NEDERLAND EN DE DUITSE DREIGING

Transcriptie

1 NEDERLAND EN DE DUITSE DREIGING KO BEUZEMAKER De Nederlanders, die in de dagen van September van 1938 de vlag hebben uitgestoken ter ere van de "redding van de vrede" door Mr. Chamberlain en ook diegenen, die om dezelfde redenen bloemen naar de Downingstreet gezonden hebben, zullen waarschijnlijk thans wel in hun verwachtingen teleurgesteld zijn. Na München is ook voor Nederland de fascistische bedreiging in omvang en kracht toegenomen. Een duidelijk voorbeeld daarvan is de campagne die de Nazi-pers in Januari 1939 tegen Nederland ontwikkeld heeft. Een paar, door kwajongens afgeschoten, steentjes, die toevalligerwijze dit keer ook eens enige ruiten van bij het Duitse gezantschap en Consulaat betrokken ambtenaren geraakt hebben, waren een prachtig voorwendsel om zonder meer een hevig offensief te beginnen. Men heeft in Engeland en in de Verenigde Staten deze nazi-perscampagne tegen het Nederlandse Volk niet licht genomen. Ook de Nederlandse bevolking heeft begrepen, wat hier aan de hand was. En terecht. Deze verwoede pers-campagne, opgebouwd op blote beweringen, zonder bewijzen, had slechts een reëel punt, er bleek uit, dat het Duitse fascisme tegen het Nederlandse Volk te keer kan gaan, zoals het als inleidende campagne tegen het Oostenrijkse en Tsjechische Volk is te keer gegaan. Deze aanval is het begin van het Voorjaars-offensief van het Duitse fascisme, tegen kleinere staten, om deze in hun greep te krijgen. En het is veelzeggend, dat Nederland daarbij als de eerste uitverkorene dienst doet. Het is de gewone, in de laatste jaren beproefde methode der nazi's om, wanneer zij een land in hun vingers willen krijgen, te beginnen het onder druk te zetten, hun slagen te richten tegen de vooruitstrevende krachten in dit land, in het bijzonder tegen de arbeidersklasse, de binnenlandse reactie op te wekken, kortom, door het bevorderen van het fasciserings-proces in zulk een land, het rijp te maken voor de onderwerping tot vazalstaat van het Duitse fascisme. Dit proces beginnen de Nazi's nu te ontwikkelen ten opzichte van Nederland. Deze pers-campagne is een signaal. Het is duidelijk, dat de zaak hiermee niet afgelopen is en dat verwacht kan worden, dat bij iedere verder voorkomende gelegenheid - en als er geen gelegenheid is, scheppen de Nazi's wel een gelegenheid - deze druk in nog veel grotere omvang zal toenemen en tot een waar trommelvuur zal worden. De onafhankelijkheid van het Nederlandse Volk is na München in veel groter gevaar en de vraag is dus: Zijn de voorwaarden aanwezig, dat tegen dit zo toegenomen gevaar krachtig opgetreden zal worden? 65

2 KO BE\.JZEMAKER. NEDERLAND EN DE DUITSE DREIGING. 66 Ook hier is na München een en ander veranderd. Want in de eerste plaats heeft München bewezen, dat het Nederlandse Volk bij de verdediging van zijn onafhankelijkheid niet kan rekenen op het Engelse Imperialisme. Nog steeds heersen in Nederland sterke stemmingen; "ons kan niets gebeuren, de onafhankelijkheid van Nederland is een levensbelang voor Engeland." Maar, wat hebben wij gezien? Het Engelse Imperialisme met Chamberlain aan de spits, de bankiers van de City, hebben vanuit het gezichtspunt der groot-kapitalistische klasse-belangen, T sjecho-slowakije opgeofferd en midden-europa aan de nazi-overheersing prijs gegeven. Wie zegt ons, dat niet op een of andere dag de Engelse groot-kapitalisten hetzelfde zullen doen ten opzichte van Nederland of van Indonesië? Mr. Chamberlain zal dan weer de Vrede gaan redden, door opr.ieuw een kleine staat aan het fascisme uit te leveren. Het is duidelijk, voor de verdediging van de onafhankelijkheid en vrijheid van Nederland, kan het Nederlandse Volk alleen op zichzelf rekenen. Want, München leert ons nog iets meer. De Tsjechische bourgeoisie stond voor de keus, T sjecho-siowakije te verdedigen, het volk te bewapenen, de aangeboden steun van de Sowjet-Unie te aanvaarden, of zich over te geven aan het Duitse fascisme. De Tsjechische bourgeoisie heeft het laatste gekozen. En wie zegt ons, wat de houding van de Nederlandse bourgeoisie zal zijn? Hier raken we een van de kernvraagstukken van de strijd voor de verdediging van de vrijheid en de onafhankelijkheid van het Nederlandse Volk. Bij de beoordeling er van moeten wij van de analyse van de krachtverhoudingen in Nederland uitgaan. Wanneer wij vaststellen, dat Nederland een van die landen is, die onmiddellijk door het Duitse fascisme bedreigd worden, dan is de vraag actueel: hoe zal de Nederlandse bourgeoisie zich in deze omstandigheden houden? Wij kunnen hierbij vooropstellen, dat de Nederlandse bourgeoisie, dat de klieken van het Nederlandse groot-kapitaal, die niet alleen Nederland, maar ook Indonesië beheersen, zo eng door kapitaalsbelangen met het Engelse en met het Duitse groot-kapitaal verbonden is, zulke internationale belangen en vertakkingen heeft, dat wel vaststaat, dat in haar rijen machtige invloeden werken, die liever dan de nationale en democratische levensbelangen van het Nederlandse volk te verdedigen, het met het Duitse fascisme op een accoordje zullen willen proberen te gooien. Met dit fascisme hebben zij trouwens evenals Mr. Chamberlain de haat tegen de volksmassa's en tegen de arbeidersklasse, de wil deze te onderdrukken, gemeen. Wanneer wij bedenken, dat van ouds her er reeds in de Nederlandse bourgeoisie een vleugel is, die steeds uit kapitalistische belangen op Duitsland georiënteerd was en dat deze vleugel der Nederlandse bourgeoisie nu reeds jaren bezig is in Nederland te N. S. B. te steunen, als Partij, die als agentuur van het

3 KO BEUZEMAKER NEDERLAND EN DE DUITSE DREIGING Duitse fascisme optreedt, dan is het duidelijk, dat dit gevaar in Nederland zeker in grote omvang aanwezig is. Maar het schuilt niet alleen in deze Duits-gezinde kapitalisten-klieken. De leidende groep van het Nederlandse groot-kapitaal is zeer nauw met het Engelse imperialisme verbonden. De Engelse groot-kapitalistische klieken houden het Duitse fascisme de hand boven het hoofd, gebruiken het als wapen der reactie tegen de arbeidersklasse en tegen het volk. Het is duidelijk, dat de arbeidersklasse er rekening mede moet houden, dat ook deze kliek van het Nederlandse grootkapitaal steeds vanuit haar kapitalistische belangen bereid zal zijn, met het Duitse fascisme tot overeenstemming te komen op kosten van de Nederlandse arbeidersklasse en de Nederlandse volksmassa's. Trouwens, de politiek der huidige regering bevat reeds op alle gebieden, elementen en tendenzen van dit terugwijken en capituleren. Wil dit alles zeggen, dat de Nederlandse bourgeoisie onder geen enkele omstandigheid bereid zal zijn, tegenstand tegen de Duitse aanvalslust te bieden? Een dergelijke opvatting zou schematisch zijn. Ook in de Nederlandse bourgeoisie leven verschillende op elkaar inwerkende krachten en groeperingen. Naar mate het gevaar voor Nederland toeneemt, is het zeer goed mogelijk, dat ook in de kringen der bourgeoisie en met haar direct verbonden bevolkings-groepen allarmerende stemmingen ontstaan. In Engeland en Frankrijk zien wij tegenover de politiek van Chamberlain en Datadier eveneens elementen uit de bourgeoisie in oppositie komen. Maar de vraag moet ook anders worden geformuleerd: het moet de arbeidersklasse duidelijk zijn, dat voor de verdediging van de vrijheid en de onafhankelijkheid van het Nederlandse volk, het in de allereerste plaats op haarzelf aankomt. In deze vraag mag de arbeidersklasse zich niet tot een verlengstuk van de bourgeoisie laten maken. Zij loopt dan alle gevaar, bedrogen en verraden te worden. Alles komt er op aan, dat de arbeidersklasse van het besef doordrongen wordt, dat zij en niet de bourgeoisie de leidende kracht bij het organiseren van de weerstand van het Nederlandse volk tegen de aanvalslust van het Duitse fascisme moet zijn. Een tweetal voorbeelden kunnen dit duidelijk maken. Zowel in Oostenrijk als in T sjecho-siowakije vertrouwde de arbeidersklasse teveel op de bourgeoisie. De leiding berustte bij Schussnig en bij Benesj. De arbeidersklasse liet na, zich tijdig van de leiding van de verdediging van het land meester te maken. Het resultaat is geweest, dat in korte tijd Schussnig capituleerde en dat Benesj ten slotte onder de druk van het Engelse imperialisme en onder de druk van de uiterst reactionaire agrarische klieken van de Tsjechische bourgeoisie, door z'n knieën zakte en eveneens capituleerde. In Spanje en China wist de arbeidersklasse de leiding van een machtige volksbeweging in het Volksfront te veroveren. Zij wist de brede 67

4 KO BEUZEMAKER. NEDERLAND EN DE DUITSE DREIGING. volksmassa's ter verdediging van de vrijheid en onafhankelijkheid van het land tijdig rondom zich te scharen. De kracht, die de arbeidersklasse en het Volksfront ontwikkelden bij de verdediging van de nationale en democratische belangen van het volk, leidde er toe, dat het fascisme op grote weerstand stootte. Het leidde er ook toe, dat in Spanje een deel der vooruitstrevende bourgeoisie zich bij het Volksfront aansloot en dat in China, de Partij der bourgeoisie, de Kwo Min Tang haar koers veranderen moest en een nationaal front tegen de Japanse overweldiger gevormd werd. Dit had niet kunnen gebeuren, zonder de ontwikkeling van de eigenkracht van de arbeidersklasse in de eerste plaats, zonder het zelfvertrouwen van de arbeidersklasse, dat zij niet achter de bourgeoisie moest aanlopen, maar zelf de stoot moest opvangen. En zelfs in die positie blijven er gevaren, dat groepen of delen der bourgeoisie willen capituleren, maar deze kunnen dan oneindig veel gemakkelijker worden geïsoleerd. De conclusie hieruit is: voor de verdediging van de Nederlandse onafhankelijkheid hangt alles in de eerste plaats af van de arbeidersklasse. Thans zien wij in Nederland dat de fascistische bedreiging van buiten uit groeit, dat dientengevolge de betekenis van het fascistische gevaar in Nederland toeneemt, omdat de N. S. B. haar kracht ontleent aan "de grote broer in Berlijn", en tegelijkertijd zien wij, dat de reactionnaire bourgeoisie, meer en meer op alle gebieden van de politiek, haar kapitalistische koers doorzet en zich in het kamp der bourgeoisie weinig differentiatie ontwikkelt. Tegelijkertijd zien wij, dat de arbeidersbeweging stagneert en geen leidende rol speelt. Wanneer deze toestand nog lang blijft bestaan, neemt niet alleen het gevaar van de buitenlandse bedreiging sterk toe, maar, bestaat ook het gevaar van de binnenlandse fascisering in veel sneller tempo. Om deze toestand te veranderen, is een ommekeer in de politieke verhoudingen in Nederland noodzakelijk. Hoe zijn de binnenlandse politieke verhoudingen thans? Er zijn enige verschijnselen, die onze aandacht vragen. In de eerste plaats is het de ontwikkeling in de R. K. Staatspartij, die met haar Ministers in deze regering een grote invloed uitoefent. In de R. K. Staatspartij zijn duidelijk veranderingen te zien. De uiterste rechtse vleugel, vertegenwoordigers van het R. K. grondbezit en R. K. kapitaal neemt aan invloed toe. Die groep in de Katholieke Staatspartij, die tot voor één of twee jaar tamelijke geïsoleerd stond, drukt meer en meer haar stempel op de katholieke politiek. Het is deze groep, waartoe Romme, Geseling en anderen behoren, die meer en meer de invloed der democratische Katholieken terug dringt en een soort clericaal-fascistische politiek propageert. Deze figuren hebben in de laatste jaren zich herhaaldelijk in hun uitspraken onbetrouwbaar voor de burgerlijke democratie uitgelaten. Thans streven zij naar "corporatieve" wetten, inperking van de democratische rechten en naar een overheersende positie van de 68

5 KO BEUZEMAKER. NEDERLAND EN DE DUITSE DREIGING. katholieke vertegenwoordigers van hun richting in het hele land. Dit geschiedt onder de schijn van hervormingen te willen, zoals tot uiting komt bij een streven naar een "nieuwe gemeenschap". En men deinst daarbij niet terug voor het speculeren op de godsdienstige gevoelens der Katholieken, door in deze moeilijke tijd het voor te stellen, alsof er "anti-papistische" stromingen in Nederland zouden zijn, anders dan bij de N. S. B. Tegelijkertijd wordt van deze zijde een voortdurende campagne voor Franco en voor een politiek van overeenkomst met het Duitse fascisme gevoerd, waarachter zich de capitulatie verbergt. Achter de campagne voor een "nieuwe gemeenschap" staan de pogingen, de ontevredenheid onder de Katholieke massa's, over de gevoerde regerings-politiek, waarvoor de Katholieke Staatspartij verantwoordelijkheid draagt, op te vangen. Aan de andere kant zien wij de leiders van de Anti-Revolutionaire en Christelijk-Historische Regeringspartijen, in de eerste plaats Colijn, meer en meer onder behoud en verdere doorvoering van de aanpassingspolitiek samen gaan met de door de R. K. kapitalisten en industriëlen voorgestane tarievenpolitiek. Men zie bijv. de kwestie van de tarieven en de houding van Colijn daarbij. Zo neemt het reactionaire karakter van de huidige regeringspolitiek toe, ongeacht de kleinere schermutselingen van de regeringspartijen onderling. De betekenis hiervan is, zoals wij reeds zeiden, dat onder deze regering naar de innerlijke fascisering van het land gestreefd wordt, welke onvermijdelijk hand in hand gaat met de capitulatie voor het buitenlandse dreigende fascisme. Hiertegenover staat geen krachtige op de massa steunende oppositie. De burgerlijk-liberale en vrijzinnig democratische oppositie heeft tot nog toe geen betekenis. In hun kringen geven de vroegere Ministers van Colijn de toon aan. Dezen beperken zich tot een "salonfähige" parlementaire oppositie, die in werkelijkheid op een ondersteuning van de regering neerkomt. De liberalen mogen zo nu en dan wat sputteren over de gewijzigde houding van Colijn in zake Tariefwetten en ordening, er gaat geen kracht van uit. En de Vrijzinnig Democraten mogen plaatselijk een democratisch geluid laten horen, zij mogen de regering aanvallen wegens haar houding ten opzichte van de Gemeenten, haar Onderwijs-politiek en enige andere punten, in de praktijk oefenen zij geen krachtige druk uit. En hoe staat het in de arbeidersbeweging? De R.K. arbeidersbeweging, die vlak na het vormen van het tweede Kabinet-Colijn nog al felle oppositieklanken liet horen, waarbij zij niet schroomde, ook de eigen Ministers te critiseren, heeft zo goed als opgehouden dit geluid te laten horen. De leuze van: naar de "nieuwe Gemeenschap" moet dienen om de ontevredenheid op te vangen en als Verkiezingsleuze een bindmiddel voor de katholieke massa's vormen, waarbij deze voor de overheersing van de uiterst reactionaire, naar het klerikaal-fascisme stre- 69

6 KO BEUZEMAKER. NEDERLAND EN DE DUITSE DREIGING. 70 vende elementen in de Katholieke Staatspartij rijp gemaakt worden. En de grootste arbeidersbeweging in Nederland? De Moderne Arbeidersbeweging? De leiding van de Moderne Arbeidersbeweging zet nog steeds haar koers voort, zich te beperken tot een parlementaire oppositie, waar bij zij op vele punten o.a. inzake de bewapening, inzake het Plan Westhoffin het kielzog van de bourgeoisie vaart. Zij denkt nog steeds de reactionaire Katholieke elementen te kunnen "overtuigen", dat zij beter met de Soc. Dem. dan met Colijn kunnen samengaan. Daartoe ziet de Moderne Arbeidersbeweging af van een krachtige zelfstandige houding, van een beroep op de Katholieke massa's en de Katholieke arbeidersbeweging door zelf een strijdbare positie in te nemen. Het gevolg is, dat de stagnatie blijft bestaan en dat in de Moderne Arbeidersbeweging zelf stromingen opkomen, die een capitulatiepolitiek voor het fascisme voorstaan, zoals bij de beoordeling in haar rijen van de Münchener gebeurtenissen duidelijk is gebleken. Tegelijkertijd ontstaat in de Moderne Arbeidersbeweging een politieke moeheid, een perspectiefloosheid en een ongeloof in de mogelijkheden van de eigen politiek. Op deze wijze en in deze verhouding ontstaat een uiterst gevaarlijke situatie, die sterk doet denken aan de politieke situatie in Duitsland, kort voor de overwinning val'l het Duitse Fascisme. Het is de z.g. politiek van het "kleinere kwaad", die in Nederland hoogtij viert. Deze politiek kan de meest noodlottige gevolgen hebben. En toch zou men zich vergissen, indien men alleen deze factoren zou zien. Want tegelijkertijd brengt de ontwikkeling van de laatste tijd mede, dat onder de massa's het democratisch bewustzijn, het gevoel door het Duitse fascisme bedreigd te worden, de afkeer van de huidige regerings-politiek stijgt en toeneemt. Reeds tijdens en vóór München bleek hoe zeer onder de volksmassa's de vastberadenheid zich tegen de eventuele aanvallen van het Duitse fascisme te verzetten, toenam. En de spontane golf van verontwaardiging inzake de Joden-vervolging, toonde hoe, wanneer volksmassa's werkelijk door iets diep beroerd worden, de kunstmatig opgetrokken scheidingslijnen wankel zijn en de drang naar eensgezind optreden duidelijk tot uiting komt. De arbeidersklasse en de volksmassa's staan thans voor tal van pro blemen. Zij leren uit de bittere lessen uit het buitenland en uit het binnenland, vooral na München, hoezeer zij door het fascisme en door de burgerlijke reactie bedrogen worden. Zij beginnen langzaam in beweging te komen, zich bewust te worden, dat, om zich tegen de fascistische aanvallers te verdedigen, en de fascistische N.S.B. de pas af te snijden, het nodig is, dat een andere koers wordt ingeslagen. Zij beginnen in te zien, dat de burgerlijke reactie in Nederland in de kaart van het fascisme speelt en de weg voor het fascisme opent.

7 KO BEUZEMAKER. NEDERLAND EN DE DUITSE DREIGING. Zij beginnen in te zien, dat de arbeidersklasse en het volk-zelf de leiding bij de verdediging van de vrijheid en onafhankelijkheid van het volk, in handen moet nemen. De komende verkiezingen zullen uitmaken, in hoeverre dit proces gevorderd is. Maar dit proces voltrekt zich niet vanzelf. Het is nodig, onvermoeid en taai te pogen het te versnellen. Deze taak heeft de Communistische Partij. Zij moet de arbeidersklasse en de volksmassa's antwoord geven op de vragen, die dezen thans beroeren. Zij moet onvermoeid voortgaan, op het gevaar: van de buitenlandse fascistische agressie te wijzen en aantonen, dat hiertegenover slechts de eenheid der arbeidersklasse en het volksfront der volksmassa';; de mogelijkheid biedt een krachtige verdediging te organiseren. Zij moet verder aantonen, dat hiervoor nodig is de illusies te breken, alsof de koers van capitulatie en terugwijken voor de fascistische bedreigers, de vrede doet bewaren en het gevaar doet verminderen. Zij moet aantonen,dat de reactionaire binnenlandse koers van de regering het volk en de arbeidersklasse verzwakt en de fascistische groepen de vrije hand laat. Zij moet aantonen, dat het belang van de Katholieke massa's eist, dat deze tegen de reactionaire politiek van de leidende groepen in de Katholieke Staatspartij in verzet komen en dat slechts daardoor de Katholieke massa's mede een krachtige wal tegen het fascisme kunnen opwerpen. En vooral moet zij de moderne arbeiders en de Sociaal Democraten overtuigen, dat de arbeidersbeweging een andere koers moet inslaan en daartoe de eenheid van Sociaal Democraten en Communisten noodzakelijk is. De Moderne Arbeidersbeweging kan, als zij de leiding neemt van een brede volksbeweging, als zij een beroep doet op de Katholieke en Christelijke massa's, op de vooruitstrevende burgerlijk-democratische elementen en deze in beweging brengt, de stoot geven, om de politieke verhoudingen te veranderen, om tegenover de regering een krachtige, op de massa's steunende, oppositie te stellen, die koers richt op de werkelijke verdediging van de vrijheid en onafhankelijkheid van het volk. De Communistische Partij moet daarom al diegenen, in de Moderne Arbeidersbeweging, die min of meer overtuigd raken, dat een andere koers nodig is, er op wijzen, dat het dringend noodzakelijk is een begin te maken met het vormen van de eenheid. De komende verkiezingen schenken de gelegenheid, om al deze vraagstukken onder de massa's te bespreken, om door het gezamenlijke optreden van de arbeidersbeweging en van andere democratische elementen, een krachtig democratisch oppositie-blok tegen het fascisme en tegen de burgerlijke reactie te vormen. In de strijd daarvoor moet de Communistische Partij haar eigen politiek met de meeste kracht naar voren brengen. 71

8 UIT DE GESCHIEDENIS VAN DE COMMUNISTISCHE PARTIJ DER SOWJET-UNIE Wij hebben er in dit tijdschrift reeds op gewezen, van welk een betekenis de vertaling van "De Geschiedenis van de Communistische Partij van de Sowjet-Unie (bolsjewiki)" voor de Nederlandse lezer is. Niet alleen is dit een h a n d b oe k voor het begrip van de geschiedenis van de Russische Revolutie en de Sowjet-Unie, waarbij de bolsjewistische partij immers de voorhoede en de drijvende kracht was - niet alleen geeft dit werk een populaire uiteenzetting van de grondslagen van de Marxistische wereldbeschouwing - het is tevens van de grootste actuele waarde door zijn beschouwingen over de i n te r n a ti o n a I e p o I i ti e k e v ra g e n van deze tijd. Het is alweer bijna een half jaar geleden, sinds deze beschouwingen voor het eerst verschenen; de lezer zal zien, dat zij sindsdien door de gang van de gebeurtenissen volledig bekrachtigd zijn en in het gelijk gesteld werden. Ter inleiding van de "Geschiedenis" citeren wij thans in de eerste plaats enkele van de belangrijkste passages, die de grootste vraagstukken der actuele politiek betreffen. Het eerste citaat is genomen uit het zesde hoofdstuk, dat de jaren , en dus in het bijzonder de houding van de bolsjewiki tegenover de imperialistische wereldoorlog behandelt. In dit verband wordt dan de houding van de bolsjewiki tegenover de o o r I o g i n h e t a I g e m e e n besproken. Uiteengezet wordt, dat er voor de communisten oorlogen van verschillende soort bestaan, rechtvaardige en onrechtvaardige oorlogen, oorlogen die men ondersteunen en oorlogen, die men bekampen moet. Het tweede citaat is genomen uit het twaalfde hoofdstuk, dat de jaren , de jaren van de voltooiing van de opbouw van de socialistische maatschappij in de Sowjet-Unie, en de invoering van de nieuwe Grondwet behandelt. De aangehaalde passage is gewijd aan de i n te r n at i o n a I e toesta n d gedurende deze jaren. 72 RECHTVAARDIGE EN ONRECHTVAARDIGE OORLOGEN. De bolsjewiki waren niet tegen i e d e re oorlog. Zij waren alleen tegen de veroveringsoorlog, tegen de imperialistische oorlog. De bolsjewiki waren van mening, dat er twee soorten van oorlogen zijn. a) de re c h tv a a r d i g e oorlog, die geen veroverings- maar een bevrijdingsoorlog is, die zich ten doel stelt hetzij de verdediging van hel. volk tegen een buitenlandse aanval en tegen pogingen om het te knechten, of de bevrijding van het volk van de slavernij van het kapitalisme, èf tenslotte de bevrijding van de koloniën en de afhankelijke landen van de onderdrukking door de imperialisten, - en b) de o n re c h tv a a r d i g e oorlog, die een veroveringsoorlog is en de inbezitneming, de knechting van vreemde landen, van vreemde volken ten doel heeft.

9 .. GESCHIEDENIS COMM. PARTIJ DER U.S.S.R. (b.). De oorlogen van de eerste soort ondersteunden de bolsjewiki. Wat betreft de oorlog van de tweede soort, waren de bolsjewiki van mer.ing, dat men daartegen vastberaden moest strijden tot en met de r~wolutie en de omverwerping van de eigen imperialistische regering. DE INTERNATIONALE TOESTAND. De ekonomische krisis, die in de kapitalistische landen in de tweede helft van 1929 was begonnen, duurde tot het eind van Daarna hield de achteruitgang van de industrie op, de krisis ging in stagnatie over en daarop begon de industrie een wei!'lig op te leven, vertoonde er zich enige stijging. Maar dat was niet zulk een stijging, na welke er een opbloei van de industrie op een nieuwe hogere basis intreedt. De kapitalistische wereld-industrie kon zich zelfs niet tot het peil van 1929 verheffen en had omstreeks het midden van 1937 nog pas procent van dit peil bereikt. En in de tweede helft van 1937 begon er reeds een nieuwe ekonomische krisis, die in de eerste plaats de Verenigde Staten van Amerika aangreep. Tegen het einde van 1937 bereikte het aantal werklozen in de Verenigde Staten opnieuw de tien millioen. Het aantal werklozen in Engeland begon snel toe te nemen. De kapitalistische landen, die er nog niet in waren geslaagd, zich van de slagen van de ekonomische krisis, die onlangs had gewoed, te herstellen, bevonden zich dus plotseling tegenover een nieuwe ekonomische krisis. Deze omstandigheid leidde er toe, dat de tegenstellingen tussen de imperialistische landen, evenals die tussen de bourgeoisie en het proletariaat, zich nog meer verscherpten. In verband hiermede werden de pogingen van de agressieve staten steeds sterker, om de in de ekonomische krisis in het binnenland geleden verliezen op andere, zwak verdedigde landen te verhalen. Hierbij sloot zich deze keer bij de twee bekende agressieve staten Duitsland en Japan, een derde staat, Italië aan. In 1935 viel het fascistische Italië Abessinië aan en bracht het land in slavernij. Het viel Abessinië aan, zonder dat het daartoe, uit het gezichtspunt van het "internationale recht" enigerlei reden of aanleiding had, het viel aan zonder oorlogsverklaring, als een struikrover, :zoals dat nu bij de fascisten mode is geworden. Dat was niet alleen een slag tegen Abessinië. De slag was eveneens tegen Engeland gericht, tegen de zeewegen van Engeland van Europa naar Indië, naar Azië. De pogingen van Engeland om te verhinderen, dat Italië in Abessinië vaste voet vatte, leverden geen resultaat op. Om de vrije hand te verkrijgen trad Italië daarna uit de Volkenbond en begon zich met alle kracht te bewapenen. Er was dus aan de kortste zeewegen van Europa naar Azië een nieuw knooppunt van de oorlog ontstaan. Het fascistische Duitsland verscheurde door een eenzijdige hande ling het vredesverdrag van Versailles en vatte het voornemen op, een plan ten uitvoer te leggen, om op g e we I d d a d i g e w ij ze 73

10 ,.GESCHIEDENIS COMM. PARTIJ DER U.S.S.R. (b.). 74 de grenzen van de Europese staten te herzien. De Duitse fascisten maakten er geen geheim van, dat zij er naar streven, de naburige staten aan zich te onderwerpen of ten minste het door Duitsers bewoonde grondgebied van deze staten te veroveren. Dit plan behelst: eerst de verovering van Oostenrijk, daarna een slag tegen T sjecho Siowakije, dan wel een slag tegen Polen, waar ook een aaneengesloten gebied met een Duitse bevolking is, dat aan Duitsland grenst en daarna... "zal men wel zien". In de zomer van 1936 begon de militaire interventie vanduitsland en Italië tegen de Spaanse republiek. Onder het voorwendsel van ondersteuning van de Spaanse fascisten kregen Italië en Duitsland de mogelijkheid om in alle stilte hun troependelen op het grondgebied van Sjanje, in de rug van Frankrijk te brengen en hun oorlogsvloot in de Spaanse wateren, in het gebied van de Balearen en van Gibraltar in het Zuiden, in het gebied van de Atlantische Oceaan in het Westen, in het gebied van de golf van Biskaje in het Noorden. In het begin van 1938 overweldigden de Duitse fascisten Oostenrijk, drongen zij tot de middelloop van de Donau door en strekten zij zich tot Zuid-Europa uit, tot in de nabijheid van de Adriatische Zee. Terwijl zij de interventie tegen Spanje tot ontwikkeling brachten, verzekerden de Duits-Italiaanse fascisten aan iedereen, dat zij strijd tegen de "Roden" in Spanje voerden en geen enkel ander doel nastreefden. Maar dat was een grove en botte camouflage, berekend op de domheid van onnozele mensen. In werkelijkheid brachten zij een slag aan Engeland en Frankrijk toe, want zij kwamen in het vaarwa!er van de zeewegen van Engeland en Frankrijk naar hun ontzaglijke koloniale gebieden in Afrika en Azië. Wat betreft de overweldiging van Oostenrijk, deze viel al op geen enkele wijze meer binnen het kader van de strijd tegen het verdrag van Versailles, binnen het kader van de bescherming van de "nationale" belangen van Duitsland, dat er naar streeft, zijn in verband met de eerste imperialistische oorlog verloren grondgebied terug te krijgen. Oostenrijk had niet tot Duitsland behoord, noch voor, noch na de oorlog. De g e we I d d a d i g e vereniging van Oostenrijk met Duitsland betekent een grof-imperialistische overweldiging van vreemd grondgebied. Zij onthult ongetwijfeld het streven van het fascistische Duitsland om de heersende positie op het West-Europese vasteland in te nemen. Dat was een slag, in de eerste plaats gericht tegen de be~angen van Frankrijk en van Engeland. Zo ontstonden er in Zuid-Europa, in het gebied van Oostenrijk en de Adriatische Zee, zowel als in het uiterste Westen van Europa, in het gebied van Spanje en de wateren die het bespoelen, nieuwe knooppunten van de oorlog. In 1937 nam de Japanse fascistische militaire kliek Peking in bezit, deed zij een inval in Centraal-China en bezette zij Sjanghai. De inval van de Japanse troepen in Centraal-China geschiedde, evenals de inval in Mandsjoerije enige jaren tevoren, op zijn Japans, d.w.z. op roversmanier, door middel van schurkachtige chicanes over verschil-

11 .. GESCHIEDENIS COMM. PARTIJ DER U.S.S.R. (b.). lende "plaatselijke incidenten", die de Japanners zelf hadden veroorzaakt, door middel van de feitelijke schending van alle mogelijke "internationale rechtsregels", verdragen, overeenkomsten enz. De bezetting van Tientsin en Sjanghai gaf de sleutel van de handel met China, met zijn onmetelijke markt, in handen van Japan. Dit betekent, dat Japan, zolang het Sjanghai en Tientsin in handen houdt, op elk willekeurig tijdstip Engeland en de Verenigde Staten uit Midden China kan werpen, waar deze staten kolossale beleggingen hebben. Natuurlijk, de heldhaftige strijd van het Chinese volk en van zijn leger tegen de Japanse overweldigers, de ontzaglijke nationale op leving in China, de kolossale reserves aan mensen en grondgebied van China en tenslotte het feit, dat de Chinese nationale regering vastbesloten is om de bevrijdingsstrijd van China tot het einde toe door te zetten, tot aan de volledige verdrijving van de veroveraars over de grenzen van China - dit alles getuigt er zonder enige twijfel van, dat de Japannse imperialisten in China geen toekomst hebben en geen toekomst kunnen hebben. Maar het is eveneens waar, dat Japan voorlopig toch de sleutel van de handel met China in handen houdt en dat de Japanse oorlog tegen China in het wezen van de zaak een zeer ernstige slag tegen de belangen van Engeland en de Verenigde Staten is. Op deze wijze vormde er zich aan de Stille Oceaan, in het gebied van China, nog een knooppunt van de oorlog. Al deze feiten tonen aan, dat de tweede imperialistische oorlog in werkelijkheid reeds is begonnen. Hij is in alle stilte, zonder oorlogsverklaring begonnen. De staten en de volken zijn als het ware ongemerkt in de baan van de tweede imperialistische oorlog gegleden. Drie agressieve staten, - de fascistische regerende kringen van Duitsland, Italië en Japan, zijn aan verschillende kanten van de wereld de oorlog begonnen. Er heerst oorlog op een geweldig uitgestrekt gebied, van Gibraltar tot Shanghai. Het is al zo ver, dat de oorlog veel meer dan een half milliard mensen in zijn baan heeft ya trokken. Hij wordt in laatste instantie gevoerd tegen de kapitalistische belangen van Engeland, Frankrijk en de Verenigde Staten, daar hij een nieuwe verdeling van de wereld en van de invloedssferen ten gunste van de agressieve staten en wel ten koste van de zogenaamde demokratische staten ten doel heeft.. Een kenmerk van de tweede imperialistische oorlog bestaat voor lopig hierin, dat de agressieve mogendheden hem voeren en tot ontplooiing brengen, terwijl de andere, de "demokratische" mogendheden, tegen wie de oorlog eigenlijk is gericht, doen alsof de oorlog hen niet aangaat, hun handen in onschuld wassen, terugwijken, hun vredelievendheid loven, op de fascistische agressors schimpen en... hun posities bij stukjes en beetjes aan de aanvallers uitleveren, waarbij zij verzekeren, dat zij zich tot tegenstand voorbereiden. Deze oorlog heeft, zoals men ziet, een tamelijk vreemd en eenzijdig karakter. Maar dat verhindert niet, dat hij een wrede en grove veroveringsoorlog is, die zich op de rug van de zwakbeschermde volken van Abessinië, Spanje en China voltrekt. 71

12 ,.GESCHIEDENIS COMM. PARTIJ DER U.S.S.R. (b.). Het zou onjuist zijn, dit eenzijdig karakter van de oorlog te verklaren door de militaire of ekonomische zwakte van de "demokratische" staten. De "demokratische" staten zijn natuurlijk sterker dan de fas cistische staten. Het eenzijdig karakter van de zich ontwikkelende wereldoorlog is te verklaren door het ontbreken van een eenheidsfront van de "demokratische" staten tegen de fascistische mogendheden. De zogenaamde "demokratische" staten keuren natuurlijk de "excessen" van de fascistische staten niet goed en vrezen hun versterking. Maar zij vrezen nog meer de arbeidersbeweging in Europa en de nationale bevrijdingsbeweging in Azië en zijn van mening, dat het fascisme een "goed tegengif" tegen al deze "gevaarlijke" bewegingen is. Daarom beperken zich de regerende kringen van de "demokratische" staten en vooral de regerende konservatieve kringen van Engeland tot een politiek van overreding van de uit de band gesprongen fascistische kopstukken "om de zaak niet tot het uiterste te laten komen" en geven zij hun tegelijkertijd te kennen, dat zij hun reaktionaire poli:ie-politiek tegen de arbeiders- en de nationale bevrijdingsbeweging "ten volle begrijpen" en er in hoofdzaak mede sympathiseren. De leidende kringen van Engeland voeren hier ongeveer dezelfde politiek als onder het tsarisme de Russische liberaal-monarchistische bourgeois, die, hoewel zij de "excessen" van de tsaristische politiek vreesden, het volk toch nog meer vreesden en met het oog hierop overgingen tot de poli:iek, om den tsaar te overreden - bijgevolg tot de politiek van een o v e ree n k o m st met den tsaar tegen het volk.zoals bekend is, heeft de liberaal-monarchistische bourgeoisie van Rusland voor deze tweeslachtige polihek duur moeten betalen. Men moet wel aannemen, dat de regerende kringen van Engeland en hun vrienden in Frankrijk en de Verenigde Staten eveneens hun historische vergelding zullen ontvangen. Het spreekt vanzelf, dat de Sowjet-Unie, toen zij deze wending in de internationale aangelegenheden zag, niet aan deze dreigende gebeurtenis kon voorbijgaan. Iedere, zelfs een kleine oorlog, die door de aanvallers wordt begonnen, is een gevaar voor de vredelievende landen en de tweede imperialistische oorlog, die zo "ongemerkt" op de volken is toegeslopen en meer dan een half milliard mensen heeft omvat moet wel des te eerder een ernstig gevaar voor alle volken, en in de eerste plaats voor de Sowjet-Unie zijn. Daarvan getuigt op welsprekende wijze de aaneensluiting tot een "anti-kommunistisch blok" van Duitsland, Italië en Japan. Derhalve heeft ons land terwijl het zijn vredespolitiek voert, tegelijk daarmee de weerbaarheid van onze grenzen en de strijdbereidheid van het Rode Leger en de Rode Vloot verder versterkt. Aan het eind van 1934 werd de Sowjet Unie lid van de Volkenbond, daar zij wist dat de Volkenbond, ondanks zijn zwakte, toch als een tribune kon dienen om de aanvallers te ontmaskeren en als een zeker, zij het dan ook zwak instrument van de vrede, dat het uitbreken van de oorlog kan belemmeren. De Sowjet-Unie was van mening, dat men in zulk een tijd zelfs zulk een zwakke organisatie als de Volkenbond niet moet versmaden. In Mei 1935 werd het verdrag over wederzijdse hulp tegen een mogelijke

13 ,.GESCHIEDENIS COMM. PARTIJ DER U.S S.R. (b.). aanval van de agressors tussen Frankrijk en de Sowjet-Unie gesloten. Tegelijkertijd werd er met T sjecho-siowakije een gelijksoortig verdrag gesloten. In Maart 1936 sloot de Sowjet-Unie met de Mongoolse Volksrepubliek een verdrag over wederzijdse hulp. In Augustus 1937 werd het wederzijdse niet-aanvalsverdrag tussen de Sowjet-Uni9 en de Chinese republiek gesloten. BEHOUDEN TEELT JAAP VAN IJ PEREN De schepen liggen, van hun tuig ontdaan, in lange rijen langs de stille kaden, een welverdiende rust genietend' na de voorbije zomer, die ter vangst zag gaan en wederkeren, boordevol geladen, de vissersboten. Dat is nu gedaan. De vissers halen weer een stempel aan de steun of bij de Bond. Armoeparade. Hun wacht geen rust, zij vragen overal om arbeid, uren wachtend aan de poort van de fabriek, tot hun wordt meegedeeld dat er voorlopig wel niets komen zal. En in de haven rusten, boord naast boord, de vissersboten. t Is behouden teelt. 77

14 ARBEIDERSKLASSE EN NATIE PETER WIEDEN 78 In zijn belangrijke artikel: "Arbeidersklasse en natie" (zie het tijdschrift "Kommunistische Internationale" Heft ) bespreekt Peter Wieden in de eerste plaats de T s j e c h i s c h e c r i s i s. Hij wijst er op, dat de reaktionaire kringen van de Tsjechische bourgeoisie zich gehaast hebben, de wensen van de Duitse tyrannen te vervullen en tegenover het eigen volk als zijn handlangers op te treden. In het Tsjechische volk echter, leeft onoverwinnelijk de wil van de machtige volksbeweging, die de regering-hodzja in één dag wegvaagde en de verdediging van Tsjecho-Siowakije tot de laatste druppel bloed eiste. Onvergetelijk is het, hoe de a r b e i d e r s k I a s s e zich in die dagen krachtig en doelbewust aan het hoofd van het volk stelde, en hoe de Kommunistische Partij de eer van het Tsjechische volk belichaamde, toen de leiders van de andere partijen radeloos en hulpeloos terugweken. "In het uur van het hoogste gevaar zag het volk in de klassebewuste arbeiders, in de kommunistische volkstribunen, zijn natuurlijke leiders".het waren de arbeiders, in de eerste plaats de kommunisten, die aan het hoofd van de volksmassa's voor de verdediging van de nationale onafhankelijkheid tegen de fascistische aanvallers traden. Het is de arbeidersklasse, die de waarborg geeft, dat de Tsjechische natie zich opnieuw zal verheffen en binnen niet te lange tijd zal voltooien, wat de voorstrijders van de burgerlijke demokratie en van de nationale bevrijding onvoltooid lieten. Ook in 0 o s t e n r ij k waren het de arbeiders en in de eerste plaats de kommunisten, die het volk tot de strijd voor zijn nationale onafhankelijkheid verenigden. In Spanje en China zijn de arbeiders in de eerste plaats de kommunisten de trouwste, de meest beproefde en onzelfzuchtige verdedigers van de nationale onafhankelijkheid. "In alle landen zien we dezelfde ontwikkeling. In de strijd tegen het fascistische imperialisme en zijn reaktionaire handlangers wordt de arbeidersklasse en haar kommunistische partij tot de enig-konsekwante verdediger van de nationale onafhankelijkheid. In het proces van de burgerlijke revolutie hebben zich de moderne naties ontwikkeld. Tezamen met de ge he Ie erfenis van de burgerlijke revolutie, verraadt de reaktionaire bourgeoisie ook de nationale belangen. Het is de arbeidersklasse en haar kommunistische partij, die de erfenis van de burgerlijke revolutie overneemt, haar tegen de verraders in stand houdt en tot een rijker, voller leven voert. Het is geen nieuwe "taktiek", die zich in de betrekkingen van de arbeidersklasse tot de natie weerspiegelt, maar een h i st o r i s c h e o n t w i ka e I i n g." Wieden wijst er dan verder op, dat de arbeidersklasse de belangrijkste en grootste klasse van de moderne maatschappij en het belangrijkste deel van de natie is, het deel, dat de weg naar de toekomst wijst. "De arbeidersklasse kan derhalve niet onverschillig staan tegenover

15 PETER WIEDEN. ARBEIDERSKLASSE EN NATIE. het lot v~n de natie. Anderzijds kan de natie niet bloeien, zich niet tot volle kracht en vrijheid ontplooien, zonder en tegen de arbeiderskl~sse. Het gaat er in deze tijd van het vervallende kapitalisme, van het fascistische imperialisme om, alle naties te redden van de knechting, de slavernij, de ondergang der cultuur. Het gaat er om, de 11aties er voor te bewaren, om tot kudden van slaven af te dalen, om door het verlies van hun zelfbeschikking en hun demokratische vrijheidsrechten, ook de voorwaarden voor hun verdere nationale ontwikkeling te verliezen, waardoor zij honderden van jaren teruggeworpen zouden worden. In de strijd tegen het fascisme en zijn reaktionaire handlangers, in de strijd voor echte demokratie, echto volksheerschappij, toont de arbeidersklasse aan alle naties de weg, die zij moeten beschrijden, om zich van het dreigende verval te redden." Wieden toont verder aan, hoe de "samenzwering van München" tot stand kwam. Chamberlain en Daladier handelden volgens het principe: "L i e v e r d e o v e r g a v e a a n h e t D u i t s e f a s eis me, dan het V o Ik front". Zij zagen in Tsjecho-Siawakije een geweldige volksbeweging voor de verdediging van de demokratie en de nationale onafhankelijkheid. Zij zagen in Spanje de vrijheidsstrijd van het verenigde volk tegen de fascistische interventie. Zij hadden in hun oren nog de klank van de "Internationale", gezongen door Franse arbeiders en boeren, die hun plaats in het leger inna men. Zij waren ten diepste verontrust door de groeiende aantrek kingskracht van de Sowjet-Unie op de volksmassa's. En zij besloten, Tsjecho-Siawakije in stukken te laten snijden, de wurging van de Spaanse republiek te ondersteunen en de volkeren van Europa aan het Duitse imperialisme prijs te geven om te verhinderen, dat de nationale vrijheidsstrijd tegen het fascisme de overhand zou nemen. Het imperialisme, dat tot nog toe de aarde buiten Europa verdeelde, is er toe overgegaan, de Europese naties als koloniale volkeren te beschouwen en te behandelen. Deze reaktionaire samenzwering richt zich niet alleen tegen de kleine naties, maar ook tegen de grote. In München werden levensbelangen van de Franse natie opgeofferd. Frankrijk heeft met T sjecho-siowakije niet alleen zijn trouwste bondgenoot in Europa, maar ook voor lange tijd de mogelijkheid prijs qegeven, om het vertrouwen, van welke staat dan ook, te winnen. Onk de belangen van het Engelse volk werden te München aangetast. Het wordt niet alleen gedwongen, voor een grotere bewapeninq te betalen, maar het is ook dichter bij het gevaar van een wereldoorlog gebracht. De samenzwering van München was de inleiding tot een groot-opgezette veldtocht tegen de demokratie, tegen het Volksfront, tegen de arbeidersklasse. Het fascisme beweert, dat het de Duitse en de Italiaanse natie groot gemaakt heeft. "Evengoed kan een etterbuil er zich op beroemenr dat hij het lichaamsdeel, waarop hij woekert, heeft grootgemaakt. Het verraad van Mussolini aan de belangen van de Italiaanse natie is klaarblijkelijk. De verovering van Abessinië betekent voor de llaliaan- 79

16 PETER WIEDEN. ARBEIDERSKLASSE EN NATIE. se natie geen winst, maar dwingt haar tot nieuwe offers - maar de troepen van Hitier staan aan de Brenner-grens en zijn een permanent gevaar voor de Italiaanse natie." Zelfs fascistische kringen zien met toenemende woede, hoe Italië van een bondgenoot tot een ondergeschikte van Hitier-Duitsland wordt. Onder de heerschappij van het fascisme verkommeren de naties. Het Duitse fascisme heeft het Duitse grondgebied groter gemaakt, maar binnen dit opgezwollen lichaam verstikt het leven van de Duitse natie. "Iedere nieuwe verovering is een nieuwe drukkende last voor het Duitse volk. ledere nieuwe verovering bracht een verscherpte onderdrukking, langere arbeidstijd, verhoging van de gedwongen "gaven" voor de winterhulp enz., en een versterking van het dwangapparaat van de staat met zich mee. Met de omvang van het Duitse rijk groeide de omvang van de slavernij, de rechteloosheid, de vernietiging van de eigenwaarde van de Duitse natie door de fascistische dwingelandij." H o e z ij n d e m o d e r n e n a t i e s o n t s t a a n? 80 Zij zijn kinderen van de burgerlijke revolutie. De ontwikkeling van èle natie is tegelijkertijd de ontwikkeling van de demokratie, van de zelfbeschikking van het volk geweest. In de strijd voor de demokratische vrijheidsrechten van de volksmassa s zijn de grondpeilers van de moderne naties gelegd. Vereniging van het volk tegen de onderdrukkers - dat is het levensbeginsel van de natie. Wieden licht deze gedachte toe aan de hand van de geschiedenis van Frankrijk, van de Franse revolutie. Ook hier was de demokratie het verbindende: door de demokratische zelfbeschikking ontwaakten de volksmassa s tot het bewustzijn, dat zij een natie waren; in de strijd tegen de gewapende vijand van over de grens, die een aanslag deed op haar onafhankelijkheid, verankerde en staalde de natie zich. Eerst de Franse revolutie verwerkelijkte en voltooide de eenheid van de taal, van het grondgebied, van het ekonomische leven, benevens de gemeenschappelijke geesteshouding - dat zijn de elementen, die tezamen de natie samenstellen. De ontwikkeling van de natie is afhankelijk van de ontwikkeling van de demokratische vrijheidsrechten. Omdat de Duitse eenheid niet door een revolutie van de volksmassa's, maar van boven af, onder de leiding van de Pruisische Jonkers is tot stand gekomen, zijn de Duitsers ook nooit zo tot één volk samengesmolten, als bijv. de Fransen. "Het Duitse fascisme heeft de natie niet verder ontwikkeld, maar het heeft een "weg-terug" van katastrafale omvang betreden. Een van de beslissende kenmerken van elke natie begint te verdwijnen: de gemeenschap van kuit uur. Zonder dit kenmerk houdt de natie evenwel op, een natie te zijn." De twee laatste hoofdstukken van het belangrijke artikel van Wieden volgen hier in volledige vertaling:

17 PETER WIEDEN. ARBEIDERSKLASSE EN NATIE. H e e r s c h a p p ij v a n h e t F a s c i s m e - V e r va I v a n de Natie. Het verrottende kapitalisme doet ook de naties tot ontbinding overgaan. In de tijden van het opstijgende, kultuur-scheppende, met de demokratie verbonden kapitalisme overheerste de tendens naar vereniging van verschillende stammen en volken tot grote naties; in de tijd van het imperialisme beleven wij een teruggaande beweging. Niet demokratische verenigingen, maar diktatoriale onderdrukking der volken is de fundamentele wet van het imperialisme. In de strijd tegen het imperialisme, tegen de vreemde overheersing, worden ook zulke volken tot naties, die onder andere omstandigheden misschien bereid zouden zijn geweest, in een grotere natie op te gaan; we zien deze ontwikkeling bijvoorbeeld bij de Oostenrijkers. Meer nog echter: oude nationale tegenstellingen, die men reeds overwonnen waande, beginnen weer op te komen of zich te verscherpen, zoals in het algemeen de tegenstellingen van het kapitalisme zich in het imperialisme verscherpen. De bourgeoisie, eens de draagster van de demokratische en nationale gedachte, is reaktionair geworden. Het kapitalisme heeft een parasitair karakter gekregen even als het verrottende feodalisme, dat het eens overwon. Het belemmert de ontplooiing der produktieve krachten en verhindert de ontwikkeling der naties. De onderdrukking van vreemde volken gaat hand in hand met de onderdrukking van het eigen volk. De volken ervaren steeds pijnlijker wat Karl Marx uitdrukte met de woorden: "E e n v o I k, d a t a n d e r e v o I k e n o n d e r d r u kt, ka n n i et vrij zij n." De reaktionaire bourgeoisie geraakt in steeds scherper tegenspraak met de volksbelangen, met de nationale belangen. Zoals eens het revolutionaire Franse volk zich bevond tegenover een internationale samenzwering der reaktie, zo bevinden thans alle volken zich tegenover een internationale samenzwering der reaktionaire bourgeoisie. De Franse kommunisten hebben volkomen gelijk, als zij de tweehonderd families met hun gevolg vergelijken met de "Koblenzers", met de Franse aristokraten, die vanuit het buitenland de reaktionaire samenzwering tegen het Frankrijk der revolutie op touw zetten. In vele landen is de reaktionaire bourgeoisie van volksverraad tot landverraad overgegaan. Om de souvereiniteit der natie te breken en de demokratische volksrechten te vernietigen, zijn de kapitaalmagnaten en hun lakeien in alle landen te allen tijde bereid, met de buitenlandse vijand een verbond te sluiten. Al hun denken en streven is erop gericht, de vereniging der volksmassa's te verhinderen en de eenheid der natie te breken. H e t v e r r a a d a a n d e n a t i e h u I t z i c h i n d e k I e u r e n v a n h e t u i t e r s t e, o v e r d r e v e n s t e n a t i o n a I i s m e. Het imperialistische chauvinisme heeft niets gemeen met het natuurlijke nationale zelfbewustzijn, dat een kenmerk van vrije volken is. De rechtmatige trots op veroverde vrijheidsrechten, op demokratische instellingen en kulturele prestaties wordt vervangen door een roes, door de erbarmelijke illuzie, tot een "hoger ras" te behoren. De 81

18 PETER WIEDEN. ARBEIDERSKLASSE EN NATIE. 82 fascistische demagogen van het imperialisme prediken de naties: "Het is onverschillig, of ge knechten zijt of vrije mannen, bedriegers, schurken, woordbrekers of mannen van eer, onwetende, bijgelovige, onbeschaafde kerels of kultuurmensen - ge zijt in elk geval de kroon der schepping, omdat ge tot d e z e en niet tot een a n d e r e natie behoort! Ge zijt in elk geval geroepen, de wereld te beheersen, ook al is het u niet gegeven uzelf te beheersen!" Dit stompzinnige, iedere ontwikkeling verlammende nationalisme is de ideologie van een roversbende, die ernaar streeft, alle landen der aarde in koloniën, allen volken der aarde in slaventroepen te veranderen. De nationale trots, die de demokratische revolutie de volken ingaf, om hen op te wekken, maakt plaats voor het chauvinisme, dat de imperialistische roversbende de volken ingeeft, om hen te verdoven en in een ziekelijke roes te brengen. Het vervult de funktie van de brandewijn, die men de soldaten ingaf, voordat men hen tot de aanval dreef. Wanneer de natie dronken is, kan men haar het gemakkelijkst bedriegen en verraden. De burgerlijk demokratische revolutie veranderde o n d e r d a n e n in st a a t s b u r g e r s en volken in naties - het fascisme voleindigt de terugwaartse beweging, die het imperialistische tijdperk kenmerkt. Het duldt geen staatsburgers, maar slechts onderdanen, het ontbindt de naties en probeert er een gelijkvormige, willenloze kudde van te maken. Stellen we ons nog eens voor ogen de algemeen-aanvaarde en fundamentele eisen van de Franse volksmassa's aan het oude regiem, die eisen, die het volk tot een natie verenigden: tegen het absolutisme, tegen de gewetensdwang, tegen belastingwillekeur, tegen de rechteloosheid der volksmassa s. Geen bevel tot inhechtenisneming, geen staatsgevangenissen, geen geheime politie, geen uitzonderingsrechtbanken, geen willekeurige arrestaties, geen geheime processen, geen verplichte leveringen, geen intendanten! Vorming van een op een grondwet berustende rechtsstaat, waarborgen voor de veiligheid van persoon en eigendom, vrijheid van drukpers, onschendbaarheid van het briefgeheim, gelijke verdeling van de belastingen, verantwoordelijkheid der ministers, demokratische lichamen om de regering te kontroleren! Dat zijn de eisen, die in de klachtenboeken ("cahiers") duizendvoudig terugkeren. Op de grondslag van deze eisen vormde zich de natie. Het fascisme heeft al het veroverde weer vernietigd. Het heeft het absolutisme, de gewetensdwang, de belastingwi:lekeur, de rechteloosheid der volksmassa s weer ingevoerd. Arrestatiebevelen, staatsgevangenissen, geheime politie, uitzonderingsrechtbanken, willekeurige gevangennemingen, geheime processen, verplichte betalingen onder honderd benamingen, intendanten, die tegenwoordig stadhouders en "Amtswalter" heten - dit alles heeft het fascisme met pijnlijke nauwkeurigheid weer ingevoerd. Het is treffend aktueel, wanneer men in de oude "cahiers" de woorden leest, waarmee het. volk de feodale rechtspraak brandmerkte: "Ze begunstigt de machtswillekeur der kleine despoten, ze is gehaat door de openbare mening en moet verdwijnen, want ze is onverenigbaar met het geluk,

19 PETER WIEDEN. ARBEIDERSKLASSE EN NATIE. de vrijheid en de waardigheid van het volk." Elk van deze woorden, die honderdvijftig jaar geleden geschreven werden, is een slag tegen de willekeur, waarmee het fascistische staatsapparaat regeert! De toestanden, waartegen de ontwakende naties in verzet kwamen, zijn in erger vorm teruggekeerd. De naties, aan wie het fascisme zijn juk oplegde, zinken terug in de ellende, waarin geen natie zich ontwikkelen kan. H e t f a s c i s m e v e r n i e t i g t n i e t a 11 e e n d e d e m o k r a t i s c h e g r o n d s I a g e n v a n d e n a t i e, h e t v e r w o e s t o o k d e n a t i o n a I e k u I t u u r g e m e e n s c h a p. Tussen hen, die in de geest van het fascisme zijn opgevoed en hen, die de geest van de Duitse kultuur trouw blijven, bestaat geen enkele gemeenschap. Het is geen toeval, dat het Duitse fascisme, onbekwaam tot enige eigen kulturele prestatie, nu ook begint, system~tisch de kultuur-erfenis van het Duitse volk te verslingeren. Lessing, een der grote scheppers van het Duitse natîonale gevoel, wordt als "Joden- en Tsjechen-afstammeling" veroordeeld. De drama s van de jonge Schiller worden wegens "kultuurbolsjewistische tendenzen" van het speelprogram afgevoerd. Goethe wordt als "slappe wereldburger" gedesavoueerd. Hoe meer de regerende fascisten ontdekken welke diepe betrekkingen er bestonden tussen de Duitse klassieken en de geest der Franse revolutie, des te lastiger worden voor hen de Duitse klassieken. De vernieling van de kultuurgemeenschap strekt zich zelfs tot de taal uit; het barbaarse, verwarde en verwilderde dieventaaltje van de Duitse fascisten wordt voor hen, die met de werken van Luther, Lessing, Goethe Duits leerden spreken, steeds onverstaanbaarder. Een jonge Oostenrijkse socialist, die zich in gevangenschap onder Duits-fascistische gevangenbewaarders bevond, schreef aan een vriend: "Het ergste was, dat ik geen woord kon verstaan. Duits was het beslist niet, wat de beesten spraken." Tegenover de millioenen en millioenen, die nog de Duitse kultuur, nog de Duitse natie belichamen, staan de fascistische barbaren, die met de natie zo weinig gemeen hebben als een bende wilde dieren. Slechts in de strijd tegen het fascisme kan het Duitse volk als natie in stan\d blijven, kan het de natie behoeden voor volledige ontbinding. Een natie, die zijn zelfbeschikkingsrecht opgeeft, die zich in de onvrijheid schikt, die in kultuurloosheid verzinkt, houdt op een natie te zijn. Het fascisme wil deze toestand scheppen. De natie redden- datwordt in alle landen de g r o t e t a a k v a n d e a r b e i d e r s k I a s s e. D e r e d d i n g v a n d e n a t i e d o o r d e a r b e i d e r s ki as se. De arbeidersklasse leefde langen tijd aan de zelfkant van de natie. Zij was min of meer buiten de nationale kultuurgemeenschap gesloten. In de oude Duitse taal was het woord "Eiend" een uitdrukking voor "Fremde", voor de arbeidersklasse was het vaderland niets dan ellende, het was hem vreemd. "De proletariër heeft geen vaderland" - dat was een diepe en bittere uitspraak. 83

20 PETER WIEDEN. ARBEIDERSKLASSE EN NATIE. Door de klassenstrijd veroverde de arbeider zich stap voor stap zijn plaats in de natie. Door het verkrijgen van demokratische vrijheidsrechten, door de verkorting van de arbeidstijd, door koalitie recht en sociale wetgeving werd hij inplaats van een arbeidsdier een staatsburger. Door zijn partijen, vakverenigingen, organisaties nam hij steeds krachtiger deel aan het leven der natie, aan de grote nationale kultuurgemeenschap. De arbeidersklasse werd tot de belangrijkste en grootste klasse der moderne maatschappij. Zij was en is de schepper van onmetelijke kultuurwaarden. Zij heeft op zich genomen, de verhevenste gedachten der mensheid in de daad om te zetten: het socialisme; een wereld op te bouwen, waarin niet de mens voor de mens een wolf, maar waarin de mens voor de mens een broeder is. De arbeidersklasse begon haar betrekkingen tot de natie opnieuw te onderzoeken. Het kwam hierbij tot noodlottige dwalingen en afwijkingen. De proletariër was "staatsburger" geworden, maar toch in een andere zin dan de bourgeoisie. Hij was de uitgebuite der; heersende klassen gebleven en niet de aandeelhouder van de ka pitalistische naamloze vennootschap "vaderland" geworden. Hoewel hij zich bepaalde, niet onbelangrijke staatsburgerlijke rechten veroverd had, stond de staat nog steeds als onderdrukkingsapparaat der heersende klasse tegenover hem. leder afwijken van de onverzoen lijke klassenstrijd, iedere "godsvrede" met de bourgeoisie hield de arbeidersklasse in haar ontwikkeling tegen. De opportunistische opvatting, dat men binnen de staat van de bourgeoisie in het socia lisme "ingroeien" kon, dat de arbeidersklasse het oude staatsapparaat niet moet v e r n i et i g e n, maar het stap voor stap kon o v e r n e m e n, leidde tot vreselijke terugslagen in de arbeidersbeweging. Deze opvatting werd door agenten der bourgeoisie in de arbeidersbeweging binnengesleept. Delen der arbeidersbeweging werden omgekocht. Vooral in de ontwikkeldste kapitalistische landen ontstond een arbeidersaristokratie, die met de bourgeoisie samenwerkte, die niet aan het hoofd van het volk trad, maar achter de heersende klasse aan trippelde. Hand in hand met dit kleinburgerlijke opportunisme gingen gildeachtige vooroordelen. De vertegenwoordigers der arbeidersaristokratie lieten de politieke leiding over aan de bourgeoisie, bekommerden zich niet om de eisen van de boeren, de stedelijke middenstand, de werkende volksmassa's en beschouwden als hun taak uitsluitend de vertegenwoordiging van de ekonomische belangen der arbeiders binnen de grenzen der burgerlijk-kapitalistische maatschappij. Zij geraakten steeds meer in het vaarwater van het burgerlijk natio nalisme en ontwikkelden zich tot sociaalpatriotten, tot verraders niet slechts van de belangen der arbeidersklasse, maar ook van de belangen der volken, die in de wereldoorlog voor een handvol imperialistische rovers hun bloed vergoten. De revolutionaire woordvoerders der arbeidersklasse, die zich tegen het verraderlijke opportunisme verzetten en het principe van het pro letarisch internationalisme verdedigden, begingen dikwijls de fout, de 84