KJV (GROEP 3) Springdag / Anne Provoost en An Candaele (ill.) (door Frederic Vercaemst)

Transcriptie

1 KJV (GROEP 3) Springdag / Anne Provoost en An Candaele (ill.) (door Frederic Vercaemst) Auteursinfo Anne Provoost werd op 26 juli 1964 in Woesten, een deelgemeente van Poperingen, geboren. Ze groeide op in een gezin van vier kinderen. Ze begon al heel vroeg met het schrijven van verhalen. Zelfs toen ze nog niet echt kon schrijven dicteerde ze verhalen aan haar moeder. Aan de universiteit van Kortrijk (en later in Leuven) studeerde ze Germaanse talen. In haar laatste jaar werd ze ziek en besloot ze een verhaal te schrijven en dat in te sturen voor een wedstrijd. Tot haar grote verbazing won ze de wedstrijd. Een jaar later nam ze deel aan een wedstrijd van Knack Weekend waarbij ze tweede eindigde. Anne studeerde nog een jaar pedagogische wetenschappen voor ze met haar man naar de VS trok. In de VS schreef ze Mijn tante is een grindewal. Terug in België schreef ze Vallen. Haar volledige bibliografie vind je op Sinds 1995 is ze fulltime schrijver. An Candaele, de illustrator van dit boek, werd geboren in Gent. Ze groeide op in Beveren-Waas. Ze heeft school gelopen in Antwerpen, waar ze grafische vormgeving studeerde aan het Sint-Lucas Instituut. An trok met haar man naar Boston (VS). Pas bij haar terugkeer naar België in 1995, startte haar carrière als illustrator. Kort samengevat Zsofi springt en valt van een ster naar de wereld, met haar koffertje in de hand. Het is haar Springdag. Uit de koffer van Zsofi klimt een vrouw, die het meisje oppakt en tegen zich aandrukt. Ze stelt zich voor als de vrouw van haar leven en geeft het kind melk. Ook zij heeft een koffer bij zich, waar ze van alles uit tevoorschijn tovert om een tent mee te bouwen. In haar koffer is een man meegereisd, die op zijn beurt ook een koffer bij zich heeft. Daarin zit een paard, met een lange vlassen staart. Naast het paard zit er in zijn koffer ook een vrouw: Kej, de moeder van de man. Kej is oud en ziek en vertelt Zsofi dat haar Springdag nadert. Kej is meegereisd om afscheid te nemen. Ze bereidt zich heel sereen voor op haar vertrek. Ze reist naar het einde van de wereld, zonder haar koffer. Zsofi warmt zich aan haar geur die is achtergebleven in haar lege koffer.

2 De auteur en illustrator zelf aan het woord In dit filmpje vertellen Anne Provoost en An Candaele over het boek: Dit vertelt Anne Provoost over het ontstaan van het boek: Ik wilde een boek maken waarin de gangbare kijk op het leven helemaal wordt omgekeerd. In plaats van ervan uit te gaan dat de wereld bij aanvang bestaat, en dat elk kind dat geboren wordt er een plaats in krijgt, wilde ik vertrekken van de ervaring die ik zelf als kind had: ik dacht dat de wereld zich pas ontvouwde als ik hem betrad. In de literatuur noemt men dat gevoel solipsisme. In gesprekken met jonge kinderen hoor ik regelmatig echo s van deze ervaring: ze denken dat de wereld bij hen begint, en zich pas ontwikkelt naarmate zij die wereld ontdekken. Ik vind dat een mooie gedachte, die gelukkig stemt. Ouder worden betekent voor mij het omgekeerde: beseffen dat de wereld al heel lang bestaat, en dat het leven ook zonder mij zal blijven doorgaan. En dat is opnieuw een troostende gedachte. Ik kreeg het verzoek van een Australische uitgever om een allegorisch verhaal te schrijven over leven en dood. Ik stelde aan An voor dat, als de Australische uitgever het verhaal goed vond, ik zou vragen of An de tekeningen mocht maken. De Australische uitgever reageerde enthousiast. An begon te tekenen en ik begon te schrijven. Ik had een verhaallijn maar nog geen tekst. An had nog nooit eerder geïllustreerd zonder tekst. We belden elkaar lang en veel op om over het boek te praten. An tekende met een rietpen en inkt. Ze maakte gebruik van haar verzameling wikkels en pakpapiertjes om de personages herkenbaar te maken. Het motief van de binnenkant van de koffer stemt telkens overeen met de kledij van ieder personage. Zo kan de lezer blijven volgen wie bij welk koffertje hoort. Ik vroeg An om in de leegte van de steppe een plaatsaanduiding te voorzien. An zorgde voor een keitje, een doodsimpel idee waardoor de lezer toch altijd weer ziet waar Zsofi zich bevindt. Ze experimenteerde met transparantie: omdat de tekeningen niet te vol mochten worden, maakte ze delen van de tekening doorzichtig. Ze verzon het warme deken waarin Zsofi zich wikkelt, en waarop de lezer de patronen en de voorwerpen kan terugvinden die Kej heeft achtergelaten. Ze zorgde dat de gedachte zichtbaar werd van een wereld die zich gaandeweg vult. Helemaal op het einde, als de lente komt en Kej springt, verschijnt er groen, nieuw leven. De onderhandelingen met de Australische uitgever sprongen af. Een tijdlang werkten we verder zonder uitgever. We konden alleen maar hopen dat we iemand zouden vinden, liefst in de Lage Landen, die het zou uitgeven. An sprak over het project met De Eenhoorn. Daar was men meteen tot publicatie bereid. ( Anne Provoost, 6 juli 2013)

3 Aan de slag Een koffer vol Geef de kinderen de opdracht om iets mee te brengen van toen ze een baby waren. Steek alle voorwerpen in een koffer en haal ze er één voor één uit. Laat de kinderen vertellen wat het voorwerp voor hen betekent. Een gesprek Deze vragen kunnen, op aangeven van Anne Provoost, gesteld worden over de inhoud van het boek: Wie is de man/vrouw van je leven? Hoe zijn de personages aan elkaar verwand? Waarom is de koffer van Kej zo vol? Waar komt Kej terecht? Laat Kej ook dingen achter? Wat zat er in jouw koffer toen je werd geboren? Zitten er dingen in je koffer die je nog niet hebt gevonden? Heeft mijn vriend(in) meer geluk met wat er in haar koffer zit? Als ik op een ander continent was geboren, had ik dan evenveel in mijn koffer zitten? Zijn er kinderen die met een lege koffer aankomen? Geluidseffecten WHOEPSSS! JAAAAH ZZZOEEEFF In de tekst wordt veel gebruikt gemaakt van onomatopeeën of klanknabootsingen. Anne Provoost denkt dat voor een boreling vooral de geluiden overweldigend zijn. Het licht kan een baby nog buitensluiten met zijn oogleden, maar tegen al het plotse lawaai om zich heen heeft hij geen verweer. Om de geluiden te benadrukken heeft Dries Desseyn (die de lay-out van het boek verzorgde) een afzonderlijk lettertype gebruikt in een andere kleur. Bekijk samen met de kinderen deze geluiden. Bedenk samen met hen andere onomatopeeën en noteer deze op een groot blad. Springdag Ze pakt haar pen en schrijft een datum op, die van vandaag, mijn Springdag. Zo weten we wanneer je jarig bent, zegt ze. Noteer van elk kind de datum van zijn of haar springdag. Kennen details van hun geboorte? Mijn Springdag nadert, Zsofi, als je begrijpt wat ik bedoel. En ze zet haar koffer bij de deur. Springdag is ook een verhaal over sterven. Anne en An vonden het mooi dat Kej zelf kon beslissen wanneer haar tijd is gekomen. Voor de grap noemden de auteur en de illustrator het boek wel eens ons boek over levensbeëindiging. Misschien kan je met de kinderen een gesprekje over sterven houden. Wat vinden ze van de wijze waarop de auteur het sterven van Kej beschreven heeft?

4 Illustraties De tekeningen spelen een belangrijke rol in het boek. Achteraan dit werkmodel vind je enkele foto s die Anne Provoost en An Candaele inspireerden. Herkennen de kinderen die inspiratie in het verhaal? De tekeningen en de tekst communiceren met elkaar. Dit kan je zien in de symboliek van het hemdje van Zsofi. Zsofi is naakt tot Kej verschijnt. Als Kej arriveert, hangt uit haar koffer een hemdje met een motief van eierdooiers, zoals An dat graag noemde. In de tekst wordt nergens melding van dat hemdje gemaakt, maar als wordt verteld dat Kej en Zsofi onafscheidelijk zijn, zie je op een kleine tekening hoe Kej Zsofi aankleedt. Op de laatste tekening zie je hoe Zsofi, nadat Kej is weggegaan, nog steeds het hemdje draagt, met daar bovenop het wikkeldeken met de materiële en immateriële inhoud van Kejsr koffer. Achteraan dit werkmodel vind je enkele schetsen van het werkproces van An Candaele. Met haar illustratietechniek kan je ook zelf aan de slag gaan: teken figuren met zwarte inkt en vul de motieven in met behangpapier, stof of gescheurde snippers uit tijdschriften. Meer Op Facebook vind je een pagina die volledig gewijd is aan Springdag. Je kan daar zeker eens een kijkje op nemen. Juryleden kunnen online op de KJV-boeken reageren. Ga naar klik op Welke boeken moet ik lezen en dan op de groep en het boek in kwestie. Op het prikbord op kan je foto s, prenten, filmpjes en andere reacties op de KJV en de boeken posten.

5 KJV Groep 3 Springdag / Anne Provoost en An Candaele (ill.) Deze beelden inspireerden Anne Provoost en An Candaele:

6 KJV Groep 3 Springdag / Anne Provoost en An Candaele (ill.) Zo ging An Candaele te werk bij het illustreren van Springdag: