RUGGESTEUNTJE JAARGANG Nieuwsbrief voor mantelzorgers en vrijwilligers

Transcriptie

1 RUGGESTEUNTJE JAARGANG Nieuwsbrief voor mantelzorgers en vrijwilligers 1, nr 2 Van de redactie Voor u ligt de tweede uitgave van het Ruggesteuntje voor mantelzorgers en vrijwilligers. Vooral van vrijwilligers hoorden we dat de laatste uitgave helaas erg ingekrompen was. Ze misten de vele interessante artikelen over allerlei onderwerpen. Na onderling overleg en navraag over het budget hebben we besloten om ons Ruggesteuntje aldus toch weer uit te breiden. We hebben er nu, naast de vaste rubrieken, een verscheidenheid aan artikelen bij geplaatst. De bedoeling is om voortaan een thema aan iedere uitgave te verbinden, zoals de uitgaven in het verleden. Het thema voor de herfstuitgave is: ons hoofd. Wat kan er allemaal goed of fout gaan in ons hoofd en wat doen we met de gevolgen? Iedereen wordt uitgenodigd om artikelen of eigen ervaringen aan te leveren, als bijdrage voor dit Ruggesteuntje. Mocht het moeilijk zijn om je ervaringen op te schrijven, laat het ons weten, dan komt iemand langs om het samen voor elkaar te krijgen. Tevens nodigen we degenen die het leuk vinden uit om met een interview in dit Ruggesteuntje te komen en eventueel daarna tevens in de plaatselijke krantjes. Voor nu wensen we iedereen veel leesplezier toe en een hele fijne vakantie! Mantelzorgondersteuning door Ruggesteun Meneer en mevrouw Schut vertellen: Hij was 24 jaar zij 16 en het was meteen liefde op het eerste gezicht Haar ouders vonden haar veel te jong voor hem. Hij zei: ze wordt vanzelf oud bij mij en zij dacht: als hij oud is en verzorgd moet worden dan ben ik hiervoor jong genoeg. Ze kregen 2 kinderen. Keihard heeft hij voor zijn gezin gewerkt, in de mijn met veel liefde en plezier.wat van je leven maken en goede zin behouden, er zijn voor een ander, dit hoort zo bij hem vertelt mevrouw trots. Meneer is trots op haar: Ze staat altijd klaar voor mij, dit is altijd zo geweest, ook vroeger was haar gezin, de buurt en familie haar alles. Vrijwilligerswerk was haar ook niet vreemd, er zijn voor een ander, zo lang als je kan, is ook haar devies. Ze zijn nu 62 jaar getrouwd en nog altijd verliefd en gelukkig met elkaar en nu is het moment gekomen dat meneer zorg nodig heeft en krijgt van zijn vrouw, dag en nacht. Vol overgave en liefde. Mevrouw lijkt ondanks haar leeftijd onvermoeibaar en is zoals ze zelf zegt dankbaar dat ze nog bij elkaar zijn en ze zo n fijn leven heeft en ze vindt het dan ook heel normaal en vanzelfsprekend dat ze in de nacht opstaat als meneer wat wil drinken of als hij benauwd is Lees verder op pagina 4.. Even voorstellen: Onze consulenten De consulenten van het Steunpunt voor Mantelzorgers zijn Hella Senden en Hans Pluijmaekers. Zij hebben intensieve contacten met de mantelzorgers via o.a. persoonlijke gesprekken, inloopbijeenkomsten en groepsbijeenkomsten. Wilma Paas, Agnes van de Wal en Wilma Nelis zijn de consulenten van Ruggesteun. Zij bezoeken o.a. de mensen in de thuissituatie waar een vrijwilliger gewenst is om de eenzaamheid te doorbreken of ter ondersteuning van de mantelzorger. Naast deze consulenten zijn in de wijken Landgraaf, Kerkrade-west en Simpelveld/Bocholtz vrijwillige wijkcoördinatoren werkzaam die deze taken eveneens beheren, met ondersteuning van de consulenten. Achter de schermen wordt van alles georganiseerd en informatie verworven om het werk van de mantelzorgers en vrijwilligers zo aangenaam mogelijk te laten verlopen Let op: Voor de huisbezoeken wordt altijd vooraf een afspraak gepland. Laat nooit iemand binnen die zegt van Ruggesteun of het Steunpunt voor Mantelzorgers te zijn als u geen afspraak gemaakt heeft. Colofon Ruggesteun Steunpunt voor Mantelzorgers Sint Pieterstraat CS Kerkrade T: Ruggesteun info@ruggesteun.nl Steunpunt voor mantelzorgers info@mantelzorgparkstad.nl 1

2 V a k a n t i e: g e e n b i j e e n k o m s t e n Inloopbijeenkomsten Op 9 locaties in Parkstad worden inloopbijeenkomsten georganiseerd waar u anderen kunt ontmoeten, en onder het genot van een kopje koffie uw verhaal kunt vertellen of juist de zorgen even van u af kunt zetten. Aan de bijeenkomsten is maandelijks een thema gekoppeld. Nadat het thema besproken is, kunt u individuele algemene vragen met betrekking tot mantelzorg stellen. De bijeenkomsten zijn toegankelijk voor mantelzorgers en zorgvrijwilligers. Deelname en koffie en thee zijn gratis. Aanmelden is niet nodig. Thema s komende maanden Juni: Eenvoudige E.H.B.O. Er wordt praktische informatie gegeven over E.H.B.O bij huis, tuin en keukenongelukken. In Klimmen is het thema: Hulpmiddelen in de zorg. Juli: In gesprek met elkaar Met de aanwezige mantelzorgers bespreken we de actuele situaties. Hoe gaat het met iedere afzonderlijke mantelzorger. We nemen tijd voor elkaar. Augustus: Geen inloopbijeenkomsten In verband met vakantie van de consulenten zijn er deze maand geen inloopbijeenkomsten. We zijn deze maand uiteraard wel telefonisch bereikbaar. September: Kwaliteit spel Spelenderwijs gaan we op zoek naar ieders kwaliteiten en valkuilen. Dit doen we aan de hand van stellingen. Oktober: Tiltechnieken Als mantelzorger en zorgvrijwilliger kunt u lichamelijk belast zijn tijdens het verzorgen. Tijdens deze bijeenkomsten krijgt u tips om op een verantwoorde manier te tillen en te verzorgen. Aankondiging Dag van de Mantelzorg 2013 De Dag van de Mantelzorg is een jaarlijks evenement om mantelzorgers erkenning te geven voor hun waardevolle werk. De informele zorg staat onder druk door de bezuinigingen in de zorg. Mantelzorgers lijken steeds meer het antwoord te zijn. Het thema van dit jaar is Yes We Care! In het Nederlands gezegd: Ja, we zorgen voor elkaar! Uiteraard gaan wij dit jaar ook weer een activiteit organiseren. Momenteel zijn we druk bezig met de voorbereidingen. De dag wordt georganiseerd op een centrale plek in Parkstad, zoals in het verleden. In het volgende Ruggesteuntje staat meer informatie. Locatie en dag van de Inloopbijeenkomsten Kerkrade 1 e woensdag uur Activiteitencentrum Kerkrade SGL, Caspar Sprokelstraat Klimmen (14 juni afwijkend) Verder 1 e vrijdag uur Woonzorgcomplex: de Linde Houtstraat 23 Onderbanken 1 e donderdag uur Welzijnswerk Onderbanken, A ge Water 20a Schinveld * 5 september is hier het thema: Voor elkaar Simpelveld 2 e woensdag uur De Rode Beuk, Kloosterstraat 57 Landgraaf 1 e maandag uur Zorgcentrum Doktor Calshof, Achter de Winkel Nuth 3 e woensdag uur Cultureel Trefcentrum Wilhelminastraat 3 Voerendaal 3 e donderdag uur Cicero, Tenelenweg 39 Brunssum Laatste maandag uur Brikke Oave, Lindeplein 5a Heerlen Laatste dinsdag uur Toon Hermans Huis, Wilhelminaplein 24 Themacafé voor werkende mantelzorgers in Heerlen. Laatste dinsdag van de maand van uur Wijzigingen voorbehouden. Juni Juli Aug Sep Okt *

3 Activiteiten juli t/m september 2013 Zomeractiviteit: Filmvoorstelling Intouchables Miljonair Philippe is aan een rolstoel gekluisterd. In hartje Parijs woont hij in een kast van een huis. Driss woont daar ver vandaan, in een van de grimmige voorsteden. Verdient de jonge Senegalees zijn geld niet met schimmige zaakjes, dan trekt hij wel een uitkering. Maar wie bijstand wil, moet solliciteren. Plotseling zit Driss met een echte baan opgescheept, als persoonlijke verzorger van Philippe. Met zijn tomeloze energie zet hij Philippe's stijve huishouden binnen de kortste keren op z'n kop. Maar ook Driss' leven zal nooit meer hetzelfde zijn. Een heerlijke film die iedereen gezien moet hebben! Datum: dinsdag 30 juli van uur Locatie: Bibliotheek Kerkrade-centrum, Einderstraat 1. Deelnemers: Vrijwilligers Ruggesteun. Aanmelden vóór 23 juli Themabijeenkomst complementaire zorg Complementaire zorginterventies worden toegepast op basis van natuurlijke therapieën om het zelfhelend vermogen van de patiënt te ondersteunen. De zorg heeft betrekking op de mentale, emotionele, lichamelijke, spirituele en sociale behoeften van de patiënt. Resie Moonen is huisarts en homeopathisch arts in de buurt van Maastricht. Zij gaat ons meer vertellen wat complementaire zorg kan betekenen voor de hulpvrager, maar ook voor ons zelf. Datum: woensdag 4 september van uur, vanaf uur staat de koffie/thee klaar. Locatie: Conferentiekamer B, THC de Brug, Lienaertstraat 153 Geleen. Deelnemers: vrijwilligers Ruggesteun en THC de Brug. Aanmelden vóór 27 augustus Transformatiespel Het Transformatiespel is een lichtvoetig krachtig en diepgaand middel om stil te staan bij uw eigen levensspel en stappen te zetten tot verandering. Het spel ziet eruit als een gewoon gezelschapsspel met speelbord, pionnen, kaartjes en een dobbelsteen. Het spelen van het Transformatiespel is een bewuste stap in een diepgaand veranderingsproces. Datum: maandag 9 september van uur, inclusief lunch. Locatie: Meander hoofdkantoor, Minckelerstraat 2 Landgraaf. Deelnemers: Vrijwilligers Ruggesteun. Aanmelden: vóór 2 september Wist u dat er een handige site bestaat over thuis wonen met dementie. Op deze website vindt u informatie over kleine en grote aanpassingen die u in huis kunt doen om het wonen zo aangenaam en veilig mogelijk te maken. Bij het Steunpunt voor Mantelzorgers kunt u ook terecht voor praktische informatie over thuis wonen met dementie. Tel Ruggesteun / Steunpunt voor Mantelzorgers ook inloopspreekuur houdt in Woonzorgcomplex de Linde in Klimmen. Vrijdag 14 juni van uur is de opening. Het thema van die dag is: Hulpmiddelen in de zorg. Het spreekuur is toegankelijk voor alle inwoners van Klimmen. Vanaf juli is er spreekuur op elke eerste vrijdag van de maand van uur (met uitzondering van augustus). Zie ook het schema op pagina 2. Mantelzorgers het Ruggesteuntje ook via de mail kunt ontvangen. Ontvangt u het Ruggesteuntje nog per post maar wilt u het liever via de mail ontvangen? Stuur dan een naar milliesimons@mgzl.nl en vermeld uw naam, postadres, adres en Liever post per . Wij 2 nieuwe vrijwilligers van harte welkom mogen heten, namelijk: Angelica Preil, groep Kerkrade-centrum Carine Meessen, groep Landgraaf MZO Wij helaas afscheid moeten nemen van 5 vrijwilligers, namelijk: Bernie Thomas, groep Kerkrade-west Lenie Caubo, groep Kerkrade-centrum Corry Knobbe, groep Kerkrade-centrum José Linssen, groep Heerlen Yolanda Galleazzi, groep Heerlen Hartelijk dank voor jullie inzet! bij Ruggesteun boeken en DVD s gratis te leen zijn over zorgverlening, vrijwilligerswerk, mantelzorg, ziektebeelden, enz. Kortom alles wat maar met zorg te maken heeft. Mocht u interesse hebben, laat het ons weten, dan sturen we u de boeken/dvd-lijst toe. Aanmeldingsstrookje voor activiteiten vrijwilligers Onderstaande vrijwilliger Naam / adres / tel.nr:... Meldt zich aan voor: O Filmvoorstelling Intouchables dinsdag 30 juli O Themabijeenkomst complementaire zorg woensdag 4 september O Transformatiespel maandag 9 september Opsturen naar : Zie achterkant 3

4 Vervolg pag. 1 Meneer krijgt ook zorg van zijn kinderen. Omdat zij een baan en gezin hebben kan het soms gewoon niet. Mevrouw heeft totdat meneer zo ziek werd, nu ca 3 jaar geleden, wekelijks een kappersbezoekje afgelegd. Voor haar is dit een uitje maar ook belangrijk omdat ze er goed uitzien belangrijk vindt, voor zichzelf maar ook voor haar man. Door de achteruitgaande gezondheid durft mevrouw haar man niet meer alleen te laten en kon ze niet meer naar de kapper. Maud van de thuiszorg attendeerde mevrouw op de mogelijkheid om een vrijwilliger van Ruggesteun te vragen, die een paar uurtjes de zorg overneemt van haar. Mevrouw vertelt: Nu ik wist dat ik hulp kon vragen, wilde ik dit ook. Dit is een tip voor iedereen die durft te erkennen dat hulp welkom is om dan ook de volgende stap te zetten en erom vragen! Kijk maar naar ons, ons leven is makkelijker en vrolijker geworden door de vrijwilliger, aldus mevrouw. Meneer zelf zag de noodzaak niet zo om een vrijwilliger te ontvangen maar begreep wel dat het voor zijn vrouw een hele geruststelling zou zijn. Al vrij snel werd een geschikte vrijwilliger gevonden door Ruggesteun. Toen kwam de dag dat hij voorgesteld werd aan het echtpaar. Cees was zoals hij later vertelde best wel zenuwachtig. Hoe zou het gaan, zou meneer hem accepteren, zou er die klik komen die wel nodig is? Mevrouw vertelt dat ze vanaf de eerste tel al een goed gevoel had en toen meneer hoorde dat ze alle drie geboren waren in Nieuw- Einde was het ijs voorgoed gebroken. Ze blijken dezelfde humor te hebben en er werd al snel veel gelachen en verteld. Cees heeft inmiddels al heel wat uren met meneer doorgebracht, soms met mevrouw erbij omdat meneer te ziek was en mevrouw toch niet weg durfde te gaan. Als mevrouw naar haar kapper gaat, vliegt de tijd die hij dan met meneer doorbrengt. Ze lachen erg veel samen en als meneer zich goed genoeg voelt gaan ze een ommetje maken en naar de soos in hun flat. Meneer maakt tot op de dag van vandaag zoveel mogelijk van zijn leven Cees vindt het heel prettig om bij dit echtpaar hulp te bieden. De komst van Cees als vrijwilliger maakt voor alle drie het dagelijks leven wat vrolijker en aangenamer. Cees legt uit: Ik ga fluitend naar hen toe en heb een goed gevoel als ik zie dat ook zij blij zijn als ik kom. Mevrouw zegt: Cees hoort er gewoon bij, ik kan met een gerust hart een paar uurtjes naar de kapper of een bezoekje afleggen en weet dat mijn man ook fijne uurtjes heeft, waarop meneer antwoordt: Je krijgt hem niet meer terug, hij is nu van ons hahahaha. Ruggesteun dankt meneer en mevrouw Schut voor hun openhartigheid en spontane verhaal. Cees, de vrijwilliger van Ruggesteun wordt ook bedankt voor zijn medewerking aan dit gesprek en voor zijn inzet bij dit echtpaar. Ruggesteun hoopt dat het verhaal van de heer en mevrouw Schut iedereen helpt een stap te maken om ondersteuning te vragen of als vrijwilliger ondersteuning te geven. Neem dan vrijblijvend contact op met ons. Wij staan u graag te woord via tel of info@ruggesteun.nl Mondriaan Familiespreekuur familiecoach Bij Mondriaan kunt u gratis terecht voor het spreekuur voor familieleden en naasten van mensen met psychische en/of verslavingsproblemen. Dit onafhankelijke spreekuur is er zowel voor familieleden en naasten die in behandeling zijn bij Mondriaan, als voor familieleden van niet-patiënten. Wilt u meer weten of zich aanmelden voor dit spreekuur, neem dan contact op met de familiecoach via het informatiecentrum van Mondriaan: T of info@mondriaan.eu. Kijk op voor meer informatie. Familieraad - vacature Bent u familielid of een naaste van iemand die is opgenomen of in behandeling is bij Mondriaan? Word lid van de familieraad Mondriaan. Bel voor meer informatie met Truus Byker T Op de website van Mondriaan kunt u ook meer informatie vinden over de familieraad en de vacature. Zonder elkaar is iedereen alleen Een ongeluk zit in een klein hoekje, geluk in de rest Het ingevulde aanmeldingsstrookje voor de activiteiten juli t/m september (zie achterkant) in een gesloten envelop zonder postzegel, opsturen naar: RUGGESTEUN / STEUNPUNT VOOR MANTELZORGERS ANTWOORDNUMMER VC HEERLEN Bellen of mailen kan natuurlijk ook: tel info@ruggesteun.nl 4

5 Informatiebijeenkomsten: Weet dat ik vergeet! Omgaan met dementie voor mantelzorgers. Dementie heeft een grote invloed op het leven van mensen met dementie en hun familie. Iemand met dementie wordt naarmate het ziekteproces vordert steeds afhankelijker van zijn omgeving. De mantelzorger krijgt te maken met een continu proces van verlies en veranderende zorgtaken. Tijdens de informatiebijeenkomsten Weet dat ik vergeet wordt u als mantelzorger in de gelegenheid gesteld om uw ervaringen te delen met lotgenoten. Tevens wordt ingegaan op de wijze waarop het evenwicht tussen draagkracht en draaglast invloed uitoefent op uw dagelijkse leven. Een van de uitgangspunten is het leren omgaan met gevoelens en spanningen rondom de zorg voor de dementerende. Tijdens deze cursus willen wij u ondersteunen om een goede balans te vinden tussen zorg en eigen welbevinden. De thema s zijn zeer divers, maar uiteindelijk bepaalt ù als Mantelzorger uw persoonlijke doel. De cursus wordt verzorgd door het Steunpunt voor Mantelzorgers Parkstad in samenwerking met de zichtbare schakels van Meander. Start volgende cursus: najaar Voor meer informatie en aanmelden kunt u contact opnemen met het steunpunt, tel Via dit telefoonnummer kunt u ook informatie krijgen over algemene gespreksgroepen voor mantelzorgers. Het leven houdt niet op bij dementie Documentaire Documentairemaakster Ireen van Ditshuyzen nam het initiatief tot de campagne Dementie en dan. Zij filmde twee jaar lang vier mensen met dementie en hun partner en wil dat we op een andere manier naar de ziekte kijken en niet uitsluitend naar de ziekte die het brein onomkeerbaar aantast. Dementie en dan belicht juist de diverse mogelijkheden om de ziekte draaglijker te maken en betekenis te blijven geven aan het leven. Met een documentaire tweeluik dat wordt uitgezonden in de campagneweek van september 2013 en met educatieve clips over bijvoorbeeld internationaal wetenschappelijk onderzoek, maar ook over ontwikkelingen dichtbij zoals ontmoetingscentra in de wijk en muziek als bron van herinneringen en sleutel tot contact. Het documentaire tweeluik wordt uitgezonden op Nederland 2 VPRO op 23 en 24 september 2013 om uur Dementie en dan werkt samen met verschillende (beroeps) groepen. Meer informatie over de campagne vind je op (uit V&VN nr.3) Alzheimer café Parkstad Organiseert bijeenkomsten voor iedereen die met dementie te maken heeft. Elke tweede dinsdag van de maand, behalve in juli en augustus. Van uur. Zaal open vanaf uur. De grote activiteitenzaal van Zorgcentrum Tobias Piet Malherbestraat 2 te Heerlen. Entree, koffie en thee zijn gratis. Thema 11 juni: Jong dementerenden. Meer informatie via de website Palliatieve hulp komt vaak te laat. Palliatieve zorg, de zorg voor patiënten in hun laatste levensfase, wordt bij mensen met een andere ziekte dan kanker, vaak veel te laat ingezet. Met name bij chronische aandoeningen zoals de longziekte COPD of hartfalen, blijkt de huisarts zich veelal relatief kort voor het overlijden bewust van de behoefte aan palliatieve zorg. Dat concludeert de uit Limbricht afkomstige arts en onderzoeker Suzanne Claessen in haar onderzoek. Zij interviewde een groep huisartsen over hun afwegingen en de signalen die aanleiding geven voor de inzet van palliatieve zorg. Dat huisartsen de behoefte aan die zorg met name bij chronisch zieken nu vaak onvoldoende herkennen, is volgens Claessen verklaarbaar. Omdat bij dergelijke ziekten slechte periodes afgewisseld worden met betere, stelt de onderzoekster. Daardoor is het lastig vast te stellen wanneer je ermee moet beginnen. Palliatieve zorg is niet gericht op genezing, maar op het verlichten van het lichamelijk en geestelijk lijden van de patiënt. Naast bijvoorbeeld pijnbestrijding kan ook spirituele steun, of behandeling van angst of depressie daar deel van uitmaken. Om de inzet van palliatieve zorg bij chronische (en levensbedreigende) ziekten te verbeteren, moeten huisartsen volgens Claessen al in een vroeg stadium van de ziekte het gesprek aangaan met de patiënt over hun zorgbehoefte in de laatste levensfase. Middels een goede afstemming van de zorg kunnen onnodige ziekenhuisopnames of crisissituaties in een later stadium worden voorkomen. De laatste jaren is er in toenemende mate aandacht voor palliatieve zorg, waartoe ook de terminale zorg in een hospice behoort. Volgens Claessen kan in veel gevallen al veel eerder, in de thuissituatie, met palliatieve zorg worden begonnen. Naast de behoefte aan palliatieve zorg bij chronische ziekten, constateert Claessen in haar onderzoek tevens een gebrek aan nazorg voor nabestaanden, na het overlijden van de patiënt. Mensen worden lang niet altijd gewezen op de mogelijkheden van nazorg, constateert Claessen. En de zorg wordt onvoldoende geëvalueerd. Bronvermelding: Limburgs Dagblad, febr Ingezonden door Elly Strijthagen, vrijwilligster groep Kerkrade-west. 5

6 Positief denken: 10 tips 1. Vergroot energiegevers en vermijd energievreters Van elke activiteit kun je voelen wat die met je doet: het is een energiegever of een energievreter. Je kunt daarbij ook nog niveauverschillen ervaren. Deze ervaring van energie verschilt per persoon en per situatie. Zo kan routine voor de een houvast geven en door de ander als sleur worden ervaren. Voor de meeste mensen is het energievretend om bij iemand te zijn die hij niet mag. Dat geldt ook voor verplichtingen. Zodra je je bewust wordt van het gevoel dat je hebt bij een gebeurtenis, heb je een keuze dit positief om te buigen. Geluk is dus alleen een keuze als je bewust leeft. Als je te druk bent of zorgen hebt, kun je niet voelen en zal je te lang doorgaan met dingen die niet goed voor je zijn. Je energieniveau wordt dan ongemerkt te laag. Dit kan leiden tot ziekten. 2. Denk flexibel Als het niet gaat zoals je wilt, moet je je verwachtingen of doelen bijstellen. Blijf niet hangen in gevoelens van frustratie en teleurstelling. Leer flexibel en realistisch te denken. Het leven is als een verhaal waarvan jij zelf de auteur bent. Herschrijf je verhaal als blijkt dat de werkelijkheid daar niet mee overeenkomt. Probeer een mislukking in een perspectief te plaatsen waardoor je die als een leerpunt ervaart. Elke tegenslag kan je iets positiefs opleveren als je daarvoor openstaat. 3. Sta relaxed op Er zijn veel mensen die wakker worden met stress gevende gedachten aan wat ze die dag moeten doen. Het lichaam reageert daarop en je springt uit bed, gaat snel douchen, neemt geen tijd voor een ontbijt en vliegt de deur uit om aan het werk te gaan. Neem jezelf voor om je dag relaxed te beginnen met de gedachte 'Vandaag geef ik mezelf de ruimte en doe ik alles met aandacht en liefde'. 4. Schep ruimte in je hoofd Vervang de woorden 'ik moet' of 'ik mag niet' in 'ik kies ervoor om...' of 'ik geef mezelf de ruimte om '. Word je bewust van negatieve overtuigingen als 'ik moet presteren om ' of 'het werk moet klaar zijn voordat ' of 'ik moet alles alleen doen anders gaat het mis'. Onderzoek of je er ook anders mee om kunt gaan. Doe dit uit liefde voor jezelf. Het loslaten van de dagelijkse drukte gebeurt vooral in je hoofd. Sta jezelf regelmatig toe om te ontspannen tijdens je werk. Zeg tegen jezelf: 'Zo, en nu ga ik even lekker niets doen.' Werken en ontspannen vullen elkaar aan en houden je in balans. Zo blijft je werk leuk en voel je je lekker in je vel. Je kunt niet altijd op de top van je kunnen presteren. 5. Leer nee te zeggen Beloof geen dingen die je niet kunt waarmaken. Trek aan de bel als je een afspraak niet kunt nakomen. Zeg nee als iets niet uitkomt en kom met een alternatief. Geef jezelf de ruimte en bewaak je grenzen. 6. Streep weg Vraag jezelf: 'waar maak ik mij nu druk om?' Noteer je antwoorden. Streep door wat niet reëel is. Streep door waarvoor je niet verantwoordelijk bent. Streep door waar je geen invloed op hebt. Vraag je intuïtie hoe je het beste om kunt gaan met hetgeen er dan nog staat. Of vraag jezelf af: "waarom doe ik dit nu zo?" Leg de klemtoon in deze vraag steeds op een ander woord zodat de vraag steeds een andere nadruk krijgt. Onderzoek hoe je jezelf meer ruimte en rust kunt geven. 7. Lucht je hart Deel je zorgen met anderen. Je hart luchten is goed voor lichaam en geest. Het vergroot je gevoel van ontspanning. 8. Gebruik een mantra Kies een mantra waarvan jij rustig wordt. Dat kan een woord zijn als 'ontspan', 'vrede' of 'los'. Of een zin als 'ik mag nu ontspannen', 'alles is goed' of 'ik ben rust'. Herhaal deze mantra in jezelf wanneer je je gespannen voelt. Stop iets in je zak dat je eraan herinnert om deze mantra uit te spreken. Daarmee oefen je invloed uit op je onbewuste. Hoe vaker je dit doet, des te meer effect het op je hersenen zal hebben. Deze ontspanningsoefening is heel eenvoudig en bijzonder effectief. 9. Carpe diem Pluk de dag. Geniet van de kleine dingen. Verwen jezelf. Verras jezelf. Doe eens iets geks en lach. Het leven is een feest. Je moet alleen zelf wel de ballonnen ophangen en ze regelmatig verhangen anders zie je niet meer dat het feest is. Wacht niet tot je oud bent; je leeft nu! Gun jezelf het allerbeste. Doe elke dag iets voor jezelf. 10. Wees positief naar anderen Praat positief over anderen. Bedank iemand in je omgeving. Deel een gemeend compliment uit. Doe iets goeds voor een ander. Verras iemand met een kleine attentie. De positieve energie die daaraan gekoppeld is, verleg je aandacht van stress naar dankbaarheid. Alle teamleden van het Steunpunt voor Mantelzorgers en Ruggesteun wensen iedereen een hele fijne vakantie toe en wanneer er geen reis naar een andere bestemming gepland is, bedenk dan dat de kunst van te leven is thuis te zijn alsof men op reis is. 6