KJV (GROEP 6) De koningin zonder land / Paul Verrept en Berlinde De Bruyckere (ill.) (door Vera De Smet)

Transcriptie

1 KJV (GROEP 6) De koningin zonder land / Paul Verrept en Berlinde De Bruyckere (ill.) (door Vera De Smet) Auteursinfo Paul Verrept (Deurne, 1963) gaat een half jaar naar het RITS en volgt anderhalf jaar grafische vormgeving aan de kunstacademie. Hij heeft er veel steun aan illustrator Kristien Aertssen die er dan nog maar net lesgeeft. In het tweede jaar hij regisseert dan volop theater wordt hij gebuisd voor typografie. Hij maakt de opleiding niet af vanwege zijn theaterambitie, maar hij leert er dat hij ergens goed in is en dat het belangrijk is om een eigen plek te hebben waar hij kan werken en nadenken. Later beseft Paul Verrept dat theater niet echt zijn medium is, maar hij blijft wel theateraffiches ontwerpen. Naast grafisch vormgever is hij sinds zijn debuut in 1994 ook auteur en illustrator. Berlinde De Bruyckere (Gent, 1964) groeide op in de Gentse volksbuurt Muide. Ze volgde de opleiding monumentale kunsten aan Sint-Lucas te Gent, waar ze afstudeerde in Vanaf begin jaren 90 staat het menselijk lichaam centraal in haar kunst. Terugkerende thema's in haar werk zijn kwetsbaarheid, vergankelijkheid en eenzaamheid. De Bruyckeres werken zorgen vaak voor controverse. Drijvende sculpturen van vrouwen in de Gentse binnenwateren en in bomen opgehangen dode paarden zorgen voor opschudding en afkeer.

2 Kort samengevat Ik groeide blij op, al zat er diep in mij een onrust en gemis. Waren het mijn ouders die ik miste? Of was het mijn geschiedenis die mij bedrukte, het besef dat ik gedoemd was tot een tragisch leven als koningin van een land dat niet bestond? De koningin zonder land is een sprookje over een prinses die geboren wordt op de dag dat het koninkrijk van haar ouders ten onder gaat. De zee verwoest het hele koninkrijk, haar ouders kunnen slechts op het nippertje ontsnappen. Ze houdt niet van de grond. Daarom loopt ze altijd op stelten en woont in een hoge boomhut. Haar verleden is verdronken, maar ze kan door muren heen kijken en in de toekomst zien. Dat is een gave, maar geen gave die haar per se gelukkig maakt. Blijft ze zweven in het verleden? Of vindt ze toch een uitweg naar een leven hier en nu? Aan de slag Als start van de bespreking, kan je de illustraties uit het boek kopiëren en in willekeurige volgorde aan de lezers geven. Geef hen als opdracht de illustraties in de juiste volgorde te leggen, volgens de chronologie van het boek. Wellicht zullen ze hier wat moeite mee hebben omdat de illustraties geen letterlijke weergave van de tekst zijn. Een ideale start om dieper op de gebeurtenissen in het boek in te gaan en de illustraties daarbij te betrekken. Je kan eerst aan de lezers vragen om het verhaal mondeling te reconstrueren en ondertussen enkele vragen over de illustraties stellen. Illustraties De illustraties in het boek zijn kwetsbaar maar krachtig en sober. Ze vormen geen letterlijke weergave van de gebeurtenissen in het boek, dus kunnen ze ook los van de tekst bekeken worden. - Hoe zou je de illustraties omschrijven? Geef enkele adjectieven. - Vind je de illustraties mooi? Waarom (niet)? - Wat zie je op de illustraties? - Passen de illustraties goed bij het boek? - Waarom zou de auteur voor deze illustraties gekozen hebben? - Wat voor illustraties zou jij kiezen? - Heb je tijdens het lezen naar deze illustraties gekeken? Waarom (niet)? - Zou het boek even mooi/sterk/kwetsbaar/poëtisch/ zijn zonder de illustraties? Waarom (niet)? - Maken of kraken deze illustraties het boek? Waarom? Extra: breng eventueel enkele foto s mee van ander (beeldhouw)werk van Berlinde De Bruyckere. Zien de lezers gelijkenissen tussen de beelden en de illustraties in het boek? Wat is er gelijkend? Wat is er verschillend? Zouden zij naar een tentoonstelling van deze kunstenares gaan? Waarom (niet)?

3 Sprookje Het boek wordt beschreven als een sprookje : ook de titel ( de koningin ) doet ons dit vermoeden. Maar is dit wel werkelijk zo? Wat zijn de kenmerken van een sprookje en zijn deze ook aanwezig in dit boek? Enkele kenmerken van het sprookje op een rijtje: - thematisch gezien is er een strijd tussen goed en kwaad waarbij het goede steeds wint; - heel veel fantasie: personages/gebeurtenissen/karaktertrekken die in het echte leven niet kunnen voorkomen; - er zit een zedenles/moraal in verwerkt. Wat vinden de lezers: is dit boek echt een sprookje? Waarom (niet)? Extra: bedenk samen met de lezers alternatieve gebeurtenissen en feiten in het boek. Speel een soort Wat als : wat als het koninkrijk niet was ten onder gegaan; wat als de prinses geen gave had? Personages en vertelstandpunt Het boek wordt verteld door de ogen van de koningin zonder land, de overgebleven prinses van het verwoeste land. Het is dus een ik-verteller: we lezen alles hoe zij het vertelt. Het hoofdpersonage en eigenlijk ook het enige echte personage is de koningin zonder land. We komen haar naam niet te weten maar zien en voelen alle gebeurtenissen wel op haar manier. Zij wordt geboren tijdens een groot onweer en ontdekt al vrij snel dat ze over een gave beschikt: zij kan door dingen heen zien en op die manier in de toekomst van iedereen kijken. Daarnaast wil zij absoluut geen voet op aarde zetten: in plaats daarvan loopt ze steeds op stelten. Ze verliest al snel haar vader en krijgt door haar moeders grote verdriet de verantwoordelijkheid over het huispersoneel. Na enige tijd verliest ze ook haar moeder. De ouders van het ik-personage, de koning en de koningin van het verloren land, raken alles (hun huis, hun land ) kwijt in het hevige onweer. Ze bouwen hun nieuwe leven zo goed mogelijk op, maar de herinnering aan hun oude leven overwoekert alles en echt gelukkig worden ze nooit meer. Marja is de dienstmeid van de koningin zonder land en heeft een vrij grote betekenis voor haar. Zij staat ook grotendeels in voor de opvoeding, ondersteunt haar tijdens de consulten om de toekomst te voorspellen en slaapt s nachts bij haar als ze niet goed kan slapen. Tekst De twee eerste hoofdstukken komen enorm poëtisch over: het taalgebruik is beknopt, met korte zinnen en talrijke enjambementen. Deze hoofdstukken zijn een soort voorbode op het echte verhaal: de prinses vermeldt dat ze dit verhaal moet vertellen, dat ze niet mag zwijgen. Daarna vanaf hoofdstuk drie wordt alles meer in een doorlopende tekst verteld: hier start namelijk het echte verhaal, vanaf het verwoestende onweer tot het opgroeien van de prinses.

4 Bespreek kort het taalgebruik in het boek. Sommigen zullen dit waarschijnlijk prachtig vinden, terwijl het voor anderen niet toegankelijk genoeg of te moeilijk zal zijn. - Welke adjectieven zou jij gebruiken om het boek te omschrijven? Is dat adjectief positief? Of negatief? Waarom? - Is er volgens jou een verschil in het taalgebruik tussen de eerste hoofdstukken en de rest van het boek? Wat is dan het verschil? Waarom denk je dat dit verschil er is? - Stoort het taalgebruik jou? Vind je het mooi?waarom (niet?) - Begreep je alles in het boek? Zo neen: hoe komt dit? Recensies Geef de lezers enkele recensies (zie onder, maar er zijn er nog beschikbaar op het internet). Met welke recensie gaan zij akkoord? Met welke niet? Waarom (niet)? Wat zouden zij zeker vermelden, mochten ze een recensie van dit boek moeten schrijven? De koningin zonder land toont dat jeugdboeken veel te winnen hebben wanneer auteurs een alliantie aangaan met de hedendaagse kunst. [...] Het kan een mooi opstapje zijn voor jonge lezers naar de hedendaagse kunst, of voor kunstliefhebbers naar de betere jeugdliteratuur. (De Standaard Letteren, mei 2013) Een leeftijdloos sprookje, opgetrokken uit symboliek. [...] Met hun poëtische gewelddadigheid en ongemakkelijke gevoeligheid vullen de tekeningen de tekst aan. Ze verrijken het geheel en maken er een indringend kleinood van. (website Cobra, augustus 2013) Citaten Geef de lezers enkele van onderstaande citaten. Iedereen kiest één citaat dat hem/haar aanspreekt. Vraag hen om uit te leggen waarom het hen aanspreekt, wat de citaten volgens hen betekenen en waar het citaat zich in het verhaal situeert. Je kan de lezers ook op voorhand vragen om zelf citaten mee te brengen. Ik moet spreken. Wat voorbij is weer tot leven wekken, al is het maar in woorden. (pagina 5) Sommigen zoeken zelfs de gruwel die hen is aangedaan terug op, om dan een zekere vrede te vinden in de stilte op de plek waar ze leden, [ ]. (pagina 5) Ik ben de maker van mijn eigen herkomst. (pagina 9)

5 De stemmen uit de aarde vierden hun bevrijding met een hemeltergend gekrijs. (pagina 21) Ik wist niet waarom niets mij met grotere angst vervulde dan een voet op de aarde te zetten. (pagina 27) [ ] al wist ik niet welke beelden echt bestaan hadden en welke door mijn moeder gefantaseerd werden om te kunnen schuilen in een mooi verleden. (pagina 38) Onze welstand zorgde ervoor dat we welkom waren. (pagina 59) Ik verloor me in de beelden in mijn hoofd, in een doodse stilte. Ik voelde mij dicht bij mijn ouders, hoe langer ik niet bewoog of sprak, hoe meer ik hun aanwezigheid voelde. Soms zette ik de kroon op, en dan voelde ik hoe trots ze op me waren. (pagina 69) Ik regeerde over het verleden en de toekomst van mijn nietsvermoedende onderdanen. (pagina 70) Juryleden kunnen online op de KJV-boeken reageren. Ga naar klik op Welke boeken moet ik lezen en dan op de groep en het boek in kwestie.