets dan stijgen. Leen Grevendonck Belga 39 procent ondernemingen leeft wet ter bestrijding van loonkloof niet na Loonkloof man-vrouw onderzocht Een man verdient gemiddeld euro per jaar meer dan een vrouw. Dat stelt ACV vast na een analyse van sociale balansen en jaarrekeningen. Even onthutsend: 39 procent van de ondernemingen leeft de wet ter bestrijding van de loonkloof niet na. Het is ook wachten op uitvoeringsbesluiten om de wet volledig toe te passen, zoals een verplichting dat werkgevers tweejaarlijks een bezoldigingsanalyse laten uitvoeren. Voor de eerste keer moesten ondernemingen hun jaarrekening neerleggen met een sociale balans, waarbij loonkosten worden opgesplitst naar geslacht. Wij maakten een analyse van sociale balansen, zegt Jolien Pollet van ACV, dienst onderneming. Daarbij valt op dat 8 procent van de ondernemingen geen man/vrouwopsplitsing van de loonkosten maakt. 31 procent heeft de cijfers onrealistisch geoptimaliseerd. 39 procent van de ondernemingen leeft dus de wet niet na. Over de grote groep van ondernemingen met minder vijftig werknemers is geen informatie beschikbaar. We weten uit onderzoek dat de loonkloof groter is in kleine ondernemingen en ondernemingen zonder vakbondswerking, zegt Jolien Pollet. 16 procent minder Een voltijds werkende man heeft gemiddeld een jaarloon van euro. Een voltijds werkende vrouw verdient 16 procent minder: euro. De gemiddelde loonkloof bedraagt dus euro 6per jaar. Naargelang de sector en de onderneming is de kloof nog groter. Zo is er een onderneming waar het loonverschil op jaarbasis tussen de gemiddelde vrouw en de gemiddelde man ruim euro?! Hoe kunnen we je helpen? ACV geeft raad. Wat als ik ontslagen word en niet weet waarom? Wie ontslagen wordt, heeft sinds 1 april het recht de reden van zijn ontslag te kennen. Dat recht is op 12 februari 2014 vastgelegd in een nationale collectieve arbeidsovereenkomst (cao 109 over ontslagmotivering). De cao bepaalt ook een nieuwe procedure voor kennelijk onredelijk ontslag. Een werknemer die de reden wil kennen voor zijn ontslag, moet dat vragen aan zijn werkgever per aangetekende brief. Hiervoor heeft een werknemer tijd tot twee maanden na het einde van de arbeidsovereenkomst. Als een werknemer de opzegtermijn moet presteren, bedraagt. De bedragen verschillen sterk per sector: maximaal euro (textiel), euro (voeding), euro (chemie), euro (metaal), Het volledige lijstje lees je op Niet noodzakelijk discriminatie Een groot loonverschil tussen de gemiddelde man en gemiddelde vrouw in een onderneming betekent niet noodzakelijk een directe discriminatie, zegt Jolien Pollet. Zo zijn er bijvoorbeeld ondernemingen waar de mannen een gemiddeld hoger loon hebben omwille van de pre- wordt die tijd begrensd tot zes maanden nadat de opzeg betekend is. Krijgt de werknemer geen of een nietszeggend antwoord van de werkgever? Dan moet de werkgever een boete van twee weken loon betalen aan de werknemer. Kennelijk onredelijk ontslag De werknemer kan zijn ontslag aanvechten bij de rechtbank. Als de rechter oordeelt dat het om een kennelijk onredelijk ontslag gaat, dan kan de werknemer een vergoeding krijgen van 3 tot 17 weken loon. De hoogte van het bedrag hangt af van de ernst van de onredelijkheid. Belangrijk is wel dat de werknemer op tijd naar de reden van ontslag heeft gevraagd. mies voor ploegen- en nachtwerk. Andere ondernemingen hebben vooral mannelijke werknemers zoals piloten en informatici. Om de oorzaken van de loonkloof te kunnen achterhalen per onderneming zijn daarom meer gegevens nodig dan in de sociale balans. We hebben cijfers nodig per functiegroep, per afdeling, een zicht op het aantal mannen en vrouwen per afdeling of functiegroep, Precies daarom zijn de ontbrekende uitvoeringsbesluiten van de loonkloofwet noodzakelijk, besluit Jolien Pollet.. Wanneer hij dat niet heeft gedaan, ligt de bewijslast in de rechtbank volledig bij de werknemer. Heeft de werknemer wel op tijd naar de reden van ontslag gevraagd, maar gaf de werkgever geen of een nietszeggend antwoord, dan ligt de bewijslast volledig bij de werkgever. Wanneer de procedure van motivering correct werd gevolgd, brengen zowel werkgever als werknemer hun argumenten aan bij de rechtbank. Deze regeling is van toepassing op ontslagen sinds 1 april Voor de openbare sector moet nog een gelijkaardige regeling worden uitgewerkt.

14 14 Visie uw job, ons werk vrijdag 4 april 2014 Overheidssteun aan bedrijven verkiezingen 2014 Als bedrijven overheidsgeld krijgen, moeten vakbonden dat kunnen controleren Op vrouwen moet je altijd wachten, grappen délégués Davy Baelus en Jimmy Cuinen wanneer ik te laat aankom bij DAF Trucks in Westerlo. Het zet meteen de toon voor een gemoedelijk interview over de 2 miljoen euro Vlaamse opleidingssteun die DAF krijgt en over de nood aan meer aantrekkelijke jobs. De vestiging van DAF in Westerlo is enorm. Hier maken meer dan arbeiders de vrachtwagencabines en de assen voor de wielen. Het is indrukwekkend om de productielijn van nabij te zien. Die oogt zeer gestructureerd en ordelijk. Bij DAF heeft iedere arbeider zijn taak. Een toonbeeld van efficiëntie. Bert De Deken Voor het interview nemen we plaats in het ACV-lokaal. De delegatie van ACV METEA telt een 25-tal mensen. Sommigen doen enkel nog vakbondswerk, zoals Davy en Jimmy. Het kan niet anders of zo n sterke vakbondsploeg moet op de hoogte zijn van wat het bedrijf doet met de subsidies die het krijgt. Maar dat blijkt niet zo te zijn. In 2011 heeft DAF 2 miljoen euro opleidingssteun aangevraagd bij de Vlaamse overheid, vertelt Davy (links op foto). Dat wisten we eerst via ACV. We hebben dit aangekaart in de ondernemingsraad en daar heeft de directie het bevestigd. Jimmy: We weten dat de subsidies dienden voor de komst van een nieuwe cabine: Euro 6. Daarbij horen nieuwe robots en de mensen moesten daarmee leren werken. Een deel zou ook dienen voor de geplande nieuwe lakstraat. Maar de details kennen we niet. We weten niet hoeveel geld er al is uitgegeven. Betrek werknemers bij toekomst bedrijf Jimmy Cuinen, délégué bij DAF Trucks: DAF heeft 2 miljoen euro subsidies gekregen voor de komst van een nieuwe cabine en de geplande lakstraat. Maar de details kennen we niet. Hebben de werknemers intussen opleiding gevolgd? Davy: In 2011 zijn de nieuwe robots gekomen en in 2012 hebben mensen opleiding gekregen. Sommigen kregen een trainingon-the-job, anderen kregen een lasopleiding bij de VDAB. In de ondernemingsraad kregen wij enkel de planning van de opleiding. We werden er te weinig bij betrokken. Waarom zou het beter zijn om de vakbonden te betrekken? Davy: Als bedrijven overheidsgeld krijgen, vind ik dat daar controle op moet gebeuren. De vakbond is daar de ideale Vlaanderen geeft heel wat steun aan bedrijven, voor onder meer innovatie, opleiding en investeringen, zegt Ann Vermorgen, nationaal secretaris van ACV. Daarmee zegt de overheid dat ze een duurzame economie en jobs wil realiseren. Maar in de procedures is er amper ruimte voor inbreng van werknemers en de steun is te onvoorwaardelijk. Het opmaken en opvolgen van steundossiers is in de realiteit een exclusieve opdracht van het management en externe subsidiologen. Opleidingsstrategieën plannen zonder sociaal overleg? Innovatieve arbeidsorganisatie zonder overleg? Dat is een gemiste kans om werknemers te betrekken bij de toekomst van hun bedrijf. Terwijl zij de deskundigen op de werkvloer zijn. ACV wil op dat vlak meer respect voor sociale dialoog. Opmerkelijk is dat de globale effecten van al die overheidssteun niet gemeten worden. Het is niet duidelijk wat die steun globaal oplevert op het vlak van levenslang leren, extra jobs, economische en maatschappelijk toegevoegde waarde en duurzame technologie. Ook vindt ACV veel steunmaatregelen te onvoorwaardelijk en te versnipperd, met doelstellingen die elkaar overlappen. De volgende Vlaamse regering moet het ruime steunpalet dringend doorlichten. Mensen willen meer verantwoordelijkheid om hun werk zelf in te delen. Davy Baelus, délégué bij DAF Trucks organisatie voor. DAF doet wel wat wettelijk voorzien is en koppelt globaal terug over de opleidingen. Maar als vakbond willen wij een meer individuele en diepgaande terugkoppeling. Zodat we indien nodig kunnen bijsturen op maat van de persoon. Dan kunnen we rekening houden met de verzuchtingen en de interesses van de werknemers zelf. We willen dat mensen hun carrière kunnen uitstippelen bij DAF. Nu moeten zij heel vaak dezelfde job of handeling doen. Daardoor belasten ze elke dag dezelfde spieren en gewrichten. Maar het veroorzaakt ook jobmoeheid. Als je repetitief werk doet, merk je nauwelijks wat je gedaan hebt en ben je er niet trots op. Jimmy: Op den duur ben je een robot. Zonder fierheid op je job ben je minder gemotiveerd om je werk perfect af te leveren. Hoe zouden jullie dat oplossen? Davy: We willen dat iedereen vier verschillende jobs of handelingen kent en mag doen. Elke arbeider krijgt dan 16 minuten tijd om aan zijn cabine te werken. Dat zou niet alleen ergonomisch veel beter zijn, maar ook plezanter werken. De mensen zien dan een grote verandering en bouwen echt mee aan de truck. Als we inspraak hadden in die 2 miljoen euro, zouden we die daarvoor gebruiken. Wat vindt de directie van jullie idee? Davy: Die staat er niet om te springen, want het is net het omgekeerde van haar visie. DAF is voor het verengen van jobs: het opsplitsen in kleine handelingen van vier minuten. Want dan kun je elke seconde werktijd benutten. Wij pleiten ervoor dat de mensen meer verantwoordelijkheid krijgen om hun werk zelf in te delen. Misschien dat de geesten zullen rijpen door cao 104 (collectieve arbeidsovereenkomst, red.). Daar hebben we nu vertrouwen in. Waarover gaat die cao 104? Davy: Werkgevers moeten maatregelen treffen om mensen langer aan het werk te houden. Cao 104 is gericht op 45-plussers. Maar we moeten dit aangrijpen om voor alle leeftijden iets te doen. Want als je er pas aan begint wanneer de mensen helemaal opgebrand zijn, is het te laat. DAF wil nu met functioneringsgesprekken beginnen. De bedoeling is om de vakbonden daarbij te betrekken. Dat is positief. Maar het zijn woorden. We wachten nog even af. Leen Grevendonck

15 15 Visie vrijdag 4 april 2014 UW GEDACHT VACATURE m/v Gechoqueerd over ziekenhuis Index Vorige maand ging ik naar de spoeddienst van een ziekenhuis in de buurt omdat ik zware hoofdpijn en pijn in de borst had en moeilijk kon ademen. De manier waarop ik er werd behandeld, was allesbehalve professioneel. Ook kreeg ik racistische reacties. Ik ben een buitenlander, maar woon wel al 25 jaar in België. Ik ben echt gechoqueerd over hoe het personeel op de spoeddienst met mij is omgegaan. Ik heb hierover een brief geschreven naar de directie van het ziekenhuis, maar tot nu toe met weinig resultaat. Naam en adres bekend bij de redactie. De druk van de werkgeversorganisaties om de index af te schaffen is ongemeen groot. Ik leef van een ziekte-uitkering en de index is de enige manier waarop die uitkering mijn koopkracht niet helemaal ondermijnt. Gelukkig zijn er de vakbonden. Toch een bedenking: er wordt altijd geroepen dat we dankzij de index de koopkracht kunnen vrijwaren. Maar hoe kleiner het inkomen, hoe kleiner de som die erbij komt. Gevolg: een in verhouding groter verlies aan koopkracht tegenover degenen met een hoger inkomen. Die nuance wordt zelden gemaakt. Ik weet wel dat er tussentijdse aanpassingen zijn om dat op te vangen. Veerle Bueds Met klachten over de dienstverlening en de zorgverleners van een ziekenhuis kun je terecht bij de ombudsdienst van het ziekenhuis. Ieder ziekenhuis moet over zo n dienst beschikken. Krijg je geen gehoor, dan kun je dat melden aan de CM-consulent. Prenatale test niet terugbetaald Wij verwachten eind juni ons eerste kindje. Enkele maanden geleden kregen we echter een moeilijke boodschap. Uit de triple-test bleek dat ons kindje een sterk verhoogde kans heeft op het syndroom van Down. De gynaecoloog schreef ons daarom een gedetailleerd onderzoek voor. Dat omvat een echografie in combinatie met een vruchtwaterpunctie. Deze onderzoeken worden bij een verhoogd risico, wat bij ons het geval was, terugbetaald. Maar de vruchtwaterpunctie houdt een risico op een miskraam in. Nochtans bestaat er een veilig alternatief voor, namelijk de NietInvasieve Prenatale test (NIPT), die onschadelijk is voor de foetus en de moeder. De keuze was voor ons snel gemaakt. Jammer genoeg wordt die test niet terugbetaald en moeten wij ongeveer 450 euro zelf betalen. Naam en adres bekend bij de redactie Er zijn besprekingen binnen het Riziv aan de gang over een terugbetaling van de Niet-Invasieve Prenatale test (NIPT). De index is er en moet er blijven om de koopkracht van iedereen zo goed mogelijk te garanderen. Het leven wordt duurder, de prijzen stijgen. De index moet deze stijging compenseren. Maar de index is geen herverdelingsmechanisme voor het inkomen. Het ACV vindt dat de grote ongelijkheden op het vlak van inkomen vooral weggewerkt moeten worden via rechtvaardige belastingen. CM Medewerker internationale samenwerking Onbepaalde duur voltijds Brussel Meer vacatures en info op de jobsite van CM: ACW ICT-medewerker Onbepaalde duur voltijds Brussel Solliciteer voor 18 april. Info: ACV bouw - industrie & energie Vertaler-Tolk Nederlands & Frans Medische controle Voor werknemers van openbare diensten (zoals ik) is de strenge medische controle bij ziekte al jaren van kracht. Ik krijg bij elke ziekte, zonder uitzondering, de controlearts over de vloer. Hierdoor durf ik niet diep slapen of in mijn bed te gaan liggen, waardoor ik in de sofa kampeer. Ik durf al zeker geen douche nemen. Ik heb al enkele keren verlof genomen toen ik ernstige migraine had, gewoon om écht te kunnen uitrusten zonder die doorlichting in mijn achterhoofd. Bij het begin van mijn carrière maakte ik de fout om diep in slaap te liggen toen de controlearts aanbelde. Dit mensonterende systeem mag voor eens en voor altijd geschrapt worden. Controle moet gebeuren bij vermoeden van misbruik, maar niet als pestmaatregel. E.H. Onbepaalde duur voltijds Brussel Solliciteer voor 19 april. Info: acv-bouw-industrieenergie.acv-online.be Stuur je lezersbrief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel of naar lezers@visieredactie.be. Vermeld je woonplaats. De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek. Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je je reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk. 155 euro nu 125 euro leden op maat! GECITEERD C M- MUZIEKDOPPEN ACTIE Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. De resterende letters vormen van boven naar beneden en van links naar rechts eenpagina citaat. citaat-179&_citaat-179&.qxd : Paar 2. terrein; 3. zijkant; 4. boom; 5. groot mens; 6. muziekstuk; 7. pauze; 8. schoorsteenzwart; 9. zacht; 10. zuil; 11. voorgerecht; 12. kip met kuikens; 13. aanvang; 14. circusartiest. Citaat S T O P E D L 2 E Z V E E W L E D 3 R R A E N L D D 4 I W S N I I L G 5 E T R S E U Z S 6 M A E K R E S R Spring binnen voor een 7 B R E H A U S T MAATNAME 8 R L O E V T E D Voor info of een afspraak: Limburg Midden-Vlaanderen Turnhout-Mechelen-Waas&Dender Vlaams-Brabant West-Vlaanderen Zo hoort het. 9 E M D I O L D O 10 K D E O N L O M 11 D S E O E B P E 12 K L L A O E S K 13 T S I T N A R T 14 C G L E O W N N Oplossing: Op deze wereld is niets zeker, behalve de dood en de belastingen. tijdens de ACTIEPERIODE van 1 tot en met 30 april. Bel ons voor een afspraak. Citaat Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat

16 20 uw vrije tijd VOORSTELLING De Passie Visie vrijdag 4 april 2014 Ik ervaar het leven als een en al Passie Stijn Coninx regisseert, Geena Lisa zingt en Rik Torfs vertelt op de eerste Vlaamse editie van De Passie, een moderne opvoering van het lijdensverhaal van Christus. Vrijwilligers van de drie parochies in Merchtem organiseren dit groots paasspektakel in hun gemeente op 17 april. Heel Vlaanderen is welkom, in het bijzonder de jongeren. De Passie vertelt op een hedendaagse manier over de laatste levensdagen van Christus, Zijn dood en verrijzenis. In Groot- Brittannië en Nederland werd het eerder al met groot succes opgevoerd. Het deed Leen Merckx, Frank Meysman en pater Karel Stautemas ( pater Motard ) uit Merchtem dromen van een Vlaamse editie. Met de inzet van vele vrijwilligers en een rist Bekende Vlamingen, en met de steun van middenveldorganisaties zoals CM, wordt hun droom op 17 april werkelijkheid. Willy Dours Het Passieverhaal is tweeduizend jaar oud. Op welke manier is het vandaag nog relevant? Leen: Het is een verhaal over vriendschap, liefde en opoffering, over verraad, pijn en ontrouw. Dat blijft actueel. Maar het belangrijkste is dat het verhaal eindigt met de verrijzenis, en dus hoop. De verrijzenis staat symbool voor vergeving en altijd opnieuw mogen beginnen. Dat zijn waarden die tegenwoordig heel moeilijk liggen, want de maatschappij wordt harder. Daarom willen we die weer onder de aandacht brengen. Veel jonge mensen kennen het Passieverhaal niet meer. Wij willen het op een moderne manier aan de jeugd vertellen. Vergeving is een waarde die heel moeilijk ligt in de samenleving. Met De Passie willen wij die weer onder de aandacht brengen. Leen Merckx, organisatrice Hoe maken jullie dit interessant voor jongeren? Leen: Het is een evenement in open lucht, met moderne Nederlandstalige popsongs van onder andere Clouseau, Raymond van het Groenewoud en Yasmine. We tonen filmfragmenten op het grote scherm, om het geheel flitsend te houden. We projecteren ook selfies van jongeren waarin zij vertellen wat het Passieverhaal voor hen betekent. Een heleboel jeugdbewegingen werken mee om de jongeren te bereiken. En er komen klassen vanuit heel Vlaanderen. Hoe hebben jullie anderen kunnen overtuigen om mee te doen? Frank: We zijn heel klein begonnen met dit evenement, vanuit de drie parochies van Merchtem. Maar het heeft toch een snaar geraakt in Vlaanderen. Omdat wij een stukje onze nek uitstaken, merkten we dat anderen dat ook durfden doen. Voor De Passie werken vrijwilligers en professionelen samen. Ieder heeft zijn eigen redenen om mee te doen. Geena Lisa en Stijn Coninx zijn de eersten die onmiddellijk ja hebben gezegd. Rik Torfs doet mee, omdat wij durven en omdat hij aanvoelt dat er een onderstroom is in de maatschappij die weer op zoek is naar waarden. En daar wil hij deel van uit maken. Pater Karel, jij speelt de rol van Petrus. Ben jij de geknipte man daarvoor? Pater Karel (links op foto): Ik heb die rol niet zelf gekozen, maar ik merk veel gelijkenissen met hem als mens. Ik ben impulsief, gedreven, rechtdoorzee, maar soms ook heel menselijk zwak. Pater Karel Stautemas, ook gekend als pater Motard, speelt in De Passie de rol van Petrus. Ik zie veel gelijkenissen. Ik ben impulsief, gedreven, rechtdoorzee, maar soms ook heel menselijk zwak. Eigenlijk is ieder van ons het Passieverhaal aan het spelen, zonder dat hij of zij het weet. De vraag is: in welke periode in je leven speel je welk personage? Je denkt dat je niets te maken hebt met een figuur als Pontius Pilatus. Maar zijn er dan geen momenten dat je jezelf buiten schot stelt, soms ten nadele van anderen die dan de volle laag krijgen? Ook de figuur van Jezus kun je in jezelf terugvinden. Wanneer je naar iemand luistert die in diepe miserie zit, dan heb je iets betekend voor die mens en is dat een stukje verrijzenis. Zo kun je dat voor De Passie: 17 april in Merchtem Op 17 april vormt Merchtem het decor voor de eerste Vlaamse editie van De Passie. Dit multimediaal evenement vertelt op een hedendaagse manier de laatste uren van Christus leven, dood en verrijzenis. Vanuit heel Vlaanderen worden speciale bussen ingelegd. Een indrukwekkend team van professionals en lokale bewegingen slaat de handen in elkaar voor deze eerste Vlaamse editie. Stijn Coninx regisseert het event en ook muzikant Eric Melaerts en componist Dirk Brossé werken mee. Liedjes van onder andere Raymond van het Groenewoud, Marco Borsato, Clouseau, Johan Verminnen en Yasmine worden in een nieuw jasje gestoken en vormen de rode draad doorheen de vertelling. De hoofdrollen worden vertolkt door Vlaams en lokaal talent. Met de bus naar De Passie Vanuit verschillende opstapplaatsen in Vlaanderen vertrekken speciale bussen naar Merchtem: elke figuur bij jezelf nagaan. Ik ervaar eigenlijk het leven als een en al Passie. Wat hopen jullie te bereiken met De Passie? Leen: Onze hoop is dat het sowieso een succes wordt. Als er mensen komen, dan zijn we zeer tevreden. En we hopen dat het idee zijn eigen leven gaat leiden, zodat elk jaar het Passieverhaal in andere gemeente wordt opgevoerd. Frank: En als we op 17 april enkele jongeren raken, weer hoop en zin in het leven geven, dat zou erg mooi zijn. Leen Grevendonck TODO Antwerpen-Berchem, Brugge, Gent, Hasselt, Ieper, Kortrijk, Leuven, Lommel, Maaseik, Mechelen, Oudenaarde, Sint-Job, Tienen en Turnhout. Je kunt een zitplaats op de bus reserveren voor 10 euro per persoon (heen en terug). Reserveren kan via www. depassie.be. Als je 40 tot 50 mensen kunt verzamelen, word je met je groep op een plaats naar keuze opgehaald. De Passie, donderdag 17 april om uur in het centrum van Merchtem. Staand evenement. Gratis toegang. Vooraf is er een Witte Donderdagviering in de kerk van Merchtem om 19 uur. Alle info op Visie is een uitgave van de Koepel van Christelijke Werknemersorganisaties Verantw. Uitg. nat. pag.: Gilbert Pex Hoofdredacteur: Jurgen D Ours Redactie ACW en ACV: Leen Grevendonck, colofonlieve Van den Bulck, Patrick Wirix, David Vanbellinghen redactie CM: Bram Swaerts (coördinatie), Martine Creve, Eric De Maegd, Dieter Herregodts, Chris Van Hauwaert, Nele Verheye Vormgeving: Bart Gevaert Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel lezers@visieredactie.be Druk: Corelio Printing, Keerstraat 10, 9420 Erpe-Mere Artikels op de regionale bladzijden (16-19) vallen onder de resp. verantw. uitgevers