Gazet van Oostende. Nieuws van het front. Het oostfront. Einde van het Gorlice-Tarnow offensief. WEKELIJKSE OORLOGSKRANT week 25 (20 tot 26 juni 1915)

Transcriptie

1 WEKELIJKSE OORLOGSKRANT week 25 (20 tot 26 juni 1915) Gazet van Oostende Abonnementsprijs: GRATIS Uitgever: V.U. Kristof Beuren, Stadssecretaris, Vindictivelaan 1, 8400 Oostende Verschijningsmoment: elke vrijdag vanaf 8 augustus 2014 Plaatsen van verschijning: Toerisme Oostende - UiT-loket, CC De Grote Post, Hendrik Serruyslaan 18A - Thuisloket, Stadhuis, Vindictivelaan 1 - Bibliotheek Kris Lambert, Wellingtonstr. 7 - dienst Cultuur, Stadhuis, Vindictivelaan 1 - Vuurtorenwijk: Bakkerij Maenhout, Voorhavenlaan Raversijde: Kruidenier de 4 seizoenen, Nieuwpoortsesteenweg 919A - Zandvoorde: Bakkerij Filip, Zandvoordedorpstr Stene: Deneubourg, Gistelsesteenweg Westerkwartier: Bakkerij Hioco, Torhoutsesteenweg 102 Het oostfront Einde van het Gorlice-Tarnow offensief 22 juni - Lemberg. Het Oostenrijks-Hongaarse Tweede leger herverovert het fort van Lemberg, dat sinds september 1914 door de Russen bezet werd. Deze overwinning resulteert uit de recente doorbraak op Gorlice-Tarnow, bewerkstelligd door generaal August von Mackensen. Von Mackensen wordt dezelfde dag nog gepromoveerd tot veldmaarschalk. Aankondigingen worden aangenomen: dienst Cultuur stad Oostende tel.: 059/ cultuur@oostende.be Volg ons dagelijks op (@A_Vervliet) Nieuws van het front gepromoveerd tot veldmaarschalk. - Kaart van Lemberg (heden Lviv) met omgeving. Lviv ligt in Galicië aan het riviertje de Poltva. De ligging van Lemberg, op de grens tussen Polen en Oekraïne was strategisch erg belangrijk. Lemberg (of Lviv) ligt vandaag in Oekraïne.

2 WEKELIJKSE OORLOGSKRANT Gazet van Oostende week 25 (20 tot 26 juni 1915) op een betonnen blok om de schok bij het afvu- inname van Lemberg. op de achtergrond is van het brandende spoor- lichterlaaie werd gestoken. De prent werd ge- in een stofwolk. De bevolking van het dorpje kijkt gelaten toe DUIDING Het Oostenrijks-Hongaarse leger begon op 2 mei 1915 met een aanval tussen Gorlice en Tarnow. Het doel was om het front van het Russische Derde Leger open te breken en naar het oosten op te rukken en zo de belangrijkste vijandelijke troepen vast te Derde Leger kon weinig uithalen tegen de opmars van de Oostenrijks-Duitse troepen die in snel tempo oprukten. Alleen al in mei bedroegen de verliezen aan doden en gewonden en halverwege juni was het tekort aan geweren opgelopen tot Op 17 juni erkenden de Russen het verlies van Galicië en op 10 juni gaven ze het bevel om Lemberg, de belangrijkste stad cieren rijden Lemberg binnen en worden, vol- van Noord-Galicië, te evacueren toen de Oostenrijkse troepen de stad naderden. Op 22 juni werd Lemberg ingenomen. In maar zeven weken had het Oostenrijks-Duitse offensief de Russische legers teruggedrongen tot de linies van waaruit ze de oorlog in Galicië waren begonnen. De dreiging van een Russische aanval op Oostenrijk was weggenomen. Oostenrijk-Hongarije kon zich nu richten op de dreiging vanuit Italië, dat zich inmiddels had aangesloten bij de Entente. Bronnen:

3 WEKELIJKSE OORLOGSKRANT Gazet van Oostende week 25 (20 tot 26 juni 1915) Het westfront Eerste slag aan de Isonzo. De Italianen openen de eerste Slag aan de Isonzo, het begin van een reeks van elf gevechten in Noordoost- Italië langs de grens met Oostenrijk-Hon- de Oostenrijks-Hongaarse haven Triëst veroveren, waar twee derde van de inwoners Italianen zijn. De Italianen moeten echter grote fysieke obstakels overwinnen, voornamelijk de Isonzo zelf, die langs de grens meandert en waarachter steile bergen liggen. Met in totaal slechts zeven divisies zijn de Oostenrijkers in de minderheid, maar ze beschikken over een superieure artillerie en mitrailleurs. In de eerste schermutselingen die plaatsvinden, beklimmen de Italiaanse Alpenjagers in één nacht de Mont Nero en dedigingsposten die de bergtop bewaken. Stafchef Luigi Cadorna wil Gorizia inne- ontvlucht, en het onherbergzame Carsoplateau dat de toegang vormt tot Triëst. De belangrijkste opmars begint op 23 juni met een spervuur van de artillerie dat het klooster van Sveta Gora, een nationaal Sloveens pronkstuk, vernietigt, maar dat weinig verdedigingsposten uitschakelt. Er vallen een meer dan doden en gewonden, de Oostenrijkers meer dan hand uit in de richting van de bil (en de romp) DUIDING Toen Italië zich op 23 mei 1915 in de oorlog mengde, verklaarde het alleen maar de oorlog aan Oostenrijk-Hongarije in de hoop dat het de gebieden zou terugkrijgen die de Italianen waren beloofd in het Verdrag van Rome, waarover met de geallieerden in april was onderhandeld. De grens tussen Oostenrijk en Italië, bijna 650 km lang, liep door bergachtige streken. Er waren maar twee gebieden waar de Oostenrijks-Hongaarse verdediging doorbroken zou kunnen worden, namelijk de passen naar de Trentino in het noorden en het dal van de rivier de Isonzo in de Julische alpen in het oosten. De Trentino-route viel af omdat de passen in Oostenrijke handen waren en zwaar verdedigd werden. De belangrijkste Italiaanse op het gebied aan de overzijde van Slovenië, Triëst en Istrië. Het vroege Italiaanse succes leidde tot hooggespannen verwachtingen. De slagen aan de Isonzo, tussen de Italië en Oostenrijk-Hongarije, zouden nog tot 1918 duren. Algemeen nieuws Westfront wordt beslissend oorlogstoneel. De Franse opperbevel- overtuigd dat geallieerde aanvallen aan het westfront moeten plaatsvinden om het Duitse leger uit Frankrijk te verdrijven. De aanstaande Britse politici, onder wie Winston Churchill, de Marineminister, en David Lloyd George willen het vastgelopen westelijk front omzeilen en elders in Europa tegen minder ingegraven vijanden optrekken. schalk van de British Expeditionary Force, sir John French, tijdens een ontmoeting in Chantilly dat het westfront het beslissende oorlogstoneel is. Ze plannen een groot offensief laat in de zomer. Beiden hebben ze tijd nodig om versterkingen te verzamelen. (bovenaan de prent), die langs de grens meandert en waarachter steile bergen liggen, maakten de Bronnen:

4 WEKELIJKSE OORLOGSKRANT Gazet van Oostende week 25 (20 tot 26 juni 1915) DUIDING Frankrijk voor een militaire nederlaag door wist de opmars van het Duitse leger te stoppen. loopgravenoorlog. Nationale Duits- Amerikaanse meeting Zo n mensen wonen de nationale Duits-Amerikaanse meeting bij in het New Yorkse Madison Square Garden. Ook aan de overzijde van de oceaan is de betrokkenheid bij de oorlog in Europa (en elders) groot. deelnemers plaatsvond. oudgediende bij het Britse leger bij het uitbreken opperbevel over de Britse troepen in Frankrijk. Dit was het begin van het oost-westdebat dat de geallieerde planning het vervolg van de oorlog zou bezighouden. Suggesties voor een alternatief in het oosten behelsden on- Noord-Duitse laagvlakte met een directe dreiging voor Berlijn, de landing van troepen in Griekenland ter ondersteuning van de Serven en de landing van troepen in Gallipoli om Duitslands nieuwste bondgenoot, Turkije, te verslaan. De meeste Britse militaire leiders, onder wie French en in het oosten. In hun ogen was Duitsland de hoofdvijand en zou met een aanval in Turkije de nederlaag van Duitsland geen stap dichter komen. De Fransen moesten de hoofdstoot van de oorlog opvangen en hadden derhalve veel in de pap te brokken waar het de geallieerde planning betrof. In 1915 concentreerden de geallieerden hun grootste inspanningen dan ook aan het westfront. Bronnen: Nieuws uit Oostende De Kommandatuur ziet er geen graten in om smeden te gelasten onbewoonde huizen open te breken. Smid Emiel Schepens uit de Ooststraat wordt doorgaans met dit werk belast. Sinds enkele dagen is hiervoor zelfs een speciale commissaris aangesteld die zijn bureel in het Hôtel Con- staat de hele dag ter beschikking van deze commissaris. Om uur klinken kanonschoten boven Oostende geworpen. Er vallen geen Duitse papieren marken Elke koopman die zich in de Kommandatuur aanbiedt om een paspoort te verkrijgen, krijgt sinds enige dagen de of 100 frank in goud voorleggen, dan krijgt hij gemakkelijker een paspoort los. De paspoortvrager krijgt dan in ruil voor zijn goud Duitse papieren marken. Wanneer de Kommandatuur te weten komt dat iemand goud bezit, wordt de eigenaar ontboden en vriendelijk verzocht zijn goud om te ruilen commissaris, die gelast was met het openbreken tegen papiergeld. Aimé Borrey, handelaar drietal Franse goudstukken van 100 frank in zijn bezit. De Duitsers vragen hem om er twee af te geven tegen Duitse Darlehenskassenscheine (1). Het derde kon hij op tijd veilig verbergen. (1) tijdens de Eerste Wereldoorlog speciaal voor de oorlog werden gemaakt.

5 WEKELIJKSE OORLOGSKRANT Gazet van Oostende week 25 (20 tot 26 juni 1915) voor de oorlog, was dit nieuwe betaalmiddel 22 juni. De Duitse gendarmes bezoeken verschillende herbergiers om te controleren of ze sterke drank verkopen. Verschillende herbergiers worden betrapt. De herbergier uit de Smet de Naeyerlaan die cognac verkoopt, komt ervan af met een boete van 200 mark en twee maanden sluiting van zijn herberg. Een herbergierster uit de Brabantstraat schenkt in de keuken een glaasje aan twee vrouwen. De vrouw betaalt dat met 100 mark boete en 15 dagen sluiting van haar herberg. Op het Sint-Petrus-en-Paulusplein is een herbergier zo onvoorzichtig om sterke drank aan een tafel voor het ven- Hotel verblijven, betrappen hem. Nadat de herbergier moet verklaren waar de alcohol vandaan komt, wordt een huiszoeking uitgevoerd bij de heer Lekens, handelaar in sers nemen er tweehonderd liter alcohol in beslag. Een zware geldboete volgt voor herbergier en leverancier. - tierd waren, betrapten in de omgeving een herbergier die, ondanks het Duitse verbod, toch nog alcohol schonk. die enkele dagen geleden werd doodgeschoten, wordt uit het dodenhuis gehaald. Begeleid door muziek, een compagnie solda- de Romestraat en de Alfons Pieterslaan naar het station overgebracht. Onderweg mogen voorbijgangers niet roken en moeten ze het lijk groeten. Arthur Defonseca, bierhandelaar uit de Godshuizenstraat, zeewezen, groeten het lijk niet en worden de Kommandatuur verschijnen. Defonseca wordt veroordeeld tot 300 mark boete en tot 100 mark boete. Veel groenten en fruit op de markt. worden voor 1 frank en 1.20 frank per kilogram verkocht, de voor 80 centiem tot 1 frank. Boter kost 3.75 tot 3.90 frank, de prijs van de eieren is verlaagd tot 13 centiem. Voor bloemkolen vraagt men 50 centiem tot 1 frank, voor een bos jonge wortels 20 centiem, voor een kilogram jonge erwten 45 tot 50 centiem per kilogram. Ismaël Vancraeynest, Ercole en Gilissen openen deze morgen een winkel met primeurs (jonge groenten en fruit) in de bakkerij van de broers Bloch op de hoek van de Grote Markt en de Sint-Sebastiaanstraat. Niet lang na de opening wordt de gens sommigen is de nodige toelating niet aan de Kommandatuur gevraagd. Die toelating moet verleend worden, aangezien het huis vroeger door Duitsers werd bewoond. Volgens anderen is er sprake van jaloezie. van Oscar Helsmoortel en zijn meesterknecht Louis Coppejans die werden aangehouden nadat op 12 juni verborgen wapens in het huis van Helsmoortel werden twintigtal mensen in de Ooststraat, in de omtrek van de Kommandatuur, om beide gevangenen te zien. Om uur worden de gevangenen binnen gebracht, elk door telt in kamer nr. 8 van de Kommandatuur, op de eerste verdieping, en bestaat uit vijf rechters, het openbaar ministerie en een beuren in het Duits, een Duitser doet dienst als vertaler. Rond uur wordt de zaak rond Helsmoortel en Coppejans opgeroe- eerste vaststellingen deed in het huis van Helsmoortel, de heer Claessens en Gustaaf Vanhee, kantoorbedienden bij Oscar Helsmoortel, de keukenmeid van Helsmoortel en Alida Vandamme, de weggezonden meid die het verbergen van de wapens verklapt zou hebben, worden als getuigen opgeroepen. Er worden ook zes getuigen opgeroepen voor de verdediging van de betichten. optreedt ter verdediging van de betichten, laat in zijn pleidooi uitschijnen dat Helsmoortel een fout en geen misdaad beging. Helsmoortel wordt veroordeeld tot zes maanden vestingstraf, Coppejans tot één maand. De Duitsers maakten 4 grijsgeschilderde schepen, ongeveer 8 tot 10 meter lang, die het uitzicht van torpedoboten nabootsen. Van tijd tot tijd worden deze schepen naar zee gesleept waar ze als schietschijf dienen. Aangezien die schepen de Franse en Engelse vlag voeren en de naam Poincaré, kanonniers in de zevende hemel wanneer Zicht op de oude visserskreek achter de vismijn. bootste en grijs geschilderde neptorpedoboten. - logsvloot te misleiden bij beschietingen.

6 WEKELIJKSE OORLOGSKRANT Gazet van Oostende week 25 (20 tot 26 juni 1915) %URQ 2RVWHQGH JHGXUHQGH GH 'XLWVFKH EH]HࡇLQJ 2VWHQGH SHQGDQW O ڥ RFFXSDWLRQ $OOHPDQGH 8LWJDYH 0 2RVWHQGH 'H 9ULHVH V G SS 9LQGSODDWV %LEOLRWKHHN.ULV /DPEHUW )RQGV 2VWHQGLDQD %URQ 2RVWHQGH JHGXUHQGH GH 'XLWVFKH EH]HࡇLQJ 2VWHQGH SHQGDQW O ڥ RFFXSDWLRQ $OOHPDQGH 8LWJDYH 0 2RVWHQGH 'H 9ULHVH V G SS 9LQGSODDWV %LEOLRWKHHN.ULV /DPEHUW )RQGV 2VWHQGLDQD %URQ 2RVWHQGH JHGXUHQGH GH 'XLWVFKH EH]HࡇLQJ 2VWHQGH SHQGDQW O ڥ RFFXSDWLRQ $OOHPDQGH 8LWJDYH 0 2RVWHQGH 'H 9ULHVH V G SS 9LQGSODDWV %LEOLRWKHHN.ULV /DPEHUW )RQGV 2VWHQGLDQD

7 WEKELIJKSE OORLOGSKRANT Gazet van Oostende week 25 (20 tot 26 juni 1915) Fonds Ostendiana. Weerkundige waarnemingen Fonds Ostendiana.

8 WEKELIJKSE OORLOGSKRANT Gazet van Oostende week 25 (20 tot 26 juni 1915) ACTIVITEITENKALENDER Tentoonstelling De eerste Wereldoorlog op de Oosteroever 11 april tot 16 augustus 2015, uur en tot uur, Stadsmuseum, Langestraat 69. Davidsfonds Vuurtoren selecteerde een 90-tal foto s uit de beeldbank die de vereniging de voorbije jaren uitbouwde. Die belichten uiteenlopende aspecten van het leven in oorlogstijd: de bouw van de bunkers op Oosteroever, het dagelijkse leven van de Duitse soldaten, de verwoestingen van de wijk door Geallieerde bombardementen en vliegtuigaanvallen, de oorlogsslacht- het verhaal van de Vindictive, Veel van het tentoongestelde beeldmateriaal komt uit Duitse militaire archieven en werd niet eerder aan het brede publiek getoond. Tentoonstelling Vier jaar marinezone in Oostende 13 juni tot 13 september 2015, uur en tot uur, door WEFIS, Stadsmuseum, Langestraat 69. De tentoonstelling belicht de invloed van de Eerste Wereldoorlog op maritiem vlak en op de bevolking. Vier riode tot half oktober 1914, de bezettingsperiode vanaf half oktober 1914 tot oktober 1918, de bevrijding in oktober 1918 en Oostende in den vreemde tijdens de oorlog. Museumnocturne Atlantikwall 22 augustus 2015, tot uur, Nieuwpoortsesteenweg 636, gratis toegang. Breng een exclusief avondbezoek aan de Atlantikwall. Onderweg word je verrast door muzikanten, kunstenaars, dansers en dichters en gidsen geven je meer historische informatie. Dit jaar wordt er samengewerkt met o.a. het dichterscollectief De Wolven van La Mancha en de muziekorganisatie Silken Tofu. Tijdens de museumnocturne kun je een beeldje maken in het kader van het project CWXRM. Natuurpunt Mid- ders en vleermuizen die er te zien zijn. Vraag aan de balie naar de gratis zoektochtbrochure voor kinderen en/of volwassenen en maak kans om een mooie prijs te winnen. Tentoonstelling W.O. I in Oostende Tot eind november 2018, op weekdagen van uur, Woon- en Zorgcen- animatielokaal, gratis toegang. De expo is samengesteld met materiaal uit de rijke W.O. I-collecties van de vrijwilligers (en familieleden) van de bewoners van De Boarebreker, i.s.m. met de laatstejaarsstudenten van het Sint-Andreasinstituut. Wie over foto s of ander W.O. I-materiaal beschikt en dit graag wil tentoonstellen, kan mailen naar willylefevere@ hotmail.com. Digitale belevingswandeling W.O. I in Oostende Te verkrijgen aan de balie van Toerisme Oostende vzw, Monacoplein 2. Prijs: 5,00 euro (volwassenen)/3,00 (kinderen). Duur van de wandeling: 1.30 à 2.00 uur. De wandeling leidt je langs het oorlogserfgoed van de Groote Oorlog van de Stad. De initiatiefnemers zijn Toerisme Oostende vzw en de dienst Cultuur van de Stad. De route belicht de historische achtergrond van Oostende tijdens de de Duitse kustverdediging, de rol van de haven, de vernieling en wederopbouw. Belevingsroute Oostende lie van Toerisme Oostende vzw, Monacoplein 2. Gratis smartphone-applicatie beschikbaar op km. brengt je langs markante historische plaatsen in het kader van de herdenking van 100 jaar Groote Oorlog. Onderweg laten infoborden je kennismaken met de historische achtergrond van Oostende tijdens de Groote Oorlog: het belang van de haven van Oostende en van de kustverdediging, de vluchtelingenstroom, enz. Oproep Belgian Refugees Ze waren met velen, de Belgen die vluchtten bij het uitbreken van W.O. I. Jong en oud, man en vrouw, arm en rijk, burger en arbeider, stedeling en buitenmens, dromden samen op de wegen, in de stations en in de havens met één doel: ontsnappen aan de vlug optrekkende Duitse troepen. In 1915 waren er in Engeland al een kwart miljoen vluchtelingen, 95 % - zijn op Belgische vluchtelingen die in Torquay verbleven, het kustdorpje waar Agatha Christie woonde. Wees zelf een Poirot en help ons in onze speurtocht naar de verhalen van die mannen, vrouwen en kinderen die tijdens W.O. I in Engeland leefden en werkten. Help ons de uitdaging aan te gaan met de Engelse nieuwszender BBC die beweert dat de Belgische vluchtelingen geen enkel spoor hebben achtergelaten en zo de geschiedenis van die vluchtelingen naar het Engelse en Belgische publiek te brengen in een virtuele tentoonstelling. Mail naar martine. vermandere@amsab.be - Het project Aan de slag over het kanaal is een internationaal cultureel-erfgoedproject van Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis. Het wordt ondersteund door de Vlaamse overheid. Partners in Vlaanderen: In Flanders Fields Museum, Heemkunde Vlaanderen en Familiekunde Vlaanderen. Partners in Engeland: Imperial War Museum, University College London, Women s Library (London School of Economics) en People s History Museum (Manchester). Wie graag activiteiten i.v.m. W.O. I wil aankondigen via de Wekelijkse Oorlogskrant kan een mail sturen naar: cultuur@oostende.be Initiële research en concept: Virginie Michils, dienst Cultuur Oostende Samenstelling: Annelies Dierickx-Visschers, Virginie Michils en Erwin Mahieu Extern adviseur: Erwin Mahieu Coördinatie: Amelie Ingelbrecht, dienst Cultuur Oostende Eindredactie: Virginie Michils, dienst Cultuur Oostende en Martine Meire, directeur Druk en lay-out: drukkerij Lowyck Dank aan: Martine Vandermaes & Nadia Stubbe, Bibliotheek Kris Lambert; Claudia Vermaut, archivaris stad Oostende