Hoofdstuk 1 Hoe gaat het met het imago van Nederland?

Transcriptie

1 Hoofdstuk 1 Hoe gaat het met het imago van Nederland? 5op2 (NTR) Duur fragment: 12:21 min. (6:22 min. 18:43 min.) Duur uitzending: 26:52 min. Datum uitzending: 2 april 2012 Hoe gaat het met het imago van Nederland? Wat is er nog over van ons imago van tolerante voortrekker en cultureel land van vrijheid en openheid? En: hoe zorgen we ervoor dat we Nederland positief op de kaart krijgen? Interviews op de Keukenhof met reacties in het Duits, het Frans (met Nederlandse ondertiteling) en het Vlaams. Daarna een interessant vraaggesprek met Annette Birschell en James Kennedy. Nou ben ik dus zelf even naar de Keukenhof gegaan van de week. Nou, daar barst het natuurlijk van allerlei nationaliteiten: Koreanen, Japanners, Duitsers, Amerikanen en ik heb ze allemaal gevraagd naar wat vinden jullie nou van Nederland? (Liedje) Ik hou van Holland, landje aan de Zuiderzee Een stukje Holland (bij Engels) Het is mooi, schoon. Je ziet veel mooie tulpen en bloembollen. (bij Duits) De grachten, de huizen, de Keukenhof. Het maakt een heel goeie indruk. Ik moet zeggen, ik heb gisteren iets fantastisch meegemaakt in Nederland (bij Duits:) Heel behulpzaam. De buschauffeur helpt als je ergens moet komen. Heel vriendelijk. Dat was een restaurant en we zijn daar leuk gaan eten, fantastisch. Dat hadden we nooit, nooit verwacht van Nederland. (bij Duits:) Enthousiast. Ik heb Nederlanders altijd als heel vriendelijk ervaren. (bij Duits:) Bloemen. Ik denk bij Nederland aan bloemen. 1 van 5

2 (bij Frans:) Tulpen en kaas. Aan tulpen en kaas. (bij Engels) Kaas en klompen. (bij Frans:) Kaas en klompen en coffeeshops. Vanwege de Hasj? Hebben jullie al wat gehad? Nee. (bij Engels) Ik vind Nederlanders heel aardig. (bij Frans) We hebben de tulpen gezien. Daarvoor zijn jullie hier? Ja! (bij Engels) Ik voel me hier haast thuis. Beetje stroever dan wij. Ja, veel stroever. Wij leven op een andere manier. Veel lakser, veel Dus alles is zo afgebakend, vind ik, ja. (bij Frans:) U houdt van Nederland. Ja. Maar hebt u gehoord van de discriminatie van Oost-Europeanen? Niet specifiek van hen, maar wel over de discriminatie van immigranten. In deze crisistijd neemt die discriminatie alleen maar toe. In heel Europa, ook in Frankrijk. Dat weerhoudt u niet van dit bezoek? Anders kun je nergens meer heen. We moeten soms leuke dingen van de wereld zien en positief daarnaar kijken en optimistisch zijn. Dus jij gaat gewoon voor de tulpen, de kaas en de klompen? Ja, in principe wel. En daarvan genieten. (bij Frans:) Tot ziens. Ja Annette, het valt eigenlijk wel mee. Jij zegt, jouw kennissen zeggen: ik heb een heel andere indruk, maar deze mensen zijn eigenlijk heel blij met Nederland toch? Ja, je hebt, met zo n imago is het ook iets van dan moeten we ook een beetje opletten wij journalisten, we lezen ook heel veel media en we berichten daarover natuurlijk. En dan denken we dat iedereen leest en dat is helemaal niet zo. Het gaat ook heel langzaam voordat zo n positief imago gaat veranderen. En dan, ja goed, dan heb je natuurlijk: Keukenhof-mensen zijn in een goeie stemming, zijn op vakantie, willen zo graag ook heel aardig zijn tegenover de gastgever en Dat is allemaal waar, maar als jij nou naar het idee van Nederlanders zelf kijkt over zichzelf. Klopt dat dan? 2 van 5

3 Nou, ik vind, Nederlanders beseffen ook dat of ze vrezen dat hun land inderdaad veranderd is, zo moet ik het stellen en ze zien ook dat hun im hoe ze naar buiten lijken dat dat ook veranderd is. Toen ik kwam naar Nederland, toen was het ook zo dat Nederlanders er eigenlijk wel van overtuigd waren dat ze heel tolerant, open, heel losjes waren, eigenlijk zo dat klompen, gezelligheid, bitterballen, en het verhaal dat wij Duitsers ook, ook waar we zo ontzettend van houden. En dat ze, nu zien ze elkaar Nederlanders toch zoiets van: nou wij zitten achter de dijken en wij zijn chagrijnig en wij zijn niet meer verdraagzaam en Dat hoor ik ook van heel veel kennissen en heel veel Nederlanders die eigenlijk zeggen: gaat het de goeie kant op met ons land? Ja, gaat het de goeie kant op James, denk je? Worden wij intolerant, worden wij onaardig, worden wij onverdraagzaam ook door de crisis, zoals die Franse mevrouw zei? Nou ik denk dat dat niet iets is van korte duur. Ik denk, ik denk dat dat wel iets is dat zich zal voortzetten. Ik denk dat die positieve beelden over Nederland overigens, tulpen en dergelijke, dat zal altijd blijven bestaan. Dat was vijftig jaar geleden zijn, dat zal over vijftig jaar van nu ook wel het geval zijn. Maar ik denk dat er wel, ik denk dat er een aanzienlijke aantasting is van de Nederlandse reputatie in bepaalde kringen en dat niet iets is dat zomaar weer weg zal zijn. Ja, nou, om vanwege het jeugdsentiment laten we dan even zien hoe wij vroeger dus eigenlijk een imago hadden en hoe we toen eigenlijk tolerant waren. (Filmpje) In die tijd mocht alles in Nederland: abortus was vrij, je kon zomaar op een monument gaan zitten, dat was voor heel veel mensen al een shock. Kwam daar dat tolerante idee vandaan of is dat nog van veel vroeger? Nou het is wel, in Nederland hebben we een reputatie van tolerantie die eeuwen teruggaat. En dat heeft wel te maken in de eerste plaats met het feit dat mensen van verschillende geloven wel redelijk door één deur kwamen. Hè, echte, hartstochtelijke liefde was het niet, maar je kon wel met elkaar een beetje opschieten, al was het maar voor de handel of voor de lieve vrede. En natuurlijk, in de tweede plaats natuurlijk zag je t in de persvrijheid die hier ongekend hoog was, hoogstaand en waar mensen dus eigenlijk heel veel konden publiceren. En dus dat is een reputatie die wel heel ver teruggaat in de tijd. We moeten altijd beseffen natuurlijk dat de noties van tolerantie veranderen op termijn. Da s natuurlijk in de laatste jaren, dat heeft minder te maken met, zeg maar geloofsvrijheid, maar heeft wel weer te maken met levensstijlvragen en dat zien we hier terug natuurlijk in die filmpjes. Wanneer kwam die omslag nou eigenlijk, denk je? Nou d r zijn meerdere omslagen geweest denk ik, in de geschiedenis heen. Ik denk een soort nadrukkelijke, nadrukkelijke accent op tolereren of ruimte geven aan vooral hoe andere mensen leven, dat is denk ik vanaf de jaren zestig zeventig inderdaad wel aanwezig geweest met een da s wel wat meer sterker beleden dan voorheen. En dat is overigens nog steeds wel een beetje zo. Ja? Maar niet het idee dat het is omgeslagen, bijvoorbeeld bij de moord op Fortuyn of bij van Gogh? Nou, ik denk als het gaat over levensstijl, je leven willen inrichten zoals je dat wilt doen, ik denk dat dat een sterke impuls is in de Nederlandse samenleving, en ik denk dat dat 3 van 5

4 ook nog altijd een beetje is gebleven, ook in de laatste tien jaar. Maar goed, d r zijn nu wel grenzen die worden gesteld en dan zien we bijvoorbeeld ook in de discussie over de boerka in Nederland dus. Daar zie je het wel. Dus dat is toch een duidelijk punt waarvan je denkt Ja, Nederlanders zijn meer maken zich meer zorgen collectief over grenzen. Hè, dat er nu moeten er wel grenzen zichtbaar zijn. Die moeten we dan wel echt stellen. Maar we hebben natuurlijk jarenlang eigenlijk nooit iets gezegd over het gedrag van minderheden, omdat we eigenlijk daar te laks voor waren en niet durfden te corrigeren, toch? Deels is het denk ik inderdaad, nou je, echt met de zweep komen en hard zijn, dat is deels dat niet aandurven, want dan krijg je gedoe, een conflict en geweld en dat wil je dan als Nederlander eigenlijk niet aan. Dus dat is denk ik een deel wat er is gebeurd. Ik denk wel dat er een hoop was indertijd dat al die nieuwkomers zich gaandeweg toch wel zouden aanpassen en gewoon Nederlander worden. Ja, daar hadden wij natuurlijk allemaal op gehoopt en dat is toch niet helemaal, of helemaal niet gelukt eigenlijk. Ja, dus of de geduld om dat eeuwen of decennia te laten geschieden, da s afgenomen. Toen jij naar Nederland kwam Annette, toen was er een liedje dat heel beroemd was en dat heette Ja, vijftien miljoen mensen, ja, daarmee ben ik naar Nederland gekomen ja. Dat hebben we nog even voor je met plaatjes gemaakt. Het land waar niemand zich laat gaan Behalve als we winnen Dan breekt acuut de passie los Dan blijft geen mens meer binnen Vijftien miljoen mensen Op dat hele kleine stukje aarde Die schrijf je niet de wetten voor Die laat je in hun waarde Nou, toen keek je tegen dat liedje aan op een bepaalde manier en kijk je nu nog op dezelfde manier? Nou, eigenlijk best wel, want wat ik kijk in Duitsland wordt zeker ook gezegd na die moord op Pim Fortuyn, Theo van Gogh, door al die populisten, Rita Verdonk en nu Wilders; Nederlanders zijn niet meer tolerant. En dan denk ik aan dit liedje en dan denk ik ja, zo n oranje saus dat zouden we misschien zelfs hier in Nederland niet meer zo willen, maar eigenlijk is toch heel positief: hier leven toch de mensen heel vreedzaam bij elkaar. En ik vind nog steeds een ontzettend groot goed dat dat eigenlijk dat samenleven, het is soms lastig, problematisch, maar het gaat zonder geweld en daar hebben we in Duitsland wel ook andere voorbeelden van. Dus, zo slecht vond ik ook dit oude tolerantiemodel, hoewel er gezegd werd: dat is onverschilligheid geweest, zo slecht vind ik het ook eigenlijk niet, dus En dat is in Amerika zeker zo, want daar is heel veel geweld geweest tussen groepen die niet met elkaar konden samenleven, toch? Jazeker! Dus, in die zin is inderdaad de Nederlandse geschiedenis, althans binnen Nederland zelf, een toonbeeld van vreedzaamheid geweest. 4 van 5

5 Ja, maar is het nou zo, want jij komt natuurlijk ook veel in de Verenigde Staten veronderstel ik, dat mensen daar nu echt helemaal anders over Nederland zijn gaan denken? Was het eerst Hans Brinker en is het nu allemaal vreselijk? Hans Brinker, dat is die jongen met dat duimpje in de dijk en dat weten wij niet, dat weten de Amerikanen alleen maar. Het is een Amerikaans verhaal van oorsprong, dus. Het is in 1865 inderdaad door een Amerikaanse schrijver verzonnen. Dus in die zin is het iets waar de Amerikanen nog heel graag in geloven. En dat blijft een dominant beeld van Nederland. Maar goed, er zijn nu wel andere dingen en ook over die politieke moorden en hoe zit dat dan nou eigenlijk in Nederland. Daar zijn nu wel, daar zijn kanttekeningen geplaatst bij dat algemene beeld. Ja, maar ik mag toch hopen, dat dat waar we het net over hadden, over die Amerikaan die vertelde dat iedereen boven de 75 een spuitje dat is toch een uitwas, mag ik hopen hè? Of is dat echt een algemeen beeld? Ik denk dat er miljoenen Amerikanen zijn die dat denken. Ik denk een kleine minderheid, want er zijn wel driehonderd miljoen Amerikanen, maar ik denk dat er wel dit is wel een segment van de Amerikaanse bevolking dat wel gelooft over Nederland, dat denk ik wel. Ja, maar dat vind ik toch wel heel ernstig eigenlijk. Ja, dat is wel een Nou ja het is deels is het gewoon niet weten wat er dan speelt en natuurlijk hardnekkige beelden van hoever, nou ja, natuurlijk ook heeft het te maken met paranoïde denktranten die sowieso gangbaar zijn in de Verenigde Staten over tal van dingen. Nou dan ook natuurlijk over wat er in Nederland gebeurt. Maar zo erg is het in Duitsland niet toch? Nou, kijk, wat me dan opvalt altijd weer, is als je verder weg staat, hoe verder je weg staat, hoe zwart-witter een beeld wordt. En in Duitsland kun je wel zeggen dat in de grensstreken, in Noordrijn-Westfalen, in Keulen of zo, in die buurt, dat mensen heel veel weten ook over Nederland. Die zien heel veel nuances, de grijstinten. Maar hoe verder je weggaat In München is dat anders, wou je zeggen? Ja, ik heb bijvoorbeeld over euthanasie veel bericht en dan krijg ik van die vragen waar ik denk: wacht even, wacht even, het is niet zo dat je iedereen maar een beetje gedwongen wordt, of, om euthanasie te plegen. En je moet ook zien: hoe serieus gaat Nederland daarmee om. Maar je moet je altijd veel meer uitleggen. En Amerika ligt nog verder weg, dus dan krijg je inderdaad snel zo n vertekend beeld. 5 van 5