In Aeternum Mirabile Lectu 2016

Transcriptie

1 In Aeternum Mirabile Lectu 2016

2 Colofon Redactie Maurine van Mourik (eindexamen 2001) Simon Nak (eindexamen 2003) Gemma Venhuizen (eindexamen 2003) Lex Weiler (docent klassieke talen) Vormgeving Inger Loopstra IAML wordt per verspreid en verschijnt digitaal op Toch een papieren exemplaar ontvangen? Mail dan naar

3 Ten Geleide Ze was degene die me leerde hoe een Amerikaanse eik eruitzag en wat het woord organisme betekende. Die, tussen de lessen biologie en verzorging door, af en toe een mooie anekdote over haar jaren in Japan vertelde. Ze was bijna twintig jaar geleden mijn docente in de brugklas. Maar sinds ruim drie weken is mevrouw Sevenster opeens Lydia. Naast oud-docente ook degene met wie ik momenteel de Atlantische Oceaan overvaar: zo klein kan de wereld zijn. We bevinden ons op het moment van schrijven, begin april, aan boord van onderzoeksschip James Cook. Wat we daar doen, leest u op pagina ##, in het afscheidsinterview. Want na 32 jaar vertrekt Lydia bij het Stedelijk, op naar nieuwe avonturen. Ook kunt u in deze IAML een van haar blogs lezen die ze heeft geschreven. Voor meer berichten vanaf zee: zie publicaties/all-you-need-is-dust en nl/jc134-blog. Een andere oudgediende die u in dit nummer tegenkomt is Lex Weiler, trouw IAMLredactielid en al ruim een kwart eeuw leraar klassieke talen aan het Stedelijk. Vrees niet, er is in zijn geval nog lang geen sprake van een afscheidsinterview! Puur een inkijkje in zijn les: hoe was het ook alweer om les te hebben van meneer Weiler? Maurine van Mourik doet verslag! Eeven later schuift zij aan bij een les van Johan Hoeve eveneens docent klassieke talen, maar een relatieve nieuwkomer op school. Wat zijn de verschillen tussen de lessen Grieks van beide heren? Daarnaast interviewt Simon zijn oud-jaargenoot Anna van Spanje over homoseksualiteit en de coming out die zij destijds op het Stedelijk beleefde een mooi, openhartig gesprek. Verder staat dit nummer vooral in het teken van nieuwe gezichten : hoe verandert een gezicht, bijvoorbeeld, als de snor opeens weg is? U leest het in de column van Just Bent. Ook de IAML zelf heeft een nieuw gezicht: zoals u merkt, verschijnen we vanaf dit jaar digitaal een boomvriendelijk alternatief. Mocht u toch de prijs stellen op een papieren exemplaar, laat ons dat dan weten via iamlredactie@gmail.com. Op dat adres ontvangen we ook graag reacties van onze toekomstige collega-redacteuren! Drie keer per jaar komen we bijeen om te vergaderen over de nieuwe IAML. Altijd al eens willen weten welke koekjes Lex Weiler serveert bij de thee? Kom ook! Nieuwe gezichten bij de IAML-redactie zijn meer dan welkom. Gemma Venhuizen 3

4 Inhoud Van de rector 5 Dissertaties 5 Column 6 Stedelijk snort niet meer Interview Lydia Sevenster 8 Stof in zicht Uitreiking In Aeternum Fonds 12 Interview Anna van Spanje 13 Ik weet nog dat de hele klas stil werd Terug in de schoolbanken bij Grieks van Lex Weiler 16 Terug in de schoolbanken bij Grieks van Johan Hoeve 18 Nieuwe redactieleden gezocht! 19 4

5 van de rector Beste (oud)leerlingen Op het Stedelijk draait het schooljaar reeds volop. Geen groot lustrum dit jaar, maar wel een zeer drukke agenda. Donderdag a.s. zullen onze leerlingen in de zesde klas starten met het centraal examen, en wij zullen komend jaar weer zes volle klassen met nieuwe leerlingen in de eerste klas welkom heten. Verder is er dit jaar ook weer een aantal bijzondere activiteiten geweest. Zo hebben de leerlingen in de bovenbouw onder leiding van onze drama docente Linde van Tienen een prachtige uitvoering van de Oresteia neergezet die zich afspeelde op drie verschillende locaties in de school. In februari heeft onze collega Lydia Sevenster, in het kader van haar naderend afscheid, een symposium georganiseerd over een leven lang leren. De mediatheek is ingrijpend verbouwd en is een plek geworden waar leerlingen kunnen werken, maar ook op een lekker bank een boek kunnen lezen. Deze zomer zullen de buitenzijdes van beide panden, met name dat van het gebouw Prinsenhof in de steigers gaan voor een uitgebreide renovatie. We hopen bij aanvang van het schooljaar weer onze intrek te nemen in mooie schoolgebouwen. Dissertaties Jolien C. Francken Viewing the world through language-tinted glasses Elucidating the neural mechanisms of language-perception interactions Sascha de Stoppelaar delingen/medische-afdelingen/inwendige- Geneeskunde/Inwendige-Geneeskunde/ Promoties-en-oraties/Rol-bloedplaatjes-bijernstige-bacteriele-infecties.htm Zoë Kwint 5

6 column Stedelijk snort niet meer Ooit schreven de gebroeders Brester, oudleerlingen van het Stedelijk, een boekje over het Nederlands Elftal: Oranje Lukraak. In dat boekje kon je bijvoorbeeld lezen welke internationals een dierennaam hadden (Vink, Snoek, de Wolf, etc.) en hoeveel spelers ooit een snor droegen in Oranje. In de jaren 80 waren er verrassend veel snordragers. Toen ik in 1987 op het Stedelijk kwam werken was ons personeel ook nog behoorlijk besnord. We hadden de snor van Herman Overweel, die zijn gezicht iets droevigs gaf. Klaas Vos had een snor, die hem stond alsof hij ermee geboren was. Lodewijk Wiener deed mij met zijn woeste borstelsnor vaak denken aan Jack Lemmon in The Great Race (1965). Herman Spilker had een tijdje een snor, die hij waarschijnlijk bij Jan Monnikendam had gekocht. Herman had toen nog zo n jong gezicht dat zijn snor alleen maar een nepsnor kòn zijn. Lex Weiler was zo vergroeid met zijn snor dat vrijwel niemand wist dat Lex een snor had. Datzelfde verschijnsel doet zich voor bij sommige brildragers. Het dragen van een bril is doorgaans een noodzakelijk kwaad, terwijl een snor hooguit dient om een misvormde bovenlip te verbloemen. Verder is het slechts vertoon (van mannelijkheid?). Een snor biedt evolutionair gezien geen enkel voordeel, anders hadden veel meer vrouwen dan nu er ook wel een gehad. We kunnen hem daarom het best vergelijken met een pauwenstaart: onhandig, onpraktisch, soms een beetje vies en slechts dienend om vijanden of vrouwtjes te imponeren. Het kan ook zijn dat je met je snor toont ergens bij te horen. Mannen bij de vrijwillige brandweer hebben vrijwel zonder uitzondering een snor. Bij baarddragers ligt dat anders. Alleen als je biologieleraar bent, dan moet je natuurlijk een baard, maar een baard kan ook betekenen: ik ben te lui om mij te scheren. Ik geef niet om uiterlijk vertoon; als je mij wilt leren kennen, dan zul je eerst door die baard heen moeten. Zo n baard (met haar tot op zijn schouders) had Erik Baronner in zijn hippietijd, tevens begintijd op het Stedelijk. Dan had je de vakantiebaard, die Berend van Haard en Erik de Jongh vaak in oktober pas verwijderden. Erik deed dat verwijderen doorgaans tijdens de Vossenjacht in het brugklaskamp, zodat de eersteklassertjes hem met zijn gladde wangen voor een ander aanzagen. In tegenstelling tot de meniet-willen-scheren-baard staat de keurige Overweel (hangsnor) 6

7 column alle-haartjes-even-lang-ton-jansen-baard die hem in de jaren 70 sierde. Wiener (borstelsnor) Stedelijke baarddragers trimden hun baarden in de loop der jaren steeds korter. Dick Mantel, Rob Ouwerkerk en Dirk Slagter hebben allemaal een keer van Sinterklaas een elektrische trimmer gekregen en vonden dat zo n leuk apparaat, dat ze hem uiteindelijk elke dag gingen gebruiken. Vreemd dat zo n van Don Kwast. Menig Grieks-orthodoxe aartsbisschop zou er jaloers op zijn. Met een snor bedoel ik natuurlijk: de baardloze snor, dus het complement van een ringbaard. De ringbaard, verreweg de minst appetijtelijke gezichtsversiering, hebben we gelukkig op het Stedelijk altijd kunnen weren. Waar zijn de snorren gebleven? Alle bovengenoemde geknevelden hebben hun snorren inmiddels gedrukt en/of weggehaald. De laatste snor leek mij dus die van Dick de Jongh! Dacht ik. Pas vandaag kwam ik erachter dat ook Dick zijn snor kwijt is. Hij zegt dat hij hem al 10 jaar geleden heeft afgeschoren! En ineens vond ik dat jammer. Er zit niets meer snor op het Stedelijk. Niet één snor op 45 mannelijke medewerkers. Daar moet iets aan gebeuren. We zouden jaarlijks een quiz kunnen doen waarbij de verliezer een jaar lang verplicht zijn snor laat staan. Maar misschien werkt Wertwijn (potloodsnor) gemillimeterd baardje er toch altijd anders uitziet dan een baard van drie dagen. Baarden zijn nu minstens zo hip als tattoos. Meer dan de helft van de vlotte jonge mannen vertoont haargroei rond de kaken. Bij het mannelijke deel van het Stedelijk-personeel ligt dat thans op ongeveer 10%. Ongeveer, omdat er wel wat twijfelgevallen bij zijn. Geen enkele twijfel is er bij de baard de Jongh (laatste snor?) deze oproep: Beste oud-leerling, ken je iemand met snor en enige belangstelling voor onderwijs, laat hem dan zo snel mogelijk solliciteren. Wij zullen zijn sollicitatie met voorrang behandelen. Just Bent 7

8 interview Lydia Sevenster Stof in zicht Begin februari kreeg ik een . Het onderwerp was James Cook, het onderzoeksschip waar ik als wetenschapsjournalist een maand lang op zou meevaren. Samen met zo n vijfentwintig geologen en biologen, voornamelijk verbonden aan het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee op Texel, zou ik van het Caribische eiland Antigua naar het Canarische eiland Tenerife varen. Het doel? Woestijnstof bestuderen. Jaarlijks waait ruim 180 miljoen stof vanuit de Sahara de Atlantische Oceaan over. Dat heeft invloed op het leven in zee: dankzij ijzer en andere voedingsstoffen in het stof neemt de hoeveelheid plankton toe. En hoe meer plankton, des te meer van het broeikasgas CO2 er kan worden opgenomen uit de atmosfeer. Stof zou op die manier kunnen bijdragen aan de strijd tegen de opwarming van de aarde. De die ik ontving, was niet een van de wetenschappers - de afzender was Lydia Sevenster. Dat ze in de deelnemerslijst had gezien dat ik zou meevaren op de James Cook. En dat zij zojuist ook was meegevraagd, om een lesmethode over oceanen te ontwikkelen En zo bevonden we ons op een mistige februariochtend samen in de auto naar Emmeloord om daar, in the middle of nowhere, mee te doen aan een cursus Safety at sea. En weer een maand later troffen we elkaar in de zonovergoten haven van Antigua. Even voelde ik me weer als de elfjarige die ging zeilen op brugklaskamp: verlegen, nerveus en misselijk van de heimwee. Te midden van alle nog onbekende gezichten was het een verademing om die vertrouwde gestalte van 8 mevrouw Sevenster te zien. En nu zitten we samen op het achterdek van de James Cook veiligheidshelmen op, schoenen met stalen neuzen aan. Op het onderzoeksschip wordt gewerkt: een boei die een jaar lang stof heeft gemonsterd op volle zee wordt binnenboord getakeld. Meer nog dan de zilte zee ruik je smeerolie en mannenzweet. Ruim drie weken geleden zijn we weggevaren uit de haven van Antigua over een paar dagen arriveren we op Tenerife. Boven de oceaan is nu en dan een glinstering te zien: een vliegende vis, scherend over de golven. Tijdens onze reis hebben we gezelschap gehad van stormvogels, hamerhaaien, dolfijnen, een Portugees oorlogsschip, ja, zelfs zeven koereigers die uitgeput van de oversteek even meeliftten op het Royal Research Ship James Cook. Midden op de Atlantische Oceaan, duizenden zeemijlen van land, barst het van het leven. Een inspirerende omgeving, kortom, voor een bioloog. Daarnet hebben we bezaantjes gevangen, vertelt Lydia Sevenster (66) opgetogen. Prachtige, helderblauwe mini-kwalletjes. De afgelopen weken hebben Lydia en ik samen ontbeten, geluncht en gedineerd. We hebben samen dolfijnen gezien en samen zeeziek op de bank gezeten. Van oudbiologiedocente is ze veranderd in collegazeevrouw. In de zon halen we samen herinneringen op aan het Prinsenhof. Aanstaande maandag, daags na haar aankomst, zal ze haar vertrouwde route langs de Leidsevaart nog fietsen, om de schoolexamens te becijferen. Maar daarna is het tijd voor nieuwe avonturen. Na 32 jaar op het Stedelijk zegt Lydia de school vaarwel.

9 interview Lydia Sevenster Natuurlijk, ze gaat de school wel missen straks. Van een van haar dierbare collega s nam ze een jaar geleden al afscheid: Dirk Slagter, die samen met Lydia ruim drie decennia de biologiesector vormde, ging in 2015 met pensioen. Ik ben Dirk dankbaar. Ik heb zoveel van hem geleerd op het gebied van planten en dieren En hij heeft een ijzeren geheugen voor namen. Hij was echt een inspiratiebron. Ook het lesgeven zal ze missen. Door de jaren heen heeft Lydia het onderwijs behoorlijk zien veranderen. Voor vrijwel elk onderwerp is wel een ondersteunend filmpje te vinden. Dan bekeken we een dna-animatie in de klas, of volgden we in de brugklas de nestkastwebcams van het project Beleef De Lente De lessen zijn interessanter geworden, en ook dynamischer. Anderzijds is het ook onrustiger geworden: Al die schoolreisjes, en vooral: al die mobieltjes Internet vormt een enorme afleiding. Bij mij moesten ze hun telefoons altijd aan het begin van de les inleveren in een doos. Door internet hebben leerlingen bovendien het idee dat alles is op te zoeken; de bereidheid om dingen uit het hoofd te leren is kleiner geworden, terwijl kennis toch de basis is. Ook het systeem met de toetsweken functioneert niet goed het is niet meer vanzelfsprekend dat je je huiswerk doet; leerlingen beginnen pas te leren vlak voor de toets komt. De verantwoordelijkheid die ze verondersteld worden te nemen, nemen ze niet. Wat dat betreft is het wel een heel systeem met het leven hier aan boord. Zo gedisciplineerd als alles hier gaat Iedereen de bemanningsleden, de wetenschappers heeft een taak, en alles wordt heel gestructureerd uitgevoerd. Gaat u dat echt doen? vroegen leerlingen, diep onder de indruk, toen ze een filmpje in de klas had laten zien van de James Cook in Lydia en Gemma op zee 9

10 interview Lydia Sevenster stormweer. Wat als u zeeziek wordt? Lydia had haar schouders opgehaald dat zou ze dan wel weer zien. In zekere zin was ze haar hele leven al een vrouw van de zee: in 1949 geboren in Zeeland, in Goes. Als enige uit het gezin ging ze studeren. Ach, zou je dat nou wel doen? vroeg haar moeder. En waarom biologie? Word toch directrice van een bejaardentehuis, dat geeft veel meer voldoening! Maar biologie trok haar: ze hield van veldwerk doen, van dingen uitzoeken. Ze wilde het onderzoek in, dacht ze aanvankelijk. Haar studententijd was enerverend genoeg: ze bestudeerde algen, leerde haar man Arjen kennen, was zelfs een tijdje tegen haar zin de muze van schrijver Maarten t Hart. Toch was er ergens in haar achterhoofd steeds dat knagende gevoel: is dit het nou? Maandelijks dacht ik: zal ik stoppen? Maar ik wist ook niet goed wat ik dan wel zou willen doen. Ik werd pas enthousiast door het onderzoek doen na het kandidaatsexamen. Tot ze in 1974, inmiddels gehuwd met Arjen, de kans kreeg om naar Japan te vertrekken, voor het saaiste onderzoek van de wereld : het bestuderen van de evolutionaire aspecten van endoparasieten in de zaden van berkenkatjes. In Japan combineerde ze de berkenkatjes met een kortstondige carrière als nachtclubanimeermeisje ( Na de eerste avond had ik door wat dat baantje precies inhield, en ben ik meteen vertrokken ) en klopte vervolgens aan bij de Nederlandse ambassade in Tokyo: of zij nog een leuke baan wisten? De secretaresse van de ambassade adviseerde me toen om te solliciteren op een internationale school. Dat was een levensveranderend moment. Ze kon aan de slag als biologiedocente op een internationale katholieke meisjesschool. Het was een enorme uitdaging. Ik had geen onderwijservaring, mijn Engels was verre van perfect, ik stond net zo te stuntelen als mijn vroegere leraar uit Zierikzee. Ik kwam van het absolute nulpunt, maar vanaf dag 1 wist ik: dit is het. Het delen van informatie vond ik zo leuk. In 1979 vertrokken Lydia en Arjen naar Nederland, waar hun eerste zoon werd geboren. Na een jaar verruilden ze Den Haag voor Aerdenhout, en ging Lydia aan de slag op de Spaarne Scholengemeenschap. In Tokyo dacht ik: zet me voor elke klas en ik red het. Maar na vier jaar op het Spaarne kwam ik tot de conclusie dat de school en ik niet bij elkaar pasten. De schoolleiding was tevreden, maar ik zelf niet. Ik had geluk de rector deed een goed woordje voor me bij de rector van het Stedelijk, Ger Smit, en in 1984 maakte ik de overstap. Ook op het Stedelijk was het even wennen. De leerlingen waren veel veeleisender dan ik gewend was. Wilden bij alles het naadje van de kous weten, en daardoor stond ik regelmatig met mijn mond vol tanden ik had destijds het idee dat ik overal een antwoord op moest hebben, maar dat kon natuurlijk niet. Tijdens een van mijn eerste lessen legde ik uit dat jodium in reactie met zetmeel paars werd, en vroeg een jongen waarom het dan juist paars werd. Ik werd rood, stamelde dat ik er later op terug zou komen. Nu zou ik zeggen: vraag het aan de scheikundedocent. Het waren vooral de jongens die vaak met bijdehante opmerkingen kwamen. Maar gedurende haar loopbaan zag Lydia ook dat veel van die jongens juist onderpresteerden 10

11 interview Lydia Sevenster op school. Al in 2001 had ze in Nijmegen een post-universitaire cursus over hoogbegaafdheid gevolgd, en was ze op school begonnen met het verzorgen van verbredingslessen voor leerlingen voor wie de reguliere lesstof te weinig uitdaging bood. Ik wilde snappen wat er gebeurt in het hoofd van iemand die dingen begrijpt die niet zijn uitgelegd, en ik wilde weten hoe je zulke leerlingen het beste kunt begeleiden. Aanvankelijk stonden niet al haar collega s even enthousiast tegenover die verbredingslessen. Ik herinner me nog dat Bonno van Dijk zei: hoogbegaafden moeten zich toch de rest van hun leven vervelen. Daar kunnen ze beter nu alvast mee beginnen. Maar de verbredingslessen sloegen aan, en geleidelijk begon ik me steeds meer te verdiepen in hoogbegaafde leerlingen. In 2007 had Lydia een aha-erlebnis. Ik begeleidde op dat moment een profielwerkstuk van twee jongens uit de zesde klas, die wilden bewijzen dat jongens slimmer zijn dan meisjes. Ze vergeleken alle landelijke cijfers voor het CSE en het schoolexamen voor de afgelopen tien jaar, en meisjes bleken 1/10e punt hoger te scoren dan jongens. En wat concludeerden die jongens? Jongens zijn inderdaad slimmer. Ik vroeg ze hoe ze aan die conclusie kwamen. Mevrouw, antwoordden ze, als die jongens net zo hard hadden gewerkt als de meisjes, wat denkt u dan dat de uitkomst was geweest? Vanaf dat moment ging ze zich specifiek richten op onderpresterende jongens. We deden in het kader van profielwerkstukken meer onderzoek naar het verschil tussen jongens en meisjes op school en ik publiceerde daarover drie artikelen in NRC Handelsblad. Natuurlijk, er zijn zowel hele slimme jongens als hele slimme meisjes. Maar percentueel gezien zijn er bij de jongens meer uitschieters met een heel hoog IQ. En voor zo n 20 procent van de jongens op de middelbare school geldt: ze zouden het wel kunnen, maar ze doen het niet. Testosteron maakt het ze in de puberteit lastig. Dat hormoon is in de rest van hun leven een groot voordeel het maakt ze overmoedig, zorgt ervoor dat ze risico s durven te nemen maar op school zorgt het ervoor dat ze zichzelf schromelijk overschatten. Dat ze denken oh, ik hoef mijn huiswerk niet te doen, ik snap alles wel. Dat gaat vaak lange tijd goed. Maar hoe slim je ook bent, op een gegeven moment ontdek je dat je niet alles zonder te leren kunt weten. Je kunt niet van de 4e naar de 5e klas overgaan zonder een lesboek open te slaan. Alleen hebben die jongens nooit geleerd om te leren. Daarom is Lydia een paar jaar geleden begonnen met zelfreflectiegroepen voor leerlingen. Samen met Bep Molenaar, docente Frans, heeft ze een programma van zeven lessen opgesteld. In die groepen leren de leerlingen: hoe zit ik in elkaar, hoe pak ik het huiswerk aan, hoe overwin ik mijn uitstelgedrag? En zo n groep biedt ook herkenning: de leerlingen geven elkaar ook tips. Ook hun ouders volgen nu een cursus van drie avonden, over hoe ze het beste met hun onderpresterende kind kunnen omgaan. Lydia ging steeds meer naast haar gewone biologielessen doen; ze ontwikkelde onder andere lesmodule hersenen en leren. Ze organiseerde twee keer de PEPPtalx: een driedaagse lezingencyclus over De Wereld in Transitie voor vwo-leerlingen van alle Haarlemse scholen. Inmiddels heeft ze ook een coachingspraktijk aan huis, en begeleidt ze onderpresterende scholieren en hun ouders. Daar blijft ze na het Stedelijk mee doorgaan. Dit voorjaar 11

12 interview Lydia Sevenster mocht ik van de school, voor mijn afscheid, een symposium organiseren, een studiedag voor vrienden en collega s. Daarin kwamen allerlei interessegebieden samen: er was een lezing over Japans onderwijs en over hoogbegaafde leerlingen. Ook Johan van de Gronden, directeur van het WNF, gaf een voordracht. Leerlingen zorgden voor muzikale intermezzo s en improvisatietheater. Het was fantastisch. Het thema van de dag was 40 jaar leren, omdat ik 40 jaar in het onderwijs heb gezeten. Maar ik ben nog lang niet uitgeleerd. Soms zou ik willen dat ik me gewoon kon richten op een ding. Aan de andere kant: dankzij die brede interesse zit ik hier nu wel mooi op de Atlantische Oceaan. Gemma Venhuizen Uitreiking prijzen IN AETERNUMFONDS Op dinsdag 23 maart 2016 zijn tijdens het Open Podium de prijswinnaars van het In Aeternumfonds bekend gemaakt: Claire Schreuder uit klas 6 ziet haar voorstel beloond om geld te geven voor een nieuwe piano in het muzieklokaal. Jesse Duivenvoorde uit de 3e klas heeft een verzoek ingediend voor de bekostiging van een 3D-printer voor school; De commissie heeft dit voorstel gehonoreerd. Micky Dirkzwager uit klas 6 heeft een stripboek gemaakt voor haar profielwerkstuk. De productiekosten voor de uitgave hiervan worden betaald uit het fonds. Lex Weiler 12

13 interview Anna van Spanje Ik weet nog dat de hele klas stil werd Anna van Spanje (1986) is oud-leerling van het Stedelijk Gymnasium, promoveerde in Madrid met een onderzoek naar werkloze ouderen en was twaalf jaar geleden al bezig met speciale lessen over homoseksualiteit op school. Genoeg redenen voor een interview. Niemand snapte waarom ik gezakt was, ikzelf ook niet. Ik ben in 1997 begonnen, maar ik heb twee keer eindexamen gedaan. Dat extra jaar kreeg ik gelukkig veel vrijstellingen, en uiteindelijk is het wel goed voor me geweest. Ook de jaren ervoor ben ik altijd met plezier naar school gegaan, maar het is niet de periode waarin ik het meest veranderd ben. Dat was eerder mijn studententijd. Je middelbare schooltijd zorgt denk ik voor een bepaalde basis, en ik heb er goede vrienden aan over gehouden. Misschien denk ik juist niet zo vaak terug aan het Stedelijk, omdat ik met veel vrienden uit die tijd nog contact heb. Op een bepaalde manier duurt die tijd dus nog steeds voort. In mijn herinnering was er niet één moment waarop ik groots bekend maakte dat ik op vrouwen val. Het stond in twee regels in het jaarboek, gewoon omdat ik het over mijn vriendin had. Ik had het idee dat de meeste mensen het sinds de derde of vierde wel wisten. Zeker tegen vrienden had ik het al lang verteld. Niet zo zeer als een mededeling, maar gewoon omdat het ter sprake kwam. Het enige moment dat je als openlijke coming out zou kunnen zien, was tijdens een les maatschappijleer in de vijfde klas. Ik weet nog dat de hele klas stil werd. We hadden een discussie over of homostellen mochten trouwen, of misschien of ze kinderen mochten krijgen. Dat was nogal een makke discussie, want iedereen was het wel met elkaar eens eigenlijk. Leen-Jan (van het Hof, red.) was de docent. Op een gegeven moment maakte Alain een opmerking en ik weet tot op de dag van vandaag niet of hij dat deed om de discussie op te schudden, maar ik weet eigenlijk wel zeker dat hij het niet meende die je zou kunnen opvatten alsof hij vond dat homo s psychisch niet in orde waren. Op dat moment vond ik dat ik iets moest zeggen, dus ik stak mijn hand op. We zaten in zo n u-vorm en Janneke, die naast me zat, wist meteen wat ik ging doen. Ze zei nog weet je het zeker?, maar ik zat alleen maar te knikken en kreeg toen het woord. Ik heb iets gezegd als wil je daarmee zeggen dat ik ook ziek ben? en toen was het helemaal stil, terwijl ik zoiets had van dat wisten jullie toch allemaal al? Van Janneke kreeg ik een schouderklopje. Anna van Spanje 13

14 interview Anna van Spanje Leen-Jan nam al vrij snel het woord, want die zag wel dat het een heftig moment was dat ik helemaal niet zo had bedoeld. Hij pakte het goed op en wist de discussie snel weer centraal te krijgen. Daar was ik heel blij mee. Na afloop kwamen er klasgenoten naar me toe, die zeiden dat ze het goed vonden. Vooral mensen die het eigenlijk al wisten. Mensen zeggen wel dat ze zo tolerant en open-minded zijn, maar ze blijven niet altijd nadenken. En natuurlijk snap ik dat homoseksualiteit iets is dat in de minderheid is en daardoor niet de norm, maar ik loop in mijn dagelijks leven wel tegen dingen aan waarvan ik zou willen dat mensen er rekening mee hielden. Vaak kleine dingen hoor. Laatst was ik bijvoorbeeld met mijn vriendin een weekend naar Parijs. We gingen inchecken in het hotel en de vriendelijke jongedame zei ik zie hier staan dat jullie een kamer hebben met één bed, klopt dat? Wij reageerden bevestigend, maar zij bood aan dat ze ons ook best een andere kamer wilde geven. Toen we haar aanbod afsloegen zag je haar even nadenken en schakelen, en toen ging ze ook wel gewoon verder. Het was dus totaal niet veroordelend, maar dit zijn wel dingen waar ik erg van moet zuchten. Ook met het kiezen van een vakantiebestemming houd je er toch rekening mee hoe het daar zit met de acceptatie van homo s. We zijn vorig jaar op Sardinië geweest en de eerste paar dagen durfden we niet hand in hand te lopen. Ik moet steeds twee keer nadenken of ik laat weten dat ik een vriendin heb. Op school geldt denk ik hetzelfde. Leerlingen weten wel dat er meer is dan heteroseksualiteit, maar het is beter om het dan ook op school of in de klas te zien. Dat leerlingen zien dat het iemand is die net zo is als zij. 14 Herinner je je het roze boekje van Slagter nog? Daar stonden echt hooguit twee regels in over homoseksualiteit. Toen ik voor de tweede keer de eindexamenklas deed, ben ik daar ook mee aan de slag gegaan. Samen met Aafke Beukema heb ik gesprekken gehad met Leen-Jan en Hein Bierman, dat waren toen de docenten maatschappijleer. We hebben het erover gehad dat er aandacht voor moest zijn in de klas en of er speciale lessen konden komen. Tijdens de diploma-uitreiking verwees Joop Olgers (rector, red.) er ook op die manier naar, speciale lessen. Ik heb toen mijn hand opgestoken om aan te geven dat dit nou precies was waarom er meer aandacht voor moest komen. Toen mocht ik alsnog zelf toelichten dat het lessen over homoseksualiteit waren. Of het effect had heb ik jammer ge- de promotie

15 interview Anna van Spanje noeg niet meer meegemaakt. Gelukkig wordt er nu, twaalf jaar later, wel wat aan gedaan. Na het Stedelijk ben ik naar Utrecht verhuisd om psychologie te studeren. Dat ging eigenlijk op dezelfde manier als waarop ik mijn middelbare schooltijd door kwam: met minimale inspanning toch goede cijfers. Daarna ben ik een onderzoeksmaster gaan doen, kinder- en jeugdpsychologie. Dat was wel even hard werken, maar ook erg leuk. En na mijn afstuderen ben ik naar Spanje verhuisd. Mijn toenmalige vriendin is Spaans. We hadden elkaar in Utrecht ontmoet; zij woonde ook in Nederland, maar wilde graag terug naar Spanje. Inmiddels waren we twee jaar samen, en ik ben met haar meegegaan. Best een grote stap. In juli 2009 ben ik haar toen achterna gereisd naar Spanje. In Madrid vond ik een promotieplaats in de sociale psychologie. Mijn promotieonderzoek ging over werkloosheid onder 55-plussers. Dat had dus niets met kinderen en jeugd te maken, maar was wel heel maatschappelijk relevant en direct toepasbaar. Het was een onderzoek in opdracht van een ministerie en in samenwerking met een van de grote Spaanse vakbonden. De uitkomsten van het onderzoek zouden in het beleid worden toegepast. Ik onderzocht hoe deze mensen zich voelden, wat de invloed is van solliciteren en van geen baan vinden op je gevoel en welke factoren zorgen dat je je beter voelt. Ik keek specifiek naar de steun vanuit het sociale netwerk, en het effect van lichamelijke oefening. Over de uitkomsten schreef ik een rapport voor de vakbond. Mijn ex-vriendin en ik waren op dat moment al uit elkaar, maar mijn proefschrift was nog niet af. Ik had besloten dat ik terug wilde naar Nederland, maar kon eigenlijk niet weg. Min of meer tegen mijn zin ben ik nog een half jaar daar gebleven, voor mijn promotie. Begin 2013 kon ik terug naar Nederland en heb ik mijn proefschrift afgerond. Voor de verdediging ging ik nog wel naar Spanje en in januari van dit jaar was er een officiële ceremonie op de dag van Thomas van Aquino dus toen ben ik nog in toga verschenen, anderhalf jaar na mijn eigenlijk promotie. In juni 2013 had ik al een leuke baan gevonden bij het Kenniscentrum Kinderen Jeugdpsychiatrie en daar werk ik nog steeds met plezier. Ik hoef voorlopig niet meer weg uit Nederland en blijf lekker in Utrecht. Niet dat ik uitsluit dat mijn vriendin en ik ooit nog eens langer naar het buitenland gaan, maar dan wel voor een bepaalde tijd. Voor onbepaalde tijd vertrekken zou ik niet meer willen. Bovendien, we zijn nu op zoek naar een koophuis, dus voorlopig blijven we hier. Simon Nak 15

16 terug in de schoolbanken Terug in de schoolbanken bij Grieks van Lex Weiler Sommige dingen veranderen niet; zoals bijvoorbeeld de lessen van Lex Weiler. Op vrijdag 22 april had ik het genoegen nog eens in de schoolbanken te mogen zitten bij een les van hem. In de jaren 90 had de schoolkrant naast Klassieke Citaten ook zo nu en dan Weiler pagina s. Tijdens deze les Grieks hoopte ik weer een aantal Weiler citaten te mogen verzamelen. Iets voor half 1 kwam ik aan op het Prinsenhof waar Lex me al stond op te wachten voor de ingang van het pand aan de Jacobijnestraat. Samen liepen we naar lokaal 45. Lokaal 45 is onderdeel van de nieuwe vleugel van dit pand en bevindt zich iets verder op de gang op de eerste etage niet ver van lokaal 36. Lex vertelde dat hij benieuwd was hoe hij klas 2d zou aantreffen zo net na de grote pause waarin de kermis wellicht vertier zou hebben gebracht aan de leerlingen. Rond half 1 druppelden de eerste leerlingen binnen en net voor de tweede bel riep Lex de laatste leerlingen naar binnen: En nu naar binnen en de zak popcorn dicht alsjeblieft. De leerlingen waren wat gespannen en spraken vooral over de trias politica van Montesquieu. Het lesuur hierna hadden ze en proefwerk geschiedenis. Lex begon de les meedenkend als hij is met een geste: Als jullie goed meewerken, wil ik het laatste deel van de les wel laten besteden aan het vak van mijn collega. Om dit even later, toen een paar leerlingen begonnen te kletsen ook te gebuiken om de klas stil te krijgen met de 16 woorden: vergeet niet mijn voorwaarde. Ik chanteer de boel bij het leven. De les stond in het teken van een vertaling van een tekst over Hector en Andromache van Euripides. Een deel van de leerlingen had de vertaling netjes gemaakt, maar een ander deel had zich duidelijk meer geconcentreerd op de voorbereiding van het geschiedenis proefwerk. Tot mijn verbazing gaven deze laatste leerlingen eerlijk toe hun huiswerk niet gemaakt te hebben. Lex gaf ze daarna de kans om de zin die hen toekwam ter plekke te vertalen, gebruikmakend van hun improvisatietalent. Bij andere docenten zouden leerlingen niet snel toegeven hun huiswerk niet te hebben gedaan omdat dit dan waarschijnlijk direct op magister (red. een digitaal systeem waarin ook ouders toegang hebben waarin verzuim, cijfers en gedrag van leeringen wordt bijgehouden) zal worden gezet. Met veel geduld liet Lex de leerlingen de Griekse tekst voorlezen en hun (al dan niet ter plekke) verzonnen vertaling oreren. Zo nu en dan moesten leerlingen even tot de orde geroepen worden of gecorrigeerd: leerling : Ja?. Lex: Wat Ja? leerling: Ja meneer. Lex: Dat hoor ik graag. Of tegen twee leerlingen die meer met elkaar dan met de les bezig waren: Wordt het iets tussen jullie?. Misschien ben ik getuige van iets moois.

17 terug in de schoolbanken Of tegen een leerling die zijn handen schuin onder tafel had: Handen niet tussen de benen van je buurman. Als is het blijkbaar een gewild object En tegen leerlingen die met handen en hoofd op hun tafeltjes lagen: Ik weet niet wat er in jullie melk zat vanmiddag maar vermoedelijk slaapmiddel. Na een ruim half uur was het huiswerk doorgenomen en tijd voor geschiedenis. Nu mogen jullie het laatste kwartier besteden om in stilte nog de stof van geschiedenis door te nemen. Lex had het word stilte nog niet in de mond genomen of de klas begon druk met hun stoelen te schuiven met elkaar te overleggen. Lex liet het zo. Het zijn welbe- kende glimlach zag hij erop toe dat leerlingen wel enigszins op hun plek bleven zitten terwijl de leerlingen elkaar overhoorden en de laatste hand legden aan hun spiekbriefjes. Om uur ging de bel en vertrokken de leerlingen naar de volgende les. Ik vertrok naar het terras. Daar overdacht ik het lesuur en dacht ik terug aan mijn herinneringen aan de lessen Latijn die ik ooit van Lex heb gehad. Lessen die nooit saai waren en waarin je jezelf kon zijn; hoogstens op je hoede voor een grappige doch confronterende opmerking. De leerlingen die nu in 2d zitten zullen ongetwijfeld dezelfde herinneringen gaan hebben. Maurine van Mourik Lex Weiler en Johan Hoeve 17

18 terug in de schoolbanken Terug in de schoolbanken bij Grieks van Johan Hoeve Drie weken na het bijwonen van de les Grieks aan 2d van Lex Weiler was ik wederom welkom bij een les Grieks aan een tweede klas. Ditmaal had ik het genoegen een les van Johan Hoeve bij te wonen. Ik was benieuwd was de verschillen en overeenkomsten waren tussen de les van de oude rot in het vak Lex Weiler en de jonge hond Johan Hoeve. Johan Hoeve heeft Klassieke Talen gestudeerd in Amsterdam. Meteen na zijn studie is hij les gaan geven op het Stedelijk Gymnasium en doet dit al vier jaar met veel plezier. Rond de klok van elf verwelkomde Johan mij helemaal bij lokaal 53, helemaal boven in de nieuwe vleugel van het pand aan de Jacobijnestraat. De leerlingen die hij het derde uur les gaf druppelden naar buiten en Johan wees mij een plek achter in het lokaal waarnaast twee meisjes zouden komen zitten die ongetwijfeld mij zouden willen laten meekijken in hun boeken Grieks. Om vijf over elf zaten alle leerlingen van klas 2a netjes op hun plek en kon de les beginnen. Eerst werd het huiswerk besproken. Er werden geen beurten gegeven, maar wie het antwoord had op een vraag, mocht het zeggen. Daarna mochten de leerlingen in tweetallen aan de slag. 10 minuten kregen ze voor een grammatica oefening. Johan schreef op het bord wat hij van de leerlingen verwachtte en schreef daarna ook de naamvalrijtjes uit die de leerlingen zouden moeten helpen bij het maken van de oefening. Na 3 minuten kletsen werd de klas vanzelf stil en ging aan de slag met de oefening. Bij het bespreken dwaalden sommige leerlingen af en toe af, maar met een klap met de hand op het bureau of op het bord waren ze snel weer met hun aandacht bij de les. Aan het einde van de les werd er speciaal voor onze gast nog een stukje vertaald uit het boek over de priester Laokoon die waarschuwt over het binnenbrengen van het paard van Troje binnen de stadsmuren. Al met al was de les van Johan afwisselend en interessant. Ook merkte ik dat de relatie die Johan met zijn leerlingen heeft met de leerlingen net als bij Lex heel gelijkwaardig is. Leerlingen waren heel open en er hing een fijne sfeer. Het moet ook gezellig zijn tijdens de les, vindt Johan. Ook qua orde houden hebben beide docenten een overeenkomende stijl. Ook Johan gaf de leerlingen eerst zelf de tijd om te stoppen met kletsen en meestal werd het vanzelf stil.zo niet, dan hielp een tik op de tafel of het bord. Lex maakte meer gebruik van zijn stem en humor de klas terug bij te les te krijgen. En er waren meer verschillen. Zo leek de les van Johan beter georganiseerd. Johan sprak niet alleen uit wat hij van de leerlingen verwachtte, maar schreef de opdrachten, die hij leerlingen geeft voor zowel tijdens als na de les, op het bord. Lex hield het tijdens zijn les bij het mondeling overbrengen van informatie. 18

19 terug in de schoolbanken De manier van werken in de les en bespreken van opdrachten bepaalde Johan aan de hand van de keuze van de meerderheid van de leerlingen. Zo mocht de klas bepalen of er klassikaal of zelf aan een oefening of vertaling werd gewerkt en bij het bespreken van een oefening werd de beurt gegeven aan degene die zijn hand op steekt. Lex bepaalde in zijn les zelf dat er klassikaal vertaald werd en gaf bepaalde leerlingen een beurt. Een ander grappig verschil was dat Johan tijdens de les aandacht besteedde aan mijn aanwezigheid (de les moest extra gezellig zijn en er werd ook een stuk Grieks vertaald om het bijwonen van de les voor mij nog leuker te maken) en dat Lex dat (afgezien van een aankondiging dat ik er was) juist niet deed. Het is mooi om te zien dat zowel Lex als Johan echt zichzelf zijn tijdens de les en ervoor zorgen dat de leerlingen niet alleen leren, maar ook plezier hebben tijdens de les. Een goede zaak, denk ik zo! Maurine van Mourik Nieuwe redactieleden gezocht! Lieve alumni, Met veel plezier brengen wij jaarlijks de In Aeternum Mirabile Lectu uit. Een paar keer per jaar komen wij bijeen en bespreken dan wat we weten van oud-leerlingen en van het huidige reilen en zeilen op onze oude school. Aan de hand daarvan wordt de inhoud bepaald van dit blad voor alumni en maken we een taakverdeling. Lijkt het je leuk om ook weer betrokken te zijn bij jouw oude middelbare school? Mail dan Maurine van Mourik en kom onze redactie versterken. Groeten, Lex, Gemma, Simon en Maurine Redactie IAML 19

20 Stedelijk Gymnasium Prinsenhof 3, 2011 TR Haarlem Telefoon (receptie) IBAN: NL46 INGB