STADEN TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "STADEN TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG"

Casper ter Linde
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 STADEN TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

2 Staden voor de oorlog STA_07 De Speyhoek in Staden, voor de oorlog. Iedereen komt naar buiten voor de fotograaf. Moeders met lange rokken en grote schorten, vaders met werkschorten voor, kleine meisjes op klompen en jongens met petten op hun hoofd. Wat zie je niet? Precies: geen verkeer! 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat de gemeente in rep en roer: het is oorlog! Overal wordt erover gepraat, de mensen staan allemaal op straat. De volgende dag al moeten de dienstplichtigen vertrekken. Jonge mannen worden in plaats van bakker of slager van de ene dag op de andere soldaat. Gepakt en gezakt vertrekken ze, niemand weet voor hoelang.

3 Op de vlucht voor de vijand Wanneer de oorlog drie weken bezig is, komen de eerste vluchtelingen toe in Staden en de omliggende dorpen. Ze komen uit Brussel, Mechelen, Leuven... Ze vertellen vreselijke verhalen over de Duitsers. Het maakt de mensen bang. Duitse verkenners Kort daarna verschijnen de eerste Duitse soldaten. Het zijn ulanen: verkenners te paard. Op sommige plaatsen saboteren ze spoorlijnen of knippen ze telegraaf- en telefoonlijnen door.

4 Legers trekken voorbij Begin oktober komen de eerste soldaten van het Belgisch leger voorbij: zij komen van Antwerpen en trekken in de richting van de IJzer. Enkele dagen later trekt ook de Britse cavalerie voorbij en er worden ook Franse soldaten gezien. 19 oktober 1914: Schuwe Maandag Op 19 oktober beschieten Franse soldaten de Duitsers in de buurt van Staden. De Duitsers denken dat het de burgers zijn die hen beschieten. Als wraak slaan ze aan het plunderen en steken ze huizen in brand. In Gits worden tien burgers gevangen genomen. De Duitsers gebruiken ze als levend schild op hun weg naar Staden. Als ze in Staden aankomen, schieten ze de gegijzelde mensen dood. In Staden zelf komen die dag 42 mensen om het leven...

5 Tijdens de oorlog Vanaf dan is Staden bezet gebied. Een aantal gezinnen moet Duitse soldaten onderdak verschaffen. De inwoners proberen zo goed mogelijk samen te leven met de bezetters. De Duitsers gebruiken de kerk als hospitaal voor hun soldaten en als logement voor gevangen genomen Schotten. In 1916 komen Russische krijgsgevangenen toe in Staden. De Duitsers zetten ze aan het werk. STA_05 Mei Er valt weer wat te beleven in ons dorp, denkt de jongen met de pet. Hij loopt voor de stoet uit en kijkt nieuwsgierig naar de twee mannen die elkaar ondersteunen. Ze lijken er erg aan toe. Een strenge Duitse soldaat met de pinhelm en de lange overjas aan houdt de jongen in de gaten. De Duitse soldaten begeleiden Canadese en Engelse soldaten die ze gevangen hebben genomen.

6 STA_ Deze soldaten genieten van hun rustperiode. Ze zitten gezellig buiten aan een tafeltje: koffie drinken, viool spelen, de krant lezen... Achter hen staat een vrouw met een schort aan. De soldaten wonen bij haar in. Rustig en ver van het front is het zeker! De krantlezers heeft immers zijn... aan. Antwoord: Pantoffels STA_04 Lente Achter de muzikanten zie je mannen met lange schorten aan, boven een gestreepte pyjama. Dat is het uniform van de gewonde Duitse soldaten, die in een veldhospitaal worden verzorgd. In Staden is dat in het veldlazaret 88. Met banjo en gitaar proberen de soldaten het leven van de gekwetste soldaten wat op te vrolijken.

7 STA_06 De twee vrouwen en het jongetje zijn wortels gaan uitdoen op het land, in de wijk Hazewind bij Staden. De groenten zijn niet voor henzelf bestemd, maar voor de Duitse soldaten. Daarom is er ook een Duitse toezichter mee. Toch gaat het er vrolijk aan toe. Het lijkt wel of de soldaat een dansje maakt. Bombardementen Op 26 juli 1917 richten Britse bommen grote vernielingen aan in Staden. STA_02 STA_01

8 Dit kruisbeeld staat nog altijd op de Stadenberg. Het staat ook op foto s A en B. Zie je het kruisbeeld staan? Foto A Foto B STA_15 STA_03 Foto A dateert van 1915 en foto B van Je ziet zo dat het huis steeds meer aftakelt. Er is nog een opmerkelijk verschil tussen beide foto s. Kijk eens naar de baan. Wat merk je op foto B? Op foto B zie je dat de Duitsers een tramlijntje op de weg hebben gelegd. Antwoord

9 Oktober 1918: het einde van de oorlog In oktober 1918 wordt Staden bevrijd. Staden ligt er desolaat bij: het dorp is grotendeels vernield. STA_08 Dit is de Glasstraat in Staden, net na de oorlog. Het kleintje op de arm van zijn vader is misschien 2 jaar oud. Het heeft Staden nooit anders gezien dan in puin. Vergelijk deze foto met de eerste, van voor de oorlog.

10 Zoek het eens op! 1. In de tijd van de Eerste Wereldoorlog schreven ze de naam van je gemeente zo: Misschien vind je de oplossing als je de foto s goed bestudeert. Zoek anders op het Internet of in de bibliotheek van je gemeente. 2. Zoek op hoeveel inwoners je gemeente nu telt. Vind je ook hoeveel mensen er waren in het begin van de 20ste eeuw, net voor de Eerste Wereldoorlog? En net erna? Aantal inwoners vandaag: Aantal inwoners rond 1910: Aantal inwoners rond 1920; Is het aanta inwoners van je gemeente afgenomen? toegenomen? gelijk gebleven? 3. Zoek je gemeente op in Google Maps. Druk de luchtfoto af en kijk of je enkele van de oude foto s op de kaart van je gemeente kan situeren. 1. Ga naar 2. Tik de naam van je gemeente in het zoekveld. 3. Je krijgt nu een kaart te zien van je gemeente. Verklein of vergroot de kaart en ga omhoog, omlaag of opzij tot je de dorpskern mooi in het midden van je beeld krijgt. 4. Kies dan Satelliet : zo krijg je een luchtfoto, met de straatnamen erin. 5. Druk de luchtfoto af. 6. Kijk in het fotoalbum van je gemeente. Probeer de foto s met straatnamen nu op je luchtfoto te situeren. Zelf aan de slag als fotoreporter! Als je op stap bent in je gemeente, met de klas of met je ouders, neem dan een fototoestel mee en het album met oude foto s van je gemeente. Zoek de straten of plaatsen op die je bij de foto s vindt. Zoek die plaats op en ga staan waar de fotograaf vroeger stond. Dat is zeker niet makkelijk, maar als je goed naar de oude foto kijkt, vind je misschien wel aanwijzingen. Neem nu een foto. Druk de foto af en situeer hem ook op je luchtfoto: zo kun je zien hoe de plaats veranderd is.

Vergelijkbare documenten

OOSTNIEUWKERKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

OOSTNIEUWKERKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog OOS_02 Oostnieuwkerke, zo n 100 jaar geleden. De mensen komen uit hun huizen om te kijken naar de fotograaf. 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31