Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 - Eerste Wereldoorlog

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 - Eerste Wereldoorlog Samenvatting door een scholier 1878 woorden 31 maart ,7 41 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 2 Eerste Wereldoorlog Achtergronden en oorzaken In 1914 brak de Grote Oorlog uit tegenwoordig noemen we dit de 1e WO De gevechten vonden niet alleen in Europa plaats, maar zelfs ik Afrika, Midden-Oosten en op zee. Ook Amerika raakte bij de strijd betrokken. In 188 kreeg Duitsland een nieuwe keizer (Wilhelm II) en leidde tot grote verandering in de buitenlandse politiek van Duitsland. Hij wou van Duitsland een wereldmacht maken. Met een groot leger en een sterke oorlogsvloot wilde hij een imperium (wereldrijk) veroveren net als Groot-Brittannië en Frankrijk. Duitsland had nl. bijna geen kolonies. Met Frankrijk had Duitsland problemen. In het geheim bereidden zij zich voor op een oorlog door extra soldaten, wapens en landen als bondgenoten te krijgen. Oorzaken van de Grote Oorlog: 1. Grote spanningen tussen verschillende Europese landen. 2. Opkomst van het nationalisme (liefde voor het eigen volk dezelfde taal en de gemeenschappelijke geschiedenis, dezelfde gewoontes). 3. Er was rond 1900 vijandschap tussen. 4. Voor 1870 woonden de Duitsers niet samen in 1 land, maar verspreid over tientallen staten. 5. Frankrijk moest toen Duitsland een eenheid werd de Provincie Elzas-Lotharingen afstaan. 6. Naast de problemen met Frankrijk, kreeg Duitsland het ook aan de stok met Groot-Brittannië en Rusland. Dit had te maken met de jacht naar kolonies. 7. Het was de tijd van de imperialisme. De kolonies leverden grondstoffen en afzetgebieden voor de fabrieken in Europa. Bovendien gaf het bezit van kolonies een land aanzien jaar had de Balkan (Zuidoost Europa) bij het Ottomaanse Rijk (Turkije) gehoord. Ook het nationalisme kwam daar op. Grieken, Roemenen, Bulgaren en Serven kwamen in opstand en riepen zelfstandige staten uit. 9. Turkije raakte ook Bosnië en Hercegovina kwijt en die sloten zich aan bij Servië. 10. Bosnië en Hercegovina werden door Oostenrijk in bezit genomen en de Serven waren woedend op Oostenrijk. Pagina 1 van 5

2 Welke bondgenoten stond tegenover elkaar: - Duitsland met Oostenrijk-Hongarije en later ook Italië (Driebond) en de CENTRALEN genoemd. Ze beloofden elkaar militaire hulp als er een oorlog uitbrak. - Rusland en Servie en alle volken die hierbij hoorde. - In 1894 sloten Frankrijk en Rusland een verdrag om elkaar tijdens de oorlog te helpen. 10 Jaar later in 1904 zetten Franse en Engelse regeringen hun handtekeningen onder een vriendschapsverdrag. Rusland sloot zich in 1907 ook hierbij aan TRIPLE ENTENTE. Bij een oorlog tussen 2 landen waren ze verplicht hieraan mee te helpen. Via Servie en andere Balkanstaten probeerden de Russen een verbinding met de Middenlandse Zee te krijgen (handig voor de Russische Vloot). Door de vijandigheid tussen Rusland en Oostenrijk-Hongarije kwamen Rusland en Duitsland ook op slechte voet met elkaar. In de tussentijd was de Duitse bevolking na 1850 harder gegroeid dan de Franse waardoor de Duitsers een groter leger op de been brachten. Ook op economisch gebied was Duitsland verder dan andere landen. De Duitse industrie maakte producten van topkwaliteit, waardoor ze beschikte over moderne wapens. Door industrialisatie waren de legers veel sterker geworden. Militarisme - grote bewondering voor het leger. De wapenfabrieken draaiden op volle toeren. De oorlog begint. - Duitsland zou tegelijkertijd in het westen (tegen Frankrijk) en het oosten (tegen Rusland) moeten vechten (Tweefrontenoorlog). - Op 28 juni 1914 bracht het Oostenrijkse troonopvolger Frans Ferdinand een bezoek aan Sarajevo (hoofdstad Bosnië). Tijdens een rijtoer werd Frans en zijn vrouw doodgeschoten. - De dader waren Serviërs. Oostenrijk-Hongarije waren kwaad en Oostenrijk viel Servië aan. - Duitsland was het hier niet mee eens - Rusland wilde Servië helpen en ging over tot mobilisatie van zijn leger. - Duitsland verklaarde Rusland en Frankrijk de oorlog. - Op 4 augustus 1914 vielen de Duitsers aan. - Het Duitse leger trok via België naar Frankrijk. - De aanval op België was voor Groot-Brittannië om Duitsland ook de oorlog te verklaren. - In het begin liep het voor Duitsland gesmeerd; maar het lukte ze niet om de Fransen te verslaan. - Nu moesten ze toch op 2 fronten vechten (westfront tegen Frankrijk en Engeland en aan het Oostfront tegen Rusland. Eind juni 1916 besloot de Engelse generaal Haig om een grote aanval te doen bij de rivier de Somme in Noord- Frankrijk. Honderdduizend Britse soldaten werden ingezet. Hij wilde dat er niets van de Duitse loopgraven overbleef, maar zoals later bleek hadden den Duitsers zich goed ingegraven. Op deze zomerdag sneuvelden Britse soldaten en ruim raakten gewond. De bloedige slag ging nog maanden door, zonder enige terreinwinst. Het Duitse aanvalsplan was mislukt. Het Franse leger hield met steun van de Engelsen stand in België en Noord- Frankrijk. Loopgravenoorlog diepe greppels, die soldaten hadden uitgegraven om een beetje beschut te zitten tegen Pagina 2 van 5

3 geweervuur. Met prikkeldraad, bunkers en tunnels werden de greppels versterkt. In februari 1915 kwam er meer beweging in de strijd, ten nadelen van Rusland. Rusland was slecht uitgerust (weinig geweren/kogels/granaten/kleding e.d.). Na 12 maanden strijd had het Russische leger 4 miljoen man verloren. Dit gaf felle kritiek in Rusland waarbij de Russen wilden dat de tsaar aftrad. Ook op de Balkan en op de grens van Italië en Oostenrijk-Hongarije werd gevochten. Italië was in 1914 overgestapt van de centralen naar de geallieerden. Zelfs in Afrika vonden gevechten plaats. In de negentiende eeuw was de techniek met sprongen vooruit gegaan. Met de geweren en kanonnen kon met meer precisie worden geschoten, granaten waren groter en zwaarden. Het machinegeweer werd het belangrijkste wapen. Gifgas en de vlammenwerper waren de nieuwste uitvindingen van Duitsland. Een totale oorlog - oorlog waarbij de gehele bevolking en alle economische middelen worden ingezet. Alle mannen tussen de jaar werden opgeroepen voor het leger. In de geallieerde legers vochten veel soldaten uit kolonies. In totaal werden er in totaal 68 miljoen soldaten gemobiliseerd. Er sneuvelde 10 miljoen en 3 x zoveel raakte gewond. Voor de oorlog lieten de regeringen de economie vrij. Ondernemers maakten zelf uit wat ze produceerden en verhandelden. Ook met de hoogte van lonen en prijzen hielden regeringen zich niet bezit. Tussen 1914 en 1918 bestond geen economische vrijheid. Fabrieken moesten overschakelen op wapenproductie. Vrouwen werden ingeschakeld om het werk over te nemen van mannen die naar het front gingen (hielp wel mee aan de strijd voor kiesrecht). Propaganda: via kranten, bioscoopfilms en andere middelen werd de vaderlandsliefde versterkt met de bedoeling om de schuld van de oorlog in de schoenen van de vijand te schuiven. De tegenstanders werden afgeschilderd als onbetrouwbaar en onmenselijk. Censuur: controle op de pers heerste ook. Op de weg naar het einde. De tijd werkte in het nadeel van de Duitsers. De Britse vloot vormde al snel na het uitbreken van de oorlog voor een blokkade voor de Duitse kust. De Engelse oorlogsschepen zorgen ervoor dat over zee geen goederen meer naar Duitsland vervoerd konden worden. Deze Handelsbelemmering veroorzaakte tekorten aan voedsel en grondstoffen in Duitsland. Het volk leek honger. Deze blokkade was een belangrijke oorzaak van de Duitse nederlaag. In 1917 werd een keerpunt voor de oorlog. De VS besloten mee te doen en Rusland trok zich terug uit de strijd wat een grote steun voor Frankrijk en Groot-Brittannië was. De Duitse duikboten glipten door de blokkade heen. Zij torpedeerden schepen van de geallieerden, maar ook van landen die geen partij waren in de oorlog, zoals VS en Nederland. In Rusland vonden in revoluties plaats. In februari moest de Russische Tsaar aftreden en in oktober grepen de communisten de macht. Hun leider Lenin besloot de strijd tegen de centralen te stoppen en in 1918 sloot het een aparte vrede met Duitsland. Rusland verloor daarbij grote gebieden aan Duitsland en de geallieerden waren woedend. Ook kregen de geallieerden VS als sterke bondgenoot bij, toch was 1917 een moeilijk jaar; oorlogsmoe en de animo Pagina 3 van 5

4 om te vechten was verdwenen. In het Franse leger braken zelfs stakingen uit. De komst van goed bewapende troepen uit de VS gaf de doorlag. In november 1918 moest Duitsland de strijd opgeven. Keizer tras af en vluchtte naar Nederland. Op 11 november werd een wapenstilstand gesloten. In 1915 legden Duitsland een dodelijke versperring aan tussen Nederland en België. Een 200 kilometer lang netwerk van stroomdraden en was 2 tot 3 meter hoog en er stond 2000 volt op. Waarom legden de Duitsers dit aan: 1. Voorkomen dat Belgische mannen via Nederland naar Engeland vluchten. 2. Het voorkomen van spionage en smokkel tussen (het bezette) België en Nederland. 3. De Duitse troepen die nodig waren om de grens te bewaken ergens andere beter gebruiken. Door het hek waren de grenscontrole tussen Nederland en België minder manschappen nodig. Nederland bleef neutraal omdat: - Het idee geschrapt werd dat de Duitse troepen door Nederland zouden oprukken. - De Duitse keizer besloot om Nederland niet te bezetten. - Ook Engeland en Frankrijk besloten om Nederland met rust te laten. Nederland bleef dus neutraal en koos geen partij voor de geallieerden of de centralen. Bij België lag dat anders. De Duitsers trokken over Belgisch grondgebied op tegen Frankrijk. Alleen een klein gebied aan de kust bleef in handen van België. Om de Duitsers tegen te houden werden daar grote delen onder water gezet. Ook al bleef Nederland neutraal, toch had men last van de oorlog: 1. Nederland moest onder meer vluchtelingen opvangen 2. Er ontstonden economische problemen 3. Sociale problemen 4. Nederland moest een gemobiliseerd leger paraat hebben voor het geval dat. Dit koste veel geld. Economische gevolgen: - Het was gevaarlijk om goederen door te verkopen aan Duitsland (verraad). - Nederland had niet veel grondstoffen en deze moesten ingevoerd worden uit landen over zee. Dit was een groot probleem i.v.m. de blokkades op zee. Mijnen en Duitse duikboten waren levensgevaarlijk. Nederlanders voelden het in de portemonnee: - Veel bedrijven moesten de poorten sluiten, waardoor grote werkloosheid ontstond. - Kosten van het levensonderhoud ging met 75% omhoog. - Er werden door de regering maatregelen genomen: Boeren kregen de opdracht om voedingsgewassen, zoals graan en peulvruchten te verbouwen en nam deze tegen vaste prijzen in beslag. Distributiesysteem: met bonkaarten konden mensen bonnen voor brood, vlees, zeep, brandstof en andere eerste levensbehoeften. Hierdoor werd er voor gezorgd dat ook de armen aan de broodnodige goederen konden komen. Naast de grote aantal mensen dat in nood verkeerde, was er ook een groep die zich wist te verrijken (oorlogswinstmakers). In 1917 en 1918 leidden de honger en ellende tot relletjes, waarbij doden en gewonden vielen. Belgische vluchtelingen - Een miljoen Belgen zocht een veilig heenkomen in Nederland (Limburg/Noord-Brabant en Zeeland). Ook in Engeland en Frankrijk streken honderdduizend vluchtelingen neer. Pagina 4 van 5

5 - Voeding en huisvesting werden een groot probleem voor Nederland. - Het was belangrijk dat de regering ervoor zorgde dat de noodhulp in goede banen werd geleid. De overheid besloot om de gevluchte Belgen zoveel mogelijk over heel Nederland te verspreiden. Ze werden in vluchtelingenkampen ondergebracht. - Eind 1914 en begin 1915 konden de meeste Belgen terug naar hun land. - Er waren ook Belgische soldaten die voor de Duitsers gevlucht waren. Zij moesten in speciale kampen verblijven. DEZE OORLOG HAD GEEN WINNAARS. - Veel oorlogskerkhoven in Noodr-Frankrijk en Belgie. - Onvoorstelbare schade aan steden en dorpen. - Veel burgers in Nederland en Belgie waren grote verlizers. Pagina 5 van 5