Dure woorden voor klein geld

Transcriptie

1 Dure woorden voor klein geld Doelstellingen De deelnemers maken kennis met de werking en de uitgaven van Spoor ZeS. De deelnemers worden uitgedaagd om in hun eigen ploeg actief bezig te zijn met zingeving en solidariteit. Duur In de korte versie stel je de uitgaven en/of opdrachten gewoon voor. Die duurt +/- 30 min. In de langere versie stel je de uitgaven/of opdrachten voor en doe je af en toe een opdracht. Hier mag je +/- 1,5 uur voor uittrekken. Aantal deelnemers 4 tot 16 personen Materiaal x Biljetten van 500 euro x Biljetten met opdrachten x Balpennen x Inkijkexemplaren Spoor-ZeS-uitgaven x Folders en nieuwsbrieven van Spoor ZeS x Materiaal voor enkele opdrachten Spelverloop Vraag alle deelnemers om in een kring te gaan zitten en geef iedereen een briefje van 500 euro en een balpen. Op de achterkant van het biljet moeten de deelnemers opschrijven wat er in hen opkomt als ze de woorden zingeving en/of solidariteit horen. Ze hoeven het voorlopig nog niet te vertellen in de groep. Suggesties voor bijvraagjes x Wat betekenen deze woorden voor hen of hun groep? x Wat maakt het moeilijk om met deze thema s te werken in de groep? x Welke ervaring heb je al opgedaan rond deze thema s? Zingeving en solidariteit zijn grote woorden, dure woorden, vandaar ook groot geld. Bij veel mensen schrikken die woorden af. Vaak hoor je dat leid(st)ers en/of leerkrachten het moeilijk vinden om solidariteit aan te kaarten in de groep of leuke zingevingsmomenten uit te werken. Met deze methodiek laat je de deelnemers inzien dat zingeving en solidariteit in hele kleine dingen kan zitten. Vaak ben je met de thema s bezig zonder dat je het beseft. De methodiek geeft allerlei voorbeelden van die kleine dingen, die de deelnemers waarschijnlijk wel zullen herkennen. Daarnaast geef je hen ook informatie over al het zingevings- en solidariteitsmateriaal dat ze bij Spoor Zes kunnen vinden om hun activiteiten zinvol uit te werken. Vraag aan de deelnemers om hun 500 euro voor zich te leggen. De bedoeling is dat ze hun 500 euro wisselen voor kleinere geldbriefjes die allemaal in t midden liggen. Ze kunnen kiezen voor bedragen van 5, 10, 20 of 50 euro. Het wisselen is eerder symbolisch. Het volstaat als iedereen om beurten één biljet kiest. Op achterkant staan telkens kleine opdrachten, vragen, spelsuggesties, situaties of korte beschrijvingen van onze uitgaven. Je kunt alles gewoon aan je groep voorstellen. Af en toe kun je eens iets uitproberen of bespreken. Afhankelijk van de tijd die je voorziet

2 kun je langer blijven stilstaan bij de verschillende briefjes. Hoe meer je de deelnemers zelf laat vertellen over hun ervaringen of spelideetjes effectief uitvoert, hoe meer ze zullen opsteken. Je kunt hen ook altijd de vragen stellen: Ervaar je dit in je eigen groep? of Zie je jezelf dit doen met je groep?. Sommige biljetten zijn blanco. Hier krijgen de deelnemers de kans om zelf te vertellen wat ze rond zingeving doen, of wat er op hun lever ligt. Ze kunnen hier elementen aanbrengen die ze op hun briefje van 500 euro schreven.

3

4

5

6 Jongerenbrochure: Ande(r)s spelen Ande(r)s spelen is een veertigkaartenspel voor jongeren. Op elke kaart staat een (expressie)spel én een prikkelende vraag. Ze laten jongeren nadenken over jong zijn in de Andes én over hun eigen dromen. Het spel kaderde in de vastenactie van Broederlijk Delen in 2004: De Andes wil groeien. Ayubowan (cd) De liederen van deze cd, gebracht door het koor Solied, zijn niet zomaar te plaatsen onder de noemer strijdliederen of bezinningsliederen. Ze zijn immers zowel bruikbaar op het plein van het protest als in de ruimte van bezinning. Ze bevinden zich op het kruispunt van strijd en inkeer. En allemaal spreken ze van wereldwijde verbondenheid. Nu eens ingehouden stil, dan weer krachtdadig luid opdat stemlozen worden gehoord, opdat wij samen onrecht keren en miserie weren Jongerenbrochure: Boerenkost Dit spel sloot aan bij de vastencampagne van Broederlijk Delen in 2003: Later wil ik boeren, niet bedelen. De spelers bepalen de toekomst van Pablo, een Chileense jongen die op het platteland leeft. Zij moeten ervoor zorgen dat Pablo niet veroordeeld wordt tot de bedelstaf. De spelers zijn allemaal boeren die in een coöperatieve samen moeten werken. De boeren trekken door enkele Chileense steden, waar zij telkens moeten opboksen tegen perverse effecten van de globalisering, om Pablo een toekomst te geven op het platteland. Jongerenbrochure: Bongo go Spel voor jongeren, gemaakt naar aanleiding van de campagne van Broederlijk Delen Congo wil groeien. (2005) In het eerste deel wordt de campagne samengevat aan de hand van negen spelletjes. Het tweede deel is één groot spel. De spelers zijn nu Bongolese boeren die hun maïs in de stad willen verkopen. Hiervoor moeten ze overleggen en plannen maken. Door het zure heen Elk jaar worden een heel aantal Chirogroepen geconfronteerd met de harde realiteit: ook jonge mensen sterven Vanuit het Netwerk voor Pastoraal met Jongeren een samenwerkingsverband tussen verschillende jeugdbewegingen en jeugdwerkorganisaties maakten we een werkmap rond dit thema. De map is een handreiking voor begeleid(st)ers die in jeugdwerkverband willen werken rond verlies en rouw. Je vindt er volledig uitgewerkte werkvormen in, telkens opgesplitst in verschillende leeftijdscategorieën. Een wereld van verschil Een wereld van verschil is een bundel met 52 zingevingsmomenten voor 12-jarigen. Toffe namiddagactiviteiten met nét dat kleine extraatje, eigentijdse eucharistievieringen voor de start van het school- of werkjaar, actieve spelen, een avondritueel voor op bivak, een bezinning tijdens de kerstperiode, Alle zingevingsmomenten zijn volledig uitgewerkt en klaar voor direct gebruik. Jongerenbrochure: Ex?! Kant-en-klaar spel voor jongeren dat aansluit bij een vroegere campagne van Welzijnszorg. Het toont de moeilijkheden die ex-gedetineerden ondervinden bij de reïntegratie in de maatschappij. Handleiding leerkrachten Spoor ZeS brengt in de vasten en in de advent een handleiding uit voor leerkrachten van de lagere school. Die bevat informatie en suggesties om de campagnethema s van Broederlijk Delen en/of Welzijnszorg op een belevende manier aan te brengen in de klas. Jongerenbrochure: Het tocht Het tocht is een spel dat met weinig woorden het campagnethema van Welzijnszorg in kaart bracht in 2004: Hoog tijd voor een beter woonbeleid. De centrale vraag is: Hoe bepaalt jouw woonsituatie je leven? De spelers kijken naar zichzelf, zien hoe het anders zou kunnen zijn en fantaseren over later. Je kunt kiezen om met de groep op tocht te gaan ofwel gebruik je het stenenspel. Jongerenbrochure: Spanning in t spel Dit spel is gemaakt bij de campagnethema van Welzijnszorg in 2005: Huishouden vraagt energie De groep krijgt spelopdrachten. Als de spelers in de opdrachten slagen, mogen ze uit een glimmende prijzenpot een elektrisch toestel kiezen. Op het eerste gezicht lijkt samenwerken de beste tactiek om het spel te winnen, maar eigenlijk nemen de ploegjes het tegen elkaar op, voor ampères. Het winnende ploegje heeft dus niet de meeste elektrische toestellen! Het heeft voldoende ampères verzameld om alle gewonnen toestellen te laten werken. Wie handig is, een elektricienopleiding heeft gevolgd of snel in actie schiet, heeft een streepje voor. De rest moet sluw zijn.

7

8 Spiritkoffer Deze koffer kun je gratis ontlenen. Je haalt hem af in De Banier in je buurt, waarna je hem 3 weken mag houden. De koffer bevat een aantal vieringen, bezinningsteksten, Chirokaarsen, enzovoort. Verder zitten er ook een hele reeks interessante boeken in over God en geloof op kindermaat, de atlas van de belevingswereld, de cartografie van de liefde, een werkvorm om stil te staan bij scharnierpunten in het leven, spelen over solidariteit voor kinderen en jongeren, enz. Een zeer handig instrument voor groepen die iets rond zingeving willen doen, maar niet weten hoe je eraan begint! Baggerboek Dit boek bevat allerlei teksten om met je ploeg even stil te vallen. Ze kunnen je ontroeren als je bladerend, baggerend in dit boek iets van jezelf herkent. Veel van deze teksten zijn op maat van een Chirogroep geschreven. Beraad Met Spoor ZeS zetten we jaarlijks een zingevings- of solidariteitsthema in de kijker dat aansluit bij de dingen waar de grote Chiro mee bezig is. Toegankelijkheid, bijvoorbeeld. We willen met zo n thema experimenteren of het gewoon verder uitdiepen. Op die manier blijven we zoeken naar de beste manier om zingeving en solidariteit aan te brengen bij jongeren. In het werkjaar hield dat concreet in dat we een aspiploeg in contact brachten met een groep maatschappelijk kwetsbare jongeren (via vzw Lejo). Tussen januari en april kregen ze de kans om samen een project uit te werken. Naam die zin is van ons leven Naam die zin is van ons leven is een bezinningsboek van de hand van Carlos Desoete, vroeger nationaal proost van de Chiro. Dat boek bestaat uit twee delen. Het eerste deel, Jij die bent, is een zoektocht naar de rode draad in ons engagement. Het tweede deel, Wij bidden en vieren, verzamelen ons, is geënt op een aantal belangrijke momenten in het christelijk leven. Het is een schat aan bruikbaar materiaal voor vieringen Nieuwsbrief Driemaandelijks verschijnt er een nieuwsbrief van Spoor ZeS. Die is gratis en bevat informatie over nieuwe publicaties, het leerkrachtenaanbod van Zin-d erin(g), beschouwingen over zingeving, Als je de nieuwsbrief wilt ontvangen, volstaat het om te mailen naar spoorzes@chiro.be. Sander Een informatief spel over armoede en sociale uitsluiting voor kinderen van 6 tot 10 jaar. Sander wordt vaak uitgesloten. Hij vertelt in een aantal verhalen over wat hij meemaakt. Ook vertelt hij ook over solidariteit, over wat er kan gebeuren als mensen naar elkaar beginnen luisteren en als iedereen mag meespelen. Sierra Oscar Lima Een solidariteitsspel voor jongeren vanaf 12 jaar. De bedoeling is dat de spelers met heel de groep kunnen ontsnappen uit een zinkende duikboot, door samenwerkingsopdrachten uit te voeren. Als het samenwerken niet goed lukt, kan het gebeuren dat er spelers moeten achterblijven op een verdieping die al onder water staat.

9

10 Toen we op bivak als vieruurtje een banaan kregen, hing er een sticker op met deze vragen: x Van waar kom ik? x Welke inspanningen hebben mensen moeten doen om mij te laten groeien? x Hoe ben ik in België geraakt? x Hoeveel geld hebben mijn plukkers voor mij ontvangen, denk je? De Cambodjaan Heng Bunthoen, die 14 dagen in onze parochie te gast is in het kader van de actie van Broederlijk Delen, wordt uitgenodigd om op een gewestavond eens te komen babbelen. We omkaderen de avond met een Cambodjaans drankje en hapje, dat we s namiddags klaarmaakten volgens een recept dat Heng ons op voorhand gaf. In de namiddag was hij al in Chiro Jap te gast om samen met de rakwi s een heerlijk Cambodjaans soepje te koken. Op bivak sta je een keertje om halfvijf op en bereid je je samen met je rakkers voor op een frisse en wonderlijke dauwtrip. Een stukje van de tocht doe je in stilte. Een ander stukje wandel je allemaal met je blote voeten door het bedauwde gras. Op een papieren wolkje schrijft iedereen wat hij/zij van het leven droomt. Welke verwachtingen heb je, welke waarden wil je in het leven leggen, welke dromen wil je verwezenlijkt zien worden, welk onrecht wil je ongedaan helpen maken? Alle wolkjes worden in een doos gedaan. Iedereen trekt een wolkje, probeert bij de neergeschreven dromen concrete tips te schrijven over hoe de dromen waar kunnen worden, en raadt dan van wie het wolkje was. De wolkjes krijgen een plaatsje aan het plafond van het lokaal. Met een rustig muziekje op de achtergrond knutselt ieder een dromenvanger om straks als herinnering aan dit moment mee naar huis te nemen. Geef een kaarsje door. Als je het aan je buur geeft, zeg je: Een lichtje voor jou. Eén geblinddoekte speler moet proberen het kaarsje uit te blazen. Lukt dat, dan moet het slachtoffer een antwoord geven op deze vraag: Wie is voor jou een inspirerende ( lichtgevende ) figuur, en waarom? Hij/zij neemt dan de plaats in van de blazer. Wanneer iemand voor de tweede keer het slachtoffer is, neemt de rechterbuur de vraag op zich. We beginnen de leidingskring/bivakdag met een frisse vertaling van een bijbels verhaal. Daarna tekent/kleit/verwoordt iedereen wat dit verhaal voor hem/haar betekent. Schrijf een brief. Iedereen krijgt een andere geadresseerde. Voorbeelden: de pastoor van je parochie, president Bush, Gilles De Bilde, Nelson Mandela, nationale Chiroproost Wim Selderslaghs, de paus, Jezus, tv-journalist Wim De Vilder, Guy Verhofstadt, Bob de Bouwer, zangeres Yasmine, Mieke Vogels,... De komende weken beginnen/sluiten we elke leidingskring of werking af met een brief te lezen. Maak een persoonlijke ladder met tien waarden. Bovenaan zet je de waarden en mensen die je hoog inschat, en zo werk je je naar beneden. Neem nu je agenda en bekijk je activiteiten van de voorbije twee weken. Breng al je bezigheden in schema volgens de volgende indelingen: familiale bezigheden, beroeps- of schoolbezigheden, relatie, vrienden, zingeving, vrije tijd, hobby, Confronteer dan je waardenladder met je schema. In Dubbelpunt las je een artikel over het Solidariteitsfonds: een project dat solidariteit wil bevorderen. Rijkere Chirogroepen storten bij de aansluiting een extra bedrag, waarmee armere groepen ondersteund worden. Je brengt het artikel mee naar een Chirogroep die het goed (of net minder goed) heeft en vraagt wat iedereen hierover denkt.

11

12 Stel dat je van je rijke suikertante euro erft. Hoe zou je dat geld besteden? Even persoonlijk nadenken en eventueel noteren, en dan vertellen aan mekaar. Aspirant Wouter is in de vakantie op Broederlijk-Delenkamp geweest. Op een rustige zondagavond wordt hij uitgenodigd om eens wat te vertellen over het kamp en over z n interesse voor de Derde Wereld. Op bivak heb je met de aspi s een boomhut gemaakt. Heerlijk stemmig om er s avonds samen naar de sterren te kijken of om samen stil te speuren naar nachtvlinders in het licht van je zaklamp. Op het jaarlijkse Chirofeest of de spaghettiavond van het gewest versier je de feesttafel met papieren onderleggers. Op die onderleggers (kopieerformaat A3) heb je wat mooie doordenkertjes, verhaaltjes of cartoons gezet. Iedereen brengt één van zijn/haar lievelingsmuziekjes mee en een lievelingstekstje of gedicht. Met die ingrediënten bouw je een rustgevende en inspirerende avond. We beginnen/eindigen de vergadering telkens met een verhaal, een tekstje of een gedicht. Niet zomaar een verhaal, maar iets dat om de beurt door iemand uitgekozen werd omdat het voor die persoon een bijzondere betekenis heeft. Hij/zij mag daarover ook een woordje uitleg geven. Stel dat je huis of je kamer afbrandt. Welke drie voorwerpen zou je willen redden? Je kunt hierover in gesprek gaan: wat is mij dierbaar in mijn leven? Bij het begin van de leidingskring, of op bivak voor het slapengaan van de keti s, of bij de opening van de gewestavond: iemand slaat het Baggerboek lukraak open, leest een willekeurig tekstje voor en zegt erbij wat hij/zij van die tekst vindt. Daarna mogen ook de anderen hun mening zeggen. Iedereen krijgt een blad waarop één woord staat (iedereen en ander woord): vertrouwen delen reclame geloven vergeven verdriet bemoedigen vriend stilte solidariteit genieten praten geheim wonder conflict dromen bidden geborgen racisme Iedereen krijgt een vijftal minuutjes om te brainstormen bij dat woord en wat gedachten te noteren op het blad. Dan wordt het blad doorgeschoven. De volgende leest, vult aan, schrijft er bedenkingen of vragen bij, Zo gaat ieders blad de hele cirkel rond. Iedereen krijgt een lijstje met woorden: studie vriendenkring milieuzorg uitgaan geld natuur geloof gezondheid mode tv kijken internet reizen vrijwilligerswerk muziek Derde Wereld sport inzet voor anderen comfort gezin Vierde Wereld Rangschik die woorden op een ladder: bovenaan wat voor jou het belangrijkst is, dan in dalende lijn verder. Of: geef punten aan deze woorden, met een minimumwaarde van één punt en een maximum van vijf. Het totaal mag maar 40 punten bedragen. Nadat je dit ingevuld hebt, begin je opnieuw. Het totaal aantal punten mag nu maar 25 zijn. Zo krijg je een zicht op wat je echt belangrijk vindt of wie/wat jouw God is.

13

14 Bij het begin van de leidingskring (of bij het kampvuur, of ) krijgt iedereen de opdracht: Noem iemand die je bewondert. Je kunt daarna de vraag stellen: Waarom bewonder je hem of haar? Speel telefoontje. Wanneer je naar iemand telefoneert, vertel je erbij wat je vandaag (deze leidingskring, deze namiddag, deze bivakdag, ) met deze persoon wil delen. (Voorbeelden: je vieruurtje, je vriendschap, je goesting in een ijsje, je verhaal over de bomma die ziek is, ). Let erop dat iedereen achteraf zijn of haar belofte nakomt! Het is bijna Allerheiligen. In het voorbije jaar is een kookouder gestorven. Je weet ook dat de bomma van leider Raf vorige maand is gestorven. Je stelt voor om de kring te beginnen met een minuut stilte. Werkelijk een volledige minuut waarin niemand praat. Wie wil, mag er achteraf nog iets bij zeggen. Alle schoenen worden op een hoop gegooid. Zorg dat de paren samenblijven door de veters aan elkaar te binden of zo. Iedereen kiest blindelings een paar schoenen uit en trekt dat aan. 1. Probeer te ontdekken in wiens schoenen je nu staat 2. Beleef deze activiteit (leidingskring, spel, ) vanuit de persoon in wiens schoenen je staat. Hoe zou hij/zij reageren, wat zou hij hij/zij tof of vervelend vinden,? Welke taken neemt hij/zij op zich? Als begeleid(st)er kun je dit ook wat organiseren en zorgen dat je gericht schoenen aan personen geeft, bvb. de schoenen van Leen aan Pieter geven omdat je weet dat Pieter altijd op de kap van Leen zit. Na de leidingskring blijf je nog wat plakken en knoop je een gesprek aan met Marijke, van wie je weet dat ze het niet gemakkelijk heeft met de nieuwe situatie thuis. De echtscheiding van haar ouders verloopt bijzonder agressief. Met Christus Koning zal de nieuwe leiding een belofte uitspreken. Drie weken op voorhand begin je de leidingskring met de vraag: Wat belooft ieder van ons, nieuw of ervaren, aan de Chiro? Bij het begin van de leidingskring zoeken we allemaal samen naar iets kleins waarmee we de leden de volgende zondagmiddag willen laten voelen dat ze echt welkom zijn. Binnen drie weken is het Christus Koning. We willen die dag een viering houden. Bij het vieruurtje vraag je aan je keti s wat zij verwachten van die viering: Waar? Moet het een mis zijn? Welke liedjes? Welk thema?

15

16 Op een zomerse dag lig je met je rakwi s languit op jullie rug in het gras. Je kijkt naar de voorbijtrekkende wolken. Je bent een minuut volledig stil. Daarna vertel je aan elkaar wat je in die minuut allemaal gedacht hebt. We bedenken iets kleins/eenvoudigs waarmee we onze collega s leidingsmensen of leeftijdsgenoten van de scouts, KSA, Landelijke Gilde, van ons dorp eens plezant kunnen verassen. Een puntje op de leidingskring: wat zullen we aan het eind van het werkjaar doen met het geld van het spaarvarken? (Het spaarvarken is de doos waarin iedereen 50 cent moet stoppen die te laat komt op de leidingskring, of wiens gsm afgaat tijdens de vergadering.) Zul je het spaarvarken gebruiken voor de aanschaf van een bak bier voor de leiding, of misschien voor een Chirohemd voor kerel Joris, van wie je weet dat ze het thuis niet kunnen kopen? De nieuwe leidingsverdeling is zojuist afgerond. Je zegt een bemoedigend woordje. De tippers vragen je waarom je een kruisje draagt aan je halskettinkje. Je hebt er al eens over nagedacht wat je zou zegen wanneer ze je dat vragen. Zeg iets goeds van je rechterbuur.