Ghandi, Barack Obama en uw buurvrouw. Iemand zei eens: Als je ademt bedrijf je de liefde met het universum. U bent van hetzelfde spul gemaakt als

Transcriptie

1 Voorwoord Hoe ontstaat een gedachte? Een column? Een boek? Of laat ik de vraag groter maken hoe ontstaat álles? Heel lang geleden was de aarde toch niet meer dan een grote, kale steen en kijk nu eens: al die bossen, dieren en mensen, al die huizen, auto s en noem maar op. Waar komt het spul vandaan waaruit dit allemaal is gemaakt? Op internet zag ik een wetenschapper die het antwoord wist. Sommige mensen denken dat de materie waarvan bijvoorbeeld een boom gemaakt is uit de grond komt. Dat aan de aarde voeding wordt onttrokken die omgezet wordt in hout. Maar dat is niet zo. De materie om een boom te kunnen maken, komt uit de lucht! In de lucht zitten stoffen die veranderd kunnen worden in hout en bladeren. Of in mensen en dieren, afhankelijk van degene die de lucht tot zich neemt. Fascinerend vond ik het. Dat alle bouwsteentjes waarmee alles op de wereld is gemaakt onzichtbaar om ons heen zweven. In iets wat we de hele dag in en uitademen en met elkaar delen. Want alle lucht die we naar binnen zuigen heeft al in miljarden andere lichamen gezeten. De lucht die door uw lichaam stroomt heeft ooit ook toebehoord aan Jeanne d Arc, Mahatma Ghandi, Barack Obama en uw buurvrouw. En dus bént u ook een beetje Jeanne d Arc, Mahatma 7

2 Ghandi, Barack Obama en uw buurvrouw. Iemand zei eens: Als je ademt bedrijf je de liefde met het universum. U bent van hetzelfde spul gemaakt als alle andere mensen. Als alle dieren, alle planten en auto s. En om het maar even persoonlijk te maken u bent van hetzelfde spul gemaakt als ik. U bent zelfs van hetzelfde spul gemaakt als dit boek (dat immers gemaakt is van bomen). Dus mochten er passages in voorkomen die wel héél herkenbaar zijn, dan klopt dat. Dan is dat kosmisch gezien helemaal in orde. 8

3 1. Jezelf zijn Ik ben mezelf niet, of al die jaren nooit geweest van het duo Acda & De Munnik is absoluut een van de beroerdste liedjes die ik ken. Behalve dat het smoezelig Nederlands is, vraag ik me ook steeds af: als jullie jezelf niet zijn (en waren), wie zijn (en waren) jullie dan wel? Iemand anders? Dat waag ik te betwijfelen. Jezelf zijn wordt gezien als een mooie eigenschap. Synoniem met authentiek, echt en integer. Maar als je er goed over nadenkt, en dat doe ik nu even, kun je je afvragen hoe iemand níét zichzelf zou kunnen zijn. Ben je niet altíjd jezelf? Daar is toch geen ontkomen aan? Neem de man die altijd een gangmaker is op feestjes, die altijd het hoogste woord en de lachers op zijn hand heeft. Stel dat die man zomaar op een avond stilletjes in een hoekje zit. Omdat hij moe is. Omdat hij een beetje grieperig is. Omdat zijn oma net die week ervoor is overleden. Omdat hij verliefd is op een vrouw die zijn liefde niet beantwoordt. Er kunnen talloze redenen zijn. Goeie kans dat anderen dan zeggen: Hij is niet helemaal zichzelf. Misschien zegt hij het zelf ook wel. Maar ik zeg: door bepaalde oorzaken (we kennen ze niet, maar dat doet er niet toe) is hij nu kennelijk zó. We zijn weliswaar gewend dat hij in gezelschap het bruisende middelpunt is, maar gezien de omstandigheden zit dat er even niet in. Typisch vind ik ook dat mensen nooit op hun best 9

4 zijn als ze zeggen: Ik ben mezelf niet. Het geldt vaak als excuus. Iemand die normaal juist heel timide is op feestjes en op een goeie dag zomaar de ene grap na de andere anekdote uit zijn mouw schudt, hoor je echt niet beweren dat hij zichzelf niet is. Dus heeft jezelf zijn vooral ook te maken met het ideaalbeeld dat mensen van zichzelf hebben. Iemand die zegt dat hij niet zichzelf was, beseft dat hij anders is dan normaal. En anders dan hij zou willen zijn. Maar misschien is hij wel meer zichzelf dan ooit. 10

5 2. Zo krijg je vrede De zenleraar stond voor een zaal Amerikaanse politici en zei: Met mijn rechterhand heb ik al heel wat mooie gedichten geschreven, maar met mijn linkerhand niet één. Toch heeft de rechter nooit tegen de linker gezegd: Jij deugt eigenlijk nergens voor. Omdat ze elkaar respecteren. Mijn rechterhand voelt zich niet superieur. En mijn linkerhand voelt zich niet minderwaardig. Wie is die man? wilde mijn dochter weten die bij me op de bank kwam zitten. Ik keek naar een dvd over de Vietnamese monnik Thich Nhat Hanh en antwoordde: Dat is iemand die mensen in vrede leert leven. Zijn boodschap is dat we met elkaar moeten omgaan zoals een linker en een rechterhand. En dat we dan een leukere wereld krijgen. Op de dvd zagen we hoe Thich Nhat Hanh in zijn meditatiecentrum in Frankrijk door de oorlog getroffen Palestijnen en Israeliërs ontving. Palestijnen en Israeliërs die elkaar de verschrikkelijkste dingen hadden aangedaan. En die vervuld waren van haat en woede. Door hen samen te laten mediteren wilde Thich de gezworen vijanden nader tot elkaar brengen. Omdat je door meditatie leert accepteren. Je boosheid en onvrede leert loslaten. Liefdevoller wordt. Niet meer denkt in goed en kwaad, of wij en zij. Maar ziet dat alles met elkaar verbonden is. Meditatie doet je beseffen dat 11

6 zorgzaamheid en compassie de enige manier is om vreedzaam te kunnen samenleven. Terwijl mijn dochter dichter tegen me aan kroop, zei Thich Nhat Hanh: Een tijdje geleden sloeg ik met een hamer keihard op de vingers van mijn linkerhand. En weet je wat er gebeurde? Mijn rechterhand pakte de linker vast en bekommerde zich om hem! De linkerhand zei dus niet: Geef mij die hamer eens. Dan geef ik een klap terug. En zo zou het tussen mensen ook moeten gaan. We ontkomen er niet aan dat we elkaar soms pijn doen. Maar door respect en mededogen moeten we zorgen dat die pijn niet leidt tot nog meer pijn. Wijs hè? zei ik, terwijl ik een arm om mijn dochter heen sloeg. Cool, zei ze. 12