Judith Harbrink. Universiteit van Tilburg

Transcriptie

1 Running head: RELATIE DARK TRIAD PERSOONLIJKHEDEN & PESTGEDRAG BIJ ADOLESCENTEN De Relatie tussen Dark Triad Persoonlijkheden en Pestgedrag bij Adolescenten Judith Harbrink Universiteit van Tilburg Bachelorthesis Forensische Psychologie 2014 Departement Forensische Psychologie Docent: Jens Henrichs Juli 2014

2 Samenvatting Pestgedrag kan veel psychische en andere gezondheid gerelateerde problemen met zich meebrengen. Verschillende onderzoeken suggereren dat pesters en gepeste mensen verschillende soorten persoonlijkheden hebben waardoor belangrijk lijkt om naar een persoonlijkheidsmodel te kijken die aversieve persoonlijkheden weergeeft. In dit cross-sectioneel onderzoek onder Belgische adolescenten (N = 201) wordt de relatie tussen pestgedrag en Dark Triad persoonlijkheden (d.w.z.,psychopathie, Machiavellisme en Narcisme) onderzocht, tevens wordt er nog gekeken naar geslacht. Psychopathie, Machiavellisme en Narcisme werden gemeten met behulp van de Dirty Dozen zelf-rapportage vragenlijst. De adolescenten rapporteerden verschillende soorten pestgedrag door middel van de Klasgenoten Relatie Vragenlijst. Multiple Hiërarchische regressieanalyses laten zien dat jongens met een psychopathische persoonlijkheid een minder negatieve houding hebben tegen over pesten en dat jongens een grotere kans hebben om een psychopathische of machiavellistische persoonlijkheid te hebben. Daarnaast pesten vooral jongens anderen of een leraar. Trefwoorden: pestgedrag, Dark Triad, persoonlijkheid, adolescenten, zelfrapportage

3 Abstract Bullying behavior can cause many psychological and other health-related problems. Several studies suggest that bullies and bullied people have different types of personalities which makes it important to investigate a model which contains aversive personalities. In this cross-sectional study among Belgian adolescents (N = 201), the relationship between bullying and the Dark Triad personalities (i.e., Psychopathy, Machiavellianism and Narcissism) and the differences between the sexes was examined. Psychopathy, Machiavellianism and Narcissism where measured by the Dirty Dozen selfreport questionnaire. The adolescents reported different types of bullying through the Classmates Relationship Questionnaire (KRV). Multiple hierarchical regression analysis showed that boys with Psychopathic personality a less negative attitude have against bullying and that boys are more likely to have a Psychopathic or Machiavellian personality. In addition, especially boys bully others or a teacher than girls. Key words: bullying, Dark Triad, personality, adolescents, self-report

4 De Relatie tussen Dark Triad Persoonlijkheden en Pestgedrag bij Adolescenten Vandaag de dag blijft pesten een enorm probleem op scholen, zo n 68% krijgt in het voortgezet onderwijs te maken met verbaal geweld en 20% met grof lichamelijk geweld (NJI, 2014). Als er over pesten gepraat wordt denkt men meestal aan een fysieke of verbale vorm van agressie tussen schoolkinderen maar pesten gebeurd niet alleen tussen schoolkinderen maar ook tussen volwassenen. Bij volwassenen gaat het vooral om het verspreiden van geruchten en roddels (Kieffer, 2014). Er zijn verschillende vormen van pesten: verbaal, non-verbaal, achtervolging, uitsluiting, stelen of vernielen van bezittingen, afpersing. Naast pesten heb je ook plagen, hierbij ligt de intentie anders dan bij pesten. Bij pesten is het de bedoeling om iemand te kwetsten bij plagen is het meer als grapje, maar de lijn tussen pesten en plagen is erg dun en van plagen kan het zo pesten worden (depestaanpesten, 2011). Uit onderzoek van Kulp (2014) kwam dat plagen en schelden de twee meest voorkomende vormen van pesten zijn. In tegenstelling tot fysiek pestgedrag en internet pesten, deze werden als minst voorkomend gerapporteerd. Er verschillende rollen die iemand kan hebben, je kan een pester zijn, een slachtoffer maar ook een pestslachtoffers. Deze laatste zijn kinderen die anderen pesten maar zelf ook het slachtoffer zijn doordat anderen hun pesten (Yang & Salmivalli, 2013). Pestslachtoffers gebruiken ook een veel fysieke en verbale vorm van pesten. Pestgedrag kan heel ingrijpend zijn op iemands leven. Als je slachtoffer bent geweest van pesten kan dit psychische problemen met zich meebrengen. Dit geldt niet alleen voor het slachtoffer want ook bij daders kan pesten psychische problemen geven (Lin et al, 2014). Pesten kan dus leiden tot depressie (Iannotti, Luk, Nansel & Wang, 2010) maar ook zelfs tot zelfmoord gerelateerde gedragingen (Kim & Leventhal, 2008). Jongeren die gepest worden hebben een grote kans op depressie, angst, lagere schoolresultaten, gevoelens van het er niet bij horen, slechtere sociale en emotionele aanpassing, moeite met vrienden maken en een groter gevoel van alleen zijn. Bij pestslachtoffers is er een grotere kans dat er ergens in de familie mishandeling plaats vindt en dat de

5 pest slachtoffer vaak getuige is van geweld in het gezin. Tevens tonen deze pestslachtoffers vaker zelfmoord gerelateerd gedrag. Pesters drinken vaker alcohol en roken, hebben slechtere schoolprestaties en ervaren ook een slechter schoolklimaat, maar pesters maken wel sneller vrienden (Hertz, 2013). Tevens zijn pesters zich minder bewust van hun eigen emoties (Hussien, 2013). Daarnaast suggereert eerder onderzoek dat pesters bepaalde karaktereigenschappen hebben die niet-pesters niet hebben. Zo houden pesters zich minder aan sociale regels en zijn minder beleefd (Hussein, 2013), scoren hoger op criminele gedachtes, tonen meer agressie, psychopathie en vertonen ook meer crimineel gedrag (Anderson et al., 2011). Fanti en Kimonis (2013) vonden dat mensen die hoog scoorden op narcisme de grootste kans hadden om pestgedrag te vertonen. Bepaalde karaktertrekken kunnen dus voorspellen of dat iemand een pester of slachtoffer kan worden. Om meer inzicht te krijgen in de persoonlijkheidstrekken van pesters is het interessant om naast het kijken van losse karaktereigenschappen ook te kijken naar persoonlijkheidseigenschappen. Eerder onderzoek keek naar de Big 5, dit is een factor model die 5 verschillende dimensies van persoonlijkheid weergeeft: Extraversie, mildheid, ordelijkheid, emotionele stabiliteit en autonomie (Goldberg, Hofstee & Lewis, 1992). Tani et al (2003) vond dat pesters lager scoren op mildheid en hoger op extraversie in vergelijking met niet-pesters. Borroni, Fossati en Maffei (2012) vonden dat pesters ook lager scoorden op ordelijkheid. Er zijn dus verschillende variabele waarnaar je kan kijken om pesters te onderscheiden van niet-pesters. Naast de Big 5 is er nog een andere manier om naar persoonlijkheidseigenschappen te kijken. Pestgedrag wordt gezien als een negatief, niet geaccepteerd gedrag, dus het is vooral interessant om naar sociaal aversieve persoonlijkheidstrekken te kijken. Kowalski (2001) heeft verschillende van die aversieve trekken onderzocht en kwam tot de conclusie dat de Dark Triad het meest naar voren kwamen. De Dark Triad refereert naar drie persoonlijkheidstrekken psychopathie, narcisme en Machiavellisme (Paulhus & Williams, 2002). Uit verschillende onderzoeken is al gevonden dat mensen die hoog scoren op de verschillende Dark Triad trekken, ongevoelige en manipulerende

6 gedragingen hebben tegen over anderen. Ze zullen eerder betrokken zijn bij bijvoorbeeld dierenmishandeling (Kavanagh, Signal & Taylor, 2013) en ze vertonen meer vernietigend gedrag, naar zichzelf of naar anderen toe. Als je bijvoorbeeld gaat kijken naar de verschillende negatieve gedragingen zoals boosheid, afgunst, vraatzucht, hebzucht, lust, trots en luiheid, dan vertonen mensen die hoog scoren op de Dark Triad meer van deze gedragingen (Giammarco, Vernon & Veselka, 2014). De Dark Triad staat dus voor psychopathie, narcisme en Machiavellisme (Paulhus & Williams, 2002). Psychopathie voorspelt antisociaal gedrag en refereert naar mensen die hoog scoren op impulsiviteit, sensatie zoeken en laag scoren op empathie en angst. Mensen die hoog scoren op psychopathie gebruiken vooral veel agressie. Narcisme refereert naar mensen die zich grandioos en superieur voelen, denken dat ze het recht in eigen handen hebben en vaak erg dominant zijn. Vaak is deze trek toch gerelateerd aan mensen met een lage eigenwaarde. Pestgedrag kan dus een bepaald mechanisme zijn voor narcistische mensen om hun eigenwaarde te beschermen en gebruiken hier voornamelijk directe agressie tegen anderen voor (Baumeister & Bushman, 1998). Machiavellisme refereert naar manipulatieve mensen die zich vaak op een koude en manipulatieve manier gedragen. Mensen die hoog scoren op deze trek proberen door middel van manipulatie een hoge sociale status en macht te verkrijgen in een groep, in plaats van agressie te gebruiken zoals bij mensen die hoog scoren op psychopathie en narcisme wordt er door deze groep vooral gebruik gemaakt van indirecte agressie, pestgedrag dus (Cillessen et al. 2010). Naast dat mensen met een Dark Triad persoonlijkheid bepaalde gedragingen hebben, hebben deze mensen ook bepaalde emotionele tekortkomingen die mogelijk een onderliggende factor zijn voor het tot stand komen van pestgedrag. Psychopathie hangt samen met een lage algehele empathie, moeite met het beschrijven van eigen gevoelens en extern gericht denken. Narcisme wordt geassocieerd met een gelimiteerd affectieve empathie en moeilijkheden met het identificeren van gevoelens. Machiavellisme wordt geassocieerd met extern gericht denken (Jonason & Krause, 2013).

7 Door deze emotionele tekortkomingen is het niet onwaarschijnlijk dat deze mensen eerder pestgedrag zullen tonen. Baughman et al (2012) heeft de relatie tussen Dark Triad persoonlijkheidstrekken en pestgedrag onderzocht bij volwassenen, hierbij werd gevonden dat psychopathie het meest gerelateerd is aan pesten, gevolgd door machiavellisme en narcisme. Mensen die hoog scoorden op narcisme gebruikten ook vooral niet-agressief pest gedag. Tevens scoorden mannen hoger op alle facetten van de Dark Triad en werd er gevonden dat mannen meer pesten dan vrouwen, vooral bij directe vormen van pesten. Dit gender verschil is ook gevonden bij een onderzoek over pesten bij jongeren (Hussein, 2013). In dit onderzoek wordt er gekeken naar de relatie van de Dark Triad persoonlijkheidstrekken en pestgedrag onder adolescenten. Tevens wordt er onderzocht of er een verschil in geslacht is hiertussen. In de huidige wetenschappelijke literatuur is er alleen bekend wat voor effect er is op pestgedrag als iemand een bepaalde Dark Triad persoonlijkheidstrek heeft maar er is niks bekend over adolescenten. Er wordt verwacht dat adolescenten die hoog scoren op één van de drie Dark Triad persoonlijkheidstrekken meer pestgedrag vertonen in vergelijking met mensen die laag scoren op deze persoonlijkheidstrekken. Psychopathie zal waarschijnlijk de beste voorspeller zijn op pestgedrag en daarna machiavellisme en narcisme. Tussen de verschillende geslachten wordt er verwacht dat vooral jongens hoog scoren op de Dark Triad persoonlijkheidstrekken en dat deze dus meer pestgedrag vertonen dan meisjes. Tevens wordt er verwacht dat jongens meer direct gepest worden of direct anderen pesten en meisjes zullen eerder indirect gepest worden (Undheim & Sund, 2010). Methode Participanten Voor dit onderzoek is er gebruik gemaakt van een cross-sectioneel onderzoek onder adolescenten in België. De onderzochte steekproef bestaat uit 201 personen, 64 jongens en 137 meisjes die tussen de 14 en 19 jaar oud zijn (M=16.67; SD=0.82). De oorspronkelijke steekproef

8 bestond uit 202 personen maar door onvolledigheid en/of mogelijke onbetrouwbare gegevens werd 1 persoon uit de dataset verwijderd. 99,5% van de deelnemers droegen een Belgische nationaliteit en 0.5% de Chinese nationaliteit. De participanten kwamen van 3 verschillende scholen, 135 deelnemers van het Algemeen Secundair Onderwijs, 33 van het Buitengewoon Secundair onderwijs en 19 in het Technische Secundair onderwijs. Procedure De scholen werden benaderd met een standaard opgestelde brief waarin vermeld stond wat het doel van de studie was, namelijk het nagaan van het verband tussen persoonlijkheid en omgang met leeftijdsgenoten, en hoe dit onderzocht ging worden. De vragenlijsten werden tijdens studie en/of lesuren uitgedeeld aan de scholieren. Eerst moesten de deelnemers een passive consent formulier in vullen, als ze niet mee wilden doen aan het onderzoek dienden ze hun naam en klas in te vullen, als ze wel mee wilden doen dan vulden ze niks in. Er werd tevens vermeld in dit formulier dat de gegevens anoniem en vertrouwelijk verwerkt werden. Er werd een Nederlandstalige versie gebruikt van een Engelstalige vragenlijst, deze werd vertaald via de backtranslation procedure. Hierbij wordt een Engelstalige vragenlijst naar het Nederlands vertaald en deze weer terug naar het Engels vertaald. Deze vertaling wordt dan vergeleken met de oorspronkelijke Engelstalige vragenlijst Meetinstrumenten Dark Triad. Om de persoonlijkheidstrekken psychopathie, narcisme en machiavellisme, oftewel de Dark Triad, te meten is er gebruik gemaakt van de Dirty Dozen van Jonason & Webster (2010). Deze vragenlijst bevat uit 12 items die beantwoord moeten worden op een responsschaal van 1 (sterk mee oneens) tot 9 (sterk mee eens). Elk construct van de Dark Triad wordt gemeten door middel van 4 items. Voorbeeld vragen van de Dirty Dozen vragenlijst zijn: Ik heb de neiging om geen medelijden te hebben (psychopathie), Ik heb de neiging om mezelf meer speciaal te vinden dan anderen (narcisme) en Ik heb de neiging om anderen te manipuleren om mijn zin te krijgen (machiavellisme). De Cronbach s alpha van de Dirty dozen is α =.83.

9 Pesten. Pesten werd gemeten met Klasgenoten Relatie Vragenlijst, de KRV (Liebrand, IJzendoorn & Lieshout, 1992), dit is een zelfrapportage over betrokkenheid bij pesten. Deze vragenlijst bevat 5 hoofd variabelen, hoe vaak jij direct gepest wordt, hoe vaak jij indirect gepest wordt, hoe vaak pest jij iemand anders, hoe vaak pest je een leraar/lerares en wat voor houding heb je tegenover pestgedrag. Er wordt onderscheidt gemaakt tussen direct en indirect gepest worden, direct gepest worden houdt in dat er openlijk confronterend gedrag gebruikt wordt om iemand direct te schaden (Griffin & Gross, 2004). Indirect gepest worden houdt in dat er op een niet-confronterende manier geprobeerd wordt om iemand schade aan te brengen. Een erg belangrijk verschil tussen deze twee manieren is dat bij indirect pesten de pester vaak anoniem is (Cappella & Weinstein, 2006). Een paar vragen die voorkomen in de vragenlijst zijn: Hoe vaak hebben andere leerlingen jou dit schooljaar gepest? Hoe voel je jezelf meestal als je ziet dat een andere leerling gepest wordt? Hoe vaak heb je zelf meegedaan bij het pesten van andere leerlingen op school? en Hoe vaak heb je meegedaan met het pesten van één van jouw andere leerkrachten? De Cronbach s alpha van de KRV is α =.82. Resultaten Om de statistische analyses te doen van deze studie werd er gebruik gemaakt van het programma SPSS, versie Bij het analyseren van de data werd een tweezijdig significantieniveau van α = 0.05 gehanteerd. Er werden multiple hiërarchische regressieanalyses uitgevoerd om de relatie tussen de verschillende Dark Triad persoonlijkheden van de jongeren en pestgedrag in kaart te kunnen brengen. Daarnaast worden er nog ANOVA s uitgevoerd om het verschil tussen meisjes en jongens te bekijken. Allereerst werden er een aantal descriptieve statistieken van de steekproef berekend. Deze zijn in Tabel 1 en Tabel 2 weergegeven. In Tabel 1 is te zien dat de gemiddelde leeftijd van jongens en meisjes gelijk is en dat jongens iets hoger scoren op alle Dark Triad persoonlijkheden dan meisjes.

10 Door middel van een ANOVA is er gekeken of de verschillen in geslacht en een Dark Triad persoonlijkheid significant zijn. Als afhankelijke variabele zijn Machiavellisme, Psychopathie en Narcisme ingevoerd en de onafhankelijke variabele is geslacht. Hieruit kwam een significant effect van geslacht op Machiavellisme, F (1, 200) = , p = en Psychopathie, F (1, 200) = , p = Jongens scoorden op beide Dark Triad persoonlijkheden significant hoger dan meisjes. In Tabel 2 is voor de meisjes en jongens gekeken wat de gemiddelde scores zijn op de verschillende vormen van pestgedrag. Om op significantie te toetsen was er een ANOVA uitgevoerd met geslacht als onafhankelijke variabele en Indirect gepest worden, Direct gepest worden, Negatieve houding tegen over pesten, Leraar pesten en Pesten van anderen zijn de afhankelijke variabelen. Er kwam een significant effect van geslacht op het hebben van een negatieve houding tegen over pesten, F (1, 200) = 4.615, p = 0.033, het pesten van een leraar, F (1,200) = 6.882, p = en het pesten van anderen, F (1,200) = 5.142, p = De meisjes hebben een negatievere houding tegen over pesten en de jongens pesten vaker een leraar of iemand anders. Tabel 1 Descriptieve Statistieken Algemeen Totale groep N=187 Gemiddelde (SD) Jongens N=64 Gemiddelde (SD) Meisjes N=137 Gemiddelde (SD) Leeftijd (0.81) (0.92) (0.76) Machiavellisme 3.35 (1.48) 3.84 (1.14) 3.14 (1.46) Narcisme 4.68 (1.66) 5.00 (1.45) 4.53 (1.74) Psychopathie 2.92 (1.48) 3.43 (1.90) 2.70 (1.42)

11 Tabel 2 Descriptieve Statistieken Pestgedrag Totale groep N=201 Gemiddelde (SD) Jongens N=64 Gemiddelde (SD) Meisjes N=137 Gemiddelde (SD) Direct gepest worden 1.22 (4.91) 1.16 (0.25) 1.25 (0.57) Indirect gepest worden 1.96 (0.50) 1.19 (0.46) 1.97 (0.52) Anderen pesten 1.66 (0.33) 1.74 (0.45) 1.63 (0.25) Negatieve houding tegenover pestgedrag 2.42 (0.65) 2.28 (0.72) 2.50 (0.61) Leraar pesten 1.37 (0.89) 1.60 (1.03) 1.26 (0.80) Om de associaties tussen de verschillende Dark Triad persoonlijkheden en pestgedrag bij de jongeren te testen zijn er Pearsons correlaties berekend. Tabel 3 geeft een correlatiematrix van deze associaties weer. Tabel 3 Correlaties Dark Triad persoonlijkheden en Pestgedrag Variabele Indirect gepest worden 2.Anderen pesten Leraar pesten Negatieve houding * 5. Direct gepest 0.42** ** 0.09 worden 6. Machiavellisme ** -0.16* Psychopathie * -0.28** ** 8. Narcisme ** * * 0.29** **. Correlatie significant bij een significantieniveau van α = 0.01 (2-tailed) *. Correlatie significant bij een significantieniveau van α = 0.05 (2-tailed)

12 In tabel 3 is te zien dat er een matige negatieve correlatie is gevonden tussen het pesten van een leraar en het hebben van een negatieve houding tegenover pesten. Het direct gepest worden heeft een matige positieve correlatie met indirect gepest worden en met het pesten van een leraar. Machiavellisme heeft een matige positieve correlatie met het pesten van een leraar en een matige negatieve correlatie met het hebben van een negatieve houding tegenover pesten. Psychopathie heeft een matige positieve correlatie met het pesten van een leraar, een matige negatieve correlatie met het hebben van een negatieve houding tegenover pesten en middelmatige correlatie met Machiavellisme. Narcisme heeft een matige correlatie met het pesten van een leraar, Machiavellisme en Psychopathie. De relatie tussen indirect gepest worden en de Dark Triad persoonlijkheden Er werd een multiple hiërarchische regressieanalyse uitgevoerd om te onderzoeken wat de associatie is tussen de verschillende Dark Triad persoonlijkheden en het indirect gepest worden. Als covariaten worden leeftijd en geslacht ingevoerd bij stap 1, deze verklaarden 1.1% in het indirect gepest worden. Hierna werden de Dark Triad persoonlijkheden, Machiavellisme, Psychopathie en Narcisme, bij stap 2 toegevoegd. Deze toevoeging zorgde voor een verdere verklaring van 2.7%, gecontroleerd voor leeftijd en geslacht, R squared change = 0.027, F change (3, 198) = 1.067, p = De totale variantie van het model als geheel was 3.8%. F (5, 195) = 1.825, p = De resultaten van de multiple hiërarchische regressieanalyse staan weergegeven in tabel 4. Er is geen significant resultaat gevonden tussen de verschillende Dark Triad persoonlijkheden en het indirect gepest worden.

13 Tabel 4 Hiërarchische Regressieanalyse Indirect gepest worden en Dark Triad persoonlijkheden Stap en voorspellende Variabele B SE (B) β R² R² 95% BI OG BG Stap 1 (controlevariabelen).011 Geslacht Leeftijd Stap 2 (Dark Triad persoonlijkheden) Geslacht Leeftijd Machiavellisme Psychopathie Narcisme Noot. Betrouwbaarheidsinterval. Ondergrens. Bovengrens. De relatie tussen het direct gepest worden en de Dark Triad persoonlijkheden Er werd een multiple hiërarchische regressieanalyse uitgevoerd om te onderzoeken wat de associatie is tussen de verschillende Dark Triad persoonlijkheden en het direct gepest worden. Als covariaten worden leeftijd en geslacht ingevoerd bij stap 1, deze verklaarden 0.9% in het pesten van anderen. Hierna werden de Dark Triad persoonlijkheden, Machiavellisme, Psychopathie en Narcisme, bij stap 2 toegevoegd. Deze toevoeging zorgde voor een verdere verklaring van 0.8%, gecontroleerd voor leeftijd en geslacht, R squared change = 0.008, F change (3, 198) = 0915, p = De totale variantie van het model als geheel was 1.7%. F (5, 195) = 0.549, p = Er is geen significant verschil in verklaarde variantie gevonden. De modellen hebben geen voorspellende waarde met betrekking tot pestgedrag. De resultaten van de multiple hiërarchische regressieanalyse staan weergegeven in tabel 5. Er is geen significant resultaat gevonden in de 2 modellen.

14 Tabel 5 Hiërarchische regressieanalyse Direct gepest worden en Dark Triad persoonlijkheden Stap en voorspellende Variabele B SE (B) β R² R² 95% BI OG BG Stap 1 (controlevariabelen).009 Geslacht Leeftijd Stap 2 (Dark Triad persoonlijkheden) Geslacht Leeftijd Machiavellisme Psychopathie Narcisme Noot. Betrouwbaarheidsinterval. Ondergrens. Bovengrens. De relatie tussen het pesten van anderen en de Dark Triad persoonlijkheden Er werd een multiple hiërarchische regressieanalyse uitgevoerd om te onderzoeken wat de associatie is tussen de verschillende Dark Triad persoonlijkheden en het pesten van anderen. Als covariaten worden leeftijd en geslacht ingevoerd bij stap 1, deze verklaarden 2.9% in het pesten van anderen. Hierna werden de Dark Triad persoonlijkheden, Machiavellisme, Psychopathie en Narcisme, bij stap 2 toegevoegd. Deze toevoeging zorgde voor een verdere verklaring van 0.3%, gecontroleerd voor leeftijd en geslacht, R squared change = 0.003, F change (3, 198) = 2.954, p = De totale variantie van het model als geheel was 3.2%. F (5, 195) = 0.178, p = De resultaten van de multiple hiërarchische regressieanalyse staan weergegeven in tabel 6. Er is alleen een significant resultaat in beide modellen gevonden van geslacht op het pesten van anderen.

15 Tabel 6 Hiërarchische regressieanalyse Pesten van anderen en Dark Triad persoonlijkheden Stap en voorspellende Variabele B SE (B) β R² R² 95% BI OG BG Stap 1 (controlevariabelen).029 Geslacht Leeftijd Stap 2 (Dark Triad persoonlijkheden) Geslacht Leeftijd Machiavellisme Psychopathie Narcisme Noot. Betrouwbaarheidsinterval. Ondergrens. Bovengrens. De relatie tussen het pesten van een leraar en de Dark Triad persoonlijkheden Er werd een multiple hiërarchische regressieanalyse uitgevoerd om te onderzoeken wat de associatie is tussen de verschillende Dark Triad persoonlijkheden en het pesten van een leraar. Als covariaten worden leeftijd en geslacht ingevoerd bij stap 1, deze verklaarden 3.4% in het pesten van anderen. Hierna werden de Dark Triad persoonlijkheden, Machiavellisme, Psychopathie en Narcisme, bij stap 2 toegevoegd. Deze toevoeging zorgde voor een verdere verklaring van 2.8%, gecontroleerd voor leeftijd en geslacht, R squared change = 0.028, F change (3, 198) = 3.509, p = De totale variantie van het model als geheel was 6.2%. F (5, 195) = 1.936, p = Stap 2 was niet significant en voegt dus geen verklaarde variantie toe aan de voorspelling van pestgedrag. De resultaten van de multiple hiërarchische regressieanalyse staan weergegeven in tabel 7. Er is alleen een significant resultaat in beide modellen gevonden van geslacht op het pesten van een leraar. Echter waren geen van de Dark Triad kenmerken gerelateerd met het pesten van een leraar.

16 Tabel 7 Hiërarchische regressieanalyse Pesten van een leraar en Dark Triad persoonlijkheden Stap en voorspellende Variabele B SE (B) β R² R² 95% BI OG BG Stap 1 (controlevariabelen).034 Geslacht Leeftijd Stap 2 (Dark Triad persoonlijkheden) Geslacht Leeftijd Machiavellisme Psychopathie Narcisme Noot. Betrouwbaarheidsinterval. Ondergrens. Bovengrens. De relatie tussen het hebben van een negatieve houding tegen over pesten en de Dark Triad persoonlijkheden Er werd een multiple hiërarchische regressieanalyse uitgevoerd om te onderzoeken wat de associatie is tussen de verschillende Dark Triad persoonlijkheden en het hebben van een negatieve attitude over pesten. Als covariaten worden leeftijd en geslacht ingevoerd bij stap 1, deze verklaarden 2.3% in het pesten van anderen. Hierna werden de Dark Triad persoonlijkheden, Machiavellisme, Psychopathie en Narcisme, bij stap 2 toegevoegd. Deze toevoeging zorgde voor een verdere verklaring van 7.6%, gecontroleerd voor leeftijd en geslacht, R squared change = 0.076, F change (3, 198) = 2.303, p = Stap 1 was niet significant en voegt dus geen verklaarde variantie toe aan de voorspelling van pestgedrag. De totale variantie van het model als geheel was 9.9%. F (5, 195) = 5.477, p = De resultaten van de multiple hiërarchische regressieanalyse staan weergegeven in tabel 8. In model 1 is er een significant resultaat gevonden van geslacht. In model 2 is er een significant resultaat gevonden van Psychopathie op het hebben van een negatieve houding tegen over pesten.

17 Tabel 8 Hiërarchische regressieanalyse Negatieve houding tegen over pesten en Dark Triad persoonlijkheden Stap en voorspellende Variabele B SE (B) β R² R² 95% BI OG BG Stap 1 (controlevariabelen).023 Geslacht Leeftijd Stap 2 (Dark Triad persoonlijkheden) Geslacht Leeftijd Machiavellisme Psychopathie Narcisme Noot. Betrouwbaarheidsinterval. Ondergrens. Bovengrens. Discussie In dit onderzoek werd de relatie tussen Dark Triad persoonlijkheden en pestgedrag onderzocht. Zoals eerder onderzocht in de literatuurstudie werd er verwacht dat Dark Triad persoonlijkheden een effect zouden hebben op iemands pestgedrag. In de huidige studie zijn er geen significante resultaten gevonden tussen het hebben van een Dark Triad persoonlijkheid en het pesten van anderen. Alleen bij het hebben van een negatieve houding tegenover pesten is er een significant resultaat gevonden, jongeren die hoog scoren op psychopathie die hebben een minder negatieve houding tegenover pesten dan jongeren die hier niet hoog op scoren. Zoals verwacht is er ook geen significant resultaat gevonden tussen een Dark Triad persoonlijkheid en het indirect of direct gepest worden. Er zijn wel significante resultaten gevonden in geslacht bij het pesten van anderen, het pesten van een leraar en het hebben van een negatieve houding tegen over pesten. Jongens scoorden hoger op het pesten van anderen en van een leraar en meisjes hebben een negatievere houding tegenover pestgedrag. Zoals verwacht zijn er ook significante verschillen gevonden tussen geslacht

18 en de verschillende Dark Triad persoonlijkheden. Op Psychopathie en Machiavellisme scoorden jongens gemiddeld hoger dan meisjes. Interpretatie van de gevonden resultaten Indirect gepest worden. Tussen de variabelen Indirect gepest worden, geslacht en de drie Dark Triad persoonlijkheden zijn geen significante resultaten gevonden. Er is dus geen verband tussen het hebben van een Dark Triad persoonlijkheid en indirect gepest worden. Uit verschillende onderzoeken komt naar voren dat iemand met een Dark Triad persoonlijkheid juist iemand anders zal pesten dan gepest worden, dit komt omdat deze mensen vaak erg dominant en agressief zijn en het recht in eigen handen nemen waardoor het erg onwaarschijnlijk is dat deze mensen gepest zullen worden (Paulhus & Williams, 2002). De gevonden resultaten zijn dus in overeenstemming met eerder onderzoek (Hussein, 2013). Tussen jongens en meisjes is er geen verschil gevonden in het indirect gepest worden, dit was eigenlijk wel verwacht omdat uit onderzoek kwam dat meisjes vaker indirect gepest worden en jongens direct gepest worden (Undheim & Sund, 2010). Direct gepest worden. Tussen de variabelen Direct gepest worden, geslacht en de drie Dark Triad persoonlijkheden zijn geen significante resultaten gevonden. Er is dus geen verband tussen het hebben van een Dark Triad persoonlijkheid en direct gepest worden. Dit is ook wat er verwacht werd aangezien mensen met Dark Triad persoonlijkheden juist eerder andere mensen pesten dan gepest worden (Hussein, 2013). Tussen jongens en meisjes is ook geen verschil gevonden. Dat de jongeren met een Dark Triad persoonlijkheid minder gepest worden is te verklaren door hun persoonlijkheid, ze zijn agressiever, dominanter en nemen graag het recht in eigen handen. Dit zorgt ervoor dat deze mensen niet snel gepest zullen worden (Paulhus & Williams, 2002). Pesten van anderen. Tussen de variabelen Pesten van anderen, geslacht en de drie Dark Triad persoonlijkheden is alleen een significant effect gevonden van geslacht. Jongens pesten eerder anderen dan meisjes, dit is in overeenstemming met onze verwachtingen en met eerder onderzoek

19 (Undheim & Sund, 2010). Uit meerdere studies komt dat jongens nou eenmaal meer pestgedrag vertonen dan meisjes. Het zou ook verklaar kunnen worden doordat meisjes vaker indirect anderen pesten en hierdoor anoniemer blijven en bij zelfrapportage vragenlijsten dit dan ook niet invullen (Berger, 2007). Dat jongens vaker anderen pesten kan verder nog verklaar worden door te kijken naar de testosteron levels. Jongens hebben hogere levels van testosteron en zijn dus agressiever dan meisjes (Duku, decatanzaro, Muir & Vaillancourt, 2009). Dat er geen effect gevonden is tussen de Dark Triad persoonlijkheden en het pesten van anderen kan mogelijk verklaard worden dat deze mensen eerder agressie gebruiken tegen iemand dan diegene te pesten. Door dat ze erg impulsief zijn zullen ze eerder agressie gebruiken dan iemand pesten (Kerig & Stellwagen, 2010). Pesten van een leraar. Tussen de variabelen Pesten van een leraar, geslacht en de drie Dark Triad persoonlijkheden is er een significant effect gevonden van geslacht. Er is gevonden dat jongens vaker een leraar pesten dan meisjes. Dit is in overeenstemming met eerder onderzoek dat jongens vaker pestgedrag vertonen dan meisjes (Nansel et al., 2010). Het pesten van een leraar gebeurt tevens over het algemeen op een directe confronterende manier, wat jongens dus meer doen. Meisjes pesten vooral indirect op een niet-confronterende manier waardoor ze vaak anoniem blijven (Berger, 2007). Negatieve attitude tegen over pesten. Tussen de variabelen Negatieve attitude tegen over pesten, geslacht en de drie Dark Triad persoonlijkheden is een significant resultaat gevonden op geslacht en Psychopathie. Meisjes hebben een negatievere houding tegen over pesten dan jongens en mensen die hoog scoren op Psychopathie hebben een minder negatieve houding tegen over pesten dan diegene die niet hoog scoren op deze persoonlijkheid. Dit kan mogelijk verklaard worden aan de hand van hun gebrek aan empathie die mensen hebben die hoog scoren op Psychopathie (Paulhus & Williams, 2002). Dat meisjes een negatievere houding hebben tegen over pesten kan mogelijk verklaard worden aan de hand van de gevolgen van pestgedrag voor de verschillende geslachten. Uit verschillende onderzoeken komt naar voren dat meisjes de gevolgen van pesten vaak erger zijn dan

20 jongens, meisjes hebben een grotere kans op depressie en zelfmoord ideeën (Brame, Exum, Holt & Turner, 2013). Geslacht. Tussen de variabelen geslacht en Psychopathie, Machiavellisme en Narcisme zijn er significante verschillen gevonden. Jongens scoren hoger op Psychopathie en Machiavellisme. Dit is in overeenstemming met onze verwachtingen en eerder onderzoek (Hussein, 2013). Dat jongens vaker deze persoonlijkheden hebben zou kunnen komen door het verschil in empathie tussen jongens en meisjes. Uit onderzoek van Baron-Cohen & Wheelwright (2004) komt dat meisjes hoger scoren op empathie dan jongens. Van de Dark Triad persoonlijkheden is bekend dat deze een gebrek aan empathie hebben. Dat er geen verschil is gevonden tussen jongens en meisjes bij de trek Narcisme kan verklaard worden doordat Narcisme gezien wordt als een minder ongewenste persoonlijkheid en deze mensen vaak meer empathie hebben dan diegene die hoog scoren op psychopathie en Machiavellisme en hierdoor het verschil tussen mannen en vrouwen kleiner is. Uit onderzoek blijkt ook dat Narcisme de meest voorkomende Dark Triad trek is onder vrouwen (Bethell, Jonason, Lyons & Ross, 2013). Beperkingen van de studie en aanbevelingen voor vervolgonderzoek Zoals elk onderzoek kent ook deze studie zijn beperkingen, allereerst gaat het hier om een cross-sectioneel onderzoeksdesign. Hierdoor is het doen van causale interpretaties niet mogelijk. Echter zijn causale relaties in de psychologie moeilijk aan te tonen. Voor toekomstig onderzoek kan er bijvoorbeeld gebruik gemaakt worden van verschillende case studies met adolescenten die een Dark Triad persoonlijkheid hebben en daarbij te kijken of ze pestgedrag vertonen en hoe dit ontwikkeld. Tevens kan er een longitudinaal onderzoeksdesign gebruikt worden om te kijken hoe een Dark Triad persoonlijkheid pestgedrag beïnvloed over tijd. Hierdoor zouden causale interpretaties tot op zekere hoogte mogelijk zijn en kunnen er uitspraken gedaan worden over de relatie van pestgedrag en Dark Triad persoonlijkheden.

21 Een andere beperking van deze is studie is dat er gebruik gemaakt is van zelfrapportage om de variabelen Dark Triad persoonlijkheden en pestgedrag in kaart te brengen. Gevolg hiervan is dat de resultaten minder betrouwbaar kunnen zijn omdat participanten sociaal wenselijke antwoorden kunnen gegeven en dat zij vaak ook zelf niet bewust zijn van deze sociaal wenselijke antwoorden. Er zijn maar weinig instrumenten om pestgedrag in kaart te brengen, voor vervolg onderzoek is het aan te raden om gebruik te maken van bijvoorbeeld peer nomination, nadeel hiervan is alleen dat sociale druk van invloed kan hebben op de antwoorden (Crick & Grotpeter, 1995). Een andere manier om pestgedrag nog in kaart te kunnen brengen is observatie door leerkrachten. Hierbij is het wel belangrijk dat een leraar bewust is van het gedrag van zijn/haar leerlingen en bereid moet zijn om in te grijpen, daarnaast gebeurd pesten vaak achter de rug om van een leerkracht. Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van de Dark Triad om de aversieve persoonlijkheden te meten maar de Dark Triad omvat niet alle aversieve persoonlijkheden, er zijn gedragingen en trekken die niet gemeten ermee kunnen worden, daarom is het beter om de HEXACO model te gebruiken om een zo goed mogelijke voorspelling en begrip te krijgen over pestgedrag (Ashton & Lee, 2014). De HEXACO model bevat de volgende trekken: integriteit, emotionaliteit, extraversie, verdraagzaamheid, consciëntieusheid en openheid voor ervaring (Aghababaei & Arji, 2014). Dit model is een uitgebreider model dan de Big Five (extraversie, mildheid, ordelijkheid, emotionele stabiliteit en autonomie) en kan een completere beschrijving van persoonlijkheden geven (Goldberg, Hofstee & Lewis, 1992). In deze studie is maar een kleine onderzoeksgroep gebruikt (N=201). Hierdoor is het lastig om statistisch relevante uitspraken te doen en antwoord te geven op maatschappelijk relevante vragen wat de relatie is tussen het hebben van een Dark Triad persoonlijkheid en pestgedrag van adolescenten. Een Dark Triad persoonlijkheid is ook iets wat maar in geringe mate voorkomt in de populatie waardoor het nog essentiëler is om een grote onderzoeksgroep te hebben. Voor

22 vervolgonderzoek zou er een grotere onderzoekgroep gebruikt kunnen worden om betrouwbaardere resultaten te krijgen zodat deze meer generaliseerbaar zijn. Een sterk punt van dit onderzoek is dat in vergelijking met eerder onderzoek voegt de huidige studie toe dat er nu ook wat bekend is over adolescenten en niet alleen over volwassenen. In eerder onderzoek is ook vaak niet specifiek gekeken naar verschillende soorten pestgedrag waardoor er eigenlijk zeer weinig bekend is over de relatie tussen pestgedrag en Dark Triad persoonlijkheden. Voor verder onderzoek zou er naast de verschillende soorten pestgedrag ook agressie meegenomen kunnen worden in het onderzoek om zo een completer beeld te krijgen van het antisociaal gedrag van de Dark Triad persoonlijkheden. Conclusies en implicaties Deze studie heeft geleid tot meer inzicht in de relatie tussen pestgedrag en Dark Triad persoonlijkheden. Dit inzicht kan gebruikt worden om in de toekomst interventies of strategieën te verbeteren om pesten tegen te gaan en zo de kans op gezondheidsklachten zoals depressie te verminderen. Zo kan er meer gerichter strategieën gemaakt worden voor kinderen met een Dark Triad persoonlijkheid, doordat je hierdoor weet of dat iemand psychopathische, narcistische of machiavellistische trekken in zijn of haar karakter heeft zitten kan je hier gericht op interveniëren en zo het kind helpen om toch op een goede manier met andere adolescenten om te gaan en hun interactie vaardigheden en sociale competenties te verbeteren. Voor verdere interventies is het wel noodzakelijk om de relatie tussen Dark Triad persoonlijkheden en pestgedrag nader te onderzoeken. Longitudinaal onderzoek zou kunnen uitwijzen wat de effecten zijn van het hebben van een Dark Triad persoonlijkheid op pestgedrag maar ook op bijvoorbeeld naar het functioneren op de werkvloer en sociale relaties met anderen.

23 Referenties Aghababaei, N., & Arji, A. (2014). Well-being and the HEXACO model of personality. Personality and Individual Differences, 56, doi: /j.paid Anderson, R.J., Fremouw, W., Ragatz, L.L., & Schwartz, R. (2011). Criminal thinking patterns, aggression styles, and psychopathic traits of late high school bullies and bully-victims. Aggressive Behavior, 37(2), doi: /ab Ashton, M.C., & Lee, K. (2014). The Dark Triad, the Big Five, and the HEXACO model. Personality and Individual Differences, 67, 2 5. doi: /j.paid Baron-Cohen, S., & Wheelwright, S. (2004). The Empathy Quotient: an investigation of adults with Asperger Syndrome or high functioning autism, and normal sex differences. Journal of Autism and Developmental Disorders, 34, Baughman, H.M., Dearing, S., Giammarco, E., & Vernon, P.A. (2012). Relationships between bullying behaviours and the Dark Triad: a study with adults. Personality and Individual Differences, 52(5), doi: /j.paid Baumeister, R.F., & Bushman, B.J. (1998). Threatened egoism, narcissism, self-esteem, and direct and replaced aggression: Does self-love of self-hate lead to violence? Journal of Personality and Social Psychology, 75, Berger, K.S. (2007). Update on bullying at school: science forgotten? Developmental Review, 27, doi: /j.dr Bethell, E.J., Jonason, P.K., Lyons, M., & Ross, R. (2013). Different routes to limited empathy in the sexes: Examining the links between the Dark Triad and empathy. Personality and Individual Differences, 54(5), doi: /j.paid

24 Borroni, A., Fossati, A., & Maffei, C. (2012). Bullying as a style of personal relating: Personality characteristics and interpersonal aspects of self reports of bullying behaviours among Italian adolescent high school students. Personality and Mental Health, 6(4), doi: /pmh.1201 Brame, R., Exum, M.L., Holt, T.J., & Turner, M.G. (2013). Bullying victimization and adolescent mental health: General and typological effects across sex. Journal of Criminial Justice, 41(1), doi: /j.jcrimjus Cappella, E., & Weinstein, R. (2006). The prevention of social aggression among girls. Social Development, 15, Cillessen, A.H.N., Peeters, M., & Scholte, R.H.J. (2010). Cleuless or powerful? Identifying subtypes of bullies in adolescents. Journal of Youth and Adolescents, 39, Crick, N.R., & Grotpeter, J.K. (1995). Relational aggression, gender, and social-psychological adjustment. Child Development, 66, Duki, E., decatanzaro, D., Muir, C., & Vaillancourt, T. (2009). Androgen dynamics in the context of children s peer relations: An examination of the links between testosterone and peer victimization. Aggressive behavior, 35(1), doi: /ab Donato, I., Hertz, M. F., & Wright, J. (2013). Bullying and suicide: A public health approach. Journal of Adolescent Health, 53(1), S1 S3. doi: /j.jadohealth Fanti, K.A., & Kimonis, E.R. (2013). Dimensions of juvenile psychopathy distinguish bullies, bully victims, and victims. Psychology of Violence, 3(4),

25 Fregoso, M., Greenman, P.S., Schneider, B.H., & Tani, F. (2003). Bullying and the Big Five: A study of childhood personality and participants roles in bullying incidents. School Psychology International, 24(2), doi: / Geraadpleegd op: Geraadpleegd op: Goldberg, L.R., Hofstee, W.K., & Lewis, R. (1992). Integration of the Big Five and circumplex approaches to trait structure. Journal of Personality and Social Psychology, 63(1), doi: / Griffin, R.S., & Gross, A.M. (2004). Childhood bullying: Current empirical findings and future directions for research. Aggression and Violent Behaviour, 9, Hussein, M.H. (2013). The social and emotional skills of bullies, victims, and bully-victims of Egyptian primary school children. International Journal of Psychology, 48(5), doi: / Iannotti, R.J., Luk, J.W., Nansel, T.R., & Wang, J. (2010).Co-occurrence of victimization from five subtypes of bullying: Physical, verbal, social, exclusion, spreading rumors, and cyber. Journal of Pediatric Psychology, 35, Kerig, P.K., & Stellwagen, K.K. (2010). Roles of callous-unemotional traits, narcissism, and Machiavellianism in childhood aggression. Journal of Psychopathological Behavior Assessment, 32, Liebrand, J., IJzendoorn, H. van & Lieshout, C.F.M. van (1991). Klasgenoten Relatie Vragenlijst. Nijmegen: Vakgroep Ontwikkelingspsychologie, Katholieke Universiteit.

26 Jonason, P.K., & Krause, L. (2013).The emotional deficits associated with the Dark Triad traits: Cognitive empathy, affective empathy, and alexithymia. Personality and Individual Differences, 55(5), doi: /j.paid Jonason, P.K., & Webster, G.D. (2010). The Dirty Dozen: A concise measure of the dark triad. Psychological Assessment, 22(2), Kavanagh, P.S., Signal, T.D., & Taylor, N. (2013). The Dark Triad and animal cruelty: Dark personalities, dark attitudes, and dark behaviors. Personality and Individual Differences, 55(6), doi: /j.paid Kieffer, C.C. (2013). Rumors and gossip as forms of bullying: Sticks and stones? Psychoanalytic Inquiry, 33(2), doi: / Kim, Y.S., & Leventhal, B. (2008). Suicide and bullying. A review. International Journal of Adolescent Medicine and Health, 20(2), doi: /IJAMH Kowalski, R.M. (2001). Behaving badly: Aversive behaviors in interpersonal relationships. Washington, DC: American Psychological Associaton. doi: / Kulp, C.M. (2014). An examination of the forms of bullying and their relationship to the reports of victimization in students grades Dissertation Abstracts International Section A: Humanities and Social Sciences 74. Lin, H., Liu, T., Tang, T., Wang, P., Wu, Y., Yang., & Yen, C. (2014). Association between school bullying levels/types and mental health problems among Taiwanese adolescents. Comprehensive Psychiatry,55(3), doi: /j.comppsych

27 Nansel, T.R., Overpeck, M., Pilla, R.S., Ruan, W.J., Simons-Morton, B., & Scheidt, P. (2001). Bullying behaviours among US youth: Prevalence and association with psychosocial adjustment. JAMA, 285, Paulhus, D.L., & Williams, K.M. (2002). The dark triad of personality: narcissism, Machiavellianism and psychopathy. Journal of Research in personality, 36(6), doi: /S (02) Undheim, A.M., & Sund, A.M. (2010). Prevalence of bullying and aggressive behavior and their relationship to mental health problems among 12- to 15-year old Norwegian adolescents. European Child and Adolescent Psychiatry, 19, Vernon, P.A., Veselka, L., & Giammarco, E.A. (2014). The dark triad and the seven deadly sins. Personality and Individual Differences, feb 15. doi: /j.paid Yang, A., & Salmivalli, C. (2013). Different forms of bullying and victimization: Bully victims versus bullies and victims. European Journal of Developmental Psychology, 10(6), doi: /